Page Text
________________
પ્યપુર ચોરની 8થા • (૨3) B કદાપિ રહી શકે નહીં. માટે હે મંત્રી ! તેઓ હારી સામે ટકી શકવાના નથી.” મંત્રીએ કહ્યું : “હે મહારાજ ! તેઓ જુદા જુદા અસમર્થ છે, પણ જયારે સર્વ સાથે એકઠા મળે, ત્યારે તેઓનું સામર્થ્ય થઈ શકે છે. કહ્યું છે કે ઘણી અસાર વસ્તુઓનો પણ જો સમુદાય હોય, તો તે ઘણો ભયંકર થાય છે. ઘણા તૃણ-સૂત્રના તારથી ખોટો દોર થાય છે કે, જેથી હોટો હસ્તિ બંધાય છે.” રાજાએ કહ્યું : “હે મંત્રી ! અસાર સમુદાયથી કંઈપણ થઈ શકતું નથી. કહ્યું છે કે : “જે પુરુષ પરાક્રમથી અધિક છે, તે જ પુરુષ સર્વ કાર્ય કરવામાં સમર્થ થઈ શકે છે, પણ ઘણા ઉત્પન્ન થએલા નિર્બળ પુરુષો વડે શું ? જેમ ચંદ્ર સઘળી દિશાઓના મુખમંડળને પ્રકાશ કરે છે અને તારાઓનો સમૂહ ઘણો હોય છે, તો પણ તે પ્રકાશ કરવાને અસમર્થ છે.”
મંત્રીએ કહ્યું : “હે રાજન્ તમે આવો દુરાગ્રહ ન કરો. આવા આગ્રહથી હું ધારું છું કે, તમારો વિનાશકાળ હવે પ્રાપ્ત થયો, નહિ તો આવી વિપરીત બુદ્ધિ થાય નહીં. જાઓ, સુવર્ણનો મૃગ કોઈએ બનાવ્યો નથી, પૂર્વે કોઈએ જોયો નથી અને ક્યાંય સાંભળ્યો પણ નથી, તથાપિ રામચંદ્રની તેના ઉપર તૃષ્ણા થઈ, તેથી એમ સિદ્ધ થાય છે કે, વિનાશકાળમાં વિપરિત બુદ્ધિ થાય છે. કહ્યું છે કે જેઓ યમરાજના પાશમાં બંધાવા લાગ્યા છે અને જેઓનાં ચિત્ત દૈવથી (કર્મથી) હણાઈ ગયાં છે એવા મોટા પુરુષોની બુદ્ધિઓ કુમાર્ગે ચાલનારી થાય છે. વળી રાવણ પરસ્ત્રીનું હરણ કરવામાં શું દોષ નહોતો જાણતો ? રામે વનમાં સુવર્ણના મૃગનો અસંભવ શું નહોતો જાણ્યો ? અને યુધિષ્ઠિરે પાસે રમવાથી અનર્થ પ્રાપ્ત થશે એમ શું નહોતું જાણ્યું ? અર્થાત્ સૌએ જાણ્યું હતું, પણ જયારે વિપત્તિ નજીક આવવાની હોય, ત્યારે મૂઢમનવાળા થએલા પુરુષોની બુદ્ધિ પણ ક્ષય પામી જાય છે. હે રાજા ! તેવી રીતે તમારી બુદ્ધિ પણ વિપરીત થઈ છે. તેમ જ ઘણા માણસો સાથે વિરોધ કરવાથી પરિણામે નાશ વિના બીજાં થાય જ નહીં. તે ઉપર એક કથા કહું તે સાંભળો :
હસ્તિનાગપુર નગરમાં દુષ્ટોનો નિગ્રહ કરનારો અને શિષ્ટ પુરુષોનું પાલન કરનારો એવો સુયોધન નામે રાજા હતો. તેને કમળા નામે રાણી અને ગુણપાળ નામે પુત્ર હતો. તે રાજાને સ્વામીનું હિત કરવામાં તત્પર એવો પુરુષોત્તમ નામે મંત્રી હતો. જે સ્વામીનું હિત કરે તે મંત્રી કહેવાય છે. કહ્યું
બા :
| SR No. | 022348 |
| Book Title | Samyktva Kaumudi Tatha Adinath Shakunavali |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Padmabodhivijay |
| Publisher | Jinshasan Aradhana Trust |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 156 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |