________________
૫૦
ગ્રીક-ભારત ચિંતનાત્મક ઐક્ય કાટખૂણો જ હોય – આ પ્રકારની હકીકત તે સમયના ઈજિપ્તવાસીઓ તો જાણતા જ હતા પરંતુ ૩૬+૪= પર એટલે ૯ + ૧૬ = ૨૫ તેવી શોધ તો પાયથાગોરસે કરેલ.
બીજો પ્રશ્ન એ થાય છે કે ભૂમિતિના જ્ઞાનથી તત્ત્વજ્ઞાનના વિષયને શું ફાયદો થાય? તેના જવાબમાં એમ કહેવાય છે કે ભૂમિતિમાં ઉપસ્થિત થતા પ્રશ્નોના ઉકેલની પદ્ધતિ એવી છે કે એક સ્વયંસિદ્ધ (self evident) સિદ્ધાંત (axiom) થી શરૂઆત કરો અને તેમાંથી નિષ્પન્ન થતાં તાર્કિક પરિણામો નોંધતા આગળ વધો (Deductive Process) આ જ રીતે તત્ત્વજ્ઞાનના વિકાસમાં સ્વયંસિદ્ધ સિદ્ધાંત જે અનુભવમાં આવેલ હોય તેમાંથી એક પછી એક નિષ્પન્ન થતા પરિણામોની નોંધ લો અને છેવટનો નિર્ણય મેળવો.
આ રીતે અંકગણિતની ચોકસાઈ અને ભૂમિતિની તાર્કિક પદ્ધતિનો ઉપયોગ તત્ત્વજ્ઞાન અને ધાર્મિક સિદ્ધાંતોમાં થવાથી ગ્રીક ચિંતનની દિશાને વૈજ્ઞાનિક સ્વરૂપ મળ્યું, અને વિશ્વરચનામાં વ્યવસ્થા તેમજ સામંજસ્ય છે માટે માનવજીવનમાં પણ તેવા પ્રકારની વ્યવસ્થા તથા સામંજસ્ય સ્થાપિત થવું જોઈએ તેવી ભાવના જાગૃત થઈ.
ક્રોસનો આશ્રમ કોઈપણ કારણસર ત્યાંની પ્રજામાં અળખામણો થયો તેથી પાયથાગોરસને તે છોડીને દક્ષિણ ઈટાલીમાં “મેટા પોન્ટીઅન” નામના શહેરમાં વસવાટ કરવો પડ્યો જ્યાં તેઓ બાકીના જીવન પર્યત રહ્યા.
Jain Education International 2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
