Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 20

શારીરિક-માનસિક કલેશ પહેાંચાડવા ન જોઇએ, પરિતાપ ઉપજાવવા ન જોઇએ, અને પ્રાણથી મુકત કરવાં ન જોઈએ, ”–એવા યેગ અર્થાત્ કથન કરવું, તે અનુયેગ છે. (૬) અનુ-ભગવાન્ દ્વારા પ્રતિપાદિત અર્થની સાથે ચેગ-કથન કરવું તે અનુયેગ છે. અહીં · સાથે' ના અ વિરોધી અર્થાત્ ભગવાના કથનને અનુકૂળ એમ સમજવું જોઇએ. (૭) અનુ–તી અનુયાગ કહે છે.
6
કરોની પરંપરાની રીતિને અનુસરીને ચેગ-કથન કરવું, તેને ‘ શબ્દકલ્પદ્રુમ ’ કાષમાં · અનું શબ્દના અહીં બતાવેલા સાદૃશ્ય, લક્ષણ, વીસા, ઇત્થભાવ, સહ અને પરિપાટી રૂપ અથીના ઉલ્લેખ છે.
પ્રાકૃત ભાષામાં અણુને (એ)ગ' શબ્દ છે. સ ંસ્કૃત ભાષામાં તના બે રૂપ બને છે. એક નુયાગ અને બીજો અનુયોગ એમાંના પહેલાં અનુયેન શબ્દનું સાત પ્રકારે વ્યાખ્યાન કર્યું છે. હવે બીજા અનુયોગ શબ્દનું વ્યાખ્યાન કરીએ છીએ :(૧) ભગવાને કહેલા અર્થના સામીપ્યથી યેગ–સંબંધ) જેના હાય તેને અણુયાગ કહે છે. અહી સામીપ્યા અર્થ અનુવાદ છે, અર્થાત્ ભગવાને જે તત્ત્વ કહ્યુ છે તેને પુન: કહેવું ત અણુયાગ કહેવાય છે,
(૨) અણુ–અલ્પ અવયવવાળા (સ ંક્ષિપ્ત, સૂત્ર દ્વારા વિસ્તૃત અનેા ચેગ થવા તે અણુયાગ છે.
શકા—જે પેટીમાં ઘણુ! વજ્ર આદિ પદાર્થોં રાખવામાં આવે છે, તે, તે પદાર્થાંથી નાની હાઇ શકતી નથી. એ પ્રમાણે જે સૂત્રમાં વિસ્તૃત અ ભર્યાં હાય, તે સૂત્ર કેવી રીતે અપ-નાના (સંક્ષિપ્ત) હાઇ શકે ?
સમાધાન એમ ન કહેા. પેટીમા રાખેલા એક વસ્ત્રને બહાર કાઢીને જે ફેલવવામાં આવે તે તે એટલુ વિસ્તૃત થઇ જશે કે એક તે શું પણ એવી અનેક પેટીએ એ વસ્ત્ર વડે બાંધી લઇ શકાય, તે શું એ પેટી એ વસ્ત્રથી મેાટી છે એમ કહેવાય ? ના. એવીજ રીતે સૂત્રની અપેક્ષાએ અજ વિશાળ થાય છે, કારણકે સજ્ઞકથિત એક એક અર્થની સાથે અનેક સૂત્રેાના સંબંધ રહેલા હાય છે. અનુયાગ શબ્દના ખીજા પણ અનેક પ્રકારના અર્ધાં થાય છે, જેવા કે— (૧) અ-મહુન્ત દ્વારા નુ-કથિત ( અ`ની ) ચે—વિદ્યમાનતા હાવી
(૨) ૧–અનન્ત અર્થાત્ જીવાદિમાં માલૂમ પડતા અનંત ધર્મના નુ— નિ ય કરનારૂ
ચે—કથ ન
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
જે, ભગવાને ઉપદેશેલા અનુંજ કથન કરે.
જે કથનથી જીવાદિના અનંત ધર્માના નિર્ણય કરવામાં આવ્યે હાય.
૨