________________
ખૂબુર ચોરની 8થા (30) C મંત્રીને બાંધીને ગંગા નદીના પ્રવાહમાં નાંખ્યો. દૈવયોગે મંત્રી રેતમાં પડ્યો, તેથી મૃત્યુથી બચ્યો. કારણ કે, પુણ્ય માણસની રક્ષા કરે છે. કહ્યું છે કે : વનમાં, રણમાં, શબુમાં, જળમાં, અગ્નિમાં, હોટા સમુદ્રમાં અને પર્વતના શિખર ઉપર સૂઈ ગએલો હોય, અથવા પ્રમાદથી વિષમ રીતે રહ્યો હોય; તો પણ તેની પૂર્વે કરેલાં પુણ્ય રક્ષા કરે છે.
રેત ઉપર પડેલા મંત્રીએ વિચાર્યું કે, “રાજાએ ક્રોધથી આવી રીતે મને નઠારી દશામાં પહોંચાડ્યો, તેથી જે “કવિને કવિ સહન કરે નહીં તે ખરેખરૂં છે. કહ્યું છે કે દુષ્ટ માણસ ઉત્તમ પુરુષ ઉપર ક્રોધ રાખે છે, ચોર સ્વભાવથી જાગનારા પુરુષ ઉપર કોપ કરે છે, પાપી માણસ ધમ ઉપર કોપ રાખે છે, વ્હીકણ પુરુષ શૂરવીર ઉપર કોપ રાખે છે અને કવિ, કવિ ઉપર કોપ રાખે છે. ગર્દભ, શ્વાન, ઘોડા, જૂગારી, પંડિત અને બાળકો એ એક બીજાને સહન કરતા નથી; તેમ જ તેઓ એક બીજા વગર રહી પણ શકતા નથી. આવી રીતે એ કવિ રાજાએ મ્હારા ઉપર દ્વેષ રાખી આ પ્રમાણે કર્યું, તેથી હવે મારે આ જળમાં પડી મરવું જોઈએ. એ પ્રમાણે વિચારી મંત્રી જળમાં ઉભો રહી નીચેની ગાથા કહેવા લાગ્યો :
जेण बीया परोहति । जेण सिंचंति पावया ॥ तस्स मज्झे मरिस्सामि ।
जायं सरणओ भयं ॥ ७ ॥ ભાવાર્થ જે પાણીથી બીજ ઉગે છે અને જે પાણીથી વૃક્ષનું સિંચન થાય છે, તે પાણીની વચમાં હું મૃત્યુ પામીશ; તેથી મારે શરણથી ભય થયો. (૭)
પછી થોડી વારે પાણીને નીચી તરફ વળતું જોઈ આ પ્રમાણે અન્યોક્તિથી તેણે એક કાવ્ય કહ્યું :
(હૂતવિભિનવૃત્તમ્) शैत्यं नाम गुणस्तवैव तदनु स्वाभाविकी स्वच्छता । किं बुमः शुचितां भवंत्यशुचयः स्पर्शात्तवैवापरे । किं वातः परमुच्यते स्तुतिपदं यज्जीवनं देहिनां । तं चेन्नीचपथेन गष्छसि पयः कस्त्वां निरोद्धं क्षमः ॥ ८ ॥ ભાવાર્થ : “હે જળ ! ત્યારો પહેલો ગુણ શીતળતા છે, તે પછીનો
