Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 38

વાણિજ્યગ્રામ નગરાદિ કા વર્ણન
6
આ સુધર્માં સ્વામી ઉત્તર આપે છે:- Ë” ઇત્યાદિ. મૂળના અથ-ડે જમ્મૂ ! તે કાળે અને તે સમયે વાણિજગ્રામ નામનું નગર હતું. (વક-એનું વર્ણન અન્ય સ્થાનેથી સમજવું) એ વણિજગ્રામ નગરની બહાર ઉત્તર-પૂર્વ દિશાના ભાગમાં (ઇશાન કોણમાં) કૃતિપલાશક નામનું ચૈત્ય હતું. એ વણિજગ્રામ નગરમાં જિતશત્રુ નામે રાજા હતા (વણુ કરાજાનું વર્ણન અન્ય સ્થાનેથી સમજી લેવું). એ વણિજગ્રામ નગરમા આનંદૅ નામે ગાથાપતિ નિવાસ કરતે હતા. તે આઢય (સ`પન્ન) અને ( યાવત્ ) અષિરભૂત ( માનનીય ) હતા. ટીકાના અ
હે જમ્મૂ ! તે કાળે અને તે સમયે વણિજગ્રામ નામે નગર હતું. ષષ્ઠી તત્પુરૂષ સમાસથી વાોિ અર્થાત વચ્ચેનું ગ્રામ–વાણિજાશ્રમ કહેવાય છે. પરંતુ અહીં વાણિજ–ગ્રામ એ નગરનું વિશેષણુ છે, તેથી ધિકરણ–મહુવ્રીહિ સમાસથી એના ખરે અએ છે કે—જેમાં વાણિજો (વ્યાપારીએ)ના ગ્રામ સમૂહ રહે, તેને વાણિજગ્રામ કહે છે એવા અમારા મત છે. એ નામનું નગર હતું. ‘નગર’ શબ્દની વ્યાખ્યા પહેલાં ‘નગરી’ શબ્દમાં કરી ગયા છીઅે. એનું વર્ણન પણ ચમ્પા નગરીના જેવું જ છે. વિશેષતા માત્ર એ છે કે ‘નગરી'ના વશેષણ્ણા નારી જાતીમાં કહ્યા છે, પરંતુ નાન્યતર જાતિ (નપુ ંસક )ના શબ્દ છે [અને હિંદીમાં નપુંસક લિંગ નહિ હાવાથી નરજાતિમાં એ શબ્દ વપરાય છે એટલે [ગુજરાતીમાં] તેને માટે નાન્યતર જાતિનાં વિશેષણે વાપર્યાં છે. એ વણિજામ નગરની બહાર ઉત્તર
આનન્દ ગાથાપતિ કા વર્ણન
ગાથા
-પૂર્વ દિશાના ભાગમાં અર્થાત ઇશાન કોણમાં દૃતિપલાશક નામે ઉદ્યાન હતું એ ભગવાન મહાવીર સ્વામીના સમવસરણનેત્રત્તાંત આગળ આપવામાં આવશે, તેથી અહીં એ ઉદ્યાનના ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યા છે. એ વિષ્ણુજગ્રામ નગરમાં જિતશત્રુ રાજા હતા તેનું વર્ણન અન્ય સ્થાનેથી જાણી લેવું એ વણિજગ્રામમાં આનંદ નામના ગાયાપતિ હતા. ધન-ધાન્ય સમૃદ્ધિથી યુકત હાવાને કારણે લેાકેા જેની પ્રશંસા કરે છે તેને ગાથાપતિ કહે છે. અથવા ધન-ધાન્ય અને પશુવંશની સમુન્નતિથી ‰ અહે ! આ ઘર સર્વ પ્રકારની સમૃદ્ધિથી ભરપૂર છે છ એવી રીતે પ્રશસિત થવાને લીધે જે પ્રતિષ્ઠાયુકત હોય, તે (પ્રતિ. * 1 ધર) અને તેના જે પતિ-અધ્યક્ષ, તેને ગાથાપતિ કહે છે. તાત્પર્ય એ છે કે-ક્ષેત્ર, વાસ્તુ, સેનું, પશુ, દાસ, પૌરૂષ (પરાક્રમ) આદિથી ગથાપતિ કહે છે. એ આનદ ગાથાપતિ વિશાળ સમૃદ્ધિથી યુક્ત હતે. ' જાવ' શબ્દથી આઢય 'થી લઈ ‘અપરિભૂત' સુધીનાં બધાં વિશેષણા જોડવાં; અર્થાતતેજસ્વી, વિસ્તૃત અને વિપુલ (મોઢું) ભવન, શયન, આસન (તખ્ત વગેરે), થાન (ગાડી વગેરે) વાહન (ઘેાડા વગેરે) થી ચુત, ઘણા ધન (ગણિમ રૂપિયા પૈસા વગેરે) વાળે, ઘણા સાનાવાળા, ઘણા રૂપાવાળા, તથા નીતિયુકત વેપારથી ધન કમાનારા હતા. તેને ત્યાં ભાજન થઈ ગયા ખાદ પણુ ઘણુ
શેભિત ગૃહસ્થને
ઉપાશક દશાંગ સુત્ર
૨૦