Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 58

ઋદ્ધિવાળા, મહાદ્યુતિવાળા, મહાબળવાળા, મહાયશવાળા મહાનુભાગ, અને કૃતિક (અનુત્તરદેવ) થાય છે. એમના વક્ષસ્થળમાં મેાતી આદિની માળાએ શેાલે છે, એમની ભુજાએ કડાં અને બહુમધ (બાહુ પર બાંધવાનાં ઘરેણાં)થી સ્તુભિત સરખી ચઇ છે. તે અંગદ (ભુજબંધ, કુંડલ, અર્ધાંગડપાલ (ગોકૂળ નામક આભૂષણવિશેષ), કર્ણનિપીડ ( કાનનું ઘરેણુ કર્ણફૂલ)ને ધારણ કરે છે, હાથમાં ચિત્ર-વિચિત્ર પ્રકારનાં ઘરેણાં પહેરે છે, દિવ્ય સધાત (શરીરની રચના ), દિવ્ય સાંસ્થાન ( શરીરની આકૃતિ), દિવ્ય ઋદ્ધિ, દિવ્ય કાન્તિ, દિવ્ય છાયા, દિવ્ય દીપ્તિ દિવ્ય લેફ્સાથી દશે દિશાઓને ઉદ્યોતયુકત કરનારા, પ્રકાશિત (પ્રભાયુકત ) કરનારા, ઈંદ્ર સામાનિક ત્રાયસ્ક્રિશ આદિના વ્યવહારને અનુકૂળ આચરણ કરનારા વૈમાનિક દેવ થાય છે. દેવ ગતિ જ કલ્યાણરૂપ છે, અથવા દેવગતિથી એમનું કલ્યાણ થાય છે. તેએ અનુત્તર વિમાનામાં ઉત્કૃષ્ટ તેત્રીસ સુધી સ્થિત રહી શકે છે, તેથી તે સ્થિતિકલ્યાણ છે, ભવિષ્યકાળમાં ભદ્રં (ક્લ્યાણુ)ને પ્રાપ્ત કરે છે, તથા પ્રાસાદીય, દનીય, અભિરૂપ અને પ્રતિરૂપ છે,
નરકાદિ ગતિપ્રાપ્તિસ્થાન કા નિરૂપણ
હવે ખીજી રીતે ધર્મનું વ્યાખ્યાન કરીએ છીએ:—
ચાર સ્થાનાથી જીવ નરકનું આયુક` ખાંધે છે અને કાળ કરીને નારકીમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તે ચાર સ્થાન આ પ્રમાણે—(૧) મહામારભ કરવાથી—જેમાં ૫ંચેદ્વિય આદિના વધ થતા હાય એવાં તલાવ સુકાવવાં વગેરેથી, (૨) મહાપરિગ્રહ રાખવાથી અર્થાત્ ધન ધાન્ય આદિમાં તીવ્રતર લાલસા રાખવાથી, (૩) મનુષ્ય તિર્યંચ આદિ પંચદ્રિયને વધુ કરવાથી, (૪) માંસ ભક્ષણ કરવાથી.
આ પ્રમાણે ચાર સ્થાનાથી જીવ તિર્યંચ-આયુકમ બાંધે છે અને કાળ કરીને તિય ંચ થાય છે. તે ચાર સ્થાન આ પ્રમાણે છે: (૧) માયાવી થઈને અર્થાત્ ખીજા એને ઠગવાની બુદ્ધિ રાખીને માયાને છુપાવવાને પુન: માયાચાર કરવાથી, (૨) મૃષાવાદ એલવાથી, (૩) લાંચ લેવાથી, (૪) વચના-છેતરપીંડી કરવાથી, કોઈ કોઇ સ્થળે માયા, ગૂઢ માયા, અસત્ય ખેલવું અને ખેટા તેલ-માપ કરવાં” એ પ્રમાણે પણ ચાર સ્થાન માલુમ પડે છે.
એ પ્રમાણે ચાર સ્થાનાથી જીવ મનુષ્ય-આયુક` ખાંધે છે અને કાળ કરીને મનુષ્ય થાય છે. તે ચાર સ્થાન આ પ્રમાણે:-સ્વભાવે ભદ્ર ( સરલ ) રહેવાથી, (૨) સ્વભાવથી વિનીત રહેવાથી, (૩) પ્રાણીઓ ઉપર અનુકપાયુકત રહેવાથી, (૪) ખીજાના ભલામાં દ્વેષ ન કરવાથી તથા ખીજાના ગુણ્ણાના ગ્રાહી થવાથી
એ પ્રમાણે ચાર સ્થાનાથી જીવ-આયુકમ ખાંધે છે અને કાળ કરીને દેવપર્યાયમા ઉત્પન્ન થાય છે. એ ચાર સ્થાન આ પ્રમાણે છેઃ-(૧) સરાગ સયમથી અર્થાત્ આસકિત ( કષાય ) યુકત ચારિત્રથી, (૨) દેશ-વિરતિ ( શ્રાવકપણા )થી, (૩) અકામ નિર્જરાથી ઇચ્છા વિના (જબરદસ્તીથી) ભૂખ આદિને સહન કરવાથી, (૪) ખાળ-તપસ્યાથી—મિથ્યાત્વયુકત થઇને તપસ્યા કરવાથી.
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૪૦