Page Text
________________
२१४ । उपशमनाकरण
[ गाथा ५६-५७ वाऽवस्थितो वाऽपि भवति । उक्तं च कषायमाभनौँ -"केवलणाणापरणकेवलदंसणावरणीयाणमणुभागदुएणसव्वउवसंतद्धाए अवहिदवेदगो। णिद्दापयलाणं पि जाव वेदगो ताव अवहिदवेदगो अंतराइयस्स अपहिदवेदगो सेसाणं लद्धिकम्मसाणमणुभागुदओ षड्डी वा हाणीवा अवठ्ठाणं वा । णामाणि गोवाणि जाणि परिणामपच्चयाणि तेसिमवहिदवेदगो अणुभागोदएण।" इति उवसंता' इत्यादि, उपशान्तमोहगुणस्थानक उपशान्तचारित्रमोहनीयप्रकृतयः 'अकरणा' करणरहिता भवन्ति सडक्रमणोद्वर्तनाऽपवर्तनोदीरणानिद्वत्तनिकाचनाकरणानामयोग्या भवन्तीत्यर्थः । 'दिष्ठितिगे' दृष्टित्रिके पुनरुपशान्तेऽपि सङ्क्रमणाऽपवर्तने भवतः । तत्र सङ्क्रमो मिथ्यात्वसम्यमिथ्यात्वयोः 'सम्यक्त्वे मिथ्यात्वस्य च मिश्रेऽपि, अपवर्तनातु त्रयाणामपि मिथ्यात्वमिश्रसम्यक्त्वानां भवति । उक्तं च कर्मप्रकृतिचौँ-"वसतातो मोहपगडीतो करणाय ण भवंति । संकमणाते उवणाए ओव्धट्टणातो उदीरणाते णिहलिए णिकायणाए य ण जायंति । "सकमणो वणाय दिहितिगे" त्ति, सकमण च उघट्टणं च विहितिगस्स अस्थि । कहं ? भण्णइ-तंमि काले मिच्छत्तसंमामिच्छुत्ताण समत्ते संकमो, तिहविउव्वदृणा अस्थि चेव ।" इति । उक्तः पुवेदक्रोधोदयारूढस्याऽऽरोहणक्रमः । अथ तस्यैव प्रतिपातोऽभिधीयते ।
प्रतिपातः य उपशमश्रेणिं प्रतिपद्यते स अवश्यमेव श्रेणितः प्रतिपतति, ततस्तस्य प्रतिपातं वक्तुकाम आह
टिप्पणी . तथैव लब्धिसारेऽप्युक्तम्"इति पञ्चविंशतिप्रकृतयः परिणामप्रत्यया , प्रात्मनो संक्लेशपरिणामहानिवृद्धयनुसारेण एतत्प्रकृत्यनुभागस्य हानिवृद्धिसभावात् । तासां पञ्चविंशतिप्रकृतीनामनुमागोदय उपशान्तकषाये प्रथमसमयादारभ्य तत्कालचरमसमयपर्यन्तमवस्थित एव तत्र यथाख्यातविशुद्धचारित्रस्य प्रतिसमयं हानिवृद्धिभ्यां विनाऽवस्थितत्वेन तत्कर्मप्रकृत्यनुभागोदयेऽस्याऽपि हानिवृद्धिम्यां विनाऽवस्थितत्वं सिद्धम् । शेषा मतिभुतावधिमन:पर्यवज्ञानावरणचतुष्टयं चक्षुरचक्षुरवधिदर्शनावरणनयं साताऽसातवेदनीयद्वयं मनुष्यायुमनुष्य गतिपञ्चेन्द्रियजात्यौदारिकशरीरत्तदङ्गोपाङ्गऽऽद्यसंहननत्रयषटसंस्थानोपघातपराघातोच्छवासविहायोगतिद्वयप्रत्येक त्रसबादरपर्याप्तस्वरद्वयनामप्रकृतयश्चतुर्विंशतिरिति चतुस्त्रिशत्प्रकृतयो भवप्रत्यया एतासामनुभागस्य निशुद्धिसंक्लेशपरिणामहानिवृद्धिनिरपेक्षतया विवक्षित भवाश्रयेणेव षट्स्थानपतितहानिवृद्धिसभवात् । अत: कारणाववस्थितविशुद्धिपरिणामेऽप्युप. शान्तकषाय एतच्चतुस्त्रिशत्प्रकृतीनामनुभागोदर्यास्त्रस्थानसभवी भवति कदाचिद्धीयते कदाचिद्वर्धते कदाचिद्धानिवृद्धिभ्यां विनैकादश एवाऽवतिष्ठन्त इत्यर्थः ।" इति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001832 |
| Book Title | Karmaprakrutigatmaupashamanakaranam |
| Original Sutra Author | Shivsharmsuri |
| Author | Gunratnasuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 332 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 9 MB |