________________
ગ્રીક-ભારત ચિંતનાત્મક ઐક્ય
૬૯
એમ્પીડોલીસ
(Empedocles - 0 ઈ.પૂ. ૪૯૨-૪૩૫ (૪૫-૪૩૫)
તેમનું વ્યક્તિત્વ ઃ
પાયથાગોરસ પછીના આ એક બીજા ગ્રીક તત્ત્વચિંતક છે જે ભારતીય અને ખાસ કરીને જૈન તત્ત્વજ્ઞાનની તદ્દન નજીક આવી ગયા. આપણે જોઈશું કે જૈન તત્ત્વજ્ઞાનીઓના જીવ-અજીવ, પાપ-પુણ્ય, પુનર્જન્મ-મોક્ષ, ઉપ-સર્પિણી અને અવ-સર્પિણીના કાલ વિભાગો, લેશ્યા દ્વૈતવાદ વગેરે ઘણા જૈન સિદ્ધાંતોમાં જાણ્યું કે અજાણ્યે તેઓ જૈન તત્ત્વજ્ઞાન તથા પાયથોગોરીઅન સિદ્ધાંતોની તદ્દન નજીક આવી ગયા.
તેઓ ભૂમધ્ય સમુદ્રમાં ઈટાલીની દક્ષિણે આવેલ સિસિલી ટાપુના દક્ષિણ કિનારે આવેલ શહેર એક્રાગસ”ના વતની હતા. તેઓ એક સમૃદ્ધ પરિવારના સભ્ય હતા અને એક પ્રખ્યાત ડૉક્ટર, વૈજ્ઞાનિક, આદર્શ રાજકારણી, કવિ એન્જિનિયર અને તત્ત્વવેત્તા હતા. પોતે ઇશ્વરત્વ પ્રાપ્ત કરેલ છે તેવો તેમનો દાવો હતો. સામાન્ય જન-સમૂહ ઉપ૨ તેમનો અજબનો કાબુ હતો અને એવી માન્યતા હતી કે તેઓ પવન તથા વરસાદને પણ કાબુમાં રાખી શકે છે અને એક મહિલા જે વીસ દિવસ સુધી મૃત્યુ પામેલ અવસ્થામાં હોવાનું મનાય છે તેને તેમણે જીવતી કરેલ તેવી માન્યતા છે. આથી તેઓ એક ચમત્કારી પુરુષ છે તેવી માન્યતા લોકો ધરાવતા હતા. અને આવા એક ચમત્કાર રૂપે તેઓએ સદેહે માઉન્ટ એટનાના જવાલામુખીમાં પ્રવેશ કરી દેહ વિલય કર્યો તેવી લોકમાન્યતા છે.મેથ્યુ આર્નોલ્ડ નામના વિશ્વવિખ્યાત અંગ્રેજ કવિએ આ બાબત એક કવિતા પણ લખી છે. પરંતુ બીજી માન્યતા
Jain Education International2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
