Samyktva Kaumudi Tatha Adinath Shakunavali

SR No.: 022348
Original Sutra Author: N/A
Author: Padmabodhivijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Publication Year: 2001
Total Pages: 156
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 77

() • શmછત્વકૌમુદી ભાષાંતર : અને પ્રાણ પણ જવાને તત્પર થઈ રહ્યા હોય, એવી દશામાં પણ માન અને મહત્વમાં અગ્રેસર જે કેસરી, તે ભેદાએલા કુંભસ્થળવાળા હસ્તિઓનું માંસ ખાવાની ઈચ્છા છોડીને કદી જીર્ણ એવું તૃણ શું ખાય ખરો? અથતુ ન ખાય. માટે હે રાજનું ! સ્વર્ગ અને મોક્ષને આપનાર એવાં જે આહારદાન, અભયદાન, ઔષધદાન અને શાસ્ત્રદાન, તે દ્રવ્ય વડે ન વેચવાં.”
પછી રાજાએ મુનિ પાસે જઈને કહ્યું : “હે મુને ! આ પ્રકારનાં જે ચાર દાન છે, તે ગૃહસ્થ કેવી રીતે આપે ?' મુનિએ કહ્યું. “હે રાજનું ! આહારદાન દેહ ધરવા નિમિત્તે અપાય છે, માટે આહારદાન મુખ્ય કહેવાય છે. કહ્યું છે કે ઃ સહસ્ત્ર ગજદાન, રથદાન, અશ્વદાન, ગાય, ભૂમિ, કનક, રૂપું એના પાત્રનું દાન, સમુદ્રના અંતપર્યત પૃથ્વીદાન, અને દેવકન્યાસમાન ઉભયકૂળ વિશુદ્ધ એવી કન્યાનું દાન દે; પણ તે દાન, આહારદાન સમાન હોય નહીં. વળી ઔષધદાન પણ દેવું, જેથી રોગનો નાશ થાય. રોગનો વિનાશ થયે છતે મહાત્મા પુરુષ) તપ, જપ અને સંયમનું સુખે સેવન કરી શકે. તેમજ વળી તે (અનુક્રમે) સકળ કર્મનો ક્ષય કરીને અક્ષય-અવ્યાબાધમોક્ષપદને પણ પામી શકે. તેવા મતલબથી ઔષધદાન (પણ અવશ્ય) આપવું - જોઈએ. કહ્યું છે કે : “રોગી જનોને ઔષધ-ભેષજ દેવું જોઈ. નહીં તો રોગ દેહનો નાશ કરી નાંખનારો થાય છે. દેહનો નાશ થઈ જાય તો પછી તત્ત્વજ્ઞાન ક્યાંથી પમાય ? અને તત્ત્વજ્ઞાન વગર આત્માનો મોક્ષ કેમ થાય? અપિતુ ન જ થાય.” દ્વારિકા નગરીમાં વાસુદેવે પૂજય મહાત્માને ઔષધદાન દીધું, તે દાનના ફળ વડે તેણે તીર્થકર ગોત્ર નામ કર્મ ઉપાર્જન કર્યું. એટલા માટે ઔષધદાન પણ દેવું જોઈએ. તેવીજ રીતે અભયદાન પણ પ્રાણીઓને આપવું જોઈએ. જે એક જીવનું પણ રક્ષણ કરે છે તે સદા નિર્ભય થાય છે, તો પછી સર્વ જીવોનું રક્ષણ કરે તેનું તો કહેવું જ શું? તે તો સદાય નિર્ભય જ જાણવો. કહ્યું છે કે : “સર્વદા સર્વ પ્રાણીઓને અભયદાન આપવું, કેમ કે અભયદાન દેવાથી જીવ આ ભવમાં જ નિર્ભય થાય છે. વળી “ગાયનું દાન, ભૂમિનું દાન અને સુવર્ણનું દાન કોઈ એક આપે, પરંતુ તે એક જીવને જીવિતદાન કહો કે અભયદાન આપે તેની બરોબરી કરી શકે નહીં. મતલબ કે અભયદાનનું ફળ ઘણું જ મોટું કહ્યું છે. આ પ્રસંગે યમ, પાસ નામના બે ચંડાળોની કથા તેમજ ભવદેવ અને કૈવર્તક (મચ્છીમાર)ની કથા ગ્રંથાંતરથી જાણી લેવી.