Book Title: Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
પણ અને ભાવથી પણ અથવા સદનને અર્થ વ્યથી” એમ કર જોઇએ અને સત્તાનો અર્થ “ભાવથી” એમ કરે જોઈએ.
દ્રવ્યથી મસ્તકના કેશને દુર કરવા અને ભાવથી રાગદ્વેષને દુર કરવા, એ મુંડન કહેવાય છે. એ પ્રમાણે મુંડિત થઇને ઘરને ત્યાગ કરી જે સાધુપનું સ્વીકારે છે–પ્રબન્યા ધારણ કરે છે અને પ્રવ્રજ્યા પછી જે ધર્મનું પાલન કરે છે તે સાધુધર્મનું સંક્ષિપ્ત સ્વરૂપ સૂત્રકાર પ્રતિપાદન કરે છે.
' હું આયુશ્મન ! ત્રણ કરણ, ત્રણ યુગથી એકેન્દ્રિય ખાદિ બધા પ્રાણીઓની હિંસાથી નિવૃત્ત થઈ જવું (૧), ત્રણ કરણ ત્રણ વેગે મૃષાવાદથી નિવૃત્ત થવું (૨), ત્રણ કરણ ત્રણ વેગે દેવ, ગુરૂ, રાજા, ગાથા પતિ અને સાધમીંઢારા ન અપાયેલા પદાર્થનું ગ્રહણ કરવું એવા અદત્તાદાનથી વિરત થવું (૩) ત્રણ કરણ ત્રણ વેગે મૈથુનથી નિવૃત્ત થવું (૪), જેના નિમિત્તથી આત્મા જન્મ જરા મરણાદિ દુઃખથી વ્યાપ્ત થાય છે, અથવા જેને જીવ મમત્વ-પરિણામે કરીને ગ્રહણ કરે છે, તેને પરિગ્રહ કહે છે. ધર્મનાં ઉપ કરણે સિવાયના બધા પદાર્થો પરિગ્રહ છે. એ પરિગ્રહથી ત્રણ કરણ ત્રણ ગે નિવૃત થઈ જવું. (૫), ત્રણ કરણ ત્રણ રાત્રિભેજનથી વિરત થવું (૬), એ બધે અનગાર ધર, ભગવાને પ્રતિપાદન કર્યો છે. જે સાધુ યા સાધ્વી એ ભગવલ્ગણીત ધર્મનું પાલન કરવામાં સદા ઉદ્યોગશીલ રહીને વિચારે છે તે સાધુ-સાધ્વી) સર્વજ્ઞ ભગવાનની આજ્ઞાનાં આરાધક છે.
એ પ્રમાણે અનુગાર ધર્મનું નિરૂપણ કરીને હવે અગાર ધર્મ (શ્રાવક ધર્મ) બતાવે છે –
સામાન્ય અગાર (ગૃહસ્થ) ધર્મ કે સ્વરૂપ કા વર્ણન
અગાર ધર્મ બે પ્રકાર છે – (૧) સામાન્ય રૂપ અને (૨) વિશેષરૂપ સર્વ સાધારણ લોકોને અનુષ્ઠાન કરવા ગ્ય ધર્મને સામાન્ય ધર્મ કહે છે. તે આ પ્રમાણે :
સામાન્ય અગર (ગ્રહસ્થ) ધર્મનું સ્વરૂપ વસર્વાર્થસિદ્ધ મુહૂર્તમાં ઉઠીને નમસ્કાર મિત્રે ચારણ-પૂર્વક ધર્મજાગરણ કરે તે આ પ્રમાણે
“અહા ! આ ઈદ્રિના વિષયે સર્વથા નિસાર છે; વિષ સરખાં છે. મારું મન તેની તરફ કેમ આકર્ષાય છે? આ મનુષ્ય-જન્મ પામીને મેં તેને વ્યર્થ ગુમાવી દીધું એટલે એ બાકી રહ્યો છે તેમાં શું કરવું જોઈએ !
* સૂર્યોદય પહેલાં ચાર ઘડીમાંથી પહેલી બે ઘડીને સર્વાર્થસિધ્ધ મુહૂર્ત કહે છે.
(૧) એ સમય કયા કર્તવ્યમાં ગાળવો જોઈએ ! મૃત્યુ અનિવાર્ય છે અને તે સદા પડછાયાની પેઠે મારી પાછળ પાછળ લાગી રહ્યું છે. (૨) બંધુ-બાંધવ, ધનધાન્ય, કલત્ર-પુત્ર અને મિત્ર. કઈ પણ સાથે આવનારૂં નથી. જેણે જેવું કર્મરૂપી વૃક્ષ વાવ્યું છે, તેને તેવા જ વૃક્ષનાં ફળને રસ ભેગવે પડે છે. (૩) માટે બધી બાહ્ય વસ્તુઓને પરિત્યાગ કરીને સત્ય, નિત્ય, સર્વ સુખેને સમૂહ, અનંત જ્ઞાન– દર્શનના ધારક કેવળ આત્માને સાક્ષાત્કાર કરે (૪).”
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૪૨
