________________
( ૪૦ ) એકદા કુશલ કીડા કરવા માટે વનમાં ગયો ત્યાં એક વિદ્યાધરને ઉંચે ઉછળીને પાછો નીચે પડતે દીઠે. તેને કુશલે પૂછયું કે-“તમે ઉત્તમ પુરૂષ હોવા છતાં પાંખરહિત પંખીની પેઠે કેમ ચડે–પડે છે?” તે સાંભળી વિદ્યાધર બેલ્યો કે–
હું વૈતાઢયને વાસી વિચિત્રગતિ નામે વિદ્યાધર છું. હમણાં હું શ્રીપર્વતે ગયે હતું, ત્યાંથી પાછા વળતાં મારા મિત્ર વિદ્યાધર મળે. તેને કેટલાએક શસ્ત્રના ઘા લાગેલા દીઠા, એટલે મેં પૂછયું કે તમને આ શું થયું ?” તેણે કહ્યું કે-“મારી સ્ત્રીને એક બીજે વિદ્યાધર હરી જતો હતો, તેની પછવાડે જઈ યુદ્ધ કરી મારી સ્ત્રીને પાછી લાવી અહીંયાં રહ્યો છું. યુદ્ધમાં ઘા લાગ્યા છે.” એવું સાંભળીને મેં ત્રણસંગ્રહણી ઔષધિવડે તેને સજા કર્યો. તે વિદ્યાધર સ્ત્રીને લઈ પિતાને સ્થાનકે ગયે, પરંતુ હે ભાઈ ! હું વ્યાકુળપણથી આકાશગામિની વિદ્યાનું એક પદ વીસરી ગયો છું તેથી પડી જાઉં છું.” એવી વાત સાંભળીને કુશલે કહ્યું કે–તમારી વિદ્યાનું અપૂર્ણ પદ યાદ કરીને કહો. તે વિદ્યાધરે પદ કહી સંભળાવ્યું, તેને અનુસાર કુશલે પદાનુસારિણી પ્રજ્ઞાને બળે સમસ્ત પૂરેપૂરી આકાશગામિની વિદ્યાનાં પદે કહી સંભળાવ્યાં; તેથી વિદ્યાધર હર્ષવંત થયે થકે વિસ્મય પામ્ય અને વિચાર્યું કે –“આ પુરૂષ પ્રજ્ઞાએ, બુદ્ધિએ, રૂપે અને ગુણે કરી પ્રેયસ્કર છે. પરોપકાર કરવામાં દક્ષ છે. એવા પુરૂષ વિરલા જ હોય છે.” એમ ચિંતવી કુશલનાં માતાપિતાનું નામ પૂછી વિદ્યાધર પિતાને સ્થાનકે ગયે.
બીજે દિવસે વેસમણ શેઠનું ઘર પૂછતે વિદ્યાધર ત્યાં આવ્યો. ત્યાં કુશલને દેવપૂજા કરતા દેખી વિદ્યારે પૂછયું કે–
તું આ શું કરે છે?” તેણે કહ્યું કે–દેવપૂજા ને ગુરૂભક્તિ કરતો સતે શ્રીજિનધર્મનું આરાધન કરું છું.” તે સાંભળી વિદ્યારે પણ જિનધર્મ અંગીકાર કર્યો, અને કહેવા લાગ્યો કે–એક તે આકાશગામિની વિદ્યાનું પદ સંભારી આપ્યું તેને ઉપકાર અને બીજે શ્રીજિનધર્મ બતાવ્યું, એ બે ઉપકાર તે મારા ઉપર કર્યો, તેથી હું તારે એસીંગણ કઈ રીતે થઈ શકું નહીં.” એટલું કહી ફરી
