________________
• : ૪૦ :
છે અને તેને પણ અન્ત છે. કાળથી જીવ કદાચિત્ નહોતે એમ નથી યાવત્ નિત્ય છે. તેને અન્ત નથી. ભાવથી જીવ અનન્ત જ્ઞાનપયાય, અનન્ત દર્શનપર્યાય, અનન્ત ચારિત્રપર્યાય અને અનન્ત અગુરુલઘુપાયરૂપ છે. તેને પણ અન્ત નથી. ' . ૮૪ હે સ્કન્દક! વળી તારા મનમાં મને પૂછવાનો સંકલ્પ થયે હતે. કે સિદ્ધિ સાન્ત છે કે અનન્ત છે? તેને પણ આ ઉત્તર છે હે સ્કન્દક! મેં ચાર પ્રકારની સિદ્ધિ (મોક્ષ) કહી છે. દ્રવ્યથી એક સિદ્ધિ છે અને તે સાન્ત છે. ક્ષેત્રથી સિદ્ધિ લંબાઈ અને પહેલાઇમાં પિસ્તાળીશ : લાખા જનપ્રમાણ છે અને તેના પરિધિ એક કોડ બેંતાળીશ લાખ ત્રીસ હજાર ને બસો ઓગણપચાસ એજનથી કઈક અધિક છે અને તેને પણ અન્ત છે. કાળથી સિદ્ધિ કદાચિત્ ન હતી તેમ નથી, નિત્ય છે. ભાવથી જેમ લોકસંબંધે કહ્યું છે તેમ સિદ્ધિસંબધે પણ કહેવું. - - - : ૮૫ હે સ્કન્દક !' પીંગળે તને આ પ્રશ્ન કર્યો હતો કે સિદ્ધ સાન્ત છે કે અનન્ત છે? તેને પણ આ ઉત્તર છે-દ્રવ્યથી સિદ્ધ
એક અને સાન્તા . ક્ષેત્રથી અસંખ્યપ્રદેશ અને આકા'શના અસંખ્યાત પ્રદેશમાં રહેલ છે અને તેને પણ અન્ત છે. કાળથી એક સિદ્ધ સાદિ અનન્ત છે–તેને અન્ય નથી અને ભાવથી સિદ્ધ અનન્ત જ્ઞાનપર્યાય, અનન્ત દર્શનપર્યાય યાવત્ અનન્ત
અગુરુલઘુપર્યાયરૂપ છે. અને તેને પણ અન્ત નથી. એ પ્રમાણે * દ્રવ્યથી અને ક્ષેત્રથી સિદ્ધ સાન છે, તથા કાળથી અને ભાવથી - સિદ્ધ અનન્ત છે. , ૮૬ હે સ્કન્દક ! તને આવા પ્રકારનો વિચાર થયે હતું કે-કયા મરણથી મરણ પામતો જીવ સંસારની વૃદ્ધિ કરે અને તેને ક્ષય કરે ? તેને પણ આ ઉત્તર છે–મેં બે પ્રકારનું મરણ કહ્યું છે. બાલમરણ અને પંડિતમરણ. બાલમરણ બાર પ્રકારનું છે. નવલયમરણ પૂબ ભૂખ લાગેલી હોવાથી તરફડીઆ મારતાં મરવું અથવા સંયમથી ભ્રષ્ટ થયેલા અસંયત જીવનું મરણ, ૨ વૈશામરણ
