Book Title: Samyktva Kaumudi Tatha Adinath Shakunavali
Author(s): Padmabodhivijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022348/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samyakatvakamaThI bhASAMtara tathA AdinAtha na zakatAvalI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # ######### makara : | zrI sImaMdhara svAmIne kAmaH | zrI prema-bhuvanabhA-pA-caghoSasUri gurubhyo namaH | che 1 sathakavakanudI bhASAMtara ': thI " 8 # preraNA AzIrvAda che * 5.pU.vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. * pa.pU.AcAryadevazrI varabodhisUrIzvarajI ma.sA. * pa.pU. munirAjazrI kaivalyabodhivijayajI ma.sA. che saMpAdaka ke pa.pU. munirAjazrI padmabodhivijayajI ma.sA. para * - E 0 graMtha prakAzanano lAbha lenAra jI zrI AMbAvADI che. mU. pU. jaina saMgha naherUnagara cAra rastA, AMbAvADI, amadAvAda. pela USRIS zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa '' ########### Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ': bhAvabharI anumodanA . samyakatva kaumudI bhASAMtaranA prakAzanano saMpUrNa lAbha pU. AcAryazrI varabodhi sU.ma. tathA pravartaka pU. zrI dharmagupta vi.ma. AdinI nizrAmAM muni zrI jinavallabha vi.ma.nI 100mI tathA munizrI kaivalyabodhi vi.ma.nI TalmI tathA sAdhvI zrI jayapaghAzrIjI mAne 90mI, sAdhvIzrI jayadarzanAzrIjI ma.ne 91mI vardhamAna tapanI oLInI anumodanathe. * zrI AMbAvADI . mUrti. jaina saMghataraphathI jJAnanidhimAMthI levAmAM Avela che. jJAnanidhinA sadupayoganI bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. li. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa prastuta graMtha jJAnanidhimAMthI chapAyela hoI koI paNa gRhastha mUlya vinA tenI mAlikI karI zakaze nahIM. ja prAptisthAna : zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa zopa naMbara 5, badrIkezvara sosAyaTI, marIna DrAIva I roDa, netAjI subhASa mArga, muMbaI - 400 002. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa 6/bI, azokA kompalekSa, pahelA garanALA pAse, pATaNa (u.gu.). zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa C/o. hamadIpa prinTarsa ghIkAMTA, vaDaphaLIyA, rAvapurA, vaDodarA - 390 001. * vi.saM. : 2017 * I.sa. : 2001 * kiMmata : 30.00 * nakala : 450 mudraka : 40 Pu 42, Vimal Vihar Apartment, 22, Saraswati Society, Nr. Jain Merchant Society, Paldi, AHMEDABAD - 380 007. * Phone : (079) 6601045 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAraDIyA pa.pU. vardhamAnataponidhi sva. AcAryabhagavata, zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanA praziSyaratna pa.pU. vairAgyadezanAdasa AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAmArgadarzana ane AziSathI zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa dvArA chellA rara varSathI zrI saMdhanA sAte kSetranA anekavidha kAryo cAlI rahyA che. - jIrNaprAyaH thayelA AgamagraMtho, zAstragraMthone punaHjIvita karavAnuM kArya moTA pAye cAlI rahyuM che. - pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma. tathA pU. munizrI kalyANabodhi vijayajI gaNivaryanA satata ane bhagIratha prayAsathI AjadIna sudhI 200thI vadhu zAstra graMthonI 400/400 nakala karAvI bhAratabharanA saMghomAM-jJAnabhaMDAromAM gharabeThA pahoMcADavAnuM kArya TrasTa dvArA thaI zakyuM che. aneka zrutapremI zrAddhava tathA zrI saMghanA akhUTa sahakArathI zratanA uddhAranuM virATa kArya khUba sahajatAthI thaI rahyuM che. hajI sekaDo-hajAro zratagraMthone punaHjIvita karI bhAvI peDhIne zrutano amUlya vAraso pahoMcADavAnuM bhagIratha kArya karavAnI amArI khevanA che. je deva guru ane zAsanadevanA prabhAvathI jarUra pUrNa thaze. prastuta samyakatvakaumudI bhASAMtara nAmaka graMthane punaHjIvita karI zrI saMghanA caraNe samarpita karatA TrasTa atyaMta AnaMda anubhave che. A graMtha vi.saM. 1985nI sAlamAM zrI jaina sastI vAMcanamALA (bhAvanagara) dvArA prakAzita karavAmAM Avela, graMthane punaHprakAzita karatA temanA pratye kRtajJatA bhAva ne vyakta karIe chIe. prastuta graMthanuM saMpAdana pU. muni padhabolivijayajI mahArAje zrutabhaktithI prerAIne parizrama laI karela che. TrasTa temano paNa upakAra mAne che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaviSyamAM hajI, vizeSa zrutabhakti karavAnI zakti zAsanadeva dvArA amane maLatI rahe eja manokAmanA. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa TrasTIo caMdrakumAra bAbubhAI jarIvAlA lalitabhAI Ara. koThArI puMDarikabhAI e.zAha - navInabhAI bI. zAha Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chsamudvAraka (1) bhANabAI nAnajI gaDA, muMbaI. (pa.pU.gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUri ma.sA.nA upadezathI). (2) zeTha ANaMdajI kalyANajI, amadAvAda. (3) zrI zAMtinagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pa.pU.tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUri ma.sA.nI preraNAthI) (4) zrI zrIpALanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbaI. (pa.pU.gacchAdhipati AcAryavi zrImadvijaya rAmacaMdrasUri ma.sA.nI divyakRpA tathA pU. AcAryadeva zrImadvijaya mitrAnaMda sU.ma.sA.nI preraNAthI) (5) zrI lAvaNya sosAyaTI .mU. jaina saMgha, amadAvAda. (pa.pU.paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivaryanI preraNAthI) (6) nayanabALA bAbubhAI sI. jarIvAlA, ha. caMdrakumArabhAI, manISabhAI, kalpaneSabhAI (pa.pU. munirAjazrI kalyANabodhi vi.ma.sA.nI preraNAthI) (7) kezarabena ratanacaMda koThArI, ha. lalitabhAI (pa.pU.gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (8) zrI zvetAMbara mUta.jaina pauSadhazALA TrasTa, dAdara, muMbaI. (9) zrI muluMDa je.mU.ta.jaina saMgha, muluMDa, muMbaI. (pUjayapAda AcAryadevazrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI) (10) zrI sAMtAkrujha che.mU.ta.jaina saMgha, sAMtAkrujha, muMbaI. (pUjayapAda AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI) (11) zrI devakaraNa muLajIbhAI jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbaI. (pa.pU. munirAjazrI saMyamabodhi vi.ma.sA.nI preraNAthI) (12) saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa, khaMbhAta. (pU.A.zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA.nI svayaMprabhAzrIjI GS Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- -- - - - ma. tathA pU A zrI divyayazAzrIjI ma.nI preraNAthI mULIbenanI ArAdhanAnI anumodanArthe). (13) bAbu amIcaMda panAlAla AdIzvara jaina Tempala ceriTebala TrasTa, vAlakezvara, muMbaI. (pU. munirAjazrI akSayabodhi vi.ma. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhi vi.ma. tathA pU. munirAjazrI hiraNyabodhi vi.ma.nI preraNAthI). (14) zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbaI. (pU. munizrI hemadarzana vi.ma. tathA pU.munizrI ramyaghoSa vi.ma.nI preraNAthI) (15) zrI jaina je.mU.saMgha, maMgaLa pArekhano khAMco, zAhapura, - amadAvAda. (pa.pU.AcAryadeva zrI rucakacaMdra sUri ma.nI preraNAthI) (16) zrI pArzvanAtha che.mU.jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI. (pU. munizrI kalyANabodhi vi.ma.nI preraNAthI) (17) zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbaI. (pU. munizrI akSayabodhi vi.ma.nI preraNAthI). (18) zrI kalyANajI sobhAgacaMda jaina peDhI, pIMDavADA-rAjasthAna. (siddhAMtamahodadhi sva.A. zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma.sA.nA saMyamanI anumodanArthe). (19) zrI ghATakopara jaina che.mU.ta.saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbaI (vairAgyadezanAdakSa pU.A.zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI) (20) zrI AMbAvADI mUta.saMgha, amadAvAda. (pU.munizrI kalyANabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (21) zrI jaina che.mU.saMgha, vAsaNA, amadAvAda. (pU.A.zrI nararatnasUri ma.nA saMyamajIvananI anumodanArthe pU.tapasvIratna A.zrI himAMzusUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNIdhara derAsara, pAlaDI, amadAvAda (pU.gaNivaryazrI akSayabodhivijayajI ma.nI preraNAthI) . (23) zrI mahAvIra jaina zve.mU.saMgha, pAlaDI, amadAvAda. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha kezavalAla mULacaMda jaina upAzraya. (pa.pU.A.zrI rAjendrasUri ma.sA.nI preraNAthI) (24) zrI mATuMgA jaina che.mU.ta.saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI. (25) zrI jIvIta mahAvIra svAmI jaina saMgha, nAdiyA (rAjasthAna). (pU.gaNi zrI akSayabodhi vi.ma.sA. tathA pU.munizrI mahAbodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (26) zrI vizA ozavALa tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta. (vairAgyadezanAdala pU.A.zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI) (27) zrI vimala sosAyaTI ArAdhaka jaina saMgha, bANagaMgA, vAlakezvara, muMbaI. (pa.pU.vairAgyadezanAdala AcArya vijaya hemacaMdrasUrizvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (28) zrI pAlitANA cAturmAsa ArAdhanA samiti. (pU.A. hemacaMdrasUri ma.nA saM. 2013nA cAturmAsa prasaMge) (29) zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emarAlDa epArTa, aMdherI (IsTa). (pU.munizrI netrAnaMdavijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (30) zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina che.mU.saMgha, jainanagara, amadAvAda. (pa.pU. munizrI saMyamabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (31) zrI kRSNanagara jaina zvetAMbara mU. saMgha, saijapura, amadAvAda. (pa.pU.AcAryavijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA kRSNanagara madhye saMvata 205ranA cAturmAsa nimItte 5.pU. munirAjazrI kalyANabodhivijaya ma.sA.nI preraNAthI) (3ra) zrI bAbubhAI sI. jarIvALA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA. (pa.pU.vairAgyadezanAdala AcArya vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (33) zrI goDI pArzvanAtha Tempala TrasTa, punA. (preraka : pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrizvarajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhivijayajI ma.sA.). Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina che. maMdira TrasTa-bhavAnI peTha, punA. (preraka : pU. munizrI anaMtabodhivijayajI ma.sA.). (35) zrI kanyAzALA jaina upAzraya - khaMbhAta. (pU.pravartInI sAdhvI zrI raMjanazrIjI ma.sA. tathA pravarjInI sAdhvIzrI IzrIjI ma.sA.nA saMyama jIvananI anumodanArthe pU.sAdhvIzrI vinayaprabhAzrIjI ma.sA. tathA pU.sAdhvIzrI vasaMtaprabhAzrIjI ma.sA.). (36) zrI javAharanagara jaina .mU.saMgha - goregAma, muMbaI. (pU.prazAMtamUrti AcAryadeva zrI rAjendrasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI) (37) zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha dAdara jaina pauSadhazALA TrasTa (pU. munizrI aparAjitavijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (38) zrI mATuMgA jaina e.pU.tapAgaccha saMgha enDa ceriTIjha - mATuMgA, muMbaI. (pU. paMnyAsapravara zrI jayasuMdaravijayajI gaNivaryanI preraNAthI) (39) zrI zaMkhezvara pArzvanAtha je.mU.jaina saMgha - 60 phUTa roDa, ghATakopara (IsTa), (pU.paM.zrI varabodhivijayajI gaNivaryanI preraNAthI) 8: zratoddhAraka banatA puNyAtmAo tathA jaina saMgho che (1) zrI lakSmIvardhaka jaina saMgha, pAlaDI, amadAvAda. (pa.pU. munirAjazrI nipuNacaMdravijaya ma.sA.nI preraNAthI) (2) zrI naDIyAda zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, naDiyAda, (pa.pU. munizrI varabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (3) zrI sAyana zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha - sAyana, muMbaI. (4) zrI pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha . saMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA jai zrutabhakta banatA puNyAtmAo tathA jaina saMgho (1) zrI bAbubhAI jarIvAlA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA. (2) zrI bApunagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pU. gaNivaryazrI akSayabodhivijayajI ma.sA. pU.munirAjazrI mahAbodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) (3) zrI sumatinAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, memanagara, amadAvAda. (pU.munirAjazrI dharmarakSita vi.ma. tathA pU. munirAjazrI hemadarzana vi.ma.nI preraNAthI) (4) sva. zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI hA. jAsudabena, punamacaMdabhAI, jasavaMtabhAI vagere (5) zrI munisuvratasvAmI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka maMdira TrasTa, kolhApura. (6) zrI araviMdakumAra kezavalAla jhaverI jaina - rilijIyasa TrasTa, khaMbhAta. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa - muMbaI dvArA prakAzita thayelA graMthonI sUci (1) jIvavicAra prakaraNa saTIka ThaMDaka prakaraNa saTIka kAyasthiti stotrAbhidhAna saTIka (2) nyAyasaMgraha sTIka (3) dharmasaMgraha saTIka bhAga - 1 (4) dharmasaMgraha saTIka bhAga - 2 (5) dharmasaMgraha saTIka bhAga - 3 (6) jIvasamAsa TIkAnuvAda (7) jaMbudvIpa saMgrahaNI saTIka (8) syAdvAdamaMjarI sAnuvAda (9) saMkSepa samarAditya kevaLI caritra (10) bRhatsetrasamAsa saTIka (11) bRhat saMgrahaNI saTIka (12) bRhat saMgrahaNI saTIka (13) ceIyavaMdaNa mahAbhAsa (14) nayopadeza saTIka (15) puSpamALA (mULa anuvAda) (16) mahAvIra cariya (17) mallinAtha caritra (18) vAsupUjya caritra (19) zAMtasudhArasa saTIka (20) zrAddhaguNa vivaraNa (21) tattvajJAna taraMgiNI (22) triSaSThizalAkA puruSa caritra parva 3/4 (23) triSaSThizalAkA puruSa caritra parva 5/6 (24) aSTasahasrI tAtparya vivaraNa (25) muktiprabodha (26) vizeSaNavatI vaMdana pratikramaNa avacUrI (27) pravrajyA vidhAna kulaka saTIka (28) caityavaMdana bhASya (saMghAcAra bhASya saTIka) (29) vardhamAna dezanA padha (bhAga - 1 chAyA sAthe) (30) vardhamAna dezanA padha (bhA. - 2 chAyA sAthe) (31) vyavahAra zuddhi prakAza (32) anekAnta vyavasthA prakaraNa (33) payaraNa saMdoha (34) utpAdAdisiddhi prakaraNa saTIka (35) abhidhAna vyutpatti prakriyA koza bhAga - 1 ciMtAmaNi TIkAnuM akArAdi krame saMkalana (36) abhidhAna vyutpatti prakriyA koza bhAga - 2 ciMtAmaNi TIkAnuM akArAdi krame saMkalana (37) praznottara ratnAkara (sena prazna) (38) saMbodhasAti saTIka (39) paMcavastu saTIka (40) zrI jaMbusvAmI caritra (41) zrI samyaktva saptati saTIka (42) guru guNa SatriMzatyatriMzikA saTIka (43) stotra ratnAkara (44) upadaza sAti (45) upadeza ratnAkara (46) zrI vimalanAtha caritra (47) subodhA samAcAri (48) zAMtinAtha caritra graMtha (49) navapada prakaraNa saTIka bhAga - 1 (50) navapada prakaraNa saTIka bhAga - 2 (51) navapada prakaraNa laghu vRtti (52) zrAddha prakaraNa vRtti (53) zrI pArzvanAtha caritra (54) vijaya prazasti bhASya (vijaya senasUri caritra) (55) kumArapALa mahAkAvya saTIka (prAkRta dayAzraya) Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga - 1 (57) dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga - 2 (58) upadeza pada bhAga - 1 (59) upadeza pada bhAga - 2 (60) zrAddhadina kRtya bhAga - 1 (61) zrAddhadina kRtya bhAga - 2 (62) pArzvanAtha caritra (63) vicAra ratnAkara (64) upadeza samatikA (65) devendra narakendra prakaraNa (66) puSpa prakaraNamALA (67) gurvAvalI (68) puSpa prakaraNa (69) neminAtha mahAkAvya (70) pAMDava caritra bhAga - 1 (71) pAMDava caritra bhAga - 2 (72) pArzvanAtha caritra gadha (73) hIra praznottarANi (74) dharmavidhi prakaraNa (75) supArzvanAtha caritra bhAga - 1 (76) devadharma parIkSAdi graMtho (77) supArzvanAtha caritra bhAga - 2/3 '(78) prakaraNatrayI (79) samatAzataka (sAnuvAda) (80) upadezamALA-puSpamALA (81) pRthvIcaMdra caritra (82) upadezamALA (83) pAIpa lacchI nAmamAlA (84) doDhaso savAso gAthAnA stavano (85) dvivarNa ratnamAlA (86) zAlibhadra caritra (87) anaMtanAthacaritra pUjASTaka (88) karmagraMtha avacUrI (89) upamiti bhrava prapaMca kathA bhAga - 1 (90) dharmabindu saTIka (91) prazamarati saTIka (92) mArgaNAdvAra vivaraNa (93) karmasiddhi (94) jaMbusvAmI caritra anuvAda (95) caityavaMdana bhASya sAnuvAda (96) guNavarmA caritra sAnuvAda (97) savAso doDhaso gAthAnA stavano (98) dvAtriMzadghAtriMzikA (99) thAkoSa (100) jaina tIrtha darzana (101) jaina kathA saMgraha bhAga - 1 (102) jaina kathA saMgraha bhAga - 2 (103) jaina kathA saMgraha bhAga - 3 (104) rayaNasehara nivakahA (105) AraMbhasiddhi saTIka (106) neminAtha caritra gadya (107) moonmulam (vAdasthAnam) (108) zrI bhuvanabhAnukevaLI caritra (anuvAda) (109) zrI caMdraprabhasvAmI caritra (anuvAda) (110) ApaNA jJAnamaMdiro (111) pramAlakSaNa (112) AcAra pradIpa (113) vividha praznottara (114) AcAropadeza anuvAda (115) paTTAvalI samuccaya bhAga - 1 (116) paTTAvalI samuccaya bhAga - 2 (117) ratnAkaraavatArikA anuvAda bhAga - 1 (118) ratnAkara avatArikA anuvAda bhAga - 2 (119) caityavaMdana covIsI tathA praznottara ciMtAmaNI (120) nirayAvali sUtra Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) kalyANa maMdira-laghuzAMti saTIka (122) upadeza sAtikA (TIkAnuvAda) pustaka (13) pratikamaNa hetu (pustaka) (124) jaina kumArasaMbhava mahAkAvya (125) devacaMdra stavanAvali (12) AnaMdakAvya mahodadhi bhAga - 1 (zAlibhadra - kusumazrI - rohINi premalAvachI rAsa) (27) zrI paryata ArAdhanA sUtra (avasUrI anuvAda sAthe) (128) jinavANI (tulanAtmaka darzana vicAra) (19) praznottara pradIpa graMtha (130) prAcIna ko cetAmbara digambara (gujarAtI) (131) bUDhIpa samAsa (anuvAda) (132) sumati caritra (anuvAda) (133) tattAmRta (anuvAda). (134) triSaSTizalAkA puruSa caritra parva - raju (135) triSaSTizalAkApuruSa caritra parva - 17 (136) jaina kathA saMgraha bhAga - 4pratAkAra saMskRta (137) jaina kathA saMgraha bhAga - 5 (138) jaina kathA saMgraha bhAga - 6 (139) jaina dharma bhakti kaMcanamALA (sAnuvAda) bhAga - 1 (140) jaina dharma bhakti kaMcanamALA (sAnuvAda) bhAga - 2 (141) zrImokSapada sopAna (cauda guNasthAnakanuM svarU5) (142) ratnazekhara rastavatI kathA (parvatIthi mAhAtma para) (13) paddhizatakam (sAnuvAda) (144) namaskAra mahAmaMtra (nibaMdha) (145) jaina gotra saMgraha (prAcIna jaina itihAsa sahita) (146) nayamArgadarzaka yAne sAyanuM svarUpa (147) mahopAdhyAyazrI vIravijayajI mahArAja caritra (148) mukti mArgadarzana dharmaprAptinA hetuo (149) verAds (150) mUrtimaMDana praznottara (151) piMDavizuddhi anuvAda (1para) naMdisUtra (mULa). (153) naMdisUtra saTIka (bIjI AvRtti). (154) naMdisUtra cUrNi saTIka (155) anuyoga dvAra saTIka (156) dazavaikAlika saTIka (157) dazavaikAlika dIpikA (158) odhaniyukti saTIka (159) piMDaniryukti (160) Avazyaka sUtranI TIkA bhAga - 1. (191) Avazyaka sUtranI TIkA bhAga - 2 (162) Avazyaka sUtranI TIkA bhAga - 3 (163) Avazyaka sUranI TIkA bhAga - 4 (164) AvAyakasUtranI TIkA bhAga - 1 (1pa) AvazyakasUtranI TIkA bhAga - 2 (16) AvazyakasUtranI TIma bhAga - 3 (167) Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga - 1 (128) Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga - 2 (169) Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga - 3 (170) uttarAdhyana saTIka bhAga - 1 (171) uttarAdhyana saTIka bhAga - 2 (172) uttarAdhyana saTIka bhAga - 3 (173) jaMbudvIpa prajJAmi bhAga - 1 (174) jaMbudvIpa prajJAti bhAga - 2 (175) jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga - 1 (176) jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga - 2 (177) rAjapraznIya Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (178) AcArAMga dIpikA (179) bhagavatI sUra bhAga - 1 (100) bhagavatI sUtra bhAga - 2 (18) bhagavatI sUtra bhAga - 3 (182) pannavaNA sUtra saTIka bhAga - 1 (183) pannavaNA sUtra saTIka bhAga - 2 (184) raSibhASi sUtra (185) haribhadrIya Avazyaka TIpaka (186) sUryaprazati saTIka ' (187) AcArAMga dIpikA bhAga -1 (18) sUtrakRtAMga dIpikA bhAga - 2 (189) ThANAMga saTIka bhAga-1 (190) ThANAMga saTIka bhAga - 2 (191) anuyogadvAra mULa (12) samavAyAMga saTIka (1e) AcArAMga dIpikA bhAga - 2 (194) sUtrakRtAMga saTIka bhAga - 1 (15) saraphatAMga saTIka bhAga - 2 ' (196) bhagavatI sUtra (197) kalpasUtra pradIpikA (198) kalpasUtra kaumudi (19) AnaMda kAvya mahodavi bhAga - 3. bharata bAhubalI rAsa, jayAnaMdakevaLI rAsa, surasuMdarI rAsa, vaccharAjadevarAja rAsa, naLadamayaMtI rAsa, haribaLa mAchI rAsa | (200) zrI zrutajJAna amIdhAra (101) uttarAdhyayana sUtra, mULA (202) upadhAna vidhi preraka vidhi (203) hIrasvAdhyAya bhAga - 1 (204) hIrasvAdhyAya bhAga - 2 (205) caityavaMdanAdi bhASya trayaM (vivecana) (206) bhoja prabaMdha (207) vastupAla caritra (bhASAMtara) (208) vimalanAtha caritra (bhASAMtara) ga - 2 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA viSaya krama 1. upodghAta .... 2. arhadAsazeThe kahelI rukhakhura coranI kathA..... 3. mitrazrIe kahelI jinadattA ane baMdhuzrInI kathA 63 4. caMdanazrIe kahelI saumyA ane vasumitrAnI kathA 5. viSNuzrIe kahelI somazamAM maMtrIzrInI kathA ......... 30 6. nAgazrIe kahelI muMDikA ane bhagadatta rAjAnI kathA . 80 7. padmalatAe kahelI padmazrI ane padmasiMhanI kathA...... 89 8. kanakalatAe kahelI umayakumAranI kathA 95 9. vidyullatAe kahelI vRSabhadAsazeThanI kathA 10. AdinAtha - zakunAvalI 11. pariziSTa 1 ...... ........... pRSTha 17 19 55 101 116 133 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA samakti dhvAra gabhAre pesatAjI ! * paprabodhivijaya upavanamAM ugeluM phUla khUba mulAyama ane mUlyavAna hoya che, chatAMya e suMdaratAnA sarjanahAre enA para potAnA nAmanI takatI TIMgADI nathI ! unALu baporanI dhomadhakhatI garamImAM chAyaDAno pAlava pAtharIne ubhelA vRkSo amUlya ane ajoDe che, chatAMya e vRkSono sarjanahAra anAmI rahevAnuM pasaMda kare che. eja rIte A samyakatva kaumudI graMthanA kartA mahAtmAe ajJAta rahevAnuM pasaMda karyuM che. ATalA suMdara graMthanA sarjana pachI jANe e mahAtmA graMthane jagata samakSa dharIne vaccethI haTI gayA che. A graMthanA kartA koNa hatA ? sUri hatA ke muni hatA e prazno anuttarIta che Aja sudhI ! bhale e game te haze! paNa A graMthanA vAMcana dvArA eTaluM jaNAI Ave che ke teo khUba vidvAna haze ! saraLa saMskRta bhASAmAM agharo viSaya sugamatAthI samajAvI dIdho che. cokamAM verAyelA motInI jema A graMthamAM vacce vacce AvatAM bodhadAyaka- upadezAtmaka-nitIviSayaka zloko mananIya che. enAthI graMtha khUbaja rasALa banyo che. graMthano prAraMbha A rIte karyo che ke - magadha dezanI rAjagRhI nagarInA rAjA zreNIka prabhu mahAvIrane vaMdana karavA Ave che. prabhu dezanA ApIne deva chaMdAmAM padhAre che ane krama mujaba gautamasvAmI dezanA mATe padhAre che. tyAre zreNIka rAjA gautama gaNadharane samaktino dIvo vadhAre prajavalita bane tevI preraNAdAyaka kathA kahevAnI vinaMti kare che. zreNika rAjAne kahelI kathA te A samyakatva kaumudI graMtha ! A graMthanA mukhya pAtro zreSThi jinadatta zrAvakanA putra zreSThi Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahadAsa temaja temanI ATha patnIo che. eka vakhata rAtrInA samaye vArtAlApamAM zeThe potAnI patnIone kahyuM ke, tame tamAruM samakti daDha kema thayuM ? tenuM kAraNa jaNAvo." patnIe kahyuM ke, pahelAM Apa jaNAvo . pachI ame paNa amAruM kAraNa kahIzuM." tyArabAda zeTha ane ATha patnIo kamapUrvaka potAnA samyakatvanI daDhatAnA kAraNanI kathA kahe che. vAMcatAM vAMcatA ema thAya ke ATha-ATha patnIothI parIvarelA zeTha ane temanI patnIo keTalA parINata haze ke mojamajAnI - vilAsanI vAto karavAne badale AvI dharmacarcA-kathA kare che. Aje sAva chIcharI, chATakI ane uparachallI vAtomAM amUlya samaya bagADatAM patI-patnIone A graMtha vaMcAvavA jevo che. vAta svarUpe kahevAyelA A graMthamAM upadezano bhAra vartAto nathI. pravAhI zailImAM graMtha cAlyA ja kare che. graMthanI zailI vAtanI che mATe vAMcavo game tevo che. saMskRtanA navA abhyAsuone A graMthanuM vAMcana khUba ja sugama paDe tevuM che. avAMtara zloko magajamAM gherI chApa pADI jAya tevA che. mATe ja pariziSTamAM e badhA zlokono samAveza karyo che. - bhASAMtaramAM vacce judA paDatA akSaromAM je paMktio che te e badhA zlokonA artha che. dharmanI - samyakatvanI acala TekadhArIonI A kathA vAMcatA mastaka namI paDe che. najIvA kAraNosara dharmamAM - niyamomAM chUTachATa ane bAMdhachoDa karatuM mana A kathAnA vAMcana dvArA daDhatAnuM pAna ane gAna karavA lAgI jAya tevI vAto A graMthamAM karI che. graMthano gujarAtI anuvAda karavAno uddeza ja A che. samaktinI zuddhi-vRddhine karanArA A graMthanuM vAMcana avazya karavA jevuM che. AdinAtha zakunAvalI tathA aMka-ramaLa A be nAnA graMtho upayogI hovAthI AmAM samAviSTa karyA che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upodaghAta ... (17) It zrI gautamagaNagharAya nama: | zrI le samyakatvakaumudI bhASAMtara tyAM prathama graMthakartA eka zloka vaDe maMgaLAcaraNa kare che. (mANapUvRtta). zrI varddhamAnamAnamya / jinadevaM jagatprabhum // vakSyehaM kaumudIM nRNAM / samyakatvaguNahetave // 1 // bhAvArtha sarva jagatanA prabhu evA zrI mahAvIra svAmIne namaskAra karIne prANIone samakitano guNa thavA mATe huM "samakitakaumudI' nAmanA graMthane kahIza. (1) A jaMbudvIpamAM bharatakSetranI aMdara rahelA magadha dezane viSe rAjagRha nAme nagara hatuM. te nagaramAM niraMtara mahotsava pravartatA hatA. ghaNAM zreSTha jinAlayo zobhatAM hatAM. jainadharmanA AcAravALA uttama zrAvako tyAM vasatA hatA. tyAM AvelAM ghATAM ane lIlAM vRkSonA pradezathI te nagara jANe bhogAvatI nagarI ja na hoya ! tevuM jaNAtuM hatuM. te nagaramAM samasta rAjamaMDalIthI zobhI rahyuM che siMhAsana jenuM ane sarva kaLAmAM kuzaLa evo rAjanItine jANanAro zreNika nAme rAjA hato. tene sarvaguNa saMpanna ane jainadharma pALanArI cillaNA nAme svarUpavAna paTTarANI hatI. tene utpAtikI vigere cAra prakAranI buddhino bhaMDAra, bahotera kaLAno pAtra, buddhimAna, dharmAnurAgI, paropakAra karavAmAM rasika ane rAjyanA tamAma bhArane dhAraNa karanAra abhayakumAra nAme moTo putra hato. tethI sarva rIte mahArAjA zreNika IMdranI peThe zobhato hato. eka vakhate rAjagRha nagaranI pAsenA udyAnamAM vanapALa bhamato hato, tevAmAM paraspara vaira bAMdhanArA prANIo jevA ke - azva ane mahiSa, uMdara ane bilADI, sarpa ane noLIA, e sarvano eka sAthe meLApa te vanapALanA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 (18) * sabhyatvamudI bhASAMtara che jovAmAM Avyo; tethI tene Azcarya utpanna thayuM ane te manamAM vicAra karavA lAgyo ke "A zuM haze ? AvA dekhAvathI zubha ke azubha to thavAnuM nahi hoya !" evA vicAramAM pharato te vanapALa moTA vaibhAragiri parvata pAse Avyo, tyAM teNe e parvata upara sarva sura asurothI yukta ane jaya jaya zabdothI dizAonA madhyabhAgane pUrI detuM evuM chellA tIrthakara zrI mahAvIrasvAmInuM samavasaraNa dIThuM. te joI harSa pAmelA vanapALe vicAra karyo ke, "aho ! paraspara virodhI prANIono je meLApa meM joyo, te A mahApuruSano ja prabhAva che. kahyuM che ke samatAmAM AruDha thayelA ane pApane samAvI mohane kSINa karanArA yogI puruSane joIne mRgalI siMhanAM baccAMne potAnAM baccAMnI peThe jANIne aDake che, gAya vAghanAM baccAne potanAM baccAnI peThe jANIne aDake che, bilADI haMsanA baccAne potAnAM baccAMnI peThe jANIne aDake che, ane snehathI paravaza thayelI DhelI (moralI) sarpanA baccAMne potAnAM baccAMnI peThe jANIne aDake che. e sivAya bIjA prANIo paNa madarahita thaI janmathI mAMDIne thaelA vairane choDI de che.' AvI rIte mahAtmAno abhUta prabhAva joI Azcarya pAmelo vanapALa, te vakhatanAM eTale te RtumAM anukULa evAM phaLAdika laI pratihAranI sAthe sabhAmAM beThelA zreNika rAjA pAse gayo ane e maMDaLezvara rAjAnA hAthamAM phaLonI bheTa ApIne A pramANe kahevA lAgyo : "he deva ! ApanA puNyathI vaibhAragiri parvata upara zrI mahAvIra svAmInuM samavasaraNa thaeluM che. e vacana sAMbhaLI Asana uparathI uThI zreNika rAjAe te dizAmAM sAta ATha pagalAM sAmA cAlIne paMcAMgathI namaskAra karyA. pachI vanapALane vadhAmaNImAM potAnA aMga upara rahelAM vastrAbharaNo ApyAM. tyAre ghaNo saMtuSTa thayelo te vanapALa bolyo : "he rAjana ! A phaLa mane bharyA hAthe AvavAthI maLeluM che. kahyuM che ke : rAjAne, devane, gurune, naimittikane ane vaidhane khAlI hAthe jovA nahIM, paNa kAMI phaLAdika hAthamAM laIne jovA. hamezAM phaLathI ja phaLa maLe che. vanapALanA gayA pachI mahArAjA zreNika AnaMdakArI vAjiMtronA zabdothI dizAonA madhyabhAgane pUratA parijana ane purajana sahita savasaraNamAM gayA. tyAM pAMca prakAranA abhigama sAcavI traNa pradakSiNA deI prabhune praNAma karI nIcenA zlokathI stuti karavA lAgyA. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pyabura coranI kathA * (19) (vasaMtativRtta) adyAbhavatsaphalatA nayanadvayasya / Teva ! ravivunalana adya trilokatilakapratibhAsate me / saMsAravAridhirayaM culukapramANaH // 1 // bhAvArtha he deva ! Aje ApanA caraNakamaLanA darzanathI mahArAM banne netronI saphaLatA thaI. huM traNa lokamAM tilaka samAna ! Aje A saMsArarUpI samudra tamArA darzanathI mane jaLanI eka aMjalI jevo jaNAya che. 1 AvI rIte bIjAM hajAro stotrothI prabhunI stuti karI temaja prabhunI pAse rahelA gautama gaNadharanI stuti karI te yogya sthAnake beTho ane dharmadezanA sAMbhaLavA lAgyo. dharmadezanA dIdhA pachI prabhujI devajIMdAmAM gayA eTale avasara pAmIne gautamasvAmI pratye zreNika rAjAe kahyuM ke je puruSane devamAM utkRSTa bhakti hoya ane jevI devamAM bhakti tevI ja gurumAM hoya tene mahAtmAe A dharmopadezanA kahelA artho prakAzita thAya che. pachI avasara pAmI zreNika rAjAe gautamasvAmIne kahyuM ke, "he svAmin ! kRpA karIne samyakatvakaumudInI kathA kaho." gautamasvAmIe kahyuM. "he zreNika rAjA ! te samyakatvakaumudInI kathA A pramANe che : | RNapura cora | - A jaMbudvIpamAM bharatakSetranI aMdara rahelA soraTha dezane viSe uttaramathurA nAme nagarI hatI. tyAM paDyodaya nAme rAjA rAjaya karato hato. tene yazomati nAme rANI thakI utpanna thayelo uditodaya nAmano kumAra hato. e rAjAne saMbhinnamati nAmano maMtrI hato. tene suprabhA nAme strI ane subuddhi nAme putra hato. te nagarImAM aMjanaguTikAdi vidyAmAM pravINa evo pyapura nAme cora raheto hato. tene pyakhurI nAme strI ane svarNapura nAme putra hato. temaja te nagaramAM jinadatta nAmanA rAjazeThanI jinamati nAme sIthI utpanna thaelo, jIvAjIvAdi navatattvone jANanAro, devaguruno bhakta, ghaNo dhanADhya ane udAra cittavALo ahadAsa nAme eka putra hato. te aIdAsane 1. mitrazrI, 2. caMdanazrI, 3. viSNuzrI, 4 nAgazrI, 5. pAlatA, Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) * zakzachatrachamudI bhASAMtara 6. kanakalatA, 7. vidyullatA ane 8. kuMdalatA, e nAmanI ATha strIo hatI. ekadA te paDyodaya rAjA pratye vanapAlake zrI vItarAga prabhunuM Agamana jaNAvyuM, tethI prabhune vaMdana karavA mATe rAjA ane adAsa gayA. prabhue dharmadezanA dIdhI te temaNe zravaNa karI. vizeSa karIne jinapUjAnA saMbaMdhe - jina-maMdira jAuM ema vicArato jIva caturtha - eka upavAsanuM phaLa pAme. ema vicArIne jina-maMdira jovA ukyo eTale chaThTha - be upavAsanuM phaLa pAme. pachI tyAM javAne ujamALa thayo eTale aThThama - traNa upavAsanuM, zraddhApUrvaka mArgamAM cAlavA lAgyo eTale dazama - cAra upavAsanuM, jina maMdire pahoMcyo eTale pAMca upavAsanuM, jina maMdiramAM dAkhala thayo eTale 15 upavAsanuM, ane jinezvara bhagavAnane bhale bhAve bheTatAM eka mAsa upavAsanuM phaLa pote pAme che.' vaLI "jina maMdiramAM jayaNAthI kAjo letAM temaja nirmAlya utArIne prabhujIne abhiSeka karatAM sogaNuM punya thAya che, caMdanAdika zItaLa dravyothI prabhunA aMge vilepana karatAM hajAragaNuM punya thAya che, sugaMdhi-khubu bharelA tAjAM phulonI vidhiyukta guMthIne banAvelI mALA prabhunA kaMThe AropaNa karavAthI lAkhagaNuM punya thAya che, ane prabhu samIpe ekatAnathI gIta vAjiMtra-saMgItaka nATaka karatAM AtmA anaMtagaNuM punya hAMsala kare che.' evA prakAranI dharmadezanA sAMbhaLIne sahu koI sabhya bhavyajanoe prabhunI pUjA-bhakti karavA saMbaMdhI niyamo grahaNa karyA. te vakhate vizeSa karIne addAse trikALa-prabhAta, madhyAnDa ane sAyaMkALe prabhunAM darzana-pUjA karavAno tathA dareka caturnAsike-cAra cAra mahine caitya paripATikA karavAno (saghaLAM jinacaityone svajana-parijana sahita jAhAravAno) niyama aMgIkAra karyo; eTale "huM trikALa prabhu pUjA-bhakti karIza ane dareka umAsIe huM caitya paripATikA karIza." e rIte ahadAse pratijJA karI. pachI sahu koI pota potAnA sthAnake gayA. ekadA pakvodaya rAjA, kArtika mAsanI pUrNimAne divase prativarSe potAnA udyAnamAM kaumudIyAtrA karato hato. tyAM puruSo vinA phakta strIo ja AvatI hatI. e utsavamAM nRtya, gIta ane vinoda vigere krIDA karI mhoTA ADaMbare mahArAjA potAnA nagaramAM Avato hato. prativarSe AvA sukhathI te uttaramathurA nagarInuM rAjya karato hato. eka vakhate kArtika mAsanI pUrNimAno divasa Avyo, eTale rAjAe Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pyapura coranA 8thA * (21) { nagaramAM paDaha vagaDAvyo ke, "Aje nagaranI strIoe vana krIDA karavAne jAvuM, ane rAtrie paNa tyAM ja rahevuM, temAM koIpaNa puruSe AvavuM nahIM. temaNe sahue nagaranI aMdara ja rahevuM. jo koI puruSa vanamAM strInI pAse Avaze, to tene rAjadrohI gaNavAmAM Avaze. kahyuM che ke : rAjAnI AjJAno bhaMga, gurunuM apamAna ane strIothI jUdI zayyA te teono zastra vinAno vadha kahevAya che. AvI rIte rAjAnA hukama pramANe vartI koIpaNa puruSa nagara bahAra gayo nahIM; kAraNa ke, sajyanuM phaLa AjJA che, tapanuM phaLa brahAcarya che, vidhAnuM phaLa jJAna che, ane dhananuM phaLa dAna tathA bhoga che. AvI rIte rAjAnI AjJAthI vanamAM sarva strIo ekaThI thaI, rAjAe teNIonI yogya rakSA karI; kAraNa ke strIono vizvAsa karavo nahIM. kahyuM che keH nadI, nakhavALA prANI, zIMgaDAvALA prANI, hAthamAM hathiyAravALA prANI, strI ane rAjakULa e sarvano vizvAsa karavo nahIM." have sarva strIo vanamAM kriDA karavA lAgI, ane nagaranA puruSo zaheramAM pota potAnA vinodathI rahyA. A vakhate zeTha ciMtavavA lAgyA ke Aje huM parivAra sahita zI rIte caitya paripATikA karI zakIza? ema kSaNavAra vicAra karI teno upAya zodhavA lAgyA. pachI eka sonAno thALa ratnovaDe bharI karI zeTha rAjAnI samIpe AvyA. rAjA pAse te thALa mUkIne zeThe tene praNAma karyA. te vakhate tene rAjAe pUchyuM ke, he zeTha! tamArUM atra AgamanuM kAraNa kaho ? tyAre zeThe kahyuM ke, he rAjana ! Aje caumAsI parva che ane meM zrI vIrasvAmI pAse niyama lIdho che ke parva divase mAre parivAra sahita caitya paripATI ane sAdhu vaMdana karavAM, temaja rAtrI samaye eka mahAprAsAda (jinAlaya)mAM mahApUjA racIne gIta nRtyAdika karaNI karavI. tethI jema mArA niyamano bhaMga na thAya tema ApanI AjJA thavI joIe. A hakIkata sAMbhaLIne rAjAe citavyuM ke A puruSa dhanya che, AnAthI mAruM nagara zobhe che, ane huM to adhanya chuM. ema ciMtavIne rAjAe kahyuM ke, he zeTha ! tame niHzaMka thaI dharma kRtya karo! huM paNa tenuM anumodana karuM . ema kahI ratna thALa zeThane pAcho soMpI paTTakuLa (uttama vastra) vigerethI yogya satkAra karIne tene visarjita karyA. pachI atyaMta harSita thayelA zeThe potAnA samudAya sAthe uttama utsava vaDe caitya paripATI pramukha saghaLuM te parva yogya divasa saMbaMdhI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che (22) * zakatvakImudI bhASAMtara dharma kRtya samApta karI rAtrI samaye potAnA gharamAM rahelA jinamaMdira madhye vizeSataH mahApUjA racAvI prabhu AgaLa parama bhakti sahita svayameva mardala vagADI devone priya lAge ane rAjAone paNa durlabha evuM nATaka zeThe karavA mAMDyuM, ane zeThanI je AThe strIo che teo paNa potAnA svAmInI IcchAne anusarIne temaja dharmabuddhithI madhura vacanayukta prabhuguNa gAnapUrvaka bherI pramukha vAjiMtranA nAdayukta nAca karavA lAgI. nagaranA loko paNa rUDA vinoda vaDe divasa vItAvIne rAtrI samaye sahu pota potAnA maMdira (AvAsa)mAM rahyA. evAmAM sUrya asta pAmyo ane caMdrano udaya thayo. kahyuM che ke jayAre pazcima dizA ane sUrya e beno samAgama thayo ane teono rAga jovAmAM Avyo tyAre pUrva dizAe potAnuM mukha kALuM karI dIdhuM. arthAt je sUrya pahelo pUrva dizAno saMgI hato, te jyAre pazcima dizAno rAgI thayo, tyAre pUrva dizAnuM mukha kALuM thaI gayuM. kAraNa ke, strI jAti IrSyA vinA hotI nathI. vaLI upakArane karanAra potAnA priyabaMdhu rUpI sUryane, nisteja thaI nIce paDato (Athamato) joIne, kamalinI rUpI strIoe potAnAM kamaLa rUpI netro mIMcI dIdhAM. AvI rIte rAtrI paDI eTale rAjA kAmAtura thayo, tethI tene potAnI paTTarANI sAMbharI AvI ane tenI ciMtAmAM nidrA paNa AvI nahI. kahyuM che ke : priyAnA virahavALA puruSane pahelI ciMtA AvI, ema mAnI nidrA cAlI gaI. kAraNa ke, kRtaghnI puruSanI koNa upAsanA kare ? kAmAtura thayelA rAjAne jayAre nidrA AvI nahi, tyAre teNe potAnA maMtrIne bolAvyo. maMtrI Avyo. rAjAe kahyuM, "he maMtrInuM ! vanakrIDA karavAne jauM chuM." maMtrIe kahyuM, "he deva ! tame jo vanamAM jazo, to ghaNA lokonI sAthe moTo virodha thaze, ane ghaNo virodha thavAthI nAza paNa thaI jaze. kahyuM che ke : ghaNA mANasonI sAthe virodha karavo nahIM. kAraNa ke ghaNA mANaso jItavA kaThaNa che. skurAyamAna thayelA sapanuM ghaNI kIDio bhakSaNa kare che." rAjAe kahyuM : "he maMtrI ! jyAre huM krodhAyamAna thayo, tyAre e bicArA garIba puruSo mane zuM karavAnA che? kahyuM che ke kadI mRgalAMoe janma parvatanA vairathI kaThora thayeluM citta choDI daIne AdarathI hAranI sAthe saMgata karI, to paNa zuM teo hastinA kuMbhasthaLa upara athaDAtA motInA tejathI jenI kezavALa prakAzamAna thayelI che, evA kesarIsiMhanI pAse rahI zakavAnA che? arthAt Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pyapura coranI 8thA * (23) B kadApi rahI zake nahIM. mATe he maMtrI ! teo hArI sAme TakI zakavAnA nathI." maMtrIe kahyuM : "he mahArAja ! teo judA judA asamartha che, paNa jayAre sarva sAthe ekaThA maLe, tyAre teonuM sAmarthya thaI zake che. kahyuM che ke ghaNI asAra vastuono paNa jo samudAya hoya, to te ghaNo bhayaMkara thAya che. ghaNA tRNa-sUtranA tArathI khoTo dora thAya che ke, jethI hoTo hasti baMdhAya che." rAjAe kahyuM : "he maMtrI ! asAra samudAyathI kaMIpaNa thaI zakatuM nathI. kahyuM che ke : "je puruSa parAkramathI adhika che, te ja puruSa sarva kArya karavAmAM samartha thaI zake che, paNa ghaNA utpanna thaelA nirbaLa puruSo vaDe zuM ? jema caMdra saghaLI dizAonA mukhamaMDaLane prakAza kare che ane tArAono samUha ghaNo hoya che, to paNa te prakAza karavAne asamartha che." maMtrIe kahyuM : "he rAjan tame Avo durAgraha na karo. AvA AgrahathI huM dhAruM chuM ke, tamAro vinAzakALa have prApta thayo, nahi to AvI viparIta buddhi thAya nahIM. jAo, suvarNano mRga koIe banAvyo nathI, pUrve koIe joyo nathI ane kyAMya sAMbhaLyo paNa nathI, tathApi rAmacaMdranI tenA upara tRSNA thaI, tethI ema siddha thAya che ke, vinAzakALamAM viparita buddhi thAya che. kahyuM che ke jeo yamarAjanA pAzamAM baMdhAvA lAgyA che ane jeonAM citta daivathI (karmathI) haNAI gayAM che evA moTA puruSonI buddhio kumArge cAlanArI thAya che. vaLI rAvaNa parastrInuM haraNa karavAmAM zuM doSa nahoto jANato ? rAme vanamAM suvarNanA mRgano asaMbhava zuM nahoto jANyo ? ane yudhiSThire pAse ramavAthI anartha prApta thaze ema zuM nahotuM jANyuM ? arthAt saue jANyuM hatuM, paNa jayAre vipatti najIka AvavAnI hoya, tyAre mUDhamanavALA thaelA puruSonI buddhi paNa kSaya pAmI jAya che. he rAjA ! tevI rIte tamArI buddhi paNa viparIta thaI che. tema ja ghaNA mANaso sAthe virodha karavAthI pariNAme nAza vinA bIjAM thAya ja nahIM. te upara eka kathA kahuM te sAMbhaLo : hastinAgapura nagaramAM duSTono nigraha karanAro ane ziSTa puruSonuM pAlana karanAro evo suyodhana nAme rAjA hato. tene kamaLA nAme rANI ane guNapALa nAme putra hato. te rAjAne svAmInuM hita karavAmAM tatpara evo puruSottama nAme maMtrI hato. je svAmInuM hita kare te maMtrI kahevAya che. kahyuM bA : Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SK (24) * sabhyatvamudI bhASAMtara 4 che ke je maMtrI kAryane anusaranAro che ane jeonuM kArya svAmInA hitane anusare che, teo rAjAnA kharA maMtrIo kahevAya che; paNa jeo khuzAmatathI gAla phulAvyA kare che, teo kharA maMtrI nathI. te puruSottama nAmanA maMtrIne lakSmI nAme strI ane devapALa nAme putra hato. rAjAne uttama evo kapila nAme purohita hato. kahyuM che ke veda tathA vedAMga je vyAkaraNAdikane jANanAro, japa homamAM tatpara ane nitya AzIrvAda ApavAmAM tatpara evo rAjAno purohita hoya che. AvA lakSaNavALA te kapila purohitane kapilA nAme strI ane somazarmA nAme putra hato. rAjAne yamadaMDa nAme koTavALa hato. tene dhanavatI nAme strI ane vasumati nAme putra hato. AvA parivAra sahita rAjA sukhethI rAjaya karato hato. eka vakhate suyodhana rAjA sabhAmAM beTho hato, tevAmAM sarva dezanA lokoe mokalelo eka dUta AvIne rAjAne kahevA lAgyo ke, "he deva zatruoe ApaNA dezamAM upadrava karavA mAMDyo che." dUtanAM AvAM vacana sAMbhaLIne rAjAe kahyuM. "jayAM sudhI huM ALasanI nidrAmAM rahelo chuM, tyAM sudhImAM sarva zatruo garjanA kare che, paNa jyAre huM jAgIza tyAre teone dizAno bhrama thaI jaze. have amAre kyAM jAvuM tenuM bhAna paNa raheze nahIM. kahyuM che ke jayAM sudhI kesarIsiha nidrAthI netra mIMcIne guphAnI aMdara rahelo che, tyAM sudhI A mRgalA svachaMda rIte vanamAM pharo, paNa jayAre te kesarIsiMha jAgIne potAnI kezavALano bhAra kaMpAvIne nikaLaze, tyAre dimUDha thaelAM te mRgalAone lAMbI dizAo thaze.' pachI rAjAe caturaMga sainyathI nikaLavAno udyama karavA mAMDyo. sarva vIra puruSone ekaThA karI, vIrapuSTi ApI - temano yogya satkAra karI rAjAe kahyuM. "he subhaTo ! Aje tamAro avasara Avyo che. kahyuM che ke cAkaro kAma paDe tyAre jaNAya che, ApattinA vakhatamAM baMdhuo ane mitronI khabara paDe che, ane jayAre gharanI sthitimAM pheraphAra thAya che (dhanano nAza thAya che) tyAre strInI khabara paDe che. mATe te subhaTo ! tamAro avasara have Avyo che. AvI rIte sarvane laI rAjA nikaLyo. te vakhate potAnA koTavALa yamadaMDane bolAvIne kahyuM. he yamadaMDa ! tamAre mhoTA yatnathI hArI prajAnuM rakSaNa karavuM." yamadaMDe jevI ApanI kRpA.' ema kahI teNe rakSaNanI vAta kabUla karI. rAjA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rukhapura zronI kathA * (25) sarva baMdobasta karIne nikaLyo. yamadaMDe sarva janane AnaMda thAya tevI rIte prajAnuM rakSaNa karyuM. keTaleka divase zatruono parAbhava karI rAjA mhoTA AnaMda sAthe potAnA nagaramAM Avyo. rAjAnA darzanane mATe nagaranuM mahAjana sAmuM gayuM. rAjA darabAramAM AvI potAnA yogya Asana upara beTho. sarva mahAjana paNa pAse yogya Asana upara beThuM. rAjAe kahyuM : 'he mahAjana loko ! tame sukhI cho ?' mahAjane kahyuM 'ApanA koTavALa yamadaMDanA prasAdathI ghaNA sukhI chIe.' vaLI keTalIkavAra besADI sarvane tAMbUla ApI pharIthI rAjAe pUchyuM ke, 'tame sukhI cho ?' tyAre teoe kahyuM ke, 'ApanA koTavALanA prasAdathI sukhI chIe.' pachI rAjAe sarvane vidAya karyA. thoDIvAra rAjAe vicAryuM ke, 'aho ! A yamadaMDa koTavALe mhArI sarva prajAne svAdhIna karI lIdhI. e duSTa ane rAjadrohI che. tethI ene mhAre koI upAyathI mAravo joIe. kahyuM che ke : je rAjAo adhikArIonA hAthamAM rAjyano bhAra ApI pote svecchAvihArane sAra mAnI rahe che, te mUDha rAjAo bilADAnA ToLAne dUdha ApIne sUI rahevA jevuM kare che. evI rIte apamAna vaDe khinna thaI rahelo rAjA koInI pAse te hakIkata nivedana karato nathI. kahyuM che ke : dravyano nAza, manano tApa, gharanAM durAcaraNa, ThagAyA hoIe te ane apamAna; ATalI vastuonAM buddhivAn puruSa pragaTa karavI nahIM. vaLI AyuSya, dhana, gharanuM chidra, maMtra, maithuna, auSadha, dAna, mAna ane apamAna e nava vAnAM gupta rAkhavAM.' eka vakhate rAjAnI ceSTAne tathA AkRtine jANI yamadaMDe rAjAnuM duSTa mana jANI lIdhuM. tatkALa e manamAM vicAra karavA lAgyo ke, 'are ! meM sarva prajAne AnaMdakArI evuM rAjAnuM kAma karyuM, tema chatAM paNa rAjA mhArA upara duSTa vicAra lAve che ! tethI je lokokti kahevAya che ke, 'rAjA koIne vazya nahIM.' e vAta satya che. kahyuM che ke : kAgaDAmAM pavitratA, jugArImAM satyatA, napuMsakamAM dhIraja, dArU pInAramAM tatvanI ciMtA, sarpamAM kSamA, strIomAM kAmanI zAMti ane rAjA mitra, AvuM badhuM koIe joyuM nathI ane sAMbhaLyuM paNa nathI.' eka vakhata rAjAe maMtrI ane purohitane bolAvIne kahyuM ke, 'A yamadaMDa koTavALa duSTa ane rAjadrohI che, mATe tene koI upAyathI mArI nAMkhavo Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & (26) * zakyuchatrachAsudI bhASAMtara > joIe." teo rAjAnA vacanane Teko ApI te kAma karavAmAM sammata thayA. kahyuM che ke : jevI buddhi thAya tevo vyavasAya (udhoga) thAya che, ane jevI bhavitavyatA (bhAvI) hoya, tevI sahAya maLe che. AvI rIte rAjA, maMtrI ane purohita e traNeya maLIne vicAra karI rAjAnA bhaMDAramAM AvyA. tyAM khAtara paDyA jevuM karAvI, tyAM rahelI vastuo bIje ThekANe mUkAvI, utAvaLA teo potapotAne sthAnake gayA. tyAM (karmayogathI) rAjA potAnI pAdukA, maMtrI potAnI mudrikA ane purohita potAnI janoI A pramANe traNeya vastuo bhUlI gayA ! prAtaHkALe sarva maLI kolAhala karavA lAgyA. rAjAe yamadaMDane bolAvavAne mATe dUta mokalyo. yamadaMDa vicAravA lAgyo ke, "have mahArUM maraNa AvyuM. rAjAnA kopathI mANasa kevo thaI jAya che ? kahyuM che ke : rAjAnA kopathI kavi hoya te akavi thaI jAya, catura hoya te acatura thaI jAya, zUravIra hoya te bIkaNa thaI jAya, dIrgha AyuSyavALo hoya te alpa AyuSyavALo thaMI jAya, ane kuLavAna hoya te kuLahIna thaI jAya." AvI rIte mahA samartha evo yamadaMDa nirbaLa thaI gayo. te maraNano nizcaya karI rAjAnI pAse Avyo. rAjAe kahyuM : "he yamadaMDa ! tuM mahAjananI rakSA kare che ane mahArA upara AvI udAsInatA kema rAkhe che ? Aje mahArA bhaMDAramAMthI sarva vastuo cora laI gayA che, te tatkALa mane lAvI Apa; nahi to tAro ziraccheda karIza.' rAjAnuM AvuM vacana sAMbhaLI yamadaMDa jayAM khAtara paDyuM hatuM tyAM gayo. jayAM AvIne jAe che to, tyAM pAdukA, mudrikA ane janoI paDelI dIThI. teNe A vastuo uparathI vicAra karyo ke, "A pAdukA uparathI rAjA cora che, A mudrikA ane janoI uparathI maMtrI tathA purohita cAra jaNAya che." Avo nizcaya karI te ciMtavavA lAgyo ke, 'aho ! AvuM kAma jayAre rAjA pote kare, tyAre A konI pAse jaIne kahevAya ?' tevAmAM A kolAhala sAMbhaLIne nagaranuM mahAjana tatkALa tyAM AvyuM. temanI AgaLa rAjAe A sarva hakIkata kahI. chevaTe mahAjane kahyuM ke, 'he deva ! tapAsane mATe yamadaMDane sAta divasanI muddata Apo. jo sAta divasamAM te Apane na lAvI Ape to je dhAryuM hoya, te pramANe tene zikSA karajo." rAjAe mahAjananuM kahevuM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pyapura coranI 8thA * (27) / mAMDamAMDa kaSTathI svIkAryuM. pachI mahAjana pota potAne ghera gayuM. pachI yamadaMDe khAnagI rIte mahAjanane maLIne kahyuM ke, "hArA upara AvI vyavasthA AvI paDI che. have mAre kevI rIte karavuM ? mahAjane kahyuM ke, "tame bhaya rAkhazo nahIM. tame cho tethI amAre koI vakhata paNa corano upadrava thato nathI. have tamArA bhedathI ke, rAjAnA bhedathI corano upadrava thavA lAgyo. tamArA bannemAM je duSTa haze, teno ame nigraha karIzuM." yamadaMDe kahyuM : "bahu sAruM." pachI yamadaMDa corane jovAne mATe dhUrtavRttithI rahevA lAgyo. pahele divase te rAjasabhAmAM gayo. rAjAne namaskAra karIne yogya Asane beTho. rAjAe pUchyuM : "he yamadaMDa ! te koI corane joyo ke nahi ? yamadaMDe kahyuM. "meM cAre tarapha joyuM paNa koI ThekANe cora jovAmAM Avyo nahIM." rAjAe kahyuM. "tyAre ATalo vakhata teM zuM karyuM?' yamadaMDe kahyuM "eka ThekANe koI kathA karanAra puruSa kathA karato hato, te meM sAMbhaLI, tethI mane ghaNI vAra thaI gaI." rAjAe kahyuM. "are yamadaMDa ! je kathA sAMbhaLavAmAM tuM tAruM maraNa paNa visarI gayo ! tevI kathA zuM hatI ? te mane kahe.' AvI rIte rAjAnA kahevAthI yamadaMDa kathA kahevA lAgyo : "he rAjA ! sAMbhaLo, te kathA A pramANe : dIhakAla vaNaM tattha / pAyave niruvahave // kUto ya ta / jAyaM saragao bhayaM // 2 // bhAvArtha eka dIrghakALarUpI vanamAM upadrava rahita vRkSa che, te vRkSanA mULamAMthI eka vela nIkaLI, tethI sarva vRkSanA pakSIone bhaya thayo, tethI teone zaraNathakI bhaya thayo. (2) (A gAthA upara eka kathA che, te kahe che.) - eka vanamAM sarovaranI pALa upara moTuM vRkSa hatuM, tenA upara ghaNA haMso rahetA hatA. eka vakhate vRkSanA mULamAM velanA aMkura joI eka vRddha haMse kahyuM. "he putro ! he pautro ! eka hAro upadeza sAMbhaLo. A vRkSanA mULamAM je velanA aMkUrA che, teone cAMconA prahArathI toDI nAMkho; jo tema Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 (28) *zAstro mudI bhASAMtara , nahi karo to sarvenuM mRtyu thaze." evI rItanuM vRddha haMsanuM vacana sAMbhaLI te javAna haMso hasavA lAgyA ane teo kahevA lAgyA ke, "aho ! A vRddha thaIne mRtyuthI gabharAya che ane hamezAM jIvavAne icche che. ahiM maraNathI zuM bhaya rAkhavo ?' potAnA putrAdikanuM AvuM vacana sAMbhaLI vRddha haMsa manamAM kahevA lAgyo ke, "are ! A kevA mUrNa che? A mahArA hitopadezane jANatA nathI ane ulaTA kopa kare che. kahyuM che ke : ghaNuM karIne je mUrti sanmArgano upadeza karavo, te kopane mATe ja thAya che. jema jenI nAsikA kapAI gaI hoya tevA puruSane nirmaLa darpaNa batAvavuM, te kopane mATe ja thAya che." pharIthI vRddha haMse kahyuM ke, "mUrNanI sAthe je kaMI bolavuM, te vacana vyartha jAya che. kahyuM che ke mUrkha ane apakava bodhavALA mANasonI sAthe je AlApa karavo, te niSphaLa thAya che, tenI sAthe vANIno vyaya karavo te manamAM tApa kare che, ane teone je tADana karavuM, te paNa duSTa apavAdane karAve che." A pramANe vicArIne teNe kahyuM ke, "jyAre phaLa thaze tyAre teone khabara paDaze." ema kahIne mauna rAkhI rahyo. pachI keTalIeka kALa gayo eTale te vRkSa upara vela caDhavA lAgI ane cAre tarapha patharAI gaI. eka vakhate koI pAradhI velane pakaDIne vRkSa upara caDhyo, tyAM teNe cotarapha pAza nAMkhyA, temAM je haMso daza dizAomAM cAro caravA gayA hatA, teo tyAM AvI rAtrIe ajANathI pAzamAM baMdhAI gayA ! teono kolAhala sAMbhaLIne pelA vRddha haMse kahyuM. "he putro ! tame mahAro upadeza mAnyo nahIM ane have buddhirahita evA tamAruM mRtyu prApta thayuM. sarvamAM buddhi che te zreSTha kahevAya che. kahyuM che ke : vighA zreSTha nathI paNa buddhi zreSTha che. vidyAthI buddhi ghaNI hoTI kahelI che, tethI buddhi vinAnA puruSo vinAza pAme che. jema siMhane jIvADavAthI eka vaidyanuM mRtyu thayuM tema. buddhi upara siMha ane vaidyanI kathA A pramANe : vArANazI nagarImAM jitazatru nAme rAjA rAjya karato hato. te nagarImAM vaidyavidyAmAM atizaya pravINa evo devadatta nAme eka brAhmaNa raheto hato. e zaheramAM rAjA tathA prajA sarva loko e devadattane vaidyavidyAne lIdhe mAna ApatA hatA. ekadA daivayoge devadatta brAhmaNa mRtyu pAmyo. tenA maraNathI tevA uttama vaidyanI nagaramAM moTI khAmI AvI. te devadattanA pAchaLa be putro Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUdhdhapura corI thA * (29) hatA, teo jyotiSa tathA vaidyavidyAmAM kAMI paNa jANatA nahIM ane mUrkha hatA. AvA uttama nagaramAM vaighanI jarUra hovAthI koI uttama vaigha brAhmaNa AvIne tyAM vasyo. te potAnI jyotiSa tathA vaidyavidyAthI nagaramAM prasiddha thayo. ghaNA lokonA roga maTADyA. tenI uttama kIrti sAMbhaLI rAjAe tene teDAvI ghaNo Adara Apyo ane tene devadattanI jagyA upara nImyo. A vaidyanuM rAjasanmAna dekhIne devadattanI srI rudana karavA lAgI ane manamAM ciMtavavA lAgI ke, 'are ! mhArA vidvAna patinuM sanmAna ane temanI AjIvikA A paradezI brAhmaNe laI lIdhI ! eka vakhate vaidyane rAjAne ghera jato joI devadattanI srI ghaNuM rudana karavA lAgI. tevAmAM tenA banne mUrkha putro bahAra ramavA gayA hatA tyAMthI ghera AvyA. mAtAne rudana karatI joI putroe pUchyuM. 'are mAtA ! tame kema rudana karo cho ?' mAtAe kahyuM ke, 'he abhaNa putro ! tame bilakula bhaNyA nahI tethI tamArA vidvAna pitAnI AjIvikA koI paradezI vaidya khAya che, te dekhIne mane dveSa Ave che. atyAre te paradezI vaidyane tamArA pitAnI peThe mhoTA sanmAnathI darabAramAM jato joIne mane rudana AvyuM.' mAtAnA mukhathI A vAta sAMbhaLI banne putro vidyAbhyAsanI pratijJA laI mathurA nagarImAM bhaNavA gayA. banne bhAIoe pAMca sAta varSa sudhI tyAM rahI sarva vaidyavidyAmAM ghaNI pravINatA meLavI. tenI sAthe bIjI sarva nATaka ceTakanI vighA paNa prApta karI. pachI banne bhAIo gurunI pAsethI rajA laI potAnA nagara tarapha AvyA. raste AvatAM temaNe mRtyu pAmelo eka vikarALa siMha dITho. te vakhate mhoTA bhAIe nhAnA bhAIne kahyuM ke, 'he laghu bhrAtA ! ApaNe mRtasaMjIvinI vidyA bhaNyA chIe mATe tenI A siMha upara parIkSA karIe.' nhAnA bhAIe kahyuM 'tenI parIkSA ApaNe ghera jaIne karIzuM. ahiM raste zA mATe parIkSA karavI joIe ?' AvI rIte nhAnA bhAIe kahyuM, to paNa te mhoTA bhAIe mAnyuM nahIM. pachI nhAno bhAI cetIne eka vRkSa upara caDhI gayo. mhoTA bhAIe potAnI alpabuddhine lIdhe vicAra karyA vinA goLI laIne mRtasaMjIvinI vidyAnuM smaraNa karyuM ane tatkALa te siMhanI AgaLa AvIne beTho. pachI te goLI siMhanA netramAM AMjI eTale siMha tatkALa jIvato thaI te brAhmaNa (mhoTA bhAI)ne mArI nAMkhyo-ane tenuM bhakSaNa karI gayo. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) * zakyatvaIaumudI bhASAMtara ! nAnA bhAIe kuzaLatAthI ghera AvI te vRttAMta potAnI mAtAne kahyo. AvI rIte vidyAthI buddhi caDhe che." A vArtA sAMbhaLI haMsoe kahyuM ke, "he tAta! have atyAre jIvavAno upAya ciMtavavo joIe." vRddha haMse kahyuM. "kArya nAza pAmyuM che tethI have zo upAya karavo? kahyuM che ke ajJAnapaNAthI, pramAdathI athavA bedarakArIthI jo koI kArya nAza pAmI jAya to puruSano karelo samartha prayatna paNa niSphaLa thAya che; kAraNa ke, pANI cAlI gayA pachI pALa bAMdhavI te zA kAmanI che ?' AvI rIte vRddha haMse kahyuM, to paNa te bALahaMso pharIthI tene kahevA lAgyA ke, "he pitA ! tamAre cittane svastha karIne paNa koI jIvavAno upAya ciMtavavo jo Ie. kAraNa ke, cittane svastha karavAthI buddhi utpanna thAya che. kahyuM che ke : dhAtuothI baMdhAyeluM A zarIra cittane AdhIna che, tethI citta nAza pAme to sarva dhAtuo paNa nAza pAme che; te mATe A cittanuM yatnathI rakSaNa karavuM joIe. jo citta svastha hoya to buddhio utpanna thAya che." AvI rIte bALahaMsonuM kahevuM sAMbhaLIne vRddha haMse kahyuM, "he putro ! jo tamAre jIvavuM hoya to eka upAya che ke, jyAre e pAradhi Ave, tyAre tamAre mRtyu pAmelAnI peThe thaIne rahevuM. jo ema nahi raho to te tamArAM gaLAM maraDI nAMkhaze." vRddha haMsanA kahevAthI sarve bALahaMso maDadAnI peThe thaIne rahyA. pachI prabhAtakALa thatAM pelo pAradhi Avyo, teNe sarva haMsone mRtyu pAmelA joI nIce pADI nAMkhyA. pachI vRddha haMse kahyuM, "he putro ! nAzI jAo.' AvI rIte vRddha haMsanA kahevAthI sarva bALahaMso uDI gayA. pachI teo kahevA lAgyA ke, "aho ! ApaNe vRddhanA upadezathI jIvyA chIe. kahyuM che ke potAnA guNathI zobhatA evA DAhyA puruSoe hamezAM vRddha mANasanuM kahyuM mAnavuM. jAo ! jema vanamAM baMdhAelA haMso vRddhanA vacanathI chUTI gayA tema." A daSTAMtathI yamadaMDe rAjAne ema sUcavyuM ke, "are rAjA ! A kAma mULathI ja nAza pAmyuM che. Avo abhiprAya rAjAnA jANavAmAM Avyo nahI. kAraNa ke, tene durAgraha thayo hato. kahyuM che ke je puruSa durAgraha rUpI grahathI grasita che, tevA puruSane vidvAna mANasa paNa zuM karI zake? kAraNa ke, kALA pattharane komaLa karavAne mATe varSAda paNa samartha thato nathI. AvI rIte Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coranI kathA * (31) { AkhyAna kahIne yamadaMDa potAne ghera gayo ane pahelo divasa gayo. bIje divase tevI ja rIte yamadaMDa sabhAmAM Avyo, eTale rAjAe "cora maLyo?' ema pUchyuM. eTale teNe nA kahI. pachI rAjAe "ATalI badhI vAra kema thaI?' ema pUchayuM. eTale teNe kahyuM ke, "ghaNI vAra thavAnuM kAraNa sAMbhaLo. mArgamAM eka kuMbhAre mane kathA kahI, te sAMbhaLatAM mane vAra thaI che." rAjAe kahyuM, "te kathA mArI pAse kahe." tyAre yamadaMDa kahevA lAgyo, "te kuMbhAra mane A pramANe kahyuM ke : jee bhikhkhaM balidezi je posemi apaya terA me piThiyA bhAgA nA sara ka >> ke zuM bhAvArtha je mRttikAthI hArI udarapUrNa thatI ane je mRttakAthI mahArA AtmAnuM huM poSaNa karato hato, te ja mRttikAe hArI pUMTha bhAgI nAMkhI ! tethI mane zaraNathI bhaya thayo che." (3) AvI rIte teNe potAno abhiprAya sUcavyo, to paNa rAjAnA samajavAmAM AvyuM nahIM. e AkhyAna kahIne yamadaMDa ghera gayo. evI rIte bIje divasa paNa gayo. trIje divase yamadaMDa rAjAnI pAse Avyo. rAjAe pUchyuM ke, "cora jovAmAM Avyo ?' yamadaMDe nA kahI. rAjAe pharI pUchyuM ke, "ATalI vAra kema thaI ?' yamadaMDe kahyuM. "meM eka kathA sAMbhaLI, tethI vadhAre vAra lAgI. rAjAe kahyuM : "te kathA kahe.' tyAre yamadaMDa kahevA lAgyo : "he rAjA ! paMcALa dezamAM eka varazakti nAme nagara che, temAM jainamatane anusaranAro sudharma nAme eka dharmiSTa rAjA che. tene jinamatI nAme rANI che. e rAjAne cArvAka matane anusaranAro jayadeva nAme maMtrI hato. tene eka vijayA nAme strI hatI. sudharma rAjA sukhethI rAjya karato hato. eka vakhate te rAjasabhAmAM beTho hato, tevAmAM koIe AvIne kahyuM ke, "mahAbala nAme eka rAjA che, te prajAne ghaNI pIDA kare che." rAjAe e phariyAda sAMbhaLIne kahyuM ke, "jyAM sudhI huM teno parAbhava karavAne gayo nathI, tyAM sudhImAM te bhale garjanA kare ! kahyuM che ke jyAM sudhI krIDAmAtramAM ja potAnA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) * sabhyatvakImudI bhASAMtara / pUchane ulALato kesarIsiMha Avyo nathI, tyAM sudhI vanamAM madanA bhArathI maMda thaelA hastio garjanA kare che. pharIne paNa rAjAe kahyuM ke, huM koIne paNa azastra vadha karato nathI. je saMgrAmamAM sAmo ubho rahe athavA to je potAnA maMDaLane kaMTakarUpa thAya, tevA rAjAne avazya nirAkaraNa karavo joIe. kahyuM che ke : je zasa laIne saMgrAmamAM sAmo ubho rahe athavA potAnA maMDaLane kaMTakarUpa thAya, tevA puruSa upara rAjAoe zastra pheMkavAM; paNa jeo dIna. anAtha ane zubha hRdayavALA hoya, temanA upara zastra pheMkavAM nahIM." duSTa puruSono nigraha karavo ane uttama puruSonuM milana karavuM, e rAjAno dharma che." ema vicArIne sudharma rAjA mahAbalanI upara caDhI Avyo. saMgrAmamAM tene jItIne tenuM sarvasva laI lIdhuM. pachI moTA AnaMdathI potAnA nagaramAM Avyo. nagaramAM praveza karatI vakhate zaherano daravAjo paDI gayo ! te joI apazukana mAnI eka potAnA udyAnamAM rahyo. maMtrIe tatkALa navo daravAjo taiyAra karAvyo, te paNa tevI rIte paDI gayo. tevI rIta trIjI vakhata paNa paDI gayo ! rAjAe maMtrIne pUchayuM ke, "he maMtrI ! A daravAjo kevI rIte sthira thAya?' maMtrIe kahyuM. "he rAjA ! jo tame potAnA hAthathI koI puruSane mArI tenA rudhirathI A daravAjAne siMcana karo to te pachI sthira raheze. te sivAya bIjA koI upAyathI sthira raheze nahI. Avo lokAcAryano mata che." . maMtrInuM A vacana sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke, "mahAre AvA nagaranuM prayojana nathI. kAraNa ke, jayAM huM chuM, tyAM nagara che. temaja he maMtrI ! je potAnuM hita Icche, teNe hiMsA karavI nahIM. kahyuM che ke : potAnuM jIvita, baLa ane Arogyane IcchanAra evA rAjAe pote hiMsA karavI nahI ane bIjAnI pAse karAvavI paNa nahIM. tema ja jIvitadAna ApavAmAM keTaluM phaLa che? kahyuM che ke jo suvarNano meru ane AkhI pRthvInuM dAna kare ane ekane jIvitadAna Ape, to paNa jIvitadAnanA jevuM phaLa thatuM nathI." pachI mahAjane AvI rAjAne kahyuM ke, "he svAmina ! ame badhuM karIzuM. Ape to phakta mauna rahevuM." rAjAe kahyuM. "he mahAjano ! jo prajA pApa kare, to teno chaThTho bhAga rAjAne maLe che. tevI rIte jo prajA puNya kare to teno chaThTho bhAga rAjAne maLe che. kahyuM che ke : jevI rIte sukarma karanArI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I dhyapura coranI kathA - (33) GK prajAnA puNyanA chaThThA aMzano bhAgIdAra rAjA che, tevI rIte kukarma karanArI prajAnA pApanA chaThThA aMzano bhAgIdAra paNa rAjA che." rAjAnAM AvAM vacano sAMbhaLI mahAjanoe kahyuM ke, "he mahArAja ! je pApano bhAga che, te amAro ane je puNyano bhAga che te tamAro. vaLI tame te kAmamAM mauna rAkhI raho." rAjAe te vAta kabula karI. pachI mahAjanoe dravyanuM ugharANuM karyuM ane te dravyathI eka suvarNamaya puruSa banAvyo. nAnA prakAranA ratnothI zaNagArIne tene eka gADA upara caDhAvI AkhA nagaramAM evI ghoSaNA karAvI ke, "je koI potAnA putrane ApI, mAtA tene potAne hAthe viSa de ane pitA gaLuM maraDI nAMkhe, to tene A suvarNano puruSa ane eka koTi dravya ApavAmAM Avaze." te nagaramAM eka ghaNo daridri ane nirdaya evo varadatta nAme brAhmaNa raheto hato, tene sAta putro hatA. te varadattanI strI ghaNI nirdaya hatI. varadatte AvI teNIne pUchyuM ke, "he priyA ! A nAnA putra Idradattane ApI ApaNe A dravya laIe. jo ApaNe banne kuzaLa hoIzuM to ghaNA putro thaze.' strIe e vAtanI hA kahI eTale varadatte ghoSaNAne grahaNa karI te suvarNamaya puruSa lIdho. mahAjanoe kahyuM ke, "jo tAre putra Apavo hoya to tenI mAtA potAnA hAthe viSa de ane pitA gaLuM maraDe, to ame A dravya ApIzuM. varadatte te vAta kabula karI. pachI iMdradattane tyAM hAjara karyo. iMdradatte te vakhate manamAM vicAryuM ke, "aho ! dhananuM mahAbhya kevuM che? dhanane mATe mANasa akartavya paNa kare che. kahyuM che ke : je apUjya hoya te pUjAya, je agamya hoya te meLavAya, ane je avaMdha hoya te vaMdAya; te dhanano prabhAva che. vaLI kahyuM che ke : (---unAvA ) bubhukSitaH kiM na karoti pApaM / kSINA narA niSkirUNA bhavaMti // AkhyAhi bha priyadarzanasya / na gaMgadattaH punareti kUpam // 4 // A zlokathI eka daSTAMtika kathA kahe che : eka kUvAmAM priyadarzana nAme nAga raheto hato, tene eka bhadrA nAmanI gho ane gaMgadatta nAmanA deDakA sAthe mitratA thaI. priyadarzana nAga hamezAM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % (34) * sabhyatvamudI bhASAMtara te kUvAnA deDakAnuM bhakSaNa karato hato. eka vakhate koI deDako nahi maLavAthI, gaMgadatta deDakA upara tenI bhakSaNa karavAnI IcchA thaI. A vAta gaMgadatta deDakAnA jANavAmAM AvI eTale teNe priyadarzana nAgane kahyuM ke, "jo mane kUvAnI bahAra mokalo to huM hArI jAtanA bIjA deDakAMne ahi bolAvI lAvuM." AvuM bahAnuM batAvI te bhadrA ghonI sAthe bahAra Avyo. pachI keTalIka vAre priyadarzana nAge bhadrA ghone, gaMgadatta deDakAne teDavA mokalI. bhadrA ghone joI gaMgadA deDakAe uparanA zlokathI kahyuM ke : "he bhadre ! je bhUkhyo mANasa hoya te zuM pApa nathI karato ? arthAta te game te pApa kare che. kAraNa ke, kSINa thaelA puruSo nirdaya thaI jAya che. tethI tuM jaIne priyadarzana nAgane kahe ke, gaMgadatta deDako pharIthI kUvAmAM nahi Ave." (4). kSINa thaelA varadatte dravya laIne putra mahAjanane Apyo. mahAjanoe putrane zaNagAryo. pachI maMtrI vigerenA samUhathI viMTAelA ane daravAjAnI sanmukha AvatA te iMdradattane hasato dekhIne rAjAe kahyuM. "he bALaka ! tuM kema hase che ? ane maraNathI kema gabharAto nathI ?' tyAre iMdradatte kahyuM. "he deva ! jayAM sudhI bhaya Avyo nathI tyAM sudhI vhIvuM joIe, paNa bhaya AvyA pachI tene sahana karavo joIe. kahyuM che ke : jyAM sudhI bhaya na Avyo hoya tyAM sudhI nhAvuM, paNa jo bhaya Avelo jovAmAM Ave, to zaMkArahita thaI tenA sAmuM thavuM. vaLI he rAjA ! pitAe saMtApa pamADelo putra mAtAne zaraNe jAya che, mAtAe saMtApa pamADelo putra pitAne zaraNe jAya che, bannethI saMtApa pAmelo putra rAjAne zaraNe jAya che, ane jo rAjAthI saMtApa thAya to te putra mahAjanone zaraNe jAya che; paNa te rAjA ! jyAM mAtA viSa de, pitA gaLuM maraDe, mahAjana dravya ApI grahaNa kare ane temAM rAjA preraka preraNA karanAro) thAya, tyAre tene kone zaraNe javuM ? te upara gAthA kahe che : jassa piyA galayaM vileI / mAyA ya jassa deI visaM // jattha'valaMbaI rAyA / kiM saraNaM teNa gaMtavvaM // 5 // bhAvArtha : pitA jenuM gaLuM maraDe, mAtA jene viSa de, ane rAjA jemAM samarthana kare, tene kone zaraNe javuM ? (5) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pyapura coranI kathA * (35) 5 kahyuM che ke : mAtA jhera de, pitA putrane vece ane rAjA sarva dhana lUMTI le, temAM zI vedanA bAkI rahe ? A pramANe dhIrapaNAthI mahArUM maraNa bhale thAo ! evuM dhArIne huM khuza thauM chuM." iMdradattanuM AvI rItanuM vacana sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke, "A daravAjAnuM ane nagaranuM hAre prayojana nathI, jyAM huM rahuM tyAM nagara ja samajavuM." AvI rIte rAjAnI ane iMdradattanI dhIraja tathA hiMmata joI nagaradevatAe tatkALa daravAjo banAvI Apyo, ane pAMca prakAranA Azcarya pragaTa karIne iMdradattanI pUjA karI kahyuM che ke : je puruSane udhama, sAhasa, dhairya, baLa, buddhi ane parAkrama e cha vAnAM che; tevA puruSathI devatA paNa zaMkA pAme che. evI rIte yamadaMDe kahelA A AkhyAnano abhiprAya rAjAne jANavAmAM Avyo nahIM. pachI yamadaMDa te AkhyAna kahI potAne ghera gayo. evI rIte traNa divasa gayA. cothe divase yamadaMDa rAjAnI sabhAmAM gayo. agAu pramANe rAjAe tene coranI khabara pUchI, eTale teNe nA kahI. pachI "ATalI vAra kema thaI ?' ema pUchyuM. tyAre teNe kahyuM ke, "eka hariNInI kathA hArA sAMbhaLavAmAM AvI, tethI vAra thaI." rAjAe te kathA kahevAne kahyuM. tyAre yamadaMDa A pramANe kahevA lAgyo : - savvaM visarja hi salilaM / savvArannaM ca kUDasaMchannaM // rAyA jattha saryavAho / tattha miyANaM kao vAso // 6 // taLAvathI vIMTaLAyeluM, ghaNA pAMdaDAvALA saraLa vRkSanA samuhathI vistAravALuM eka udyAna hatuM, temAM ghaNAM bALako sahita eka hariNI rahetI hatI. te hariNI potAnAM baccAMo sAthe vanabhUminAM lIlA ghAsa carI ane zItaLa jaLavALA taLAvamAM jaLapAna karI potAno kALa sukhethI nirgamana karatI hatI. tenI najIka eka zahera hatuM. temAM ripumardana nAmano rAjA hato. tene ghaNA kumAro hatA. eka vakhate koI zIkArIe eka mRgalInuM baccuM, te jIrNa vanamAMthI pakaDI rAjAnA eka kumArane ApyuM. A suMdara mRganAM baccAMne joIne bIjA rAjakumAro mRganA baccAne mATe IcchAvALA thayA. pachI teo ekaThA thaIne rAjAnI AgaLa kahevA lAgyA ke, "he svAmin ! amone AvAM mRganAM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (36) * samyakatvImulla bhASAMtara baccAMo maMgAvI Apo.' rAjAe pAradhIone bolAvIne pUchyuM ke, 'he pAradhIo ! AvAM mRganAM baccAMo kayA vanamAM maLe che ? te kaho.' tyAre te pAradhIomAMthI eka pAradhIe kahyuM ke, 'he deva, jIrNoghAnamAM ghaNAM mRganAM baccAMo maLe che.' e vacana sAMbhaLI rAjA pote ja pAradhIno veSa laI jIrNodyAnamAM gayo. e vana ghaNuM viSama hatuM, tethI rAjAe mRganAM baccAM levAne mATe evI buddhi racI ke, cotarapha rahelA taLAvanI pALa phoDIne pANI ekaThuM karyuM ane cotarapha bahAra khAI khodAvI tenI pAse jUnA ghAsano samUha saLagAvyo ane AgaLa pAsalAnI racanA karAvI. pachI rAjAe pAradhIone kahyuM ke, 'have vanamAM peso, ke jethI e mRgalAM pAsamAM paDI jaze.' pAradhIoe tema karyuM. eTale ghaNAM mRgalAMo pAsamAM paDI gayAM. pachI teone pakaDI lIdhAM. evI rIte rAjakumAroe krIDA karavAne mATe te mRganAM baccAM meLavyAM. eka vakhate koI paMDite rAjakumAro tathA mRganAM baccAMone krIDA karatA joI A pramANe kahyuM ke, 'je araNyamAM badhuM pANI viSayukta karyuM che, ane cAre bAju jALo pAtharI che, temaja jyAM rAjA pote zIkAra khele che, tyAM bApaDAM mRgalAM kyAM vase ?' vaLI, 'dorIothI dizAo rUMdhI, jherathI pANI rUMdhyuM, pAsalAthI pRthvI rUMdhI, agnithI vana bALyuM ane pachavADe hAthamAM bANa laI zIkArIo phare che, tyAre have mRganAM baccAMvALI haraNI kayA pradezano Azraya karaze ?' AvI rIte abhiprAya sUcavyo to paNa rAjAe jANyuM nahi, eTale yamadaMDa ghera gayo. evI rIte cotho divasa pasAra thayo. pachI pAMcame divase yamadaMDa rAjasabhAmAM gayo. rAjAe agAu pramANe coranA saMbaMdhamAM pUchyuM ane pharIthI veLA thavAnuM kAraNa pUchatAM teNe kahyuM ke gAma bahAra koI eke kathA kahI, te meM sAMbhaLI; tethI vAra lAgI. rAjAe kahyuM ke, te kathA mane kahe. te uparathI yamadaMDa A pramANe eka kathA kahevA lAgyo : nepALa dezamAM eka pATalIpura nAme naga2 che. temAM vasupAla nAme eka rAjA hato. te ghaNo vidvAna ane kavi hato. tene vasumati nAme rANI hatI. tene eka bhAratIbhUSaNa nAme maMtrI hato. tene devakI nAmanI eka strI hatI. bhAratIbhUSaNa maMtrI paNa zIghra kavi tarIke lokamAM prasiddha hato. eka vakhate sabhAmAM rAjAnI kavitAmAM maMtrIe doSa batAvyA, tethI krodha pAmelA te rAjAe Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khUbura coranI 8thA (30) C maMtrIne bAMdhIne gaMgA nadInA pravAhamAM nAMkhyo. daivayoge maMtrI retamAM paDyo, tethI mRtyuthI bacyo. kAraNa ke, puNya mANasanI rakSA kare che. kahyuM che ke : vanamAM, raNamAM, zabumAM, jaLamAM, agnimAM, hoTA samudramAM ane parvatanA zikhara upara sUI gaelo hoya, athavA pramAdathI viSama rIte rahyo hoya; to paNa tenI pUrve karelAM puNya rakSA kare che. reta upara paDelA maMtrIe vicAryuM ke, "rAjAe krodhathI AvI rIte mane naThArI dazAmAM pahoMcADyo, tethI je "kavine kavi sahana kare nahIM te kharekharUM che. kahyuM che ke duSTa mANasa uttama puruSa upara krodha rAkhe che, cora svabhAvathI jAganArA puruSa upara kopa kare che, pApI mANasa dhama upara kopa rAkhe che, vhIkaNa puruSa zUravIra upara kopa rAkhe che ane kavi, kavi upara kopa rAkhe che. gardabha, zvAna, ghoDA, jUgArI, paMDita ane bALako e eka bIjAne sahana karatA nathI; tema ja teo eka bIjA vagara rahI paNa zakatA nathI. AvI rIte e kavi rAjAe mhArA upara dveSa rAkhI A pramANe karyuM, tethI have mAre A jaLamAM paDI maravuM joIe. e pramANe vicArI maMtrI jaLamAM ubho rahI nIcenI gAthA kahevA lAgyo : jeNa bIyA parohati / jeNa siMcaMti pAvayA // tassa majjhe marissAmi / jAyaM saraNao bhayaM // 7 // bhAvArtha je pANIthI bIja uge che ane je pANIthI vRkSanuM siMcana thAya che, te pANInI vacamAM huM mRtyu pAmIza; tethI mAre zaraNathI bhaya thayo. (7) pachI thoDI vAre pANIne nIcI tarapha vaLatuM joI A pramANe anyoktithI teNe eka kAvya kahyuM : (hUtavibhinavRttam) zaityaM nAma guNastavaiva tadanu svAbhAvikI svacchatA / kiM bumaH zucitAM bhavaMtyazucayaH sparzAttavaivApare / kiM vAtaH paramucyate stutipadaM yajjIvanaM dehinAM / taM cennIcapathena gaSchasi payaH kastvAM niroddhaM kSamaH // 8 // bhAvArtha : "he jaLa ! tyAro pahelo guNa zItaLatA che, te pachIno Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A (38) * zamchaghachImudI bhASAMtara ! bIjo guNa svAbhAvika svacchatA che, te sivAya hArI pavitratAne mATe ame zuM kahIe ? paraMtu bIjA apavitra mANaso paNa hArA sparzathI pavitra thaI jAya che; tethI jethI tArI vadhAre stavanA zuM karavI ke, je tuM badhA prANIonuM jIvana che. evuM tuM jaLa, jo nIca raste jAya che, to pachI tane rokavAne koNa samartha thAya? arthAt jayAre tuM AvuM uttama thaI nIcamArge cAlIza, tyAre tane koNa rokI zakaze ?' (8) AvI rIte jaLa pratye anyoktinAM vacana sAMbhaLI rAjAe ciMtA karavA mAMDI ke, "aho ! meM ghaNuM khoTuM karyuM!.kAraNa ke, uttama puruSe potAnA Azrita mANasonA guNa ke doSa upara vicAra karavo nahIM. kahyuM che ke : nitya kSayarogavALo, svabhAvathI vakramUrtivALo, jaDasvarUpa ane doSAkara evo caMdra, mitra (sUrya)nA vipattinA vakhatamAM udaya pAme che. AvI rIte aneka avaguNa bharelo caMdra che, to paNa tene zaMkare potAnA mastaka upara dhAraNa karelo che; tethI mahApuruSone potAnA Azrita mANasomAM guNa doSano vicAra thato nathI." AvI rIte vicArI rAjAe maMtrIne jaLamAMthI bahAra kaDhAvyo ane pharIthI pUjA karIne tene maMtrIpada upara sthApana kya." A vArtAno abhiprAya yamadaMDe sUcavyo, tathApi rAjAnA jANavAmAM Avyo nahI. pachI yamadaMDa ghera gayo. evI rIte pAMca divasa vItI gayA. chaThe divase agAu pramANe rAjAe pUchyuM ke, "cora joyo ?" teNe nA pADI. pachI potAne vilaMba thavAnuM kAraNa pUchatAM teNe A pramANe kathA kahevA mAMDI ke, araNa madhye eka mANase kahelI kathA kahuM chuM te sAMbhaLo : kurujaMgala dezamAM pADalIpura nAme eka zahera che. temAM subhadra nAme rAjA che. tene subhadrA nAme eka rANI hatI. eka vakhata rAjAe krIDA karavA mATe manohara ane apUrva racanAvALuM eka vana karAvyuM. e vanamAM tADInI madirA pIne unmatta thaelA vAMdarAo vanane upadrava karavA lAgyA. kahyuM che ke : capaLa evo vAMdaro madirAnA madathI unmatta thayo, tene vaLI vIMchIe karaDyo, ane tene pachI bhUta vaLagyuM. te vakhate tenA cekhitamAM zuM bAkI rahe ? AvI rIte madirAnA pIvAthI unmatta thaelA vAMdarAo vaDe vanano moTo upadrava joI vanapALe AvI rAjAne kahyuM ke, "he svAmin ! vAMdarAoe ApaNuM vana pAyamAla karyuM che." e vacana sAMbhaLI rAjAe vananI rakSA karavA mATe Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrakhara thoranI kathA 0 (39) ke potAnA maMdiramAM vinoda mATe rAkhelA vAnarone te upadrava zAMta karavAne mokalyA. tyAre vanapALe vicAryuM ke, "aho ! ahi to mULathI ja kAma vinAza thaI gayuM. kAraNa ke, jenA udyAnanA rakSako vAMdarA che, madirAnA rakSako kalAla che, ane bakarAnA rakSako hAra (rIMcha) che, tenuM kArya mULathI ja vinAza thAya che. tema ja viveka rUpI cakSu vinA anyAya mArganA aMdhakAramAM paDI javAya, temAM zo aparAdha gaNAya? kahyuM che ke : je svAbhAvika viveka che, te eka cakSu che; ane je vivekI mANasa sAthe rahevuM te bIjI cakSu che. e banne cakSu jene pRthvimAM nathI, te mANasa pRthvimAM AMdhaLo che. tethI be cakSa vinAno mANasa avaLe raste cAle temAM zo aparAdha gaNAya ? tethI A rAjA vivekarUpa cakSuthI rahita che, mATe temAM teno bilakula aparAdha nathI; ane jeo kulIna mANasa che, teone sukRtadharma zIkhavavuM paDatuM nathI. kahyuM che ke : haMsone sArI gati, koyalane madhura avAja, morane nRtya, kesarIsiMhane zauryatAno guNa, malayAcalanA vRkSone sugaMdha tathA zItaLatA, ane kulIna mANasone sukRtadharma e koIe zIkhavyAM nathI. arthAta teone te svAbhAvika rIte ja prApta thAya che. vaLI kaustubhamaNimAM prakAzanI lakSmI koNa kare che? amRtane madhura karavAnuM karma AcaraNa koNa kare che? caMpakavRkSanAM puSpane sugaMdhI koNa kare che ? tema ja sAdhu puruSanA vivekano hetu koNa thAya che ?' AvI rIte vyAkhyAnathI sUcavyuM, to paNa rAjAnA samajavAmAM AvyuM nahI. pachI yamadaMDa ghera gayo. evI rIte cha divasa gayA. sAtame divase rAjAe tevI ja rIte pUchyuM. vilaMba thavAnuM kAraNa pUchatAM teNe kahyuM ke, "cauTAmAM koI eka mANase kathA kahI, te mArA sAMbhaLavAmAM AvatAM, hAre vilaMba thayo che. rAjAe te kathA kahevAnuM kahyuM. eTale yamadaMDa kathA kahevA lAgyo. avaMtIdezamAM ujjayinI nagarI che. tyAM yazobhadra nAme sArthavAha raheto hato. tene be strIo hatI. eka vakhate teNe potAnI be strIo potAnI mAtAne soMpI zubha muhUrta parivAra sahita nagaranI bahAra prasthAna karyuM. tenI mAtA durAcAriNI hatI tethI te ja divase te koI puruSanI sAthe gharanI vADImAM rahelI hatI. evAmAM koI kAmanA prasaMge sArthavAha rAtrIe potAnA ghera pAcho Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S (40) * sabhyatvadIdI bhASAMtara , Avyo. te bAraNA AgaLa ubho rahI, "he mAtA ! kamADa ughADo." ema bolyo. putrano svara oLakhI mAtAe kamADa ughADyAM. pachI te banne gharanA khUNAmAM pesI gayAM. gharamAM pesatAM tene potAnI mAtAnuM vastra eraMDAnA vRkSa upara paDelI jovAmAM AvyuM. tyAre teNe vicAryuM ke, "aho ! hArI mAtA sittera varSanI thaI, to paNa kAmanI sevA choDatI nathI. aho ! kAmadevanuM kevuM vicitrapaNuM che ke, je mRtyu pAmelA mANasane paNa mArI nAMkhe che ! kahyuM che ke dUbaLo, AMkhe kANo, page lUlo, kAne vikaLa thaelo, pUMchaDA vinAno, gUmaDAvALo, nikaLatA parUthI kharaDAI rahelo, seMkaDo jIvaDAthI vyApta zarIravALo, sudhAthI kRza thaI gaelo, vRddha thaelo ane besI gayuM che gaLuM jeno evo kUtaro paNa kAmAsakta thaIne kUtarInI pAchaLa jAya che !!! aho ! kAmadeva haNAelAne paNa haNe che !!! aho ! temAM paNa strIonuM caritra to koInA jANavAmAM AvatuM nathI. kahyuM che ke : "cakravAkanI jevI prItivALI vRttithI vartanArA potAnA patine, pitAne, putrane temaja gurUne paNa duSTavyabhicArI strI kopamAM AvI chatI mArI nAMkhe che; to pachI bIjA manuSyone svArthavaza mArI nAMkhe tenuM to kahevuM ja zuM? A strI rUpI mAyA ke, je lokamAM prasiddha che, tene kayA viThTha puruSe racelI che ? je strI bIjA puruSane AliMgana kare che, bIjAne ramADe che, bIjAne jue che, bIjAne mATe rUe che, bIjAnI sAthe sogana khAya che, bIjAne vare che, bIjAnI sAthe suI rahe che, ane zapyAmAM sUtI sUtI paNa bIjAne ciMtave che !' sArthavAhe vicAra karyo ke, je A mahArI vRddhamAtA AvuM kAma kare che, to hArI be taruNa strIo kare temAM zuM kahevuM ? kahyuM che ke : jayAM sATha varSanA moTA hastione pavana kheMcI laI jAya, tyAM gAyonI gaNatrI zI? ane vaLI maccharanI to vAta ja zI karavI !!! AvI rIte nizcaya karIne sArthavAha potAnI be strIone zIkhAmaNa ApavA lAgyo ke, "he strIo ! je vela mULathI bagaDI hoya, to tene zuM karavuM? mATe tame jANo kevI rIte karajo. mahArI mAtAnuM vastra meM eraMDAnA vRkSa upara paDeluM joyuM che.' AvI rIte vArtA kahIne yamadaMDe rAjAne abhiprAya jaNAvyo, to paNa rAjA samajayo nahIM. e AkhyAna kahIne yamadaMDa ghera gayo. evI rIte sAta divaso gayA. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakhara thoranI kathA * (41) : pachI AThame divase sabhAmAM krodharUpI agnine pradIpta thaelA rAjAe yamadaMDane pUchyuM ke, "are ! te cora dITho ke nahIM ?? yamadaMDe nA kahI. eTale rAjAe sarva mANasone bolAvIne kahyuM ke, "have mahAro bilakula doSa nathI. A dhUrta yamadaMDe mane sAta divasa sudhI chetaryo ane have cora temaja corAyelI vastu jo nahi Ape to huM tenA so (100) TUkaDA karIne dizAomAM tenuM balidAna ApIza." rAjAnuM AvuM nizcaya vacana sAMbhaLIne yamadaMDe tatkALa pAdukA, mudrikA ane janoI lAvI sabhAnI AgaLa mUkIne kahyuM ke, "he nyAyavAdIo ! he mahAjano ! A vastunA A traNa cora che. have jema tamane ruce tema karo.' ema kahI teNe nIcenI eka gAthA kahI : jattha rAyA sayaM coro / samaMtI sapurohio // vaNaM vaccaha savvevi / jAyaM sarAo bhayaM // 9 // bhAvArtha : je nagarIno rAjA, maMtrI ane purohita sahita cora che? te nagarInA lokone vanamAM jaIne rahevuM sAruM che; kAraNa ke, teone zaraNathI bhaya thAya che. (9) tethI he mahAjano ! jo tame A avicArI rAjAno tyAga nahi karo to, puNya tamArAthI dUra thaI jaze; ema tamAre jANavuM. kahyuM che ke lucco mitra, asatI strI, kuLano nAza karanAra putra, mUrkha maMtrI, avicArI rAjA, pramAdI vaigha, rAgI deva, viSayI guru ane dayArahita dharma; ATalI vastuo je mANasa mohane vaza thaIne choDI deto nathI, te mANasane kalyANa choDI de che." pachI sarva mahAjane pAdukAothI rAjAne, mudrikAthI maMtrIne ane janoIthI purohitane cora jANI lIdhA. pachI ekI sAthe vicAra karIne rAjAne padabhraSTa karI tenA putrane rAjayapada upara besADyo, maMtrIne padabhraSTa karI tenA adhikAra upara tenA putrane besADyo, ane purohitane padabhraSTa karIne tene sthAne tenA putrane besADyo. te rAjA, maMtrI ane purohita jayAre tyAMthI cAlyA gayA, tyAre lokoe kahevA mAMDyuM ke, "jyAre vinAzakALa Ave tyAre zarIramAM rahelI buddhi paNa cAlI jAya che, e lokokti kharekharI che. kahyuM che ke : Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) - sagna8tvakIkSadI bhASAMtara ! rAme suvarNanA mRgane jANyo nahIM, nahuSa rAjAe brAhmaNone pAlakhImAM joDyA hatA, arjunane eka brAhmaNanI vAcharaDAsahita gAyane haraNa karavAnI buddhi thaI hatI, ane dharmarAjAe potAnA cAra bhAIonI strI draupadIne jUgaTAmAM ApI dIdhI hatI; kAraNa ke, ghaNuM karIne vinAzakALamAM sapuruSonI buddhio paNa nAza pAmI jAya che. tema bIjI paNa evI kahevata cAle che ke : rAvaNanA kapALamAM ekazone ATha buddhio hatI, paNa jayAre laMkA bhAMgavAno vakhata Avyo, tyAre eka buddhi paNa AvI nahIM !" have jayAre rAjA padabhraSTa thaIne nikaLyo, tyAre teNe vicAryuM ke, yamadaMDane A upAyathI mArIne pachI sukhethI rAjaya karavAno mahAro vicAra hato, paNa mahArA naThArA karmanuM pariNAma mahArAja upara AvI paDyuM! aho ! daivanI vicitragati che !! te koInA jANavAmAM AvatI nathI." (A vRttAMta subuddhimaMtrI paddhodaya rAjAne kahe che ke) : "he rAjA ! uparokta draSTAMtathI ema nizcaya karavo ke, koInI sAthe virodha karavo nahIM. virodha karavAthI potAno ja nAza thaI jAya che. kahyuM che ke : jevA tevA mANasano paNa parAbhava karavo nahIM. jemAM eka TIMToDe AkhA samudrane vyAkULa karyo hato tema. TIMToDA ane samudranI kathA A pramANe H dakSiNa samudra tIre eka TIMToDAnuM jovuM rahetuM hatuM. ekadA TIMToDIne prasavano vakhata Avyo, tyAre teNIe potAnA svAmIne kahyuM. "he nAtha ! prasavayogya sthAna zodhI kADho. TIMToDAe kahyuM. "he strI ! A sthAna prasava yogya che." teNIe kahyuM. "A sthAnamAM samudranI bharatInuM pANI Ave che." TIToDe kahyuM. "ApaNAM IMDA samudra laI le, evo zuM huM nirbaLa chuM?' TIMToDI hasIne bolI. "svAmin, tamArAmAM ane samudramAM moTuM aMtara che, athavA jene potAno parAbhava karavA mATe yogyayogyanA vicAranuM jJAna che, te vipattinA vakhate paNa duHkha bhogavanAro thato nathI. kahyuM che ke je ayogya kAmane AdarI bese, svajanamAM virodha thAya evuM kAma kare, baLiyAnI sAthe bAtha bhIDavA tatpara thAya, ane kuTilastrIno vizvAsa kare, e cAra vAnAM mRtyunAM dvAra che." svAmIe teno yogya javAba dIdho eTale teNIe tyAM ja prasava karyo. samudra paNa A badhuM sAMbhaLIne tenI zakti jANavAne tenAM IMDAM harI lIdhAM ! Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rukhyapura coranI kathA * (43) eTale TIMToDI zokAtura thaIne kahevA lAgI. 'he nAtha ! kaSTa AvI paDyuM. mhArAM te IMDAM nAza pAmyA.' TIMToDo bolyo. 'priye ! gabharAIza nahIM.' ema kahIne te pakSIono meLo karIne temano svAmI je garuDa hato, temanI pAse gayo. tyAM jaIne teNe sarva vAta garuDa AgaLa kahI. 'he deva ! huM mhArA gharamAM raheto hato ane samudre mane aparAdha vinA du:kha dIdhuM.' pachI tenuM vacana sAMbhaLIne garuDe zrIkRSNane vinaMtI karI eTale temaNe samudrane IMDAM pAchAM ApavAnI AjJA karI. zrIkRSNanI AjJA mAthe caDhAvIne te IMDAM TIMToDAne ApyAM.' e TIMToDAnuM AkhyAna sAMbhaLIne padmodaya rAjAe kahyuM ke, 'he buddhimaMtrI ! tame je kahyuM te badhuM satya che. jo huM vanamAM gayo hota to sarvanI sAthe virodha thAta ane tethI suyodhana rAjAnI peThe mArI avasthA thAta. emAM koI jAtano saMdeha nathI.' subuddhi maMtrIe kahyuM. 'he rAjA ! maMtrI vinA rAjayano nAza thaI jAya che. kahyuM che ke H jherano rasa eka mANasane haNe che, zastrathI paNa eka mANasa haNAya che, ane jo maMtrI potAnA hoddA uparathI bhraSTa thAya che, to te baMdhu ane dezahita rAjAne haNe che.' rAjAe kahyuM ke, rahI gaelA kAryane saMbhArI ApanAra, bhaviSyamAM thanArA kAryane batAvI ApanAra ane anartharUpa kAryano nAza karanAra hoya, te ja kharekharo maMtrI kahevAya che.' maMtrIe kahyuM. 'te tamArUM kahevuM yukta che; kAraNa ke maMtrIe potAnA svAmInuM hita karavuM joIe ja. kahyuM che ke : kAryane anusaranAro maMtrI hoya che. jeonuM kArya svAmInA hitane anusaratuM che, te rAjAonA kharA maMtrIo kahevAya che; ane jeo phakta gAla phulAvanArA che teo maMtrI samajavA nahIM.' rAjAe kahyuM. 'tevI rIte vartanAra ane satpuruSa evA kharA maMtrI tame cho, ane tame hovAthI mhArI apakIrti temaja durgati dUra ja rahelI che. kAraNa ke satpuruSonI sevA evIja hoya che. kahyuM che ke : satpuruSanI sevA bhaviSyanI ane vartamAna kALanI (cAlatI) Apattino nAza kare che; kAraNa ke, gaMgAnuM pANI pIdhuM hoya to te tRSA ane durgatine hare che. arthAt vartamAnakALamAM tRSAne hare che, ane bhaviSyakALamAM durgatine harI sArI gati Ape che.' AvI rIte maMtrI ane rAjAe aneka prakAranI vArtAo karI. pachI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (44) * ImchatrachAdI bhASAMtara ke rAjAe kahyuM ke, "he maMtrI ! A rAtrI nirgamana karavA mATe vinoda karavAne nagaramAM pharIe, jethI kaMIka Azcarya jovAmAM Avaze. kAraNa ke, buddhimAna puruSono kALa vinodathI javo joIe. kahyuM che ke H gIta nAdanA vinodathI buddhivaMta puruSono kALa nirgamana thAya che ane mUrkha lokono kALa vyasana, nidrA ane kajIAthI nirgamana thAya che; mATe he maMtrI ! ApaNe vinodathI kALa nirgamana karIe. je mUrkha loko vyasanathI kALa nirgamana kare che, teo narakamAM jAya che. kahyuM che ke : jUgaTuM, mAMsa, madirA, vezyAgamana, zikAra, corI ane para strIsevA e sAta vyasana A lokamAM mANasane ghora narakamAM laI jAya che. maMtrIe kahyuM. "jevI ApanI marajI.' ema kahI banne jaNA nagaranI aMdara Azcarya jovA nikaLyA. AgaLa cAlatAM mArgamAM eka chAyApuruSa joyo, eTale rAjAe maMtrIne kahyuM, "A koNa che ?" maMtrIe kahyuM. "he mahArAja ! A svarNapura nAme cora che, te aMjanaguTikAvidyAthI prasiddha che. e vidyAne lIdhe te koInA jovAmAM Avato nathI.' rAjAe kahyuM. " A kyAM jato haze ? cAlo tenI pachavADe jaIe." tema vicArI banne jaNa coranI pachavADe gayA. tyAMthI suvarNapura cora arhadAsa nAmanA koI zeThanA ghara upara vaDanuM vRkSa hatuM tyAM jaI vaDa upara adrazya thaIne rahyo. rAjA ane maMtrI adrazya thaI vaDanI nice ubhA rahyA. tevAmAM adAsa zeThe potAnI ATha strIo ke, jeoe ATha upavAsa karyA hatA, teNIone kahyuM ke, "he strIo ! Aje nagaranI sarva strIo puruSane choDIne rAjAnI AjJAthI vanamAM krIDA karavAne gaI che, tema tamAre paNa karavuM joIe. huM ekalo dharmadhyAna karavAne ghera rahIza. jo tame nahi jAo to potAnI AjJAno bhaMga thatAM e rAjA viSama thaI sarva aniSTa karaze. kahyuM che ke : bhogI evA kuTila rAjAo sarpanI peThe AgaLa rahelA mANasane bALI nAMkhe che, paDakhe rahelAne vIMTe che, ane pachavADe rahelAne ciMtave che; tethI tevA rAjAonI viruddhamAM vartavuM nahIM. vaLI sarSe DaMselA mANaso maNi, maMtra ane auSadhithI svastha thaelA jovAmAM Ave che, paNa rAjAo vaDe draSTirUpI jherathI sAyelA mANaso pharIthI uThelA jovAmAM AvyA nathI; mATe te strIo ! tamAre rAjAnI AjJA pALavI joIze." potAnA svAminA evAM vacana sAMbhaLI strIoe kahyuM ke, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upura coranI kathA * (45) : he svAmin ! amAre Aja ATha upavAso thayA che, tethI upavAsane divase dharma choDIne krIDA karavA kema javAya? te tame pote ja vicAro. amAre rAjAnI AjJAnuM zuM prayojana che? jevuM ame pApa puNya karyuM haze, te pramANe thaze; tethI ame kadApi vanamAM javAnAM nathI. kahyuM che ke : kadApi jaLamAM DUbI jAo, meruparvatanA zikhara upara caDho, raNamAM zatruone jIto, vyApAra ane kheDa vigerenI vidhA ke kaLAo zIkho, athavA to hoTo prayatna karIne pakSInI peThe vizALa AkAzamAM UDI jAo; paNa je bhAvI (thavAnuM) che, te abhAvI (mithyA) thavAnuM nathI; ane je karmane vaza thavAnuM che teno to nAza kyAMthI ja thAya ?' A pramANe potAnI pavitra patniono draDha nizcaya jANI arhadAsa zeThe kahyuM ke, "he kAMtAo ! tame je kahyuM te kharUM che. upavAsane divase to ekAgracitte jinAgama sAMbhaLavAM joIe, ane tethI ja karmakSayanuM kAraNa thAya che." AvI rIte patinuM vacana sAMbhaLI strIoe kahyuM ke, "he svAminuM ! tame ane ame ApaNA gharamAM rahelA sahastrakuTa nAmanA jinamaMdiramAM jaIe.' zreSThIe tema karavA hA pADI eTale teo sarve aneka maMgaLa dravya sahita te sahastrakUTa nAmanA jinamaMdiramAM gayA; tyAM aneka jAtanAM vAjiMtro tathA dhavaLa maMgaLa sAthe zrI bhagavaMtanI pUjA karI ane pachI dharmavinodathI paraspara AnaMda pAmI tyAM rahyA. pachI strIoe potAnA svAmIne pUchyuM ke, "he prANanAtha ! tamAruM samakita kevI rIte draDha thayuM? te amane kaho." zreSThIe kahyuM ke, "tamAruM samakita kema draDha thayuM ? te prathama kahevuM joIe; te pachI huM kahIza.' tyAre strIoe kahyuM ke, prathama to tamAre kahevuM joIe, kAraNa ke strIone pati eka guru samAna che. kahyuM che ke : brAhmaNa, kSatrIya ane vaizyano guru agni che; varNano guru brAhmaNa che; strIono gurU pati che ane sarvano guru abhyAgata (atithi) che. strIonuM AvuM vinayavacana sAMbhaLI zreSThI "tathAstu' (tema ja thAo) ema kahI jevI rIte potAne draDha samakita prApta thaeluM che tenI kathA A pramANe kahevA lAgyA : 'uttaramathurA nagarImAM paDyodaya nAme eka rAjA hato. tene yazomatI nAme rANI hatI. teNIne uditodaya- nAme eka kumAra hato. te kumAra te Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I (46) * zakyatvakImudI bhASAMtara che vakhatamAM rAjAdhirAja thaI vartato hato. te rAjAne saMbhinnamati nAme eka mukhya maMtrI hato. tene suprabhA nAme strI hatI. teno subuddhi nAme putra hato. te, te vakhatamAM maMtrIpaNe vartato hato. e nagaramAM aMjanaguTikA vidyAthI prasiddha evo rupyapura nAme eka cora hato. tene pyakhurA nAmanI strIthI svarNapura nAme putra hato.te hAla moTo cora thaI pravarte che. e rAjayamAM eka jinadatta nAme zeTha che. tene eka jinamatI no strI hatI. tethI ahadAsa nAme eka putra thayo hato. te adAsa huM pote hAlamAM zeTha thaI prarvatuM chuM." A vArtA paDakhe gupta rahelA cora, maMtrI ane rAjAnA sAMbhaLavAmAM AvI. temAMthI svarNapura core vicAryuM ke : "aho ! hAre corIno vyApAra hamezAM che, paNa Aje A navo banAva jovAmAM Avyo; te eka dhyAnathI sAMbhaLIe." maMtrI ane rAjA paNa eka kautuka jANI AdarathI sAMbhaLavA lAgyA. (zeTha kahe che) : "he strIo ! A kathA najare joI anubhava karelI huM tamane kahuM chuM, tethI tamAre sAvadhAna thaIne sAMbhaLavI.' strIoe kahyuM ke, "amArA upara Apano moTo prasAda che, tethI ame sAvadhAnatAthI sAMbhaLIe chIe." zeTha kahe che : pelo je pyapura cora hato, te sAta vyasanane sevanAro hato. eka vakhate te dhUta krIDA karI ghaNuM dhana jItyo hato. pachI te jIteluM dhana yAcakone ApI daI pote bhUkhathI pIDita thaI be pahora pachI bhojana karavA ghera cAlyo. mArgamAM rAjAnA maMdira pAse thaIne nikaLyo, eTale rAjAnI rasoInI sugaMdha tenI nAsikAe suMghavAmAM AvI, tenI uttama sugaMdha jANI teNe manamAM vicAryuM ke, "aho ! mhAre kaMI paNa kaThaNa nathI ! te chatAM aMjanabaLathI zA mATe AvI suMdara rasoI na jamavI ?' ema manamAM vicArIne AMkhomAM aMjana karI te rAjAnA maMdiramAM peTho. rAjAnI sAthe bhojana karI pote rAjA jevo thaIne cAlyo gayo. evI rIte nitye rAjAnI sAthe bhojana karIne javA lAgyo; ethI rAjA durbaLa thaI gayo. eka vakhate maMtrIe rAjAnuM zarIra durbaLa joIne vicAryuM ke, "aho ! zuM A rAjAne ghera anna nathI? ke jethI te Avo durbaLa jaNAya che? kAraNa ke, anna vinA zarIra zobhatuM nathI. kahyuM che ke : "anna vinA zarIra zobhatuM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakhara coranI kathA ... (47) ke nathI, cakSu vinA mukha zobhatuM nathI, nyAya vinA rAjya zobhatuM nathI, lavaNa (mIThA) vinA bhojana zobhatuM nathI, dharma vinA jIvita zobhatuM nathI, ane caMdra vinA rAbI zobhatI nathI. eka vakhate maMtrIe rAjAne pUchyuM. "he mahArAja ! tamAruM zarIra durbaLa kema thaI gayuM che ? tenuM kAraNa kaho. kadApi jo koI tamAre ciMtA hoya to te kaho." rAjAe kahyuM. "he maMtrI ! tamArA jevA sujJa maMtrI hoya tyAM mAre zI ciMtA hoya? paNa eka A Azcarya che ke, "huM hamezAM bamaNuM, traNagaNuM, cAragaNuM tathA pAMcagaNuM paNa bhojana karuM , te chatAM paNa mane tRpti thatI nathI. jANe koI mArI sAthe bhojana karatuM hoya tevuM mane jaNAya che ! ane tethI ja mAro jaTharAgni zAMta thato nathI." e sAMbhaLI maMtrIe vicAryuM ke, "koI paNa aMjanasiddhi vidyAvALo puruSa rAjAnI sAthe bhojana karato haze, ane tethIja rAjA durbaLa thaI gayo haze. evI rIte nizcaya karIne teNe eka evo upAya racyo ke, "jayAre rAjAno bhojanakALa thayo, te vakhate rasoInI pAse cAre pAsa AkaDAnAM pAMdaDAM ane puSpa naMkhAvyAM. vaLI te sthAnanA cAre khUNAmAM ghaNA bhayaMkara dhUpanA dhumADAthI pUrelA cAra ghaDA, mukha upara majabUta bAMdhIne mUkAvyA. ane bahAra hathiyAravALA mANaso taiyAra rakhAvyA. AvI rIte karIne teo rahyA. tevAmAM bhojanano avasara jANI cora Avyo, tenAM pagalAM AkaDAnA pAMdaDAM upara paDavAthI te pAMdaDAMno cUrNa (bhUko) thavAno zabda sAMbhaLavAmAM Avyo; eTale corane Avelo jANI teoe dvAramAM majabUta sAMkaLa lagAvI pelA dhUpanA dhumADAvALA ghaDAonAM mukha chUTAM karI dIdhAM. tethI tatkALa nikaLelA e bhayaMkara dhumADAthI coranAM netra AkuLa vyAkULa thayAM ane temAMthI AMsu paDatAM netranuM aMjana nAza pAmyuM ! eTale e cora pratyakSa rIte subhaTonA jovAmAM Avyo. subhaTo corane bAMdhI rAjA pAse lAvyA. potAnuM akasmAta baMdhana thayuM tethI cora ciMtavavA lAgyo ke, "aho ! daivayogathI hAre bhojana ane ghara banne nAza pAmyAM. atyAre pANI ane tIra (kAMThA)mAMthI bhraSTa thaelA gajeMdranA jevI hArI sthiti thaI ! te A pramANe : koI eka gajedra grISma RtumAM tApathI pIDita thayo ane pANInI ghaNI tRSAthI taDapaDavA lAgyo. tevAmAM eka pUrNa sarovara tenA jovAmAM AvyuM eTale te utAvaLe temAM dhasI cAlyo, paNa kAMThA upara rahelA kAdavamAM te khUMcI gayo. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A (48) * agratvamudI bhASAMtara 4 A vakhate te pIDita gajeMdrane daivayogathI tIra ane pANI banne nAza pAmyAM. cora kahe che: mahAre paNa e pramANe thayuM. aho ! meM bIjI rIte ciMtavyuM hatuM ane daive bIjI rIte karyuM. kahyuM che ke : mANasoe judI rIte kArya ciMtavyuM hoya, tene daiva judI rIte kare che. jema * rAjakanyAnA prasAdathI koI bhikSukane vAghe bhakSaNa karyo hato. vaLI aho ! mahAre bhamarAnI jema je vicAreluM tenAthI viparIta thayuM. te A pramANe : koI eka bhamaro kamaLanA doDAmAM pUrAI gayo, tyAre te tyAM rahI vicAra kare che ke, "rAtrI cAlI jaze, prAtaHkALa thaze, sUrya udaya pAmaze, kamaLanI zobhA ullAsa pAmaze eTale huM bahAra nikaLIza." AvI rIte bhamaro vicAra karato hato, tevAmAM sarovaramAM krIDA karato koI hasti AvI te kamaLane toDI bhakSaNa karI gayo. cora kahe che : mahAre paNa evI rIte thayuM che. tevAmAM rAjAe hukama karyo ke, "he subhaTo ! A corane zULI upara caDhAvo." A hukamathI subhaTo paraspara vicAra karavA lAgyA ke, "aho ! eka corInA vyasanathI mRtyu thAya che, to je sAta vyasanane sevanAra che tenuM zuM thAya? kharekhara sAta vyasanothI aneka puruSane hAnI thaelI che. kahyuM che ke : dhUtanA vyasanathI dharmarAjA rAjya bhraSTa thayA; mAMsanA bhakSaNathI baka rAjAno kSaya thayo hato; madhanA vyasanathI yAdavo nAza pAmyA; kAmIpaNAthI cAru (cArudatta)no kSaya thayo; magayA (AheDIkama)nA vyasanathI brahAdatta rAjA mRtyu pAmyo hato; corInA vyasanathI zivabhUti pAyamAla thayo; ane parastrInA doSathI rAvaNa mAryo gayo. evI rIte eka eka vyasanathI mANaso haNAI gAya che, to sarva vyasanathI koNa nAza na pAme ? temaja jeo pAMca iMdriyonA viSayanI sevAmAM lubdha thaelA che, teonI paNa evI sthiti thAya che. kahyuM che ke : haraNa zabdanA viSayathI haNAya che, hasti maithunanA viSayathI baMdhanamAM Ave che, pataMgIA netranA viSayathI haNAya che, bhamaro sugaMdhanA viSayathI haNAya che, ane mAchalAM jIbhanA viSayathI haNAya che. teo sarve pramAda vaDe eka eka viSayathI haNAya che, to je pAMca viSayo sevana kare, te haNAya temAM zuM kahevuM? teomAM corInuM vyasana ghaNuM kaSTakArI che. corI karanArane ghaNo * A rAjakanyA ane bhikSukanI kathA bIjA graMthomAMthI joI levI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pyabura coranA 8thA * (49) daMDa bhogavavo paDe che. kahyuM che ke : je sonuM, eka gAya ane eka AMgaLa pRthvI core, te prANImAtranA pralayakALa sudhI daMDa bhogave che." pachI rAjAnI AjJAthI te corane zULI upara laI gayA. rAjAe subhaTone gupta rIte sUcavyuM hatuM ke, "je koI A coranI sAthe vAta karavA Ave, te rAjadrohI samajavo ane tenI pAse corIno mAla raheto haze evuM dhArI tene joI levo ane pachI mArI pAse te khabara ApavI." rAjAnI evI AjJAthI rAjapuruSoe te corane zULI upara caDhAvyo. tevAmAM aIdAsa putranI sAthe jinadatta zreSThI gAmanI vhAra AvelA sahasarTa nAmanA jinAlayano abhiSeka tathA pUjA karI ane paramaguru zrI jinacaMdra bhaTTArakanA caraNa yugalane vaMdana karI potAnA ghara pratye cAlyA AvatA hatA. teo pitA putra zULI AgaLa AvyA, tyAM mArgamAM tRSAtura, lohIthI bharelo ane zULI upara rahelo te cora temanA jovAmAM Avyo. corane joIne arhadAse pitAne pUchyuM. "he pitA ! A koNa che !' zreSThIe kahyuM. "e cora che." putre kahyuM. "A zA mATe kaSTa pAme che ?" tyAre zreSThI kahe che. "he putra ! je pUrve upArjana kareluM hoya, te kema udayamAM AvyA vagara rahe ? kahyuM che ke : game to pAtALamAM jAo, game te devalokamAM jAo, game te parvatonA adhipati meruparvata upara jAo, athavA maMtra, mahauSadha ane zastrothI rakSA karo, to paNa bhAvi che te thavAnuM che; temAM koI jAtano bIjo vicAra karavAnuM kAraNa nathI." A vAta coranA sAMbhaLavAmAM AvI eTale teNe kahyuM ke, "he zreSThI ! Aje trIjo divasa gayo, topaNa haju hArA prANa jatA nathI. have huM zuM karuM? mahArA paga ziyALoe bhakSaNa karyA, ane hAruM mastaka kAgaDAoe cUrNa karI nAkhyuM, evuM mahAre pUrvakarma prApta thayeluM che. have te buddhivaMta ! huM zuM karuM? he jinadatta ! tame dayAnA sAgara cho; parama dhArmika cho, ane jagatanA moTA upakArI cho; mATe tame je karo cho te lokanA upakArane ja mATe che. he dayALu ! mane tRSA ghaNI lAgI che mATe pANI pAo. tamArA jevo paropakArI bIjo koI nathI. je dayALu ane paropakArI che, tene jJAna ane mokSa potAnI meLe siddha che. kahyuM che ke : jenuM citta dayAthI palaLI gayuM che, tene jJAna ane mokSa prApta thAya che; paNa jaTA vadhAravAthI, bhasma Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (pa) * sajjaiaumudI bhASAMtara coLavAthI, ke vRkSanI chAlanAM vastra paheravAthI jJAna mokSa thatAM nathI. je puruSo paropakAra karatA nathI, teothI to vRkSa paNa uttama gaNAya che. kahyuM che ke : satpuruSonI peThe vRkSa paNa bIjAne chAyA kare che, pote taDakAmAM rahe che ane bIjAne mATe phala pedA kare che. te zivAya bIjA paNa ghaNA padArtho paropakArI che. kahyuM che ke : nadIo potAnuM pANI pote pItI nathI, vRkSo potAnAM svAdiSTa phaLono svAda letA nathI, ane varSAda potAnA upajAvelA dhAnyano upayoga karato nathI; kAraNa ke, satpuruSonI samRddhi paropakArane mATe thAya che. vaLI gAyo paropakArane mATe dUdha Ape che, ane nadIo paropakArane mATe vahe che; tevI rIte satpuruSonI pravRtti paropakArane mATe che. vaLI paNa kahyuM che ke : potAnA bharaNapoSaNanA vyApArathI udarane pUranArA evA nIca loko hajAro che, paNa jene paropakAra e ja svArtha che evo satpuruSomAM agraNI koI ekaja puruSa hoya che. jema nIca evo vavAnaLa potAnA na pUrI zakAya tevA udara pUravAne mATe samudrane pI jAya che, ane paropakArI varSAda grISmaRtunA tApathI bharapUra thaelA jagatanA saMtApano nAza karavAne varase che.' : AvI rIte core zeThanI ghaNI stuti karI, eTale jinadattazeTha bolyA. 'hai taskara ! meM bAra varSa sudhI gurunI sevA karI hatI, tethI gurue mane Aje eka maMtra japavAno Adeza Apyo che, te maMtra jo huM pANI levAne jaUM to te bhUlI javAya; tethI mhArAthI jaI zakAze nahIM.' core kahyuM. 'e maMtrathI zuM thAya ?' zeThe kahyuM ke, 'jo e maMtra japyo hoya to te sarva sukhane Ape che, ane enuM nAma paMca namaskAramaMtra che. kahyuM che ke H devatAnI saMpattinuM AkarSaNa karanArI, muktinI lakSmIne vazya karanArI, vipattino nAza karanArI, cAra gatimAM thaelA pApano dveSa karanArI, durgatimAM janArAne rokanArI, ane mohane dUra karanArI pAMca namaskAramaMtranI akSaramaya devatA ArAdhana karavAthI rakSaNa karo.' core kahyuM. 'tame jayAM sudhI mhAre mATe pANI laIne Avo, tyAM sudhI e tamAro maMtra huM jagyA karUM ke, jethI tame bhUlI jazo nahIM; mATe mane upadeza ApIne jAo.' zreSThIe tema karavA kabUla karyuM. pachI te upadeza ApI corane maMtra zikhavI pote pANI levA gayA. thoDIvAra pachI ekAgra citte paMcaparameSTino maMtra bolatAM e core prANa choDyA. tyAMthI te cora e Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & grakhara coranI 8thA 0 (51) maMtranA prabhAvathI saudharma devalokamAM soLa AbhUSaNe zobhita ane aneka parijanasahita devatA thayo. have jinadattazeTha vilaMba karI keTaleka vakhate pANI laIne AvyA, tevAmAM vikArarahita ane aMjaLi joDI rahelo te cora temanA jovAmAM Avyo. corane joI zeThe kahyuM ke, "aho ! uttama samAdhi vaDe A cora svarge gayo." ahadAsa putre potAnA pitAne kahyuM. "he pitAjI ! satsaMga che te konuM pApa nathI harato ? arthAt sarvanuM pApa hare che. kahyuM che ke : jo satsaMga karyo hoya to te buddhinI jaDatAne nAza kare che, vANImAM satyatAne siMce che, mAna pratiSThAnI unnati Ape che, pApane TALI nAMkhe che, cittane prasanna kare che, ane dizAomAM sArI kIrti phelAve che. tethI kaho, puruSone satsaMga zuM zuM hita nathI karato ?' putranA e vacanathI zeTha khuza thayA. pachI tyAMthI pAchA vaLI gurune vaMdanA karI sarva vRttAMta kahI ane upavAsanuM paccakhANa karI zeTha te jinAlayamAM rahyA. zeThe putrane kahyuM ke, "he vatsa ! moTA puruSonA saMsargathI konI unnati na thAya? kahyuM che ke : hoTAno saMsarga konI unnatinuM kAraNa nathI ? arthAt sarvanI unnatinuM kAraNa che. juo ke, gaMgAmAM praveza kareluM zerInuM jaLa devatAthI paNa vaMdana karAya che." AvI rIte pitA putra vAta kare che, tevAmAM rAjAnA gupta sevakoe A vRttAMta rAjAnI pAse AvIne kahyo, ane jinadatta zeThe coranI sAthe ghaNI vAtacita karI ema paNa jaNAvyuM ! rAjAe Adeza karyo ke, "coranI sAthe vAtacita karanAra A zeTha rAjAno drohI che, ane tenI pAse corInuM dravya paNa hovuM joIe; tethI tene baMdhana karI pakaDI lAvo." kopa pAmelA rAjAnI AjJAthI levAmAM subhaTo zeThane bAMdhavAne AvyA, tevAmAM pelo cora je mRtyu pAmIne saudharma devalokamAM devatArUpe utpanna thayo hato teNe vicAryuM ke, "puNya vinA AvI sAmagrI prApta thatI nathI. kahyuM che ke : "jyAre pUrvanA karelAM puNyano phaLIbhUta thavAno samaya Ave che, tyAre miSTAnna, pAna, zayana, Asana, sugaMdhI puSponI mALA, vastra, strI, AbhUSaNa, vAhana ane ghara vigere vastuo puruSone yatnavinA paNa AvI Azraya kare che.' AvI rIte te devatA citave che, tevAmAM teNe avadhijJAnathI potAnA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 (52) * sabhyatvomudI bhASAMtara 8 upakArI jinadatta zeThanuM sarva vRttAMta jANI lIdhuM. kAraNa ke, nArakI ane devatAne bhavapratyaya (svabhAvika rIte AkhA bhava sudhInuM) avadhijJAna thAya che. devatAe kahyuM ke, "aho ! jinadattazeTha mane dharmano upadeza ApanAra che, teno upakAra huM kyAre paNa bhUlIza nahIM. jo huM teno upakAra bhUlI jaIza to mArA jevo koI pApI nathI. kahyuM che ke : je koI eka akSara athavA eka padArthano upadeza kare, tevA upakArIne je bhUlI jAya che, te pApI kahevAya che; to je dharmano upadezaka hoya, tene bhUlI javAthI kema pApa na lAge ?' AvI rIte vicArI potAnA upakArI gurano upasarga nivAravAne mATe te daMDadhara thaI zeThanA bAraNe AvI ubho rahyo. tevAmAM rAjAnA kiMkaro zeThane pakaDavA AvyA eTale teNe kahyuM ke, "are bApaDAo ! tame kema AvyA cho ?' rAjapuruSoe kahyuM. "are rAMka ! tuM amArA hAthe maraNa pAmavAne kema Icche che?" daMDadhare kahyuM. "are duSTo ! tame ghaNA jADA cho tethI zuM DarAvo cho ? tamArA skUla zarIrathI kaMIpaNa thavAnuM nathI. kAraNa ke, jenAmAM teja hoya, te jo ke, sUkSma hoya to paNa baLavAna kahevAya che. kahyuM che keH "hasti ghaNA moTA zarIravALo hoya che, to paNa te eka aMkUzane vaza thaI jAya che, tyAre zuM aMkUza hasti jeTaluM che? dIpaka pradIpta thatAM ghaNo aMdhakAra nAza pAme che, mATe zuM te dIpakanA jeTalo aMdhakAra hoya che ? vajanA prahArathI mhoTA parvato paDI jAya che, mATe zuM te vajanA jeTalo parvata che ? arthAt jemAM teja hoya te baLavAna che; tethI moTI skUla vastumAM kAMI pratIti (khAtrI) rAkhavI nahIM. vaLI siMha dUbaLo hoya to paNa te hastinA jevo kahevAya nahIM; tethI baLa che te pradhAna che. kAMI mAMsano piMDa pradhAna nathI. kAraNa ke, vanamAM eka siMhanA zadathI hastionAM aneka ToLAM madane choDI de che A pramANe kahIne daMDadhare keTalAeka rAjapuruSone mArI nAMkhyA, ane keTalAekane mUcchita kya. te vRttAMta koIe AvI rAjAne kahyo, eTale rAjAe bIjA keTalAeka subhaTo pharIthI mokalyA; tene paNa teNe mArI nAMkhyA. pachI rAjA kopa pAmI caturaMga senA laI pote Avyo. bannene moTo saMgrAma thayo. temAM daMDadhAre sarvene mArI nAMkhyA, tethI rAjA ekalo rahyo. pachI daMDadhara devatAe rAkSasanuM bhayaMkara rUpa dharyuM, te joI rAjA bhaya pAmIne nAzI gayo. daMDadhAra tenI pachavADe gayo, ane kahevA lAgyo ke, "he dukha ! tuM jayAM jaIza tyAM huM AvIne tane mArIza; Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bura coranI 8thA * (pa3) & paNa jo gAmanI bahAra rahelA sahastrakUTa nAmanA jinAlayanI aMdara nivAsa karanArA jinadattazeThane zaraNe jaIza, to huM hArI rakSA karIza. te sivAya tane mAryA vinA choDIza nahIM. . te vacana sAMbhaLI teNe zeThanuM zaraNa pakaDyuM. pachI jinAlayamAM jaI rAjAe kahyuM ke, "he zeTha ! mArI rakSA karo. huM tamAre zaraNe Avyo chuM. he dharmiSTa zreSThI ! mArI rakSA karavAthI tame mArI pharIthI pratiSThA karelI thaze ane tamane cogaNuM puNya prApta thaze. kahyuM che ke je puruSa nAza pAmelA phaLane, kUvA, taLAva ke vAvaDIne, bhraSTa thaelA rAjayane, zaraNe AvelA prANIne, gAya tathA brAhmaNane ane jIrNa (jUnA) devAlayane pharI beThuM kare che, teno jIrNoddhAra kare che, tene cAragaNuM puNya prApta thAya che.' rAjAnuM vacana sAMbhaLI zeThe manamAM vicAryuM ke, A rAkSasa nathI paNa vikRtarUpI devatA lAge che; kAraNa ke, bIjAnuM mAhAbhya AvuM na hoya." pachI zeThe kahyuM. "he deva ! je bhayathI nAzI jAya, tevAnI pachavADe lAgavuM na joIe. kahyuM che ke vhIkaNa mANasa nAzI gayo hoya to baLavAna puruSe tenI pachavADe javuM nahIM. kAraNa ke, kadAcita maraNa pAmavAno nizcaya karI te zUravIratAne pAmI sAmo thAya.' zeThanuM vacana sAMbhaLI devatA rAkSasarUpa choDI pratyakSa devatA thayo. teNe prathama zreSThIne traNa pradikSaNA karI vaMdana karyuM. pachI deva gurune namaskAra karI pAse beTho. tyAre rAjAe kahyuM. "svargamAM paNa viveka lAgato nathI ke, je A devatAe deva gurune choDI prathama A gRhastha - jinadatta zeThane vaMdanA karI ! A eka deva gurunuM ullaMghana thayuM kahevAya. kahyuM che ke : jyAM prasiddha kramanuM ullaMghana thAya, te apakrama kahevAya che. jema koI bhojana karI snAna karIne guru tathA devane vAMde tema.' te vakhate devatAe kahyuM ke, "he rAjA ! huM sarva viveka jANuM chuM ke, prathama devane namaskAra karI pachI gurune, te pachI zrAvakane namavuM joIe. te huM yathAyogya jANuM chuM; paNa Ama karavAmAM kAraNa che. A je zreSThI che, te mArA guru che. tethI meM temane prathama vaMdanA karI che." rAjAe devatAne pUchyuM ke, "he deva ! te zeTha tamArA guru kevA saMbaMdhathI thaelA che ?' te vakhate devatAe pUrvanuM vRttAMta athathI iti sudhI rAjAne kahI batAvyuM. - tyAM koIkanA vaDe bolAyuM ke "vAha ! A kevA sajajana purUSa che ke Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) * sa tvamudI bhASAMtara / karAyelA upakArane bhUlato nathI. kahyuM che ke - "bAlyavayamAM manuSyoe sIMcana dvArA pIvaDAyelA thoDA pANIne yAda rAkhatA nALIyeranA vRkSo e upakArane mastake dhAraNa kare che ane manuSyone jIMdagInA aMta sudhI amRta jevuM pANI Ape che. kharekhara ! sajjano karAyelA upakArane kyAreya bhUlatA nathI.' - "merU parvata para rahelA, paropakAra vagaranA kalpavRkSo zuM kAmanA ke je musApharone kRtArtha nathI karatA. tenA karatA to mAravADanA mArgamAM rahelA bAvaLanA vRkSo sArA ke je musApharone chAyA dvArA kRtArtha kare che." rAjA vaDe pUchAyuM ke, "konA vaDe gherAyelA A zeThe upakAra karyo. deve kahyuM ke "A mahApurUSono svabhAva hoya che. kahyuM che ke "konA AdezathI sUrya-caMdra vagere aMdhakArano nAza kare che? mArga upara chAyo karavAnI prArthanA vRkSone konA vaDe karAI che? athavA to vAdaLone varasavAne mATe koNa prArthanA kare che ? prAyaH karIne AvA sajajano paropakAramAM pratibaddha hoya che.' rAjA bolyo ke, "sarva dharmomAM mahAna evo A dharma moTA upakArathI maLe che." zeTha bolyA ke, "rAjana ! ApanI vAta sAcI che. alpapuNyathI dharma nathI maLato. kahyuM che ke, "jaina dharma, pragaTa vaibhava, sajjanono saMga, vidvAna puruSo sAthe goThI, vacananI hozIyArI satkrIyAomAM kuzaLatA, zuddha lakSmI, sallurUnA caraNanI upAsanA, nirmalazIla, nirmalamati ATalI cIjo alpapuNyathI prApta thatI nathI." * pachI deva vaDe pAMca AzcaryathI zeTha pUjAyA ane vakhANAyA. "cora evo huM tamArI kRpAthI deva thayo. tame niSkAraNa paropakArI cho.' A badhuM najara samakSa - pratyakSa joIne vairAgyayukta thayelo rAjA kahe che. zuM dharmanuM mAhabhya che ke jenAthI devo paNa dAsa banIne rahe che. kahyuM che ke, "sApa hAra jevo banI jAya che, talavAra puSpanI mALA banI jAya che, jhera rasAyana banI jAya che, zatru prItIvALo banI jAya che, devo paNa prasanna manavALA thaIne vaza thaI jAya che athavA vadhAre zuM kahIe, paNa jenI pAse dharma che - je dharmI che tenI para AkAza paNa satata ratno varasAvyA kare che. pachI rAjAe potAnA putrane rAjaya upara besADIne dIkSA lIdhI. te pramANe maMtrIzreSThi Adi ghaNA jIvo vaDe jinacaMdragurU pAse saMyama grahaNa karAvAyuM. keTalAka zrAvaka banyA, keTalAka bhadrapariNAmI banyA. pelo deva svargamAM gayo. pachI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - baMghutrI ane nakazrInI kathA : (55) A arhadAsa vaDe kahevAyuM ke, "he priye ! A badhuM mArA vaDe pratyakSa jovAyuM. AthI huM daDha samyagdarzanavALo thayo. patnie kahyuM ke, "svAmInuM ! je tamArA vaDe jovAyuM - saMbhaLAyuM ane anubhava karAyuM te badhuM ame zraddhAthI mAnya rAkhIe chIe. IcchIe chIe ane amane game che. tyAM nAnI kuMdalatA bolI, "A badhI vAto khoTI che. huM AnI para bharoso karatI nathI. A vAto mane gamatI nathI.' kuMdalatAnA AvA vacano sAMbhaLIne rAjA, maMtrI ane cora gusse thayA. rAjAe manamAM vicAryuM ke, "A prasaMga mArA vaDe pratyakSa jovAyo che. mArA pitA mane rAjaya ApIne dikSita thayA che, badhA lokone A vAtanI khabara che, chatAMya A strI zI rIte zreSThinA vacanane juThThA kahI zake ? meM najaronajara joyo che. rAjA vaDe zUlI para je cora AropIta karAyo hato te mArA pitA hatA. zeThe temane paMcaparameSThimaMtra Apyo hato. te maMtranA prabhAvathI cora svarge gayo hato. te deva vaDe zeThano upasarga dUra karAyo hato. A badhuM bAlagopAla Adi paNa jANe che. to A strI kaI rIte tene khoTuM kahe che ? vaLI core vicAryuM ke nIca lokono A svabhAva che, jenI kRpAthI te jIve che tene ja te virUpa kare che. kahyuM che ke, "kamaLonI sAthe raheto haMsa tenI pAMkhaDIne chede che ane te ja kamaLapatrone dUra rahelo sUrya khIlave che." - arhadAsa zeTha vaDe kahevAyelI samyakatvanI prathama kathA pUrNa thaI. | # mitrazrInI sAyakavinI kathA (baMdhuzrI ane kaLazrI) vIra A pramANe samyakatvanA kAraNa nI kathA kahIne zeTha pahelA mitrazrIne kahe che, "he mitrazrI ! samyakatvanA lAbhanI kathA kahe." mitrazrI kahe che : magadha dezamAM rAjagRha nagaramAM saMgrAmasUra nAmano rAjA che. tenI kanakamAlA nAmanI rANI che. tyAM mahAsamyagdaSTi paramadhArmika ane sarvalakSaNathI saMpUrNa RSabhadAsa zeTha rahe che. kahyuM che ke, "supAtramAM dAna karanAra, guNamAM rAga karanAra, parivAra sahita bhoga bhogavanAra, zAstrAno jANakAra, raNamAM zUravIra. A purUSanA pAMca lakSaNa che." te zreSThine jinadattA bhAryA che. te paNa samyakatva Adi guNothI yukta che. kahyuM che ke, "sadA anukUla rahenArI suprasanna, dakSa, suzIla, vicakSaNa, ATalA guNathI yukta strI lakSmI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ It (56) * lagna8tvathImudI bhASAMtara. . jevI che. temAM koI saMzaya nathI." ATalA guNothI yukta jinadattA zeThANI hovA chatAM vaMdhyA che. koI upAyathI tene putra thato nathI. eka vakhata avasara meLavIne teNI vaDe potAnA svAmIne kahevAyuM, "svAmin ! putra vinA kula zobhatuM nathI. ApaNo vaMza cheda thaze. AthI tamAre vaMzanI vRddhi mATe bIjo vivAha karavo joIe. kahyuM che ke, "hAthI madathI zobhe che, AkAza vAdaLothI zobhe che, rAtrI pUrNa caMdrathI zobhe che, nArI zIlathI zobhe che, azva vegathI zobhe che, maMdira utsavothI zobhe che, vANI vyAkaraNa (bhASAzAstra)thI zobhe che, sarovara haMsanA yugalothI zobhe che, sabhA paMDitothI zobhe che, vana phulothI zobhe che, svAmItva nItithI zobhe che ema suputrathI kula zobhe che." "rAtrIno dipaka caMdra che, savArano dipaka sUrya che. traNa lokano dipaka dharma che, ema kulano dipaka suputra che." e "saMsArathI zramita thayelA jIvane thAka utAravAnI jagyA traNa che. putra, patnI ane sarjanonI saMgati !' mithyASTio paNa evuM kahe che ke putra vinA gRhasthanI gati thatI nathI. kahyuM che ke, "putra vagaranAnI gati thatI nathI, ane svarga to malato nathI, malato ja nathI. tethI putranuM mukha joIne gRhastha tApasa thAya che.' zeTha vaDe kahevAyuM ke, "A badhuM anitya joIne je bhogano anubhava kare che te vivekazUnya ja che." kahyuM che ke, "jema ukharabhUmi varasAdanA pANIne dUSita kare che tema A zarIra kasturI Adine paNa dUSita karI nAkhe che." "yamarAje A zarIra potAnA koLIyA mATe banAvyuM che, chatAM paNa A zarIra nitya che. evuM mAnatA vivekapUDha jIvo viSayomAM moha pAme che. e khedajanaka che." pharI zeTha vaDe kahevAyuM ke, pUrA sittera varSa thavA chatAM huM dharma mUkIne bIjA lokone hasavuM Ave evuM karuM chuM. A avasare (uMmare) AvuM karavuM te virUddha che." kahyuM che ke, "rogamAM AbhUSaNonI zobhA, zokanA vakhatamAM lokaprasaMgo (lokavyavahAra), garIbImAM ghara vasAvavuM, vRddhAvasthAmAM strIno saMga A paraspara virUddha che, evuM loko jANatA hovA chatAM paNa jenA vaDe A badhuM karAvAya che te sarva jagatane jItanAro mahAna moharUpI malla jaya pAme che. tyAre zeThanA pagamAM paDIne jinadattA vaDe kahevAyuM ke, "he svAminuM ! rAgavaza thaIne je kArya karAya che te hAsyanuM kAraNa bane che. saMtAna mATe evuM Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMtrI ane nakazrInI kathA : (50) ( kArya karo temAM doSa nathI. tyAre mahAkaSTathI teNInA ati AgrahathI zeTha vaDe te vAta svIkArAI. jinadattA vaDe te ja nagaramAM rahenArA potAnA kAkA jinadatta ane baMdhuzrInI putrI kanakazrI zeTha mATe maMgAI. te banne vaDe kahevAyuM ke, "je mUrkha hoya, nirdhana hoya, dUra vasavATa karato hoya, zUravIra hoya (sainika hoya), mokSanI abhilASAvALo hoya ane kanyAthI traNaguNA adhika varSavALo hoya evAne kanyA ApavI joIe nahIM." ane bIjuM e ke zokya upara kanyA apAya nahIM. jinadattA vaDe kahevAyuM ke, "bhojanano samaya choDIne kanakazrInA ghare huM AvIza nahIM ane bAkIno vakhata) jinamaMdiramAM rahIza.' AvI zarata karIne kanakazrI maMgAI. te banne vaDe apAI. zubhalagnamAM paraNAvI. jinadattA jinamaMdiramAM rahI. daMpatI potAnA gharamAM sukhathI rahyA. eka vakhata kanakazrI potAnI mAtAnA ghare gaI. mAtA vaDe pUchAyuM ke, "he putrI ! pati sAthe sukhano anubhava karAve che ke nahIM? pApINI kanakazrI vaDe kahevAyuM ke, "he mAtA ! pati sAthe vArtAlApa paNa thato nathI to pachI kAmabhoganI to zuM vAta karavI ? ane mane zokya upara ApIne tuM sukhanI pRcchA zuM kare che? jinadattA vaDe mAro pati saMpUrNa rIte grahaNa karI levAyo che. te banne kAyama jinAlayamAM rahe che. tyAM ja sukhano anubhava kare che. madhyAhakAle ane saMdhyAkALe bhojana mATe Ave che. durbaladehavALI huM rAtrImAM ekalI ja suvuM chuM." A badhuM asahiSNutAthI kanakazrI vaDe mAtAnI AgaLa kahevAyuM. kahyuM che ke, kavio zuM nathI jotA ? dArUDIyA zuM nathI bolatA ? kAgaDAo zuM nathI khAtA ? ema strIo zuM nathI karatI ?' pachI baMdhuzrI vaDe bolAyuM ke, "rati jevI rUpALI mArI putrIne choDIne ghaDapaNathI jarjarIta, rUpa vagaranI ane vRddha evI tene jinAlayamAM bhogave che. kharekhara ! je kAmI hoya che te ucita - anucita jANato nathI. kahyuM che ke, "kamaLa jevI AMkhovALI svarganI strIo zuM nahotI ke jethI indra tApasI evI ahalyAne bhogave che ?' pachI rAjAe kahyuM ke, jyAre hRdayarUpI jhUMpaDIne viSe kAmAgni javalato hoya che, tyAre yogya zuM ke ayogya chuM ? te to koI virala puruSa ja jANe che ! vaLI kAmI puruSa lajavAto nathI; potAnuM pArakuM dekhato nathI; bhalAI ke Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) * sabhyatvakImudI bhASAMtara 4 bUrAI sAMbhaLato nathI; ane gurujananI upekSA kare che. teto strIne ema kahe che ke, "he kamaLapatra samAna netra vALI! A rAjamArga che te mane viMdhyATavInA paMtha samAna lAge che; mATe AgaLa cAla." vaLI aho ! makaradhvaja je kAmadeva tenuM mAhAtma evuM che ke, te hoTA moTA paMDitajanonI paNa viDaMbanA kare che. kahyuM che ke : makaradhvaja deva kaLAone viSe catura evA puruSone paNa vihala karI de che; gaMbhira puruSone paNa hasAve che; paMDitajanonI paNa viDaMbanA kare che; ane dhairyavAna puruSone paNa halakA pADI de che. (baMdhuzrI potAnI putrI kanakazrIne kahe che.) mATe he putrI ! vadhAre zuM kahuM? huM koI rIte te duSTA jinadattA mRtyu pAme tevA upAya karIza.' A pramANe putrInA aMtaHkaraNane viSe saMtoSa utpanna karAvI mAtAe tene ghera vidAya karI ane pote manamAM vaira rAkhyuM. ekadA eka mahAraudramUrti kApAlikA nAme yogI bIjA aneka avadhUtanI sAthe baMdhuzrIne ghera bhikSA mAgavA Avyo, teNe zarIra upara hADakAnAM ghareNAM paheryA hatA, ane hAthamAM trizULa, DAkaluM, kaMkaNa vigere dhAraNa karyA hatAM. AvA yogIne joIne baMdhuzrIe vicAryuM ke : "aho ! meM kApAlika to aneka joyA che, paNa AnA jevuM mAhAtma kyAMya dIThuM nahIM; AnI pAse avazya mahArI kArya siddhi thaze." evo vicAra karIne teNIe tene aneka rasavatIyukta bhikSA dIdhI. kahyuM che ke : kAyarthi mANaso ja (bIjAnI) sevA kare che; vinA kAryo koI koIne gamatuM nathI. vAcharaDuM paNa dUdha nathI maLatuM tyAre gAyane tyajI de che. baMdhuzrI to roja e pramANe bhikSA ApavA lAgI, te uparathI pelA yogIe vicAryuM ke, "aho ! e mArI mAtAtulya che; mATe eNInA upara kAMI upakAra (pratyupakAra) karUM. kahyuM che ke : A jagatane viSe pAMca pitA kahevAya che. 1. janma ApanAra, 2. upakAra karanAra, 3. vidyA zikhavanAra, 4. anna denAra ane 5. bhayathI rakSaNa karanAra. evuM dhArIne yogIe kahyuM. "he mAtA ! mane mahAvidyAo siddha thaI che, mATe kaMI prayojana hoya to kaho." e uparathI baMdhuzrIe raDatAM raDatAM sarva vAta kahI. "mahAre anya kAMI kArya nathI, phakta tAre A duSTA jinadattAne mArI nAMkhavI; to ja tArI vhenano gRhAvAsa sukhadAyaka 1 DamarU. (vAjiMtra) Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A baMdhuzrI ane ThakazrInI kathA (5e$ thaze. yogIe kahyuM. "he mAtA ! dhIraja rAkho. huM aMdhArI caudazane divase smazAnabhUmine viSe vidyA sAdhana karuM chuM, mATe te karIne nize huM jinadattAnA prANa laIza, nahIM to agnimAM praveza karIza." AvI pratijJA karIne yogI aMdhArI caudazane divase smazAnabhUmimAM gayo, tyAM jaIne teNe eka mRtaka (zaba) ANI tenA hAthane viSe khagra ApyuM. pachI besIne tenI sArI rIte pUjA karI. maMtra jApa japIne te vaDe teNe vaitAlIvidyAne bolAvI, eTale te turata mRtakanA zarIrane viSe praveza karIne bolI. "he kApAlika! AjJA Apo.' yogIe kahyuM. "jinamaMdirane viSe rahelI ane kanakazrInI zokya je jinadattA che, teNIne mArI nAMkha." vaitALI vidyA "tema ja thAo' ema kahIne kilakila zabda karatI jinadattA pAse gaI, paNa tyAMto prabhunA mAhAbhyathI ane teNInA samakitanA baLathI te kaMI karI zakI nahIM. kahyuM che ke : zuddha deva - jina arihaMta, zuddha gurU - nigraMtha munirAja, ane zuddha dharma-kevaLI bhASita, e traNa tattva athavA jinezvara bhagavAne bhAkhelAM jIvAjIvAdika tattvomAM jene draDha AsthA che, tema ja jenAmAM zama, saMvega, nirveda ane anukaMpAdika guNo pragaTa thayA che, tethI jenA hRdayamAM samyakatvadevI AvI vasI che, tenuM nAma mAtra grahaNa karavAthI, tenA prabhAva vaDe siMha ziyALa jevo thaI jAya che, agni jaLa samAna thaI jAya che, bhayaMkara sarpa che te latA jevo thaI jAya che, samudra jamIna jevo thaI jAya che, pRthvi che te maNimaya thaI jAya che, ane cora dAsa thaI jAya che. valI graha, zAkinI, roga ane vairInI pIDA dUra TaLe che, ane ApattimAtra aLagI jAya che. pachI to te vaitAlIvidyA traNa pradakSiNA daIne pharIvAra smazAnabhUmi pratye gaI, tenA bhayathI yogI ubho thaI dUra jaIne ubho rahyo; paNa te vidyA to tyAM smazAnabhUmimAM ja ubhI rahI. A pramANe yogIe traNavAra maMtra bhaNyo, vidyA paNa traNavAra gaI ne AvI; paraMtu te jinadattAne kaMIpaNa karavAne samartha thaI nahIM.. tyAre to cothI vakhate yogIe potAnuM mRtyu pAse AvyuM jANIne kahyuM. "e be jinadattA ane kanakazrI madhe je duSTa hoya teNIno prANa le." ema kahIne te vidyAne pharI mokalI, eTale te vidyA to yogInuM vacana sAMbhaLIne kanakazrI je potAnA gharamAM sukhe sUtI hatI, teNInuM mastaka chedIne lohIvALuM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (6) . ..samyakatvakAyurkI bhASAMtara khaga laIne te yogI pAse smazAnabhUmimAM AvI; eTale yogIe teNIne kArya karIne AvI jANIne rajA ApI. pachI te potAne sthAnake gaI. yogI paNa baMdhuzrIne sarva vAta kahIne potAne sthAnake gayo. (baMdhuzrIto samajI gaI ke, jinadattA mRtyu pAmI.) have prabhAte baMdhuzrI khuza thatI thatI potAnI putrIne ghera gaI, paNa tyAM jaIne jue che to potAnI putrInuM zira chedI nAMkheluM che ! te joIne pokAra karatI karatI te rAjA pAse jaIne kahevA lAgI. 'he deva ! mhArI putrI kanakazrIne teNInI zokya jinadattAe mArI nAMkhI che.' te sAMbhaLIne kopAyamAna thaIne rAjAe te daMpatine bAMdhI lAvavAne ane temanuM ghara lUMTI levAne subhaTone mokalyA; paraMtu te sarvane zAsanadevatAe thaMbhAvI rAkhyA. A sarva vAta jinamaMdiramAM rahelA vRSabhadAsazreSThIe tathA jinadattAe sAMbhaLI. tevAre jinadattA kahevA lAgI. 'pUrve je karma upArjana karyAM hoya che, te koIthI dUra karI zakAtAM nathI.' kahyuM che ke : mahAsatI strInuM citta caLe, mULasahita meruparvata caLe, athavA samudra caLe, paNa pUrve kareluM karma kadI caLatuM nathI. vaLI kahyuM che ke : samudra to ratnonA samUhathI bharelo che, paNa mhArA jevA daridri puruSane hAtha deDako Avyo ! to emAM samudrano zo doSa ? doSa to amArA pUrvabhavanA karmano ja gaNavo. vaLI paNa kahyuM che ke : je dezamAM je kALe, je muhUrto ane je divase hAni ke vRddhi thavAnI hoya che, te avazyameva thAya che; anyathA thatuM nathI.' A pramANe vicAra karIne te patI-patnI 'upasarga Avaze.' ema jANIne dharmaparAyaNa banIne jinamaMdiramAM beThAM. Ama banyuM che, tevAmAM zAsanadevatAe preryo thako pelo yogI nagaranI madhyamAM AvIne kahevA lAgyo ke, 'he loko ! jinadattA niraparAdhi che, baMdhuzrInA upadezathI meM vaitAlIvidyA sAdhI, te vaitAlIvidyAe kanakazrIno ziraccheda karyo che.' vaLI eka jagyAe nagaradevatAe tADana karelI vaitAlIvidyA paNa vRddha strInuM rUpa dhAraNa karIne nagaramAM kahevA lAgI. 'aho ! A jinadattA dUSaNarahita che, kanakazrI ja pApI hatI, teNIne meM mArI che.' te sAMbhaLI loko bolyA. 'hA, e jinadattA to doSarahita che.' te vakhate devatAoe nagaramAM pAMca prakAranA divya-Azcarya pragaTa karyAM. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMghutrI ane kAzrInI kathA : (1) SA A sarva vRttAMta sAMbhaLIne rAjAe kahyuM. "e baMdhuzrI duSTa che, teNIne gadheDA upara besArIne gAma bahAra kADhI mUko.' te sAMbhaLI baMdhuzrI bolI. "he deva! meM e kArya ajJAnapaNe karyuM che, tenuM mane prAyazcita Apo.' rAjAe kahyuM. "evA prakAranA doSanuM prAyazcita meM kyAMya paNa sAMbhaLyuM nathI. zAssAmAM paNa mitradrohI, strI hatyA karanAra, kRtaghna ane pizUna (cADio) e cArenuM kAMI paNa prAyazcita sAMbhaLyuM nathI. ema kahIne teNe baMdhuzrIne bahAra kADhI mUkI; eTale te bicArI kahevA lAgI. "juo ! karelAM pApa ane puNyanuM phala ahi ja zIdhra dekhAya che. kahyuM che ke : ati ugra pApa ke ati ugra puNyanuM phaLa ahiMja traNa varSamAM, traNa mAsamAM, traNa pakSamAM ke traNa divasamAM ja maLe che.' have A sarva uparathI rAjAne nizcaya thayo ke, jainadharma sivAya anya dharmane viSe Avo mahimA nathI. evo nizcaya karIne te devAlayamAM gayo, tyAM samAdhiguptasUri pAse gayo. daMpatIne namaskAra karIne rAjA beTho. pachI rAjA vaDe kahevAyuM ke, "he muni ! dharmanA prabhAvathI A daMpatIno upasarga Aje dUra thayo." muni bolyA, "rAjana ! je je icchita hoya che te dharmathI thAya che. kahyuM che ke : sukUlamAM janma, aneka prakAranI saMpatti, priyanA samAgamanuM sukha, rAjakULamAM hoTAI ane nirmaLa yaza. e sarve puNyarUpI vRkSanAM phaLa jANavAM. vaLI dharmathI uMcA kULane viSe janma, nirogI zarIra, saubhAgya, AyuSya, baLa, nirmaLa yaza, vidhA ane saMpatti. eTalAM vAnAM prApta thAya che. vaLI mahA bhayaMkara evI aTavImAM paNa dharmane lIdhe ja rakSaNa thAya che. A pramANe samyaka prakAre sevana karavAthI te dharma, svarga ane mokSane ApanAra thAya che. vaLI te nRpati ! A saMsAramAM dharmavinA sarva vastu anitya che; mATe nize dharma ArAdhavo. vaLI lakSmI che te paganI raja samAna che; yauvana che te nadInA vega samAna (capaLa) che; manaSyapaNuM che te tRNa upara paDelA jaLabiMdunA jevuM asthira che; A jIvita che te jaLanA parapoTA jevuM che; mATe sarvagano daravAjo ughADavAne samartha evo A dharma che. tene je nizcaLamati puruSa Adarato nathI. te pazcAtApathI duHkha pAmIne vRddhAvasthAmAM zoka rUpa agnine viSe dagdha thAya che; mATe sau koIe dharmanuM ArAdhana karavuM." Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (62) * samyakatvImudI bhASAMtara ka rAjAe pUchyuM. 'e dharma kevo che !' tyAre munie kahyuM . 'e dharma hiMsAe karIne rahita che. vaLI he rAjan ! jo sukhanI IcchA hoya to prANInI hiMsA na karavI, asatya bhASaNa na karavuM, adattAdAna na levuM, parastrIno sarvathA tyAga karavo, Icchita vaibhavane viSe IcchAnuM parimANa karavuM, krodhAdika doSano tyAga karavo, ane jainamatane viSe prIti rAkhavI.' pachI saMgrAmazUra rAjAe potAnA putra siMhazUrane rAjya soMpI pote samAdhigupta muni pAse dIkSA grahaNa karI. vRSabhadAsa zeThe ane bIjAoe paNa temanI pAse dIkSA lIdhI. tathA jinadattA ane bIjI paNa ghaNI strIoe jinamatI sAdhvI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI samAdhigupta muni bolyA. 'are putro ! tame bahu uttama kArya karyuM. sarva padArthane viSe bhaya rahelo che, paNa vairAgyane viSe bhaya nathI. te vairAgya tame aMgIkAra karyo che te uttama karyuM che. kahyuM che ke : bhogamAM rogano bhaya hoya che, sukhane viSe vinAzano bhaya che, dravyane agnino tathA rAjAno bhaya che, dAsane svAmIno bhaya che, guNavaMtane khaLa puruSano bhaya che, uttama kULane kuzILAstrIno bhaya che, uttama manuSyane apamAnano bhaya che, jayavaMta puruSone vairIno bhaya che, ane dehadhArI prANIone yamano bhaya che. A pramANe sarva vastune bhaya che; paNa abhaya evo to phakta eka vairAgya ja che.' (mitrazrI potAnA pati arhadAsane kahe che ke) : he svAmin ! meM A sarva pratyakSa joyuM che, mATe mane samyakatva vizeSe draDha thayuM che.' tyAre arhadAse kahyuM. 'he priye ! teM je dIThuM che, te vAta huM sahuM chuM, IcchuM chuM, ane e mane paNa rucikara che.' bIjI strIo paNa 'e vAta satya che.' ema bolI, paNa kuMdalatA bolI. 'e sarva asatya che.' A sarva pelA rAjAe, maMtrIe ane core sAMbhaLyuM; tethI teo judA judA potapotAnA manamAM ciMtavavA lAgyA. 'svAmi kahe che chatAM paNa A duSTa strI satya vastune asatya kema kahe che ?' rAjAe dhAryuM. 'prabhAte eNInI vAta che, eNIne nagara bahAra kADhI mUkavI che.' cora paNa vicAravA lAgyo. 'aho ! durjana mANasa guNano tyAga karIne doSa aMgikAra kare che, te lokokti kharI che. kahyuM che ke : nirguNI mANasa guNane tyajIne doSa ja grahaNa kare che. jema jaLone stana upara mUkI hoya, to te paNa amRtarUpa dUdha nahIM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja saggA ane vasumitrAnI kathA * (63) A. pItAM rudhira ja pIe che tema." (iti bIjI jinadattA ane baMdhuzrInI kathA.) have zreSThI adAsa potAnI caMdanazrI nAmanI bIjI strIne pUche che. he priye ! tane kevI rIte samakita thayuM che? te kahe." tyAre te kahevA lAgI : saurayA ane vasumitrA | kuru jaMgala deza madhye AvelA hastinAgapura nagarane viSe subhoga nAme rAjA rAjaya karato hato, tene bhogavatI nAme paTTarANI hatI. te ja nagaramAM parama dhArmika ane samyakadraSTi evo guNapALa nAme rAjAno mAnIto zreSThI hato, tenI strInuM nAma guNavatI hatuM. vaLI tyAM somadatta nAme mahAdaridri eka brAhmaNa vasato hato, tene somilA nAme ati zILavatI strI ane saumyA nAme eka putrI hatI. ekadA somilA javarathI pIDA pAmIne mRtyu pAmI, tenA zokathI somadatta mahA duHkhI thayo; evAmAM koI yatie somadattane joIne pUchyuM. "he vatsa! tuM kema kheda pAme che?' uttaramAM teNe potAnuM duHkhanuM kAraNa jaNAvyuM. tyAre yatie kahyuM. "aho ! emAM kheda zAno? je utpanna thayuM che teno nAza thavAno ja che. game teTalo prayatna karyA chatAM paNa A pApI kALa je che te jIvano saMhAra kare cheja. kahyuM che ke : game to pAtALane viSe jaIne raho, ke brahAlokane viSe vAta karo; iMdranA bhavanamAM jAo, ke jaLasAgaramAM praveza karo; vanane viSe jaIne raho, ke cAre dizAomAM chupAI raho; parvatanA zikhara upara caDhI jAo, ke himavaMta parvatanI upara saMtAI raho; kailAsane viSe jaI raho, ke bhoyarAmAM saMtAI jAo; athavA madonmatta evA hationI ghaTA pAse jaIne raho; game tyAM jAo, paNa A baliSTa evo je krUra kALa che, te dehadhArio (prANIo)nA jIvane baLe karIne bhakSaNa karI jAya che. mATe (yati brAhmaNane kahe che ke) : he brAhmaNa ! A lokane viSe tyAre dharma ja hitakartA che, bIjuM kAMI nathI; kAraNa ke, rAjaya prApta thAya, lakSmI maLe, bhogavilAsa maLe, uttama kULane viSe janma pamAya, deha svarUpavAna thAya, vidyA maLe ane zarIra nirogI rahe; e sarva dharmanAM phaLa jANavAM." Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A (4) * zakatvamudI bhASAMtara patinAM AvAM vacana sAMbhaLI cittane vize upazama lAvIne te brAhmaNe zrAvakadharma aMgikAra karyo. pachI to te yathAzakti dAna paNa devA lAgyo. kahyuM che ke : thoDAmAMthI thoDuM dAna ApavuM joIe. "ghaNuM dhana malaze pachI dAna karIza." evo vilaMba na karavo. IcchA pramANenI zakti kone kyAre thaI che ! A pramANe te kALa nirgamana karavA lAgyo. ekadA pelo guNapALazrAvaka Ane daridra jANIne potAne ghera laI gayo, tyAM tenI sArI rIte bhakti karI, ane hamezAM e pramANe teno nirvAha karavA lAgyo. vaLI te kahevA lAgyo ke, "hoTAnI saMgatithI koNa guNI ane pUjaya na thAya? kAraNa ke, guNInI pAse rahevAthI guNahIna paNa pUjAya che. nirmaLa AMkhamAM kAjaLa AMje che, tyAre sAthenI kANI AMkhane paNa te maLe che. temAM paNa kAjaLa AMje che.) vaLI guNIpuruSa guNInA saMsargathI ja guNI thAya che; paNa nirguNInA saMsargathI doSayukta thAya che. jemake, nadIo vahe che, tenuM jaLa svAdiSTa hoya che; paNa jyAre te samudrane maLe che, tyAre tenuM jaLa nahi pIvA yogya thAya che. vaLI moTA puruSano saMsarga konI unnatinuM kAraNa nathI thato ? jema ke zerInAM pANI gaMgA nadImAM paDe che, tyAre te devatAne paNa vaMdanIya thAya che." ekadA te somadatta brAhmaNe potAnuM mRtyu AvyuM jANIne guNapALa zreSThIne bolAvIne kahyuM. "he zreSThI ! ApanI sahAyathI meM kiMcit paNa duHkha jAyuM nathI. vaLI teNe kahyuM. "A hArI putrI saumyA che, teNIne zrAvaka ane brAhmaNa vinA bIjAne Apazo nahIM.' ema kahIne teNe teNIne tenA hAthamAM soMpIne pote saMlekhanA anazana) karIne mRtyu pAmIne svarge gayo. kahyuM che ke : vidhA, tapa, dhana, zaurya, kulInapaNuM, Arogya, rAjya, svarga ane mokSa; e sarva vAnAM dharmathI maLe che. - have guNapAlazeTha saumyAna potAnI putrInI peThe paripAlana kare che. te ja nagarane viSe eka mahAdhUrta evo rudradatta nAme brAhmaNa vasato hato, te roja dhUtakrIDA karato hato. ekadA saumyA rastethI jatI hatI, teNIne te jugArI evA rudradatte dIThI; eTale teNe bIjA sobatIone pUchyuM. "A konI putrI che?" tyAre teoe kahyuM. "e somadatta brAhmaNanI putrI che, te somadatta maraNa samaye teNane guNapALazreSThIne soMpI che; tethI e zeTha te kumArikAnuM Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saumyA ane vasumitrAnI kathA * (65) potAnI putrInI peThe paripAlana kare che.' temano Avo uttara sAMbhaLIne rudradatte kahyuM. 'e saumyAne huM paraNIza.' eTale tenA jugArI sobatIoe kahyuM. 'are mUrkha ! tuM jANyA vinA bole che, ghaNA dikSIta evA paNa brAhmaNoe te kumArikAne mAgI; paraMtu e guNapALazreSThI eNIne jaina vinA anyapati vere ApavAnI nA kahe che, to tuM to sarvakriyAmAM bhraSTa che, tethI tane to Apaze ja kevI rIte ?' teonuM AvuM vacana sAMbhaLIne te rudradatta bahu abhimAna karIne bolyo. 'are ! tame mhArI buddhinuM parAkrama to juo ! mhAre avazyameva teNIne paraNavuM che.' evI pratijJA karIne te dezAMtara gayo, tyAM koI muninI pAse jaI mAyAkapaTa karI brahmacArI thayo. devavaMdana pramukha kriyA zikhI zrAvakarUpa dharI pAcho AvIne te guNapAlanA derAsaramAM rahyo.. pachI guNapAlazreSThI tenuM Agamana jANIne tyAM gayo, ane IcchAkAreNa kahIne tenI samIpe beTho. brahmacArIe 'darzana zuddhi thAo.' evo AzIrvAda dIdho. pachI zreSThIe pUchyuM. 'aho brahmacArI ! Apa kyAM raho cho ? ane kyAMthI Avo cho ?' e Adi prazno pUchyA. te uparathI teNe kahyuM. 'he zreSThI ! muninI kuLa-jAti Adi na pUchavuM, chatAM pUchavuM to bhAva, AcAra, samAdhi, vigere pUchavuM; kAraNa ke, jainamArgamAM kadApi paNa kULa, jAti, hIna evA sAdhuo joyA che ?' pachI brahmacArIe kahyuM. 'huM ATha upavAsa karIne Avyo chuM, ane jinacaMdrabhaTTArakano ziSya chuM. pUrva dezomAM AvelA tirthaMkaronA kalyANakanA sthAnakone vaMdana karI AvIne have zAMti, kuMthu ane aranAtha tirthaMkarone vaMdana karavAne huM ahIM Avyo chuM.' A saghaLuM sAMbhaLIne zreSThIe kahyuM. 'Apane dhanya che ke Apa divaso dharmadhyAnamAM nirgamana karo cho; kAraNa ke, je manuSyonA divaso devanI pUjamAM, dayA pALavAmAM, satya bhASaNa karavAmAM, satpuruSonI saMgatimAM, dAna devAmAM, ane ATha madano parihAra karavAmAM jAya che, temano janma stutipAtra che. tenA jIvitane dhanya che, ane evA jano A pRthvinA bhUSaNarUpa che.' vaLI paNa guNapALe tene prazna pUchavA mAMDyA. 'aho brahmacArI ! ApanI janmabhUmi kyAM che ?' tyAre te kahevA lAgyo. 'Aja nagaramAM somazarmA nAme brAhmaNano huM rudradatta nAme putra chuM, huM mhArA mAtA-pitAnI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (66) samma~kaumudI bhASAMtara maraNAvasthA dekhI zokamAM khinna thaI tirthayAtrA karavA gayo hato, tyAM vArANazI nagarImAM jinacaMdra bhaTTArake mane pratibodha pamADIne brahmacArI karyo. gotranuM zuM prayojana che ? ke dezanuM paNa zuM prayojana che ? A asAra saMsAramAM kaMIpaNa vastu nitya nathI, A jIva keTalIkavAra rAjA thayo che, ane keTalIkavAra kIDArUpe paNa utpanna thayo che. A saMsArane viSe sukha du:kha eke sarakhuM nathI, mATe A asthira jagatane viSe harSa karIne ke zoke karIne zuM ? mATe mhAre dharma e ja zaraNa che ke je dharmathI sarva siddhi prApta thAya che.' te uparathI zreSThI tenI bahu prazaMsA karIne kahevA lAgyo : 'he brahmacArI ! tame avadhi sahita (mudatavALuM) brahmacarya grahaNa karyuM che ke avadhirahita (mudata vinAnuM-jAvajjIva sudhInuM) ?' tyAre teNe kahyuM . 'avadhisahita. paraMtu mane strI upara vAMchA nathI, kAraNa ke kALakUTa jevuM viSa zaMbhUnA kaMThamAM hatuM te tene kaMI karI zakyuM nahIM, paNa te ja zaMbhU srIthI hArelA che; mATe je strI che te to viSama viSa ja che.' zreSThIe kahyuM. 'aho svAmi ! mhAre eka putrI che teNIne Apa grahaNa karo. zrAvaka jANIne tamane ApavAnI mhArI IcchA che.' e sAMbhaLIne teNe kahyuM. 'vivAha karavA thakI to ulaTuM mhAre saMsAramAM paDavuM paDe, mATe mhAre vivAhanuM prayojana nathI; vaLI strIno saMga karavAthI to mhArAM abhyAsa karelAM zAstrAdi paNa visarI javAya. kAraNa ke vazIkaraNa, maMtra, taMtra, yaMtra aneka prakAranA che, paNa srI sevyAthI te sarva vyartha thAya che:' teNe Ama kahyAM chatAM zreSThIe to bahu Agraha karI teno putrI sAthe vivAha karyo. vivAhane bIje divase rudradatta hAthe kaMkaNadorAsahita pelA jugArIo pAse gayo, tyAM jaIne teNe kahyuM. 'meM pratijJA karI hatI te pUrNa karI che.' e sAMbhaLIne jugArIoe tenI prazaMsA karI. have rudradattanI sAsu kuTTinI vasumitrA nAme che, teNInI putrI je kAmalatA rudradattanI srI thAya che te vezyA che. teNIne ghera rudradatta gayo ane tyAM jaIne rahyo.' rudradattanuM AvuM AcaraNa jANIne saumyA to vilakSa banI gaI, ane zreSThInI pAse jaIne kahevA lAgI. 'aho ! A mhArA karmano ja svabhAva che, jevAM jevAM karma upArjyo hoya che te kyAMya paNa jatAM nathI, bhAvI hoya che te ja thAya che, game tevAM prayatna karatAM chatAM paNa te anyathA thatuM nathI, sarva Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & saccA anne vasumitrAnI kathA () SA vastuno svabhAva ja Avo che, mATe vicakSaNa manuSya jarApaNa kheda karavo nahIM joIe. saumyAnuM AvuM bolavuM sAMbhaLIne zreSThIe kahyuM. "he putrI ! kaLiyugano A svabhAva che. kAraNa ke, jUThuM bolavAmAM caturAI, corI karavAmAM citta, sajjanone apamAna, vijaya meLavavAmAM kumati, dharmamAM ane sAdhu saMtamAM paNa ThagAI, moTe mIThuM bolavuM ane pAchaLa viruddha vartavuM, e badhuM kaliyuganuM mAhAbhya che." vaLI A kaliyugane viSe satyavAna naro durlabha che, dezo pralaya pAmyA che, rAjAo paNa ghaNo kara pramukha le che ne lobhI banI gayA che, cora lokonI saMkhyA vadhI gaI che, sAdhu puruSonI kSINatA thaI che, ane pitA potAnA putra upara paNa vizvAsa karato nathI; Avo kaSTadAyaka kaliyuga pravarte che. vaLI zazine viSe kalaMka che, kamaLane viSe kAMTA che, samudranuM jaLa khArUM che, paMDita puruSo nirdhana hoya che, snehIno viyoga thAya che, svarUpavAna puruSo bhAgyarahita hoya che, ane lakSmIvAna kRpaNa hoya che; A pramANe sarva sArI vastumAM dUSaNa che. mATe (A) kALa ratna doSI ja dekhAya che. vaLI mahAna puruSone paNa uttamakArya karavA jatAM bahu vipno naDe che, tyAre pApakarma karatAM naDe temAM to vAta ja zI karavI ?' tevAre saumyAe kahyuM. " tAta ! mArA manane viSe to kAMI nathI, jAgArI mANasono to evo svabhAva ja hoya che. kahyuM che ke : cora puruSa kadI satya bole nahIM, dAsIpatine viSe pavitratA hoya nahIM, madirApAna karanAramAM lajjA hoya nahIM, ane jugArImAM to e traNe vastu hoya nahIM. vaLI guNavAna hoya ke kULavAna hoya, paNa e jo khaLa (jugArI) hoya to teno vizvAsa karavo nahIM; kemake, malayacaMdanathI paNa utpanna thaelo agni bALe che ja." saumyAnAM AvAM vacana sAMbhaLIne zreSThIe kahyuM : "he putrI ! A sarva meM ajJAnatAne lIdhe karyuM che, ane e tyAre sahana karavuM paDaze.' ema kahIne teNIne bahu bahu dravya ApIne kahyuM. "he putrI ! A dravyathI tuM dAna pUjAdika karaje, jethI tuM uttamagati pAmIza. kahyuM che ke : dAna thakI gaurava prApta thAya che, paNa dravyano saMgraha karavAthI nahIM. jema ke megha jaLa varasAve che to tenI sthiti uMcI che, ane samudra jaLa saMgharI rAkhe che to tenI sthiti nicI che. saMsAramAM paNa gusatA kAmanI nathI, guNa ja kAmano che. ghaDo ghaNo moTo Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) * saumudI bhASAMtara che, paNa pANI to hAthathI ja pIvAya che. vaLI lakSmInuM phala dAna che, jJAnanuM phaLa samatA che, hAthanuM phaLa devanI pUjA che, jIvitanuM phala parapIDA haravI te che, vANInuM phaLa satyabhASaNa che, saMsAranuM phaLa sukha che, hoTAInuM phaLa uttama lakSaNa che, ema bhavyajIvonI buddhi saMsAranI zAMtInA ciMtanaphala vALI hoya che. te tenI AbAdI mATe thAya che. A sAMbhaLIne saumyAe pelA dravyathI jinamaMdira karAvyuM. temAM pratiSThA karAvI. pratiSThAne cothe divase mahAbhaktithI zrI saMghanuM vAtsalya ane sanmAna karyuM. bIjA paNa nagaravAsI lokone bhojana karAvyuM. kuTinI vasumitrA, teNInI putrI kAmalatA ane pelA rudradattane paNa teNIe bhojana nimitte teDyAM. temane paNa yathAzakti praNipati karI sanmAnyAM. kAraNa ke, sAdhu puruSo to nirguNIjane upara paNa dayA kare che. jema ke caMdramA che te potAnI jayotine cAMDALanA gharamAM paNa mokale che. nIcanuM ghara paNa TALato nathI. have vasumitro ane kAmalatA potAne ghera jaIne mastaka dhUNAvI ciMtavavA lAgyAM. "aho ! AvI svarupavatI je saumyA che, teNIne rudradatte zA mATe tyAga karyo? ane jo e teNIno tyAga nahIM kare to ApaNane sukha kema maLaze? mATe koI prakAre e saumyAno jIva levo." ema dhArIne vasumitrAe eka ghaDAmAM mahA bhayaMkara sarpa mUkIne upara puSpo sahita e ghaDo saumyAnA hAthamAM ApIne kahyuM. "he putrI ! e puSpathI bhagavaMtanI pUjA kara. "eTale saumyAe devapUjA karI. tenA puNyanA mAhAtmathI sarpa paNa puSyanI mALA thaI gayo ! e Azvarya joine kuSTinI to vismaya pAmI gaI. pachI e traNe jaNe te saiyAne AbhUSaNa, vastra, bhojana vigerethI sanmAnI, temaja AzirvAda dIdhA. pachI teja puSpanI mALA saumyAe kAmalatAnA kaMThamAM nAMkhI, to te mALAno sarpa thaI gayo ane teNIne (kAmalatAne) Dasyo. eTale mUcha AvI tethI te bhUmi upara paDI gaI. pachI kuTinIe pokAra karI mUkyo. te mALA sarpa ghaDAmAM nAMkhI rAjA pAse laI gaI, ane kahevA lAgI ke, "hArI putrI kAmalatAne guNapALazreSTInI putrI saumyAe sarpa karaDAvyo.' rAjAe saumyAne teDAvIne pUchyuM. "teM kAmalatAne vinA kAraNe kema sarpa karaDAvyo ?' saumyAe kahyuM. he rAjana ! meM eNIne nathI mArI. huM to jainadharmI chuM ane jainadharma to Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & zakyA ane vasumitrAnA 8thA * (e) { dayAyukta che, temAM kahe che ke, je jIvahatyA kare te narake jAya, ane je jIvanuM rakSaNa kare tene svargAdi sukha maLe; mATe sukhanI icchAvALA prANIe jIvahiMsA na karavI.' ema kahIne saumyAe pUrvano sarva vRttAMta rAjAne kahI saMbhaLAvyo. tyArapachI kuTinIe ghaDAmAMthI sarpa kADhIne sarvene batAvyo ane pAcho temAM mUkyo. saumyAe ghaDAmAM hAtha ghAlyo to temAM puSpanI mALA hatI. ne teNe bahAra kADhI sarvene batAvI. vaLI kuTTinIe lIdhI to sarpa thaI gayo. ema bahuvAra karI batAvyuM, tethI loko vismaya pAmyA. pachI kuTinIe kahyuM, "jo saumyA, mArI putrIne jIvatI kare to huM teNIne vizuddha mAnuM, nahi to nahIM." eTale saumyAe bhagavaMtanuM dhyAna dharI, stuti karI, potAno hAtha kAmalatAne zarIre sparzAvyo ke turata ja te viSarahita thaI gaI ane beThI thaI. kahyuM che ke : jinezvaranI stuti karavAthI vighno nAza pAme che, ane zAkinI, bhUta, sarpa, viSa e paNa TaLI jAya che. kAmalatAne joIne teNIne abhayadAna daI rAjAe kadinIne pUchyuM. "A saghaLuM zAthI thayuM? te kahe." teNIe kahyuM. "he deva ! A sarva mahArAM kAma che, emAM saumyAno kAMI paNa aparAdha nathI; eto nirdoSa che.' ema kahIne pUrvano sarva vRttAMta rAjA pAse kahI batAvyo. dharmano Avo prabhAva dekhIne mANaso ane devo saumyAne pUjavA lAgyA, devatAoe (puSpavRSTi, devaduMdubhi, ityAdi) pAMca Azcarya kya. vaLI loko kahevA lAgyA ke, "dharmane prabhAve zuM zuM nathI thatuM? dharmane prabhAve zarIra nirmaLa thAya che, kirti vadhe che, pratApa maLe che, sUryanI peThe brahmAMDa zobhAve che, karma kSINa thAya che, Apatti nAza pAme che, saMpattino jhaTa udaya thAya che, pairya Ave che, ane sarva kAryanI siddhi paNa dharmathI thAya che.' A uparathI rAjAe, guNapALa zreSThIe ane bIjA ghaNA mANasoe zrI jinacaMdra bhaTTArakanI pAse dIkSA lIdhI. keTalAka anya dharmI hatA te zrAvaka thayA; keTalAeka bhadraka pariNAmI thayA; rAjAnI rANI bhogavatI, zreSThI patnI guNavatI, saumyA ane bIjI ghaNI strIoe paNa zrImatI sAdhvInI pAse dIkSA grahaNa karI; rudradatta, vasumitrA ane kAmalatAe paNa bAravrata AdaryA. | (caMdanazrI arhadAsa zreSThIne kahe che) : he pati ! A sarva meM hArI najare joyuM che, tethI have mane draDhatara samakita thayuM che. tethI ahadAse paNa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (os) * sagavaDImaMdI bhASAMtara - 8 kahyuM. "kharU che priye ! e sarva satya che. tenI bIjI strIoe paNa e vAtanI hA karI; paraMtu kuMdalatA bolI. "e sarva asatya che. huM te kaMI mAnatI nathI." A saghaLo vRttAMta rAjA, maMtrI ane cora sAMbhaLe che, tethI teo pota potAnA manamAM vicAravA lAgyA. "aho ! A adhama evI kuMdalatA, caMdanazrIe pratyakSa joelI vAtane paNa kema asatya kahe che ?" tethI rAjAe potAnA manamAM vicAryuM ke, "prabhAte eNInI vAta che! eNIne gadheDA upara besADIne gAma bahAra kADhI mUkIza." cora paNa vicAravA lAgyo ke, "e to niMdaka prANIono evo svabhAva ja hoya che. kahyuM che ke : je prANI sajjana puruSomAM doSa na chatAM paNa doSanuM ArohaNa kare ane temanA kharA guNa hoya te na kahe te pApano bhogI thAya che, ane te nitye niMdaka kahevAya che. bIjAnA yaza-pratiSThAno lopa karavo, e prANa-vadha karavA karatAM vadhAre kharAba duHkhadAyI che." (iti trIjI saumyA ane vasumitrAnI kathA.) have ahadAsa zreSThI potAnI trIjI strI viSNuzrIne pUche che. "he priye, , tane samakita kevI rIte prApta thayuM ? tenI kathA kahe." te uparathI viSNuzrI kahe che : 0 somazamAM maMtrI ha - "bharatakSetrane viSe kacchadezamAM AvelA kauzAMbIpura nAmanA nagaramadhye ajitajaya nAme rAjA hato, tene suprabhA nAme rANI hatI. rAjAne somazarmA nAme maMtrI hato, te maMtrIne somazrI nAme strI hatI. te maMtrI sarvadA kupAtradAnane viSe rakta hato. have te nagaramAM samAdhigupta nAme AcArya AvyA, te tyAM nagaranI bahAranA udyAnamAM eka mAsanA upavAsanuM paccakhANa laIne rahyA. temanA Agamana mAtrathI ja te vana praphullita banI gayuM. sUkAM evAM azoka, kadaMba, AMbA, baphUla ane khajUrI pramukha vRkSone pallava, puSpa ane phaLa AvyAM; temaja te vRkSo zAkhA prazAkhAthI zobhita banyAM. tathA sUkAI gaelI vAva vigera jaLasthAna paNa jaLathI paripUrNa thaI gayAM. haMsa, mora ane koyala vigere Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. somazarmA maMtrInA 8thA * (01) pakSIo krIDA karatA karatA madhura svara kADhavA lAgyA. vaLI jAI, caMpaka, kalpavRkSa, macakuMdaketakI, mAlatI, maravo ane kamaLa, AdinA choDavAo paNa praphullita thayA.tenA vAsathI AkarSAIne bhamarAo tyAM AvIne sugaMdha laI sulalita guMjArava karavA lAgyA ane bIjA aneka jIvo paNa tyAM bahu gAna karatA vihAra karI rahyA. - have je sAdhu tyAM AvyA che, temanA viSe kahe che ke, temane deha upara nirmamatva che, teo guru upara vinayavAnuM che, nitya zrutanA abhyAsI che, ujavaLa cAritravALA che, mahAzAMtivALA che, saMsAra upara nirvedayukta che, bAhya ane AtyaMtara e baMne prakAranA parigrahanA tyAgI che, ane sAdhunA dharmane jANavAvALA che; tema ja saMyamamArgamAM sAvadhAna thaI rahela che. A batAvyAM te (sAdhunAM) lakSaNo saMsArane chedavAvALAM che. kahyuM che ke : kSetra, vAstu, dhana, dhAnya, kripada, catuSpada, vAhana, zavyA, Asana ane kuSyanAM bhAMDa, e daza prakArano bAhya parigraha tathA mithyAtva, trIveda, puruSaveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, dugaMchA, krodha, mAna, mAyA ane lobha. e cauda prakArano AtyaMtara parigraha e be prakAranA parigrahathI rahita hoya. - AvA guNavaMta samAdhigupta bhaTTAraka (AcArya)ne bhikSArthe AvelA dekhIne haLukarmI, zraddhAdi sAta guNe yukta, evA te somazarmA maMtrIzvare pratilAvyA. kahyuM che ke jene viSe zraddhA, saMtoSa, bhakti, jJAna, nirlobha, kSamA ane satya e sAta guNo hoya che, evo dAtAra prazaMsAne pAtra che. vaLI sAdhuyogya pAtra-bhAjana ane uccasthAnaka-Asana ApavuM, caraNAmRta levuM, pUjana, praNAma, manozuddhi, vacanazuddhi, kAryazuddhi ane eSaNAzuddhi, e nava bheda puNya thAya che. munine joIne maMtrI kahevA lAgyA : "aho ! dhanya che mane, ke Aje meM sAkSAt tIrthakara joyA. kahyuM che ke have kaliyugamAM traNa jagatanA rakSaNahAra samartha evA koI kevaLI to rahyA nathI, paraMtu kevaLI bhagavAnanAM parama vacanaAgama-siddhAMta to bharatakSetramAM (hAla paNa) vidyamAna che, je traNa jagatanA svarUpano prakAza kare che, arthAt jagatamAM rahelA sarva padArthonuM nirUpaNa kare (1 vairAgya - udAsInatA), (ra dhAtunAM) (3 nirdomadoSa vagarano AhAra pramukha sAdhune maLe tevI kALajI:) Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A 02) * zakyatvachImudI bhASAMtara : che; temaja samyagudarzana, jJAna ane cAritrarUpa traNa uttama ratnane dhAraNa karanArA (thAvat zAsananI prabhAvanA karanArA) munivaro paNa ahIM varte che. te AgamavANInuM yathArtha AlaMbana levuM e enI pUjA ja che ane jinavacananI yathArtha sevA, pUjA, Adara, karavAthI sAkSAt jina ja pUjayA jANavA. have maMtrIe munine dAna dIdhuM, tethI tenA gharamAM devatAoe pAMca prakAranAM Azcarya pragaTa karyA. dAnanuM AvuM phaLa joIne maMtrI paNa manane viSe ciMtavavA lAgyo. "aho ! vaiSNava dharmane viSe meM bahu prakAre dharma-dAna karyA, paNa kAMI Azcarya dIThuM nahIM. agni hotune, kathA sAMbhaLavAmAM AvelAne, abhyAsIone, dharma kahenArAone, tapasvIone, tridaMDIone ane yogIMdrone aneka prakAre dAna dIdhelAM che; temaja suvarNadAna, taladAna, gajadAna, rathadAna, dAsIdAna, pRthvIdAna, gRhadAna, kanyAdAna ane kapilAdhenudAna, e nava prakAranAM mahAdAna paNa meM dIdhAM; paraMtu koI prakAranuM Azcarya meM dIThuM nahIM.' Ama nizcaya karIne maMtrIe AcAryane pUchyuM: "he bhagavAna! meM ghaNAM dAna dIdhAM, paraMtu dAnaphaLano atizaya kyAMya paNa dekhyo nahIM tenuM kAraNa zuM ?' munie uttara Apyo. "he saciva ! teo kupAtra che, ArtadhyAna-raudradhyAnavALA che, mATe temane dAna devAthI kaMI phala thAya nahIM, paraMtu je atithi AtmAne eTale potAne temaja potAnA Azrita sevakane tAre, teneja dAna devuM. kahyuM che ke je pApa-doSarahita niSpApa-nirdoSa mArge pote pravarte, temaja bIjA bhavyajanone tevA ja mArgamAM pravartAve, pote sarva vastune viSe nispRhi hoya, tene ja Atmahita vicAranAra mANase sevavA. kAraNa ke tevA ja pote tare che ane bIjAne tAravAne samartha che. vaLI kahyuM che ke : svarga athavA mokSapada pAmavAnI kAmanAvALA janoe zIla-sadAcAravaMta sajjana saMta sAdhujano pratye praNAma karIne (vivekasahita) dAna devuM, jenAthI baMdha-mokSa pragaTa samajAya evuM tattvajJAna meLavavuM, ane jenA rAga dveSAdika saghaLA doSo samULagA kSINa thayelA hoya evA ja devane sevavA. ukta, dAna, jJAna ane sevAbhakti, AtmAnI unnati saheje sAdhI Ape che; paraMtu viveka vagara karelAM te ja jIvane klezakArI thAya che. mATe dAnAdikamAM viveka-vicAranI khAsa jarUra che. vaLI uttama madhyama ane jaghanya, e traNe pAtrone, auSadhadAna, abhayadAna, AhAradAna ane zAstradAna, ItyAdi dAna yathAyogya rIte devAM. kahyuM che ke : sAdhu e uttama Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ somazarmA maMtrInA 8thA * (3) I pAtra che, zrAvaka e madhyama pAtra che, ane bIjA samyakadraSTi jIvo che tene jaghanya pAtra jANavA. vaLI kahyuM che ke : abhayadAna devAthI Avate bhave nirbhayapaNuM maLe che, AhAranuM dAna devAthI bhoga maLe che, auSadhadAnathI nirogI zarIra maLe che. ane zAstradAna devAthI kevaLIpaNuM maLe che, paNa kupAtrane dAna devAthI te manuSya potAnA AtmAno ane parano paNa vinAza kare che. agnimAM homelI vastunI peThe apAtrane dIdheluM dAna vyartha jAya che. jevI rIte khAravALA kSetrane viSe vAvelAM bIjane phaLa thatAM nathI, tevI rIte apAtrane dIdheluM dAna paNa niSphaLa samajavuM. jevI rIte ekaja vAvanuM pANI hoya, paNa te zelaDIne pAvAthI mITho rasa Ape ane lIMbaDAne pAvAthI kaDavo rasa Ape; tevI ja rIte pAtra kupAtrane ApelA dAnanuM samajavuM. pAtre pAtre mahoTuM aMtara hoya che. kahyuM che ke H jAo ! svAti nakSatramAM paDeluM jaLa to eka ja che, paNa te sarpanA mukhamAM paDe to viSa thAya che, ane chIpamAM paDe to motI thAya che. e pramANe pAtra kupAtrano aMtara samajavuM." vaLI maMtrIe pUchyuM : "he bhagavan! jevI rIte mane munidAnathI atizaya phaLa saMprApta thayuM, tevI rIte bIjA koIne thayuM hoya evuM Ape dIThuM ke sAMbhaLyuM che?" gurue uttara Apyo : "dakSiNa dizAmAM bennAtaTapura nAme nagara che, tyAMno rAjA somaprabha che ane rANI somaprabhA che. te rAjA brAhmaNono bhakta che. brAhmaNo vinA bIjA koI tAranArA nathI." ema te mAnato. kahyuM che ke : gAya, vipra, devatA, satI, satyavAdI, alubdha ane dAtAra, e sAtathI A pRthvi dhAraNa thaelI che. ekadA te rAjA ciMtavavA lAgyo : "aho ! meM bahu dravya upArjana karyuM che. to te dravyano dAnAdi upayoga karavo joIe; nahi to teno nAza thaze. kahyuM che ke : dAna, bhoga ane nAza e traNa dravyanI gati che; mATe jo dAna na de, ke pote na bhogave, to te dravyanI trIjI gati arthAt nAza thAya che." ema vicAra karIne teNe bahusuvarNa nAme yajJa karavA mAMDyo. te yajJanA AraMbhamAM, vacamAM ane chevaTe, brAhmaNone bahu dravya devA lAgyo. have yajJazALAnI samIpe bhogopabhoganA niyamavALA, saMyamAdi guNoe yukta arthAta, yama niyama pALanArA, vastune viSe nispati ane mAvajIva dayA pALavAnA niyamavALA vizvabhUti nAme brAhmaNanuM ghara hatuM, Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (04) . 299tvakadI bhASAMtara tene satyazrI nAmanI satI strI hatI. kahyuM che ke, "je ekavAra vaparAzamAM Ave te bhoga, vAraMvAra vaparAzamAM Ave te upabhoga. bhojana vagere bhoga kahevAya. AbhUSaNa vagere upabhoga kahevAya." yama ane niyama A be pUrvaka vastu tyajavAnI hoya che. kAyama mATe tyAga karavo te yama jANavo ane thoDo samaya mATe choDavuM te niyama kahevAya. ekadA te brAhmaNe kSetramAM jaIne kapotavRttithI (vINI vINIne) java ANyA, tene zekIne vATyA, teno ATo karIne pANI sAthe meLavIne teNe tenA cAra piMDa banAvyA, temAMthI eka piMDa pote bhojanane arthe rAkhyo, trIjo piMDa potAnI strIne mATe rAkhyo, ane cotho piMDa atithine mATe rAkho. kahyuM che ke : thoDAmAMthI paNa thoDuM dAna karavuM, paraMtu hoTA udaya mATe vyAkSepa karavo nahIM; kAraNa ke, koIne IcchAne anusaratI zakti kyAre thAya che? athati koIne potAnI IcchA paripUrNa thAya evI zakti thatI nathI. vizvabhUti A pramANe kALa nirgamana kare che. ekadA tene ghera pihitAzrava nAmanA muni bhikSArthe AvyA, tethI vizvabhUti bahu AnaMda pAmyo ane teNe temane potAne mATe rAkhelo piMDa vahorAvyo; strIe paNa potAno piMDa vahorAvyo; atithi piMDa rAkhyo hato te paNa sAdhune vahorAvyo; munie paNa temano caDhato bhAva jANIne te grahaNa karyo. pachI teNe kahyuM. "he mune ! Aje Apane prasAde mAro janma saphaLa thayo. kahyuM che ke : "AjJApAlaka putro, AjIvikA ApanAra vidhA, nirogIpaNuM, sajjanono saMga, managamatI ane AjJAdhIna bhAryA, ATalAMvAnAM duHkhanA mULane chedanArAM che.' pachI tyAM to te dAnanA prabhAve ratnanI vRSTi temaja sugaMdhI puSpanI vRSTi thaI, sugaMdhI vAyu vAyo, devaduMdubhino nAda thayo ane "sArUM dAna dIdhuM, sAruM dAna dIdhuM' ema devatAo bolavA lAgyA. AvA AvAM Azcarya devatAoe karyA. kahyuM che ke : sugaMdhI pANInI vRSTi, phUlanI vRSTi, bArakroDa sonaiyAnI vRSTi, cIrapaTakULAdinI vRSTi, ane ahodAna ahodAna evA zabdo, e paMcadivya mahAmunie dAna devAthI pragaTa thAya che. pachI mithyAdraSTi brAhmaNo rAjA pAse jaIne kahevA lAgyA. "he rAjan ! ApanA yajJane prabhAve A vRSTi thaI." te sAMbhaLI rAjA saMtuSTa thayo. brAhmaNo te ratno levA lAgyA eTale te koyalA thaI gayA ! tyAre temanAmAMno eka vipra bolyo. "he deva ! A vRSTi thaI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ somazamAM maMtrInI kathA * (5) te ApaNA yajJane prabhAve nathI thaI; e to vizvabhUti brAhmaNe munine dAna dIdhuM te dAnanuM phaLa che.' : munine dAna devAnuM AvuM mAhAtmya sAMbhaLI laghukamAM somaprabha rAjA vicAravA lAgyo ke, zubha bhAvanAe saMyukta evA munijanone ja dAna ApavuM e ja yogya che, paNa ArTaraudra dhyAnavALA gRhasthione ApavAthI nahIM; kAraNa ke, temane zubhabhAva hoto nathI. kahyuM che ke : gaMgA ane siMdhu nadInA pravAha jevA dAnezvarI, saMghano uddhAra karavAmAM samartha ane vimaLa buddhivALA, evA sAdhu zrAvaka to AgaLa thaI gayA. have je rahyA che teo A kaliyugarUpI grISmaRtumAM khAbocIyA jevA che, ane vaLI teo mahiSanI peThe yogyAyogyanA vicArathI rahita hoya che. arthAt pAtra apAtranA vicArathI rahita hoya che. kahyuM che ke H gRhastha loka zILa pALI zakatA nathI ane tapasyA tema ja kSamA karI zakatA nathI, tathA ArtadhyAnane lIdhe buddhi malIna thavAthI temanAthI sArI bhAvanA paNa bhAvI zakAtI nathI; evA ghaNA nipuNa vicArathI nizcaya thayo che ke, dAnanA majabUta TekA vinA saMsArarUpa kUvAmAMthI nikaLI zakAya nahIM. e prakAre munione dAna ApavuM te gRhasthione muktinuM kAraNa thAya che. kahyuM che ke : sura ane asuronA sarva iMdroe pUjelA evA munirAja traNa jagatamAM udhota karavA mATe muktinA kAraNarUpa traNa ratno (jJAna, darzana ane cAritra)ne dhAraNa kare che, te sAdhuonI AjIvikA, jemaNe bhaktithI ApelA anna vaDe thAya che, tevA guNavaMta sArA gRhasthono gRhasthadharma kone priya na lAge ?' pachI hAtha joDIne rAjAe vizvabhUtine kahyuM : 'he vizvabhUti ! munine dAna devAnuM tane je phaLa prApta thayuM, tenuM ardhuM phaLa tuM mane Apa ane bahusuvarNa yajJanuM ardhuM phaLa tuM (te badale) grahaNa kara.' vizvabhUtie kahyuM : 'he rAjan ! jena dAnathI svargAdi prApta thAya che, te dAnanuM phaLa kema ApI zakAya ?' rAjAe kahyuM : 'tuM daridra che mATe joIe teTaluM dravya laIne e tane prApta thaelA dAnanA phalamAMthI ardhuM phala mane Apa.' tyAre vizvabhUtie kahyuM : 'he rAjan ! dAridrathI pIDita evo paNa satpuruSa kadI nItino tyAga karIne zuM anyathA varte ? arthAt na varte. kahyuM che ke : kSudhA ane tRSAe karIne vyAkuLa, zithila thaI gaelo, duHkhI avasthAne prApta thaelo, yAvat teja (kAMti) hIna banelo, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ () * zamchatvakaumudI bhASAMtara : ane prANa paNa javAne tatpara thaI rahyA hoya, evI dazAmAM paNa mAna ane mahatvamAM agresara je kesarI, te bhedAelA kuMbhasthaLavALA hastionuM mAMsa khAvAnI IcchA choDIne kadI jIrNa evuM tRNa zuM khAya kharo? athatu na khAya. mATe he rAjanuM ! svarga ane mokSane ApanAra evAM je AhAradAna, abhayadAna, auSadhadAna ane zAstradAna, te dravya vaDe na vecavAM." pachI rAjAe muni pAse jaIne kahyuM : "he mune ! A prakAranAM je cAra dAna che, te gRhastha kevI rIte Ape ?' munie kahyuM. "he rAjanuM ! AhAradAna deha dharavA nimitte apAya che, mATe AhAradAna mukhya kahevAya che. kahyuM che ke H sahastra gajadAna, rathadAna, azvadAna, gAya, bhUmi, kanaka, rUpuM enA pAtranuM dAna, samudranA aMtaparyata pRthvIdAna, ane devakanyAsamAna ubhayakULa vizuddha evI kanyAnuM dAna de; paNa te dAna, AhAradAna samAna hoya nahIM. vaLI auSadhadAna paNa devuM, jethI rogano nAza thAya. rogano vinAza thaye chate mahAtmA puruSa) tapa, japa ane saMyamanuM sukhe sevana karI zake. temaja vaLI te (anukrame) sakaLa karmano kSaya karIne akSaya-avyAbAdhamokSapadane paNa pAmI zake. tevA matalabathI auSadhadAna (paNa avazya) ApavuM - joIe. kahyuM che ke : "rogI janone auSadha-bheSaja devuM joI. nahIM to roga dehano nAza karI nAMkhanAro thAya che. dehano nAza thaI jAya to pachI tattvajJAna kyAMthI pamAya ? ane tattvajJAna vagara AtmAno mokSa kema thAya? apitu na ja thAya." dvArikA nagarImAM vAsudeve pUjaya mahAtmAne auSadhadAna dIdhuM, te dAnanA phaLa vaDe teNe tIrthakara gotra nAma karma upArjana karyuM. eTalA mATe auSadhadAna paNa devuM joIe. tevIja rIte abhayadAna paNa prANIone ApavuM joIe. je eka jIvanuM paNa rakSaNa kare che te sadA nirbhaya thAya che, to pachI sarva jIvonuM rakSaNa kare tenuM to kahevuM ja zuM? te to sadAya nirbhaya ja jANavo. kahyuM che ke : "sarvadA sarva prANIone abhayadAna ApavuM, kema ke abhayadAna devAthI jIva A bhavamAM ja nirbhaya thAya che. vaLI "gAyanuM dAna, bhUminuM dAna ane suvarNanuM dAna koI eka Ape, paraMtu te eka jIvane jIvitadAna kaho ke abhayadAna Ape tenI barobarI karI zake nahIM. matalaba ke abhayadAnanuM phaLa ghaNuM ja moTuM kahyuM che. A prasaMge yama, pAsa nAmanA be caMDALonI kathA temaja bhavadeva ane kaivartaka (macchImAra)nI kathA graMthAMtarathI jANI levI. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oN saoNmazamAM maMtrInI kathA * (c) jIvadayAnI upekSA karIne sarpane dUdha pAvAnI peThe je apAtrane dAna de che te niSphaLa jAya che; eTale ke tevuM dAna viSarUpa thAya che. kahyuM che ke, 'sApane ApeluM dUdha jema jhera bane che, tema apAtrane ApeluM je dAna che te jhera jevuM banI jAya che.' have cothuM je zAsradAna te ApavAthI paNa jIva Avate bhave navatatva, Sadravya ane paMcAstikAyano jANanAro thAya. tathA deva, guru ane dharmanA mArgano nizce jANakA2 thAya. vaLI jJAna, darzana ane cAritra e traNa ratnono paNa jANa thAya. lokAlokanuM svarUpa paNa jANe. chevaTe tema karavAthI karmano kSaya karI mokSapada paNa pAme. kahyuM che ke : pote lakhIne athavA bIjA pAse lakhAvIne zAstranA pustonuM dAna devuM. tema karavAthI sAdhu tenuM vyAkhyAna kare athavA pote abhyAsa kare, temaja jJAnanI vRddhi kare. vaLI zAsranuM dAna devAthI jIva bIje bhave zAstrane dhAraMNa karanAro thAya che ne mokSa prApta kare che; mATe zAstranuM dAna e paNa uttama che.' cAre dAnanuM AvuM phaLa joIne tathA sAMbhaLIne somaprabha rAjAe kahyuM : 'he mune ! mane jainamArganAM je vrata che te uccarAvo.' pachI munie e vrata ApyAM ane rAjAe svikAryAM. have karyo che jainadharma aMgikAra jeNe evo te rAjA kahevA lAgyo : 'he sAdho ! kayA kayA prakAranuM dAna devuM ? ane te kone ApavuM ?' tyAre munie kahyuM : 'siddhAMtane viSe prarUpelAM dAna zIlavaMta-sAdhujanone praNAma karIne devAM, eTale ke kIrti nimitte dAna na devuM; vaLI bhaya jANIne ke upakAra nimitte dAna na ApavuM; temaja nRtya gIta karanArane paNa na ApavuM. vaLI gRhasthe vidhi pramANe ane dravya, kSetra tathA kALa bhAva joIne yathApAtrane potAnI zaktine anusAre dAna devuM. virati, kSamAe karIne sahita ane kaSAya rahita evA munine vividha dAna devAthI mhoTuM puNya upArjana thAya che. vaLI ucchiSTa (eThuM) nIca lokane lAyaka, anyane uddezIne kareluM, durjane sparza kareluM, temaja deva yakSAdikane kalpeluM, evuM je anna tenuM dana devuM nahIM. vaLI bIje gAmathI ANeluM, maMtra taMtra karIne ANeluM, apathya ane Rtune virudha evuM je anna tenuM paNa dAna devuM nahIM; paraMtu bALane, glAnane, tapathI kSINa thaelAne, vRddhane, vyAdhigrastane ane tapazcaryA karanAra munine dAna devuM. kAraNa ke tema karavAthI teo pAchA samartha thAya che. mUrkhane, abhimAnIne, avinItane Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & (o8) sabhyatvImudI bhASAMtara NR ane paraniMdA karanArane nize dAna devuM nahIM. vaLI sAdhue abhakta, abhimAnI, avRti tathA dInatAnA kAraNa evA lokonA gherathI AhAra lAvavo nahIM.' A sarva sAMbhaLIne somaprabha rAjA ati draDha zrAvaka thayo, iMdrione vaza karI kRtajJa ane vinayavaMta thayo, kaSAyarahita ane zAMta thayo, samyakadraSTi tathA mahApavitra evo thayo. vaLI te zraddhALu, bhaktimAna, pakarmamAM tatpara, siddhAMta, zILa, tapa, dAna ane prabhunI pUjAne viSe sAvadhAna thayo. AvA guNoe karIne yukta somaprabha rAjA kALe karI ugra tapa karato bahu sukhI thayo." A sarva vRttAMta jayAre somazarmA maMtrIe sAMbhaLyo, tyAre te paNa kahevA lAgyoH "he bhagavan! have mahAre ApanuM ja zaraNa che. mane jainadharma aMgikAra karAvIne tAro." te uparathI munie tene paNa zrAvakanAM bAravrata grahaNa karAvyAM. te svikArIne maMtrI bolyo. "he guru, ! have A bhavane viSe lohazastra na rAkhavAno huM niyama karUM chuM." pachI teNe kASTanuM khaDraga karAvIne tene manojJa myAnamAM rAkhavA mAMDyuM. ema karatAM rAjAnI sevAmAM ghaNo kALa gayo. ekadA koI duSTa mANase jaIne rAjAne kahyuM. "he rAjana ! Apano saciva kASTanA khagathI ApanI sevA kare che, to te yuddhane viSe lohanA zastra vinA zatruone kevI rIte haNI zakaze? mATe have tene tamAro bhakta nahIM samajatA. AvA puruSo viSe kahyuM che ke : teo potAnA guNa tathA prANano paNa tyAga karIne pArakA sukhamAM vighna lAve che. jevI rIte ke, mAkhI che te jhaTa annanA koLIAmAM paDIne paNa mANasane vamana karAve che. pelA duSTa puruSanAM vacana sAMbhaLIne rAjA te vakhate kAMI bolyo nahIM, paNa koI avasare teNe sabhAmAM khagnanI vAta kADhI; eTale sarva rAjakumAroe potapotAnI talavAra bahAra kADhIne rAjAne batAvI. pachI teNe potAnA maMtrI somazarmAnI talavAra jovA mAgI. maMtrI to teno manobhAva jANI gayo, tethI teNe vicAryuM ke, "A koI duSTa puruSanuM kAma che, nahIM to rAjA, mahArA khaDraganI parikSA karavAnuM zuM kAma Icche? kahelA zabdo to pazu paNa grahaNa kare. hasti, azva vigere paNa preryAthI to AgaLa cAle, paNa aNakaheluM to paMDita puruSo ja samajI jAya; kAraNa ke, pArakA manobhAva jANI levA e buddhinuM ja phaLa che." eTale teNe manamAM deva-gurunuM smaraNa karyuM ke, "jo mane Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja somazarmA maMtrInA 8thA * (@e) deva-gurune viSe draDha zraddhA hoya to A mahArUM kASTanuM khaga che, te lohamaya thaI jAo." ema dhAraNA karIne teNe myAna rAjAnA hAthamAM ApyuM. rAjAe temAMthI talavAra bahAra kADhI, to te sUryasamAna dedipyamAna ane lohamaya diThI ! eTale teNe pelA duSTa puruSane kahyuM. "he dukha te mane sarva vAta asatya kahI.' buddhivALA puruSo potAnA guNa ane pArakA doSa kyAMya paNa pragaTa karatA nathI, paraMtu nIcajano ja tema kare che. pachI maMtrIe rAjAne kahyuM: "he rAjan ! rAjAnI pAse koI paNa mANasa asatya bhASaNa kare nahIM, mATe kopa na karo. eNe Apane je kahyuM hatuM te kharuM ja hatuM.' rAjAe vicAryuM. "aho ! A maMtrI bahu uttama puruSa che. kAraNa ke, te apakArI upara paNa upakAra kare che. uttama jano je che te potAnuM bUrUM karanAranuM paNa bhaluM Icche che. te puruSone dhikkAra thAo ! ke jeo nyAya karanAranuM paNa azubha ciMtave che." pachI rAjAe sacivane kahyuM. "he saciva ! A khagna kASTanuM hatuM, te lohamaya kevI rIte thayuM? te kaho." te uparathI teNe sarva vRttAMta kahI batAvyo ke, "mahAre lohazastrano niyama che, tethI meM kASTanuM khagna karAvIne rAkhyuM che, te hamaNAM deva gurunA prabhAvathI lohamaya thaI gayuM che; mATe he rAjanuM ! mane kSamA karo." e sAMbhaLIne loko maMtrInI atyaMta prazaMsA karavA lAgyA. devatAoe paNa pAMca Azcarya utpanna karIne tenI unnati IcchI. A sarva dharmanuM mAhAbhya dekhIne tathA sAMbhaLIne ajitajaya rAjA lokone kahevA lAgyo : "aho ! jainadharma sivAya bIjo dharma durgatinuM nivAraNa karato nathI. dharma durgatirUpI Apattine dUra karanAro che; atyaMta duHkharUpI dAvAnaLanI javALAne mATe megha samAna che; prANIone sukha ApavAmAM agresara che, ane mukti nagarImAM jatAM nathatI aDacaNane dUra karanAro che; mATe te dharmanA ja vyApAramAM pratyeka jIve Adara karavo." - have rAjA to vairAgyamAM tatpara thayo, tethI teNe potAnA putra jayane rAjaya soMpyuM. maMtrI somazarmAe paNa potAnA putra devazarmAne maMtrIpade sthApyo. pachI rAjA ane maMtrI bannee samAdhigupta AcArya pAse dIkSA grahaNa karI. keTalAke zrAvakapaNuM aMgikAra karyuM. koIka bhadrapariNAmI thayA. vaLI rANI suprabhA ane maMtrI patni somAe paNa bIjI strIonI saMgAthe abhayamati Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BA (80) * lakhyatvathImudI bhASAMtara , sAdhvI pAse cAritra grahaNa karyuM. (viSNuzrI potAnA svAmI pratye kahe che) : "he svAminuM ! A sarva meM pratyakSa dIThuM che, tyAra pachI mahArUM samati vadhAre draDha thayuM che.' eTale ahaMdAse paNa 'te sarva upara hArI pUrNa zraddhA che.' ema kahyuM. bIjI strIoe paNa te vAtanI satyatA kabUla karI, paraMtu kuMdalatAe vAta mAnya rAkhI nahIM. eNIe to ema ja kahyuM, "huM A vAta para bharoso karatI nathI." rAjA, maMtrI ane cora, e sarvee paNa A vRttAMta sAMbhaLyo, eTale teo paNa potapotAnA hRdayane viSe vicAravA lAgyA. "A viSNuzrIe je pratyakSa joyuM che, tene A duSTA kuMdalatA kema asatya mAne che?" tethI rAjAe nizcaya karyo ke, "eNIne gadheDA upara besADIne kADhI mUkIzuM." core paNa vicAryuM ke, "khaLa loko jAte uttama chatAM paNa potAno svabhAva tyajatA nathI. juo ke zItaLa evA caMdana vRkSathI utpanna thaelo agni potAnI dAhazaktino svabhAva tyajato nathI. arthAt te agni caMdanavRkSane bALyA vinA raheto nathI." (iti cothI somazarmA maMtrInI kathA.). have zreSThI ahadAsa potAnI nAgazrI nAmanI cothI strI pratye kahe che : "he priye ! tane paNa samakita kevI rIte prApta thayuM? te kathA kahe." te uparathI te kahevA lAgI : @ maMDikA ane bhagadatta sajA | kAzI dezamAM vArANazI nagarIne viSe somavaMzano jitAri rAjA rAjaya karato hato, tene kanakacitrA nAme rANI ane muMDikA nAme putrI hatI. e muMDikA niraMtara maToDI (mATI) khAya che, tethI teNI kRtikAnA vikAranA roge karIne pIDita hatI. rAjAne sudarzana nAme maMtrI hato, te maMtrIne sudarzanA nAme strI hatI. ekadA vRSabhazrI nAme sAdhvIe muMDikAne pratibodha pamADIne jainadharmI karI. kahyuM che ke : caMdramAM potAnA kiraNothI kamaLa puSpane khIlAve che, te Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * maMDikA ane bhagadatta zajAnI thA * (81) kaMI sAmo upakAra levAnI IcchAthI nathI khIlavato; paNa eto udAra janono svabhAva ja evo che. sajjanonuM jIvita paropakArane arthe ja che. e muMDikA niraticArapaNe zrAvakanAM vrata pALavA lAgI, eTale to te vratanA mAhAtmyane lIdhe nirogI ane mahA rUpavatI thaI. kahyuM che ke : uttama Azrayane lIdhe jaDaprANI paNa paMDitapaNuM dhAraNa kare che. jevI rIte ke, jaLane bahu dhArAno saMgama thavAthI (dhArAbaMdha varSAda varasavAthI) te parvatanA mastakane paNa bhede che. pachI muMDikAe sAdhvIne kahyuM : 'he mAta ! ApanA prasAdathI huM nirogI thaI.' te uparathI sAdhvIe kahyuM : 'nirogI thaI temAM zuM navAI ? je je prANI niravagha vrata pALe che, te te svargAdikanA paNa bhoktA thAya che. samyak prakAre vrata pALanArane rAjAnI, iMdranI, ane munIMdranI saMpatti prApta thAya che. vaLI te prANI kevalInI lakSmIno bhoktA thAya che ane siddhivadhune vare che.' tyArapachI jitAri nRpatie potAnI putrI (muMDikA)no svayaMvara racyo ane sarvadezanA rAjakumArone nimaMtraNa karyuM, paNa maMDikAne koI pasaMda paDyo nahIM. te u52thI sarva kumAro potapotAne sthAnake pAchA gayA. have magadha dezamAM cakrakoTa nAmanA nagarane viSe mahA dAnezvarI ane rUpa lAvaNyAdiguNe yukta paNa jAtihIna evo bhagadatta nAme rAjA rAjya karato hato, tene lakSmIvatI nAme rANI hatI, subuddhi nAme maMtrI hato, te subuddhi maMtrIne guNavatI nAme srI hatI. A bhagadatta rAjAe ekadA muMDikAnuM mAguM karyuM, tyAre jitAri rAjAe kahyuM. 'he jAtihIna ! uttama kuLanA rAjaputrone tyajIne tane pApiSTane te huM putrI ApuM ?' tyAre bhagadatte kahyuM. 'he rAjan ! jAti ke kULanuM zuM kAma che ? guNa ja jovA joIe. juo ke rezama jevI uttama vastu kIDA thakI utpanna thAya che; suvarNa paNa pattharamAMthI nikaLe che; durvA gAyanA vALathI thAya che; kamaLa kAdavamAMthI utpanna thAya che; caMdramA samudramAMthI janma pAmyo che; kamaLa kAdavamAMthI uge che; agni kASTamAMthI nipaje che; maNI sarpanA mastakamAMthI nikaLe che; gorocanA gAyanA zRMgamAMthI nikaLe che. A pramANe sarva vastu lokamAM potAnA guNa thakI ja pUjAya che. temanuM utpattisthAna kaMIpaNa jovAtuM nathI. vaLI kastUrInuM draSTAMta lo. juo, tenuM janmasthAna uttama nathI, teno varNa paNa suMdara Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (82) * sakSyatva'mudA bhASAMtara nathI; vaLI zarIra upara vilepana karavAthI te kAdava sarakhI lAge che, chatAM paNa te sarva sugaMdhi dravyomAM zreSTha che; eTale e sugaMdha guNavALIne jAti jarAe kAmanI nathI.' tema chatAM jo tamane mujane te kanyA nahIM Apazo to pachI baLAtkArathI paNa huM teNIne grahaNa karI laIza. A sarva sAMbhaLIne jitAri rAjAe kahyuM. 'raNasaMgrAmamAM huM tane sarva iSTa vastu ApIza. vaLI kahyuM ke, je puruSa mane yuddhamAM jIte, je puruSa mhArA garvano nAza kare, ane je puruSa lokane viSe mhArA samAna hoya, te ja puruSa kanyAratnano adhipati thAya.' A uparathI bhagadatta rAjA mahAkopa karIne jitAri rAjA upara caDhI Avyo; paNa subuddhi maMtrIe tene samajAvyo ke, 'he rAjA ! samasta yuddhanI sAmagrI karIne pachI javuM, anyathA nAzano saMbhava che. potAnA baLano nizcaya karyA vinA je mANasa saMgrAmane viSe jAya che, te dIpakamAM pataMganI peThe nAza ja pAme che. vaLI sevaka vagarano rAjA lokane anugrahakArI thaI zakato nathI, kema ke tejasvI evo paNa dinakara-sUryakiraNo vagara zobhato nathI. eka atyaMta baLiSTa mANasa paNa ghaNA mANasanA samavAya vagara AgaLa pahoMcI zake nahIM; juo ke, hasti che to bahu jorAvara, ekalo hovAthI te tRNa samUhathI karelA rajju vaDe baMdhAya che.' paNa A sAMbhaLIne teNe vicakSaNa, kulIna, zUravIra ane bhaktimAna evA sevakone sAthe lIdhA. maMtrIne paNa teNe kahyuM : 'aho subuddhi ! teM je kahyuM te hitakArI ane satya che, mATe hArUM-vacana aMgikAra karyuM che; tema na karata to vAta viruddha banata.' pachI sarva sAmagrI taiyAra karIne teNe prayANa karavA mAMDyuM. te vakhate rANI lakSmIvatIe rAjAne kahyuM : 'he svAmin ! Apa zA mATe mithyA durAgraha karo cho ? jyAM banne pakSa mULa-zIla tulya hoya, tyAM ja vivAha maityAdika thavAM joIe; anyathA nahIM. mATe e ayukta che. te Apa karavuM rahevA do. je prANI akAryane kArya gaNI teno AraMbha kare che, te nizce khIlI kADhIne mRtyu pAmanAra vAnaranI peThe vinAza pAme che. te uparathI rAjAe kahyuM : 'he mUrkha ! mhAre durAgrahanuM e kAraNa che ke, mane jitAri rAjAe raNane viSe sarva ApavAnuM kahyuM che, mATe jo huM tema na karUM to mhArUM mAna bhaMga thayuM kahevAya. vaLI prasiddha manuSyo vijJAna, zaurya, vibhava vagere AryaguNoe sahita jIvana gALe to ja temanuM jIvita Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. muMDikA ane bhagadatta rAjAnI kathA (83) saphaLa gaNAya; nahIM to kAgaDo paNa balI upara nirvAha karI lAMbu AyuSya bhogave che, paNa tenuM jIvita kAMI saphaLa gaNAze ?" pachI rAjA to mahAADaMbarasahita bahAra nikaLyo. pAchaLa lakSmIvatI rANI vicAra kare che ke : je karma upArjana karyuM hoya, te prANIne bhogavyA vinA chUTako nathI. bhavitavyatA anyathA thatI nathI. te prANIne dorI jAya che athavA to te potAnI meLe ja tyAM jAya che." prayANa samaye bhagadatta rAjAne zubha zakuna thayA. dadhi, dUrvA, akSatanAM pAtra, jaLano kuMbha, zelaDI, kamaLapuSpa, putra sahita strI, ane vINA pramukha maMgaLika vastunAM darzana thayAM. have ahIM koI puruSa jitAri rAjA pAse AvIne kahevA lAgyo : he rAjanuM! bhagadatta rAjAnuM sainya AvyuM che. paNa teNe to garvasahita kahyuM. "are ! pRthvine viSe evo koNa vIra puruSa che ke, je mArA upara caDhAI kare? mahAruM nAma jitAri che te batAve ja che ke, meM sarva zatruono parAjaya karyo che. hariNa siha upara caDhAI kare, ke sUrya caMdra rAhu upara caDhAI kare, evuM pRthvI upara kyAMya dIThuM sAMbhaLyuM che? uMdara te vaLI bilADIno parAjaya karI zake ! vaLI garuDa upara sarpa, ke azva upara rAsabha kadI caDhI zake ? temaja yama upara kAgaDo kadI caDhI zake ? vaLI sarpa tyAM sudhI rahI zake che ke, jayAM sudhI garuDa pakSI AvyuM nathI. aMdhakAra paNa tyAM sudhI rahe che ke jayAM sudhI sUrya ugyo nathI." jitAri rAjA Ama bole che, evAmAM to koI guptacare AvIne tene kahyuM ke, "nagarane viSe bhagadatta rAjAnuM sainya peThuM che. teno koLAhaLa sAMbhaLIne teNe caturaMga daLa ekaThuM karyuM, ane yuddhane mATe javA nikaLyo. kahyuM che ke, "zrI vIrabhagavAna kuladathI, duryodhana balabhadathI, metArajamuni jAtimadathI, sthUlibhadra zratamadathI, rAvaNa aizvaryamadathI, sanatakumAra cakravartI rUpamadathI, draupadI rUpamadathI, aSADhAbhUtimuni labdhimadathI viDaMbanA pAmyA. tethI ATha madano tyAga karavo joIe. te vakhate tene apazukana thayA. akALa varSA, bhUmikaMpa, nirdhAta, ulkApAta ane pracaMDa pavana ItyAdi aniSTa cinho thayAM. te vakhate sudarzana maMtrIe kahyuM. "he deva ! kanyA ApIne sukhe rAjaya karo. kahyuM che ke : "kUlane arthe ekano tyAga karavo; gAmane arthe kUlano Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (84) - zamchatrachImudI bhASAMtara ? tyAga karavo; dezane arthe gAmano tyAga karavo; ane ApaNA AtmAne arthe sArI pRthvIno paNa tyAga karavo." tyAre jitAri rAjAe kahyuM : "are maMtrI ! tuM Dare che zA mATe ? mhArA khaDragano prahAra sahana karavAne koNa samartha che? kahyuM che ke : potAnA mastaka upara vajaghAta kayo puruSa khamI zakaze ? agninI zayAmAM kyo puruSa sukhe nidrA laI zake ? ane pratyeka koLIe kALakUTa (viSa) paNa koNa laI zake tevo che ?' vaLI paNa duHsAha ane sAhasika senA joIne sudarzana maMtrI bolyo : "he deva ! moTuM sainya AvyuM che, have zo upAya ?' jitAri rAjAe kahyuM : satvane lIdhe jaya thaze, saMkhyA kAMI paNa kAmanI nathI. te upara sUryanuM daSTAMta che ke, tenA rathane paiDuM eka ja che, bhujaMga jevA sAta azvo che, teno mArga AlaMbana rahita (addhara) che, caraNa vinAno teno sArathI che, chatAM te (sUrya) potAnA vIryane lIdhe ja pratidivasa A apAra AkAzane viSe pharyA kare che; mATe mahAna puruSonI kriyAsiddhi temanA satvamAM rahelI che; paNa upakaraNamAM (vastumAM) nahIM.' ahIM to bhagadatta rAjA yuddha karavAne taiyAra thayo, tyAre tenA subuddhimaMtrIe kahyuM: "he deva ! prathama dUtane mokalIne pachI yuddha karavuM joIe. kAraNa ke, tema karavAthI sAmAvALAnA sainyanA nirbaLapaNAnI ke sabaLapaNAnI khabara paDe che. vaLI zatrunA sainyanI saMkhyA paNa jaNAya che; mATe dUta mokalavo e vAta nItine jANanArA puruSo pasaMda kare che." e uparathI dUtanAM sarvalakSaNayukta evA eka divAkara nAmanA dUtane zatrunA sainyamAM mokalyo. kahyuM che ke buddhimAna vApaTu, paracittane jANanAro, dhIra ane kahyA pramANe vartanAro dUta joIe. ' have dUte zatrunA sainyamAM jaIne tene kahyuM. "he jitAri gRpa ! muMDikAne ApI, bhagadatta mahArAjAnI sevA karIne sukhe rAjaya karo. anyathA Apano nAza ja thaze. kAraNa ke, anucita karmano AraMbha, svajana saMgAthe virodha, baLIA sAthe bAtha bhIDavI, ane strIjanano vizvAsa karavo, e cArevAnAM mRtyu pamADanArAM che. baLavAnuM sAthe virodha karavAthI mULa bIjano nAza thAya che." dUtanAM evAM vacana sAMbhaLIne jitAri rAjA bloya : "he varAka ! tuM zuM bole che? mArA jevA siMha pAse e hariNI rahevAne zaktimaMta che? AjIvana Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMDikA arba bhagadatta rAjAnI 8thA (85) GK baMdhAyelA vairathI kaThora evuM citta choDIne haraNo jo AdarapUrvaka ziyALa sAthe dostI kare to paNa te haraNo zuM hAthInA gaMDasthaLa upara coTelA motIonI kAMtIthI jenI kezarA prakAzita che, evA siMhanI sAme TakI zake kharAM? je thavAnuM hoya te thAo, paraMtu mArI pratijJAno bhaMga karIne mArI putrI tene nahIM ApuM. kahyuM che ke : "sUryavaMzamAM utpanna thaelA harizcaMdra rAjAe cAMDALanI sevA kabUla rAkhI; rAmacaMdra paNa adbhuta parAkrama karIne gahana evI guphAonuM sevana karyuM; caMdravaMzI bhImAdi nRpatioe paNa dInatA karI. A pramANe potAnAM vacana pALavAvALA puruSoe zuM zuM nathI aMgikAra karyuM ? vaLI ziva paNa haju sudhI kALakUTa (viSa) dhAraNa karI rahyo che, kAcabo paNa potAnI pITha upara pRthvino bhAra dhAraNa kare che. samudra dusaha evo vaDavAgni vahana kare che, e pramANe sajjana puruSo pote aMgikAra kareluM pALe che ja." tyArapachI maMtrIe kahyuM : he rAjan ! "A dUtane mArI nAMkhavo joIe." paNa rAjAe kahyuM. "nahIM, ema na thAya. kahyuM che ke : rAjAe zatrunA dUtane mAravo nahIM. kAraNa ke, tene mAranAro rAjA pradhAna sahita narake jAya che." ema kahI dUtane kADhI mUkyo. ' have dUte AvIne sarva vRttAMta potAnA rAjA pAse kahyo ke, "te jitAri rAjA to potAnI bhujAnA baLathI koIne paNa gaNato nathI." te uparathI banne taraphanAM sainyo saMgrAme caDyAM. te vakhate bhayane lIdhe dizAo pharavA lAgI, sAgara bahu vyAkuLa thayo, pAtALane viSe zeSanAga cakita thayo, parvato paNa kaMpavA lAgyA, susthita pRthvI duHsthita thaI gaI, ane mahAviSadhara nAgo krodha vaDe utkaTa jherane vamI devA lAgyA, brahmAMDa phATavA lAgyuM ane parvatanAM zikharo DolavA lAgyAM. e pramANe banne sainyanA maLavAthI thaI rahyuM. pavananA vega jevA atyaMta vegavaMtA saMkhyArahita ghoDAonA samuha vaDe temaja madadhArI hAthIonA samUha vaDe sainyalakSmI zobhI rahI che. sarva AkAza dhvaja, cAmara, bannara, AdithI ane sakala vizva paTu, paTala, mRdaMga, bherI, pramukha vAjiMtronA nAdathI vyApI rahyuM... vaLI azvonA page uDelI rajathI AkAza chavAI gayuM, aMtarALa chatrothI vyApI rahyuM, ane pRthvI vIrapuruSothI vyApta thaI. ratha samUhanA cAlavAthI utpanna thaelA niSa-citkAro vaDe bIjAM kaMI kAna paDavuM saMbhaLAtuM nathI, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) zaSyatvakaumudI bhASAMtara . ane bhAre bhaya upajAve evI virahAkAe karI yukta badhuM lazkara thaI rahyuM che. A pramANe banne sainya bRhamAM taiyAra thaI rahyAM. turata ja banne sainya sAmasAmAM AvyAM, eTale tIra, bhAlA, kharazasa, khurapa, gadA, mudgara, bANa, nArAca, iMdrabANa, haLa, mUsaLa, zakti, barachI, khaga, kaTArI, cakra ane vaja pramukha bIjAM paNa divyazastrothI banne sainyanA subhaTo paraspara yuddha karavA lAgyA. yuddhamAM koI subhaTo haNAyAthI nirjIva thaIne bhUmi upara paDavA lAgyA; koI mUcha pAmavAthI paDI jaI pharIthI pAchA ubhA thaI yuddha karavA lAgyA; potAnA mAlika vaDe karAyelA sanmAnane meLavIne keTalAka aTTahAsya karavA lAgyA, to keTalAka kAMIka yAda karIne zarabhanA vegane haMphAve tevI jhaDapathI doDavA lAgyA; hAthamAM hathiyAra pakaDelA keTalAka loko bIkaNa purUSone trAsa utpanna karavA lAgyA, koI to bahu ghAthI (bahu haNAyAthI) maravA paDyA eTale te devAMganAonA prItipAtra thayA; koI koI yoddhAo to zatrunA prahArathI peTa cirAI javAne lIdhe aMdaranAM AMtaraDAM bahAra nikaLI laTakatAM chatAM tathA keTalAka subhaTo to potAnuM dhaDha samULaguM chUTuM paDI gayA chatAM zatrunI sAme nirbhayapaNe yuddha karavAne javA lAgyA. A yuddharUpI samudrane viSe taravAra, charikA, pramukha zastro malyanA samUha jevAM jaNAya che; keSa snAyu, zirA, aMtrajALa, Adi je che te samudranA zevALa jevAM dekhAya che. vaLI hastionAM je kaLavara paDyAM che te samudranA vahANa jevA; rudhira te jaLa, ane asthi te zaMkha jevAM jaNAya che. - saMgrAmane viSe potAnI senAne pADI dekhIne sudarzana maMtrIe kahyuM : "he jitAri nRpati ! have ApaNe nAso; kAraNa ke, sakaLa sainya hAra pAmI gayuM che." rAjAe kahyuM: "he saciva! ema bhayabhita kema thAo cho? vijaya thaze to Alokane viSe sukha maLaze ane mRtyu pAmIzuM to paralokane viSe sukha maLaze. kahyuM che ke : maLe jaya lakSmI ane mRtyuthI sura nAra; kSaNabhaMgura vaLI deha tyAM, bhaya zo raNa paDanAra. rAjAe Ama kahyA chatAM paNa maMtrI mahAkaSTa sevI tene laIne nikaLI gayo. tyAre rAjAe kahyuM : "deva ja pradhAna che, baLavattara che, ema ja loko kahe che te satya che. kAraNa ke, bRhaspati jevo senApati, vaja jevuM praharaNa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM maMDikA ane bhagadatta rAjAnI kathA (92) * (zastra), devatAo jevA subhaTo, svarga jevo dUrga (killo) ane airAvaNa jevA hastinuM vAhana, AvAM AvAM AzcaryabhUta sainya chatAM paNa iMdrane zatruo (dAnavo) sAthe yuddha karatAM hAravuM paDyuM ? mATe jaiva ja baLavAna che. udyama vRthA che. vaLI bIjuM kalpita draSTAMta kahe che ke : koika mRga pAzamAM paDyo, te pAzane chedIne arthAt phUTa evI je yukti tenAthI dUra thaIne mahAkare paNa pAzane bhAgI nAMkhIne vanamAM gayo. tyAM paNa agnimAM paDyo, tyAMthI paNa nikaLIne zikArI lokonA tIra pramukhane ullaMghana karIne vegathI jato evo te aMte kUpane viSe paDyo. A sarva daiva ja kare che. emAM udyama kyAM rahyo ?' have jitAri rAjA ane teno saciva banne jatA rahyA; tyAre koIe bhagadatta rAjAne kahyuM. 'jitAri sajA to nAzI gayo che.' te sAMbhaLIne bhagadatta rAjA tenI pAchaLa paDyo. tyAre tenA subuddhi pradhAne kahyuM : 'e kArya yogya nathI, kAya2 puruSa nAzI jAya tyAre tenI pAchaLa baLavAne javuM nahIM; kemake pAchaLathI e maravAno nizcaya karIne sAmo Ave to pachI potAne pAchA bhAgatAM bhoMya bhAre thaI paDe.' A uparano sarva vRttAMta sAMbhaLIne deva gurune viSe nizcayavALI evI muMDikAe drahane viSe jhaMpApAta karyo, paraMtu tenA vratanA mAhAtmyane lIdhe jaLa sthaLa thaI gayuM, ne sthaLa upara devatAoe eka ratnamaya ghara banAvI dIdhuM. temAM vaLI temaNe eka siMhAsana racyuM, te upara muMDikA sItAjInI jema beThI. devatAoe vaLI puSpavRSTi karI. ahIM bhagadatta rAjA to nagaranA dvAra bhAgIne aMdara peTho, ne AkhuM nagara lUMTI lIdhuM. pachI jevo te jitAri rAjAnA mahelane viSe praveza karavA gayo, tevo ja naga22kSaka devoe tene sthaMbhAvyo. evAmAM koI sevake AvIne muMDikAno sarva vRttAMta bhagadatta rAjAne kahyo. e sAMbhaLavAthI ane pratyakSa camatkAra jovAthI te garva tyajIne maMDikAne caraNe namyo ane kahevA lAgyo : 'he vhena ! meM ajJAnapaNe je je karyuM che, tenI mane kSamA karo.' e pramANe nirupaNa karIne ane dharmahasta (dharmasahAya) ApIne bhagadatte sevako mokalIne jitAri nRpatine paNa bolAvyo, ne tene paNa kahyuM : 'mhAro aparAdha kSamA karajo.' pachI to bhagadatta rAjA vairAgyavaMta thayo chato jitAri rAjAne kahevA lAgyo : 'aho rAjA ! dharma che. te prANIone zuM zuM nathI Apato ? arthAt Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % (88) * sabhyatvakaumudI bhASAMtara da te temanAM sarva kArya siddha kare che. kahyuM che ke : dharma saMsArarUpI samudrane viSe setu (pALa) samAna che; ati ugra evAM je karma te rUpI araNya tene viSe agni samAna che; mithyAtva bhAvane nAthanAro che; atigADha rIte bhIDAyelA durgatinA dvArano bhaMga karanAro che; parabhavamAM paDatA evA prANIone te eka avalaMbana samAna che. jayAre dharma ja ApaNuM A pramANenuM kharuM AlaMbana che, tyAre bAMdhavAdi AlaMbana vRthA che." ema dhArI pote potAnA putrane rAjya soMpI e banne rAjAoe tathA sudarzana ane subuddhi e banne pradhAnone bIjA ghaNA puruSo sAthe satyasAgara bhaTTAraka (AcArya) pAse dIkSA aMgikAra karI. kanakacitrA rANIe paNa muMDikA, sudarzananA, lakSmIvatI, guNavatI ane bIjI paNa bahu strIonI saMgAthe sAdhvI pAse vrata aMgikAra karyuM. vaLI keTalAMka bhAI bahenoe zrAvakanAM bAra vrato aMgikAra karyA tathA bIjA bhadrakapariNAmI paNa thayA. (nAgazrI kahe che) : he svAminuM! A sarva pratyakSa joyuM che, tethI mahArUM samyakatva ati draDha thayuM che." ahadAse uttara Apyo. "he priye ! te je je joyuM che, tathA hamaNAM kahyuM che, te upara hArI draDha zraddhA che. tenI bIjI strIoe paNa emaja kahyuM. paraMtu kuMdalatA to bIjAM kaMI kahetI ja nathI. e to kahevA lAgI ke, "ema hoya ja nahIM; e sarva asatya che." e sAMbhaLIne rAjA, maMtrI ane cora potapotAnA aMtaHkaraNamAM vicAravA lAgyA. "aho ! A nAgazrI je kahe che, te akSare akSara satya chatAM paNa e duSTA kema enI nA kahe che?' rAjAe dhAryuM ke, "eNInI prabhAte vAta che ! eNIne nagaranI bahAra ja kADhI mUkavI che. core paNa vicAryuM ke, "durjanono evo ja svabhAva hoya che. jevI rIte kAgaDAne sarva rasa maLyA chatAM paNa viSTAvinA tRpti thatI nathI; tevI rIte durjanane paNa pArakI niMdA karyA vinA saMtoSa vaLato nathI.' (iti pAMcamI muMDikA ane bhagadatta rAjAnI kathA.) have ahadAsa zeTha potAnI paghalatA nAmanI pAMcamI strIne pUche che. te priye ! tane kevI rIte samakita prApta thayuM? te kahe." te uparathI pAlatAe kahevuM zarU karyuM. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmazrI ane padmasiMhanI kathA * (ce) " padmazrI ane prAsiMha. jI aMgadezamAM AvelI caMpA nAmanI nagarIne viSe dhADIvAhana nAme rAjA rAjya karato hato, tene padmAvatI nAme rANI hatI. vaLI tyAM mahAsamakitadraSTi ane sarvaguNasaMpanna evo vRSabhadAsa nAme zreSThI vasato hato, tene padmAvatI nAme srI ane padmazrI nAme putrI hatAM. te padmazrI mahA sauMdaryavatI hatI. te ja nagarane viSe bIjo eka buddhadAsa nAmano bauddhadharmI zreSThI vasato hato, tenI srI buddhadAsI ane putra buddhasiMha hato. A buddhasiMha ekadA kutUhaLa nimitte potAnA mitra kAmadevanI sAthe eka jinamaMdirane viSe gayo, tyAM teNe pUjA karavA AvelI evI padmazrIne dIThI. te kevI hatI ? te viSe kahe che ke : yauvanavartI, madhura vacana bolanArI, saubhAgyarUpI bhAgyazALI, kAna sudhI pahoMcatA nayanovALI (mRganA sarakhA netravALI), catura, ati garvayukta, sauMdaryavartI ane bALahaMsanA jevI gativALI hatI. vaLI teNInAM be stano madonmatta hastinA kuMbhasthaLa jevAM hatAM; hoTha biMbaphaLa sarakhA rAtA hatA; mukha pUrNimAnA caMdra jevuM ane keza bhramaranA sarakhA kRSNavarNanA hatA. te kumArikAnuM AvuM sauMdarya joIne buddhasiMha to bahuja kAmAtura thayo. kahyuM che ke, 'puSpa dekhIne, phala dekhIne, yuvAna nArI dekhIne, paDeluM dhana dekhIne, konuM mana calAyamAna thAya nahIM ?' mahAkare ghera gayo ane zayyA upara jaIne sUto. kAma jevo koI roga nathI, moha jevo koI zatru nathI, krodha jevo koI agni nathI ane jJAna jevuM koI sukha nathI. putrane ciMtAyukta dITho tethI mAtAe pUchyuM. 'he putra ! tuM bhojanAdika kema karato nathI ? tane mhoTI ciMtA lAge che; mATe tenuM kAraNa kahe ? buddhasiMhe paNa lajjA tyajIne kahyuM : 'he mAtA ! jo tuM mhAro vivAha vRSabhadAsazeThanI putrI sAthe karIza, to ja mhArUM jIvita raheze. nahi to nahIM.' krodhIne dhana nathI hotuM, mAyAvIne mitra nathI hoto, krUra svabhAvavALAne strI nathI malatI, sukhanA arthIne vidhA nathI, kAmIne zarama nathI hotI, ALasune lakSmI nathI malatI, ane je caMcaLa-asthira hoya che tene AmAMnuM kazuM ja nathI malatuM. e vAta teNIe potAnA svAmine kahI. tyAre te bolyo : 'he putra ! vRSabhadAsa to ApaNane magha mAMsa khAnArA caMDALa jevA gaNe che, to te tenI putrI ApaNane Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (e) samyaktvImudI bhASAMtara kevI rIte Apaze ? mATe tyAre e asAdhya vastune viSe Agraha karavo nahIM. kAraNa ke, lakSmIe karIne, mULe karIne, ane guNe karIne je je samAna hoya, temano ja saMbaMdha thAya che.' paNa putra to ema ja kahevA lAgyo ke, 'teNInA vinA huM jIvI zakIza nahIM.' pitAe kahyuM : 'aho ! kAmanuM mAhAtmya bahu viSama jaNAya che. meghanA athAga jaLathI siMcana karIe ke samudranA pANImAM snAna karAvIe, to paNa e kAmarUpI agni zAMta thato nathI. kahyuM che ke : manuSyanI pratiSThA tyAM sudhI rahe che, tenuM mana paNa tyAM sudhI nizcaLa rahe che, vizvatattvanA ekadipa samAna evAM siddhAMta ane sUtrapaNa tyAM sudhI ja enA hRdayane viSe skurAyamAna rahe che ke, jyAM sudhI khArA samudranAM mojAM jevAM strInAM vakra kaTAkSothI bhedAyeluM hRdaya DolAyamAna thayuM nathI.' mAtAe putrane kahyuM. 'tuM mUrkha che. kharUM che ke, mUrkhanA citta vinA bIjuM saghaLuM sAdhya che. kahyuM che ke : magaranA mukhanI dADhAmAMthI maNi kADhI laI zakAya, prabaLa mojAMe bharapUra evo je samudra te paNa tarI zakAya, chaMcheDAyalA nAgane paNa puSpanI peThe mastaka upara dhAraNa karI zakAya, paNa avaLo cAlanAro evo je mUrkha jana, tenuM citta kadIpaNa ArAdhI zakAya nahIM. vaLI paNa jevo jeno svabhAva paDyo te mUkAto nathI. jemake vAnarane game teTalI zikhAmaNa Apo, topaNa te potAnI capaLatA choDaze nahIM.' e prakAre ghaNuM kahyuM, chatAM putre na mAnyuM; tyAre pitAe kahyuM : hArUM mana sthira kara. thArUM kArya huM dhIme dhIme pAra pADIza. kAraNa ke, pANI paNa anukrame parvatane bhedI zake che, kArya paNa dhIme dhIme vinayathI sAdhya thAya che, ane sukRtyothI mokSamArga paNa dhIme dhIme pamAya che.' ema kahI buddhadAse yazodhara muni pAse zrAvakanAM bAra vrata aMgikAra karyA, ane te kapaTazrAvaka thayo. te zrAvaka thayo eTale vRSabhadAsa zeTha harSita thaIne kahevA lAgyo : aho ! ene dhanya che ! ke e mithyAtvano tyAga karIne sanmArge pravarto !' pachI teNe tenI sAthe maitrI karI. e maitrInAM cha lakSaNa kahyAM che. te ema ke H tene vastu ApavI ane tenI pAsethI levI, guhya vAta kahevI ane pUchavI, tathA tene tyAM jamavuM ane pote tene jamADavo. ekadA vRSabhadAse buddhadAsane potAne tyAM jamavAnuM AmaMtraNa karyuM. bhojana samaye buddhadAsa tyAM Avyo, paNa te bhojana karato nathI. evuM joIne Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S8 padmazrI ane padmasidanI kathA - (1) 4 tene pUchyuM : "kema buddhadAsa ! bhojana kema karatA nathI ?' tyAre teNe uttara Apyo : "jo tame tamArI putrIno mahArA putranI sAthe vivAha karo to huM jamuM, anyathA nahIM jamuM.' te uparathI vRSabhadAse kahyuM. "aho ! mane dhanya che ke ApanA jevA mitra hAre tyAM Ave che; mATe emAM zI moTI vAta che? huM nizca hArI putrI ApIza. kAraNa ke temane dhanya che, teo ja vivekI che, ane teo ja A pRthvi upara upanyA gaNAya che ke, jeone ghera mitro kAryArthei Ave che." pachI eka zubha divase ane uttama muhUrte teoe buddhasiMhano ane padmazrIno vivAha karyo. eTale buddhasiMha padmazrIne potAne ghera laI gayo. ghera gayA pachI to buddhadAsa jainadharmano tyAga karIne bauddha dharma pALavA lAgyo ! e sAMbhaLIne tathA dekhIne vRSabhadAsa zeTha khinna thaIne kahevA lAgyo : "aho ! kapaTI mANasano prapaMca koI jANI zakatuM nathI. kAraNa ke, guptapaNe rAkhelo evo je maMtra tene brahmA paNa jANI zakato nathI. jevI rIte ke, koLIe viSNunuM rUpa laIne rAjAnI putrI sAthe sukha-bhoga bhogavyA. gurunI sAkSIe je vrata AdaryuM hoya, te prANAte paNa tyajavuM nahIM, teno bhaMga karavAthI, prANI dareka bhavamAM duHkha pAme che. Ama bolIne vRSabhadAsa zreSThI to mauna dharIne besI rahyA. ekadA buddhadAsanA guru paddhasiMhe padmazrIne kahyuM: "he putrI ! sarva dharmane viSe bauddha dharmaja uttama che, anya koI nathI. jo, jema vasane viSe zveta vasa uttama che, Rtune viSe vasaMtaRtu uttama che, puSpamAM khIlelI mallikA, dhanurdhArIomAM kAmadeva, parimalamAM kastUrIno parimala, asamAM dhanuSya, vANImAM tarkasathI ujavaLa vANI, atyaMta priya-vhAlI vastumAM vahAlI strI, vayamAM yauvana vaya, rAgamAM paMcama rAga, ane kaviomAM billaNa kavi; tevI rIte sarva dharmamAM A bauddhadharma zreSTha jANavo.' - padmazrIe kahyuM : "he padmasiMha ! hArUM aMtaHkaraNa kadi paNa sanmArgano tyAga karIne unmArgamAM pravartanAra nathI. jema koI siMha mRganA mAMsanuM bhojana karato hoya, te sudhAthI pIDita chatAM kadipaNa tRNa carato nathI; tema kulIna mANaso duHkhamAM AvI paDyA chatAM paNa nicakarma AdaratA nathI. kahyuM che ke, hajI sudhI zaMkare jhera je vasyuM nathI, kAcabo hajI sudhI dharatIne potAnI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (92) 1 sazrcatvImudI bhASAMtara pIThe dhAraNa kare che ane samudra dussaha vaDavAnalane vahana je kare che, tenuM kAraNa e che ke hajI sajjano svIkAreluM kArya pAlana kare che mATe !' vaLI je mANaso deva guru samIpe AdarelA vratano bhaMga kare che, te ubhayalokane viSe du:khI thAya che. zAsrakAra kahe che ke : 'vrata laIne teno bhaMga karanAra manuSya saubhAgyarahita thAya che; dhana ane dhAnyarahita thAya che; vaLI vhIkaNa tathA du:khI thAya che; mATe AtmAne je hitakArI hoya te ja AcaraNa karavuM. loko bhale game tema kahe. koI kaMI kahe ane koI kaMI kahe, paNa sarva lokane saMtoSa pamADavAno eke upAya nathI. bahu bolanArA loko zuM karI zakavAnA che ?' padmazrInAM AvAM vacana sAMbhaLIne padmasiMha guru to potAne ghera gayA. ekadA padmazrInAM mAtapitA zubha pariNAme mRtyu pAmIne svarge gayAM, te duHkhathI te bahu zokagrasta thaI. A avasara joIne buddhadAse kahyuM : 'he vadhu ! mhArA gurue 'tamArAM mAtA-pitA mRtyu pAmIne mRga thayAM che.' ema kahyuM che.' padmazrIe AvAM vacana sAMbhaLI kopa karIne kapaTa sahita tene kahyuM : jo ApanA guru evA jJAnI che, to have hu nizce bauddhadharma aMgikAra karIza.' ema kahIne teNIe bauddhayatine bhojanArthe ghera AmaMtraNa karyuM. teo AvyA tyAre bahu Adarayukta besArIne temanI pUjA karI. pachI padmazrIe sarva jaNanA DAbA paganuM ekeka pagarakhuM laIne tenA jhINA kakaDA karIne zAkamAM nAMkhyA, ne te zAka temane sarvane jamADyuM. te sarvee vaLI te zAkanI bahu prazaMsA karI. pachI padmazrIe temane tAMbUlA dika ApIne kahyuM : 'huM have prabhAte bauddhadharma aMgikAra karIza.' guru 'tathAstu' kahIne gayA. paNa jyAM pagarakhAM paheravA jAya che, tyAM to ekekuM pagarakhuM na dIThuM; te joIne dAsIne kahevA lAgyA : 'amArUM ekeka pagarakhuM koi laI gayuM che ?' te vakhate kolAhala thayo te sAMbhaLIne padmazrI tyAM AvI, ane kahevA lAgI : 'aho guru ! tame to jJAnI cho, to juo ! e koNa laI gayuM che ? tamArUM jJAna ajamAvo.' tevAre yatioe kahyuM. 'amArUM evuM jJAna nathI.' tyAre padmazrI bolI. 'jyAre tamArA potAnA ja udaramAM rahelA pagarakhAMne tame jANatA nathI, tyAre mhArA mAta-pitAnI gati tame kevI rIte jANI ?' tyAre yatioe pUchyuM. 'amArA udaramAM e pagarakhAM che, te tame kema jANyuM ?' teNIe uttara Apyo : 'saMdeha hoya to batAvuM.' ema kahIne temane vamana karAvyuM, eTale Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A padmazrI ane pabrasiMhanI kathA * (3) I temAMthI cAmaDAnA jhINA jhINA kakaDA nikaLyA ! te joIne lAyamAna thaI teo potAne sthAnake jatA rahyA. A vAta temaNe buddhadAsane kahI kahyuM ke "he pApiSTa ! hArA upadezathI padmazrIe na kahevAnuM karyuM che.' e vRttAMta sAMbhaLIne buddhadAse ghera jaIne buddhasiMhane tathA padmazrIne potAnA gharamAMthI kADhI mUkyAM. te vakhate padmazrIe potAnA dhaNIne kahyuM : "he svAmi ! cAlo have ApaNe hArA mAtA pitAne ghera jaIne rahIe.' paNa buddhasiMhe kahyuM: "bhikSA mAgIza, paNa sasarAnA gharamAM nahIM huM. kAraNa ke, vAgha ane gaja pramukha hiMsaka prANIonA vanamAM rahevuM te sArUM; vRkSonA sthAnamAM pAkAM phaLa ityAdinuM bhojana karavuM te paNa sAruM; tRNanI zavyA ane valkalanAM vastra te paNa sArAM; paraMtu baMdhuone vacce dhanavinA rahevuM te sAruM nahIM.' ema kahIne te banne strI puruSa dezAMtara javA nikaLyAM. gAmanI bahAra temane be sArthavAha maLyA, teo padmazrInuM rUpa joIne mohamAM paDyA ane lobhane vaza thaI paraspara viSavALuM anna khAIne mRtyu pAmyA. durjana manuSyo potAnA AtmAno vinAza thAya che te gaNatA nathI, paraMtu pArakuM duHkha joIne teo saMtuSTa thAya che; jevI rIte ke, raNakSetrane viSe hajAro game manuSyono nAza thaye mAthA vinAnuM zarIra-dhaDa nAce che. (potAno nAza thayo che te te gaNatuM nathI.) peluM viSavALuM anna zreSThIoe buddhasiMhane paNa ApeluM, te teNe (padmazrIe ghaNo vAryA chatAM paNa) khAdhuM ! tethI tene mUcha AvI, tethI te pRthvI upara paDyo. AkhI rAtrI padmazrIe zoka na kadanamAM nirgamana karI. prabhAte koIe jaIne buddhadAsane tenA putranA mRtyunA samAcAra kahyA, e sAMbhaLIne buddhadAsa tyAM Avyo ne padmazrIne kahevA lAgyo : "he zAkinI ! te ja mahArA putranuM bhakSaNa karyuM che, A zreSThIone paNa te ja mArI nAMkhyA che, mATe mahArA putrane uThADa; nahIM to tane zikSA karIza.' ema kahIne te putranA zabane vRkSatale laI jaIne beTho ane rudana karavA lAgyo. tyAre padmazrI kahevA lAgIH "hArAM karma udaya pAmyAM, tenuM koI nivAraNa karI zake tema nathI. juo ! traNa lokanA svAmI evA je kRSNa temane paNa zabara (bhila)nA bANathI mRtyu prApta thayuM; dhAraNa karanArA vidhAtAnuM paNa mastaka kapAyuM; vaLI sUrya ane caMdramA jevAno rAhu grAsa kare che, ane prabhu evA je zaMkara temane paNa nagna rahevuM paDe Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (94) * sambakatvanIbhudI-bhASAMtara che; mATe lalATamAM je lakheluM che tene koIpaNa maTADI zakatuM nathI. vaLI juo ke, caMdramA zaMkara jevA mahAdevanA mastakamAM jaIne rahyo, temanI jaTAmAM paNa chUpAyo, paraMtu tyAthIe rAhu tenuM grahaNa karavA cUkato nathI, mATe vidhine koI ullaMghI zakatuM nathI.' ema ciMtavIne aMjaLibaddha thaIne te padmazrI kahevA lAgI : 'jo mhArA aMtaHkaraNane viSe jainamArgamAM 'nizcaya hoya, huM pativratA houM, ane mane rAtribhojanano niSedha hoya to, he zAsanadevatA ! A mhArA svAminAtha tathA A banne zreSThI sau sajIvana thAo.' tatkSaNa teNInA vratanA mAhAtmyathI teo sarve jIvana AvavAthI beThA thayA, eTale bALakathI mAMDIne vRddha sudhI nagaranA sarvajano teNInI prazaMsA karavA lAgyA. aho ! eNIne dhanya che; AvI rUpavatI chatAM e zILavatI che, e Azcarya che. jIo ke, vedazAstramAM nipuNa evo vipra paMDita hoya emAM kaMI Azcarya nathI; vaLI nItizAstramAM praviNa evo rAjA dhArmika hoya temAM paNa kaMI Azcarya nathI; paraMtu Azcarya to e ja kahevAya ke, rUpa ne yauvanavALI srI zIlaguNe alaMkRta hoya ! ke nirdhana mANasa kadipaNa pApa na karato hoya !' pachI lokoe padmazrInI pUjA karI, devoe paNa puSpavRSTi karI. A sarva vRttAMta pratyakSa joIne vairAgya pAmI dhADIvAhana rAjAe kahyuM : 'aho ! jainadharmavinA bIjA dharmamAM ISTanI siddhi nathI, mATe sarva koIe eja dharma aMgIkAra karavo; kAraNa ke, suMdara rUpa, nirogI deha, uttama guNa, mRganA sarakhAM netravALI strI, saubhAgya, pratiSThA, sArI buddhi, lakSmI, kIrti, duHkha maTIne sukhanI prApti, uttama guruno yoga ane manane AnaMdanI prApti. e sarva sukha akSayapaNe niraMtara dharmathI ja maLe che.' te uparathI potAnA putra nayavikramane rAjya gAdI soMpIne dhADIvAhana rAjAe bIjA ghaNAjana saMgAthe yazodhara muninI pAse cAritra lIdhuM. buddhadAsa ane buddhasiMha vigere zrAvako thayA. rANI padmAvatI ane zreSThInI srI padmazrIe paNa bIjI bahu srIo sahita sarasvatI sAdhvI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI cAritra pALI tapa karatAM keTalAka mokSe gayA ane keTalAka svarge gayAM. 1 nizcaLa zraddhA. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A umadavumAranI kathA 0 (5) (padmalatA ahadAsane kahe che) : he svAmi ! meM A sarva pratyakSa joyuM che, tethI mahArUM samyakatva bahu draDha thayuM che.' arhadAse paNa "te sarva satya che ema jaNAvI tenA upara potAnI zraddhA rAkhI. bIjI strIoe paNa e kharuM mAnyuM. paNa pelI kuMdalatA to evI ne evI ja rahI. teNIe kahyuM "ema bane ja nahIM, e kevaLa jUThuM che." rAjA, maMtrI ane cora A sAMbhaLIne vicAravA lAgyA : "A duSTa to, pAlatAe pratyakSa joeluM paNa khoTuM TharAve che. tethI rAjAe to nizcaya karyo ke, "savAra paDe eTale turata mahAre eNIne gadheDA upara besADIne nagara bahAra ja kADhI mUkavI che." core vicAryuM ke, "e to duSTa mANasono evo svabhAva ja hoya che. kAraNa ke, sarakhe sarakhAno samAgama joIne durjana vinAkAraNe kopa kare che. jevI rIte AkAzane viSe nirmaLa caMdrikA joIne kUtarA vagara bIjuM koNa bhase che ?' (iti chaThThI pazrI ane paddhasiMhanI kathA.) vaLI arhadAsa zreSThI potAnI kanakalatA nAmanI chaThThI strIne pUchavA lAgyo. "he priye ! tane kevI rIte samakita prApta thayuM? te kahe." tethI te kahevA lAgI : | umayamAra vIra avaMtI nAme dezamAM ujjayinI nAme nagarI che, temAM vanapAla nAme rAjA rAjaya karato hato; tene madanavegA nAmanI rANI hatI. vaLI tene caMdraprabha nAmano maMtrI hato, tene somA nAmanI strI hatI. e ja nagaramAM samudradatta nAmano zreSThI vasato hato, tene sAgaradanA nAmanI strI hatI. e zreSThIne umaya nAme putra ane jinadatA nAme putrI hatAM. e putrI jinadattAno teNe kauzAMbI nagarInA rahevAsI jinadata nAmanA zreSTha zrAvakanI saMgAthe vivAha karyo hato. - have zreSThIputra umaya, sAte vyasane pUro hato. tenAM mAtA-pitA tene ghaNo nivAratA, chatAM te durvyasana tajato nathI. tyAre mAtA-pitAe kahyuM ke, "lakhyA lekha koNa mithyA karI zake che? juo ke, viSNu jevA pitA, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A (96) * ziSyatvamudI bhASAMtara 4 lakSmI jevI mAtA, ane potAne viSama Ayudha chatAM paNa kAmadevane zaMkare bALI nAMkhyo ! mATe pUrvopArjita karmane koNa oLaMgI zake ? te umaya to pratidina nagarane viSe corI karavA lAgyo. ekadA tene pArakuM dravya corI laI jatAM yamadaMDa koTavALa pakaDyo, paraMtu tene nagarazeThano putra jANIne choDI dIdho; mAryo nahIM. yamadaMDe paNa vicAryuM ke, "aho ! eka udaramAMthI janmelA paNa sarakhA hotA nathI. jAo ! kyAM enI bahena sAthvI jinadattA ane kyAM A mahAvyasanI bhAI ! kahyuM che ke : tuMbaDInI ekaja vela upara thayelA sarakhA kaDavA tuMbaDA jo zuddha, nirdoSa, dagdhatAdika doSarahita vaMza sAthe joDelA hoya to te kAnane atyaMta priya lAge evuM sarasa-madhura gAyana saMbhaLAve che. vaLI temane jo sArA majabUta dorAthI zarIra sAthe bAMdhI lIdhA hoya to te agAdha jaLane tarI javA sahAya Ape che. (hele pAra pahoMcADI Ape che.) vaLI temAM kaThora dilanA aghorI loko lohI paNa pIe che." temaja "koI paNa puSpavRkSa karatAM zreSTha sugaMdha ane ujavaLa puSponI saMpadAne dhAraNa karanAra caMpakavRkSa pAse bhamarA rasa levA AvatA nathI e zuM jaNAve che ? e ema jaNAve che ke, sugaMdhavALA sthAnamAM malIna vRttivALA jIvone rati-prIti kema ja hoya ? apitu na ja hoya. ekadA te yamadaMDa koTavALa pelA umayane pakaDI jaI rAjA pAse Ubho karIne kahevA lAgyo : "he rAjanuM ! A ApaNA nagarazeTha samudradattano putra che. meM ene ghaNIvAra pakaDIne choDI mUkyo, chatAM paNa e corIno dhaMdho mUkato nathI; to have Apane je yogya lAge te karo. kAraNa ke, Apa to sarva deva karatAM paNa adhika cho. bIjA devo to zubhAzubha karmanuM phala parabhave Ape che, paraMtu Apato tAtkAlika ja phaLa Apo cho.' rAjAe kahyuM : "e samudradattazeThano putra che, ema kema jANuM? enAmAM eno ekapaNa guNa nathI, mATe soganavinA e koNa kharUM mAne ? kahyuM che keH "he zanizvara ! tuM sUryaputra evuM nAma dharAve che, paNa ame soganavinA teno kevI rIte nizcaya karI zakIe ? kemake nathI te potAnA pitA sUryanI peThe samasta tejavaMta nA tejane plAna karyA, ke nathI aMdhakArane dUra karyo, ke nathI vizvane viSe upakAra karyo. . pachI rAjAe samudradatta zreSThIne teDAvIne kahyuM : "he zreSThI ! A tamArA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 umarahUmAvanI 8thA * (e) { duSTa putrane tamArA gharamAMthI kADhI mUko; nahIM to tenI sAthe tamArI paNa AbarU jaze ane dhananI paNa hAnI thaze. kahyuM che ke durjanano saMsarga thavAthI, sAdhu puru,ne paNa doSa Ave che. jema ke, rAvaNe aparAdha karyo to tenA sobatI samudrane paNa pASANanA pularUpa gaMbhira baMdhana prApta thayuM. vaLI sarvathA aniSTa samAgamathI sArA mANasane paNa saMkaTa sahevuM paDe che. jAo ! ghaDI jevAno saMga thayo to pANI pIe ghaDI, ne mAra khAvo paDe che jhAlara (ghaMTa)ne." pachI zeThe ghera jaIne potAnI strIne kahyuM: "he priye! A putrane ApaNe gharamAMthI kADhI mUkavo joIe. nahIM to ApaNane hAni thaze. kahyuM che ke : "kULane arthe eka kuTuMbIno tyAga karavo; gAmane arthe kULano tyAga karavo; dezane arthe gAmano tyAga karavo, ane AtmAne arthe sakaLa pRthvIno paNa tyAga karavo.' kahyuM che ke, "bahumati sAthe virodha na karavo, mahAjana kharekhara ! durja hoya che, tejasvI nAgane paNa kIDIo khAI jAya che." ema kahIne zeThe umayane kADhI mUkyo. eTale umayanI mAtA bahu duHkhI thaIne kahevA lAgI : "jevI bhavitavyatA hoya tevuM ja bane che. jo bhavitavyatA hoya to samudrane pele tIre gaelI vastu paNa pharI prApta thAya che, ane jo te nathI hotI to hastamAM rahelI vastuno paNa nAza thAya che." have umaya tyAMthI sArthavAhanI saMgAthe cAlyo, ane kauzAMbI nagarImAM potAnI bahena jinadattAne tyAM gayo. te jinadattAe paNa tenI duSTa vartaNUMka viSe sAMbhaLyuM hatuM tethI maMda Adara dIdho. kahyuM che ke lokone viSe sArI ke narasI vAta, kastUrInI asAdhAraNa suvAsa, ane jaLane viSe telanuM biMdu, e traNevAnAM viruddha yatna karyA chatAM paNa utAvaLAM vistAra pAme che. temAM koI Azcarya jevuM nathI. umayane yogya satkAra na maLyo tethI teNe vicAryuM ke, "aho mahArAM bhAgye ja maMda che. ahIM paNa mane Apatti tyajatI nathI. kahyuM che ke : "koI eka TAlavALo mANasa mastake sUryanA tApathI duHkhI thato chAyAne arthe zIgha cAlato cAlato eka bIlInA vRkSataLe Avyo, paNa tyAM AvIne beTho ke turata ja UMcethI eka moTuM phaLa tenA mastaka upara paDyuM ane mastaka phUTyuM. mATe ghaNuM karIne bhAgyarahita jana jayAM jayAM jAya che, tyAM tyAM Apatti paNa sAthe ja jAya che. vaLI kahyuM che ke : "macchImAranA majabUta hAthathI pakaDAelo Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (98) * zakyatvakadI bhASAMtara eka mAchalo tyAMthI chaTakI gayo to pharI te bApaDo jALamAM sapaDAyo, ane jALamAMthI nikaLI paDyo eTale tene bagalo gaLI gayo. deva vAMkuM hoya tyAM duHkhano cheDo kema Ave?" tethI te aMtaHkaraNane viSe vairAgya dharato bolyo ke, "aho ! pArako AzrayapaNa kaSTadAyaka che. kahyuM che ke : "tArAonA parivAravALo, auSadhIono nAyaka, amRtamaya zarIravALo, ane sauMdaryavAnuM evo caMdra paNa sUryanA maMDaLamAM jaIne tejarahita thAya che; mATe paravarane viSe peThelo kayo puruSa laghutAne nathI pAmato ? arthAt sarva pAme che ?' evo vicAra karIne te jinamaMdire gayo, tyAM teNe zrutasAgara muni pAse dharma zravaNa karI, sAte vyasanano tyAga karI samakitapUrvaka bAravrata grahaNa karyA; ane bIjAM paNa ajANyAM phala na khAvAM. e pramukha vrata aMgikAra kya. karyuM che ke : guNavaMtanI sevAnA prasaMgathI nirguNI hoya te paNa guNI thAya che. jevI rIte jaLa che te kapUrathI ke pATalIpuSpathI suvAsita thAya che tema. pachI to umayane uttama mArgagAmI joIne tenI bahene tene potAne ghera bolAvyo, ane bahu dravya ApyuM. kahyuM che ke : "nyAye pravartatAjanone tiryaMca paNa sahAyakArI thAya che, ane tethI ulaTA anyAyamArge cAlanArAne to tenA baMdhu pramukha paNa tyajI de che. vaLI daDAne hAtha vaDe bhUmi upara pachADyo hoya chatAM paNa te jema pAcho UMco ja Ave che, tevI rIte sajajana puruSo vipatti pAmyA chatAM paNa potAno asala svabhAva mUkatA nathI. ane temanA para AvelI Apatti paNa asthAyI hoya che. ekadA keTalAeka sArthavAha ujjayinIthI kauzAbImAM AvyA, teoe te umayane sanmArge cAlato joyo; tethI teo tenI prazaMsA karIne kahevA lAgyA : "he umaya ! tane dhanya che. tuM uttamanI saMgatimAM uttama thayo che. jevI saMgati tevuM phaLa. kahyuM che ke : "tapAvelA loha upara pANInuM biMdu mukyuM hoya, to tenuM nAma paNa dekhAtuM nathI. te ja jaLanuM biMdu jo kamaLanA patra upara paDyuM hoya, to te motI jevuM dekhAya che; vaLI jo svAti nakSatrane viSe samudramAM rahelI chIpamAM paDyuM hoya to te muktAphaLa ja thAya che. mATe ghaNuM karIne sobatanA pramANamAM uttama, madhyama ke adhamaguNa prApta thAya che. vaLI caMdra vinA jema rAtrI ane kamaLa vinA jema sarovara zobhatAM nathI, tema dharma vinA mANasa zobhato nathI.' Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( umacakSumAranI kathA * (ee) / pachI to e umaya bahu prakAranAM kariyANAM laIne e sArthavAhanI saMgAthe potAnA nagarabhaNI javA nikaLyo. ekadA mAtApitAnA darzanamAM utsuka evo te umaya keTalAka mANaso sahita ekalo AgaLa cAlyo, paNa rAtrIne samaye pramAdane lIdhe kharo mArga tyajI aTavImAM peThA; eTale teo bhUlA paDyA. prabhAta thaye sUryodaya thayo eTale teo sudhAtura thayA, tethI tenA mitro rUpathI suMdara evAM phaLa khAvAne mATe laI AvyA. paNa umaye "te ajANyAM phaLa che, mATe khAvAM nahIM' ema kahyuM. tyAre temaNe kahyuM : "tyAre jANyAM-ajANyAMnuM zuM kAma che ? e phaLa uttama che, mATe khAIne AtmAne saMtuSTa kara." paNa teNe kahyuM ke : "hAre ajANyAM phala khAvAnI pratijJA che." ema kahIne teNe te phaLa khAdhAM nahIM. bIjA sarvee e khAdhAM. e phaLa kiMpAkavRkSanAM hatAM, je e khAya te mRtyu pAme. tethI umaya vinA sarva tyAM ja mUcha khAIne mRtyu pAmyA ! te joIne umaya bahu zokagrasta thaI gayo ane vicAravA lAgyo : "aho ! A phaLane viSe kALakUTa viSa che te koI jANatuM nathI. kAraNa ke, A vRkSa prathama potAnI chAyAthI, pachI puSpathI, ane pachI svAdiSTa evAM phaLathI Azritone sukha Ape che, tyAre zI khabara paDe ke, enA mUlamAM haLAhaLa viSa haze, ke mahAugra javALAmaya viSavALo phaNipati (sarpa) ahIM raheto haze ?' have umayanI vratanA nizcayanI parikSA karavAne arthe vananI adhiSThAtA devI tyAM suMdara strInuM rUpa laIne AvIne kahevA lAgI : "he pravAsI ! AvAM kalpavRkSa samAna vRkSanAM phaLa tuM kema nathI khAto? mahA puNyanA yoge e phaLa prApta thAya che, e khAvAthI rogI nirogI thAya che; vaLI tene mRtyuno bhaya paNa raheto nathI. sAMbhaLa, huM paNa pUrve vRddha hatI, tyAre mane iMdra A phaLanA rakSaNArthe ahIM mokalI. ahIM meM e phaLa khAdhAM, eTale huM navayauvanA banI gaI chuM.' vanadevInAM vacana sAMbhaLI umaNe kahyuM : "he bahena ! mAre ajANyAM phaLa khAvAne niSedha che, mATe vadhAre zuM kahuM ? je lalATamAM lakheluM hoya che te ja thAya che; eno bIjo kaMI upAya nathI." vidhAtAe lalATanA paTTA para je lakheluM che te ochuM ke vadhAre dhana malavAnuM ja che, pachI mAravADamAM jAva to paNa eTaluM ja rahevAnuM che, ane merU parvata para jAva to paNa Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (100) - zAhabudI bhASAMtara 8 vadhavAnuM nathI. tethI (he jIva !) dhIraja rAkha! dhanavAnonI kaMjUsa sevA na kara, dekha ! kUvAmAM ane darIyAmAM ghaNuM pANI hovA chatAM hAthamAM rahelA ghaDA jeTaluM ja jala grahaNa thAya che. - umayanuM AvuM zairya joIne vanadevIe tenA upara tuSTamAna thaIne tene vara mAgavAnuM kahyuM. tyAre teNe mAgyuM ke, "jo tuM tuSTamAna thaI hoya to A hArI sAthe AvelA sarvane uThADa ane ujjayinIno mArga batAva." devIe kahyuM. "temaja thAo.' kahyuM che ke : je puruSAM udhama, sAhasa, vairya, baLa, buddhi ane parAkrama. A cha vAnAM hoya che, tenAthI devatA paNa zaMkA pAme che. pachI devInA vacanathI sarva sajIvana thaI ubhA thayA. eTale teoe kahyuM : "he umaya ! ame tArI ja kRpAthI jIvyA chIe, ame tArA vratanuM mAhAbhya barAbara samajayA chIe, tane kaMIpaNa agamya nathI. kahyuM che ke : pratijJAvaMta dhIra puruSane vasudhA e gharanI vedikA (oTalA) jevI che, samudra jaLanI nIka jevo che; pAtALa paNa sthaLa jevuM che, ane meruparvata rAphaDA samAna che." pachI mArga joyo eTale teo sarva bIjAonI sAthe potapotAnA ghera AvyA. umayanuM saccaritra joIne ane teno pUrva vRttAMta saMbhArIne rAjA, tenA mAtA pitA tathA svajana saMbaMdhI varga-sarvee tenI prazaMsA karI. "aho ! tane dhanya che ! uttama puruSonA saMsargathI tuM paNa pUjaya thayo. eTalAmAM to nagaradevatAe AvIne nagaravAsIjanonA dekhatAM ratnamaya siMhAsana racI te upara umayane besADI teno abhiSeka karavApUrvaka pUjA karIne paMca divya pragaTa karyA. e joIne sarva loka cakita thaI gayAM ! rAjA paNa e Azcarya joIne kahevA lAgyo : "jainadharma e ja sarva Apatti hare che." kahyuM che ke dharma Aloka ane paralokamAM manuSyone sukha karanAro che, aMdhakArIyA kAlamAM dharma sUrya jevo che, sajjanonI sarva Apatino nAza karavAmAM samartha evo dharma bhaMDAra jevo che, svajanavihoNAnA mATe dharma svajana che, moTA mArgamAM dharma mitra samAna che, saMsArarUpI mAravADanI bhUmimAM dharma sivAya bIjuM koI kalpavRkSa nathI. pachI potapotAnA putrone potapotAne pade sthApIne Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( vRSabhadAsa zeThanI kathA * (101) rAjAe, maMtrIe ane zreSThIe; temaja umaye tathA bIjA ghaNA mANasoe sahasakIrti muni pAse cAritra grahaNa karyuM. keTalAeka zrAvako thayA. keTalAeka bhadrapariNAmI thayA. rANI madanavegA, maMtrIzrI strI somA, zreSThInI strI ane bIjI paNa ghaNI strIoe anaMtamati sAdhvI pAse dIkSA lIdhI. (kanakalatA kahe che) : he svAmin ! A sarva meM pratyakSa dIThuM che, tethI ja hArUM samakita draDhattara thayuM che." addAse paNa e vAtanI satyatA viSe potAno nizcaya batAvyo. bIjI strIoe paNa e kabUla karyuM; paNa kuMdalatA jevI tevI nahotI ke saunI hAe hA kahe. teNIe e vAta kabUla karI nahIM. rAjA, maMtrI ane cora, e traNe jaNa vicAravA lAgyA : "A duSTA to hA bhaNatI ja nathI; sarva satya chatAM te to asatya ja kahe che." rAjAe teNIno prabhAtamAM ghATa ghaDavAnuM dhAryuM ke, "eNIne nagaranI bahAra kADhI mUkavI che." core paNa dhAryuM ke, "doSa nahIM chatAM paNa je doSa kADhe che, te nIca gati pAme che. kahyuM che ke : jenAmAM guNa hoya, tene nirguNI na kahevo; ane jenAmAM guNa na hoya tene guNI na kahevo; je jevo hoya tevo tene varNavavo. je viparIta kahe che, te nicagotra bAMdhe che." (iti sAtamI umayanI kathA.) tyArapachI ahadAsa zreSThIe potAnI vidyullatA nAmanI sAtamI strIne pUchyuM: "he priye ! tyAre tuM kahe joIe, tane kevI rIte samakita prApta thayuM ?' teNIe kahyuM. sAMbhaLo : TgSabhadAsa zeThanI kathA bharatakSetrane viSe kauzAMbI nAmanI nagarI che, tyAM sudaMDa nAme rAjA rAjaya karato hato, tene vijyA nAme rANI hatI. e rAjAne sumati nAme pradhAna hato, tene guNazrI nAme strI hatI. e ja nagaramAM suradeva nAme zreSThI raheto hato, tene guNamati nAmanI strI hatI. anyadA suradeva zreSThI vyApAra nimitte mugala deza gayo haze, teNe tyAMthI uttama azvo ApyA, te teNe sudaMDa rAjAne ApyA. rAjAe paNa zreSThIne puSkaLa dravya ApyuM, ane teno satkAra karIne tenI prazaMsA karI. kahyuM che ke : Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % (12) * zakyatvadabhudI bhASAMtara ka keTalAka guNa vastumAM hoya che, ne vANImAM nathI hotA; keTalAka vaLI vANImAM hoya che, vastumAM nathI hotA. keTalAka to evA che ke vastu ane vANI bannemAM hoya che; ane keTalAka to evA che ke, vastumAMe nathI ne vANImAMe nathI. ekadA te suradeva zreSThIe Agamoktavidhi pramANe guNasena nAmanA munine pratilAvyA, te dAnanA prabhAvane lIdhe devatAe suradevazreSThInA gharamAM pAMca prakAranAM Azcarya pragaTa karyA. - have e ja nagaramAM koI gatadravya nAme bIjo zreSThI raheto hato, tene zrIdatA nAme strI ane samudradatta nAme putra hato. suradevane tyAM munidAnanuM AvuM utkRSTa phaLa joIne samudradatte manamAM ciMtavyuM ke : "aho ! mhArI pAse dravya nathI to huM zuM dAna dauM? mATe, tenI peThe dravyopArjana karIne huM paNa munine dAna dauM. kema ke, AdarasatkAra maLe che te dhanathI ja, kuLathI nahIM. kIrti vadhe che te paNa dhanathI ja. parAkramathI nahIM. krAMti paNa dhanane lIdheja che, yauvanathI nahIM. strIo paNa dhanathI thAya che, khAlI jIvavAthI nathI malatI. jenI pAse dhana che tene ja mitro che, svajano che, ane te ja purUSa lokamAM paMDita gaNAya ke jenI pAse dhana che. A lokamAM dhanavAnA purUSone pArako paNa svajana banI jAya che, jyAre daridrane svajana paNa durjana jevo banI jAya che. Ama dhArI teNe dezAMtara javAno nizcaya karyo. tevAre tenA cAra mitro tene pUchavA lAgyA: "aho samudradatta ! tuM dUra dezAMtare zI rIte jaIza?' tyAre teNe uttara Apyo : "amArA jevA vyApArIone kazuM dUra nathI. kAraNa ke, samarthane bhAra zo ? vyApArIne dUra zuM ? vidvAnone videza zo ? ane priya bolanArane zabu zo? pramAdI puruSo paradezanA bhayathI vhIkaNa ane vihaLa hoya che. kAgaDA, kAyara puruSa ane hariNo e potAnA dezamAMja mare che. (arthAt eo paradeza jaI zakatA ja nathI.) pachI nizcaya karIne cAre mitro dezAMtara jevA nikaLyA. raste cAlatAM teo palAsa nAmanA gAmamAM AvI pahoMcyA, tyAM samudradatte potAnA mitrone kahyuM : "aho bhAIo ! ApaNe ApaNAM karIANAM game tyAM vecIne ane bIjAM yogya karIANAM laIne ahIM pAchA traNa varSanI aMdara maLavuM." e pramANe temaNe sthAnano nizcaya karyo. pachI traNa jaNa to pahelA nikaLyA. phakta Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSabhadAsa zeThanI kathA * (103) samudradatta mArganA khedane lIdhe keTaloka kALa tyAM rahyo. kahyuM che ke e eka kaSTa che; vaLI yauvanane viSe dAridra e paNa kaSTa che; vAsa tathA pravAsa e to atyaMta kaSTa che. have A palAsa gAmamAM eka azoka nAme kuTuMbI raheto hato, te azvono vyApArI hato, tene vItazokA nAme srI ane kamaLazrI nAme putrI hatI. te azoka azvone sAcavavAne mATe eka sevakanI zodha karato hato. te vAtanI samudradattane khabara paDI, tethI te tenI pAse jaIne kahevA lAgyo : 'huM tamArA azvonI rakSA karIza; tame mane zuM Apazo ?' A pramANe samudradatte yAcanA karI. kahyuM che ke : guNa ane gaurava tyAM ja sudhI rahe che ke, jyAM sudhI puruSa mAgato nathI. puruSa dravyano arthi thayo ke, nathI rahetA tenA guNa ke nathI rahetuM tenuM gausva. pachI azoke samudradattane javAba Apyo ke, 'hamezAM be vakhata bhojana, cha cha mahine eka trivalikA, dhotalI, eka kaMbaLa ane pagarakhAMnI joDa. tathA traNa varSane aMte A mhArA sAtaso azvomAMthI tyAre joIe tevA be azvo.' samudradatte te kabUla rAkhyuM, ne tenA azvonI rakSA karavA lAgyo. kahyuM che ke : sevaka vinA bIjo koNa mUDha unnatane artha praNAma kare, zeThane jIvADavAne potAnA prANa Ape, ane sukhane arthe duHkha Adare ? H mUrkhAI ane paraghara have samudradatta hara hameMza zeThanI putrI kamaLazrIne manohara phala ane phUla ANI ApavA lAgyo, tathA teNIne manahara svagItakaLA batAvavA lAgyo; jethI thoDA vakhatamAM kamaLazrIne potAne vaza karI lIdhI. kahyuM che ke : vanamAM bhIlla loko paNa potAnA gAyanarUpI guNathI hariNone vaza karI le che; mATe koIpaNa prakArano guNa che te konuM kArya nathI sAdhato ? arthAt te sarvanAM kArya siddha kare che. tethI te kamaLazrInA manamAM to ema ja bhAsavA lAgyuM ke, 'samudradatta mhAro bhartAra che.' Ama ciMtavana karatI evI te tene aharniza anurakta thaI. kAraNa ke, jema game teTalA kASTa vaDe paNa agni tRpta thato nathI; game teTalI nadIo vaDe jema samudra paNa tRpti pAmato nathI; tathA amRtathI jema prANImAtra tRpta thatA nathI; tema vAmalocanAstrIo paNa puruSothI tRpti pAmatI nathI. have keTalAeka divasa pachI, avadhI pUrNa thaI eTale samudradatte kamaLazrIne Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( (14) * sa tvahasudI bhASAMtara : kyuM : "he strI ! hArI kRpAthI huM bahu sukhI thayo chuM, have mhArI sevAnI avadhi pUrNa thaI che; mATe have huM paradeza jaIza. mahArAthI kaMI zubhAzubha kahevAyuM hoya te kSamA karaje.' A sAMbhaLIne kamaLazrI gadgad kaMThe bolI : he nAtha ! tamArA vinA huM kema rahI zakuM? mATe huM to nize tamArI sAthe ja AvIza." samudradatte kahyuM: 'tuM A ThAkoranI mahA sukomaLa putrI che ane huM to mahA daridrI evo pravAsI chuM, mATe mArA jevA nirdhananI saMgAthe tane sukha maLaze nahIM, tethI tuM mArI sAthe AvavAnI vAta kare che e ayogya che. kahyuM che ke : mahAdeva pAse vastramAM carma, AbhUSaNamAM manuSyanI khoparI, aMgarAgamAM bhasma ane kRSikarmamAM ayogya evo eka vRSabha, AvI (nirdhana mANasanA jevI) saMpatti joIne, te Izvara chatAM gaMgA jevI patnI paNa temano tyAga karIne samudramAM jaIne maLI. mATe nirdhana puruSanuM jIvita kaSTadAyaka che. kAraNa ke, strI paNa tene tyajIne jatI rahe che." --- kamaLazrIe kahyuM. "vadhAre kahevAthI zuM? huM tamArA vinA kSaNamAtra paNa jIvIza nahi." pachI samudradatte teNIne ghaNIe samajAvI, to paNa teNIe mAnyuM nahIM; tyAre teNe pharIthI kahyuM. "jo tAre AvavuM ja hoya to cAla hArI sAthe, te je karma upArjana karyA haze, te game tyAM paNa tane phaLa Apaze. je banavAnuM hoya che te potAnI meLe banI Ave che ja. jevI rIte ke, jyAre ghaDo nAza pAme che - phUTI jAya che, tyAre temAMnuM jaLa svayameva temAMthI bahAra nikaLI Ave che. vaLI hAthIe koThAM khAdhAM hoya che te hAthInA peTamAM gayA chatAM jevI rIte tevAMne tevAM ja gudA dvArA pAchAM nikaLI Ave che, tevI rIte banavAnuM hoya te bane che ja." ekadA kamaLazrIe samudradattane potAnA pitAnA azvono bheda kahI dIdho ke, "A azvo maLe je be azva ghaNA ja durbaLa che, te uttama che. bemAM raktavarNano che, te jaLagAmI (pANImAM cAlanAro) che; ane je zveta varNano che, te AkAzagAmI (AkAzamAM cAlanAro) che." teNInAM AvAM kathanathI teNe azvo jovA mAMDyA, to teNe te pramANenA ja be azvo joyA; tethI pote atyaMta saMtuSTa thayo. vaLI bolyo ke, "puNya vinA ISTa vastunI prApti thatI nathI." have eka divasa tenA traNa mitro dezAMtaramAM karIANAM vecIne tathA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vRSabhadAsa zeThanI kathA * (105) potAnA dezane yogya evA kariyANAM vahorIne tyAM AvyA. AvIne teoe paraspara vasa-bhojanAdi dIdhAM lIdhAM. kahyuM che ke : Ape, sAmuM svIkAre, gupta vAta kahe, pUche, tenuM khAya, tene khavaDAve, A cha prakAranA prItInA lakSaNa che. pachI samudradatte potAnA svAmI azoka pAse jaIne kahyuM : "he svAmi ! mane sevA karatAM traNa varSa thayAM che, hArA mitro paNa dezAMtarathI pAchA AvyA che; mATe hArI sevAnuM mUlya Apo. mahAre svadeza javuM che." azoke kahyuM. e azvomAMthI tane rUce tevA be azvo laI le." eTale samudradatte jaLagAmI ane AkAzagAmI evA be azvo hatA te lIdhA. te joIne azoke ciMtAgrasta thaIne kahyuM. "re mUrkha ziromaNi ! kaMI samaje che kharo ke nahIM? AvA ati durbaLa ane kurUpa azvo te lIdhA, te Aja ke kAla marI jaze, mATe ene paDatA mUkIne bIjA be bahu mUlyavALA ne puSTa evA azvo le." paNa teNe kahyuM. "mAre A ja joIe chIe, bIjAnuM kAma nathI.' bIjA posa bhA hatA temaNe paNa kahyuM : "aho ! A mUrkha ane durAgrAhI che, ene sArI zikSA te vRthA ja che. kAraNa ke, jaLavaDe agnine ThArI zakAya, cha vaDe sUryano tApa vArI zakAya, aneka auSadha bheSaja vaDe vyAdhi TALI zakAya, vividha maMtra prayogovaDe viSa utArI zakAya, tIkSNa aMkuzavaDe madonmatta hAthIne vaza karI zakAya, tema ja daMDa-prahAra vaDe baLadane tathA gardabhane vArI zakAya. A pramANe sarvanuM auSadha-vAraNa zAstramAM kaheluM che, paraMtu mUrkha-niToLanuM kazuM auSadha jANuM-sAMbhaLyuM nathI. vaLI jema magarelIyA (kaThaNa) pASANane varasAda paNa mRdu (poco) karI zakato nathI, tema durAgrahi vidvAna mANasane paMDita paNa samajAvI zakato nathI." azoke paNa kahyuM: "e maMdabhAgya che, tethI ene zreSTha vastuno lAbha thaze ja nahIM. kahyuM che ke : samudra jevAne paNa ullaMgI javAne samartha, sArI pRthvI upara pharavAvALA ane kharuM khoTuM paNa kArya karI ApanArA evA hanumaMtane rAmacaMdrajIe (sevAnA badalAmAM) kaMchoTo Apyo; kAraNa ke, vidhie ja tene eTaluM apAvyuM.' ema kahIne azoke ghera jaIne potAnA sarva parivArane pUchyuM : "e azvono bheda samudradattane koNe kahyo ?' tyAre sarvee sogana khAIne kahyuM ke, ame kaMI kahyuM nathI, paNa koI dhUrta pujya kamaLazInI ceSTA jaNI gayo haze, Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % (10) * zamchatrachamudI bhASAMtara , teNe sarva vAta kahI dIdhI." e uparathI azoke vicAryuM ke : "aho ! e putrI duSTa che. kAraNa ke, jaLa upara mukeluM tela, khala puruSane kahelI guhya vAta, nirdoSa pAtrane ApeluM dAna, ane buddhiAMtane viSe zAstrajJAna; e sarva vastu aneka rIte potAnI meLe ja vistAra pAme che. vaLI kahyuM che ke : "sIo kuzIlavaMtane viSe vicare che; kULakramanuM ullaMghana kare che; ne guru, mitra, pati ane putrane paNa saMbhAratI nathI. vaLI sukha duHkhane jANanArA ane jayaparAjaya tathA jIvita maraNanA jJAnavALA tattvajJa paNa strInA cekhitamAM moha pAmI jAya che; tema ja asatya, sAhasa, mAyA, mUrNapaNuM, atilobha, azauca ane nirdayatA; e strInA svabhAvika doSo che." have azoke vicAryuM ke: "jo e azvo huM ene nahIM ApuM, to mArI pratijJAno bhaMga thaze. moTA puruSo potAnI pratijJAno bhaMga kare nahIM. kahyuM che ke dizAonA hastie, kAcabAe, kula parvatoe ane phaNipatie A je pRthvI dharI rAkhI che, te pRthvI kadAcita calAyamAnuM thAya to paNa sajjana puruSonI pratijJA calita thAya nahIM. vaLI jo huM putrI upara kopa karIza, to mahAro marma jANanAra e putrI bIjAM kaMIka nidhAnAdika pragaTa karI deze. kahyuM che ke : rasoIo, kavijana, vaidha, baMdijana, zastra dhAraNa karanAra, svAmI, dhanADhya, mUrkha ane marmajJa eTalA jaNa upara kadipaNa kopa karavo nahIM.' e uparathI nizcaya karIne azoke te banne ghoDA tene ApyA. vaLI kamaLazrIno paNa tenI sAthe vivAha karyo. keTalAka divasa pachI samudradatte potAnA mitro sAthe svadeza tarapha prayANa karyuM. te vakhate azoke vahANavALA sAthe saMketa karyo ke, "tamAre samudradatta pAse bhADAnA badalAmAM banne azvo mAMgavA." vahANavaTIe kahyuM : "e vAta ayogya che, mane azvo kevI rIte maLe? kAraNa ke, kRpaNanuM dhana, nAgano maNi, kesarIsiMhano keza (vALa) ane satI strInAM stana, eTalAM vAnAM tenA jIvatAM maLavAM bahu durlabha topaNa azoke kahyuM : "tane vadhAre zuM kahuM? tuM tyAre tenI pAse e azvo jarUra mAgaje.' pachI te to putrIne zIkha ApIne pAcho ghera gayo. ahIM samudradatta paNa parivAra sahita mitronI sAthe samudrane tIre Avyo. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. vRSabhadAsa zeThanI kathA - (107) 6 jemAM uchaLatA kallolanI mALAe jANe gaganane grAsarUpa karyuM hoya nahI ! tevI rIte phINa vaLI rahyAM hatAM ! te phINa navA caMdrodayano bhrama karAve che, te jovAne tyAM AkAzamAM devatAo AvyA che ! evo A samudra kalpAMtakALanA jaLadhara (megha)nA zabdo jevA mojAMothI gAjato che ane matsya, pravAla AdinA zabdathI kilakilATa karI rahyo che, tyAM vahANavaTIe temanI pAse utaravAnA badalAmAM pelA be azvo mAgyA. tyAre teNe kahyuM. "azvo to zuM, yogya rakama sivAya koDI paNa nahIM maLe.' tyAre vahANavaTIe kahyuM : "bhale tema karo, tame tamArI meLe utaro, huM sAthe nahIM AvuM." te sAMbhaLIne kamaLazrIe kahyuM : "cAlo, ApaNe AkAzagAmI azva upara besIne tathA jaLagAmIne hAthe jhAlIne samudra utarIne ghera jaIe." ema kahI teo tema karIne ghera pahoMcyA. kahyuM che ke : azva, zastra, zAstra, vINA, vANI, nara ane strI, eo jevA puruSane haste jAya, tevI rIte te yogya ke ayogya thAya che. ekadA samudradatte pelo gaganagAmI azva sudaMDa rAjAne Apyo. rAjAe tene ardha rAjaya ApyuM. vaLI potAnI putrI anaMgasenAne paNa tenI sAthe paraNAvI. A pramANe samudradatta bahu sukhI thayo, tethI te dAna pUjAjika kAryo karavA lAgyo. lakSmI maLI to te bhogavavI ane devI. vidyA maLI to vivekI thavuM. koIka bhAgyavaMta jIvane ja lakSmI, bhoga ane dAnane arthe, vidyA vivekane arthe ane kIrti svarga tema ja mokSane arthe thAya che. pachI rAjAe gaganagAmI azva potAnA vRSabhadAsa zeThane rakSaNane arthe soMpyo. kahyuM che ke : pApamAMthI pAchA pherave, hitamAM joDe, gupta vAto DhAMke, guNone pragaTa kare, AphatamAM tyAga na kare, avasare Ape, A 6 sanmitranA lakSaNa che. tenuM te mahAyane pAlana karavA lAgyo. ekadA teNe manamAM vicAryuM ke : "aho ! A AkAzagAmI azva che, to teno upayoga zA mATe na karavo joIe ? kahyuM che ke : jayAM sudhI A kalevararUpI gRha svastha che, vRddhAvasthA AvI nathI, iMdriyonI zakti haNAI nathI, ane AyuSya kSINa thayuM nathI, tyAM sudhImAM paMDita puruSe AtmAnA hitane arthe mahA prayatna karavo; kAraNa ke, ghara saLagI uThyA pachI kUpa (kUvo) khodavo te uttama udyama niSphaLa che." Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) * ziSyatvamudI bhASAMtara ema vicArIne te zreSThI tene lADa laDAvIne ane tenA upara traNavAra hAtha pheravIne aSTamI, caturdazI, pUrNimA ane amAvAsyA, Adi parvatithinA divasoe te azva upara AruDha thaI vijayAddha parvata upara AvelAM jinamaMdironAM darzana karavA lAgyo. e pramANe te sukhe karIne kALa nirgamana karavA lAgyo. kahyuM che ke buddhimAna puruSono kALa dharma zAstranA vinodamAM ane mUrkha lokono kALa vyasana, nidrA ane kalahamAM jAya che. ekadA jitazatru nAmanA pallIpati bhillane koIe jaIne ekAMtamAM kahyuM ke : "he deva ! sUryakauzAMbI nagarImAM vRSabhadAsa zeTha pAse eka gaganagAmI azva che, te upara besIne te niraMtara ApaNI pallI pAse thaIne potAnA devanI pUjA karavA mATe AkAzamArge jAya che." bRhaspatie kahyuM che keH rAjAnuM paNa svalpa kArya hoya te koIe sabhAmAM prakAza karavuM nahIM. vaLI kahyuM che ke : matimAn puruSe bhATa, baMdijana, nIya, nApita, mALI tathA bhikSukanI sAthe guhya vAta karavI nahIM. eka divasa AkAzamAM jatA tene joIne jitazatru vaDe kahevAyuM ke uttamaguNavALo A azva durbala che to paNa zobhe che. pachI jitazatru vaDe potAnA subhaTonI AgaLa kahevAyuM ke je vIrapuruSa A azvane lAvIne mane soMpaze tene arthe rAjaya ane mArI putrI ApIza. kahyuM che ke : "ati melA kAryamAM zaTha lokonI buddhi ati nipuNa hoya che. aMdhakAramAM ja ghuvaDonI dRSTi rUpa joI zake che. kuMtala nAmanA sulaTa vaDe kahevAyuM keH "azva lAvIza." AvI pratijJA karIne te dezAMtaramAM gayo. koIka gAmamAM sAgaracaMdra muni pAse bhagavAnanA stavana Adi zAstra bhaNIne brahmacArI thayo. ugra tapathI loka vaidya thayo. kahyuM che ke : "uttamajanonA saMsargathI nIca paNa uccatAne pAme che. gaMgA nadInA kinAre thayelo kAdava paNa loko vaDe vaMdAya che.' krame karIne te kauzAMbI nagarImAM gayo. vRSabhadAsa zeThe karAvelA jinAlayamAM mAyAvI thaIne rahyo. eka divasa bahAnuM kADhIne AMkha upara pATo bAMdhIne lokonI AgaLa kahe che ke, "mane AMkhamAM bahu pIDA thAya che. ane te divase upavAsa kare che. kahyuM che ke : "AMkhanA rogavALAne, koDhIyAne, mastakanA rogavALAne varanA ane vraNanA rogavALAne upavAsa eja parama auSadha che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vRSabhadAsa zeThanI kathA * (10) eka divasa zreSThIe maMdiranA pUjArIne pUchyuM : "are ! koI atithi Avelo che ? kahyuM che ke - atithinI, upadhinI, maitrInI, sajasevAnI, dhananI, pazunI, bAlakanI, khetInI, abhyAsanI, patnInI, zamunI, roganI, grahanI, gharanI, gurUnI, rAjavAtanI, indriyonI kSaNa pUratI paNa upekSA karavAmAM Ave to sarvathA kArya vinAza thAya che. eka atithi ane bIjo niMdA karanAra e be mahArA baMdhu jevA che. kAraNa ke, je niMdaka che te mahArAM pApa harI le che, ane atithi che te mokSano denAro che." uttaramAM pelA pUjArIe kahyuM : "he zeTha ! eka AMkhe pIDAto mahA brahmacArI che." e sAMbhaLIne zeTha tatkALa maMdire gayo, tyAM jaI namaskAra karIne bolyo : he brahmacArI ! mAre ghera cAlo, anyathA roga zAMta thaze nahIM." tevAre teNe kahyuM : "amArA jevAne gharane viSe rahevuM e yogya nahIM." tyAre zreSThIe kahyuM : je rAgI puruSo che, temane to vanamAMe doSa ja prApta thAya che; ane je iMdriya upara nigrahavALA hoya che, temane gRha e ja tapanuM sthAna hoya che. uttama kAryane viSe pravartanAra evA nirogI janone to gRha e ja tapovana che." ema tene mahAkaSTavaDe samajAvIne potAne ghera laI gayo. paNa eka mahApUrti puruSe te (kapaTI) brahmacArIne joIne zeThane kahyuM : "he zreSThI ! A brahmacArI mahAThaga che, ane te tamArA gharamAM ja corI karaze. kAraNa ke, AMkha paNa na pherave, paga paNa na calAve, Doka paNa na kaMpAve, paDakhAM paNa jarAe na halAve, vaLI nAsikA sAmuM joI rahIne eka ja page ubho rahe, evo paNa je bagalo te tyAM sudhI ja tApasa jevo thaIne rahe che ke, jayAM sudhI tenA mukhamAM mAchaluM nathI AvyuM." e sAMbhaLIne zreSThIe kahyuM : "are adhama mANasa ! jiteMdriyanI niMdA karavI nahIM. kAraNa ke, evA puruSo viralA hoya che. kahyuM che keH madonmatta hastionA kuMbhasthaLane bhedI nAMkhavAne samartha, krUra ane pracaMDa evA siMhano vadha karavAmAM praviNa ane sarpane vaza karavAmAM zaktimAna evA puruSo ghaNA maLI Ave che; paraMtu kAmadevanA madano nAza karavAvALA puruSo viralA hoya che. vaLI paNa kahyuM che ke : "he sakhi ! A baTune tuM bolatAMvAra aTakAva, te vadhatuM ochuM bolavA jAya che; kAraNa ke, jeo mahAnuM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BA (110) * zametvadImudI bhASAMtara , puruSonA avaguNa bole che eTalAne ja nahIM, paNa temanI pAsethI sAMbhaLe che temane paNa pApa lAge che." kahyuM che ke : avidhamAna doSa je bole che, ane sajjanonA guNa bolavAmAM je mUMgo che, te pApano bhAgIdAra ane niMdaka thAya che. jIvanI hatyA karatA teno tejovadha karavo te moTuM pApa che. kahyuM che ke : potAnuM kAma choDIne je paropakAramAM rakta che te sajajana che, potAnuM kAma sAcavIne je paropakAramAM rakta che te madhyama che, potAnA svArthathI je paropakArano nAza kare che te manuSya rUpe rAkSasa che, ane je nirarthaka rIte paropakArano nAza kare che te koNa che ? te ame jANatA nathI. chevaTe brahmacArIe kahyuM : "aho zreSThI ! enI upara kopa na karo. je mahApuruSo che, te temanA AzritonA guNa doSa lekhavatA ja nathI. kahyuM che ke : "caMdramAnI laya prakRti che, vakra tanu che, jaDa AtmA che. ane vaLI te rAtrine karavAvALo che; tathA mitrane vipattikALe mastake AvIne prakAza kare che, A prakArano chatAM paNa zaMkare te caMdrane potAnA mastaka upara dhAraNa karyo che. mATe moTA lokoe potAnA AzritonA guNa doSanI ciMtA na rAkhavI.' kahyuM che ke : sajjano je vAta ekavAra svIkAre che te keme karIne paNa choDatA nathI. caMdra kalaMkane tyajato nathI, dariyo vaDavAnalane tyajato nathI. pachI pAse ubhelA mANasoe paNa kahyuM. "aho ! A koI moTo puruSa che. kAraNa ke, ene harSa, viSAda, garva ane ahaMkArAdi kaMI nathI. kahyuM che ke : "jema sUrya udaya samaye temaja asta samaye, matalaba ke banne vakhate lAla varNano athata eka ja varNano hoya che; tema mANasoe paNa Apatti ke saMpattine samaye eka ja raMganA rahevuM.' kahyuM che ke ahaMkArathI je guNo hoya che te paNa nAza pAme che, to guNano icchuka purUSa abhimAna zuM kAma kare ?' pachI vRSabhadAsa zeTha te brahmacArInI bahu sevA bhakti karavA lAgyo. kAraNa ke, devapUjA, gurunI sevA, svAdhyAya, tapa, saMyama ane dAna e cha gRhasthanAM nityakarma kahelAM che. pachI brahmacArIe zreSThIne kahyuM : "aho zeTha ! tamane dhanya che ! tamAre A asAra saMsArane viSe A pramANe ja dharma jAgaraNA karavI. kAraNa ke, lakSmI che te patra upara paDelA jaLabiMdunA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vRSabhadAsa zeThanI 8thA - (111) , jevI caMcaLa che." A pramANe teo nitya sAthe rahevA lAgyA. evAmAM ekadA zeThane nidrAvaza joIne pelo (kapaTI) brahmacArInA veSamAM rahelo kuMtala, pelA azva upara besIne AkAzamArge cAlyo, paNa azvane kazAdhAta karyo; (arthAtuM cAbakho mAya) tethI teNe te kuMtalane bhUmi upara nAMkhI dIdho. kahyuM che ke : "tejIdAra azva cAbukano ghAta sahana kare nahIM, siMha meghanI garjanA sahana kare nahIM ane manasvI puruSo che te bIjAo AMgaLI vaDe batAve te paNa paNa sahana kare nahIM." pachI bhUmi upara paDelo te kuMtala vicAravA lAgyo : "aho ! hastinA maraNanI peThe mhArUM maraNa thayuM." saMtApa hajI gayo nathI, zarIrano mela hajI dhovAyo nathI, A tRSNA hajI zAMta nathI thaI, madhura pANI hajI cAkhyuM nathI, hajI AMkha sparzAI nathI, kamalanuM muLa hajI cuMbU nathI, ane kinAre to bhamarAo vaDe gaMjArava karAvA lAgyo... ararara..? - have pelo azva to nityaniyamane anusAre pelAM derAsaro hatAM tyAM gayo, tyAM traNa pradakSiNA daIne ubho rahyo; evAmAM tyAM ciMtAgati ane manogati nAmanA be cAraNamunio AvyA. vaLI eka vidyAdhara paNa tyAM Avyo. te vidyAdhara jinezvarane vaMdana karIne ciMtAgati nAmanA cAraNamunine pUchavA lAgyo : "he mune ! mane A azvano vRttAMta kaho." tevAre temaNe avadhijJAnathI jANIne azvano sakaLa vRttAMta kahyo. vaLI paNa te munie vidyAdharane eTaluM kahyuM ke : "A azvane lIdhe vRSabhadAsa zreSThIne mahA upasarga thayo che, mATe ene traNavAra thAbaDIne enA upara palANa mAMDI-besIne zreSThI pAse laI jAo ane dharmanI rakSA karo. kahyuM che ke : "dAna devA karatAM paNa manuSyanI rakSA karavI e adhika che; kAraNake, dAnathI svarga maLe che ane manuSyanI rakSA karavAthI mokSasukha prApta thAya che." vaLI je mANasa adhama thaI gayelA kULano, ke vAva, kUvA ane taLAvano, rAjayathI bhraSTa thayelAno ke zaraNAgatano, tema ja gobrAhmaNano ke jIrNa devamaMdirano uddhAra kare che, tene cogaNuM phaLa prApta thAya che." e sAMbhaLIne vidyAdhara te upara besIne AkAzamArge sUryakauzAMbI nagarIe Avyo. ahIM pAchaLa evuM banyuM ke, vRSabhadAsa zreSThI jAgI uThyA, ne ubhA thaIne joyuM to azva maLe nahIM! tethI bolyA: "aho ! mahA prapaMca thayo Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (112) * zametvamudI bhASAMtara 4 te koIe jANyo nahIM. aho ! mahArA azubha karmano udaya Avyo, jarUra rAjA mahAro ziraccheda karaze; kAraNa ke, je mANasane jayAM sukha duHkha bhogavavuM lakheluM che, tene daiva doraDAM vaDe bAMdhIne tyAM ja laI jAya che." pachI potAnA kuTuMbanA mANasone bolAvIne teNe kahyuM : "hAruM to je thavAnuM haze te thaze, paraMtu tamAre kadipaNa devapUjAdika tyajI devAM nahIM. kahyuM che ke : "nica mANaso vighnanA bhayathI kaMI AraMbha karatA ja nathI; madhyama varganA loko AraMbha karIne vipna AvethI te paDatuM mUke che; paraMtu je uttama puruSo che, te to game teTalo upadrava ke viddha thAyato paNa lIdheluM kArya mUkatA nathI." A sAMbhaLIne koI upahAsa tarIke bolyo : "aho zeTha ! tamArA guru to bhalA che. (arthAt deva, guru, dharmanI ArAdhanA karatA chatAM tamane vipna kema AvyuM ?)' tyAre zeThe kahyuM : "zuM evA eka prapaMcInA aparAdhathI amArA darzanane jarApaNa glAnI thAya ? e pApa to ene ja lAgyuM. kaMI samudrane viSe deDako marI jAya, to te samudranAM pANI gaMdhAze nahIM. vaLI A kaliyuga evo ja che, temAM satyavaktA nara bahu durlabha che; sarva dezo paNa karabhArathI pralayapaNuM pAmyA che; kAraNake, rAjAo bahu lobhI thayA che; nAnA prakAranA cora loko pRthvine lUMTe che; Aryajana rahyA nathI; ane putra paNa pitAne sukhakartA nathI." pachI zreSThI jhaTa jinAlayamAM gayo, tyAM jaIne prabhune namaskAra karIne bolyo : "he prabho ! jo mahAro upasarga TaLaze, to ja huM annapAnAdi grahaNa karIza; anyathA nahIM." ema kahIne bhagavaMtanI pAse te kAyotsargo rahyo. kahyu che ke : "upasarga thAya, dubhikSa paDe, vRddhAvasthAne viSe roga Ave, te traNeno pratikAra karavo hoya to, ane dharmanA sthAnakano vinAza thato hoya to saMkhanA karavI. eTalAmAM to rAjAe vAtanI khabara paDI, eTale teNe kopAyamAna thaIne kahyuM : "vRSabhadAsa zeThano ziraccheda ja karavo, bIjuM kaMI nahIM." pAse beThelAoe paNa emaja kahyuM. dharma pratye dharmISTha ane pApI pratye pApI rAjA hoya che, loko sajAne anusare che. kAraNa ke, jevo rAjA tevI prajA hoya che. vaLI munizvara jevA paNa vanamAM tapa karatA hoya, to temane paNa tyAM mitra, udAsina ane zatru e traNa prazna utpanna thAya che. pachI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vRSabhadAsa zeThanI kathA (113). rAjAe yamadaMDa koTavALane bolAvIne kahyuM : "he yamadaMDa ! tuM zIgha jaIne vRSabhadAsa zreSThInuM mastaka cheDIne hArI pAse lAva. kAraNa ke, dharmanA AraMbhamAM, devuM ApavAmAM, kanyAdAnamAM, dhana lAvavAmAM, zatruno ghAta karavAmAM, Aga lAgI hoya te zamAvavAmAM, ane rogano uccheda karavAmAM vilaMba na karavo." e sAMbhaLIne yamadaMDa jinamaMdiramAM jaI taravAra vaDe jevo zreSThIno ghAta karavA jAya che, tevo ja tene zAsanadevatAe aTakAvyo !!! eTalAmAM pelo vidyAdhara e azva upara besIne jinamaMdiranI traNa pradakSiNA karIne prabhunI sanmukha AvIne ubho. pachI teNe te azva zreSThIne soMpyo. tenuM AvuM vrata mAhAtma joIne devoe paMca prakAranAM divya-Azcarya tyAM pragaTa karyA. ' A sarva vRttAMta rAjAe jANyo tyAre te bolyo : "aho ! dravya che te anarthanuM ja bhAjana thAya che. aho ! e artha kone anartha nathI karato ? bharatakhaMDamAM bharatezvara jevA cakravartIe paNa dhananA lobheja zatru (bAhubaLi)nA sainyamAM cakra mUkyuM hatuM" ema kahIne te turata ja jinamaMdire Avyo. tyAM AvI aMjaLi joDIne zeThane teNe kahyuM: "he zreSThI ! meM ajJAnapaNe Apano je je aparAdha karyo che, te te kSamA karo." zreSThIe tene yathocit uttara Apyo. eTalAmAM koIe kahyuM : "he zeTha ! tame to gayA hatA, paNa deve tamArI rakSA karI che. tevAre zeThe kahyuM : "te kharUM che, paNa kALane kSaye koNa koNa nathI gayA? jAo ! rAvaNane trikuTaparvata jevo killo hato, samudra sarakhI khAI hatI, rAkSaso ja yoddhAo hatA, kubera jevo mitra hato ane zastra mitra evA Indra vaDe apAyelA hatA ane saMjIvanI vidyA to jihAgre hatI; evo rAvaNa paNa kALane vaza paDyo che." e pachI sau lokoe zreSThIno bahu mAna satkAra karyo. rAjAe paNa kahyuM : jainadharmavinA bIjA koI dharmane viSe AvuM mAhAsya nathI. kAraNa ke, e dharma che te dhananA arthine dhana Ape che, kAmanA arthine kAma Ape che, saubhAgyanI vAMchAvALAne saubhAgya Ape che. vaLI te putranA Arthine putra ane rAjyanA arthine sajA paNa Ape che. vadhAre zuM kahevuM te nAnA prakAranA saMkalpa vikalpone paNa Ape che; chevaTa svarga ane mokSapaNa e Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM (114) sammatvanImudI bhASAMtara ja Ape che.' pachI sudaMDa rAjAe ane sumati maMtrIe potapotAnA pade potAnA putrone sthApIne tathA rAjyazreSThI vRSabhadAsa ane suradevazreSThIe tathA bIjA paNa bahujaNAe zrI jinadatta munizvaranI pAse dikSA grahaNa karI. vaLI keTalAka zrAvaka thayA. bIjA paNa bhadrapariNAmI thayA. rANI vijayA, maMtrI srI guNazrI ane zreSThIpatnI guNavatIe paNa bIjI ghaNI strIonI saMgAthe anaMtazrI sAdhvI pAse cAritra aMgikAra karyuM. (vighullatA kahe che) : 'he svAminAtha ! A vRSabhadAsazreSThInA vratanuM mAhAtmya joIne tathA sAMbhaLIne mhArUM samakita draDha thayuM che.' arhadAse kahyuM : 'e upara mhArI bhaktisahita saMpUrNa zraddhA che, e sarva mane rucikara che.' bIjI sarva srIoe paNa ema ja kahyuM. paraMtu pelI kuMdalatAe to kahyuM ke, 'e sarve asatya che, huM te vAta mAnatI nathI.' e sAMbhaLIne rAjA, maMtrI ane core potapotAnA manamAM vicAra karyo ke, 'aho ! vidyullatAe je pratyakSa joyuM che, te A pApaNI kuMdalatA kema mAnatI nathI.' rAjA e prabhAte eNIne zikSA karavAnuM nakkI karyuM. core paNa dhAryuM ke, 'durjanano svabhAva ja evo hoya che. khaLa puruSa jagat upara apakAra karavAthI ane sajjana puruSa upakAra karavAthI tRpti pAmatA nathI. juo ke, aMdhakAra che te nitya vizvane grase che, ane sUrya che te sadA prakAza kare che.' (iti AThamI vRSabhadAsazreSThInI kathA.) A ghaTa ghaTa pachI rAjA, maMtrI ane cora sau potapotAne sthAnake gayA. prabhAte sUryodaya thayo eTale divasanuM karma karIne tathA sUryane ardhya ApIne pachI keTalAeka mANasosahita rAjA ane maMtrI arhaddAsa zeThane ghera AvyA, temane joIne zreSThIe bahu AdarasatkAra karyo. kAraNa ke, teo ja dhanya, vivekI ane prazaMsA pAtra gaNAya che ke, jemane ghera mitrajana kAryArthe Ave che. pachI rAjAe kahyuM : 'he zreSThI ! rAtrine viSe tame tathA tamArI sIoe je je kathAo kahI, te te kathAo duSTA kuMdalatAe niMdI kADhI che; tethI te strI bhaviSyamAM tamArA upara mhoTo apakAra karaze, mATe ennIne mhArI pAse Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSabhadAsa zeThaLa 8thA (115) lAvo, huM teNIne zikSA karIza. kahyuM che ke : "duSTa bhAryA, zaTha mitra, sAmo uttara ApanAra sevaka jana ane sarpanA vAsavALuM ghara, e sarve vize mRtyu pamADanArAM che.' rAjAnAM e vacana sAMbhaLIne kuMdalatA bahAra AvIne bolI : " rAjanuM ! e duSTA huM A AvI. A sarvee je jainamatanuM atizaya mAhAbhya batAvyuM che, te huM mAnatI nathI." rAjAe kahyuM : "tuM kema nathI mAnatI ? ame sarvee najaronajara rupyapura corane zULI upara caDAvelo joyo che, tene tuM asatya kema kahe che?' tevAre kuMdalatAe uttara Apyo, "he rAjan A zreSThI ane temanI sAte strIo jainamatavALAonAM putra putrI hovAthI e mArga vinA bIjo koI dharma jANatAM nathI. ane huM jaina nathI, tema jainanI putrI paNa nathI, chatAM paNa mahArA aMtaHkaraNamAM jainavratano prabhAva dekhIne tathA sAMbhaLIne sphoTo vairAgya upanyo che; mATe mahAre savAre ja dikSA grahaNa karavI che, evo nizcaya karI rAkhyo che. paraMtu A loko to jainamArganA vrata mAhAtma joIne tathA sAMbhaLIne paNa upavAsane divase zarIrane sukha upajAve che, laMpaTapaNAthI saMsAranA bhoga paNa tyajatA nathI. kahyuM che ke : "guNane mATe prayatna karavo (kharA guNI thavuM), khoTA ADaMbaranuM kaMI prayojana nathI. kAraNa ke, dUdha vagaranI gAyo kaMI moTI jAherAtone lIdhe khapatI nathI.' kuMdalatAnAM AvAM vacano sAMbhaLIne rAjA pramukha sarva koIe tenI bahu prazaMsA karI. pachI rAjA, maMtrI, cora ane ahadAse tathA bIjAoe paNa pota potAne pade pota potAnA putrane sthApIne guNadhara muni pAse cAritra lIdhuM. rAjAnI rANI, maMtrI patnI, coranI strI ane arhadAsa zeThanI strIoe bIjI ghaNI strIone saMgAthe udayazrI sAdhvI pAse vrata aMgikAra karyuM. te sarva sAdhu ane sAdhvIo atyagra tapa karIne svarge gayAM. kahyuM che ke : dharmathI urdhva gati ane adharmathI nIca gati prApta thAya che; tathA jJAnathI mokSa ane ajJAnathI karmabaMdha thAya che. vaLI cAlatAM ke ubhA rahetAM, jAgatAM ke uMghatAM, jenuM mana parahita tarapha rahyA kare che, te akSaya mokSalakSmI prApta kare che. A sarvakathA zrI gautamasvAmie zreNika rAjAne kahIne tyAMthI (rAjagRha nagarathI) vihAra karyo. pachI zreNika rAjA vigere sarve potapotAne sthAnake gayA. // iti zrI samyakatvakaumudI bhASAMtara samAptam // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % (11) * zarUchatrachaumudI bhASAMtara - - AdinAtha - zakunAvalI aMka - ramaLa, lagna - prazna Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdinAtha - zatrunAvaNI nivedana (110) jaina pravacana eTale ratnAkara jema ratnAkaramAM nUtana nUtana khanija padArtho utpanna thAya che tema vIra pravacanamAM vividha padArtho ratno che. jema ke vyAkaraNa kAvya, koSa, caMppu, nATaka, itihAsa, sAhitya, jyotiSa, vaidika zakunAvalI aMka gaNIta, aMkaramala, lagnaprazna, mAtRkAprazna, vigere vigere. phakta tene bahAra kADhavAnI khAmIthI te vastuno upayoga samAja karI zakato nathI, ethI samAja vaMcIta ja rahe che. jenA abhAve ajJAna loko bhUdevonuM zaraNa le che ane enAthI bhUdevo paNa sAcA khoTA mUhudi kADhIApI vastuprAptino hetu saMpUrNa sApe che AthI evI kaDhaMgI sthiti bane che ke dInapratidIna samAjamAM ghaTADAno saDo peTho che. jo ke A viSaya prasaMge carcAze. paNa ahIMyAto phakta A pustaka Avazyaka saMbandhano ja nirdeza karavAno che. A prata "zrImad cAritra saha jaina graMtha nidhinI pothIone avalokatAM maLI AvI che A prata hastagata thatAM tenI aMdaranI vastu mATe amArI dhAraNA koi judA prakAranI hati paNa A pratane khullI karIne draSTiprakSepa karatA je viSayanI samAjamAM khAmI jaNAtI hatI te khAmI alpAMze A pratathI purAI che ema "AdinAtha zukanAvaLI" nAma vAMcatAM mAnavuM paDayuM che kIntu sakhedanI vAta to e che ke A pustakanA kartA koNa che ? te kyA saMvatamAM banyuM ! kaI sthitimAMthI kevI rIte avataraNa thayuM ? te saMbandha pustakamAM bIlakula kAMi ullekha ja nathI. phakta prata prAnte "nau thava" ema eka muninuM nAma che A muni koni pATaparaMparA che ? athavA teonA gurU Adi koNa che ? teno kAMI khullAsoja nathI astu, jo ke A prata ghaNI azuddhithI bharapura hati tene sudhAro vadhAro karI A pustaka samAjane bahuupayogI thaI paDaze tema dhArI azuddhine banatA prayatne dura karela che. te chatAM nIcenA zlokonA caraNo bahuja azuddha che jeno artha kAMi paNa khyAlamAM na Avato hovAthI zrlokanA caraNo nIce TAMkela che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I (118) - sabhyatvahIdI bhASAMtara 4 zloka 3 caraNa 3 ju. zloka 10 caraNa 2 juM, zloka 42 caraNa 3 juM, uparanA caraNo, te te zlokonuM bhASAntara dareka zlokanI nIce Apela che. bAkInI jyotiSa saMbandha Avazyaka khulAso bIjA graMtho "cAritra sirijha" taraphathI vhAra pADavAnA che temAM savistara ApavA IcchA che. A sivAya pustakanI aMtaragata "aMka maLatathA "lagna prazna" ema be nAjuka pustakono samAveza karela che te banne pustako pUjyapAda vaDIla baMdhu muni mahArAjazrI darzanavijayajI mahArAja sAheba taraphathI prApta thayela che. A banne nAjuka praznAvalI jainAcAryoe ramuja mATe banAvela hoI tema jaNAve che je vartamAnakALamAM herata pamADe tevI che. A sthAne vaDIlabanyune aMtaHkaraNa pUrvaka AbhAra sAthe koTiza vaMdana che teozrI dareka pustakamAM mane sArI madada Ape che te mATe huM haMmezA teozrI pratye RNI chuM. saMpAdaka Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AdinAtha - sanAael * (119) * zrI RSabhadevAya namo namaH zrI yugAdideva zakunAvalI. atha pIThikA gAthA. akArAdi hakArAntA, prasiddhA siddha mAtrikA yugAdau yA svayaM proktA, vRSabhena mahAtmanA // artha : akArathI prAraMbhIne hakArasudhinI varNamALA (siddhamAtrikAkakkAvALI) prasiddha che je yuganI AdimAM svayaM RSabhadeva bhagavAne kahela che. a thI 7 sudhInA 49 akSaro che ATha ubhI ane ATha ADI lITIno koTho karI temAM e akSaronuM sthApana karavAnuM che. atha bIjamaMtra - prekSaNa vidhi. OM calicali mIlimIli mAtaMgIni siddhiM darzayadarzaya svAhAH, artha : o cali cili ityAdi aMbikAno maMtra che. saMsthApya zrIphalaM pugI, phalaM vA nANakaM phalaM samapaMcatribhimaMtraiH, pazcAttatphalamAdizet artha A maMtra vaDe sAta pAMca ke traNavAra zrIphaLa sopArI trAMbAnANuM ke harakoI phaLa maMtranuM ane pachI tene koThA upara mukavuM A rIte je akSara upara phaLa bhuya te makSara 752thI (ta akSarano yos aiyI zubhAzuma 36 // // a A i I u U R * ja 4 | jha Ja Ta Tha Da R R 5 sa ca Ga dha ga ya ba |pha 5 pa kha sa ha la 5 za va dha pada a aM Na ta tha au / lu e ya ai au| o 1 meM bhai mo| 5 na 5 ka Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (120) * NABCaste INidR * atha akSaramAlA phalam. uttamaM : akAre vijayo lAbho, vidyA caizcaryamevahi vittaM striputralAbhazca, kSemaMcaivabhaviSyati // 1 // artha je khAnAmAM phaLa mukyuM hoya te khAnAmAM jo A hoya to jANavuM ke - vi045, dAma, vidyA, bhaizvarya, dhana, khanI prApti, putra prApti mane kSema lyaae| thaze. . madhyamaM : AkAre zokasaMtApo, bhayaH kalaha evaca virodhazca vinAzazca, vyAdhirbhavati duHsahaH // 2 // A hoya to jANavuM ke zoka saMtApa bhaya kajIyo virodha vinAza ane mayaM42 vyApi thaze. // 2 // * uttamaM : ikAre putralAbhazca, saMtuzrIH sarvasaMpadaH addhInagane siddhi, zobhA bhAgyaM bhaviSyati // 3 // 5 Toya to. aaj.: - putrasAma lakSmI 626 ||2nii saMpahA ...... siddhi zobhAvALuM suMdara bhAgya thaze. 13 in casy trIzu y29|| zuddha saMbhave cha.. . IkAre sarvalAbhazca, zobhanaM ca pravartati siddhaM sarvakAryANi, mitraiH saha samAgamaH // 4 // I hoya to jANavuM ke- sarva lAbha thaze, sAruM sArUM vRddhi pAmaze sarvakAryo siddha thaze, ane mitrono meLApa thaze. * madhyamaM : : ukAre zokasaMtApau, vighnaM caiva bhaviSyati dukhaM ca prApyate ghoraM, zastraghAtaH prajAyate // 5 // . .. u hoya to jANavuM ke - zoka saMtApa ane viddha thaze, ghora duHkhanI prApti thaze ane zastrano prahAra thaze. * uttamaM : UkAre bhukta bhogAnu, pratiSThA caiva zobhanA ..... sarvakAryANi sidhyati, kSemaM vijaya eva ca // 6 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdinAtha - za7nAvalI (121) . U hoya to jANavuM ke - bhogavelA ane bhogavavA lAyaka bhogo maLe. sArI pratiSThA jAme sarva kAryo siddha thAya ane kSema tathA vijaya maLe. * 3ttama : RkAre prApyate rAjyaM, nAnAratnasamudbhavaH sarvakAryeSu saMsadi, svajanaizca samAgamaH // 7 // zna hoya to jANavuM ke rAjayanI prApti thAya vividha prakAranA ratnonI prApti thAya, sarva kAryo siddha thAya ane svajanono meLApa thAya. . RkAre sarvahAniH syAt, rogabAhulyameva ca mitraiH saha virodhazca, bhaved droha kulakSayaH // 8 // zna hoya to jANavuM ke - dareka prakAranI hAni thAya roga vRddhi pAme mitro sAthe virodha pragaTe ane kalaha-vaDe kulano kSaya thAya 3che : lakAre prApyate siddhiM mitrANAMca samAgamaH acireNApi kAlena, rAjyamAnaM bhaviSyati // 9 // lu hoya to jANavuM ke sidhdhi maLaze, mitrono samAgama thaze ane TUMka samayamAM rAjamAnya thaze. * A zlokanuM bIjuM caraNa azuddha saMbhave che. . lakAre tu mahAvyAdhiH, vyidhutApamevaca ____ AyAsaH kalahazcaiva, arthanAzaH prajApate // 10 // lu hoya to jANavuM ke -mahAvyAdhi prakaTe saMtApa thAya kAryamAM atiprayatna kaleza ane dhanano nAza thAya. * A zlokanuM bIjuM caraNa azuddha saMbhave che. * 3tta : ekAre putralAbhastu, strIlAbhazca manoramaH upasthitaM ca kalyANaM, pratiSThA caiva zobhanA // 11 // * e hoya to jANavuM ke - putrano lAbha thaze manovAMchita strIno lAbha thaze kalyANa prApta thaze ane sArI pratiSThA jAmaze. * yacaM : dar aafat 7, loko jaMlijha: Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ (122) * zakyatvamudI bhASAMtara : 'mahadukhaM ca vidhnaM ca, jAyate nAtra saMzayaH // 12 // ai hoya to jANavuM ke - vadha baMdhana thaze kaleza thaze bhAIomAM aNabanAva thaze moTuM duHkha Avaze ane vipna upasthita thaze temAM saMzaya nathI. * sattamaM : okAre prApyate siddhiM, mAnamaizcaryameva va sidhyati sarva kAryANi, bhayo naiva prasajjati // 13 // o hoya to jANavuM ke - sidhdhinI prApti thaze mAna vadhaze aizvarya vadhaze sarva kAryo sidhdha thaze. ane bhayano nAza thaze [bhayano pracAra thaze nahIM]. nathavyuM : .. aukAre artikA vidyA - darthahAni mahAbhayaH nityavyasanamApnoti, zokaM saMtApameva ca // 14 // au hoya to jANavuM ke - pIDA, dhananI hAni tathA mahAbhaya thAya, temaja kAyamanuM duHkha, zoka ane saMtApa pAme... nathacaM : aMkAre (sarva) dravyahAnizca, duHkhaM caiva prajApate mahanti sarva kAryANi, niSphalAni bhaveta dhuvaM // 15 // aM hoya to jANavuM ke - dravyanI hAni thAya ane moTA dareka kAryo niSphaLa thAya e nizcayathI jANavuM. * 3 : akAre sarvasaubhAgyaM, dravyalAbhaH prajApate nikAla sarvara, mahadf phUgayA ha / 26 / aH hoya to jANavuM ke - dareka rIte saubhAgya vadhaze dravyano lAbha thaze ane moTA mAna sanmAna sAthe pratiSThA jAmaze. uttamuM : kakAre rAjasanmAnaM, lAbhazca priyasaMgamaH rAjyaprasAdakalyANaM, vijayaH sarvakarmasu // 17 // ka hoya to jANavuM ke - rAja sanmAna thaze, lAbha thaze, iSTa manuSyono meLApa thaze, rAjayanI maherabAnI utaraze, kalyANa thaze, ane sarva kAryomAM vijaya maLaze. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AonAtha - Aggract * (123) * madhyama : khakAre zoka saMtApo dravyanAzastathaiva ca sutabhRtyavinAzastu, vyAdhinA naiva jIvati // 18 // kha hoya to jANavuM ke - zoka saMtApa lakSmIno nAza tathA putra ane nokarano vinAza thaze, ane vyAdhi thAya to temAMthI bacaze nahIM. * uttamaM : gakAre sarvasaMprAptiH siddhiH saubhAgyameva ca jayazca vyAdhinAzazca, sadbhiH saMgamo bhavet // 19 // ga hoya to jANavuM ke - sarva prakAranI prApti thaze, sidhdhi saubhAgya jaya ane vyAdhino nAza thaze. tathA saMta puruSonI sobata thaze. * uttamaM : ghakAre dRzyate lAbhaH, kAryasiddhiH prajAyate sarvatra sukhamApnoti, kalyANaM vijayaM tathA // 20 // gha kAra hoya to jANavuM ke - lAbha dekhAya, kArya sidhdhi thAya sarvasthAne sukha maLe, tathA kalyANa ane vijayI thAya. * jadhanyaM : DakAre dravyahAniH syAt AyAsazca mahAbhayaH iSyate kAryahAnizca, niSphalaM ciMtitaM bhavet // 21 // ka hoya to jANavuM ke - lakSmIno nAza thAya dareka kAryamAM atizaya mahenata paDe, mahA bhaya utpanna thAya, phAryano nAza thAya, ane dhAryuM niSphaLa 14. * uttamaM : cakAre vijayo lAbho, rAjasanmAnameva ca sarvakSemaMkaraM kArya, saphalaM ca bhaviSyati // 22 // ca hoya to jANavuM ke - vijaya lAbha rAjasanmAna sarva kuzalatA ane karela kArya saphaLa thaze. * uttamaM : chakAre dhvajapatAkA ratnAni mukuTAstathA ArogyadezalAbhazca, chatralAbhastathA bhavet // 23 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (124) * sabhyatvahI bhASAMtara cha hoya to jANavuM ke - dhvajA patAkA ratno mukuTa vigerenI prApti thAya, Arogya thAya, dezanI prApti thAya ane chatrano lAbha thAya. madhyamaM : jakAre dRzyate hAmiH kAryaM caiva na sidhyati, mitraiH saha virodhazca, baMdhanaM maraNaM tathA // 24 // ja hoya to jANavuM ke - sonuM ane rUpuM vigereno lAbha thaze, saiAbhAgya maLaze sthAna prApti thaze, tathA kArya siddhi thaze. jadhanyaM : jakAre dRzyate lAbha:, suvarNa rajatAdikaH saubhAgyaM sthAnalAbhazca, kAryasiddhiH prajApate / / 25 / / jha hoya to jANavuM ke - sonuM ane rUpuM vigereno lAbha thaze,. saubhAgya maLaze sthAna prApti thaze, tathA kArya siddhi thaze. jadhanyaM : JakAre ddazyate klezo, vyAdhizca vadhabaMdhanaM, animazubhaM caiva dravyahAniH prajApate // 26 // Ja hoya to jANavuM ke - kaleza thAya vyAdhi prakaTe vadhabaMdhana thAya aNadhAryuM azubha thAya ane dravya hAni thAya. jadhanyaM : TakAre dravyanAzaH syAt, vidhnaM caiva sadA bhavet prApyate zokasaMtApaH, bhavetsarvaM tu niSphalaM // 27 // Ta hoya to jANavuM ke - dravyano nAza thAya haMmezA vighno AvyA kare, zoka ane saMtApanI prApti thAya tathA sarva kArya niSphaLa jAya. uttamaM : ThakAre pUrNakuM bhastu, zobhanaH paramo mataH, prApyate nidhayazcASTau rogazAMtirbhavediha // 28 // Tha hoya to jANavuM ke - ati zobhAyamAna suMdara pUrNa kuMbha maLe, [carU bhaNe ] ATha nighaya bhaNe, tathA roganI zAMti thAya. uttamaM : DakAre ddazyate lAbho, dIrghamAyustathaiva ca, Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke AdinAtha - zizunAvaNI * (125) # kSemamArogyaM dIrgha syAt, sukha-saMpatI eva ca // 29 // Da hoya to jANavuM ke - lAbha thAya dIrdhAyuSa thAya, lema, kuzala pravarte, dIrdha Arogya rahe, tathA sukha saMpati prApta thAya. * : DakAre atimUDhatvaM, zokasaMtApa eva ca __ ciMtayA durbhAyAzcaiva, niSphalaM tu sadaiva hi // 30 // Dha hoya to jANavuM ke - ati mUDhapaNuM prApta thAya, zoka saMtApa thAya ciMtA thAya, durbhaya utpanna thAya, ane haMmezA niSphala thAya. * 3 : ' ' vire satta zAd, jaya ala 4 : tipurNa ratho, vinaya ziSyati / ra? A Na hoya to kArya saphala thAya, priya vastunI tathA sakSmInI prApti thAya, puSTi maLe, Arogya vadhe, ane vijaya prApti thAya. * narca : - tare rAdhyAM, jata 7 jilad, a f, ghananirvavida rUra u ta hoya to jANavuM ke - bhaNeluM lAMbA kALa sudhI yAda na rahe, gayelo pAcho na Ave dhananI hAni thAya, caMcalapaNuM prApta thAya, A dareka vastu durbhAgyanuM sucana karanArI che. A * kA " ghare vivigharam, fjAya: kSemara 4 prayANe iSTatovyAptiH sarvasiddhirbhaviSyati // 33 // tha hoya to jANavuM ke vividha prakAranA bhoga maLe vijaya prApta thAya, kSemakuzala rahe prayANane ISTa vastunI prApti thAya ane sarva prakAranI siddhi maLe. dharca : dakAre nivRti sti, ArtiHzokastathaiva ca nyA # lo vA, viyoo nAMijaiH sada / rU4 che da hoya to jANavuM ke - nivRti na maLe (paradezamAM gayelo pAcho na phare) glAnI thAya, zoka saMtApa rahyA kare patni (strI) sAthe virodha thAya athavA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (125) * AA8casive ervice * bhAi sAtheno viyoga thAya. uttamaM : dhakAre dhanadhAnyasyA - dAyurArogyameva ca . yadyad prArabhyate kArya, saphalaM ca bhaviSyati // 35 // dha hoya to jANavuM ke - dhananI prApti thAya, AyuSya ane Arogya vadhe prAraMbhela kArya saphala thAya, uttamatAne sucavanArUM che. .. jadhanyaM : nakAre tu bhayo vidyA-darthahAnistathaiva ca bhAgyakSayaM vipattica, sarvaM bhavati niSphalaM // 36 // na hoya to jANavuM ke - bhaya utpanna thAya, artha hAnI thAya, puNyano kSaya thAya, vipatti Ave ane sarva kArya niSphaLa thAya. .. jadhanyaM : pakAre dravyahAnizca, vadhabaMdhau tathaiva ca / vyasanaM prApyate ghoraM, vikalo naiva naMdati // 37 // 5 hoya to jANavuM ke - dravyanI hAnI thAya, vadha baMdhana thAya, ghora duHkha Ave athavA kharAba vyasana prApta thAya ane gAMDo thayela jIve nahIM. * uttamaM : phakAre iSyate lAbhaH, saubhAgyaM tasya saMpadaH jayo vijayazcaiva, kSemamArogyameva ca // 38 // pha hoya to jANavuM ke - lAbha dekhAya, saubhAgya ane saMpadA maLe jaya vijaya prApta thAya, kSemakuzaLa ne ArogyanI vRddhi thAya. . madhyamaM : bakAre baMdhamApnoti, klezaM rAjabhayaM tathA maraNAvasthAmApnoti, dezatyAgaM tathaivahi // 39 // hoya to aaj - 5 prAta yAya, pezane 24ya maya thAya, maraNanI avasthA prApta thAya ane deza tyAga karAve. * uttamaM : ... bhakAre dRzyate lAbho, bhakSyabhojyamanekadhA sarvakAryANi sidhyaMti, nirbhayaH satataM bhavet // 40 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdinAtha - zatrunAvaNI * (120) bha hoya to jANavuM ke - lAbha maLe aneka prakAranA bhakSya bhojana prApta thAya, sarva prakAranA kArya siddha thAya ane ekadama nirbhaya avasthA prApta thAya. jadhanyaM : makAre baMdhanaM kSipra Apadazca pade pade mahAvyAdhi rbhavetkSipraM cintitaM naiva sidhyati // 41 // ma hoya to ekadama baMdhana thAya, sthAne sthAne Apada (duHkha) Ave ociMtA moTo vyodhi thAya, ane ciMtavela kAryanI siddhi na thAya. ttama : yakAre kIrtimApnoti, dhanadhAnyaM ca saMpadaH pucho vAsImAMnAti, pravAsa: sAmavet // 42 // ya hoya to kirti prApti thAya, dhana dhAnya saMpAdAma maLe ane pravAsa saphaLa thAya. A zlokanuM trIjuM pada azuddha che ja madhyama : rakAre zoka saMtApaH, kalahazca mahAbhavet viyogo vijJajJAnistu, maLa tra vinidhizet ||4rU // 2 hoya to zoka saMtApane moTo kaleza thAya. viyoga thAya, vitta (dravya) hAni thAya, ane maraNa thAya ema nirdeza jaNAvo. uttama : lakAre dRzyate lAbo, janavRddhistathA bahuH saubhAgyaM priyasaMyogaH, rAjyasanmAnameva ca // 44 // la hoya to jANavuM ke - lAbha dekhAya ane kuTuMbI janonI vRddhi thAya saubhAgne priya vastuno saMyoga thAya ane rAjyamAM sanmAna thAya. nathayaM : vakAre kAryahAnizca, vidhnaM ca vigraho bhavet ciMtitaM viphalaM yasya, kAryaM caiva na sidhyati // 45 // va hoya to kAryanI hAni thAya vighna ane vigraha (laDAI) thAya je ciMtavela hoya te niSphala thAya ane kArya siddhi thAya ja nahiM. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (128) * ARABCaste VidR * jadhanyaM : zakAre zokasaMtApo, bhayacaivAti dAruNaH . niSphalaM ciMtitaM tasya, vyasanaM caiva dAruNaM / / 46 // za hoya to zoka saMtApa ane ati bhaya utpanna thAya je ciMtavela hoya te niSphala thAya tathA kharAba vyasana prApta thAya. * uttamaM : pakAre dhanalAbhaHsyA-ddhanamApnoti nizcitaM rAjyaprasAdamApnoti, putralAbhazca dRzyate // 47 // Sa hoya to dhana-dravyano lAbha thAya are avazya dravyano pAme rAjayanI maherabAnI meLave ane putrano lAbha dekhAya che. * . jadhanyaM : . sakAre niSphalAciMtA, bhayazcaiSadAruNaH - yatvayAciMtitaM kArya, tatsarvaM na bhaviSyati // 48 // sa ciMtA niSphala thAya kAMIka kharAba bhaya utpanna thAya ane te je kAMI catavela kArya hoya teni siddhi na thAya. .. uttameM :.. hakAre sarva niSpatiH siddhiva prajAyate tasmAtkAryaM ca kartavyaM, jAyate saphalaM tathA // 49 // ha hoya to sarva prakAranI niSpati thAya sarva prakAranI siddhi maLe mATe icchita kArya karavuM je sarva rIte saphala thAya che. / iti Adideva zukanAvalI saMpurNA / saMvat 1802 varSe apADha vada 13 bhomavAre lakhyo che . sahI. // la0 // dharmavijaya // saMvat 1981nA vaizAkha sudi 1 ane ravidine A Adideva zAlIna bhASAtara 436 cha.. . Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAta ae - La * (12) zrI [ aMka - ramavA maMtra : 34 zrI zrI vat vat vA vAlIni vAdI 4 siddhi A maMtra 7 vAra bhaNIne nIcenA be koThAnA game te AMkaDA upara judI judI vAra eka sopArI mukavI pachI te banne koThAnA AMkone eka sAthe goThavavAM ane je AMka taiyAra thAya te uparathI zubhAzubha phaLa jANavuM. AMkonuM zubhAzubha phaLa. 11 dhArelI IcchA purI thAya 12 devapUjAthI vilaMbe paNa kArya siddhi thAya 13 kAryamAM vighna Ave 14 kAryasiddhi thAya 15 dhAraNA pAra paDe 21 ciMtA tyAgathI kAryasiddhi ne AyuvRddhi thaze 22 sAmarthyathI ja kArya thaze 23 kAryamAM vighna Ave 24 maMgalakArya siddhi 25 svabAhu baLeja mahAmanoratha puro thaze bIjAnA vizvAsathI besI rahIza nahi. 31 kAryasiddhi thAya vyApAre lAbha thAya 32 nukazAna thaIne sudhare 33 te kArya choDI ja gho sAra vagaranuM che 34 zraddhA sAthe udyamathI siddhi thAya 35 kAryanI asiddhi che - Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (130) * sabhyatva mudI bhASAMtara 41 niHsaMdeha kArya thAya 42 ughame kArya siddhi thAya 43 kArya siddhi ja thavAnI (dizAthI kArya siddhi thAya) 44 alpa mahenate uttaradig athavA pazcima dizAthI kArya siddhi thAya 45 tArUM kArya hoTuM che bIjAne hAthe kAryasiddhi thaze. 51 kArya siddhithAya kalyANa paNa thAya 52 tArI dhAraNA saphala thavAnI che. 53 tuM guptapaNe kArya kare jA najIkamAM tArUM bhAgya khulaze 54. tArI ADe zatru che vilaMbe kArya siddha thaze 55 tArI sarva kArya siddhi thaze. jovAnI rIta : jemake eka manuSya sopArI maMtrIne ekavAra pahelA koThAnA 4 (cogaDA) upara mUke ane bIjI vAra bIjA koThAnA 3 (tagaDA) upara mUke to A banne koThAnA AMka 4-3 ne sAthe goThavatAM 43 thAya che ane tenuM phaLa "kArya siddhija thAya" evuM che. (iti aMka - ramaLa samApta.) Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & lA prazna * (131) 4 lakI - prI koi manuSya prazna puche to tAtkAlika lagna lai kuMDaLI karavI ane pachI lagna, lagnapati, rAhu, tathA caMdranA sthAna uparathI zubhAzubhano nirNaya karavo te tAtkAlika lagnanuM zubhAzubha phaLa nIce mujaba che. 1-8 prazna kuMDalImAM meSa ke vRzcika lagna hoya to svAmI bhoma 3,6,9, 10, 11 sthAne hoya to zreSTha che ane 1, 2, 5 sthAne hoya to vilaMbe siddhi thAya. caMdra 1,2,3,4,5,7,9,10,11, sthAne hoya to turata kArya siddhi thAya, zreSTha che. 2-7 vRSa ke tulAlagna hoya to svAmI zukra 1,2,3,4,5, sthAne hoya to zreSTha che 7,9, sthAne madhyama che 1, 11, sthAne mizraphaLadAyI che. 10,11, sthAne uttama che ane 8,12, sthAne niMgha che caMdra 1,7, sthAne sAmAnya 2,3,4,5, sthAne ISTasiddhine ApanAro che ane 6,8,12, sthAne hoya to prazna ja na jovo evo atibiMgha che. mithuna ke kanyAlagna hoya to svAmI budha ane gurU 1,2,3,4,5, sthAne siddhine ApanAra che. 10-11 sthAne sAmAnya che, 6, 8, 12 sthAne kAryanI hAni karanAra che caMdra 6,8,12, sivAyanA sthAne hoya to zubha che. 4 karka lagna hoya to svAmIcaMdra - caMdra 1,4,7,10, sthAne gupta ciMtAno nAzakArI vAMchita siddhi ApanAra che 2,3, 5, sthAne sAmAnya che 9, 10, 11, sthAne mahAna lAbhakAraka che ane 8,12, sthAne ciMtA upajAvanAra che 5 prazna kuMDalImAM siMha lagna hoya to svAmI ravi 2,3,6,9,10,11, sthAne hoya to dareka ciMtAne haranAra che 1,4,7 sthAne doSaprakaTAvanAra che ane 8,12 sthAne hoya to azubha che. 10-11 makara ke kuMbha lagna hoya to svAmI zani- 1,2,3,4,5, sthAne hoya to zreSTa che 6,7 sthAne sAmAnya che 9,10,11, sthAne manobhiSTa pUranAra che ane 8,12, sthAne hoya to kAryano dhvaMza Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A (132) * zamchatrIsudI bhASAMtara ? karanAra che.. 9-12 dhana ke mIna lagna hoya to svAmIgurU - caMdra 1,2,3,4,5,7,9,10,11, sthAne hoya to uttama che mahAsiddha karanAra che ane 6,8,12, sthAne hoya to kAryano nAza karanAra - 1-12 meSa thI mIna sudhinA bAre lagnomAM rAhu baLa jovuM rAhu 3,6,9, 10, 1112, sthAne hoya te, zreSTha che. sUcanAH A phaLa eka prazna puchanAra mATe samajavuM ane eka ja lagnamAM eka sAthe ghaNAM mANaso prazna puchavA Ave to temAM paNa prathama prazna karanAra mATe ja A phaLa sama javAnuM che paNa tyArapachI bIjo prazna puchanAra ke trIjo prazna puchanAranA phaLa jANavA mATenI rIta praznagraMthomAMthI joI levI ane te rIte phaLano nIrdeza samajavo tathA saMghI lagnamAM tapAsatAM bahuja kALajI rAkhavI. (iti lagna-prazna samApta.) Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pariSada : 1 * (133) $ (pariziSTa : 1 samyakatvakaumudI graMthamAM AvatA bodhadAyaka zloko sAraMgI sidazAvaM spRzati sutadhiyA naMdinI vyAkapota, mArjarI haMsabAla praNayaparavazA kemikAMtA bhujaMga | vairANyAjanmajAtAnyapi galitamadA jaMtavoDatye tyajaMti, daSTavA sAmaikarUDha prazamita kaluSa yogina kSINamohaM / 1 riktapANi na pazyacca rAjAne devatAM gurU I naimittika vizeSaNa lena phalamAdisetu / 2 //. aghAbhUta saphalatA nayanadhyayasya, deva ! tvadIyacaraNAMbujavIkSaNena / agha trilokatilaka! prati bhAsate me saMsAravAridhirayaM culukapramANa // 3/ yasya deve parA bhaktiH yathA deve tathA gurau / tasyate kathitA hyarthI prakAzate mahAtmabhiH || 8 || vAsyAsvAyatana jina labhate dhyAyazcaturtha phala, paSTa costhita ughatokaSTamamatho gaMtuM pravattoDadhvani ! zraddhAlu: dazamaM bahiH jinagRha prApta tato dvAdazaM, madhye pAkSikamIkSite jinapatau mAsopavAsa phala || 5 | saya pamajaNe puNe sahastaM ca vilavaNe | sayasahastaM ca mAlAe asaMta gIvAyae || 6 || AjJAbhaMgo, narendrANAM, gurUNA mAnamardana, pRthaka zayyA ca nArINAM azastro vadha ucyate || 7 | Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (134) sajjatvAmI bhASAMtara AjJAmAtraphala rAjya, brahmacaryaphala tapaH / jJAnamAtraphalaM vighA, dattabhuktaphalaM dhanaM // 8 // nadInAM ca nakhInAM ca, zrRgiNAM zasrapANInAM / vizvAso naiva kartavyaH srIjI rAjakuleSu ca || 9 || bahubhiH na virodhathaM durjayo hi mahAjanaH / sphuratam api nAgendra bhakSayaMti pipIlikAH || 10 || AjanmapratibaddhavairaparUSaM ceto vihAyAdarAt / sAMgatyaM yadi nAma saMprati vRkai: sAddha kuraMgaiH kRta // taki kuMjarakuMbhapIThavilut-vyAsaktamuktAphala- | jyotiH bhAsurakesarasya purataH siMhasya taiH sthIyate || 11 || bahunAma api asArANAM samudAyo hi dArUNaH / tRNaiH AveSTitA rajju thayA nAgopi badhyate || 12 || eko'pi yaH sakalakAryavidyarthI samartha, satvAdhiko bhavati kiM bahubhiH prasUtaiH / caMdraH prakAzayati di'mukhamaMDalAni tArAgaNaH samudito'pi asamartha eva // 13 || maMtrI kAryAnugo yeSAM svAmikArye hitAnugaH / te eva maMtriNo rAzo rAjyayogo'yamuttamaH || 14 || nidrAmudritalocano mRgapatiH yAvat guhAM sevate tAvat svairamamI caraMtu hariNAH svacchaMdasaMcAriNaH / unnidrasya vidhUtakesarasaTAbhArasya nirgacchato, nAde zrotrapathe gate hatadhiyAM saMtyeva dIrghA dIzaH || 15 || Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa : 1 0 (135) jAnIyAt preSaNe mRtyAt bAMdhavAnlR vyasanAgame | mitraM ca Apadi kAle bhAryAM ca vibhava kSaye || 16 || niyogihastArpitarAjyabhArAH tikhaMti ye svairavihArasArAH / biDAlavRMdArpitadugdhamudrAM svapati te mUDhadhiyaH kSitIMdrAH || 17 || arthanAzaM manastApa gRhe duRRritAni ca / vaMcanaM cApamAnaM ca matimAnna prakAzayet // 18 // kAke zaucaM dyUtakArepu satyaM sarpe kSAMtiH srIjI kAmopazAMtiH / klIbe dhairyaM madyape tatvaciMtA rAjA mitra kena dRSTa zrutaM vA | 19 || zAstrasunizcitadhiyA paricitanIyam ArAdhito'pi nRpatiH parizaMkanIyaH / AtmIkRtApi yuvatiH parirakSaNIyA, zAse nRpe ca yuvatau ca kato vazitva / / 20 // tAdazI jAyate budhdhi: vyavasAyaH ca tArdazaH / sahAyAH tAzA kSeyA yAdazI bhavitavyatA | 21 || ajJAnabhAvAt athavA pramAdAt upekSaNAt vAtyayabhAji kArye / puMsaH prayAso viphalaH samasto gatodake kaH khalu setubaMdhaH // cittAyatta dhAtubaddha zarIra, citte naSTa dhAtavo yAMti nAzaM / tasmAt cittuM yatnato rakSaNIyaH svacche citte budhdhAyaH saMbhavaMti // 22 / / kadAgrahagrahagrasta vidyApsi karoti kim / kRSNapASANakhaMDejI mArdavAya na topadaH // 23 || yo ghAt kAMcanaM merUM kRtsnAM caiva vasuMdharAM / ekasya jIvita dyAt lena na samaM bhavet // 24 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (136). * zakyatvazIla bhASAtara Ta pUjayate yadapUjayoDapi yadagamoDapi gamyate | vaMghate yaduvaMghoDapi ta-bhAvo dhanasya hi || 25 || tAvat bhAyAt ca bhUtavya yAvat bhayam anAgata ! Agad tu bhaya daSTavA prahartavyamazaMkitaiH / ra6 | udyama sAhasa pairya bala buddhi parAkramaH | paDete yasya vidyate tasmAtu devoDapi zaMkate /27 || vane raNe zatrujalAgnImaNe mahArNave parvatamastake vA ! supta pramatta viSamasthita vA rakSati puNyAni purA kRtAni | 28 | na sahati Ikkamirka na viNA ciThThati IkkamirkaNa / rAsahasANaturaMgA jUArI paMDiADiMbhA || 29 //. satya nAma guNa tavaiva tadana svAbhAvikI svacchatA kiM bUmaH zuciyo bhavati azucayaH saMgena yayApare ! ki cAnyatu padamasti te stutipada - jivita dehinAM - cet nIcapathena gacchasi payaH kasyAM nirodhuM kSamaH || 30 || caMdraH kSathI prakRtivakratanu jaDAtu doSAkaraH hurati mitravipattikAle ! mUrnA tathApi vidyuta paramezvareNa na hi AzriteSa mahatAM guNadoSaciMtA. 31// kapirapi ca kApizAyana - paripIto vRzcikena saMdaSTa: | soDapi pizAcagRhitaH kiM bUma ceSTita tasya / 32 // ekaM hi cakuM amala sahajo viveka vidhvadabhireva gamana sahaja dvitIya puso nayasta tadiha dhvAyamasti soMgha-stasyApamArga calane vada koDaparAdha: || 33il. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja pariziSTa 1 (13) % kRzaH kANaH khaMja: zravaNarahita pRcchavikalo, vaNI pUtikliH kRmitulazatairAgRtatanu: | sudhAkSAmo jirNa piThAkakapAlApiMtagalaH zunImajvati zvA hatamapi ca hatyeva madanaH || 34 / AliMgAtyanyamanya ramati vacasA vikSate cAnyamanya, roditya sya hatoH kalayati zapaththarakhyamanya vRNIne ! zete cAnyana sAdhe zayanamupagatA citayatyanyamanya, sImAyeyaM prasiddha jagati bahumatA kena dhRSTana sRSTa | 35 | mitra zAkyarata kalatramasatI putra kuladhvasita, mUrkha maMtriNamutsuka narapati vaidya pramAdAspade ! deva rAgayuta gurU viSayaNe dharma dayAvarjita tho naiva tyajati pramAdavazataH sa tyajayate zreyasA | 36 . rAmo hemamRga na vetti nahuSo yAne yunakti dvijAnuM viprasthApi tavatsanukaraNe jAtA matiH ca arjune ! ghute bhrAtRcatuSTayasya mahiSI dharmAtmo dattavAnuM prAyaH satyarUSo vinAzasamaye budhyA parityajayate | 30 || sthitasya kAryasya samudravArtha AgAminoDarthasya ca saMbhavArtham | anarthakAryapratighAtanArtha vo maMtrane sA paramo hi maMtrI | 30 | kathAkAvyavinodana kAlo gacchati ghImatAM / vyasanena hi mUrkhANAM niyA kalahana ca || 30 || pura sthita nirdayaMti pArzvastha veSTakaMti ca | ciMtayaMti sthita pazcAd bhoginaH kuTilA nRpA | 40 || Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * (138) * samyakatvaumudI bhASAMtara maNimaMtrauSaH svasthAH sarpadaSTA vilokitAH / nRpaiH daSTividhai: daSTA na punaH utthitAH || 41 || majjatu aMbhasi yAtu merUzikhare zatru jayatvAhave vANijya kRSisevanAdisakalAH puNyAH kalAH zikSatu | AkAzaM vipula prayAtu khagavat kRtvA prayatna para / nAbhAvyuM bhavatIha karmavazato bhAvyasya nAzaH kutaH // 42 || ekAgracittasya deDhavratasya paMcendriyaprItInirvatakasya | adhyAtmayoge gatamAnasasya mokSo dhruvaM nityamahiMsakasya // 43 // gurU: agnIH dvijAtInAM varSAnAM brAhmaNo gurUH | patireva gurU: srINAM sarvasyAbhyAgato gurUH // 44 || arnona gAtra nayanena vAM nyAyena rAjya lavaNena bhojyuM / dharmeNa hInaM na ca jIvItavyaM na rAjate caMdramasA nizIthaeN || 45 || rAtri gamiSyati bhaviSyati suprabhAta bhAsvAnudeSyati hasiSyati paMkajaM ca / evaM vicitayuti kozagate dvirephe, hA aMta haMta nalinIM gaja uddahAra // 46 / / ghUtAt dharmasutaH, palAdiha bako maghAt yadoH naMdanAH / cArU: kAmukayA mRgAMtakatayA sa brahmadatto nRpaH II cauratvAt zivabhUtiH anyavanitAdoSAt dazAsyo hato / hayeraikavyasanAhatA iti janAH sarve na ko nazyati || 47 || tAt rAjyavinAzanaM nalarRpaH prAptoDathavA pAMDavA | mAghAt kRSNanareMdrarAdhavapitA pApadhdhito dUSitaH | mAMsAt zreNikabhUpati: ca narake coryAt vinaSTAH na ke | vezyAtaH kRtapaNyako gatadhanoDanyasrIrato rAvaNaH // 48 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jayoti [ pariziSTa : 10 (13e) suvarNameka gAmamAM bhUmeraplekamaMgula | harannarakamAyoti yAvat AbhUta saMplavaH || 49 // kuraMgamAtaMgapatagaMbhRga - mInA hatAH paMcabireva paMca eka pramAdI sa kartha na hanyate yaH sevyate paMcabireva paMca / 10 || pAtAlamAlizatu vAtu surendraloke Arohatu kSitidharAdhipati ca meruM / maMtrauSadhapraharaNeH ca karotu rakSA yad bhAvi tad bhavati nAtra vicArahetu: // 51 II yasyacitta dravIbhUta kRpayA sarvajaMtuSa | tasya jJAna ca mokSa: ca kiM jaTAbhasma cIvara: || para || chAyAmanyastha kurvati svayaM tiSThati cAtape ! phalati ca parArtheSa nAtmahetoH mahAddhamAH | pa3 // pibaMti nA svayameva nAMbu khAdaMti na svAduphalAni vRkSo ! payomuca: kiM vilasaMti zasya paropakArAya satAM vibhUtayaH | pa4 || bhUdrAM saMti sahasraza: svabharaNavyApAramAToghatAH | svArtho yasya parArtha eva sa pumAnekaH satAmagraNIH | duHpUrodarapUraNAya pibati zrota:pati vADavo | jImUtaH tu nidAdhasaMbhUtajagat saMtApavicchittaye || papa | AkRSTi surasaMpadAM vidhyate muktizriyo vazyatAM I uccATe vipadAM cartugatibhuvA vidhvoSamAtmanasAM || staMbha durga manaprati prapatatAM mohasya saMmohana / pAyAtu paMcanamakriyAkSaramathI sArAdhanA devatA / pada Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % (140) * zakyatvakImudI bhASAMtara mahAnubhAvasaMsargaH kasya nonnatikAraNuM | gaMgApraviSTa raMdhyAMbu tridazairapi vaMdyate | pa7 || miSTAnnapAnazayanAsanagaMdhamAlya - vastrAMganAbharaNavAhanayAnavAhA! vastuni pUrvakRtapuNyavipAkakAle yatnAt vinApi purUSAH samupAzrayaMti // 58 / hastI sthUlatanuH sa cAMkuzavazaH ki hastimatrokazo dIpe prajavalite prazyati tamaH kiM dIpamAtra tamaH || vajeNAbhikRtAH pataMti girayaH kiM vajamAtro giriH tejo yasya virAjate sa balavAnuM cUleSa kaH pratyayaH |59 tA. kuzopi siMho na samo gajeneM sarva pradhAna na ca mAMsarAziH | anekavRMdAni vane gajAnAM siMhasya nAdena marda tyajaMti / 60 || bharU: palAyamAnoDapi nAveSTavyo balIyasA | kadAcit sthiratAmati maraNe kRtanizcayaH || 61 / kasyAdezAt zapathati tamaH satasati prajAnAM chAyAM karyuM pathi viTapinAmaMjaliH kenabaddhaH | abhyarthate navajalamuca: kena vA vRSTiheto, prAgaite parahitavidhau sAdhavo baddhakakSAH || 62 | jaina dharmo pragaTavabhavaH saMgatiH sAdhulAke, vidhvAdgoSThi vacanapaTutA kauzala sa&iyAsu ! sAdhvI lakSmi caraNakamalopAsanA sarUNAM, zuddha zIla matirapi vimalA prApyate nAlpapurve // 63 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa : 1 0 (141) sarpo hAralatA bhavatyasilatA satpuSyamAlAyate, saMpaghete rasAyanaM viSamapi prIti vidyate ripuH / devA yAMti vazaM prasannamanasaH kiM vA bahu bhramamhe, dharmo yasya nabhoDapi satataM ratnaH paH varSati || 64 || . pAtre tyAgI guNe rAgI bhogI parijanaiH saha, zAse boddhA raNe yoddhA purUSaH paMcalakSaNa || 65 || anukUlA sadAtuSTA dakSA sAdhvI vicakSaNA, ebhireva guNaiH yuktA zrIriva srI na saMzayaH || 66 || nAgo bhAti madena kaM jalarUhai: pUrNendunA zarvarI zIlena pramadA javena turago nityotsavai: maMdira / vANI vyAkaraNena haMsamithunaiH naghaH sabhA paMDitaiH satputreNa kula vAni kusumaiH nItyA prabhutva prabhoH || 67 || zarvarIdiSaka: caMdraH prabhAte ravidIpakaH mailokya dipako dharma: satputraH kuladipakaH || 68 || saMsArazrAntadehasya tisro vizrAmabhUmayaH / apatyaM ca kalatraM ca satAM saMgatireva ca || 69 || ca eSA tanuH kavalanAya yamasya kRtA vAMchodayaiH ca 52maMtaritA samasteH / nityAmimAM kila mudhA bahu manyamAnA muhyaMti aMta viSayeSu vivekamUDhAH / / 70 // rogeDavyaMgavibhUSaNa ghutiriya zoke'pi lokasthitiH dAridreDapi gRhaM vayaH pariNatAvavyaMganA saMgamaH / yenAnyoDanya virUddhametadakhilaM jAnanu janaH kAryate soDayaM sarvajagat jayI vijayate vyAmohamallo mahAn || 71 || Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( (142) 9. za strajamudI bhASAMtara / kimu kuvalayanenAM saMti no nAkanArya tridazapatiH ahalyAM tApasIM yatmiSive ! hRdayatRNakuTire dIpyamAne arAgnI ucitamanucita vA vetti kaH paMDitoDapi 72 / vikalayati kalAkuzala hasati para paMDita viDaMbathati ! adharati dhIrapurUSa kSaNe makaradhvajo devaH || 73 || kAryArthI bhajate lokaH na kazcit kasyacit priyaH vatsa kSIrakSaya davA parityajati mAtara 74 || janitA copanetA ca yaH tu vighAM prayacchati, annadAtA bhatrAtA paaite pitaraH mRtAH || 75 sihaH pheriva skUTAgnirudake bhIkha: phaNI bhUlatA, pAthodhi sthalamaMDuko maNidhara cauraH ca dAsI janaH | tasya syAd grahazAkinI gadaripukAyA parAzcApada tannAsnApi ca yAMti yasya vadane samyakatvadevI hadi || 76 || yasmina deze yathA kAle yammuhutana ca yadine, hAni vRddhi yazolAbhaH tat tathA na tadanyathA . 77 || mitraddhaH kRtaghnasya sIhnasya pizunasya ca, cartuNAM vayameteSAM grUNamo naiva niHkRti || 78 || tribhiH varSe tribhiH mAsaiH tribhiH pa tribhi dine atyujhapuNyapApAnA miraiva phalamanute ! 79 || Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke paziTa : 1 0 (143) A sukulajanma vibhUtiranekadhA priyasamAgamasaukhyaparaMparA, nRpakule gurUtA vimala thazo bhavati dharmataroH phalamIdaze | 80 || dharmAt janma kule zarIrapaTutA saubhAgyamAryubala, dharmezaiva bhayaMti nirmalayazo vidyArthasaMpattayaH | kAMtArA ca mahAbhayAt ca satata dharmaparitrAyate, dharma samyagupAsito bhavati hI svargApavargaprada: || 81 || arthA: pAdaraja: samA girinadIvegopAM yauvana, mAnuSya jalabiMdulAlacapale phenopama jIvita ! dharma yo na karoti nizcalamatiH svargAgaloddhATana pAzcAtApahato jarA pariNataH zokAgninA dAte || 82 // doSameva samAdhinne na guNa viguNo janaH, jalaukA stanasaMpUkta rakta pibati nAmRta II 83 || pAtAle brahmaloke surapatibhavane sAgarAMte vanAMte, cike zailazRMge dahanavanahimadhvAMtavajAsidurge bhUgarbhe satriviSTa samadakarighaTAsaMkaTe vA balIyAnuM kAloDarSa jUkarmA kavayiti balAtu jIvita dehabhAnAM | 84 || dharma zarma paratra ceha ca nRNAM dharmoDadhaMkAre raviH sarvApat prazamalamaH sumanasA dharmAbhidhAno nidhiH | dhamoM baMdhurabAMdhavaH pRthapathe dharma suhRda nizcala saMsAro marusthale suratarUH nAsteva dharmAparaH || 85 // deyaM stokAdapi stoke na vyAkSepo mahodaye, IcchAnukAriNI zaktiH kadA kasya bhaviSyati | 86 / Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( (144) * rAkhyatvakIludI bhASAMtara 5% guNAH guNaleSa guNIbhavaMti te nirguNa prApya bhavati doSAH | susvAdutoyAH pravati naghara, samudramAsagha bhavajyapeyAH // 87 / devAnuM pUjayato dayAM vidhyataH satya vaco jalpataH saddhiH saMgamanuwto vitato dAna mAM mucaMtaH | yasyae purUSasya yAMti divasAH talaiva manyAmale glAa janma jIvita ja saphala tenaiva bhU bhUSitA || 88 || yad bhAvi tad bhavati nityamayatnoDapi yunena cApi mahatA na bhavatyabhAviI. evaM vidhAtRvazavartini jIvaloke zoa kimasti purUSasya vicakSaNasya |89 / amRtapaTutA cauryuM citta satApamAnatA kumatiH vijaye dharme sAdhugurUSa api vaMcanA ! lalitamadhurA vAka pratyakSe parokSa vibhASiNI, kaliyugamahArAjasthatA spharaMti vibhUtayaH || 90 || kAla saMprati vartata kaliyugaH satyA narA durlabhA, dezAnuM ca pralaya gatAH karabhareH lobhe gatA pArthivAH | nAnAcauragaNA muSati pRthvImAryo janaH pIyate, putrasyApi na vizvasaMti pitaraH kaSTa yuge vartata / 91 // zazini khalu kalaMka kaMTakA padmanAle jaladhijalamapeya paMDite nirdhanatva, svajanajanaviyogo durbhaga- surUpe dhanapatikRpaNa- ratnadoSI kRtAMta: // 92 // kulabhe artha guNavAniti vizvAso naiva khaleSa kartavyaH | nanu malayacaMdanAdapi samusthitoDagni datyeva / 93 / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. pariziSTa 1 * (145) lakSmIH dAnaphalA zrata zamaphala pANiH surAcaphala: ceSTA dharmaphalA parArtiharaNakrIDAphala jivita / vANI: satyakalA jagata sukhaphala sphItiH prabhAvonnatiH bhavyAnAM bhavazAMticiMtanaphalA bhUtye bhavatyeva ghIH || 94 . niguNeSu api satveSa dayAM kurvati sAdhavaH | nahi saMharate jayotsAM caMdraH cAMDAlavermani / 95 che dharmAnnirmalakirtikAMtalatikAkAMDa pracaMDavRti - brahmAMDa parimaMDaye vipinava dharmAt ca karmakSayaH | dharmA, Apadaaiti saMpadudaya saghoDapi saMpadyate, dharmAt vairyamudIyate prabhavinAM kiM kiM na dharmAt bhavete // 96 // dehe nirmamatA gurau vinayitA nitya kRtAbhyAsatA cAritrojavalatA mahopazamatA saMsAranirvedatA .. aMtabAhyaparigrahatyajanatA dharmakSattA sAdhutA sAdhoH sAdhujanasya lakSaNamidaM saMsAra vicchedane II 97 || zraddhA tuSTi bhaktiH vijJAnamalabdhatA kSamA zaktiH yaaite sama guNAH tuM dAtAra prazasaMti 98 // saMpratyasti na kevalI kaliyuge celokyarakSAmaNi tadavAcaH paramA% saMti bharatakSetre jagatadyotakAH | saturatnatrayadhAriNI pativarAstAsAM samAlaMbana tapUjA jinavAkyapUjanatayA sAkSAt jinaH pUjitaH || 99 || gobhiH viBH ca deveH ca satIbhiH satyavAdibhiH ! ' alubdhaH dAnazIlaiH ca satabhiH dhAryata jagata // 100 | Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B (14) metvadIsudI bhASAMtara : vazyAM sutA vRttikarI ca vidyA nIrogatA saMgatiH sajajanasya | ISTA ca bhAryA vazavatirlI ca duHkhasya mUloddhAraNAni paMca / 101 || nI zIla paripAlayaMti gRhiNe tapta tapo na kSamA, ArtadhyAnanirAkRtajvalahiyAM teSAM na saMbhAvanA | ityevaM nipuNena haMta manasA samyagu mayA nizcita nottAro, bhavabhUpatoDasti sudaDho dAnAvalaMbAtparaH || 102 //. saMtaH sarvasurAsurenadramahitA muktaH para kAraNe, ratnAnAM dadhati trayaM tribhuvanapradyotakAryo sati | vRtti tasya yadakSataH paramayA bhajyArpitA jAyate teSAM sagRhamethinAM guNavatAM dharmo na kasya priyaH || 1 gajaturagasahasaM gokula bhUmidAna kanakarajatapAtra medinI sAgarAMtA | surayuvatisamAna koTi kanyApradAna na hi bhavati samAna annadAna pradhAna II 104ll tyakatvApi nijaprANAnuM parasukhavighna khala karoyeva, nipatati kavale sagho vamayati khalu makSikA hi bhoktAra / 105 || udIrikoDarthaH pazunApi gRyate, hayaH ca nAgAH ca vaheMti noditAH | anuktamayUhati paMDitonaH paregitakSAnaphalA hi budhyayaH || 106 // dhadurgatisaMgativyatikaratyAghAtaghorAzino, dharmo nissamaduHkhadAvadahanajavAlAvalIvArida: | dharmazarmasamarpaNe pratibhuvAmagresara: prANinAM dharmasiddhipuraMthrisadhdhi-ghaTanAvyApAra badhvAdaraH || 107 || na caMdramAM pratyupakAralipsayA karoti bhAbhiH kumAdAvabodha / svabhAva evonnatacetasAM sadA paropakArAya satAM hi jIvita // 108 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa : 1 * (14) Azrayasya vizeSeNa jaDo'pa paTutAM vrajet / bahudhArAzritaM toyaM bhinnatti girimastakaM || 109 || kauzeyaM kRmija suvarNamupalApa golomataH paMkAttAmarasaM zazAMka udhdhariMdIvaraM gomayAt / kASTAdagniraheH phaNAdapimaNiH gopittagorocanA sarva ratnamupadraveNa sahita mukatvA tvadIyaM yazaH 110 || janmasthAnaM na khalu vimalaM varNanIyo na vaNaH, dUre zobhA vapuSi nihitA paMkazaMkAM tanoti / padyakhevaM sakalasurabhidravyagarvApahArAn ko jAnIte parimalaguNAnuM vastukastUrikAyAH || 111 || yaduM jIvyate kSaNamapi prathitaiH manuSyaH vijJAnazoryavibhavAryaguNaiH sameta / tannAma jIvitaphalaM pravadaMti tajajJAM kAko'pi jIvati ciraM ca baliM ca bhuMkate II 112 II zrI vIra kulamAnatoH balabharAt duryodhano jAtito, metArya zakaDAlabhUH zrutamadAm aizvaryato rAvaNaH / rUpAt sUryakacakrabhRt drupadajA nIvItapogarvitA, lakhyASADhamuniH viDaMbitaH Ime tyAjyAH tadau madAH || 113 || anucitakAryAraMbhaH svajanavirodho balIyasA spardhA / pramadAjana vizvAso mRtyurghAraNi catvArI // 114 || AjanmapratibaddhavairaparUSa ceto vihAyAdarAt sAMgatyaM yadi nAma saMprati vRkaiH sArthaM kuraMgaiH kRtam / - taki kuMjarakuMbhapIThavilut vyAsaktamuktAphala - jyotiH bhAsurakesarasya purataH siMhasya taiH sthIyate || 115 || Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (148) * lakhyatvazuddha bhASAMtara : mArtaDAnvayajanmanA kSitibhRtA cAMDAlasevAkRtA rAmeNAbhUtavikramaNa gahanA saMsevatA kaMdarA | bhImAzaiH zazivaMzajaiH nRpevaraH dainya kRta rakavatuM svAM bhASAM pratipAlanAya purUSaH kiM ki na cAMgIkRta che 116 | adyApi nodhvati hara kIla kAlakUTa kUrmo vibharti dharaNIM khalu pRSThabhAge aMbhonidhi vati dusahavADavAgni aMgIkRta sukRtinaH parapAlayaMti / 117 II netA yatra bRhaspatiH praharaNa varja surAsainikA, svargo durgamanugrahaH khalu harererAvaNo vAraNaH | ItyAzcarya balAnvitoDapi balibhiH bhagnaH paraH saMgare taghukta nanu daivameva zaraNa dhika piga vRthA paurUSa /- 118 II setuH saMsArasiMdhI nibiDataramahAkarmakAMtAravahinaH mithyAbhAvapramAthI pRthupivitatamo durgatidrArabhaMga | yeSAM nirvyAjabaMdhu: bhavati parabhavApannasatvAvalaMbI dharmateSAM kimebhiH bahubhirapi tathAlaMbanaiH bAMdhavAdyaH || 119 II puSpa davA phala davA davA nArI sayauvanAM draviNaM patita dRSTavA kasya no calate manaH || 120 || nAsti kAmasamo vyAdhi nAsti mahosamo ripura nAsti krodhasamo vahanIH nAsti jJAnasama sukha | 121 | na krodhinoDatha na zaThasya mitra, dUrasya na sI sumino na vidyA, na kAmino DU: alasayana zrI sarvacana syAt anavasthitasyA 122aa kramaNa zailaH salilena bhighate krameNa kArya vinayana sAdhyate | krameNa zatru kapaTena hanyate krameNa mokSaH sukRtana sAdhyate 123 / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa : 1 * (149) dadAti pratikRSNAti guhyamAkhyAti pRcchati / bhuMkate bhojayate caiva Savidha prItilakSaNaM // 124 // varSe vanaM vyAghdhagajendrasevitaM drumAlaye puSpalAMbubhojanaM, tRNaiH ca zayyA vasanaM ca valkala na baMdhumadhye dhanahInajIvita || 125 trilokIzaH zAgI zabarazaralakSatvamagamat vidhAtA dhAtRNAm alabhata ziraH kRtanamapi / prayAto bhaMgAherdinakarazazAMko kavalatAM, prabhu: nagnaH zirasi likhita laMghayati kaH || 126 || kiM citraM yadi vedazAsranipuNo vipro bhavetkaMDitaH kiM citraM yadi nItizAsranipuNo rAjA bhavet dhArmikaH / tat citraM yadi rUpayauvanavatI sAdhvI bhavetkAminI tazcitraM yadinirdhano'pi purUSaH pApaM na kuryAt kavicat // 127 ramya rUpamarogatA guNagaNaH kAMtA kuraMgIdazA saubhAgya janamAnyatA sumatayaH saMpattayaH kIrtayaH / vaiduSyaM ratiruttamA guNagaNA yogyAH sahAyAH sukhaM dharmadeva bhavaMti yattadanizaM dharme mana rajyatAM // 128 // vallIjAtA sadazakaTukAH tuMbakAH tuMbinInAM zabdAyaMte sarasamadhuruM zuddhavaMze vilagnAH / eke kecIt grathitasuguNA dustara tArayaMti teSAM madhye javalitahRdayA zoNita saMpibaMti || 129 || jalinidha parataTagatamapi karatalamAyAti yasya bhavitavya / karatalagatamapi na pazyati yasya ca bhavitavyatA nAsti || 130 || Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) - sabhyatvakImudI bhASAMtara vArtA ca kautukavatI vimalA ca vighA lokottaraH parimalaOM kuraMganAbhaH tailasya biMduH Iva vAriNi durnivAra metatraya prasarati svayameva bhUmauI 131// yAMti nyAyapravRttasya tiryaMcoDapi sahApatAM / apaMthAna tu gacchata sodaroDapi hi mucati / 132 | patitaDapi karAghAtaH utpatayeva kaMdukaH | prAyaNa hi suvratAnAm asthAnyio vipattayaH || 133 // saMtatAyasi saMsthitasya payaso nAmApi na lAyate | muktAkAratayA deva nalinIpatrasthita rAjate | svAtI sAgarazuktisaMpuTagata tad jAyate mauktikaM prAyeNAdhamamadhyamottamaguNaH saMsargato jAyate | 134 koDatibAraH samarthanAM kiM dUre vyavasAyinAM | ko videza: vidyAnAM kaH para priyavAdinAM | 135 | kaSTa khalu mUrkhatve kaSTa khalu yauvane ca dAridya | kAdapi tatkaSTa paragrahavAsa: pravAsa% || 136 // vAsaH carmavibhUSaNe naraziro bhasmAMgarAgaH sadA, gaureka sa ca lAMgaleSa akuzala: saMpattiretavatI ! IzasyatsavamAnya yAti jaladhi ratnAkara jAnhavI, kaSTa nidhanikasya jIvita maho dArarapi tyajayate | 137 II zakyo vArapituM jalena dahanaH chatraNa sUryAtapo, vyAdhi bheSajasaMgrahai ca vividhaH maMtraprayogaiH viSe | nAgendro nizitAMkuzena samado daMDena gogardabhau sarvasyauSadhamasti zAstravihata mUrkhasya nAsyauvadha | 138 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTaH * (151) sUpakAra kavi vaighaM baMdinaM zasrapANinaM / svAminaM dhaninaM mUrkha marmazaM na prakopayet // 139 || pApannivArayati yoja yate hitAya guhyaM nigRhayati guNAn pragaTIkaroti ApadagataM ca na jahAti dadAti kAle sanmitralakSaNamidaM pravadaMti saMtaH // 140 || pAvat svacchamidaM zarIramarutraM yAvat jarA dUrato yAvat cendriyazaktirapratihatA yAvatsayo nAyuSaH / Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaM prayatno mahAn, saMdipte bhuvane tu kUpakhananaM pratyudyamaH kIddazaH || 141 || maNizANollIDha: samaravijayI haitidalito, madakSINonAgaH zarada saritoDambAnapulinAH / kalAzeSa: caMdraH suratamRditA bAlavanitA, tanimnA zobhaMte galitaH vibhavAH ca arthiSu narAH || 142 atimaline kartavye bhavati khalAnAmatIva nipuNA ghIH / timire hi kauzikAnAM rUpa pratipadyate dRSTi // 143 || mattebhakuMbhadalane bhuvi saMti zUrAH krUrapracaMDamRgarAjavadheDapi dakSAM | etad bravimI kRtinaH purataH prasahya kaMdarpadarpadalane viralA manuSyAH || 144 / / te vai satkRtinaH parArthaniratAH svArtha paritajya ye, madhyAHte tu parArthamukvAtadhiyaH svArthAvirodhena ye / teDamI mAnuSarAkSasAH parahita niSnati ye svArthato, ye niSnati nirarthaka parahita te ke na jAnImahe || 145 // dAnapAlanayoH madhye dAnAt hi pAlanaM varga / dAnAt svarga mavAproti pAlanAt acyutaM padaM | 146 || Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (152) * rAkhyatvakAkSI bhASAMtara ? azaktasthAparAdhena ki dharmo malino bhavet | nahi leke mRte yAti samudraH pUtigaMdhatAM 147 | dharmArabhe jhaNacchede kanyAdAne dhanAgame ! zatrudhAtAgnirogeSa kAlakSepa na kArayet | 148 || dhamoDayuM dhanavallabheSa dhanadaH kAmArthinAM kAmadA, saubhAgyarthiSa tatvadaH kimapara putrArthinAM putrada: | rAjyArthiSa api rAjyada: kimathavA nAnAvikalpa nRNAM tarli yajJa dadAti kiM na tanate svargApavagaMdhapi 149 / guNeSu yatna kriyatAM kiyATopaiH prayojana vikrIyate na ghaMTAbhiH gAvaH sIravivarjitAH | 150 || duSTA bhAryA zaTha mitra mRtyAH ca uttaradAyakAH | sasape ca gRhe vAso mRtyuTeva na saMzayaH || 151 | Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pariziSTa : 2 0 (153) piriziSTa : 2 samyakatva viSayaka saMskRta - pAkRta graMthonI nAmAvalI saujanya : AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra - kobAnA sahakArathI A lIsTa prApta thayuM che. 1. samyakatvasati / kartA : AcArya haribhadrasUri / bhASA : prAkRta samyakatvasaptati-(saM.)TIkA / kartA AcArya---ghatilakasUri / bhASA saMskRta samyakattakaumudI / katAM : muni jinaharSa / bhASA : saMskRta 4. samyakatvakaumudI / kata : ajJAta - ajJAta jaina / bhASA : saMskRta 5. samyakatvasArakulaka / kata : ajJAta - ajJAta jaina / bhASA : prAkRta samyakatvasAracakra | kata : ajJAta - ajJAta | bhASA : saMskRta samyakatvamAhAbhyagAthA / kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : saMskRta samyakatvasatikA 7 katA : ajJAta - ajJAta | bhASA : prAkRta samyakatvasaMmatikA-vRti / kartA H ajJAta - ajJAta / bhASA : saMskRta 10. samyakatvasaMtatikA-avacUri / kartA H ajJAta - ajJAta / bhASA : saMskRta 11. samyakatvaAlApaka, kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : prAkRta, saMskRta 12. samyakatva-kaumudI/ kartA : muni jinaharSa bhASA : saMskRta 13. samyakatvaAlovo / kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : prAkRta 14. samyakatvaprakaraNa / kartA : ajJAta - ajJAtI bhASA : prAkRta 15. samyakatvaprakaraNa-(saM.) vRttikartA H AcArya tilakAcArya 7 bhASA : saMskRta 16. samyakatvakaumudI/ kartA : AcArya jayacandrasUri /bhASA : saMskRta 17. samyakatvasArI/ katAM : ajJAta - ajJAta / bhASA : prAkRta 18. samyakatvasataSaSTibheda | kartA H ajJAta - ajJAta | bhASA : prAkRta 19. samyakatvaparIkSA/ kartA : AcArya vibudhavimalasUri | bhASA : saMskRta 20. samyakatvoparIkathA / kartA H ajJAta - ajJAta / bhASA : saMskRta 21. samyakatvasambhavakAvya kata : AcArya jayatilakasUri / bhASA : saMskRta 22. samyakatvakaumudIrAsa / kartA : paMnyAsa hIrakalaza / bhASA : saMskRta 23. samyakatvagAthA | katAM : ajJAta - ajJAta / bhASA : prAkRta Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. (154) * sabhyatvamudI bhASAMtara che 24. samyakatvabhedakoSTaka | kartA H ajJAta - ajJAta / bhASA: saMskRta, mA gurjara 25. samyakatvavidhAtinIsamaprakRtyupasamavidhAnaracanA / kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : saMskRta samyakatvastava / kartA: ajJAta - ajJAta / bhASA : saMskRta 27. samyakatvazloka / kartA: ajJAta - ajJAta / bhASA : saMskRta, mA gurjara 28. samyakatvakaumudIkathASTaka, kartA : muni vinayacandra / bhASA : mArugurjara 29. jIvanApAMcasobhede samakitavicAra/ kartA ajJAta-ajJAta | bhASA mArugurjara 30. samyakatvavivaraNa / kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : saMskRta 31. samyakatvakaumudIkathA / kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : mA gurjara 32. samyakatvapaccIsI / kartA : ajJAta - ajJAtI bhASA : prAkRta 33. samyakatvapaccIsI-bAlAvabodha kartA : ajJAta - ajJAta | bhASA mAgurjara 34. samyakatvasvarUpagarbhitavIrajinastava-(saM.) avacUri / kartA : ajJAta - ajJAta | bhASA : saMskRta 35. samyakatvasvarupastava kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : prAkRta 36. samyakatvaguNa (saM.) TIkA / kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : saMskRta 37. samyakatvarahasyaprakaraNI kartA : AcArya siddhaseNasUri / bhASA : saMskRta 38. samakitasAra ( kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : prAkRta 39. sammattaprAyavihI / kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : prAkRta 40. samyakatvatAra-(gu.) bhASATIkA? kartA : AcArya sAgarAnandasUri / bhASA : saMskRta 41. samyakatvabhedavicAra / kartA : AcArya sAgarAnandasUri / bhASA saMskRta 42. samyakatvasArazataka / kartA : paMDita bhUrAmala zAstrI / bhASA : hindI 43. adhigamasamyakatva / kartA AcArya sAgarAnandasUri/ bhASA saMskRta 44. samyakatvopAyAprakaraNa / kartA H ajJAta - ajJAta / bhASA : prAkRta 45. samyakatvakaumudI / kartA : muni dharmakIrti / bhASA : saMskRta 49. samyakatvakaumudIrAsa, kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA H mArugurjara 47. samaktinI caupAI / kartA : ajJAta - ajJAta / bhASA : gujarAtI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zradhdhA samarpaNa ane vizvAsano saravALo eTale samyakatva! ja zaMkAnA sImADA vaTAvIne zradhdhAnI sarahadamAM vicaraNa eTale samyakatva! 9 buddhinI bAdabAkI ane zradhdhAnI bolabAlA eTale samyakatva! * AtmasuvarNane cakacakita karato agni eTale samyakatva! * utkRSTa sthitivALA karmonA DuMgarAne DhephA jevaDA banAvanAra vaja eTale samyakatva! * samyakatva eTale AtmAnA adhyavasAyone nirmaLa-nizcaLa ane nirUpadrava karanAra rasAyana! * AvA samakitadhArI puruSonI TekanI gAthAne varNavanAra graMtha eTale samyakta kaumudI ! ja samyakatvanI daDha TekadhArI purUSonI kathA vAMcyA pachI tame gAI uThazo ke samakita dvAra gabhAre pesatAjI pApa paDala gayA dUra re...." Tejas Printers AHMEDABAD PH. (079) 6601045