Book Title: Karmaprakrutigatmaupashamanakaranam
Author(s): Shivsharmsuri, Gunratnasuri
Publisher: Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti
View full book text ________________
२१४ । उपशमनाकरण
[ गाथा ५६-५७ वाऽवस्थितो वाऽपि भवति । उक्तं च कषायमाभनौँ -"केवलणाणापरणकेवलदंसणावरणीयाणमणुभागदुएणसव्वउवसंतद्धाए अवहिदवेदगो। णिद्दापयलाणं पि जाव वेदगो ताव अवहिदवेदगो अंतराइयस्स अपहिदवेदगो सेसाणं लद्धिकम्मसाणमणुभागुदओ षड्डी वा हाणीवा अवठ्ठाणं वा । णामाणि गोवाणि जाणि परिणामपच्चयाणि तेसिमवहिदवेदगो अणुभागोदएण।" इति उवसंता' इत्यादि, उपशान्तमोहगुणस्थानक उपशान्तचारित्रमोहनीयप्रकृतयः 'अकरणा' करणरहिता भवन्ति सडक्रमणोद्वर्तनाऽपवर्तनोदीरणानिद्वत्तनिकाचनाकरणानामयोग्या भवन्तीत्यर्थः । 'दिष्ठितिगे' दृष्टित्रिके पुनरुपशान्तेऽपि सङ्क्रमणाऽपवर्तने भवतः । तत्र सङ्क्रमो मिथ्यात्वसम्यमिथ्यात्वयोः 'सम्यक्त्वे मिथ्यात्वस्य च मिश्रेऽपि, अपवर्तनातु त्रयाणामपि मिथ्यात्वमिश्रसम्यक्त्वानां भवति । उक्तं च कर्मप्रकृतिचौँ-"वसतातो मोहपगडीतो करणाय ण भवंति । संकमणाते उवणाए ओव्धट्टणातो उदीरणाते णिहलिए णिकायणाए य ण जायंति । "सकमणो वणाय दिहितिगे" त्ति, सकमण च उघट्टणं च विहितिगस्स अस्थि । कहं ? भण्णइ-तंमि काले मिच्छत्तसंमामिच्छुत्ताण समत्ते संकमो, तिहविउव्वदृणा अस्थि चेव ।" इति । उक्तः पुवेदक्रोधोदयारूढस्याऽऽरोहणक्रमः । अथ तस्यैव प्रतिपातोऽभिधीयते ।
प्रतिपातः य उपशमश्रेणिं प्रतिपद्यते स अवश्यमेव श्रेणितः प्रतिपतति, ततस्तस्य प्रतिपातं वक्तुकाम आह
टिप्पणी . तथैव लब्धिसारेऽप्युक्तम्"इति पञ्चविंशतिप्रकृतयः परिणामप्रत्यया , प्रात्मनो संक्लेशपरिणामहानिवृद्धयनुसारेण एतत्प्रकृत्यनुभागस्य हानिवृद्धिसभावात् । तासां पञ्चविंशतिप्रकृतीनामनुमागोदय उपशान्तकषाये प्रथमसमयादारभ्य तत्कालचरमसमयपर्यन्तमवस्थित एव तत्र यथाख्यातविशुद्धचारित्रस्य प्रतिसमयं हानिवृद्धिभ्यां विनाऽवस्थितत्वेन तत्कर्मप्रकृत्यनुभागोदयेऽस्याऽपि हानिवृद्धिम्यां विनाऽवस्थितत्वं सिद्धम् । शेषा मतिभुतावधिमन:पर्यवज्ञानावरणचतुष्टयं चक्षुरचक्षुरवधिदर्शनावरणनयं साताऽसातवेदनीयद्वयं मनुष्यायुमनुष्य गतिपञ्चेन्द्रियजात्यौदारिकशरीरत्तदङ्गोपाङ्गऽऽद्यसंहननत्रयषटसंस्थानोपघातपराघातोच्छवासविहायोगतिद्वयप्रत्येक त्रसबादरपर्याप्तस्वरद्वयनामप्रकृतयश्चतुर्विंशतिरिति चतुस्त्रिशत्प्रकृतयो भवप्रत्यया एतासामनुभागस्य निशुद्धिसंक्लेशपरिणामहानिवृद्धिनिरपेक्षतया विवक्षित भवाश्रयेणेव षट्स्थानपतितहानिवृद्धिसभवात् । अत: कारणाववस्थितविशुद्धिपरिणामेऽप्युप. शान्तकषाय एतच्चतुस्त्रिशत्प्रकृतीनामनुभागोदर्यास्त्रस्थानसभवी भवति कदाचिद्धीयते कदाचिद्वर्धते कदाचिद्धानिवृद्धिभ्यां विनैकादश एवाऽवतिष्ठन्त इत्यर्थः ।" इति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Loading... Page Navigation 1 ... 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 