________________
પ્યપુર ચોરની કથા • (3૫) 5 કહ્યું છે કે : માતા ઝેર દે, પિતા પુત્રને વેચે અને રાજા સર્વ ધન લૂંટી લે, તેમાં શી વેદના બાકી રહે ? આ પ્રમાણે ધીરપણાથી મહારૂં મરણ ભલે થાઓ ! એવું ધારીને હું ખુશ થઉં છું.” ઇંદ્રદત્તનું આવી રીતનું વચન સાંભળી રાજાએ કહ્યું કે, “આ દરવાજાનું અને નગરનું હારે પ્રયોજન નથી, જ્યાં હું રહું ત્યાં નગર જ સમજવું.” આવી રીતે રાજાની અને ઇંદ્રદત્તની ધીરજ તથા હિંમત જોઈ નગરદેવતાએ તત્કાળ દરવાજો બનાવી આપ્યો, અને પાંચ પ્રકારના આશ્ચર્ય પ્રગટ કરીને ઇંદ્રદત્તની પૂજા કરી કહ્યું છે કે : જે પુરુષને ઉધમ, સાહસ, ધૈર્ય, બળ, બુદ્ધિ અને પરાક્રમ એ છ વાનાં છે; તેવા પુરુષથી દેવતા પણ શંકા પામે છે. એવી રીતે યમદંડે કહેલા આ આખ્યાનનો અભિપ્રાય રાજાને જાણવામાં આવ્યો નહીં. પછી યમદંડ તે આખ્યાન કહી પોતાને ઘેર ગયો. એવી રીતે ત્રણ દિવસ ગયા.
ચોથે દિવસે યમદંડ રાજાની સભામાં ગયો. અગાઉ પ્રમાણે રાજાએ તેને ચોરની ખબર પૂછી, એટલે તેણે ના કહી. પછી “આટલી વાર કેમ થઈ ?' એમ પૂછ્યું. ત્યારે તેણે કહ્યું કે, “એક હરિણીની કથા હારા સાંભળવામાં આવી, તેથી વાર થઈ.” રાજાએ તે કથા કહેવાને કહ્યું. ત્યારે યમદંડ આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્યો : -
सव्वं विसर्ज हि सलिलं । सव्वारन्नं च कूडसंछन्नं ॥ राया जत्थ सर्यवाहो ।
तत्थ मियाणं कओ वासो ॥ ६ ॥ તળાવથી વીંટળાયેલું, ઘણા પાંદડાવાળા સરળ વૃક્ષના સમુહથી વિસ્તારવાળું એક ઉદ્યાન હતું, તેમાં ઘણાં બાળકો સહિત એક હરિણી રહેતી હતી. તે હરિણી પોતાનાં બચ્ચાંઓ સાથે વનભૂમિનાં લીલા ઘાસ ચરી અને શીતળ જળવાળા તળાવમાં જળપાન કરી પોતાનો કાળ સુખેથી નિર્ગમન કરતી હતી. તેની નજીક એક શહેર હતું. તેમાં રિપુમર્દન નામનો રાજા હતો. તેને ઘણા કુમારો હતા. એક વખતે કોઈ શીકારીએ એક મૃગલીનું બચ્ચું, તે જીર્ણ વનમાંથી પકડી રાજાના એક કુમારને આપ્યું. આ સુંદર મૃગનાં બચ્ચાંને જોઈને બીજા રાજકુમારો મૃગના બચ્ચાને માટે ઈચ્છાવાળા થયા. પછી તેઓ એકઠા થઈને રાજાની આગળ કહેવા લાગ્યા કે, “હે સ્વામિન્ ! અમોને આવાં મૃગનાં
