________________
હવે વીશમી પૃચ્છાને ઉત્તર એક ગાથાએ કરી કહે છે. विजा विनाणं वा, मिच्छा विणएण गिन्हिउं जोउ । अवमन्नइ आयरियं, सा विजा निष्फला तस्स ॥ ३६ ॥
ભાવાર્થ-જે જીવ વિદ્યા અથવા વિજ્ઞાન જે કળાપ્રમુખ તેને મિથ્યા એટલે કૂડા વિનયે કરી લેવા વાંછે અર્થાત્ ભણવનાર જે આચાર્ય તેનું નામ એળવી નાખે, અવગણ નાખે, તે જીવને પરભવે ભણેલી વિદ્યા સફલ ન થાય-નિષ્ફળ થાય. જેમ ત્રિદંડીયાએ નાપિતાની પાસેથી વિદ્યા શીખીને તે વિદ્યાને બળે વિદેશ જઈ ત્રિદંડને આકાશને વિષે રાખ્યો અને ગુરૂનું નામ ઓળવી નાંખતાં આકાશથી ત્રિદંડ પડી ગયો અને વિદ્યા નિપ્પલ થઈ. અહીંયાં નાપિત ને ત્રિદંડીની કથા કહે છે.
રાજપુર નગરે કઈક વિદ્યાવંત નાપિત વસે છે. તે વિદ્યાને બળે આકાશને વિષે પિતાને છરે આધાર વિનાને રાખે, પરંતુ તેને લેક જાણે નહીં. એ તેને પ્રભાવ દેખીને એક ત્રિદંડી તે વિદ્યા લેવાની ઈચ્છા કરતો તે નાપિતને બાહ્ય વિનય કરવા લાગે. તેણે ચિંતવ્યું કે કઈ રીતે પણ વિદ્યા આપે તે ઠીક થાય “ અમેધ્યાદપિ કાંચન એટલે અપવિત્ર વસ્તુમાંથી પણ સોનું લઈએ.” એમ ચિંતવી સદેવ તેની સેવા–ભક્તિ કરે. પછી કેટલેક દિવસે વિદ્યા માટે પ્રાર્થના કરી ત્યારે તેણે પણ સંતુષ્ટ થઈને વિધિપૂર્વક વિદ્યા દીધી. તે ત્રિદંડીએ પણ વિધિપૂર્વક આરાધીને વિદ્યા સાધી લીધી. પછી પિતાને જે ત્રિદંડ હતો તેને આકાશમાં અધર રાખીને લેકેને કેતુક દેખાડવા લાગે. લેક પણ તેની પૂજા ભક્તિ કરી પ્રશંસા કરવા લાગ્યા. એકદા લોકોએ પૂછયું કે –“હે સ્વામિન! આ વિદ્યા તમે ક્યા ગુરૂની પાસેથી મેળવી છે?” ત્યારે તે બ્રાહ્મણે લજજા થકી નાવીનું નામ કહ્યું નહીં અને તેને બદલે “હિમવંતવાસી વિદ્યાધર મારા ગુરૂ છે, તેની સેવા કરવાથી હું આ વિદ્યા પામ્યો છું.” એ રીતે ગુરૂનું નામ ઓળવતાં જ તે બ્રાહ્મણને ત્રિદંડ જે આકાશમાં અધર રહેલું હતું,
