________________
( ૩૦ )
જવાથી ધરતી ઉપર પડી ગયા. ઘેાડી વાર પછી સચેત થયા એટલામાં વળી કાઇકે આવી કહ્યું કે- શેઠજી ! આપનાં બાવીશ ક્રોડના માલથી ભરેલાં વહાણ ડૂબી ગયા. વળી ત્રીજા કાઈકે આવીને કહ્યું કે—‘અમુક સ્થળે આપણા માલનાં ગાડાં ચારેએ લૂટી લીધાં. આ પ્રમાણે સર્વ દ્રવ્ય નાશ પામ્યાની વાતા સાંભળી શેઠ શૂન્ય થઈ ગયા. રાત્રિદિવસ શહેરમાં ભસ્યા કરે, લેાકેા તેની હાંસી કર્યા કરે.
,
એકદા દશ લાખ ભાંડ લઇ પ્રવહેણ ભરી પાતે વહાણમાં બેસી દેશાંતર ભણી ચાલ્યા, ત્યાં પણ ક યાગે સમુદ્રમાં ગાજવીજ અને વર્ષાદ થયા. તેાફાનથી પ્રવહણ ભાંગી ગયું. પાટીયું હાથમાં આવ્યું. તેની મદદથી કાંઠે આવ્યેા. ત્યાંથી રઝળતા ઘેર આવી પહેચ્યા. મનમાં ચિંતવવા લાગ્યા કે‘હું દ્રવ્ય પામ્યા હતા પરંતુ કાઈ વખત સુપાત્રને દાન દીધું નહીં, શ્વેતાને પણ વાર્યા, મારી લક્ષ્મી પરાપકારાદિ કાઇ પણ સુકૃતમાં કામ આવી નહીં. શાસ્ત્રમાં લક્ષ્મીની ત્રણ ગતિ કહી છે.
दानं भोगो नाशस्तिस्रो, गतयो भवंति वित्तस्य । यो न ददाति न भुंक्ते, तस्य तृतीया गतिर्भवति ॥ १ ॥
',
ઉપર કહેલી દાન, ભાગ અને નાશ એ ત્રણ ગતિમાંથી મારી લક્ષ્મીની તા માત્ર એક ત્રીજી ગતિ જ થઇ એટલે નાશપણું જ પામી.’
"
એકદા વનમાં કેવળી ભગવાન્ સમેાસો, તેમને શેડ વાંદવા ગયા. વાંદીને પછી પૂછ્યું કે— હે ભગવન્ ! હું કેવા કર્માંના ઉદયથી કૃપણ થયા ? તથા મારી લક્ષ્મી સજતી રહી તેનું શું કારણ ? ’ તે સમયે ગુરૂ કહેવા લાગ્યા કે— હું શેઠ! ધાતકીખંડના ભરતક્ષેત્રમાં એક ગામે બે ભાઇ માટી ઋદ્ધિના ધણી હતા. તેમાં માટા ભાઇ તા સરત ચિત્તવાળા, ઉદાર, ગંભીર હતા, અને બીજો નાના ભાઈ રૌદ્ર પરિણામી ને કૃપણ હતા. તે મોટા ભ!ઇને પણ દાનાદિક આપતાં વારતા હતા, તથાપિ તે તા દાન અવશ્ય આપ્યા જ કરતા હતા.
