Samyktva Kaumudi Tatha Adinath Shakunavali

SR No.: 022348
Original Sutra Author: N/A
Author: Padmabodhivijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Publication Year: 2001
Total Pages: 156
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 43

(૪૨) - સગ્ન8ત્વકીક્ષદી ભાષાંતર ! રામે સુવર્ણના મૃગને જાણ્યો નહીં, નહુષ રાજાએ બ્રાહ્મણોને પાલખીમાં જોડ્યા હતા, અર્જુનને એક બ્રાહ્મણની વાછરડાસહિત ગાયને હરણ કરવાની બુદ્ધિ થઈ હતી, અને ધર્મરાજાએ પોતાના ચાર ભાઈઓની સ્ત્રી દ્રૌપદીને જૂગટામાં આપી દીધી હતી; કારણ કે, ઘણું કરીને વિનાશકાળમાં સપુરુષોની બુદ્ધિઓ પણ નાશ પામી જાય છે. તેમ બીજી પણ એવી કહેવત ચાલે છે કે : રાવણના કપાળમાં એકશોને આઠ બુદ્ધિઓ હતી, પણ જયારે લંકા ભાંગવાનો વખત આવ્યો, ત્યારે એક બુદ્ધિ પણ આવી નહીં !”
હવે જયારે રાજા પદભ્રષ્ટ થઈને નિકળ્યો, ત્યારે તેણે વિચાર્યું કે, યમદંડને આ ઉપાયથી મારીને પછી સુખેથી રાજય કરવાનો મહારો વિચાર હતો, પણ મહારા નઠારા કર્મનું પરિણામ મહારાજ ઉપર આવી પડ્યું! અહો ! દૈવની વિચિત્રગતિ છે !! તે કોઈના જાણવામાં આવતી નથી.” (આ વૃત્તાંત સુબુદ્ધિમંત્રી પદ્ધોદય રાજાને કહે છે કે) : “હે રાજા ! ઉપરોક્ત દ્રષ્ટાંતથી એમ નિશ્ચય કરવો કે, કોઈની સાથે વિરોધ કરવો નહીં. વિરોધ કરવાથી પોતાનો જ નાશ થઈ જાય છે. કહ્યું છે કે : જેવા તેવા માણસનો પણ પરાભવ કરવો નહીં. જેમાં એક ટીંટોડે આખા સમુદ્રને વ્યાકૂળ કર્યો હતો તેમ.
ટીંટોડા અને સમુદ્રની કથા આ પ્રમાણે ઃ
દક્ષિણ સમુદ્ર તીરે એક ટીંટોડાનું જોવું રહેતું હતું. એકદા ટીંટોડીને પ્રસવનો વખત આવ્યો, ત્યારે તેણીએ પોતાના સ્વામીને કહ્યું. “હે નાથ ! પ્રસવયોગ્ય સ્થાન શોધી કાઢો. ટીંટોડાએ કહ્યું. “હે સ્ત્રી ! આ સ્થાન પ્રસવ યોગ્ય છે.” તેણીએ કહ્યું. “આ સ્થાનમાં સમુદ્રની ભરતીનું પાણી આવે છે.” ટીટોડે કહ્યું. “આપણાં ઈંડા સમુદ્ર લઈ લે, એવો શું હું નિર્બળ છું?' ટીંટોડી હસીને બોલી. “સ્વામિન્, તમારામાં અને સમુદ્રમાં મોટું અંતર છે, અથવા જેને પોતાનો પરાભવ કરવા માટે યોગ્યયોગ્યના વિચારનું જ્ઞાન છે, તે વિપત્તિના વખતે પણ દુઃખ ભોગવનારો થતો નથી. કહ્યું છે કે જે અયોગ્ય કામને આદરી બેસે, સ્વજનમાં વિરોધ થાય એવું કામ કરે, બળિયાની સાથે બાથ ભીડવા તત્પર થાય, અને કુટિલસ્ત્રીનો વિશ્વાસ કરે, એ ચાર વાનાં મૃત્યુનાં દ્વાર છે.”
સ્વામીએ તેનો યોગ્ય જવાબ દીધો એટલે તેણીએ ત્યાં જ પ્રસવ કર્યો. સમુદ્ર પણ આ બધું સાંભળીને તેની શક્તિ જાણવાને તેનાં ઈંડાં હરી લીધાં !