________________
: ૨૩ : ૪પ પ્રહ–હે ભગવન! આ પુદ્ગલ અનન્ત ભવિષ્યકાળમાં નિરંતર હશે એમ કહી શકાય ?
ઉ–હા, ગતમ! એમ કહી શકાય.
પુદ્ગલ, કન્ય અને જીવસંબંધે પણ આ પ્રમાણે ત્રણ ત્રણ આલાપક કહેવા.
છદ્મસ્થ અને કેવલજ્ઞાની ૪૬ પ્ર–હે ભગવન્! છવસ્થ મનુષ્ય અનન્ત અતીત શાશ્વત કાળે કેવળ સંયમ, કેવળ સંવર, કેવળ બ્રહ્મચર્ય અને કેવળ પ્રવચનમાતાવડે સિદ્ધ થયા હતા, બેધ પામ્યું હતું અને સર્વ દુઃખને અન્ત કર્યો હતો?
ઉ–“હે મૈતમ! એ અર્થ યથાર્થ નથી. ૪૭ પ્રો—હે ભગવન્! એમ શા હેતુથી કહે છે?
ઉ૦ હે ગતમ! જે કઈ ભવને અન્ત કરનારા, અન્તીમ શરીરવાળા છે તેઓએ યાવત્ સર્વ દુઃખને અન્ત કર્યો હતો. તેઓ બધા ઉત્પન્ન થયેલા જ્ઞાન અને દર્શનને ધારણ કરનારા અરિહંત, જિન અને કેવલજ્ઞાની થઈને સિદ્ધ થાય છે, બુદ્ધ થાય છે, મુક્ત થાય છે, નિર્વાણ પામે છે અને સર્વ દુઃખેને અન્ત કરે છે. તે હેતુથી હે મૈતમ ! હું એમ કહું છું.” જેમ અતીત કાળ સંબંધે કહ્યું તેમ વર્તમાન સમયે સિદ્ધ થાય છે અને અનાગત સમયે સિદ્ધ થશે એ સંબંધે પ્રશ્ન અને ઉત્તર જાણ. જેમ છદ્મસ્થ સંબંધે કહ્યું તેમ અવધિજ્ઞાની અને પરમ અવધિજ્ઞાની સંબંધી કહેવું.
૪૮ પ્રહ–હે ભગવન! કેવળજ્ઞાની મનુષ્ય અતીત અનન્ત શાશ્વતકાળે સર્વ દુઃખને અન્ત કર્યો હતો?
ઉ–“હા, ચૈતમ સર્વ દુઃખને અન્તર્યો હતે.” એ પ્રમાણે જેમ છદ્મસ્થને ત્રણ આલાપકે કહ્યા તેમ કહેવા, પરંતુ કેવલજ્ઞાની
