________________
( ૬૫) કેટલાએક દિવસ પછી અશોકકુમારને રાજ્યપાટે સ્થાપી વીતશોક રાજાએ દીક્ષા લીધી. હવે અશક રાજાને રાજ્યસંપદા તથા રાણી સાથે સુખ ભોગવતાં ગ સરિખા આઠ પુત્રો અને ચાર પુત્રીઓ થઈ.
એકદા રાજા રાણું બને સાતમી ભૂમિકાએ ગેખમાં કપાળ નામના પુત્રને ખેાળામાં લઈને બેઠા છે. એવામાં કોઈ એક સ્ત્રી હૈયું પીટતી, વિલાપ કરતી, રોતી, પુત્રના ગુણ બોલતી દૈવને એલંભે દેતી જાય છે. તેને એ પ્રમાણે કરતી દેખી હિણીએ રાજાને પૂછયું કે-“હે સ્વામિન્ ! આ કેવા પ્રકારનું નાટક કરે છે?” રાજાએ કહ્યું કે-“હે રાણી ! તું ધન, યૌવન, રાજ્ય, મંદિર, ભર્તાર, પ્રાસાદ અને પુત્ર પૂર્ણ થઈ થકી અહંકાર ન કર, યુદ્ધાતદ્વા ન બોલ.” રાણી બોલી કે હે સ્વામિન ! રીસ મ કરે, મને અહંકાર નથી. મેં આવું નાટક કયારે પણ દીઠું નથી તેથી તમને પૂછ્યું છે.” રાજાએ કહ્યું કે- એ કાંઈ નાટક નથી, પણ એને પુત્ર મરણ પામ્યા છે તેથી એ રૂદન કરે છે.” રાણીએ ફરીથી પૂછ્યું કે–એ રૂદન કરવાની કળા ક્યાંથી શીખી હશે ? ” રાજાએ કહ્યું કે-“જે તને પણ હું રૂદન કેમ કરવું એ શીખવું છું.” એમ કહી રાણીના ખોળામાંથી બાળકને લઈ ગોખ બહાર હીંડોળતા બંને હાથ થકી નીચે નાખી દીધો. તે જોઈ સર્વ લોકે હાહાર કરવા લાગ્યા, પરંતુ રોહિણના મનમાં કોઈ પણ દુઃખ થયું નહીં. પુત્રને પડતે જોઈ નગરદેવતાએ તેડી લઈને સિંહાસન ઉપર બેસાડ્યો. તે દેખી સર્વ મનુષ્ય હર્ષવંત થયા અને રાજા કહેવા લાગ્યો કે-“હે રહિણું! તું ધન્ય ને કૃતપુણ્ય છો, જેથી તે દુઃખની વાત પણ જાણતી નથી.”
એકદા શ્રીવાસુપૂજ્ય સ્વામીના શિષ્ય સુવર્ણકુંભ અને રૂપકુંભ એવે નામે બે સાધુ ચાર જ્ઞાનના ધણી, છઠ્ઠ અઠ્ઠમ વિગેરે તપ કરતા ત્યાં આવ્યા. રાજા, રાણુ પુત્રપ્રમુખ સર્વ પરિવારસાથે વાંદવા ગયા. ગુરુએ ધર્મલાભ દઈ ધર્મદેશના દીધી. પછી રાજાએ પૂછયું કે-“હે ભગવન્! મારી રોહિણી રણુએ પૂર્વભવે શું તપ કર્યું છે કે જેથી એ દુઃખની વાત પણ જાણતી નથી ?
