Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
બંધુઓ ! અમારે માટે શું કરશે?
૧૭. આ લેખિકાન ઉદેશ એ છે કે જે જે હેને આજે સ્ત્રી સમાજના હિતાર્થે કાર્ય કરી રહી છે, તેમની આખી જૈનકામ બલ્ક હિંદુ, પારસી, મુસલમાન અથવા કોઈ પણ સમાજની સાથે બંધુ-પ્રેમની ઉમિઓ વધારે ને વધારે વેગમાં વધે, તેમની ઉમેદ અને સપ્રવૃત્તિમાં અન્ય સવિકાઓ જોડાય અને તેમની સહાયતાથી પિતાની જાતિની ઉન્નતિ થાય.
આ લેખમાં તે હું જૈન સમાજને વિશેષતાથી સંબોધીને લખીશ. મારા જૈન બંધુઓ! તમે આજે કેટલાયે વર્ષથી ઠેર ઠેર સદાવતે, ધર્મશાળાઓ, મુસાફરખાનાઓ, દવાખાનાઓ, વિદ્યાર્થીગૃહો વગેરે પણ ઘણી રીતે પૈસે ખરચી તમારી સમાજને સુખી બનાવી રહ્યા છે, તે એક અપેક્ષાથી માનનીય છે. આનો ઉપગ સ્ત્રીઓ અજ્ઞાનમાં રહેલી હેવાથી પુરૂજ પ્રાધાન્યપણે લે છે. હવે હું એક સવાલ આપને કરીશ કે સંસાર જીવન સુખી કરવામાં સ્ત્રીઓનો હિસ્સો નથી? અવશ્ય છે જ એમ તમારે કબુલ કરવું પડશે, તે તે બહેને માટે તમે શું કર્યું છે? જે કંઈ તમે કર્યું હોય તેમાં સ્ત્રીઓને અજ્ઞાન અવસ્થામાં રાખેલી હોવાથી તેઓ ભાગ લઈ શકતી નથી અથવા તમે જે લઇ શકો તે ઘણાજ ઓછા પ્રમાણમાં, તેમ છતાં સ્વતંત્ર રૂપે તેઓને માટે કંઈ પણ કરવા ખામી હો એવું મહારી નજરે કંઈ પણ કામ આદર્શરૂપ દેખાતું નથી. બંધુઓ ! તમે તમારો સ્વાર્થ સાધવામાં ચુક્યા નથી, ચુકશે નહિ અને ચુકતા નથી. અને તેમ કરવામાં અમોને કંઈ અદેખાઈ નથી. વિસારી મૂકવી એતો હવે ચાલે તેમ નથી. શું એક આંખે જોશે? તેમ થશે તે બીજા અંગને પક્ષાઘાત લાગશે, પણ બે આંખથી સમાનવૃત્તિથી ચાલશો તો સમાજની ઉન્નતિ સહેજમાં થઈ જશે.
જ્યાં ત્યાં સ્ત્રીઓને તેમની અજ્ઞાનતાને માટે વડો છે, તેમને ધુતકારી છે, તેમની કદર તમારા હૃદયમાં વસતી નથી, તેમને દેશ પરદેશમાં પોતાની ઈચ્છા પ્રમાણે જઈ પિતાનું કલ્યાણ કરવાનો હક નથી એવું માનીને તે પ્રમાણે આચરો છે. આ સઘળું તેમની સક્તિને હાસ્ય કરવા જેવું નહિ. તે બીજું શું છે? જે તમારે સાંસારિક અને ધાર્મિક કાર્યો ઉત્તમ પ્રકારે કરવાં હોય, યા ચલાવવા હેય, દેશની ને સ્વજાતિની ઉન્નતિ કરવી હાય, પિતાનું ગૃહ સ્વર્ગ તુલ્ય બનાવવું હેય, બી. એ., એમ. એ. વિગેરે પદવીધારી બંધુઓના કાર્યમાં સલાહકારીઓ બનાવવી હોય તે મહારાં નીચેનાં વાકયોને ધ્યાનમાં લઈ અમારે માટે કંઈક કરશે, તે અમારી અને તમારી જાતિનું જીવન સફલ થયેલું ગણાશે.
ભાઈઓ! હવે અમને અમારા પગે ઉભા રહેવાનું જોર આવવા માંડયું છે. હમારી બહેનની જે મૂર્ખ અવસ્થા છે. તે દુર કરવાને ઠેકાણે ઠેકાણે આશ્રમોની સ્થાપના કરે, જે જે આશ્રમો ચાલે છે તેમને સલાહ અને તનમન ધનથી સહાય આપી ચિરસ્થાયી બને. સ્ત્રીઓને યેગ્ય કેળવણી આપવામાં મદદ કરે, તે સંબંધી પુસ્તકોને સંગ્રહ કરાવે તથા લખાવે, સ્ત્રીપગી પુસ્તકાલય ઉઘાડી સ્ત્રી કેળવણીને પ્રચાર થાય તે માટે સઘળી સ્ત્રીઓને મફત ઘેર બેઠાં વાંચવા માટે પુસ્તકો મળે એવી યોજનાઓ ઠામ ઠામ કરો, તેઓ વિદ્યાકળા, વૈદક, ભરત કામ, શીવણ કામ, માંદાની માવજત કરવાનું, તેમજ પાકશાસ્ત્ર; બાળક ઉછેર અને સ્ત્રી ચિકીત્સા વિગેરેને લગતું નાના પ્રકારનું જ્ઞાન મેળવી આપે તે આશા રહે છે કે તેમનામાં જ્ઞાનરૂપી દી પ્રકાશી નીકળતાં સમાજનો ઓપ કંઈ જુદીજ જાતને મોહક બનશે.
