________________
૨૨
ગ્રીક-ભારત ચિંતનાત્મક ઐક્ય પુનર્જન્મ – તે તમામનો ઈન્કાર કરી જીવનની ભૌતિક ઉપલબ્ધિઓનો સુખપૂર્વક ઉપયોગ કરી આનંદ મેળવવાનો પ્રયત્ન કરવાનો ઉપદેશ આપતો હતો.
ચોવીસમા તીર્થંકર મહાવીર અને તેમના સમકાલીન ભગવાન બુદ્ધ આ સમયમાં ભારતમાં જન્મ્યા. તે ઈ. પૂ.ની છઠ્ઠી શતાબ્દી હતી. આ શતાબ્દીના ભારતીય ચિંતકોનો મોટો વર્ગ કોઈ ત્રીજી ઈશ્વરી શક્તિ કે દૈવી ભલામણોના ઈન્કારમાં જ માનતો હતો અને વિશ્વની સમસ્યાઓના ઉકેલ માટે રહસ્યમય આત્મ સંશોધનના માર્ગે સ્વાનુભવ મેળવવાની ભલામણ કરતો. માયલેશીઅન ચિંતકોનું પ્રેરકબળ ઃ
બરાબર આજ સમયે માલેશીઅન ચિંતકો આયોનિયાના પ્રદેશમાં સૃષ્ટિ-રચના અંગે ચિંતન કરતા હતા. તેઓ પણ સૃષ્ટિ-રચનાના સંદર્ભમાં કે મનુષ્ય જીવનના સંદર્ભમાં દૈવી કે ઈશ્વરી તત્ત્વની હસ્તીમાં માનવાને બદલે તેથી સ્વતંત્ર રીતે ખુલાસો મેળવવાની તજવીજ કરવા લાગ્યા, ત્યાં સુધી તો તેઓ ભારતીય ચિંતકોની સાથે રહ્યા. પરંતુ તેઓ ભારતીયોથી ત્યારે જુદા પડ્યા કે જ્યારે તેઓની શોધની ભૂમિકા ભારતીઓની માફક આધિભૌતિક નહિ પરંતુ ભૌતિક લક્ષ્યની જ રહી. આથી સૃષ્ટિના મૂળભૂત તત્ત્વની શોધ માયલેશીઅન ચિંતકોએ પાણી અને અગ્નિ જેવા ભૌતિક પદાર્થોમાં કરી. અને વસ્તુ અંદર રહેલ ચૈતન્ય તત્ત્વ જીવનની ઘટમાળોમાં શું ભાગ ભજવે છે તે અંગેના વિચારોથી ઘણે અંશે તેઓ વંચિત રહ્યા. સૃષ્ટિના કારોબાર અંગેના ચિંતનમાં ઊંડા ઊતરવા માટે આ ચિંતકોમાં કયું પ્રેરક બળ કામ કરી રહેલ હતું તેના જવાબમાં અમેરિકન પ્રો. ગુથે (William Keith Guthrie) તેમના પુસ્તક
Jain Education International 2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
