________________
સૌમ્યા અને વસુમિત્રાની કથા • (૬૫)
પોતાની પુત્રીની પેઠે પરિપાલન કરે છે.' તેમનો આવો ઉત્તર સાંભળીને રુદ્રદત્તે કહ્યું. ‘એ સૌમ્યાને હું પરણીશ.' એટલે તેના જુગારી સોબતીઓએ કહ્યું. ‘અરે મૂર્ખ ! તું જાણ્યા વિના બોલે છે, ઘણા દિક્ષીત એવા પણ બ્રાહ્મણોએ તે કુમારિકાને માગી; પરંતુ એ ગુણપાળશ્રેષ્ઠી એણીને જૈન વિના અન્યપતિ વેરે આપવાની ના કહે છે, તો તું તો સર્વક્રિયામાં ભ્રષ્ટ છે, તેથી તને તો આપશે જ કેવી રીતે ?' તેઓનું આવું વચન સાંભળીને તે રુદ્રદત્ત બહુ અભિમાન કરીને બોલ્યો. ‘અરે ! તમે મ્હારી બુદ્ધિનું પરાક્રમ તો જુઓ ! મ્હારે અવશ્યમેવ તેણીને પરણવું છે.' એવી પ્રતિજ્ઞા કરીને તે દેશાંતર ગયો, ત્યાં કોઈ મુનિની પાસે જઈ માયાકપટ કરી બ્રહ્મચારી થયો. દેવવંદન પ્રમુખ ક્રિયા શિખી શ્રાવકરૂપ ધરી પાછો આવીને તે ગુણપાલના દેરાસરમાં રહ્યો..
પછી ગુણપાલશ્રેષ્ઠી તેનું આગમન જાણીને ત્યાં ગયો, અને ઈચ્છાકારેણ કહીને તેની સમીપે બેઠો. બ્રહ્મચારીએ ‘દર્શન શુદ્ધિ થાઓ.' એવો આશીર્વાદ દીધો. પછી શ્રેષ્ઠીએ પૂછ્યું. ‘અહો બ્રહ્મચારી ! આપ ક્યાં રહો છો ? અને ક્યાંથી આવો છો ?' એ આદિ પ્રશ્નો પૂછ્યા. તે ઉપરથી તેણે કહ્યું. ‘હે શ્રેષ્ઠી ! મુનિની કુળ-જાતિ આદિ ન પૂછવું, છતાં પૂછવું તો ભાવ, આચાર, સમાધિ, વિગેરે પૂછવું; કારણ કે, જૈનમાર્ગમાં કદાપિ પણ કૂળ, જાતિ, હીન એવા સાધુઓ જોયા છે ?'
પછી બ્રહ્મચારીએ કહ્યું. ‘હું આઠ ઉપવાસ કરીને આવ્યો છું, અને જિનચંદ્રભટ્ટારકનો શિષ્ય છું. પૂર્વ દેશોમાં આવેલા તિર્થંકરોના કલ્યાણકના સ્થાનકોને વંદન કરી આવીને હવે શાંતિ, કુંથુ અને અરનાથ તિર્થંકરોને વંદન કરવાને હું અહીં આવ્યો છું.' આ સઘળું સાંભળીને શ્રેષ્ઠીએ કહ્યું. ‘આપને ધન્ય છે કે આપ દિવસો ધર્મધ્યાનમાં નિર્ગમન કરો છો; કારણ કે, જે મનુષ્યોના દિવસો દેવની પૂજમાં, દયા પાળવામાં, સત્ય ભાષણ કરવામાં, સત્પુરુષોની સંગતિમાં, દાન દેવામાં, અને આઠ મદનો પરિહાર કરવામાં જાય છે, તેમનો જન્મ સ્તુતિપાત્ર છે. તેના જીવિતને ધન્ય છે, અને એવા જનો આ પૃથ્વિના ભૂષણરૂપ છે.’
વળી પણ ગુણપાળે તેને પ્રશ્ન પૂછવા માંડ્યા. ‘અહો બ્રહ્મચારી ! આપની જન્મભૂમિ ક્યાં છે ?' ત્યારે તે કહેવા લાગ્યો. ‘આજ નગરમાં સોમશર્મા નામે બ્રાહ્મણનો હું રુદ્રદત્ત નામે પુત્ર છું, હું મ્હારા માતા-પિતાની