________________
: ૧૮ :
માર્ગ-પૂર્વાચાર્યની પરંપરાથી આવેલી સામાચારી. તેમાં કેટલાએક આચાર્યોની બે વાર ચૈત્યવંદન, અનેક પ્રકારે કાર્યોત્સર્ગ કરવારૂપ વગેરે આવશ્યક સામાચારી છે, તેથી બીજા ગની તેનાથી જુદા પ્રકારની છે, તે આમાં સત્ય શું છે? સમાધાન-ગીતાર્થ અને સરલ પુરૂષેની બધી આચરણ પ્રમાણભૂત છે, કારણ કે આચરણના લક્ષણયુક્ત છે. એ સંબધે કહ્યું છે કે-અશઠ-સરલ પુરૂષે આચરેલી હોય અને કયાંઈ પણ અન્ય ગીતાર્થોએ અસાવદ્ય-નિર્દોષ ધારી નિષેધ ન કર્યો હોય તેમજ બહુસંમત હોય એ આચરણે આજ્ઞારૂપ જ કહેવાય છે.”
મત-આચાર્યોના અભિપ્રાય. આગમ એક જ છતાં આચાર્યોના ભિન્ન ભિન્ન અભિપ્રાય છે. સિદ્ધસેન દિવાકર માને છે કે કેવલજ્ઞાનીને જ્ઞાન અને દર્શન એક સમયે હોય છે. જે એમ ન માનવામાં આવે તે જ્ઞાનાવરણ અને દર્શનાવરણનાં ક્ષયની નિરર્થકતા થાય. જિનભદ્રગણિ ક્ષમાશ્રમણ સ્વભાવથી જ જુદા જુદા સમયે જ્ઞાન અને દર્શન હોય છે એમ માને છે. જેમકે આવરણને ક્ષયોપશમ સમાન છે તે પણ મતિ અને શ્રુતજ્ઞાનનો ઉપયોગ કમપૂર્વક હોય છે, છતાં તે બનેને ક્ષયેપશમ ઉત્કૃષ્ટથી છાસઠ સાગરોપમ પ્રમાણ કહે છે, તે આમાં ખરું શું છે? સમાધાન-“જે આગમને અનુસારે હોય તે સત્ય માનવું, પરંતુ તે આગમને અનુસરે છે કે નહિ? તેને જે બહુશ્રુત નિર્ણય ન કરી શકે તે આમ વિચાર કરો કે આચાર્યોના સંપ્રદાયાદિ દોષથી આ મતભેદ છે. જિનેનો મત તે એક અને અવિરૂદ્ધ છે, કારણ કે તે અજ્ઞાન અને રાગાદિરહિત છે. એ સંબંધે કહ્યું છે કે-નહિ ઉપકાર કરવા છતાં બીજા પર ઉપકાર કરવામાં તત્પર, યુગના પ્રધાન પુરૂષ જિન છે અને તેમણે રાગ, દ્વેષ તથા મેહનો જય કરેલ છે તેથી અન્યથા બોલતા નથી.”
ભંગબે ઈત્યાદિ સગવાળા ભાંગાઓ. જેમકે ૧ દ્રવ્યથી હિંસા, ભાવથી નહિ, ૨ ભાવથી હિંસા, દ્રવ્યથી નહિ, ૩ દ્રવ્યથી નહિ અને ભાવથી પણ નહિ અને ૪ દ્રવ્યથી હિંસા અને ભાવથી પણ હિંસા. તેમાં પ્રથમ ભંગ પણ ઘટી શકતો નથી, કારણ કે અપ્રમત્તતાવડે ઈસમિતિપૂર્વક ગમન કરતાં કીડી વગેરેની હિંસા થાય છે, પરંતુ આ હિંસા ન કહી શકાય કારણ કે
