________________
ભાવાર્થ-આવશ્યકાદિક બહારની ક્રિયા છે તે બાહ્યગ છે અને અંતર ક્રિયા છે તે દ્રવ્ય અનુયોગ છે. બાહ્ય ક્રિયા હીન હેય પણ જ્ઞાનમાં વિશાળ હોય તે મુનીને ઉપદેશમાળામાં ઉતમ કહ્યા છે. (૫)
વિવેચન–અજ્ઞાનપણે કરેલી સામાયક પ્રતિક્રમણ આ દિક જે અનેક પ્રકારની બાહ્ય ક્રિયાઓ છે તે બાહાગ કહેવાય છે અને સ્વસમય પરજ્ઞાન, આત્મીક અનુભવ અને નિજ રૂપમાં રમણતા રૂપ અંતર કિયા તે દ્રવ્યાનુગ કહેવાય છે, જે મહામુનીની બહારની સમજણ વિનાની ક્રિયા માં એાછા પણું હોય પરંતુ જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષપશ મથી જેઓનું હેયય ઉપાદેય રૂપ જ્ઞાન ઘણું વિશાળ હોય તેઓને ઉપદેશ માળામાં ઉત્તમ પ્રકારના મુની કહ્યા છે. એવા મુનીને દીયાએ કરીને હીન જોઈને તેની અવજ્ઞા કરવી નહિ પરંતુ તેને જ્ઞાનયોગે કરીને મહાપુરૂષ માનવા. (૫)
(વ્યાદિક જ્ઞાન મોક્ષનું કારણ છે તે કહે છે.)
દ્રવ્યાદીક ચિંતાએ સાર શુકલ ધ્યાન પણ લહીએ પાર