________________
(૫૮ ) અને ઉપવાસ કરી આગળ બેઠો અને પ્રતિજ્ઞા કરી કે – જે સમયે મને પુત્ર આપશો ત્યારે જ હું અહીંથી ઉઠીશ.’ એમ કરતાં તેને અગીયાર ઉપવાસ થઈ ગયા ત્યારે યક્ષદેવ પ્રત્યક્ષ થયે અને કહેવા લાગ્યા કે—હે શેઠ! તું શામાટે કષ્ટ સહન કરે છે? કારણ કે દેવ, દાનવ, વ્યંતર, યક્ષ ગમે તે હો, પરંતુ કઈ પણ ઉપાર્જન કરેલા કર્મને દૂર કરી શકે તેમ નથી. હે શેઠ ! તે પૂર્વે પુત્ર ન પામવા સંબંધી અંતરાય કર્મ બાંધ્યું છે, તેમાં મારું શું ચાલે ?” યક્ષે એમ કહ્યું તે પણ શેઠ ત્યાંથી ઉઠ્યો નહીં. ત્યારે યક્ષે કહ્યું કે—“કદાચિત જે હું તને પુત્ર આપીશ તે પણ તે પુત્ર જીવતો રહેશે નહીં. એટલે પાછો તું મને ઠપકો આપીશ.” તે સાંભળી શેઠે કહ્યું કે–એક વાર પુત્ર થાય એવું કરે. પછી જે થનાર હોય તે થાઓ.” યક્ષ પણ તે વાત સ્વીકારીને પિતાને સ્થાનકે ગયા.
શેઠે ઘેર આવીને પિતાની સ્ત્રી આગળ વાત કહી. સ્ત્રી તથા શેઠે કાંઈક હર્ષ અને કાંઈક વિષાદ પામતાં થકાં પારણું કર્યું. અન્યદા ગર્ભાધાન થયું. પુત્ર જન્મ્યો. વધામણું પણ આવી. તેને જીવાડવા માટે તુલાએ કરી છે અને તેનું નામ પણ તોલ પાડ્યું છઠ્ઠી, દશેટ્ટણ પ્રમુખ કરતાં સ્વજનેને જમણજૂઠણ કરાવી દાનમાન દીધાં. પછી યક્ષને ભેટવા માટે કુલ પ્રમુખ લઈ બાળકને તેડી યક્ષને ભવને ગયા. ત્યાં બારણું બંધ કરેલાં હતાં, તે કઈ પણ રીતે ઉઘડડ્યા નહિં. ઘણું ઉપાય કર્યા, પણ કઈ રીતે યક્ષે દર્શન દીધું નહીં એટલે સર્વે પાછા ઘેર આવ્યા. શેઠ બોલ્યા કે–યક્ષે કહ્યું હતું કે છોકરે જીવશે નહીં. તે રખે તેમજ થઈ જાય.” એમ વિચાર કરતાં તે દિવસ તે ગયે, પણ રાત્રિએ બાળક આજારી (માદે) પડીને જેમ વાયરથી દીવો ઓલવાઈ જાય તેમ દેખતાં દેખતાં દેવશરણ થઈ ગયે. તે જોઈ દો શેઠ અને દેમતી શેઠાણી મૂછો પામી ભૂમિએ પડ્યાં. થોડી વારે સચેત થયા પછી ઘણું રૂદન તથા આકંદ કરતાં, પડતાં, આખડતાં થયાં, પરંતુ હાથમાંથી ગયેલે પુત્ર પાછો આવ્યું નહીં.
