Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 42

6
જાવ
આનંદ પેતાના કુટુમ્બના ચક્ષુરૂપ હતે, અર્થાત જેમ ચક્ષુ માર્ગને પ્રકાશિત કરે છે. તેમ આનંદ સ્વકુટુંબીઓના પણ બધા અર્થાના પ્રકાશક ( સન્માદક હતા. બીજી વાર મેધીભૂત આદિ વિશેષ સ્પષ્ટ એને માટે આપેલાં છે. શબ્દથી પ્રમાણભૂત. આધારભૂત, લખનભૂત, ચક્ષુર્ભૂત, એ બધાના સંગ્રહ થાય છે. અહીં સ્પષ્ટતાને માટે ‘ ભૂત' શબ્દ વધારે આપ્યા છે. એનું તાત્પર્ય એ છે કે આનંદ નૈષિ અર્થાત મેધિની સમાન હતું. પ્રમાણુ અર્થાત પ્રમાણુની સમાન હતા, આધાર અર્થાત્ આધારની સમાન હતા, આલંબન અર્થાત્ આલખનની સમાન હતા અને ચક્ષુ અર્થાત ચક્ષુની સમાન હતા. આન ંદ ખધાં કાર્યોનું સ ંપાદન કરનારા પણ હતા. (૫)
શિવાનન્દા કા વર્ણન
9
મૂળના અ—‘ તુમ નં ' ઇત્યાદિ (૬)
પૂર્વોકત આનંદ ગાથાપતિનાં શિવાનંદા નામની પત્ની હતી. તે અહીન ચાવત સુ ંદરી હતી. આનદ ગાથાપતિને તે પ્રિય હતી અને તે આનનૢ ગાથાપતિમાં અનુરકત હતી અને પતિને મનેાનુકૂલ વ્યવહાર કરનારી હતી. શબ્દ-યાવત પાંચ પ્રકારનાં મનુષ્ય સંબ ંધી કામભાગોને ભાગવતી તે વિચરતી હતી. (૬)
ટીકાના અ
આનંદ ગાથાપતિની શિવાનંદા પત્નીહતી તે શાન્તસ્વભાવવાળી અને આનંદ સ્વભાવવાળી હતી, તેથી તે યથાનામતથગુણ’ હતી. ‘અહીન’ પછી જે ‘જાવ ચાવતુ શબ્દ છે તેથી આટલા શબ્દોના સંગ્રડ કર્યાં છેઃ- ગદ્દીન ચિસરોરા, लक्जणवजणगुणाववेया, माणुम्माणपमाणपडिपुण्णसुजायसव्व गसुंदर गा, ससिसोमाकारा, कता, पियदसणा, સુવા એ વિશેષણા અન્યત્ર કહેલાં છે. તેથી તેના જ અહીં સંગ્રહ છે. અ:
મદ્દીના વિચસરીરા-લક્ષણ અને સ્વરૂપથી પરિપૂર્ણ પાંચ ઇન્દ્રિયા સહિત શરીરવાળી હતી, અર્થાત્ જેની આંખા વગેરે પાંચ ઇન્દ્રિયે પોતપોતાના વિષય ગ્રહણ કરવામાં પૂર્ણ સાધન તથા થાયેાગ્ય આકારવાળી હતી.
લળવ ગળમુળાવવૈયા–જેની દ્વારા પિછાણુ થાય છે. તેને લક્ષણુ (ચિન્હ) કહે છે, અથવા હાથ વગેરેમાંની :વિદ્યા, ધન જીવન આદિની રેખાએેને લક્ષણ કહે છે. જેની દ્વારા અભિવ્યકિત (પ્રકટતા) થાય છે તે તલ અને મસા આદિને વ્યંજન કહે છે. સુશીલતા, પાતિવ્રત્ય આદિ ગુણ્ણા છે. એ ત્રણેથી યુકત જે સ્ત્રી ડાય તેને ‘લક્ષગુખ્ય જનગુણાપપેતા’ કહે છે. અથવા લક્ષણૢાદ્વારા વ્યકત થનારા ગુણાને લક્ષણ-વ્યંજન ગુણ કહે છે, અને તેથી યુકત સ્ત્રીને ‘લક્ષણવ્ય જનગુણાપપેતા' કહે છે. અથવા પૂર્વાંકત લક્ષણા અને વ્યંજનાના ગુણાને લક્ષણન્ય જનગુણ કહે છે અને તેથી યુકત સ્ત્રીને ‘લક્ષણવ્યંજનગુણાપપેતા' કહે છે.
હાથની મુખ્ય મુખ્ય રેખાએ નાં લક્ષણૢ આ પ્રમાણે છે.
“જેના હાથણાં ઘણી રેખાઓ હોય યા ખીલકુલ રેખાએ નહાય તે અલ્પાયુવાળે નિર્ધન અને દુ:ખી થાય છે, એમ લક્ષણના જાણનારા વિદ્વાનાએ કહ્યુ છે.
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૨૪