________________
(૫૮) • સભ્યત્વકીમુદી ભાષાંતર 4 બૂરાઈ સાંભળતો નથી; અને ગુરુજનની ઉપેક્ષા કરે છે. તેતો સ્ત્રીને એમ કહે છે કે, “હે કમળપત્ર સમાન નેત્ર વાળી! આ રાજમાર્ગ છે તે મને વિંધ્યાટવીના પંથ સમાન લાગે છે; માટે આગળ ચાલ.” વળી અહો ! મકરધ્વજ જે કામદેવ તેનું માહાત્મ એવું છે કે, તે હોટા મોટા પંડિતજનોની પણ વિડંબના કરે છે. કહ્યું છે કે : મકરધ્વજ દેવ કળાઓને વિષે ચતુર એવા પુરુષોને પણ વિહલ કરી દે છે; ગંભિર પુરુષોને પણ હસાવે છે; પંડિતજનોની પણ વિડંબના કરે છે; અને ધૈર્યવાન પુરુષોને પણ હલકા પાડી દે છે.
(બંધુશ્રી પોતાની પુત્રી કનકશ્રીને કહે છે.) માટે હે પુત્રી ! વધારે શું કહું? હું કોઈ રીતે તે દુષ્ટા જિનદત્તા મૃત્યુ પામે તેવા ઉપાય કરીશ.' આ પ્રમાણે પુત્રીના અંતઃકરણને વિષે સંતોષ ઉત્પન્ન કરાવી માતાએ તેને ઘેર વિદાય કરી અને પોતે મનમાં વૈર રાખ્યું.
એકદા એક મહારૌદ્રમૂર્તિ કાપાલિકા નામે યોગી બીજા અનેક અવધૂતની સાથે બંધુશ્રીને ઘેર ભિક્ષા માગવા આવ્યો, તેણે શરીર ઉપર હાડકાનાં ઘરેણાં પહેર્યા હતા, અને હાથમાં ત્રિશૂળ, ડાકલું, કંકણ વિગેરે ધારણ કર્યા હતાં. આવા યોગીને જોઈને બંધુશ્રીએ વિચાર્યું કે : “અહો ! મેં કાપાલિક તો અનેક જોયા છે, પણ આના જેવું માહાત્મ ક્યાંય દીઠું નહીં; આની પાસે અવશ્ય મહારી કાર્ય સિદ્ધિ થશે.” એવો વિચાર કરીને તેણીએ તેને અનેક રસવતીયુક્ત ભિક્ષા દીધી. કહ્યું છે કે : કાયર્થિ માણસો જ (બીજાની) સેવા કરે છે; વિના કાર્યો કોઈ કોઈને ગમતું નથી. વાછરડું પણ દૂધ નથી મળતું ત્યારે ગાયને ત્યજી દે છે.
બંધુશ્રી તો રોજ એ પ્રમાણે ભિક્ષા આપવા લાગી, તે ઉપરથી પેલા યોગીએ વિચાર્યું કે, “અહો ! એ મારી માતાતુલ્ય છે; માટે એણીના ઉપર કાંઈ ઉપકાર (પ્રત્યુપકાર) કરૂં. કહ્યું છે કે : આ જગતને વિષે પાંચ પિતા કહેવાય છે. ૧. જન્મ આપનાર, ૨. ઉપકાર કરનાર, ૩. વિદ્યા શિખવનાર, ૪. અન્ન દેનાર અને ૫. ભયથી રક્ષણ કરનાર. એવું ધારીને યોગીએ કહ્યું. “હે માતા ! મને મહાવિદ્યાઓ સિદ્ધ થઈ છે, માટે કંઈ પ્રયોજન હોય તો કહો.” એ ઉપરથી બંધુશ્રીએ રડતાં રડતાં સર્વ વાત કહી. “મહારે અન્ય કાંઈ કાર્ય નથી, ફક્ત તારે આ દુષ્ટા જિનદત્તાને મારી નાંખવી; તો જ તારી વ્હેનનો ગૃહાવાસ સુખદાયક
૧ ડમરૂ. (વાજિંત્ર)