________________
0 (૫૨) • સભ્યત્વોમુદી ભાષાંતર ૮ ઉપકારી જિનદત્ત શેઠનું સર્વ વૃત્તાંત જાણી લીધું. કારણ કે, નારકી અને દેવતાને ભવપ્રત્યય (સ્વભાવિક રીતે આખા ભવ સુધીનું) અવધિજ્ઞાન થાય છે. દેવતાએ કહ્યું કે, “અહો ! જિનદત્તશેઠ મને ધર્મનો ઉપદેશ આપનાર છે, તેનો ઉપકાર હું ક્યારે પણ ભૂલીશ નહીં. જો હું તેનો ઉપકાર ભૂલી જઈશ તો મારા જેવો કોઈ પાપી નથી. કહ્યું છે કે : જે કોઈ એક અક્ષર અથવા એક પદાર્થનો ઉપદેશ કરે, તેવા ઉપકારીને જે ભૂલી જાય છે, તે પાપી કહેવાય છે; તો જે ધર્મનો ઉપદેશક હોય, તેને ભૂલી જવાથી કેમ પાપ ન લાગે ?' આવી રીતે વિચારી પોતાના ઉપકારી ગુરનો ઉપસર્ગ નિવારવાને માટે તે દંડધર થઈ શેઠના બારણે આવી ઉભો રહ્યો. તેવામાં રાજાના કિંકરો શેઠને પકડવા આવ્યા એટલે તેણે કહ્યું કે, “અરે બાપડાઓ ! તમે કેમ આવ્યા છો ?' રાજપુરુષોએ કહ્યું. “અરે રાંક ! તું અમારા હાથે મરણ પામવાને કેમ ઈચ્છે છે?” દંડધરે કહ્યું. “અરે દુષ્ટો ! તમે ઘણા જાડા છો તેથી શું ડરાવો છો ? તમારા સ્કૂલ શરીરથી કંઈપણ થવાનું નથી. કારણ કે, જેનામાં તેજ હોય, તે જો કે, સૂક્ષ્મ હોય તો પણ બળવાન કહેવાય છે. કહ્યું છે કેઃ “હસ્તિ ઘણા મોટા શરીરવાળો હોય છે, તો પણ તે એક અંકૂશને વશ થઈ જાય છે, ત્યારે શું અંકૂશ હસ્તિ જેટલું છે? દીપક પ્રદીપ્ત થતાં ઘણો અંધકાર નાશ પામે છે, માટે શું તે દીપકના જેટલો અંધકાર હોય છે ? વજના પ્રહારથી મ્હોટા પર્વતો પડી જાય છે, માટે શું તે વજના જેટલો પર્વત છે ? અર્થાત્ જેમાં તેજ હોય તે બળવાન છે; તેથી મોટી સ્કૂલ વસ્તુમાં કાંઈ પ્રતીતિ (ખાત્રી) રાખવી નહીં. વળી સિંહ દૂબળો હોય તો પણ તે હસ્તિના જેવો કહેવાય નહીં; તેથી બળ છે તે પ્રધાન છે. કાંઈ માંસનો પિંડ પ્રધાન નથી. કારણ કે, વનમાં એક સિંહના શદથી હસ્તિઓનાં અનેક ટોળાં મદને છોડી દે છે આ પ્રમાણે કહીને દંડધરે કેટલાએક રાજપુરુષોને મારી નાંખ્યા, અને કેટલાએકને મૂચ્છિત ક્ય. તે વૃત્તાંત કોઈએ આવી રાજાને કહ્યો, એટલે રાજાએ બીજા કેટલાએક સુભટો ફરીથી મોકલ્યા; તેને પણ તેણે મારી નાંખ્યા. પછી રાજા કોપ પામી ચતુરંગ સેના લઈ પોતે આવ્યો. બન્નેને મોટો સંગ્રામ થયો. તેમાં દંડધારે સર્વેને મારી નાંખ્યા, તેથી રાજા એકલો રહ્યો. પછી દંડધર દેવતાએ રાક્ષસનું ભયંકર રૂપ ધર્યું, તે જોઈ રાજા ભય પામીને નાશી ગયો. દંડધાર તેની પછવાડે ગયો, અને કહેવા લાગ્યો કે, “હે દુખ ! તું જયાં જઈશ ત્યાં હું આવીને તને મારીશ;