Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 43

(૧) જે રેખા ટચલી આંગળીના મૂળથી નીકળે છે તે આયુષ્યની રેખા છે. એક-એક આંગળીમાં ૨૫-૨૫ વર્ષનું આયુષ્ય હોય છે, અર્થાત્ જે આયુષરેખા એક આંગળી સુધી હોય છે તે પચીસ વર્ષનું આયુષ્ય, બે આંગળી સુધી હોય તે પચાસ વર્ષનું આયુ ય એ હિસાબે આગળ સમજી લેવું (૨). - ધનની રેખા ૧કરભથી નીકળે છે અને મણિબંધમાંથી પિતૃરેખા ફૂટે છે. જે એ બધી રેખાઓ પૂર્ણ હોય તે આયુષ્ય, ગાત્ર અને ધનને લાભ થાય છે. (૩)”
મજુમાપમાનવહિપુછાણુના ધંધામું –જેની દ્વારા કોઈ પદાર્થને માપવામાં આવે તેને માન કહે છે, અર્થાત-ત્રીજવું, આંગળી, શેર, નવટાંક, આદિ દ્વારા તોલવું, અથવા કોઈ પુરૂષ આદિ જળથી ભરપૂર ભરેલા કુંડ આદિમાં પિસે અને તેના પેસવાથી જે એક દ્રોણ (પરિમાણવિશેષ) જળ બહાર નીકળી જાય તે એ પુરૂષ આદિને માનવાનું (માનથી યુકત) કહે છે. માન શબ્દથી અહીં એ અર્થ ગ્રહણ કરવાને છે. માનથી અધિક હોય તેને અથવા અર્ધભાર (એક પરિમાણ)ને ઉમાન કહે છે. સર્વતમાનને અથવા પિતાની આંગળી ૧૦૮ આંગળી ઉંચાઈને પ્રમાણ કહે છે. એ માન, ઉન્માન, અને પ્રમાણથી યુકત હોવાને કારણ યથાયોગ્ય અવયની રચનાવાળું આખું અંગ સુંદર કહેવાય છે. એવું સુંદર શરીર જે સ્ત્રીનું હોય તેને “માને માનપ્રમાણપ્રતિપૂર્ણ સુજાતસળંગસુંદરા' કહે છે. જેની દ્વારા પ્રાણી વ્યકત થતે હેયકેઈ આકૃતિના રૂપમાં દેખાતું હોય તેને–અર્થાત્ પગથી માંડીને મસ્તક સુધીના અવયવને અંગ (શરીર) કહે છે.
સેમીક્ષાર શશ (સસલુ) જેનું ચિન્હ હોય તેને શશી (ચંદ્રમા) કહે છે. ચંદ્રમાના જેવું રમણીય જે સ્ત્રીનું સ્વરૂપ હોય તેને શશિસીયાકારા કહે છે.
રંત જે કમનીય (સુંદરી) હોય તે સ્ત્રીને કાંતા કહે છે.
વિચાળા–જેનું દર્શન (અવકન) જોનારાઓના મનમાં આહૂલાદ ઉત્પન્ન કરતુ હોય તે સ્ત્રીને પ્રિયદર્શન કહે છે. દર્શનની વ્યાખ્યા “રૂપ” કરવી એ બરાબર નથી. કારણ કે તેમ કરવાથી પુનરૂકિતદોષ આવે અર્થાત- આગળના વિશેષણમાં અને આમાં કોઈ ભેદ રહે નહિ.
A-શ્રેષ્ઠ રૂપ અને લાવણ્યવાળી સ્ત્રીને સુરૂપ કહે છે. શિવાનંદ પૂર્વોક્ત બધા પ્રશસ્ત ગુણોવાળી હોઈ સુરૂપ હતી.
તે આનંદની ઈચ્છાને અનુકૂળ વર્તાવ કરતી હતી તેથી તેની વલ્લભા (ખારી) હતી. તે આનંદમાં અનુરકત (અત્યંત નેહવાળી) હતી કહ્યું છે કે
જે સ્ત્રી ઘરના કામકાજમાં લાગી રહે છે. બધાને સનેહ વધારનારી હોય છે, ચતુર હોય છે, પડછાયાની પેઠે પતિની અનુગામિની હોય છે. તેને અનુરકતા કહેવામાં આવે છે.”
તે અવિરકત હતી. અર્થાત પતિ જે કદાચ પ્રતિકૂળ થઈ જાય તે પણ મોં ચડાવતી નહિ અને સદા પ્રસન્નમુખ રહેતી હતી. કહ્યું છે કે–રિક ૪” ઈત્યાદિ.
“પતિ પ્રતિકૂળ થાય તે પણ જે સ્ત્રી કદી જરા પણ રષ કરતી નથી અને સદા મધુર વાણી બોલે છે તેને અવિરકતા કહે છે.
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૨પ