________________
૨૬
ગ્રીક-ભારત ચિંતનાત્મક ઐક્ય સંભવ વિશેષ છે. (જુઓ. પા. ૪૭ “Hist. of GreekPhilo.”Part- W.K.C Guthrie)
ગણિતશાસ્ત્રમાં પણ થેલીસનું પ્રદાન મહત્ત્વનું ગણાય છે. માન્યતા એવી છે કે તેઓ ઈજિપ્તમાં ગયેલ અને તે સમયે ઈજિપ્તમાં ગણિતનું જ્ઞાન સારી રીતે વિકાસ પામેલ હતું. ઈતિહાસકારો એમ પણ માને છે કે ઈજિપ્તમાં મેળવેલ ગણિતનું જ્ઞાન થેલસે પોતે વિક્સાવ્યું અને ખાસ કરીને જયોમેટ્રીના નીચેના સિદ્ધાંતો તેમણે સ્થાપિત કર્યા.
(૧) એક વર્તુલના બે સરખા ભાગ તેના ડાયામીટરથી થાય.
(૨) એક આઈસોસીલીસ ત્રિકોણ (જેની બે બાજુઓ સરખા માપની હોય)ની નીચેની લીટી (બેઈઝ લાઈન) ઉપર જે ખૂણાઓ પડે તે સરખા માપના હોય.
(૩) જ્યારે બે લીટીઓ એકબીજાને કાપે ત્યારે જે સામસામા ખૂણા પડે તે સરખા માપના હોય.
(૪) એક વર્તુળના અર્ધા વર્તુળમાં જે ખૂણો બને તે ૯૦ ડિગ્રીનો જ હોય.
(૫) કોઈપણ એક લીટીના બે છેડા ઉપર કાટ-ખૂણાથી નાના માપના ખૂણા દોરવામાં આવે તો છેડે એક ત્રિકોણ બને.
ગણિતશાસ્ત્ર ઈ. પૂ. છઠ્ઠી શતાબ્દી પહેલાં પણ ભારત, અરબસ્તાન ઈજિપ્ત વગેરે સ્થળોએ વિકાસ જરૂર પામેલ પરંતુ પશ્ચિમના પ્રદેશો માટે તેને આધુનિક સ્વરૂપ આપવામાં થેલીસનો ફાળો મહત્ત્વનો હતો.
થેલીસે ગણિતશાસ્ત્રના આ જ્ઞાનનો ઉપયોગ સમુદ્ર ઉપર તરતા વહાણો કેટલે દૂર છે તેનું માપ કાઢવામાં તથા પીરામીડોના પડછાયા
Jain Education International 2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
