________________
A પદ્મશ્રી અને પબ્રસિંહની કથા • (3) I તેમાંથી ચામડાના ઝીણા ઝીણા કકડા નિકળ્યા ! તે જોઈને લાયમાન થઈ તેઓ પોતાને સ્થાનકે જતા રહ્યા.
આ વાત તેમણે બુદ્ધદાસને કહી કહ્યું કે “હે પાપિષ્ટ ! હારા ઉપદેશથી પદ્મશ્રીએ ન કહેવાનું કર્યું છે.' એ વૃત્તાંત સાંભળીને બુદ્ધદાસે ઘેર જઈને બુદ્ધસિંહને તથા પદ્મશ્રીને પોતાના ઘરમાંથી કાઢી મૂક્યાં. તે વખતે પદ્મશ્રીએ પોતાના ધણીને કહ્યું : “હે સ્વામિ ! ચાલો હવે આપણે હારા માતા પિતાને ઘેર જઈને રહીએ.' પણ બુદ્ધસિંહે કહ્યું: “ભિક્ષા માગીશ, પણ સસરાના ઘરમાં નહીં હું. કારણ કે, વાઘ અને ગજ પ્રમુખ હિંસક પ્રાણીઓના વનમાં રહેવું તે સારૂં; વૃક્ષોના સ્થાનમાં પાકાં ફળ ઇત્યાદિનું ભોજન કરવું તે પણ સારું; તૃણની શવ્યા અને વલ્કલનાં વસ્ત્ર તે પણ સારાં; પરંતુ બંધુઓને વચ્ચે ધનવિના રહેવું તે સારું નહીં.' એમ કહીને તે બન્ને સ્ત્રી પુરુષ દેશાંતર જવા નિકળ્યાં. ગામની બહાર તેમને બે સાર્થવાહ મળ્યા, તેઓ પદ્મશ્રીનું રૂપ જોઈને મોહમાં પડ્યા અને લોભને વશ થઈ પરસ્પર વિષવાળું અન્ન ખાઈને મૃત્યુ પામ્યા.
દુર્જન મનુષ્યો પોતાના આત્માનો વિનાશ થાય છે તે ગણતા નથી, પરંતુ પારકું દુઃખ જોઈને તેઓ સંતુષ્ટ થાય છે; જેવી રીતે કે, રણક્ષેત્રને વિષે હજારો ગમે મનુષ્યોનો નાશ થયે માથા વિનાનું શરીર-ધડ નાચે છે. (પોતાનો નાશ થયો છે તે તે ગણતું નથી.)
પેલું વિષવાળું અન્ન શ્રેષ્ઠીઓએ બુદ્ધસિંહને પણ આપેલું, તે તેણે (પદ્મશ્રીએ ઘણો વાર્યા છતાં પણ) ખાધું ! તેથી તેને મૂછ આવી, તેથી તે પૃથ્વી ઉપર પડ્યો. આખી રાત્રી પદ્મશ્રીએ શોક ન કદનમાં નિર્ગમન કરી. પ્રભાતે કોઈએ જઈને બુદ્ધદાસને તેના પુત્રના મૃત્યુના સમાચાર કહ્યા, એ સાંભળીને બુદ્ધદાસ ત્યાં આવ્યો ને પદ્મશ્રીને કહેવા લાગ્યો : “હે શાકિની ! તે જ મહારા પુત્રનું ભક્ષણ કર્યું છે, આ શ્રેષ્ઠીઓને પણ તે જ મારી નાંખ્યા છે, માટે મહારા પુત્રને ઉઠાડ; નહીં તો તને શિક્ષા કરીશ.' એમ કહીને તે પુત્રના શબને વૃક્ષતલે લઈ જઈને બેઠો અને રુદન કરવા લાગ્યો. ત્યારે પદ્મશ્રી કહેવા લાગીઃ “હારાં કર્મ ઉદય પામ્યાં, તેનું કોઈ નિવારણ કરી શકે તેમ નથી. જુઓ ! ત્રણ લોકના સ્વામી એવા જે કૃષ્ણ તેમને પણ શબર (ભિલ)ના બાણથી મૃત્યુ પ્રાપ્ત થયું; ધારણ કરનારા વિધાતાનું પણ મસ્તક કપાયું; વળી સૂર્ય અને ચંદ્રમા જેવાનો રાહુ ગ્રાસ કરે છે, અને પ્રભુ એવા જે શંકર તેમને પણ નગ્ન રહેવું પડે