Book Title: Muhpatti Charcha
Author(s): Padmasenvijay, Kulchandrasuri, Nipunchandravijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023016/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurjarabhASAnuvAdasamalaSkRtA muhapatti carcA 100 vairAgyavAridhi AyaDatIrthoddhAraka pa.pU.A.zrImad vijaya kulacandrasUrIzvarajI ma.sA. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyaDa tIrthoddhAraka, vairAgyavAridhi pa.pU.AcArya zrI kulacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI lekhita-saMpAdita-prerita sAhityayAtrA 1. zrI kalpasUtra-akSaragamanikA (pratAkAra) 2. zrI zrAddhavidhi prakaraNa -saMskRta (pratAkAra) 3. zrI AcArAphasUtra-akSaragamanikA (prathama zrutaskandha) 4. zrI AcArA sUtra - akSaragamanikA (dvitIya zrutaskandha) 5. zrI sUtrakRtAphasUtra - akSaragamanikA (prathama zrutaskandha) 6. zrI sUtrakRtAsUtra - akSaragamanikA (dvitIya zrutaskandha) 7. zrI zrAddha-jItakalpa (pratAkAra) 8. navya yatijItakalpa (pratAkAra) 9. zrI mahAnizItha sUtra 10. zrI paccakalpabhASacUrNi 11. nyAyAvatAra -saTIka 12. muhapatti carcA 13. zrI viMzativizikA prakaraNa (gujarAtI) 14. zrI viMzativiMzikA prakaraNa (saTIka) 15. zrI mArga parizuddhi prakaraNa (saTIka) 16. sulabha dhAturUpa koza (bhAga 1-2-3) 17. saMskRta zabda rUpAvalI 18. saMskRta adyatanAdi rUpAvalI 19. subodha saMskRta mArgopadezikA (saMskRta buka -1) 20. subodha saMskRta mandirAntaH pravezikA (saMskRta buka -2) 21. karma nacAvata timahi nAcata (gujarAtI) 22. sukhI jIvananI mAsTara kI (gujarAtI) 23. jIva thI ziva tarapha (gujarAtI) 24. tattvanI vebasAITa (gujarAtI) 25. bhakti karatAM chUTe mArA prANa (gujarAtI) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16YOYOYO ( zrI Atma-kamala-vIra-dAna-prema-bhuvanabhAnu-jayaghoSasUrisadAro nama: II) muhapati carcA 0999999999999999999999999 Q. siddhAMta mahodadhi sva.5.pU.A. zrI premasUrIzvarajI ma.sA.nA caramaziSyaratna pa.pU. verAgyavAridhi AcAryadeva zrImad vijaya kulacandrasUrIzvarajI mahArAjA 99999999999999999999999999200 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlya H- 85 vimocana : caitra vada - 2, tA. 24-4-2016 (pUjyazrIno saMyama suvarNa divasa) * prApti sthAna * divya darzana kAryAlaya - 39, kalikuMDa sosAyaTI, maphalIpura cAra rastA, dhoLakA - 387810. ji. amadAvAda (gu.) phona : 027414-225482, 225981 * DaoN .saMjayabhAi zAha * megha mayura grupa opha kaMpanI O/B/5, tribhuvana kompalekSa, ghoDadoDa roDa, surata - 395007 phona : 0261-266971-4 mo.: 98251 21455 * zrI bAbulAlajI saremalajI * zrI AzApuraNa jaina jJAna bhaMDAra, hIrA jaina sosAyaTI, rAmavADI, sAbaramatI amadAvAda(guja.) mo : 9426585904 * zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zve.mU.tapA.jaina saMgha * mAtuzrI jayAlakSmI ArAdhanA bhavana 115, Do. manubhAi pI. vaidha mArga, tilaka roDa ghATakopara (isTa), muMbai - 400077. saMparka : mobAila naM. : kIrtibhAi : 9820765098 rohItabhAi : 9892081439 - mudraka : rAjula ATaeNsa, ghATakopara mo. 9869070683 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa .. samarpaNa .. samarpaNa .. parama pUjya gurudevane samarpaNa... zilpI banI aneka sAdhuone ghaDanArA, jinazAsanane vizALa sAdhu samudAyanI bheTa dharanArA vipula karma-sAhityanuM nava-nirmANa karanArA, utkRSTa nirmala saMyama nuM pAlana karanArA, evA siddhAMtamahodadhi, karmasAhityaniSNAta parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma.sA.nA karakamalamAM sAdara samarpaNa... pa.pU.A.zrI kulacandrasUrIzvarajI ma.sA. caitra vada 2, saMvata 2072 (pUjyazrIno saMyama -suvarNa dina) D Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumodanA.. anumodanA anumodanA... siddhAMtamahodadhi, karmasAhityaniSNAta pa.pU.A.deva zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma.sA.nI svargArohaNa ardhazatAbdi (2024-2004) nimitte tathA vairAgyavAridhi, AyaDatIrthoddhAraka pa.pU.AcAryadeva zrImad vijaya kulacandrasUrIzvarajI ma.sA. nA 50 varSanA saMyama jIvananA (2023-2073) suvarNa avasare A graMthanA lAbhArthI gaM.sva. mRdulAbena araviMdabhAi zAha putra prazAMta, putravadhu rUpaMkIbena - potra : pAvana pautrI AlokI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya "muhapatti carcA" nAmano graMtha pa. pU. zrI buTerAyajI mahArAje potAnA jIvanacaritra sAtheno vi.saM. 1934mAM bahAra pADela. tene pharIthI temanI ja bhASA rAkhI uparAMta gujarAtI anuvAda sAthe ame prakAzita karatA AnaMda anubhavIe chIe. A punaHmudraNa graMthanA preraka pU. paM. zrI kulacaMdravijayajI gaNivarya tathA anuvAdaka paM. zrI nipuNacaMdravijayajI gaNi temaja graMthanA saMpAdaka pU. paMnyAsazrI padmasenavijayajI gaNivaryanA ame RNI chIe. sva. pUjya siddhAnta mahodadhi karmasAhitya niSNAta AcAryadeva zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAja tathA saMghahitaciMtaka nyAyavizArada AcAryadeva zrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanI divya kRpA tathA samatAsAgara paMnyAsa zrI padmavijayajI gaNivaryanA ziSyaratna vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrI vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI preraNAthI cAlatA zrutabhaktinA kAryamAM vizeSa pragati thatI raho eja zrutAdhiSThAyikA devIne amArI bhAvabharI prArthanA. prastuta graMthanA svAdhyAyathI aneka AtmAo zuddha mArga pAmI karmanirjarAne sAdho evI zubhAbhilASA. lI. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa TrasTIo H (1) caMdrakumAra bAbubhAI jarIvAlA (2) lalitabhAI Ara. koThArI (3) navInacaMdra bhagavAnadAsa zAha (4) puMDarIkabhAI aMbAlAla zAha muhapatti carcA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH atha zrI buddhivijejI eTale zrI bUTerAyajI kRta mukhapattikI caracA likhyate // karmavidAraNakhaDagasama // tapevirAjata joya // amitavIryayuta vaMdIye // vIra jJAtasuta soya kAmadhenu aru surataru | ciMtAmaNIsamAna // gaNadharagautama gAie || kevalalabdhinidhAna // 2 vIrapaTodharaguNanidhI // namIye sohamasAmi // vicare munivarasaMpadA || Aja jAsake nAma || 3 hetu devagurunamanako // namana karI dharI prIti // caracA 'munimuSavastrakI // " lighU jinAgamarIti // 4 AThapuDo mukhapotikari // tAme dorA ghAla // muSa bAMdhe kAne karI // nita te DhUMDaka bhAla // 5 kAne pove nAkapara // thApe je mukhapoti // prastAve vyAkhyAnake / yatisaMvegI sota // 6 karathApita mukhapotise // muSa DhakI bolaNa jeha // jAte lage na pApa jima // kahe jainamuni teha // 7 ina tinomu kauNasI // munimudrA asalI ya // paramaparAkI jANIye // jasu mana zaMkA Iya // 8 tasu mana nirmala karaNako | "karI vacanakA sAra // buddhivijemunirAjane // suno bhavika naranAra // 9 1. mukhavastra - muhapattikI / 2 likhU / evaM Sa ko kha sarvatra jAneM / 3 jIsase / 4 yaha 5 zrI jinavacana ko pradhAna kara / mohapattI carcA * 9 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH maMgaLa duhA karma vidAraNa khaDjha sama, tapo virAjIta jeha amIta vIrya yukta vaMdie, vIra jJAta putra teha... 1 kAmadhenu aruM surataru cintAmaNI samAna gaNadhara gautama gAIe kevala labdhi nidhAna... 2 vIra paTTadhara guNanIdhi namIe saudharma svAmI vicare munivara saMpadA Aje jehanA nAma... 3 deva guru namana hetu namana karI dharI prIta carcA muni mukha vastranI lIkhuM jinAgama rIta... 4 . ATha paDa muhapattInA karI temAM dorA tANa mukha bAMdhe kAne karI nitya te DhaMDhaka jANe... 5 kAne parove nAka para sthApe muhapatti jeha avasare vyAkhyAnanA yati saMvegI teha... 6 kara sthApita muhapattithI mukha DhAMkI bole jeha jehathI lAge na pApa jema kahIe jaina muni teha... 7 A traNa mudrAmAMthI kaI muni mudrA asalI kahevI paraMparAnI jANIe jasa mana zaMkA ehavI. 8 tana mana nirmala karavA karI vacana maMthanasAra buddhi vijaya munirAjane sAMbhaLo bhavika naranAra. 9 * * * 1 - mohapattI carcA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMjAba dezameM eka duluyA gAma che saraMdavasIke pAsa, kosa cAra pAMca heludehANekI tarpha, balolapurameM sAta ATha kosa he dakSiNakI tarpha / tisa dulUyA gAmake viSe eka 'gAthApati paTTela rahetA thA / paTela kisako kahiM ? je gAmakA codharI hove te, tathA gujarAta dezameM kuNabI kahe che, tathA paMjAbadesameM jATa kahe che tathA siMgha kahe cha / tisa gAmameM eka jATa vasaithA / usakA nAma TekasiMgha hutA' / tisakA gotra gila tathA jhalI hutA / tIsakI strIkA nAma karmo thA / jaMgala dezameM jodhapura gAmache uhAMkI beTIthI / usakA gotra mAna thA / gharameM to kAla mujaba 'achethe paraMtu veTA hovethA so paMdarA solA dinake aMdara 2 mara jAvethA / usa gAmameM eka sAdhu Aya gayA / tisako puchayA-sAdhujI hamAre putra hove che piNa dasa pAMca dinakA hoya ke mara jAve che / koi jIvegA ke nahIM ? Apa kRpA karake kaho jisa bAtameM hamAreko saMtoSa Ave / taba sAdhujIne kahyA-tuma phikara mata karo / tumAre ghara aba beTA hovegA so jIvatA rahegA paraMtu ... ____ choTI 10uMvarameM dIkSA le jAvegA / paraMtu te sAdhu jaina ke liMgameM nahIM thA / 'anna liMgake veSameM thA / mere mAtA pitA jainI nahI the / isi bAta ko jJAnI jANe kyA 12barataMta thA paraMtu usakA kathana bahulatA satya huA / eha bAta meM merI mAtA pAse sAMbhalI'3 che / tattva jJAnI kahe te pramANa / tava strI bharatAra dono bole- hamAre putra jIvatA rahe / sAdhu ho jAve to achI bAta he / ima kahI sAdhujI to calA gayA / keTalAka kAla gayA pIche Asare saMvata 1863 ke sAlaha mArA janma huA / te sAdhune kahyA thA beTA kA nAma TalasiMgha rAkhajo / usake Age Tala ke0 "vAjitra bAjaigeM / jaba merA janma huvA mAtA pitA ne merA nAma TalasiMgha dharyA, piNa te nAma ghaNA prasiddha nahi hoyA tathA hamAre gAmamAM merA nAma dalasiMgha thayA / phera5 hama 16bIje grAma jAya base / usa gAmameM merA nAma bUTA paDa gayA / so aba laga che / jaba hama sAta ATha varasa kA huA taba merA pitA to kAla basa ho gayA / jaba meM paMdrA solA varasa kA thayA / mere ko zubha karma ke jore bhoga vAsanA 1 gRhastha / 2 basatA thA / 3 thA / evaM sarvatra / 4 vahA~ kI / 5 acchA thA / 6 hotA thA / 7 jAtA thA / 8 jIyegA / 9 jIndA / 10 umra meM / 11 anya / 12 hakIkata / 13 sunI hai / 14. bAje bajeMge / 15 phira / 16 dUsare / 17 huA / mohapattI carcA * 2 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMjAba dezamAM duluyA nAmanuM gAma, saraMtavasInI pAse che. heludehANAnI tarapha cAra pAMca kosa che ane balolapurathI dakSiNa tarapha sAta ATha koza che. te dulayA gAmamAM eka paTela gRhastha rahetA hatA. gAmanA je caudharI hoya tene paTela kahe che. ane gujarAtamAM tene kaNabI paTela kahe che, paMjAbamAM tene jATa kahe che tathA siMga paNa kahe che. te gAmamAM eka jaTa rahetA hatA temanuM nAma TekasiMga hatuM. tenuM gautra zIla tathA jhalI hatuM, tenI strInuM nAma karmo hatuM. jaMgala dezamAM jodhapura gAma che tyAMnI beTI hatI. tenuM gotra "mA" hatuM. gharamAM to kAla pramANe sAru hatuM paraMtu putra janme to paMdara-soLa divasanI aMdara marI jAya. te gAmamAM ekavAra eka sAdhu AvyA. temane pUchyuM - sAdhujI amAre putra thAya che paraMtu daza, pAMca divasanA thaIne marI jAya che, koI jIvaze ke nahi kRpA karI jaNAvo. je vAtathI amane saMtoSa thAya. tyAre sAdhujIe kahyuM tame ciMtA na karo. tamArA ghare have je chokaro thaze te jIvato raheze, paraMtu nAnI uMmaramAM dIkSA laI leze. paraMtu te sAdhu jaina vezamAM na hatA anya liMganA vezamAM hatA. mArA mAtA pitA jaina na hatA. A vAtane jJAnI jANe, zuM bhaviSya hatuM paraMtu temanuM kathana ghaNuM karIne sAcuM paDyuM... A vAta meM mArI mA pAse sAMbhaLI che. tattvajJAnI kahe te pramANa, tyAre pati patni bane bolyA - amAro putra jIvato rahe ane sAdhu thaI jAya to sArI vAta che. A pramANe kahIne sAdhujI to cAlyA gayA. keTalAka samaya pachI Azare saM. 1863nI sAlamAM mAro janma thayo. te sAdhujIe kahyuM hatuM. putranuM nAma TahelasiMga rAkhajo, tenI AgaLa TahelanA vAjiMtro vAgaze. jyAre mAro janma thayo mAtA pitAe mAruM nAma TahelasiMga rAkhyuM paNa te nAma ghaNu prasiddha thayuM nahi ane amArA gAmamAM mAruM nAma dalasiMga thayuM. pachI ame bIjA gAma jaI vasyA, te gAmamAM mAruM nAma buTo paDyuM te hajI sudhI che. jyAre huM sAta ATha varSano thayo tyAre mArA zubha karmanA prabhAve bhogavAsanA alpa ane dharma karavAnI rUci ghaNI, saMsArarUci ochI, paraMtu te gAmamAM sadguruno yoga na hato, mithyAtvI loko rahetA hatA. == ra sa mohapatI carcA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpa, aru dharma karaNe kI rucI ghaNI, saMsAra kI rucI thoDI / paraMtu usa grAma meM sata gurukA joga nahI thA / mithyAtI loka base the / ___ meM 'gurumuSI akSara paDane lagA / sIkhoM kI bAMNI paDhyA / 'tivAre mere mana mAM vairAga AyA / dIkSA leNe kI mAtA pAse AjJA mAgI / mAtA qahaNI lAgI-he putra sAdhu kA vacana he tene to sAdhu ho jANA he / merA tere sAtha ghaNA moha he / mere mare pache tuma sAdhu hojo / tuma to ghara viSe sAdhu sarikhA he / tumAne koi grahastha kA kajIyA "gala pAyA- nahi ityAdika ghaNA uttara huA / mAtAne dIkSA kI AjJA dIdhI paraMtu mere koM kahyA - he putra eha kAma mata karajo - "ghara choDI ghara mata bAMdijo / dekhake tyAgI vairAgI paMDita guru dhArijo / pahilAM guru dekha ke pIche mere pAso AjJA le ke sAdhu hojo / phera meM ghaNe phakIrAM ko dekhyA paMjAba desa meM / paraMtu mere ko koi guru tathA koi mata ruce nahI / meM kabI to phakIrAM ke pAsa calA jAvAM tathA unAke mata dekhaNe vAste calA jAvAM / kabI ghara ko calAM AvAM / jahAM achA phakIra suNA tahAM cAlyA jAvA / paraMtu hamArI mAtA hamArA moha karI AvaNe jAvaNe vAste kharaca deve / kIsI bAte eha dukhI na hove / ima karatAM meM cauvIsa pacavIsa varasa kA thayA / jaba jaino nAma dharAbe the bAvIsa TolyAke "sAdhuvAkI mereko saMgata thai / karma joge meMne jANyA ei sAdhu saMsAratAraka che / ima jANI meneM 'anumattIyAkA paracA to choDa dIyA tAM / hAM bAvIsa TolyA ke keteka sAdhu mile / paraMtu meM 'TolatA 2 dillI gayA / tIhA mere ko nAgaramalla kI saMgata hui / nAgaramallajI TolyAkA "AmanAya karake paDyA hoyA thA / paMDita hutA / tathA meneM piNa isa bhava me vItarAga kI vANI suNI paDI nahI thI / 12panAnavaMdi puna vinA kevalI parupyA dharma suNanA atI durlabha che / pAlaNA to pIche che / sane sane hovegA / saMpUrNa to aMtake pichale bhava me hovegA / 1 sIkhoM kI bhASA / 2 paDhA / 3 taba / 4 gale paDI nahIM / 5 isa ghara ko choDakara dUsarA ghara mata bAMdhanA / arthAt punaH saMsAra mata basAnA / 6 yaha bUTA / 7 saMpradAyake / 8 sAdhuo kI 9 anya matavAloM kA paricaya / 10 DhUMDhatA 2 / 11 saMpradAya kI paraMparA se paDhA huA thA / 12 puNyAnubaMdhI puNya binA / mohapattI carcA * 3 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurumukhI akSara-zIkhonI bhASA bhaNavA lAgyo. zIkhonI vANI bhaNyo tyAre mArA manamAM vairAgya pragaTyo. dIkSA levAnI mAtA pAse AjJA mAgI. mAtA kahevA lAgI - he putra ! sAdhujInuM vacana che - tAre to sAdhu thaI javAnuM che paraMtu mane tArI upara ghaNo moha che. mATe mArA maryA pachI sAdhu thajo. tame to gharamAM sAdhu jevA ja cho. tamane gRhasthanI koI paNa jhaMjhaTa gaLe paDI nathI ItyAdi ghaNI vAto thaI. mAtAe dIkSAnI AjJA ApI. paraMtu mane kahyuM : he putra AvuM kAma tame nahi karatA - A ghara choDI bIjuM ghara nahi bAMdhatA. joIne tyAgI vairAgI paMDita gurune dhArajo tathA guru joIne pachI mArI pAse AjJA laIne sAdhu tho. tyAra pachI meM ghaNA phakIrone paMjAba dezamAM joyA paraMtu mane koI guru tathA koI mata ruce nahi, huM kyAreka to phakIronI pAse cAlyo jAuM, tathA temanA mata jevAne cAlyo jAuM, kyAreka ghare pAcho AvI jAuM, jyAM sArA phakIra sAMbhaLuM tyAM cAlyo jAuM. chatAM amArI mA mArA paranA mohanA lIdhe AvavA javAno kharca Ape ane koI vAte huM duHkhI na thAuM tenI kALajI rAkhe. A pramANe huM covIza, paccIsa varSano thayo tyAre jaina nAma dhArI bAvIza TolAnA sAdhuonI mane saMgata thaI. karmayoge meM jANyuM - e sAdhuo saMsAratAraka che ema jANI anya matIono paricaya meM choDI dIdho. tyAM paMjAbamAM 22 TolAnA sAdhuo male, paraMtu huM zodhato zodhato dilhI gayo. tyAM mane nAgaramalajInI saMgata thaI. nAgaramalajI ToLAnI paraMparAthI bhaNelA hatA. paMDita hatA tathA meM paNa A bhavamAM vItarAganI vANI sAMbhaLI ane vAMcI paNa na hatI. puNyAnubaMdhI puNya vinA kevalI bhASita dharma sAMbhaLavo ati durlabha che. pALavAnuM to pachIthI dhIme dhIme thaze ane saMpUrNa pALavuM to aMtanA caramabhavamAM thaze. nAgaramala malakacaMdanA TolAnA sAdhu pAse dIkSA levAnI meM mArI mAtAnI AjJA laIne huM sAdhu thayo. Azare saM. 1888nI sAlamAM. tyAre nAgaramalajI AcArAMga vAMcatA hatA tathA AcArAMga ane sugaDAMga sUtra sAMbhaLIne mane saMzaya paDI gayo paraMtu bheda kazo jANyo nahi. mane AvI 3 - mohapatI carcA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgaramalla malukacaMdake Toleke sAdhu pAsa meneM ApaNi mAtA ki AjJA le ke mai 'muMData thayA / Azare saMvata 1888 ke sAla / taba nAgaramallajI AcArAMga vAcaithA / pIche AcArAMga tathA sugaDAMga sUtra suNa ke mere ko saMsA paDa gayA / paraMtu bheda to kucha jANyA nahI / mere ko " ayasI pratIta Ai isa zAstra kA karatA sata puruSa che / isa siddhAMta ke ArAdhika kahAM vicarate hoege / tInA ko mere milyA joie | isI ihA thai / eha upakAra nAgaramallajIkA cheM / usa sAla meM jItamala terApaMthI kA dilli madhye comAsA thA 'tinA ko dekha ke kriyApAtra jAMNi unAke pAsa jANekI merI sarar3hA hoi / paraMtu mere mana meM ima Ayo nAgaramallajI to merA upagArI che tathA guru che / isakA to " guNalyA joie / paraMtu aba meM uThake terApaMthI sAtha calyA jAvA / inAkA koNa jANe usa desa meM AcAra vicAra cokhA hoveM vA mUMDA hoveM / mero ko ihAM to ache dIse che / mero ko " satAbI karanI na joie / terApaMthI ko kucha jANapaNa hoe to milaNA joga che / ima jANI nAgaramallake pAsa do barasa dIllI rahI kuchaka sAdhu kA AcAra gocara vyavahAra mAtra sIkhI neM terApaMthIyA ko dekhaNoM ke vAste mene vIhAra kara dIyA / terApaMthIyA ko mai jaipura me jAi mIlyA / terApaMthIyA kI saradA dhArineM uhAMte mivADa deza meM terApaMthIyA kA guru thA / unAMke pAsa meM gayA / unAkA AcAra kucAra dekhI neM unAkI kriyA uparathI merA mana haTa gayA / paraMtu saradA unAkI achI jAMNI / uhAM seM " turakara meM mAravADa meM AyA / unakI caracA meneM dhArI thI / so caracA meM bAvIsa TolyA kA mata khaMData kIyA thA unAneM unAkA mata khaMDaNa kIyA / taba mere ko saMkA paDa gai koNa saccA he ane koNa jUThA he ? paraMtu merI saradAna siddhAMta upara rahI / tathA merI saradAna eha rahI mukhabaMdhe liMgakI pUrva bhava viSe maineM upArajanA karIthI / te karma bhogave vinA kima chuTe ? meMne jANyA nahI isa bAte merI saradAna bAvIsa TolyA ke upara tathA terApaMthIyA upara rahI / karma joge meMne ima na vicArayA - vitarAge to ghaNA mata kahAche / koi - - 9 muMDa - dIkSita || 2 karIba / 3 vAcanA dete the / 4 saMzaya / 5 aisI / 6 milanA cAhie / 7 aisI icchA / 8 unako / 9 zraddhA / 10 guNa dekhane haiM / 11 antima nizcaya / 12 zIghra / mohapattI carcA * 4 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratitI thaI. A zAstranA kartA sapuruSa che. A siddhAMtanA ArAdhaka kyAMka vicaratA haze, temane mAre maLavuM joIe. AvI IcchA thaI. A upakAra nAgaramalajIno che. te varSe terApaMthI jItamalanuM cAturmAsa dilhImAM hatuM. temane joIne kriyApAtra jANIne temanI pAse javAnI mane zraddhA thaI, paNa mArA manamAM ema thayuM - nAgaramalajI mArA upakArI che ane guru che. emanA to guNo ja jevA joIe. paraMtu have huM uThIne terApaMthI sAthe cAlyo jAuM; emanA koNa jANe te dezamAM AcAra vicAra cokhkhA hoya ke bhUMDA hoya. mane ahi to sArA dekhAya che. mAre antima nirNaya karavo na joIe. terApaMthIne kaMI jANapaNuM hoya to maLavuM ucita che. Ama jANIne nAgaramalajInI pAse dilhImAM rahI kaMIka sAdhunA AcAra gocara vyavahAra mArga zikhIne terApaMthIone jovA mATe meM vihAra karI dIdho ane terApaMthIone huM jayapuramAM jaIne maLyo. terApaMthIonI zraddhA dhAraNa karIne - tyAMthI jayapurathI mevADa dezamAM terApaMthIonA guru hatA temanI pAse gayo. temanA AcAra gocara joIne temanI kriyA uparathI mAruM mana haThI gayuM paraMtu zraddhA temanI sArI jANI. tyAMthI jaladI huM mAravADamAM Avyo. temanI terApaMthInI carcA meM dhArI hatI te carcAthI meM bAvIsa TolAnA matanuM khaMDana karyuM hatuM. have temaNe - 22 TolAe temanA - terApaMthI matanuM khaMDana karyuM. tyAre mane zaMkA paDI gaI ke koNa sAcuM che ne koNa jUThuM che ? paraMtu mArI zraddhA siddhAMta para rahI ane mArI zraddhA A rahI - mUkha bAMdhavAnA lIMganI pUrvabhavane viSe meM upArjanA karI hatI te karma bhogavyA vagara kema chUTe ? meM jANyuM nahi, mATe mArI zraddhA bAvIsa TolA tathA terApaMthI upara rahI. karma joge meM ema na vicAryuM - ke vItarAgIe to ghaNA mata kahyA che. koI virala puruSa jainadharmI thaze. Avo vicAra siddhAMta bhaNyA vinA kema Ave ? A viSayamAM koI mata sAco to haze ja. badhAya to juThA na hoya. ekavIsa hajAra varSa zrI vIrajInuM tIratha cAlaze te emAM ja haze bIja to koI ahIM dekhAya nahIM. Apamati dharma kema pAme ? paraMtu mane sUtra upara zraddhA rahI - pachI meM jANyuM A banne sUtranA pATho dekhADe che paraMtu eno bheda sUtra bhaNyA vagara 4 mohapattI carcA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viralA puruSa jiNa dharmI hoveMgA / isi vicAra siddhAMta paDe vinA kima Ave ? ino viSe koi mata to sAcA bI hovegA / sarva to jhUThe nahI hovegeM / ikavIsa hajAra varasa zrIvIrajInA tIrtha 'cAlasI / so inAmeM hovegA / bIjA to koi ihAM dIse nahI / Apa matI dharma kIma pAve / paraMtu mere ko sUtrA upara saradhA rahi / phera mene jANyA e dono sUtrA ke pATha dikhAvadaihe / paraMtu inAkA bheda sUtra paDhe binA mere ko nahi labhatA / isa vAste mere ko sUtra paDhane cAhie / paraMtu sUtra kIsa pAsoM paDhiye ? guru binA sUtra kona paDhAve ? isa vAste mere ko guru pAsa rahaNA cAhiye / paraMtu mere ko sUtra paDhe vinA guru kugurukI khabara nahi paDatI / inhAkI yA aneka saradA he / meM kisako guru kahAM aru kIsa ko kuguru kahAM ? paraMtu meM jANyA bhAveto guru gautamAdika heM / darave to mere ko jisane muMDyAhe so guru he / unAke pAsa mere ko jANA yogya he / jodhapura meM comAsA karake comAse utare pIche meM nAgaramallajI ke pAsa AyA / dIllI madhe mere ko unAne milA liyA / kisa vAste jo meM unAke sAtha bigADa ke nahI gayA thA / paraMtu dono ke aMdara to gaye "phiragaNa / mana phaTyA piche milaNA duskara he / paraMtu meM "darabe ghaNI bine bhakti AjJA pAlI / paraMtu mere ko dila lagAya ke paDhAve nahi / aru unAkI vRddha avasthA thI / aru rogI sarIra thA / meM dIna rAta unAkI Tahela me raheyA / paraMtu kise vakhata kAma nahI hove to jaba par3hA likhA / rAta ko bola vicAra sIkhA / tathA sAdhu kA vihAra pUchAM / jaba osara dekhAM dina ko dasavaikAlika sIkhAM / aru jaba avasara pAvA taba eka do gAthA likhabi levA / ima karatAM tIna varsa vidIta ho gayA / dasavaikAlika mere ko Aya gai / aura mere ko bola vicAra bI ketaleka A gaye / saMvata 1893 ke sAla nAgaramallajI kAla karaNo lAgA / unAne tere ko pAMca dasa paratAM dIyAM / aura pothI pannekA mAlaka ApaNe bar3e celekaM kIyA / paraMtu ApaNe cele ko kahyA - meneM pothI pAnAM aura sarva vastu mere ko de dei cha / bUTerAya koM meM kucha dIyA nahI / paraMtu bUTerAyajI tume suSe rahajo / dharma me udyama karajo / tere ko 1 calegA / 2 milatA / 3 aba / 4 manobheda ho gayA / 5 aba khUba vinaya bhakti AjJA pAlI / 6 vyatIta ho gaye / mohapattI carcA * 5 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mane maLe nahi, A mATe mAre sUtra bhaNavA joIe paraMtu sUtra konI pAse bhaNuM ? guru vinA sUtra koNa bhaNAve A mATe mAre guru pAse rahevuM joIe. sUtra bhaNyA vagara guru kugurunI khabara paDe nahi. teonI aneka zraddhAomAM mAre kone guru kahevA ? ane kone kuguru kahevA ? paraMtu meM jANyuM che ke bhAvathI to guru gautamAdi che. have to mane jeNe muMDyA che te guru che. temanI pAse mAre javuM ucita che. jodhapuramAM comAsuM karIne utarye comAse huM nAgaramalajI pAse Avyo. dilhImAM mane teoe bhego laI lIdho. kAraNa ke huM temanI sAthe bagADIne gayo na hato chatAM bannenuM aMdarathI to tamAru ne mArA guru nAgaramalajInuM) mana pharI gayuM hatuM. mana phATyA pachI saMdhAvuM duSkara che. joke meM have ghaNo vinaya bhakti AjJA pALI chatAM mane dila lagAvIne bhaNAve nahi. emanI vRddhA avasthA hatI ane rogI zarIra hatuM. huM rAtadivasa temanI sevAmAM raheto. jyAre kAma na hoya tyAre bhaNI lakhI leto. rAtanA bola vicAra zIkhato tathA sAdhunA vihAra pUchato. jyAre avasara maLato tyAre divase dazavaikAlika zIkhato ane jyAre avasara maLato tyAre eka be gAthA lakhI paNa leto. Ama karatAM traNa varSa vyatita thaI gayA. dazavaikAlIka mane AvaDI gayuM ane mane bola vicAra paNa keTalAka AvaDI gayA. saMvata 1893nI sAlamAM nAgaramalajI kALa karavA lAgyA. teoe mane pAMca daza pratio-prato ApI ane pothI pAnAnA mAlIka potAnA moTA celAne karyo. paraMtu e celAne kahyuM : meM pothI pAnA ane badhI vastuo tane ApI dIdhI che. buTerAyane meM kazuM ApyuM nathI ane mane kahyuM - buTerAyajI tame sukhethI rahejo. dharmamAM udyama karajo. tane koI vastunI kamI raheze nahi. meM kahyuM svAmIjI ApanI kRpAthI badhI vAte sAruM thaze. Apa mArI upara kRpA dayA rAkho. pachI mane kahevA lAgyA tame koI mata kadAgrahIno saMga nahi karatA jyAM tArA dharmanI vRddhi thAya tyAM rahejo. mArI A ja AjJA che. ema kahIne divasanA trIjA pahore kALadharma pAmyA. tyAra pachI huM keTalAka samaya dilhImAM rahIne, dilhIthI vihAra karI patIyAlAnA dezamAM Avyo. tyAM meM ghaNI tapa-kriyA karI, ziyALAnA 5 mohapattI carcA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiseM vastu kI kamI nahI rahegI / mene kahyA- svAmIjI ApakI kRpA se sarva achI bAta hovegI / Apa mere upara kRpA dayA rAkhajo / phera mere ko kahaNe lAge - tuma kIse mata kadAgrahI kA saMga mata karajo / jahAM tere dharma kI vRddhi hove tihAM rahejo / merI ehIja AjJA he / . ima kahIne dinake tisare pahera kAlavasa ho gaye / phera meM 'ketalAka kAla dillI meM rahIne dillI se vihAra karake paTyAleke desa meM AyA / uhAM meneM ghaNA tapa krIyA karI / syAlA ke mahIne me eka cAdara rAkhuM / kabI nagana hoke dhyAna lagAvAM / kabi belA telA jAva paMdrA upavAsa tAMi tapa kIyA / tathA kabI eka AMbila kabI do tIna kabI cAra / eka bAra koTalesahara meM cha mahIne lageM abhigraha kIyA eka pAtrA gocarI meM rakhaNA / eka bAra gocarI jANA / so abhigraha sukhe sukhe pUrA hUyA / aru paDane likhaNe kI khapa karAM / kathAbI karoM / vihArabI karAM / mere ko gurAM kI kRpA se cele do ache gharAM ke mere pAsa ho gaye / aru lokAM meM merI ghaNI mAna pratiSTAbI ho gai / paraMtu aba laga mene jinazAsaNa kA marma nahI jANyA / paraMtu zAstra paDhaNe seM merI saraddA pratimA mAnane kI ho gai / phera dillI meM maiMne caumAsA kIyA / aru rAmalAlajIkAbi comAsA dillI meM thA / usa ke pAsa aMbarasarakA osavAla ne dIkSA lIdhI dhana kuTaMba choDa ke / usakA nAma amarasiMgha he / tivAre rAmalAlajI ke sarIra meM kheda hoya gayA / rAmalAlabI malukacaMda ke Tole kA sAdhu thA / apaNe mata me paMDita thA / battIsa sUtra kA apaNe mata kI AmnAya karake jANakAra thA / me bhI usako sukha sAtA pUchane ko gayA thA / usa vakhata aMbarasIMghajI kIseM gRhasthI 2pAsoM vipAka sUtra lyAyAthA / mere ko kahyA- bUTerAyajI ! eha dekho vipAka sUtra achA he / aru mene vipAka paDhyAbI nahI thA / suNyA bI nahI thA / aru mere pAsa paratabI nahI thI / jaba mene parata vipAka kI dekhI tava gotama svAmIjI kA pATha meMne dekhA / to mene jANyA-pUrve jo meMne guru upara tathA guru ke liMga upara saneha kIyA thA / so mere ko tatkAla svameva siddhAMta 'dekhade sAra ehI saMbhava hoi muni ko mukhabaMdhake 1 amRtasara kA / 2 ke pAsa se / 3 dekhakara / mohapattI carcA * 6 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahinAmAM 1 cAdara rAkhato. koIvAra nagna thaIne dhyAna lagAu. koIvAra cha8 aThThama yAvatuM paMdara upavAsa sudhI tapa karyo. koIvAra eka AyaMbila, be, traNa, cAra AyaMbila sudhI. eka vAra koTalA zaheramAM cha mahinA sudhI abhigraha karyo. eka ja pAtra gocarImAM rAkhavuM ane eka ja vAra gocarI javuM... te abhigraha sukhe sukhe puro thayo ane bhaNavA lakhavAno khapa karato, vyAkhyAna paNa karato ane vihAra paNa karato hato. mane gurunI kRpAthI be celA sArA gharanA mArI pAse thaI gayA ane lokamAM mAruM ghaNuM mAna ane pratiSThA paNa thaI gaI. chatAM hajI sudhI meM jinazAsanano marma jANyo nahi paraMtu zAstra bhaNavAthI mArI zraddhA pratimA mAnavAnI thaI gaI. pachI dilhImAM comAsu karyuM ane rAmalAlajInuM comAsuM paNa dilhImAM hatuM, tenI pAse amRtasaranA osavAle dIkSA lIdhI dhana kuTuMba choDIne. tenuM nAma amarasiMga che. tyAre rAmalAlajInA zarIramAM mAMdagI thaI. rAmalAlajI malakacaMdajInA TolAnA sAdhu hatA. potAnA matamAM paMDita hatA. 32 sUtranA potAnA mata pramANe jANakAra hatA. huM paNa temane sukhazAtA puchavA gayo. e samaye amarasiMga koI gRhastha pAsethI vipAkasUtra lAvyA hatA. mane kahyuM - buTerAyajI ! A juo vipAkasUtra sAruM che. huM to vipAkasUtra bhaNyo na hato ane sAMbhaLyuM paNa na hatuM ane mArI pAse prata paNa hatI nahi. - jyAre meM vipAkasUtranI prata joI tyAre gautamasvAmino pATha meM joyo, to jANuM pUrve meM je guru upara ane gurunA lIMga upara sneha karyo hato te mane tatkAla svayaM siddhAMta joIne sAra e ja saMbhave che ke munine moTuM bAMdhIne vicaravuM yogya nathI, ucita nathI. zrI gautamasvAmIne mukhe muhapatti bAMdhela che nahi. pachI meM amarasiMgane pATha batAvyo. temaNe mane kahyuM ke A pATha svAmI rAmalAlajIne batAvo, pachI meM pATha rAmalAlajIne batAvyo. pATha joIne rAmalAlajI bolyA : buTerAyajI ! sAdhune moDhe mohapatti bAMdhelI na hoya to sAdhu zeno ? te to yati thaI jAya. A vAta sAMbhaLIne mArA manamAM vicAryuM ke ANe mane sUtrano uttara to na ja Apyo ane potAnI mati kalpanAthI vAta da - mohapattI carcA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicaranA joga nathI / zrI gautamasvAmI ke mukha ko mukhapatti baMdhI hoi nahI / phera meMne aMbarasiMghajI ko pATha dIkhAyA / amarasiMghajI mere ko kahyA eha pATha svAmI rAmalAla ko dikhAlo / phera maineM pATha rAmalAlakuM dikhAyA / pATha dekha ke rAmalAlajI bole ! bUTerAyajI sAdhu ke mukha ko mukhapatti bAMdha hoI / nA hove to sAdhu kIsa kA ? te to yati thai jAve / eha bAta suNa ke meMneM mana meM vicArayA - isane mere ko sUtra kA uttara nahi dIyA / isane ANi mata kalpaNA kI bAta kahi he / ihAM mere ko mukhapatti mukha ko nahI baMdhaNI 'etalA deva guru parasAde jJAna aMsa jAgyA / paraMtu meM isakA niranA karUMgA pIche jIma dekhuMgA tima karUMgA / comAsA dillI meM karake phera paTyAle ke desa meM gayA / uhAM comAsA karake phera me aMbarasara AyA / phera syAlakoTa gayA / phera rAvalapIMDi gayA / uhAMte AvIne kuMjarAvAle caumAsu karI caumAsu uThe phera paTyAleko gayA / raste meM amarasiMgha mIlyA / mere ko kahyA-buTerAyajI ! tuma hama ikaThe vicarAMge / hamArA tumArA TolA eka he ! maine kahyA- achI bAta hai / hama mIla ke dono aMbarasarajI gaye / tihAM merI aru amarasiMgha kI caracA hoi mukhapatti kI tathA pratimA kI / paraMtu sArI paMjAba me bAvIsa TolyA kA mata phela rahyA thA / aru aMbarasara me to ghaNA / aMbarasiMghakAhi parivAra thA / merI saradA khoTI jANI ne mere pAsoM aMbarasiMgha vihAra kara gayA paraMtu mukhapatti baMdhaNe kI tathA pratimA kI ghaNI kheca karaNe lAgA / aru lokAM ko kahaNe lAgA - buTerAya kI saradA mahA khoTI he / usakI pratimA mAnane kI saraddhA he / hamAre pUrve harIdAsa tathA malukacaMdAdika AcArya hoya he / jinA ne dharma vicheda gaya hoya ko phera cAritra aMgIkAra karake vItarAga kA dharma pragaTa kayA thA / ese puruSAM ko buTerAya ninhava tathA aNaliMgI pakhaMDI saradatA hai / aru meMne usakI yA dono saradA chuDAya deNIyA hai / nahi choDegA to me usakA veSa khosAya levAMgA / ghaNI niMdyA meMne lokA kI jabAnI suNI che / paraMtu mere te dIkSA meM choTA che / Tole kI apekSA so amarasiMghajI I itanA / 2 pAsa se / Age bhI aisA jAneM / 3 anyaliMgI pAkhaNDI / 1 mohapattI carcA * 7 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI che. ahi mane moDhe mohapatti nahi bAMdhavI eTalo deva gurunA pasAthe jJAna aMza jAgyo. chatAM Ano huM nirNaya karIza pachI jema joIza tema karIza. comAsuM dilhImAM karIne pachI patiyAlAnA dezamAM gayo tyAM comAsuM karIne pAcho huM amRtasara Avyo. pAcho cAlakoTa gayo. pAcho rAvalapiMDI gayo. tyAMthI AvIne gujarAnavAlAmAM comAsuM karI comAsuM uThe pAcho patiyAlA gayo. rastAmAM amarasiMga maLyA mane kahyuM : buTerAyajI ! tame ame sAthe vicarIzuM. tamAro amAro samudAya eka che. meM kahyuM : sArI vAta che. ame banne malIne amRtasara gayA. tyAM mAre ne amarasiMgajIne carcA thaI mohapatti ane pratimAnI. paraMtu sArA ya paMjAbamAM 22 TolAno saMpradAya vyApI rahyo hato ane amRtasaramAM to ghaNA amarasiMganA parivAranA hatA. mArI zraddhA khoTI jANIne mArI pAsethI amarasiMga vihAra karI gayA. paraMtu mohapatti bAMdhavAnI ane pratimAjInI ghaNI kheMca karavA lAgyA. ane lokone kahevA lAgyA : buTerAyajInI zraddhA mahA khoTI che. tenI pratimA mAnavAnI zraddhA che. amArA pUrve harIdAsa tathA malakacaMda Adi AcArya thayA che. jeoe dharma viccheda pAmyo hoIne pAchuM cAritra svIkArIne vItarAgano dharma pragaTa karyo hato. AvA puruSone buTerAyajI nidvava tathA anyalIMgI ane pAkhaMDI mAne che. mAre enI A bane zraddhAo choDAvI devI che. nahi choDe to huM teno veSa kheMcAvI laIza. ghaNI niMdA ke lokonI jIbhethI sAMbhaLI che paraMtu mArAthI dIkSAmAM te nAnA che. saMpradAyanI apekSAe te mane ghaNI vAra maLyA che. mArI sAthe carcA vArtA paNa thaI che paraMtu kyAre huM ene avinayanA vacana bolyo nahi. eNe mane kyAre avinayanuM vacana kahyuM nahi. zraddhA to dRSTi anusAre jIvonI thAya che. Ama jANI jevuM vacana bIjA pAse sAMbhaLyuM hoya te vAta ekAnta sAcI na mAnavI. koI sAco puruSa kahe to sAcI jANavInahi to kevaLI mahArAja jANe. A kALamAM ochI vadhatI vAto jagatamAM ghaNA loko kare che. lokonI A vAto sAMbhaLIne jJAnI jIve koInI sAthe rAga dveSa karavo yogya nathI tathA koI pratyakSa avaguNavAda bole to paNa vItarAganI AjJA A ja che - samatA bhAva 7 mohapattI carcA - Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mere ko ghaNIvAra milyA che / mere sAtha caracA vAratAto hoi cha / paraMtu kade meMne usako avinaya kA vacana bolyA nahI / unAne kade mere ko avinaya kA vacana bolyA nahI / saraddhAMnato dRSTI anusAre jIvA kI hove che / ima jANi jauNasA vacana duje pAso suNyA hove te vAta ikAMta sAcI na mAnaNI / koi sAcA puruSa kaheto sAcI jANani / nahi to kevalI mahArAja jANe / ___ isa kAla meM adhikI yA 'uchI yA vAtA jagata meM ghaNA loka kaheche / lokAkI yA vAtA suNake jJAnI jIva ko kIse ke sAtha rAga dveSa karanAM joga nathI / tathA koi pratyakSa avaguNavAda bole topiNa vItarAga kI AjJA ehi che-samatA bhAva rakhaNAM / sarva jIva kA hIta vAMchaNAM / karmI ke vasa jIva kyA kyA karma nahI karatA / apitu sarva kare che / jaba usako samakIta kA aMga jAgegA to sarva Apehi niMdyegA ityAdika bAta ghaNI che / likhaNe meM nahI AmadI / vIcAravA jogache / piNa jJAna vinA na jaNAya / ityAdika ghaNI niMdyA karaNe lAgA / arumeM to aMbarasara meM caracA karake lAhorakoM vIhAra kara dIyA / maiMne to vicArayA saradhAto eha caMgI he / paraMtu merA pakhI koi nahi isa vAste mere ko khoTI saradA rakhaNI tathA parupaNI yoga nahI / paraMtu kyA karUM ? meM inAMke sAtha vAda karake kIma jItAMgA ? mere ko dharma pAlaNA duskara hoya jAveMgA / yatito kriyA hIna he / jima ihAM kriyAhIna he tima sAre kriyA hINa hovege / paraMtu mere ko saMvegIyAkI kucha khabara nahI thI / ima jANI meM kucha parupaNA karI nahi / "kujarAvAle meM maiMne caumAsA kIyA paraMtu mukhapattI tathA pratimAjI kI kucha parupaNA karI nahi / aru aMbarasiMghajIne amarasara caumAsa karake mere upara caDhAi karI pasarura madhye AyA / aru 'kujarAvAleM kA bhAi gaMDA pasarura meM gayA thA / ___ usako aMbarasiMghane puNyA-tumhAre sahara kIse sAdhu kA caumAsA thA ? usane kahyA-buTerAya kA caumAsA thA / phera aMbarasiMghane puchyA-buTerAya kesAka sAdhu he ? obhAineM kahyA-achA sAdhu he / kriyA pAtra he / aru paDhyA hoyAbI achAhe / phera aMbarasiMgha ne kahyA - bhAi tere ko usakI khabara nahi 1 ochI / 2 AtI / 3 pakSa kA / 4 gujarAnavAle / mohapattI carcA * 8 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhavo, sarva jIvonuM hita IcchavuM. karmanA vaza jIva zuM zuM karma nahi kare ? apituM badhuM ja kare che. ene samakitanuM aMga jAgaze to badhu pote ja potAnI niMdA karaze ItyAdi vAto ghaNI che paNa lakhAya nahi. puruSe vicAravA jevI che paraMtu jJAna vagara na jaNAya. vigere vigere ghaNI niMdA karavA lAgyA. amRtasaramAM carcA karIne meM to lAhora bAju vihAra karI dIdhA. meM to vicAryuM - zraddhA to A suMdara che paraMtu mArA pakSavAlA koI nathI. A mATe mAre khoTI zraddhA rAkhavI ne prarUpavI yogya nathI paraMtu zuM karuM ? huM emanI sAthe vAda karIne kema jItIza ? mane to dharma pAlavo duSkara thaI jaze. yatio to kriyA- hIna che. jema ahI kriyA hIna che tema badhe kriyAhina haze. paraMtu mane saMvegIonI - sAcA sAdhuonI koI ja khabara na hatI. A pramANe jANIne meM koI prarUpaNA karI nahi. gujarAnavAlAmAM meM comAsu karyuM paraMtu mohapatti tathA pratimAjInI kaMI ja prarUpaNA karI nahi. amarasiMgajI amRtasara comAsu karIne mArA upara caDhAI laIne pasaTaramAM AvyA. ane gujarAnavAlAnA bhAI gaDA pasaramAM gayA hatA. tene amarasiMge pUchyuM - tamArA zaheramAM kayA sAdhunuM comAsuM hatuM ? teNe kahyuM - buTerAyajInuM... pachI amarasiMge pUchyuM - buTerAya tevA sAdhu che ? te bhAIe kahyuM - sArA sAdhu che, kriyA pAtra che ane bhaNelo gaNelo paNa sAro che. pachI amarasiMge kahyuM bhAI tane enI khabara nathI. AnI zraddhA mahAkhoTI che. pratimAjIne pUvAnI zraddhA che, tathA mohapatti bAMdhavAnI zraddhA nathI... je koI mohapatti bAMdhe tene pAkhaMDI jANe che. pachI bhAIe kahyuM amane A zraddhAnI khabara nathI. huM paNa kathA vArtA sAmAyika saMdhyA karato rahyo chuM paraMtu temaNe to kyAreya A carcA karI nathI tathA meM bIjA koI pAse paNa sAMbhaLI nathI have jaIne puchIza. teNe AvIne mane pUchyuM - svAmijI ! amarasiMge mane A pramANe kahyuM che kharekhara A vAta sAcI che ke jukI che ? tyAre meM vicAryuM ne huM juThuM bolIza to mArI pAse kazuM paNa na rahe. meM kahyuM bhAI A vAta sAcI che, paraMtu huM prarUpaNA nathI karato. kAraNa ke loko matanA pakSapAtI ghaNA 8 % mohapattI carcA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he / isakI saradA mahA khoTI he / pratimA ke pujaNe kI saradhA he / tathA muhapattI baMdhaNe kI saradA nahI he / je koi mukhapattI bAMdhe tIsa koM pAkhaMDI jANatA he / phera bhAi ne kahyA-hamAre ko isa saradA kI khabara nahI he / mebI kathA vAratA sAmAyaka saMdhyA karatA rahyA hAM / paraMtu unAneM to kade iha caracA karI nahI / tathA meMne ora kise pAso bI suNI nahIM / aba jAya ke pUchAMgA / usane Aya ke mere ko puchyA-svAmIjI ! aMbarasiMghane mere ko ima kahyA he / eha 'galla saccI he ke jhUThI he - jaba maiMne vicArayA-jo meM jhUTha bolyA to mere paleM kuchabI na rahyA / maiMne kahyA bhAi eha 'gallA saccI he / paraMtu meM parupatA nahi / kisa vAste loka mata pakhI ghaNo he / dharma pakhI jIva thoDe he / ima suNa ke bhAi calA gayA / maineM vicArayA-aMbarasiMgha kI mere upara caDhAi hui he / aba bhAgyA bAta baNe nahIM / jo vitarAga ne jJAna meM dekhyAhe so bAta baNegI orato merA pakhI koi nahi / paraMtu jo merI sAcI saradA he to sAsanadevatA merA pakha karegA / isa meM kucha saMdeha nahi / tu bhaya mata kara / mene vicArayA-eha bhAi mere rAgI he / inAkI mananI AsA mere ko dekhI cAhie / savere bhAi Avege / unAko me pucha levAMgA-bhAiyo jo tumAre ko ApaNe mata kI 1a. loDahe to tumArI ichA / je kara vitarAgakA dharma khojaNAM hai / to aMbarasiMgha ihAM AvaNevAlA dIse he / usane mere nAla caracA karaNI he / soM caracA tuma usate pahilI mere sAtha kara levo / merI mukhapatti mukha bAMdhaNe kI saradA nahI aru pratimA ke mAnane kI saradA he / meMne bhAiyA ko pUchayA-taba bhAiyAne kahyA-hamAMne kIse kA kucha deNAM nahI sata dharma aMgIkAra karAMge / Apa sukhe ApaNI saradhAMna kaho / jo caMgI hovegI to hama aMgIkAra karAMge / taba mene bhAiyA kI cokhI vicAra jANake bhAiyA ko meMne sUtrAM ke pATha dikhAle / kUjarAvAle kA bhAi karmacaMdajI zAstrI paDyA hoyA thA / ghaNe bola vicAra kA jANakAra thA achA / tathA aura bI gulAbarAya Adika ketaleka bhAi jAMNakAra the / unAke sAtha merI cAra pAMca dina caracA hoi / pIche dono vAtAM bhAiyA meM pramANa kara laiyAM / kisene samaja ke tathA oghe tathA dRSTIrAge ghaNAne merI sardA pramANa kara lei / "etale aMbarasiMgha bI kujarAvAle tIna sAdhu ke saMghAte Aya gayA / usake pAsa bhAi gaye / bhAiyA prate aMbarasiMgha bolyA-bhAiyo ! bUTerAya kI mahA khoTI saradhAna cha / 1. bAta / 2. abhiprAya / 3. jo / 4. sAtha / 5 .itane meM / 1a. kadAgraha Age bhI aisA hI jAneM mohapattI carcA * 9 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, dharmanA pakSapAtI jIva thoDA che. A pramANe sAMbhaLIne bhAI cAlyo gayo. meM vicAryuM amarasiMganI mArA upara caDhAI thaI che. have bhAgavAthI kAma nahi cAle. je vItarAge jJAnamAM joyuM che te vAta thaze. bIjA to mArA pakSavALA koI nathI paraMtu je mArI zraddhA sAcI che to zAsana devatA mAro pakSa karaze. AmAM kAMI saMdeha nathI. he jIva ! tuM Dara nahi. meM vicAryuM A bhAI mArA rAgI che temanA mananI vAta mAre jANavI joIe. savAre bhAI Avaze eTale huM temane puchI laIza. bhAIo je tamArA matanI pakkaDa che to tamArI IcchA. jo vItarAgano dharma zodhavAnI che - jANavAnI che to amarasiMga ahIM AvavAvAlA lAge che. tene mArI sAthe carcA karavI che. te carcA tame enAthI pahelA mArI sAthe karI lo. mane mohapatti mukha upara bAMdhavAnI zraddhA nathI ane pratimAjI mAnavAnI zraddhA che. meM bhAIone pUchyuM. tyAre bhAIoe kahyuM amAre koIne koI devuM - karja nathI. satya dharma aMgIkAra karIzuM. Apa sukhethI ApanI zraddhA kaho. je sArI haze to ame badhA aMgIkAra karIzuM. tyAre meM bhAIono cokhkho vicAra jANIne vipAkasUtrano pATha te bhAIone batAvyo. gujarAnavALAnA bhAI karamacaMdajI zAstrI bhaNelA hatA. ghaNA bola vicAronA sArA jANakAra hatA tathA bIja paNa gulAbabhAI vagere bIjA bhAIo jANakAra hatA. teonI sAthe mAre cAra pAMca divasa carcA thaI. pachI banne vAto bhAIoe mAnya karI lIdhI. koIe samajIne, koIe oghathI tathA dRSTirAgathI ghaNAe mArI zraddhA pramANa karI. eTalAmAM amarasiMgajI gujarAnavAlAmAM traNa sAdhuonI sAthe AvI gayA. enI pAse bhAIo gayA. bhAIo pratye amarasiMga bolyA - bhAIo ! buTerAyajInI mahAkhoTI zraddhA che. pratimA pUjavAnI zraddhA che. mukha bAMdhavAvALAne pAkhaMDI, nilaMva, kulIMgI, mithyAdeSTi jANe che. temano saMga karavo yogya nathI. pahelA guNaThANAno svAmI che. tyAre bhAI gulAbarAya bolyA - Apa to AtmArthI cho kaMIka vicAra karIne kahetA hazo paraMtu amane buTerAyano saMzaya nathI. tamArA kahevA pramANe buTerAyajI mithyAtvI che paraMtu amane to tamArA vize saMzaya che. tame buTerAyane pahelA guNaThANe kaho cho. pahelA guNaThANAthI nIcuM koI 9 mohapatI carcA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimA pUjaNe kI saradhAna che / mukha baMdhaNe vAlyA ko pAkhaMDI ninhava kuliMgI mithyAdRSTI jANatA he / isakA saMga karaNAM yogya nahI / pahile guNaThANekA dhaNI che / tivAre bhAi gulAbarAya bolyA - Apa to AtmArthi ho / kucha vicAra ke kahete hovoge / paraMtu hamAre koM bUTerAyakA to saMsA nahI / tumhAre kahaNe ke 'leSe bUTerAya mithyAtI he / hamAre koM to tumArA saMsA he / tuma bUTerAya ko pahile guNaThANe kahete ho / pahile guNaThANe te heTha koi guNaThANA nahI / tuma to bUTerAyajI se kucha heTha hI ho / tumAre kuM kaho keNe guNaThANe saddIe / so kaho / ityAdika bAtAM meMneM kuMjarAvAle ke bhAi gulAbarAya ke pAso suNI che / tattva to jJAnI jANe tathA caracA karaNe vAle jANe / maiMne to usake pAso Apa suNI nathI / ityAdika ghaNI vAratAi caracA hoi caudA paMdrA dina paraMtu aMbarasiMgha kI bAta kucha zrAvakA neM mAnI nahI / piche aMbarasiMgha kujarAvAle teM vihAra karakeM papanAkhe tathA kille gayA / ihAM hamArI saradhAMna khoTI darasAya ke pIche rAmanagara meM gayA / uhAMbI hamArI saradhA poTI darasAya ke syAlakoTa jAya keM caumAsA karyA / pIche hamabI papanAkhe ko vIhAra kIyA / uhAM ke bhAiyA neM hamAre sAtha caracA karake kuMjarAvAle kI pare hamArI vAta pramANa karI tathA kIlle ke bhAiyAnebI caracA karake hamArI bAta pramANa kara lInI / phera hama rAmanagara meM jAi keM caumAsA kIyA / uhAM kA bhAi mAnakacaMdajI zAstrI paDhyA hoyA thA uhAMke bhAi bole svAmIjI / mAnakacaMda mAnegA to hama sarvatra mAna levAMge / mAnakacaMda buddhivAna he / isa vAste phera hamArI aru mAnakacaMda kI caracA hoNe lAgI / ketaleka dineM mAnakacaMda pratibodha pAmyA pIcheM sarvatra neM bAta mAna lei / tivAre caumAse madhya rAmanagara kA bhAI dilabAgarAya syAlakoTa ApaNe sAsare gayA / usako amarasiMgha tathA sudAgaramalla donuM kahaNe lAge - tuma caumAse uThe bUTerAya koM tathA aura bhAiyA ko sAtha leke syAlakoTa Avo / tumArI saraddhA phaka uDi jAvegI / "tivAre dilabAgarAya 1. hisAba se / 2. kauna se / 3. taraha / 4. tupa kI taraha athavA bhasma kI taraha I 5. usa samaya / mohapattI carcA * 10 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNaThANuM nathI chatAM tame to buTerAyajIthI kaMIka nIce ja cho. tamane kayA guNaThANe mAnIe te kaho ? vigere vAto meM gujarAnavAlAnA bhAI gulAbarAya pAse sAMbhaLI che. tattva to jJAnI jANe tathA carcA karavAvALA jANe. meM to emanI pAse jAte sAMbhaLI nathI vigere ghaNI vAtonI carcA thaI cauda paMdara divasa thayA paraMtu amarasiMganI vAta koI zrAvakoe mAnI nahi. pachI amarasiMgajI gujarAnavALAthI vihAra karIne papanAkhe tathA kille gayA. tyAM amArI zraddhA khoTI batAvIne pachI rAmanagaramAM gayA. tyAM paNa amArI zraddhA khoTI darzAvIne spAlakoTa jaI comAsu karyuM. pachI ame paNa papanAkhe tarapha vihAra karyo. tyAMnA bhAIoe amArI sAthe carcA karIne gujarAnavAlAnI jema amArI vAta pramANa karI mAnya karI tathA killAnA bhAIoe paNa carcA karIne amArI vAta pramANa karI lIdhI. amArI vAta satyarUpe mAnya karI lIdhI. pachI ame rAmanagaramAM jaIne comAsu karyuM. tyAMnA bhAI mANeka zAstrI bhaNelA hatA. tyAMnA bhAIo bolyA-svAmIjI ! mANekacaMdajI mAnaze to ame badhA ya mAnI laIzuM. mANekacaMda buddhimAna che. AnA mATe pharI amAre ane mANekacaMdajIne carcA thavA mAMDI. keTalAka divase mANekacaMda pratibodha pAmyA. pachI badhAe vAta mAnI lIdhI tyAre comAsAmAM rAmanagaranA bhAI dilabAgarAya spAlakoTamAM potAnA sAsare gayA. tene amarasiMga tathA sodAgaramala banne kahevA lAgyA tame comAsu uThe buTerAyane tathA bIjA bhAIone sAthe laIne spAlakoTa Avo. tamArI zraddhA phaka tuSanI jema uDI jaze. tyAre dilabAgarAya bolyA : bhAI sAheba ! phaka tuSa to uDI gaI che. amArA to cokkhA bhAta che. tamArI pAse phaka tuSa che. uDAvavI hoya to uDAvI daIe, nahi uDAvavI hoya to tamArI IcchA. ItyAdika parasparamAM kheMca tANa thaI gaI. pachI kahevA lAgyA tame ahIM Avo. amarasiMgajI ahIM raheze. tethI carcA karIne je sAcuM jaNAze te svIkArIzuM. moDhe to A pramANe kahyuM paraMtu manamAM IcchA mata kadAgraha karavAnI che ane uparathI mIThI vAto karIne spAlakoTamAM carcA karavI, tema nakkI karI huM comAsu mohapattI carcA - 10 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bolyA-bhAisAhIba ! phakato uDa gai he / hamAre to cokhe cAvala cha / tumAre pAsa phaka cha / uDAvaNI hove to uDA devo / nahI uDAvaNI hove to tumArI ichA / ityAdika mAhomAMhi kheMcAtAna ho gai / __ pIche kahaNe lage-tuma ihAM Avo / aMbarasiMghajI ihAM rahegA / so caracA karake jo kharI jANAMge so dhArAMge / mukhe to ima kaheyA / paraMtu mana meM ichA mata kadAgraha karaNekI che / aru upara seM mIThIyA vAtA karake syAlakoTa meM caracA karaNI thApa lei so hama caumAse uThe syAlakoTa meM gaye / paraMtu caracA ghaNI hoi / kucha 'sama hoi nahI / phera hamane tathA hamArI tarapha ke bhAiyAne mata kadAgrahI jANIne hama syAlakoTate cale AyeM / paraMtu hamAre tarphake to pakke hamAre ho gaye / aru syAlakoTIe to ApaNe mata meM rahe / jahAM jahAM unAki saradhAvAle the tahAM tahAM cIThIyAM bhejake tathA sAdhAne jAyake ApaNe zrAvakAM ko pakke kare / pIche esI parupaNA karI-bUTerAya kUjarAvAle tathA rAmanagara baiThA rahe to usakI marajI / je kara hamAre khetrAmeM AvegA to veSa khosa levAgeM / ityAdika ghaNI niMdyA vikathA karaNe lAge / / jaba eha caracA uThI he taba meM 'ekalAi thA / "dUjA sAdhu mere sAtha koi nahI thA / cele cAra usa mata me kare the / do koTale vIco hoya the / eka kharaukA banIyA thA / eka paMjAva deza kA jATa thA so eka to mara gayA thA / do mere sAtha soM jude hoya ke vicare the tathA bIje ke cele hoya ke vicare the / jATa to bhekha choDa ke naTha gayA / me ekalAi vicaratA thA / phera eka hamAre Tole kA lAlacaMdajI sAdhu hutA / usakA celA hoyA thA / vairAgaseMtI dIkSA lei thI / paMdre sole varasa kI ubara meM / so guru ko choDa ke mere pAsa Aya gayA / mere sAtha cokhA vihAra karake doya cAra varasa vicarayA / mere pAso sUtra paDhyA / phera usakI jobana avasthA AyeM / taba usaku kAmabhoga jAge / tivAre usakA cita bhekha choDane kA hoye gayA / paraMtu hamArA mAMhomAMhi saneha 1 samAdhAna / 2 svayaM / 3 veSa kheMca leMge / 4 akelA hI thA / 5 dUsarA / 6 meM / 7 zuddha / mohapattI carcA * 11 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uThe cAlakoTamAM gayo. pachI carcA ghaNI thaI, kaMI samAdhAna thayuM nahi. pachI ame tathA amArA bhAIoe matakadAgrahI jANIne ame cAlakoTathI cAlyA AvyA paraMtu amArA taraphanA to pakkA amArA thaI gayA. cAlakoTavAlAo to potAnA matamAM rahyA, jyAM jyAM emanI zraddhAvAlA hatA tyAM tyAM patra mokalIne tathA jAte jaIne potAnA zrAvakone pakkI karyA. pachI AvI prarUpaNA karI : buTerAya gujarAnavAlA tathA rAmanagara besI rahe to enI marajI. paNa jo amArA kSetramAM Avaze to veSa kheMcI laIzuM vagere ghaNI niMdA vikathA karavA lAgyA. jyAre A carcA uThI che tyAre huM ekalo ja hato. bIjA sAdhu mArI sAthe koI hatA nahIM. cAra ziSyo e matamAM karyA hatA. be koTalAmAM thayA hatA. eka kharaDano vANIo hato. eka paMjaba dezano jATa hato. emAMthI eka to marI gayo hato. be mArI sAthethI judA thaIne vicaratA hatA ane bIjAnA celA thaIne vicaratA hatA. jATa to veSa choDIne nAsI gayo hato. huM ekalo vicarato hato ane eka amArA saMpradAyanA lAlacaMdajI sAdhu hatA teno celo thayo hato. teNe vairAgyathI 15, 16 varSanI uMmaramAM dIkSA lIdhI hatI. te gurune choDIne mArI pAse AvI gayo. mArI sAthe cokakho vihAra karIne be cAra varSa vicaryo. mArI pAse sUtra bhaNyo pachI tenI yuvA avasthA AvI tyAre tene kAmabhoga jagyA. te vakhate tenuM citta veSa choDavAnuM thaI gayuM paraMtu amArA paraspara sneha ghaNo tethI teNe potAnA hRdayanI vAta mane kahI dIdhI. meM ene ghaNo upadeza Apyo paraMtu tenA pariNAma UbhA na thayA. mane kahyuM - svAmijI ! mArI mamatA nahi karo. mArA pariNAma UbhA thatA nathI. je mane vezamAM rAkhazo ane mArAthI kAMI akAraja thaI jAya to dharmanI ane tamArI niMdA thaze. joke huM to niMdanIka thaI gayo chuM. je mArA pariNAma pharI caDhaze to tamAro Apano ziSya AvIne banIza. Ama kahI potAnA pothI pAnAM ane veSa mane ApIne vaMdana namaskAra karIne gujarAnavAlA upAzrayamAM be ghaDI rAta bAkI rahI tyAre mArI pAsethI cAlyo gayo. lAhora jaIne sainya-lazkaramAM nokarI rahI gayo. eka varSa pachI rajA laIne mArA darzane Avyo. daza viza divasa rahIne pAcho cAlyo gayo. ATalI vAto to carcAthI pahelA thaI gaI. - 11 - mohapattI carcA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNA / tisane, ApaNe 'ride kI vAta mere ko kaha dInI / meneM usaku ghaNA upadesa dIyA / paraMtu usake pariNAma khaDe nA hoya / mere koM bolyA - svAmIjI ! tuma merI mamatA mata karo / mere pariNAma nahi khar3e hote / jo mere ko bhekha meM rAkhogeM to mere te koi akArya ho jAvegA to dharma kI tathA tumArI niMdyA hovegI / paraMtu meM to niMdanIka hoya gayA hAM / je kara mere pariNAma phera caDege to ApakA celA Aya banuMgA / 1 ima kahI ApaNA pothI pannA tathA bhekha mere koM deke vaMdaNA namaskAra karake kuMjarAvAle keM upAne vico do ghaDI ke taDake mere pAso calA gayA / lAhora jAya ke sikhA meM naukarI kara lInI / eka varasa pIche chuTI leke mere darzana ko AyA / dasa bIsa dina rahI phera calyA gayA / etIyAM bAtAM to caracA thI pahalI hoya gaiyAM / merA caumAsA ekalekA pasarurame thA / uhAM jIvaMdezAha kA bhANajA paMdrA solA varasa kI umara kA thA usakA nAma mUlacaMda thA / usane caracA uThyA piche hamAre pAsa dIkSA lIdhI / hama dono ne rAmanagara mAyA / phera comAsA uThe mUlacaMda ko kuMjarAvAle bhAi karmacaMdake pAsa bola vicAra sIkhaNe ke vAste mai choDa gayA / aru me paTayAle kI tarpha ko gayA / uhAMte mere sAtha eka TolyA kA sAdha aThArA ugaNIsa varsa kA achA buddhivaMta tathA usakA nAma dharmacaMda thA / usano mere pAsa dIkSA lInI / phera meM usa ko sAtha leke kujarAvAle me AyA / tivAre premacaMda bI naukarI chor3a ke kujarAvAle mere pAsa AyA / jauNasA usakA pothI pannA mere pAsa thA so usaneM mAgyA / maine usako de dIyA / pothI pannA lekeM mere ko vaMdanA namaskAra karake dAdanaSAMnake piMDa me comAsA jAya karayA / gRhastha bhekha meM dAdanaSAMnako piMDa meM bhAi ko pratibodha lIyA / aru mUlacaMda neM comAsA kujarAvale kiyA / hama dono ne rAmanagara comAsA kIyA / saMvata 1903 ke sAla caumAse uThe te hamane mukhapatti kA tAgA toDa dIyA / magasira ke mahIne / rAmanagara sahIra paMjAba desame he lahora te Asare 40 kosa uttara disA kI tarpha he / caMdrabhAgA nadI ke kAMThe haiM / 1 hRdaya kI / 2 pariNAma / 3 do ghaDI rAta bAkI rahI taba / 4 sainya meM / mohapattI carcA * 12 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA ekalAnuM comAsu pasaramAM hatuM tyAM jIvaMdezAhano bhANeja 15, 16 varSanI uMmarano hato tene carcA cAlu thayA pachI amArI pAse dIkSA lIdhI. ame banne rAmanagara comAsu karyuM pachI comAsuM uThe mulacaMdane gujarAnavAlA bhAI karamacaMdanI pAse bola vicAra zIkhavA mATe mukI dIdho ane huM patIyAlA tarapha gayo. tyAMthI mArI sAthe koI eka samudAyanA sAdhu 18, 19 varSanA sArA buddhimAna jenuM nAma dharamacaMda hatuM teNe mArI pAse dIkSA lIdhI. pachI huM tene sAthe laIne gujarAnavAlAmAM Avyo. tyAre premacaMda paNa nokarI choDIne gujarAnavAlA mArI pAse Avyo ane tenA je pothI pAnA mArI pAse hatA te teNe mAgyA. meM ene ApI dIdhA. pothI pAnA laIne mane vaMdana namaskAra karIne dAdanakhAnanA pIMDa gAmamAM comAsu karyuM. gRhasthaveSamAM dAdanakhAnanA pIMDa gAmamAM koI bhAIne pratibodha karyo ane mulacaMde comAsuM gujarAnavAlA karyuM. ame banneya rAmanagara comAsuM karyuM. saM. 1903nI sAla comAsu uThatAM ame mohapattino doro toDI dIdho mAgazara mahinAmAM. rAmanagara zahera je paMjAba dezamAM che. lAhorathI Azare 40 koza uttara dizA tarapha che tathA caMdrabhAgA nadInA kAMThe che. pachI rAmanagarathI ame gujarAnavAlA vihAra karI dIdho ane comAsu uThe mulacaMde rAmanagara vihAra karyo hato te amane mArgamAM maLyA. ame teno mohapattino doro toDAvI dIdho. ame traNa sAdhu gujarAnavAlAmAM gayA tyAre premacaMdano pIMDa gAmathI patra Avyo. lakhyuM hatuM - svAmIjI ! Apa pIMDamAM padhAro ane padhArIne dIkSA Apo. mAru bhoga karma kSINa thayuM jaNAya che. mane hamaNAM bhAre vairAgya thayo che. te mATe huM pote gayo nahi paNa mulacaMdane pIMDa mokalyo. mulacaMdanA javA pahelA pratimAnI sAkSIe tathA bhAIonI sAkSI karIne mArA nAmathI dIkSA laI lIdhI. huM zA mATe gayo nahi :- eka bhAI rAvalapIMDImAM hatA tenuM nAma mohanalAla hatuM. jyAre te 7, 8, varSano thayo tyAre tenI AMkha duHkhavA AvI, phollA paDI javAthI jovAnuM aTakI gayuM. bhAvi yoga maTe nahi. gharamAM badhuM sAruM hatuM, mAtA pitA jIvatA hatA chatAMya tenA manamAM vairAgya pedA thayo. tene AMkho vagara sAdhupaNuM to maLe nahi paraMtu ghara choDI 12 mohapattI carcA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phera rAmanagara te hamAne kujarAvAle ko vihAra kara diyA / aru caumAsA uThe pIche mulacaMdane rAmanagara ko vihAra kIyA thA / hamAre ko mArga meM milyA / hamane usakA bI tAgA mukhapattI kA toDAya dIyA / hama tIno sAdhu kujarAvAle meM gayA / tivAre premacaMda kI pIDate cIThI Ai / lIkhyA-svAmIjI Apa pIDame padhAro / mere ko AyakeM dIkSA devo / merA bhoga karma SINa thayA jaNAya che / mere ko aba bhArI vairAga caDyA cha / so meM Apa to gayA nahI / mulacaMda ko pIMDa bhejyA / mulacaMda ke jANe te pahilI pratimA kI sAkha tathA bhAiyA kI sAkha karake merI 'nIsarAya dIkSA le lai / paraMtu meM kisa vAste nahi gayA te kAraNa likhiye che / / eka bhAi rAvalapiMDi viSe thA / isakA nAma mohanalAla thA / jaba eha sAta ATha barasa kA huyA / taba usakI AkhAM duSaNe AiyAM / phole paDa gaye se dekhaNe teM rahe gayA / bhAvi yoga mITe nahi / paraMtu ghara meM saba kucha thA / mAtA pItA jIvatA thA / paraMtu usake mana meM vairAga uThA / usako AkhAM vinA sAdhupaNA to Ave nahi / paraMtu ghara choDi ne upAsare meM rahaNe lAgA / aru usakI buddhi bohota achI thI / thoDei kAla meM ghaNA pATha tathA artha dhAra leve thA / usake ghaNe thokaDe kaMTha the / tathA do cAra sUtra bI kaMTha the / ApaNe mata meM ghaNA pravIna thA / tathA AhAra pANIkA bI kucha pratabaMdha nahi thA / osavAla kI jAta meM jima vidhalAgeMthI tima sarIra ko bhADA de detA thA / tathA navakArasI porasI purimaDha tathA AMbila tathA ikAsaNAM tathA varata belA aThAi mAsa ardha mAsa ityAdika tapa ghaNA kare thA / usakI mAnatA ghaNI thI / paraMtu meM bhI rAvalapIMDI gayA thA / taba mere pAsoM kuchaka paDhyA bI thA / mere sAtha usakA rAga baMdhA hoyA thA / so bhAi syAlakoTa meM sudAgaramalla ke pAsa paDhaNe zIkhaNe vAste AyA thA / syAlakoTa ke bhAiyA pAseM usaneM suNyA je buTerAyaneM sAdhupaNA choDa dIyA / mukhapatti choDa dInI / yati hoya gayA hai / ityAdika ghaNI niMdyA suNI. | Usane kahyA buTerAya to esA puruSa nahI he je vinA vicArayA kAma kare / tava Usako syAlakoTIe bole-pApa karma 1 digbandhana karake / 2 lagAva / mohapattI carcA * 13 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAzrayamAM rahevA lAgyo. tenI buddhi khubanirmala sArI hatI. thoDA ja kALamAM ghaNA pATho tathA artha dhArI leto to. teNe ghaNA "thokaDA' kaMThastha hatA tathA be cAra sUtro Agama paNa kaMThastha hatA. potAnA matamAM pravINa hato tathA AhAra pANInI kaMI paDI nahotI. osavAla jAtImAM je pramANe joIe tema zarIrane bhADuM ApI deto hato. navakArasI, porasI, parimuDha, AyaMbila, ekAzana tathA paccakhkhANa chaThTha, aThAI, mahino, aDadho mahino vigere ghaNo tapa karato hato. tenI pAse jJAna ghaNuM hatuM chatAM huM rAvalapIMDI gayo hato tyAre mArI pAse kaMIka bhaNyo paNa hato. mArA pratye tene sneha baMdhAI gayo hato. te bhAI cAlakoTamAM sodAgaramalanI pAse bhaNavA zIkhavA mATe Avyo hato. cAlakoTanA bhAIo pAse teNe sAMbhaLyuM ke buTerAye sAdhupaNuM choDI dIdhuM che, mohapatti choDI dIdhI che, yati thaI gayA che. vagere ghaNI niMdA sAMbhaLI teNe kahyuM - buTerAya AvA puruSa nathI je vagara vicAryuM kAma kare. tyAre tene sAlakoTIe kahyuM pApa karmanA udaye moTA moTA saMyama choDI gayA, buTerAya kaI gaNatrImAM che ? karmanI vicitra gati che. ghaDI ghaDImAM pariNAma judA judA thAya che. pahelA to sArA ja hatA paraMtu have saMyama choDI dIdhuM ane zraddhA paNa jainanI rahI nathI. AcArya upAdhyAyanA niMdaka che vigere vAto sAMbhaLIne tapasvIjI cUpa rahyA aneka niMdA karavA lAgyA tyAre cAlakoTanAM bhAIone tapasvIe kahyuM buTerAya dharmathI DagI gayA che. temane ekavAra mAre maLavuM che kAraNa ke upadeza ApIe ane pAchA ujamALa thaI jAya to sArI vAta che. A pramANe vicArIne myAlakoTathI nIkaLIne gujarAnavAlAmAM mArI pAse Avyo. tene ane mAre carcA cAra pAMca divasa thaI. tapasvInI ane mArI zraddhA tathA prarUpaNA ekasarakhI thaI gaI. koI bheda rahyo nahi chatAM mane kahyuM svAmIjI ! mAre pAchA cAlakoTa javuM che. mane cAlakoTIo kaheze tamane bharamAvI lIdhA che. amArI sAthe carcA karo to khabara paDe koNa sAcuM che ne koNa juThuM che ? A mATe Apa ekavAra cAlakoTa padhAro. 13 eka mohapattI carcA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke Ude baDe baDe saMyama choDa gaye buTerAya kIsa gINatI mai he ? karmA kI vicItra gatI he / ghaDI ghaDI meM 'pariNAma ora ke ora ho jAte he / pahile to achAhi thA / paraMtu aba to saMyama choDa dIyA / aru saradhAvI jaina kI nahIM rahI / AcArya upAdhyAMkA niMdaka he / ityAdika vAta suNake tapasvIjI cupake hoya rahe / aneka niMdyA kare taba syAlakoTa ke bhAiyAM ko tapasvI bolyA - bUTerAya dharma te DIga gayA he / usako meneM ekavAra mINA he / jekara upadeza dIyate khaDA hoya jAve to achI vAta he / ima vicArI syAlakoTate 'Turake kujarAvAle mere pAsa AyA / so merI aru tapasvI kI caracA cAra pAMca dIna hoi / tapasvIjI kI aru merI saradhA tathA parupaNA eka sarIkhI ho gaI / kucha bheda rahyA nathI paraMtu mere ko kahyA - svAmIjI ! mene phera syAlakoTa jANA he / mere ko syAlakoTIe kahegeM - tumako bharamAya lIyA he / hamAre sAtha caracA kare to tumAnuM mAluma paDe-kauNa saccA he aru kauNa jUThA he ? isa vAste Apa ikavAra syAlakoTa calo / tivAre meMne kahyA-achI vAta he hama syAlakoTa calAge / phera mere ko leke tapasvI syAlakoTa meM gayA / uhAM mukhapattiki caracA hoi / sudAgaramalla caracA meM baMdha paDyA / pIche bolyA - hama kauNase sUtra paDhehAM / hamAre gurAMke sAtha caracA karo / jekara sAdhu tumArI saradvA pramANa karege to hama bI pramANa kara levAMgeM / tivAre amane sudAgaramallako kahiyA - bhAisAhiba / hamArI tumArI caracA to tapasvIjIneM suNa lItI' he / aba tumAre gurAMkI caracA hovegI taba dekhI jAvegI / tivAre tapasvIjIne kahyA-svAmIjI ! Apa sukhe vicaro / meneM jaunasI caracA suNaNIthI so suNa lIdhI he / Apa mere dharamAcArya ho / aru meM ApakA zrAvaka hAM / tapasvI to syAlakoTa meM rahyA / meM uhAMte vihAra kara AyA / phera ketalAika kAla aura khetrA meM vicarI pIcheM eka cele ko sAtha leke syAlakoTa gayA / uhAM mere celekA 1 pariNAma / 2. dene se / 3 nikalakara / 4 cupa ho gayA / 5 suna lI hai / mohapattI carcA * 14 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre meM kahyuM : sArI vAta che, ApaNe cAlakoTa jaIzuM. pachI mane laIne tapasvI sAlakoTa gayA tyAM muhapattinI carcA thaI. sodAgaramala carcAmAM aTakI gayo pachI bolyo ame kyAM sUtra bhaNyA chIe ? amArA gurunI sAthe carcA karo. je sAdhu tamArI zraddhA pramANa karaze to ame paNa pramANa karI laIzuM. tyAre ame sodAgaramalane kahyuM bhAI sAheba ! amArI tamArI carcA to tapasvIjIe sAMbhaLI lIdhI che. have tamArA gurunI sAthe carcA thaze tyAre joI levAze. tyAre tapasvIjIe kahyuM : svAmIjI ! Apa sukhe vicaro, mAre je carcA sAMbhaLavI hatI te sAMbhaLI lIdhI che. Apa mArA dharmAcArya cho ane huM Apano zrAvaka chuM. tapasvIjI to svAlakoTa rahyA. huM tyAMthI vihAra karI gayo. pachI keTaloka kALa bIjA kSetromAM vicarI pachI eka celAne sAthe laI cAlakoTa gayo. tyAM mArA celAnuM mana pharI gayuM. tyAM koNa jANe enA manamAM sahaja vicAra Avyo athavA koIkanA upadezathI teNe mane kahyuM mAre tamArI pAse nathI rahevuM. meM kahyuM jevI tArI IcchA. rekhajInA samudAyamAMthI nIkaLIne mAro celo thayo hato te sAlakoTathI mArI be pothInI joDa upADIne laI gayo. lokAgacchanA zrIpUjya rAmacaMdrajI hatA. sArA bhaNyA gaNyA hatA, paMDita paNa sArA hatA, tenI zraddhA pratimA pUjavAnI paNa hatI, tathA deva-tIrtha yAtrA pUrvadiza tathA gujarAtamAM karIne AvyA hatA. je celo mArI pothIo laI gayo hato te pothIo teoe tenI pAsethI laIne mArA upara mokalAvI dIdhI ane zrIpUjya vicAryuM buTerAye mohapattino doro toDI nAkhyo che ane mohapatti hAthamAM rAkhe che. ane A pramANe kahe che - mohapatti moDhe bAMdhavI jainanA sAdhune koI sUtra siddhAMtamAM joI nathI ane somIla sanyAsIe mohapatti bAMdhI che te anyamatI che. AnAthI Aja saMbhave che. mukha bAMdhavAnuM lIMga che te anyamatI phakIranuM che. tyAre zrIpUjya vicAryuM je mukhabaddha lIMga anyamatanuM che to ame mukha bAMdhIne upadeza ApIe chIe te amane anyalIMga dhArIne upadeza Apavo yogya nathI. sUtra siddhAMtanA viSe ghaNo upayoga Apyo paraMtu kyAMya mohapatti bAMdhIne upadeza ApavAno adhikAra joyo nahi. zrIpUjaye vicAryuM - A paMcamakALa ane hUMDAvasarapiNIno prabhAva che tathA mahAnizithasUtramAM kahyuM 14 - mohapatI carcA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana phIra gayA / uhAM ke 'jANe ? usake manamAM ApehI vicAra Ai tathA kIse ke upadezate / usane mere pAso puchyA meM to tumAre pAsa nahI rahaNAM / mene kahyA tumArI ichA / joNasA riSajI ke Tole vico nikala ke merA celA hoyA thA / so syAlakoTate merIyA do pothIyA kA joDA uThAya le gayA / ____ aru lauke gachakA zrIpujya rAmacaMdrajI thA / achA paDhyAguNyA hoyA thA / aru paMDIta bI achA thA / aru usakI saradhA pratimA pUjaNekI bI thI / aru devayAtrA pUrva deza tathA gujarAta deza me bI kara AyA thA / joNasA celA hamArIyA pothIyA le gayA thA so pothIyA zrIpujyane usakeM pAsoM le ke hamArI tarpha bheja deiyA / aru zrIpUjyajIne vicArayA-bUTerAyane mUkhapattI kA tAgA toDi diyA he / aru mukhapattI hAtha me rakhatA he / aru aiseM parupatA he-mukhapatti mukha ko baMdhaNI jaina ke muni koM kIse sUtra siddhAMta meM dekhI nahI / aru somila saMnyAsIne mukhapatti baMdhI he so 'aNamattI he / isateM ehI saMbhavatA he mukhabaMdhAliMgahe so anyamattI phakIra kA he / tivAre zrIpUjyane vicAra karI-jo mukhabaMdhyAliMga anyamattIkA he / to hama mukhabaMdhake kathA karate hAM so hamAre ko anyaliMga dhAra ke kathA karaNI yogya nahI / sUtra siddhAMta me ghaNA upayoga dIyA / paraMtu 'kIte mukhapattI baMdhake kathA karaNe kA adhikAra dekhyA nahI / zrIpUjyajI ne vicAra karI - eha paMcamA kAla aru huMDA utsarpaNI kA parabhAva he / tathA mahAnisItha sUtra madhye kahyA he / zrI mahAvIrasvAmI ne zrI gautamajI prate kahyA he - he gautama ! mainu sADhAbArase varasa jAjherA nirvANa gayako hoya jAvegA / taba ApApaNi mata kalpanA kara kara ghaNe mata matAMtara hoya jAvege / koi vIralA samaNa mAhaNa hovegA / esA vicAra ke zrIpUjyane jahAM jahAM unake yati the / tAhAM tAhAM sAre cIThIyAM bheja deiyA / tumAne mukhapattI baMdhake kathA nahi karaNI / 1 kauna jAne / 2. athavA / 3. meM se / 4 anyamatI hai / 5. kahIM / 6. kucha adhika / 7. apanI apanI matikalpanA kara kara / mohapattI carcA * 15 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, zrI mahAvIra svAmIe gautamasvAmI pratye kahyuM che ke gautama 1250 varSathI kaMIka adhika mArA mokSe gayAne thaze tyAre pota potAnI matI kalpanA karI karIne ghaNA mata matAntaro thaI jaze. koI virala zramaNa mAhaNa thaze. AvuM vicArIne zrIpUjye jyAM temanA yatio hatA, tyAM tyAM badhe patro mokalAvI dIdhA. tamAre mohapatti bAMdhIne vyAkhyAna nahi karavuM. mohapatti hAthamAM rAkhavI. eTale A vAta tenA badhA parivAre pramANa karI lIdhI tyAre paMjAba dezamAM mukhabaddha lIMga anyamatIonuM che te vizeSa pragaTa thayuM. syAlakoTathI vihAra karIne huM rAmanagaramAM Avyo. mulacaMda ane premacaMda paNa rAmanagaramAM hatA. ame traNeya sAdhuo bhegA thaI gayA. be cAra divasa rahIne gujarAnavAlA vihAra karyo. mulacaMdane gujarAnavAlA mukIne meM ane premacaMde patIyAlA tarapha vihAra karyo. vicaratA vicaratA koTalAmAM gayA ane amArA bhAva dilhI javAnA hatA. tethI ame koTalAthI vihAra karyo. AgaLa patiyAlAmAM amarasiMganA guru bhAIe 60, 70 tapasyAo karI hatI. teNe patiyAlAmAM paccakkhANa-anazanapUrvaka kALa karyo hato. tenA mahotsava upara ghaNA kSetranA bhAIo tathA ghaNA 2.2 ToLAnA sAdhu sAdhvIo bhegAM thayA hatA. tethI ame paNa tyAM AvI gayA. patiyAlAmAM AhAra pANI lIdhA. ame banneye vicAryuM ahIM to ghaNA matI-saMpradAyavALA bhegA thAya che mATe amane ahIM upadrava thaze. amAre ahIM rahevuM yogya nathI. ahIMthI cAlIe. rastAmAM AhAra karI kAle aMbAlA jaIzuM. jyAre teoe bAvIsa saMpradAyavALAoe jANyuM ke teo buTerAyajI to ahIMthI cAlyA gayA che. tyAre teoe vicAryuM atyAre teo kharA dAvamAM hAthamAM AvyA hatA. have to nIkaLI gayA che have kema karavuM ? lokone teoe kahyuM - tame emane naramAI karIne ahi pAchA lAvo. tyAre 20, 25 bhAIo amArI pAchaLa bhAgyA. AvIne amane vaMdana namaskAra karIne bolyA. svAmIjI ! tame kSetra choDIne kema nIkaLI jAva cho ? Apa sukhethI padhArIne utaro vigere aneka uttara prati uttara thayA. amane pAchA laI gayA. ame jANyuM ahIM kaMIka upasarga thaze 15 * mohapattI carcA - Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhapattI hAtha meM rakhaNI / aru eha vAta usake sarvatra parivArane 'parimANa kara lai / taba paMjAba desameM mukhabaMdhAliMga annamatIkA he so vizeSa pragaTa hoyA / syAlakoTate vihAra karake meM rAmanagara madhye AyA mUlacaMda aru premacaMda bI rAmanagara meM the hama tIno sAdhu ikaTe ho gaye do cAra dina raheke kujarAvAle ko vihAra kIyA / mUlacaMda ko kujarAvAle choDa ke maine aru premacaMdane paTIyAle kI tarpha vihAra kIyA / vicarate 2 koTale madhye gaye / aru hamAre bhAva dillI jAne ke the / so hama koTale te vihAra kIyA / __ Age paTyAle madhye amarasiMgha ke guru bhAine sATha tathA 'sattara varata kare the / usane paTIyAle madhye 'vartAnAla kAla kIyA thA / usake 'mahoche upara ghaNe khetrAMke bhAi tathA ghaNe bAvIsa TolyAke sAdha tathA sAdhvI ghaNe ikaThe hoe the / ___ so hama bI uhAM Ayagaya / hamAne paTIyAle ke vico AhAra pANi lIdhA / hama donone vicArayA-ihAM to ghaNe matI bhele hoi meM hamAre koM ihAM upadrava hovegA / hamA- ihAM reheNA yogya nahI / ihAMte cAlo / raste meM AhAra karake kallako aMbAle calAMge / tavaM unAne jANA-teto ihAMte cale gaye / tava unAne vicArayA-aba to khuba dAu meM Aya the / paraMtu nikala gaye / aba kaise karIe ? lokAMko unAneM kahyA-tuma unAko naramAi karake ihAM moDake lyAvo / taba bhAi vIsa pacIsa hamArI gaila bhAge / hamAre ko Ayake vaMdaNA namaskAra karake bole-svAmIjI ! tuma khetra ko choDa ke kima uTha cale ho / Apa sukhe calake utaro / ityAdika aneka uttara paDuttara huye / hamAre ko pIche moDake laige / hamane jANyA - ihAM kucha upasarga hovegA / paraMtu jo hovegA so dekhyA jAvegA / hama thAnaka meM jAya uttare / hamAne AhAra pANI kIyA / aru AhAra pANI karake hama dono beThe the / itane me Asare bAvIsa TolyA ke 1 pramANa-svIkAra kara lI / 2 sittera / 3 vrata-paccakkhAna ke sAtha / 4 mahotsava / 5 dAva meM / 6 pIche / mohapattI carcA * 16 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAMya je thaze te joyuM jaze. ame sthAnakamAM jaIne utaryA. ame AhAra-pANI karyA ane karIne beThA hatA eTalAmAM 22 saMpradAyanA 10, 20 sAdhu sAdhvIjI AvIne beThA tathA 200 jeTalA gRhastho AvIne beThA. emAM eka sAdhunuM nAma gaMgArAma hatuM te paNa potAne paMDita mAnato hato te bolyo : buTerAyajI ! Apa sUtra mAno cho, AcAryanuM kahyuM mAnatA nathI. tyAre meM kahyuM : sUtra mAnIe chIe ane AcAryanuM paNa mAnIe chIe paraMtu tame potAnuM prayojana kaho tyAre bolyo : tame ApaNA gurunuM vacana pramANa karo. tyAre meM kahyuM : mane mArA gurunuM vacana pramANa che. tyAre bolyo - tame nAgaramalanuM vacana pramANa karo. tyAre meM kahyuM - amane temanuM vacana pramANa che. mane nAgaramalajIe ema zIkhavyuM che. rihaMto mahadevo jAvajjIvaM susAhuNo guruNo, jinapannattaM tattaM ia saMmattaM maje hai - A traNa tattva mane nAgaramalajIe zIkhavyA che te mane pramANa che tathA kudeva kagara kudharma mane pramANa nathI. tyAre gaMgArAmajI zrAvakone uddezIne ema bolyA tame enI sAthe vAto zA mATe karo cho ? jo mohapatti bAMdhI le to sArI vAta che nahi to eno veza kheMcI lo vigere jema tema bolavA lAgyA. tyAre patiyAlAnA bhAI vanAtIrAma gaMgArAma pratye bolyA - tame carcA karo cho ke laDAI karo cho ? jevuM tamAruM sAdhupaNuM tamArA ThekANe jaIne beso. joI lIdhI tamArI carcA. pachI gaMgArAma potAnA sAdhu pratye bolyo - patIyAlAnA loko to pahelethI AnA buTerAyanA rAgI che. te rAgane mATe koI zrAvaka tenA gaLe paDato nathI. aMbAlAnA zrAvako paNa pahelethI ja enA rAgI che. pahelA to zrAvakone kahIzuM tame buTerAyane mohapatti baMdhAvI lo athavA teno veza kheMcI lo. je zrAvako kArya karI deze to sArI vAta che nahi to zrAvako ane vaiSNavo mArA ghaNA rAgI che. badhuM kAma sAruM jaI jaze. A pramANe salAha karIne AgaLa aMbAlA jaIne beThA. ame paNa eka be divasa patiyAlAmAM rahIne pachI aMbAlA gayA. 16 mohapattI carcA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdha sAdhavI dasa vIsa Ai beThe / tathA do cAra saya gRhasthI Aya baiThA / unA viSe eka sAdhu kA nAma gaMgArAma thA / te piNa Apako paMDita . mAnatA thA / te bolyA - bUTerAyajI ! Apa sUtra mAnate ho AcArya kA kahyA nahI mAnate / taba maiMneM kahyA - sUtra bI mAnatehAM aru AcAryakA kA bI mAnatehAM / paraMtu tuma ApaNA matalaba kaho / tivAre bole -tuma ApaNe guru kA vacana pramANa karo / tivAre meMneM kahyA - mere ko mere guru kA vacana pramANa he / tivAre bole- tuma nAgaramalla kA vacana pramANa karo / tivAre meMneM kahyA - hamAre ko unAkA vacana pramANa he / mere ko nAgaramallajIneM ima sIkhAlyA he - arihaMto maha devo / jAvajjIvaM susahuNo guruNo jipannattaM tattaM / ia saMmattaM me gahiyaM / / 1 / / ( iti gAthA) e tIna tattva mere ko nAgaramallajIne sIkhAle he / so mere ko pramANa he / tathA kudeva kuguru kudharma mere koM pramANa nahi / tivAre gaMgArAmajI ima bolyA- tuma isake sAtha bAtAM kAheM ko karate ho / jekara mukhapattI baMdha leve to achI bAta hai / nahI to isakA bhekha khoMsa levo / ityAdika asata visata bolaNe lage / tivAre paTyAlekA bhAi vanAtIrAma tinA pratye bolyA- tuma caracA karate ho ke laDAi karate ho ? dekhyA tumArA sAdhupaNA ! Apa ThikANe jAke beTho / dekha lai tumArI carcA / phera gaMgArAma ApaNe sAdhAM prate bolyA - paTIyAle ke loka to pIche isake rAgI the / usa rAga ke vAste koi zrAvaka isake 'gala nahI paDatA / aMbAle ke zrApaka bI pIche isake rAgI the / pahIlI to zrAvakAM ko kahAMge- tuma buTerAya ke mukhapattI baMdhAya devo / ' tathA isakA bhekha khosa levo / jekara zrAvaka kAma kara deveMge to achI bAta hai / nahI to zrAvaka tathA viSnI mere ghaNe rAgI he / sarva kAma caMgA hoya jAveMgA | ima salAha karake Age aMbAle jAya beThe / hama bI eka do dina paTIyAle rahe ke pIche aMbAle gaya / premacaMdajI mere ko bolyA - ihAM bI hamAre ko upasarga hovegA / isa vAste hamAre ko aMbAle bIca jANA joga nahi / calo aMbAle te bAhIra 2 chAvaNI meM jAya rahiyeM / tivAre meMne kahyA- hamAre ko bAhIra 2 jAMNAM achA nahi / 1 gale / 2 nahIMto / 3 vaiSNava / mohapattI carcA * 17 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premacaMdajIe mane kahyuM, ahIM paNa ApaNane uparsaga thaze mATe Apane aMbAlA javuM ucita nathI. cAlo aMbAlAnI bahAra chAvaNImAM jaIne rahIe. tyAre meM kahyuM ApaNane bahAra javuM sAruM nahi. chatAMya meM premacaMdanA pariNAma kAcA joIne meM premacaMdane kahyuM tame chAvaNI jAva ane huM paNa aMbAlA jaIne tamane AvI maLIza. premacaMdane chAvaNI choDI huM aMbAlAmAM gayo AhAra pANI karyAM. - A bAju mohorasiMgabhAI sUtranA jANakAra hatA ane te matamAM amArA rAgI hatA. gaMgArAme tene bolAvIne kahyuM tame buTerAyajInA rAgI cho ene samajAvIne mohapatti baMdhAvI do. nahi bAMdhaze to ghaNI phajetI thaze. Ama kahIne mArI pAse mokalyo. teNe mane kahyuM Ape ghaNuM kharAba kAma karyuM che. potAnI AbaruM gumAvI dIdhI che. tyAre meM buTerAyajIe kahyuM bhAI sAheba ! corI jArI koI karI nathI. mohapattino doro choDI dIdho che. mane sUtramAM doro batAvI do. huM pAcho doro bAMdhI laIza vagere. te vakhate bhAI sAthe carcA thaI. tyAre bhAI bolyA : svAmIjI ! tamArI vAta sAcI che. Apane pariSaha ghaNA thaze. have Apane mohapatti bAMdhavI yogya nathI. jo mohapatti bAMdhazo to A loko tAlI pADaze ane kaheze - juThTho hato mATe pAchI bAMdhI lIdhI, sAco hoya to mohapatti zA mATe bAMdhe vigere vigere mane zikhAmaNa ApIne potAnA sAdhu pAse jaIne kahyuM : me to buTerAyane ghaNuM kahyuM paraMtu tenA mAnavAmAM A vAta nathI AvatI. tema kahIne tenI potAnI dukAna upara cAlyo gayo. teoe kahyuM A sAdhu to pAko haThIlo che. AnI sAthe naramAI karavAthI nahi mAne. have teno veSa kheMcIe to mAnaze. to teoe potAnA rAgIne taiyAra karyA. savAre pratikramaNa karatAne tene jaI pakaDo. A pramANe badhA bhAIoe salAha karI. A vAta sAMbhaLIne je bhAIone amArA upara rAga hato te mohorasiMga tathA surastI vigere, teoe vicAryuM A vAta sArI nathI, ahIM koI vighna thaze. ame buTerAyano pakSa karIe to A ghaNA che amAruM mohapattI carcA 17 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu meM premacaMda ke 'praNAma kacce dekhake meMne premacaMdajI ko kahyA-Apa chAvaNI koM calo aru meM bI aMbAle jAya ke Apako Aya milAgAM / premacaMdajI ko chAvaNI ko 'Torake meM aMbAle meM gayA / AhAra pANI kIdho / __ etale mohorasiMgha bhAi sUtrAM kA jANakAra thA aru usa mata meM hamArA rAgI thA, tisako bolAya ke kahyA - tuma bUTerAya kA rAgI he usako samajhAya ke mukhapattI baMdhAya devo / nahI baMdhegA to phajIti ghaNI hovegI / ima kahekeM mere pAsa bhejyA / mere ko bolyA : Apane baDA khoTA kAma kIdhA che / apaNI avaru gavAi dInI che / tivAre meMne kahyA - bhAi sAhiba ! maine caurI yArI to koi kIdhI nahi / mukhapattI kA tAgA choDa dIyA he / mere ko sUtra meM tAgA dekhAya devo / meM phera pAya levAMgA tivAre merI bhAi sAtha caracA hoi / taba bhAi bolyA - svAmIjI ! tumArI bAta to sAcI he / paraMtu ApakoM "parise ghaNe hovege / aba tumakoM mukhapattI baMdhaNI yogya nahI / je mukhapattI baMdhego to e loka tAlI vajAvegeM / kaheMge-juThA thA to phera bAMdha lei / sAcA hotA to kAheku bAMdhatA mukhapattI ? ityAdika mere ko sIkhAvaNa dei ApaNe sAdha pAsa jAya ke kahyA- meM to buTerAya ko ghaNA kahyA paraMtu usake mAnane meM eha bAta nahI AvatI / ima kahIne ApaNI dukAna para calA gayA / unoneM kahyA- eha pakkA haThThI he / isaneM naramAi karayAM nahI mAnanI / aba isakA bhekha khoso taba mAnegA | unAne ApaNe ApaNe rAgIyAM koM taiyAra kIdhA / savere paDikamaNA karate ko cala pakaDo / etale sarvatra bhAi cAre salAha kInI / eha bAta suNake joNa se bhAiyAkA hamAre sAtha rAga thA / mohorasIMgha tathA surastI Adika unAne vicArayA -eha vAta achI nahI / ihAM koi vighana hovegA / aru hama bUTerAya kA pakSa kare to eha ghaNe he / hamArI kucha pesa nahI jAtI / tathA hamAre koMbI pUjere 2 karake isa khetrameM tathA aura khetrAme hamArI Abaru kho deveMge / bUTerAyane ihAM 1 pariNAma - bhAva / 2 choDakara / 3 AbarU - ijjata / 4 bAMdha / 5 parISada / 6 hamArA kucha calatA nahI hai / 7 phajIiha karake badanAma karake / mohapattI carcA * 18 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMI upaje nahi tathA amane paNa vagovI vagovIne A kSetramAM tathA bIjA kSetramAM amArI Ijjata dhULa karI deze. buTerAye ahIM besIne rahevuM nahi ane bIjA sAdhuo joIne mAre tyAM Avaze nahi. amane dharma dhyAnano viraha paDI jaze. A mATe buTerAyajIne jaIne kahIe - Apa vahelA aMbAlAthI bahAra jaIne pratikramaNa karajo. te bhAIoe mArI pAse AvIne kahyuM - svAmIjI ! tame be ghaDI rAta rahe tyAre ahIMthI cAlyA jazo. aMbAlAnI bahAra jaIne pratikramaNa karazo. te vakhate ame buTerAyajIe pUchyuM bhAIo ! tame A vAta zA mATe karI te kaho- tyAre bhAIo hAtha joDIne bolyA : svAmIjI ! ame to ApanA parama bhakta chIe paraMtu ahIM amAruM kaMI upajatuM nathI vigere pUrvanI vAta badhI kahI. tyAre meM kahyuM bhAI sAhebajI ! bhAgI bhAgIne kyAM bacIzuM? paraMtu jo tame jANo cho ke ame buTerAyanA rAgI chIe. to je vakhate amAro veSa kheMcavA Ave te vakhate tamAre nahi AvavuM ane je amAro veSa kheMcaze te vakhate ame joI laIzuM. rAjya to aMgrejonuM che. emanuM rAjya nathI. koI to puchaze zA mATe veSa kheMco cho ? teoe zuM guno karyo che ? tyAre tyAM sAcA jukAno nirNaya thaze. te joyo jaze. hamaNA to kazuM kahI zakAya nahi, je thaze te kharuM. pachI jaIne teoe potAnA sAdhuone kahyuM - A vAtothI buTerAya DaratA nathI chatAM tame potAnA gharanI tAkAta samajIne veSa kheMcavA jazo to AvuM na thAya ke tamArI tarapha ulaTuM paDI jAya. A vAta sAMbhaLIne tathA vicArIne veSa kheMcavAnI vAta uDI gaI. A upasarga to dUra thayo. have carcAnI e lokomAM vAta salAha thaI tyAre te sAdhuo tathA temanA zrAvako bhegA thaIne carcA karavA lAgyA- tyAre mohapattinI carcA cAlI te to badhAya kahe gautama svAmInA moDhe mohapatti bAMdhelI hatI. eomAM moTA paMDita kahevAtA hatA te ratanacaMda kahevA lAgyA- A vAta sAva juThThI che. mithyA bolo cho, kaho cho ke gautama svAmIe mohapatti bAMdhI che. gautama svAmIe mohapatti nathI bAMdhI. mohapatti to pachI AcArya bAMdhI che paraMtu kaMIka guNa joIne bAMdhI che ane pramANa che A 18 mohapattI carcA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baiTha nahI reheNA / aru aura sAdhu dekha ke mAre ihAM Avege nahi / hamako dharma-dhyAna kA viraha paDa jAvegA isa vAste bUTerAya koM callake kahIe-3 e- Apa do ghaDI ke taDake aMbAlete bAhira jAke paDikamaNA karaNAM / tinAM bhAiyA ne mere pAsa Aya ke kahyA svAmIjI tuma do ghaDI rAta rahe taba ihAMte cale jANA / aMbAlete bAhira jAi paDikamaNA karajotivAre hamAneM puchayA- bhAiyo ! tumane eha vAta kIsa vAste kahI ? te kaho / tivAre bhAi hAtha jor3akeM bole- svAmIjI ! hama to Apake parama bhakte hAM / paraMtu ihAM hamArI koi peza nahI jAtI / pAchailI bAta sarva kahI / tivAre mene kahyA - bhAisAhibajI ! 'nATha nATha keM kahAM kahAM baceMgeM ? paraMtu je kara tuma jANate ho hama bUTerAya ke rAgIhAM / jIsa vakhata hamArA bhekha khosaNeM ko Ave / usa bakhata tumane nahI AvaNA / jekara hamArA bhekha khosaNege usa vakhata saMbhAla levAMge / rAja to aMgarejakA he / inAkA to rAja nahI / koi to inako bI pucheMgAM- kIsa vAste bhekha khosIyAhe ? inAne kyA khoTa karI he ? tava uhAM sAca juTha kA niranA hoveMgA / so dekhyA jAveMgA / aba to kucha bAta kahI nahI jAtI / jima baNe tima kharo / phera jAke unAne ApaNe sAdhAM ko kahyA - inA bAtAM te to bUTerAya Darate nahI / tuma ApaNe gharakI takaDAi karake bhekha khosaNa ko jANA / esA na hove tumAre 'tAi ulaTI paDa jAve / eha vAta suNake tathA vicAra ke bhekha khosaNa kI to salAha haTa gaI / eha upasargato dura hoyA / aba caracA kI salAha hoi / taba te sAdhu tathA unake zrAvaka ikaThe hoya ke caracA karaNe lage / taba mukhapattIkI caracA cAlI / te to sarva kahe je gotamasvAmI ke mukha ko mukhapattI baMdhI hoi thI / inA vico baDA paMDIta kahAvatA thA so ratanacaMda kahaNa lAgA - eha vAta juThI he / mithyA bolate ho / kahite ho - gautamasvAmIne mukhapattI baMdhI he / gautamasvAmIne mukhapattI nathI bAMdhI / muhapattI to pIche bAMdhI he AcAryane paraMtu kucha guNa jANa ke baMdhI he / hamAre ko pramANa he / esA kahaNa lAgA / 1 bhAga bhAga kara / 2 vUrA kiyA he ? 3 tAkata / 4 tarpha / mohapattI carcA * 19 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe kahevA lAgyA. tyAre meM buTerAye kahyuM teoe- pachInA AcAryoe guNa joIne bAMdhI. pUrve tIrthakara gaNadhara ane AcArya mahArAjAoe A vAtamAM guNa na joyo. to enAthI A catura thaI gayA. A caturAI to tamane pramANa haze. amane to je sUtramAM tIrthakara gaNadharoe kahyuM che te pramANa che. pharI ame kahyuM je traNa lIMga zAstramAM kahyA che eka svalIMga, bIju anyalIMga ane trIju gRhIlIMga. A mukhabaddha lIMga tathA mukha khullo lIMga bane pratyakSa judA judA lIMga che. A bannemAM svalIMga kone mAnavo te kaho. tyAre kahevA lAgyA carcA javA do. carcAmAM rAga dveSa thAya che. Ama kahevA lAgyA. Ama carcA vArtA 5, 7 divasa thaI pachI maMda paDI gaI. tyAra pachI meM jamanA nadI pAra bAmanaulI gAme comAsuM karIne comAsu uThe pachI huM dilhI gayo. eka mahino rahI paMjAba dezamAM Avyo. rAmanagara comAsu karyuM. comAsu karIne pharI dilhI AvIne comAsu karyuM. pharI comAsu uThe vihAra karI paMjAba gayo. paMjAba dezamAM dAdanakhAnanAM pIMDamAM comAsu karyuM. comAsu karIne pharI premacaMde pANIpatamAM comAsu karyuM, meM ane mulacaMde dilhI comAsu karyuM. comAsA pUrve rAmanagaranA be bhAIoe amArI pAse dIkSA lIdhI khUba ja vairAgyathI dhana kuTuMba choDIne, ame cAra sAdhuoe dilhImAM comAsu karyuM. comAsu uThe premacaMda paNa AvI gayA ame pAMce ya sAdhuoe jayapura comAsu karyuM. pachI bIkAnera comAsu karyuM. pachI siddhAcala tIrthanI yAtrA karavAnuM mana thayuM. ajamerathI saMghanI sAthe maLIne kezarIyAnAthanI yAtrA karI. vaLI kezarIyAjInAthanI yAtrA karavA gujarAtano saMgha Avyo hato tethI ame paNa sAthe thaIne gujarAta dezamAM cAlyA gayA. zrI siddhAcalajInI yAtrA jaIne karI pachI bhAvanagaramAM jaIne comAsu karyuM. tyAMnA bhAIoe amone sUtrano bhaMDAra batAvyo. keTalAka graMtho amone ApyA je amAre joItA. hatA te amane ApI dIdhA. tapagacchamAM zrI yazovijayajI upAdhyAya thayA che te kAla mujaba ghaNA 19 - mohapattI carcA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tava meneM kahyA- inhAne to guNa jANake baMdhI / pUrve tirthaMkarAM gaNadharAM AcAryA mAhArAjone eha vAta meM guNa na dekhyA / / to unase eha catura hoya / eha caturAi to tumAre ko pramANa hoyaveMgI / hamAre ko to jo sUtrA meM tirthaMkarA gaNadharAne kahyA he so pramANa he | phera hamane kahyA- jo tina liMga zAstra meM kahe he eka svaliMga 1 dUjA anna liMga 2 tIjA grahaliMga 3 eha mukhabaMdhAliMga tathA mukhakhullAliMga dono pratyakSa jUde 2 liMga he / eha dono meM svaliMga kisako saradIe ? te kaho / taba kahaNe lage caracA jANa devo / caracA meM rAga dveSa uThatA he / esA kahaNa lage / caracA vAratA bI pAMca sAta dina hoi / phera 'thoDI paDa gai / __phera meMne jamanA pAra bAmanaulI caumAsA karake caumAse uThe piche meM dillI gayA / eka mahInA rahI paMjAba deza meM AyA / rAmanagara caumAsA karyA / caumAsA karake phera dillI caumAsA Aya kIyA / dIllI caumAsA karI phera caumAsA uThe piche vihAra karI paMjAba ko gayA / paMjAba deza meM dAdanakhAnadepiMDa meM caumAsA karI caumAsA karake phera premacaMdane pANIpata meM caumAsA kIyA / meMne aru mUlacaMdane dIllI caumAsA kIyA / caumAse pahilI rAmanagara ke do bhAiyAne hamAre pAsa dIkSA lIdhI bar3e vairAgase dhana kuTuMba choDake hama cAra sAdhAne dIllI caumAsA kIyA / caumAsA uThe premacaMda bI Aya gayA / hamAMne pAMco sAdhAne jaipura caumAsA kIyA / phera bIkAnera caumAsA kIyA / ___phera siddhAcala tirtha kI yAtrA karane ko mana huvA / ajamera ke saMgha ke sAtha milake kesarIyAnAthajI kI yAtrA karI / phera kesarIyAnAthajI kI yAtrA karaNa ko gujarAta kA saMgha AyA thA / so hama bI sAtha mIla ke gujarAta deza ko cale gaye / zrI siddhAcalajI kI yAtrA jAya karI / pIche bhAvanagara meM caumAsA jAya kIyA / uhAM ke bhAiyAne hamAre ko sUtrAMkA bhaMDAra dikhAyA / ketaleka graMtha hamAre ko dIyA / jauNase hamAre ko cAhI de the so hamAre ko de dIne / 1 DhaMDI / - mohapattI carcA * 20 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstronA jANakAra hoya tevuM dekhAya che. loko kahe che temaNe 100 graMtho banAvyA che. meM to 5, 10 graMtho joyA che paNa teoe ghaNA jIvonA upakAra mATe graMtho banAvyA che. jainazAsananI khoja ghaNI karI che. potAnI zaktine anusAra vicAraNA upara vicAraNA ghaNI karI che. ghaNA upakArI puruSa lAge che. AvA duSama kALamAM AvA upakArI puruSa, maLavA paNa durlabha che. A puruSa ghaNo karIne upakArI lAge che. paraMtu kALa duSama che. upAdhyAyajI naya nikSepanA jANakAra hatA. tethI te puruSa naya vagara bole nahi, mane AvI pratIti che. tathA koI sthAnakavAsI, terApaMthI vagere kahe - ghaNAM kAlano A pratimApUjana vagereno gADarIyo pravAha paDI gayo che. : upAdhyAya mahArAje avazya khaMDana karyuM hota. sthAnakavAsI vagere zrI upAdhyAya mahArAje upayoga Apyo na hoya to koI AvA dravya lIMgIe juTha kadAgraha calAvyA che ane niryukti AdimAM te lakhI gayo hoya to Azcarya nahi. kAraNa ke cauda pUrvanA abhyAsIne vacana AlanA thAya to bIjAnuM zuM kahevuM ? te pATha lakhuM chuM. mAyAravanatighAM riddivAdimi ! vavitiya naDyA ne te veda muLI | daza.vai.a. 8, gA.50, AcArA bhagavatI cauda pUrvanA abhyAsIne vacana AlanA thaI jAya to sAdhu tenI hAMsI upahAsa na kare. hIlanA na kare. zA mATe hAlanA kare ? Ama jANI chabastha che. upayoga ApyA vinA bhASA nikaLI gaI che. pUrva pakSanA asat samAdhAnanuM sat samAdhAna graMthakAra Ape che. upAdhyAya mahArAja A kALamAM bhAre paMDita thayA che. zrI upAdhyAyajI mahArAje to 363 pAkhaMDiono tathA sthAnakavAsI vagere jainI nAma dharAve che te nAma mAtra saMgha kahevaDAve che teno paNa upAdhyAyajIe to ghaNA svamata paramatanA nirNayo karyA che te puruSa AtmagaveSI dekhAya che. tathA koI kahe che ke upAdhyAyajIne tapagacchano moha dekhAya (lAge) che tathA bIjA gacchanI para dveSa dekhAya che. A vAta baMdha besatI nathI. te puruSa AvA mata kadAgrahI nathI dekhAtA. te puruSa bhalA pakSane niMdavA vALA dekhAtA nathI tathA bhUMDA pakSanI upabuhaNA karavA vAlA paNa saMbhavatA 20 mohapattI carcA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aru tapegachame zrI jasavijayajI upAdhyAjI hoya he / isa kAla mujaba ghaNe zAstrAM ke jANakAra hoya dIse che / loka kahe che tisane sau graMtha racyA cha / meMne to pAMca dasa graMtha dekhe che piNa tinone ghaNA jivAMko upakArakArI graMtha banAye che / jinasAsana kI khojaNA ghaNI karI che / ApaNI zakti ke aNusAra 'cola para cola ghaNI karI saMbhava hotI he / ghaNe upakArI puruSa dIsai / isa duSama kAla meM ehavA puruSabI milaNA durlabha che / eha puruSa bahulatA upakArI dIse che / paraMtu kAla dUSama che / tathA upAdhyAyajI naya niSepeke jANakAra the / so te puruSa naya vinA bole nahi / mere ko aisI pratIta che / tathA koika ghaNe kAlakA gADarIpravAha paDa gayA che / zrIupAdhyAyajIne upayoga na dIyA hove to koika aisA dravaliMgIyAne juThA kadAgraha calAyA che / te likhyA gayA hove to kucha Azcarya nahI / cauda pUrvakA pAThI vacana khalAya jAveM to bIjAno kahavo kIso ? te pATha likhIe che / / AyArapannattidharaM / diThivAyamahijjagaM // vayavikhIlayaM naccA / na taM uvahase muNI // dasavaikAlaka adhyayana 8 gAthA 50 AcArAMga bhagavatI cauda pUrvakA pAThThI vacana khalAya jAve to sAdhu tisakI hAsI na kare / hIle nahI / kisa vAste nahI hIleM ? ima jANe chadamastha che upayoga dIyA vinA bhASA nikala gai he tima upAdhyAyajI mahArAja isa kAla meM bhArI paMDita hoye che zrI upAdhyAyajI mahArAjane to 363 pAkhaMDikA tathA jaino nAma dharAve che nAma mAtra saMgha kahAve che tehanA piNa upAdhyAyajIne to ghaNA svamata paramatakA niraNA kIyA he te puruSa AtmAgaveSI diseMheM tathA koi kahe he upAdhyAyajI ko tape gachakA moha dIseM he 3aura gachAnAla dveSa dIseM he eha vAta mIle nahI te puruSa aiseM mata kadAgrahI nathI dIsata / te puruSa bhale pakhako niMdaNevAle dIsate nahI tathA bhuMDe pakhako sarAhaNevAle piNa saMbhava nathI hote / te puruSa guNagrAhI dIseM he / zrIupAdhyAyajI mahArAja juThA kadAgraha karaNe vAle dIsate nathI / nyAyavAdI dIse he / tathA mata kadAgraha to ghaNe kAlake cale Ayahe / zrIupAdhyAyajI to tappAmeM pIche muMData' hoe he / to mahArAjajIne mata kadAgre vaNAye kima kahIe ? tathA mene ima suNyA he upAdhyAyajIneM choTI umara meM tappAke 1 vicAraNA para vicAraNA / 2 nikSepe ke | 3 anya gacche ke sAtha / mohapattI carcA * 21 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. te puruSa guNagrAhI dekhAya che. zrI upAdhyAya mahArAja juThThA kadAgraha karavAvAlA dekhAtA nathI. satyavAdI dekhAya che tathA matakadAgraha to ghaNA kALathI cAlyo Ave che. zrI upAdhyAyajI to tapAgacchamAM pachI dIkSita thayA che. to upAdhyAya mahArAje mata kadAgraha banAvyo kema kahI zakAya ? tathA meM sAMbhaLyuM che upAdhyAyajI nAnI uMmaramAM tapAgacchamAM dIkSita thayA che temanI kaMIka mAtra vAta kahevAya che. eka zrAvikA bahena hatA tene eka chokaro hato. te bAIne Avo niyama hato, bhaktAmara sAMbhaLIne AhAra pANI levA. A kSetramAM comAsu nayavijayajInuM hatuM. te tapAgacchanA sAdhu hatA. temanI pAse roja bhaktAmara sAMbhaLavA bahena AvatA hatA. chokaro paNa sAthe Avato hato. chokarAne sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM bhaktAmara kaMThastha thaI gayuM. eka divasa varasAda varasato hato. bapora thaI gaI chatAM varasAda aTakayo nahi. bALaka bolyo mA ! tuM jamI nahi ? tyAre mA bolI he putra ! mAre bhaktAmara sAMbhaLyA vagara AhAra nathI karavo. varasAda varasato aTakaze tyAre huM upAzraye jaIne bhaktAmara sAMbhaLIne AhAra karIza. tyAre putra bolyo mA ! bhaktAmara to huM tane saMbhaLAvI dauM. tyAre mA bolI saMbhaLAvI de. tyAre putra bhaktAmara saMbhaLAvI dIdhuM ane mAtAe bhaktAmara sAMbhaLIne jamI lIdhuM. bIjA divase bahena upAzraye gayA tyAre sAdhujI bolyA : kAle to Akho divasa varasAda varasyo. tame AhAra nahi karyo hoya ? tyAre bahena bolyA pUjyazrI ! mArA putre bhaktAmara mane saMbhaLAvI dIdhuM. pachI sAdhujIe lokone kahyuM A chokarAne laIe to moTo prabhAvaka thaze. lokoe tenI mAtAne samajAvI apAvI dIdho vigere ghaNI vAta che. jyAre te bALakane sUtrano bodha na hato tyAre teNe bAlyAvasthAmAM anyAanya matAvalaMbIonI vAto sAMbhaLIne koInI niMdA karI haze tathA koI patra pAnAmAM nAma laIne niMdA karI haze te vAta jJAnI jANe mane A vAtanI khabara nathI. tathA koI ema paNa kahe che ke upAdhyAye 10 matonI carcA nathI 21 * mohapattI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsa muMData thayA he / tisakI kiMcita mAtra kathA kahe che / eka lokAi thI usakA eka beTA thA / tisa bAi ke iso nema thA / bhaktAmara suNake anna pANI khANekA nima thA / isa khetrameM comAsA- nayavijejIkA thA / te tapAgachakA yati thA / usake pAsa nita bhaktAmara suNaNekuM AvatI thI / beTA paNa sAtha AvatA thA / beTe ke suNate suNate ko bhaktAmara kaMTha ho gayA / eka dina megha varasaNe lAgA / dUpahara hoi gayA / paNa megha varasatA rahe nahI / bAlaka bolyA-mAjI ! tumane AhAra nahI kIyA ? taba mA bolI- he ! putra ! meM bhaktAmara suNe bInA AhAra nahI karanA / megha varasatA rahegA taba me upAsare jAine bhaktAmara suNake AhAra karAMgI / taba putra bolyA-mAtAjI ! bhaktAmara to meM Apako suNAya detAhAM / taba mAtA bolI-suNAya de / taba putrane bhaktAmara suNAya dIyA / taba mAtAne bhaktAmara suNake AhAra kara lIyA / dUje dina upAsare gai / taba yati bolyA-bAi kalato sArA dIna megha varasyA che / tumane AhAra nahI karayA hovegA ? taba bAi bolI-pUjyajI ! mere beTe ne bhaktAmara mere ko suNAya dIyA / phera yatine loko ko kahyA-isa chore koM levo / baDA prabhAvika hovegA / lokAne unakI mAtA ko samajAkara devarAva dIyA / ityAdika ghaNI bAta che / jaba usako sUtra bodha nahI thA taba tinone bAla avasthA meM matIyA kI vAtA suNa ke kisekI niMdyA karI hovegI tathA koi panne meM nAma leke niMdyA karI hoveMgI to jJAnI jANe mere ko isa bAta kI kucha khabara nathI / tathA koika ima bI kahete haiM- upAdhyAyajIne dasa matakI carcA nathI karI / e carcA to dharmasAgara upAdhyAyane karI he / saMvata 1617. satarA ke sAla pATaNa madhye jinacaMdrasUrI saMghAte vAda thayA tivAre dharmasAgara upAdhyAya pravacana parIkSA graMtha prAkRtapATha tathA saMskRta TIkA karI che / te piNa prAkRta saMskRtamAM praviNa dIse che / Asare 12000 graMtha che / __ tathA zrI bhaTTAraka zrIvibudhavimalasUrIe samakIta parikSA graMtha baNAyA cha / te piNa sumatI tarakAdika zAstrAkAra jANakAra suNyA che / te graMtha 12710 pATha tathA artha che / tathA kumatI kudAla graMtha kA pATha tathA artha 14000 che / tino graMthA viSe tappA to gacha likhyA che / 1 dIkSita / mohapattI carcA * 22 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI. A carcA to dharmasAgara upAdhyAe karI che. saM. 1617mAM pATaNamAM jinacaMdrasUrI sAthe vAda thayo tyAre dharmasAgara upAdhyAye pravacana parIkSA graMtha mUla pAkRta tathA saMskRta TIkA karI che. teo paNa prAkRta saMskRtamAM pravINa dekhAya che. lagabhaga 12 hajAra zloka pramANa graMtha che. tathA zrI bhaTTAraka zrI vibudhavimalasUrie ""samakita parIkSA' graMtha banAvyo che, teo paNa sammatitakadi zAstranA jANakAra sAMbhaLyA che, te graMtha 12710 zloka pramANa mULa ane artha che. tathA kumatIkudAla graMthano mULa ane artha 14000 zloka pramANa che. traNeya graMtha vize A traNa graMthomAM lekhakanI oLakhANa mATe gaccha to tapA ja lakhyo che. khaDatara Adi 10 mato ullekhyA che. khaDatara gacchavALAe ""kumatImukha capeTA'' graMtha racyo che. teoe khaDatara gaccha sthApyo che. anyatra siddhAMta kahe che. A mata kadAgrahamAM alpasUtrI AtmArthI paDI jAya to koI asaMbhava nathI paraMtu jyAre tene zAstrano bodha thaI jAya tyAre potAnA duSkarmane niMde che ane koInI nAma laIne niMdA nathI karatA. jevo padArtha hoya tevI prarUpaNA kare che tene viSe rAga dveSa na kare paraMtu mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya, azubha mana-vaca-kAyAnA yoga, hiMsA, juka, corI, adatta, maithuna, parigraha tathA pAMca IndriyanA viSayo tathA krodha, mAna, mAyA lobha vigere azubha karmanI niMdA kare to azubha karavAvALo pote ja nindAI gayo emAM kayo saMdeha che? tethI upAdhyAyajIne jyAre siddhAMtano bodha thayo tyAre graMtho racyA. temAM nAma laIne koInI niMdA karI nathI. graMthamAM tattva - sAco dharma kahyo che. pAkhaMDane niSedhyo che ane zuddha jaina dharmanI sthApanA karI che. A mATe mane to upAdhyAyajI parama upakArI puruSa lAge che. mane pratyakSa jJAna nathI chatAM upAdhyAyajInA graMthonI racanA joIne mane parama upakArI uttama puruSa lAge che. tattva to kevaLI jANe. mane mahArAja A bhavamAM maLyA nathI. parabhavano saMbaMdha to jJAnI maLaze tyAre pUchIzuM. zrI upAdhyAyajIe 100 graMtha banAvyA che AvuM lokonI pAse meM 22 - mohapattI carcA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharatarAdika daza mata kahe che / tathA kharatarayAne kumatI mukha capeTA graMtha racyA / tinone kharatarA gacha thApyA he / vIje mata kahe haiM / isa mata kadAgre meM alpasUtrI AtmArthI piNa paDa jAve to kucha aTakAva nathI / paraMtu jaba usako zAstra bodha hoya jAveheM taba ApaNe duHkarama niMdeheM / phera kIsekI nAma leMkeM niMdyA nathI karatA / jisA padAratha hove tisA rAga dveSa na kare / paraMtu mithyAta avrata pramAda kaSAya khoTA mana vacana kAyA kA joga tathA hiMsA jUThA adatta maithuna parIgraha tathA pAMca iMdrIkI viSe tathA krodha mAna mAyA lobha ityAdika khoTe karmI kI niMdyA karI to 'khoTake karanevAlA ApehI niMdyA gayA / isameM kayA saMdeha he ? ___so upAdhyAyajI ko jaba siddhAMta kA bodha thayA taba graMtha race / tihAMto kIse kI nAma leke niMdyAM karI nathI / graMthA viSe to tattva dharma kahyA he / pakhaMDako niSedyA he / zuddha jinadharma kI thApanA karI he / isa vAte mere ko to upAdhyAyajI paramra upakArI puruSa dIse heM / paraMtu mere ko pratyakSa jJAna nathI / upAdhyAyajI ke graMthA kI racanA dekha ke mere ko parama upakArI uttama puruSa dIse he / tattva to kevalajJAnI jANe / mere ko mahArAjajI isa bhavameM mIle nathI / parabhava kA sabaMdha to jJAnI mIlase taba puchasuM / zrI upAdhyAyajIne sau graMtha banAyA hai / iso lokAko pAsoM mene suNAhe / tinA graMthA vico mene adhyAtmasAra / 1 dravyaguNaparyAyakA rAsa / 2 jJAnasAra / 3 devatattvanirNA gurutattvanirNA dharmatattvanirNayA / 4 sADAtinase gAthA kA stavana / 5 deDhase gAthA kA stavana / 6 savAsau gAthA kA stavana / 7 covIsI / 8 vIsI / 9 samAdhItaMtra / 10 aThArApApasthAna kI sajjhAya ityAdika graMtha baNAya he / tinA vico mene to pAMca dasa graMtha haranArAyaNa paMDita pAso vAMce cha / vAMca kara mene tathA haranArAyaNane vicArayA / e jJAna naya nikSepA syAdvAda nizce vyavahAra saptabhaMga ATha pakha solAM vacana bIyAlI bhASA vyAkaraNa ityAdika sAmagrI aru jIvako sudha parupaka puruSakA saMyoga mIlaNA dohilA che / tathA mile to suNanA durlabha che / suNe to samajaNA durlabha che / tathA saradhA AvaNI durlabha cha / tathA pAlaNA durlabha che / kyA kareM ? jIvAkoM anAdi kAlakA mithyAtva 1 bUrA / mohapattI carcA * 23 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLyuM che. (1) adhyAtmasAra (2) dravya guNa paryAyano rAsa (3) jJAnasAra (4) deva tattva, guru tattva, dharma tattva nirNaya (pa) sADA traNaso gAthAnuM stavana (6) doDhaso gAthAnuM stavana (7) savAso gAthAnuM stavana (8) covIzI (9) yogaviMzikA (10) samAdhitaMtra (11) 18 pApasthAnakanI sajajhAya vagere graMtha banAvyA che. emAMthI meM to pAMca daza graMtho harinArAyaNa paMDIta pAse vAMcyA che. vAMcIne meM tathA harinArAyaNe vicAryA che. AvuM jJAna naya, nikSepa, syAdvAda nizcaya vyavahAra, saptabhaMgI, AThapakSa-vibhakti, 16 vacana, 42 bhASA, vyAkaraNa vagere sAmagrI ane jIvane zuddha purUSaka puruSano saMyoga maLavo durlabha che tathA maLe to sAMbhaLavuM durlabha che. sAMbhaLe to samajavuM durlabha che. tathA zraddhA thavI durlabha che. tathA pALavAnuM durlabha che. zuM karIe jIvone anAdi kALanuM mithyAtva lAgyuM che. vyavahArathI jIvane deva guru dharmanuM nimitta che, nizcayathI to potAnuM upAdAna dharmanuM nimitta che. jJAnAvaraNa tathA darzanAvaraNa karma vivara Ape tathA puNyAnubaMdhi puNya AvI maLe to jIvane kevaLI prarUpIta dharmanI prApti thAya. ahIM bhavya jIvo ! tame saMsAra taravAnI IcchA karo cho to samaktiI puruSonI sevA karo. mokSamArga ArAdho vagere graMthonI racanA joIne amane ghaNu Azcarya thayuM. dhanya jinazAsana dhanya jinazAsananuM jJAna. je meM pUrve jJAna bhaNyuM hatuM te Aje saphaLa thayuM. dhanya zuddha prarUpaka zramaNa saMgha tene mArI trikaraNa yoge vaMdanA sadA thajo. pachI meM AnaMdaghanajInI covIzI tathA bahuttarI vAMcI tathA devacaMdrajInA banAvelA graMtha : AgamasAra, adhyAtmagItA ane covIzI, zrI dharmadAsagaNInI banAvelI upadezamAlA vAMcI. meM to thoDA ja graMtho vAMcyA che. mArI to alpa buddhi che. mithyAtvI navapUrva sudhI bhaNe che. tathA abhavIjIva 11 aMga sudhI kAMIka bhaNe che. atIta anAgata kALa laIe to anaMtA jIvo bhaNyA ane AgaLa bhaNaze to paNa dravyalIMgadhArIne utkRSTI kriyA karIne 21mA devaloka navamI traiveyakamAM 23 mohapattI carcA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagyA / vyavahAre to jIvako deva guru dharma kA nimIttaheM ! nizce to ApaNA upAdAna dharma kA nimItta haiM / jJAnAvaraNI tathA darzaNAvaraNI karma vIvara deve / tathA punyAnubaMdhI punya AvI mIle to jIvako kevalI parupe dharma kI prAptI hoveM / aho bhavya jIvo ! tuma saMsAra taraNe kI cAha karate ho to samakItI puruSA kI sevA karo mokSa mArga ArAdho / ityAdika graMthA kI racanA dekha ke hamane baDA Azcarya pAyA dhana jinazAsana ! dhana jinazAsanakA jJAna / jauNasA maine pUrve jJAna paDhyA thA te piNa Aja saphala hoiyA / dhana suddha parupaka zramaNa saMgha / tIsako merI trIkaraNa trINa joga karI vaMdanA sadaiva thAvo / phera meMne AnaMdaghanajIkI cauvIsI tathA bahotarI vAMcI / tathA devacaMdake graMtha banAya hoye AgamasAra adhyAtmagItA tathA cauvIsI / zrIdharmadAsa gaNIkI baNAi hoi upadesamAlA / tathA meMne to thoDei graMtha vAMceche merI to alpa buddhI cheM / ane mithyAtvI nava purava lage paDhe he / tathA abhavya jIva igyAra aMga lage koika paDhe che / topiNa atIta anAgata kAla lIjIyeM to anaMta jIva paDe tathA Age koM paDeMge / tathA dravyaliMgadhArIne utkRSTI kriyA karI ne ikavIsame devaloka gayA / anaMtIyAM iMdrIyAM karIyAM / paraMtu gaMthIbheda hoi nahIM / samakita jIvako thayA nathI / dravyajJAna tathA dravya kriyA jIvako cyAra gatI deNevAlI thai / paNa mokSa dAika na thai / samakitakA aMga jAge to mokSa mAraga sUjei / tava te puruSa ApaNI zaktI mujaba mokSa mArga ke paMthe cAle / te upara dRSTAMta kahe che / jima koi manuSa apaNe gAmako cAlyA jAve thA / bicame jAtAM jAtAM karma joga dIsA mUDha hoi gayA / paraMtu apaNe gAmakA nAma jANe che / piNa jitanA jitanA kIsene usako ruDA mAraga batAyA tetA tetA to upakArI kharA / jetA bhuMDA mAraga batAve tetA to kharA nathI / tima koi mokSa mArga batAve tetA to kharA tathA jetA jetA mata kA moha karake tathA jJAnAvarNI ke ude tathA darzanAvarNI ke ude tathA bholapaNeM tathA haThavAda karake unamAraga batAveM to kharA nathI / paraMtu samakitI ima jANe jauNasA suddha mAraga batAve teto mohapattI carcA * 24 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA. anaMtI Indriyo karI paraMtu graMthI bheda thayo nahi. samakti jIvane thayuM nahi. dravyajJAna tathA dravyakriyA jIvane cAragatI apAvavAvALI thaI paraMtu mokSadAyaka na thaI. samakitanuM aMga jAge to ja mokSamArga suje. tyAre te puruSa potAnI zakti mujaba mokSamArganA paMthe cAle te upara daSTAMta kahe che. jema koI manuSya potAnA gAma cAlyo jato hato vacce jatAM jatAM karma yoga digmoha thaI gayo chatAM potAnA gAmanuM nAma jANe che. je je aMzamAM koIe tene rUDo-sAco mArga batAvyo che te aMzamAM to te upakArI sAcA. jeTalA khoTA mArga batAve teTalA to sAcA nathI. tema koI mokSamArga batAve to sAcA tathA je je matano moha karIne jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIyanA udaye tathA bhoLapaNamAM temaja haTavAda karIne unmArga batAve te sAcA nathI - - chatAM samaktiI A pramANe jANe. je zuddha mArga batAve te to tIrthaMkarAdi AcArya upAdhyAya sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikA samakIta deSTi te to koI viralA puruSa kahyA che. jevA jevA mato che tathA jevI jevI jenI buddhi che te to zodhaka banIne tathA namra banIne puche to tene tIrthaMkarAdi puruSa kahI de che, tattvavicArI jIvane aMze aMze guNanI prApti thavAnuM kAraNa dekhAya che. tathA matAvalaMbIo to potAnA matamAM khuMcelA che. tene sAcu juThThAnI. khabara paDatI nathI. tethI matAvalaMbIo A dezanA badhAya joyA. ghaNAo to pota potAnA matanI sthApanA karatAM dekhAya che. koI virala jIva zuddha prarUpaka paNa haze A bharata kSetramAM tathA bIjA kSetramAM. paraMtu kayAMya sAMbhaLavAmAM nathI AvatA tathA koI A matomAM hase to jJAnI mahArAja jANe. jema kamalaprabhasUrI mahArAja zrI mahAnIzithanA pAMcamA adhyayanamAM temane bhAvAcArya kahyA che. teonA sAdharmiko dharma rahita kahyA che. teonI vacce kamalaprabhAcArya rahetA hatA paraMtu vItarAganI AjJA oLaMgatA na hatA. jJAna-darzana-cAritranuM jatana karatAM karatAM sukhe dharma karatAM hatAM. te 24 - mohapattI carcA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tirthaMkarAdika AcArya upAdhyAya sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikA samyagdRSTI teto koi vIralA puruSa kahA che / paraMtu jaisA jaisA mata che tathA jaisI jaisI jIsakI buddhi che to khojI baNake tathA naramAi karakeM puche to te puruSa kahA deve che tattva vicArI jIvako aMse aMse guNakI prApti hoNe kA kAraNa dIse che / tathA matIto apaNe 2 matame khutA che / usako to sacca jUThakI kucha khabara nathI paDatIM / so matI to iMnA desAM ke sarva dekhe / ghaNe to ApaNe 2 matakI sthApanA karate dIsate heM / koi vIralA jIva zuddha parupaka piNa hovegA iNa khetre / tathA bharatakhetrameM ora khetre hoveMgA / paraMtu kite suNanemeMto nathI AvatA / tathA koI inA matA ke viSe hoveMgA to jJAnI mAhArAja jANe / jima kamalaprabhAjI mAhArAja zrImahAnizItha ke pAMcame adhyeyana madhye tisako bhAvAcArya kahyA heM / usake sAdharmI dharma rahita kahe heM / unAM ke bIca kamalaprabha AcArya rahe thA paraMtu vItarAga kI AjJA ulaMghatA nahI thA / jJAna darzana cAritra kA jatana karatA sukheM 2 dharma karatA thA / tisa kAlameM accherA varata rahyA thA / usake mana meM isI bAta Ai e jIva kumAraga cAleM heM / tinAko meM bhalA mArga batAu to e jIva saMsAra samudra tareM / merA jJAna suphala hoveM / tathA mere ko ghaNI nirjarA hoveM pakhaMDIyA kamalaprabhAne cyAra gatimeM rulAyA e vyavahAranI vyAkhyA che / kisa vAste khoTe nimittate khoTI pravRtti jIvanI hoya jAti haiM / isa vAste khoTe nimittate dUra rahyA joie / tathA jo koi diDha 'sagativaMta hoveM tisako kucha bhaya nathI / te to khoTe nimitta meM piNa kAraja siddha kara leve che / isa meM saMdeha nahI / topiNa khoTe nimittate dUra rahaNA joga che / paNa asubha nimittanI sthApanA karI na joiye / sUtra jotA to kamalaprabhA ApaNe pramAdane saMsAra meM rulyA / liMga liMga gaNIyA tathA tiNake sevaka Adika nimitta mAtra kamalaprabhA ko rulAvane ke kAraNa jaNAte haiM / piNa AtmAnI sudha pariNata thai to saMsAra parata kIyA / tathA zubha joga vartyA to tIrthaMkara 1 zaktimAn / mohapattI carcA * 25 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALamAM accheru vartatuM hatuM. temanA manamAM A vAta AvI - A jIvo kumArge cAle che. teone huM sAco mArga batAu to A jIvo saMsAra samudra tarI jAya ane mAru jJAna saphaLa thAya, tathA mane ghaNI nirjarA thAya. pAkhaMDIoe kamalaprabhAcAryane cAragatimAM rakhaDAvyA. A vyavahAranI vyAkhyA che kAraNa ke khoTA nimittathI jIvane khoTI pravRttio thaI jAya che. A mATe khoTA nimittathI dUra rahevuM joIe tathA je koI deDha zaktimAna hoya tene kazo bhaya nathI. te to khoTA khoTA nimittamAM paNa kAryasiddha karI le che emAM saMdeha nathI to paNa nimittathI dUra rahevuM ucIta che. paraMtu azubha nimittanI sthApanA na ja karavI joIe. sUtra jotAM to kamalaprabhAcAryane potAnA pramAde saMsAramAM lAvyA. liMgIone lIMgI gayA tathA temanA liMgionA sevakAdi nimitta mAtre kamalaprabhAcAryane phulAvyAnuM kAraNa batAve che chatAM AtmAnI zuddha pariNati thaI to saMsAra TUMko karyo tathA zubha yoga varco to tIrthakara gotra bAMdhyuM tathA AtmAnI azubha pariNati thaI to tIrthakara gotra vikharAI gayuM ItyAdi ghaNI carcA che. siddhAMtamAM joI leje mArA vicAramAM AvyuM te lakhyuM che. bahuzruta kahe te pramANa. ItyAdi carcA mahAnizithanA pAMcamA adhyanamAM joI levI. A pATha vicArIne koI gItArtha A mumatIonI sAthe vAda vivAda karaze tathA temane hitazikSA Apaze te puruSa A bhava parabhava duHkha pAmaze. koI punya yoge bacI jAya to mahAbhAgyavaMta jANavAM. A pAkhaMDIoe nAma mAtranA saMghe zrI kamalaprabhAcAryane 36 guNanA dhArakane vAda vivAda karIne anaMta saMsAra rulAvyA to bIjA sAmAnya puruSane cAra gatImAM bhaTakAve to Azcarya nathI. ema jANIne koI AtmArthI puruSa mauna karIne rahyA hoya te jJAnI jANe. pratyakSa mArA jovAmAM kAMI AvyA nahi. koI haze to jJAnI jANe. jovAmAM to ghaNA matavAdIo Ave che. tattva to kevalajJAnI jANe. jema jJAnI kahe tema pramANa. pharIne viMcAra karI mato to ghaNA joyA paNa koI mata mArA vicAromAM besato nathI. tathA bIjA kSetramAM sAMbhaLyA paNa nathI ke amuka dezamAM jainadharmI vicare che. keTalAka dUra kyA kSetramAM vicaratA haze te jJAnI 25 9 mohapattI carcA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gotra baMdhyA / tathA AtmAnI asudha paraNata thai to tIrthaMkara gotra bikhara gayA / ityAdika ghaNI carcA che / sidhAMte joi lejo / mere vicAra meM AyA so meM likhyA che / AgeM bahu zruta kahe te pramANa / ityAdika caracA mahAnizItha ke pAMcame adhyana meM joi lejo / isa pAThako vicArIneM koika gItArtha inA kumatIyA ke sAtha vAda vivAda karegA tathA inA ko hita sikhyA deveMgA te puruSa isa bhava parabhava dukha pAvegA / koika punya joge bace to mahA bhAgavaMta jANavA / inA pakhaMDiyAne nAma mAtra saMghane zrIkamalaprabha AcArya ko chatIsa guNA ke dhAraka ko vAda vivAda karIne anaMta saMsAra rulAyA / to bIje samAna puruSa ko cAra gatImeM bhaTakAve to kucha Azcarya nathI / ima jANIne koi AtmA arthI puruSa mona karIne rahyA hovegA to jJAnI jANe / paraMtu pratyakSa mere dekhaNe meM koI AyA nahI / koi hovegA to jJAnI jANe / dekhaNemeM to ghaNe matI Ave he / tattva to kevalI jANe / jima jJAnI kahe te pramANa / phera meMne vicAra karI - mata to maiMne ghaNe dekhe / paNa koi matI mere vicAra me ' AmadA nathI / tathA ora khetrameM suNyAbI nathI / jo phalANe dezameM jaina dharmI vicare he / kite dura kise khetrameM vicarate hoveMge to jJAnI jANe / piNa ihAM to koi viralA hoveMgA to ekaMta niSedha nahIM karI jAtI / kiMsa vAste vItarAge ikIsa hajAra varasa jinazAsana kA he / isame kucha saMdeha nathI / piNa merI saradhA to zrI jasovijayajI ke sAtha ghaNI mile haiM / jima upAdhyAyajI nAma mAtra tape gachakA kahalAtA thA tima mereko bI nAma mAtra tape gachakA kahIlAyA joe / meMne upAdhyAyajI ke aNurAga karake eka nAma mAtra zrI upAdhyAyajIkI samAcArI ke pakhI dekhake loka vyavahAra mAtra samAcArI aMgIkAra karI / rAjanagara madhye rupavijeke Dele madhye subhAgavije tathA maNIvije pAso gachadhArIneM hama 1 tathA mulacaMda 2 tathA vRddhicaMda seThA kI dharmazAlA meM cale Aya / etA unAke sAtha merA sabaMdha thA / karma jore pAMcamA kAla meM janama lIyA / virAga piNa AvyA / guru saMjoga na milyA te pApa kA udA / puchA puchI tathA zAstra 'joteko jinadharma kI kiMcita sojI paDI / eha moTe punyakA udA diseM heM / 1 jamatA nahIM hai / 2 dekhane se / 3 samajha / mohapattI carcA * 26 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANe paNa ahIM to koI virala haze. tethI ekAnta niSedha nathI karI zakato kAraNa ke vItarAge 21 hajAra varSa jinazAsana kahyuM che. AmAM kazo saMdeha nathI. paNa mArI zraddhA to zrI yazovijayajInI sAthe ghaNI maLe che. jema upAdhyAya nAma mAtrathI tapAgacchanA kahevAtA hatA tema mane paNa nAma mAtrathI tapAgacchano kahevo joIe. meM upAdhyAyajIno anurAga dharIne eka nAma mAtrathI zrI upAdhyAyajInI sAmAcArInA pakSavAlA joIne loka vyavahAra mAtrathI sAmAcArI aMgIkAra karI che. rAjanagaramAM (amadAvAda) rUpavijayanA DahelAmAM saubhAgya vijaya tathA maNIvijayajI pAse gaccha svIkArIne AjJA svIkArIne ame mulacaMda tathA vRddhicaMda zeThanI dharmazALAmAM AvyA. eTalo emanI sAthe mAro saMbaMdha thayo. meM karmanA jore paMcamakALamAM janma lIdho. vairAgya paNa Avyo. guru saMyoga na maLyo te pApano udaya. puchagAcha tathA zAstra jotAM jinadharmanI kaMIka samaja paDI. A mAro puNyano udaya lAge che. pachI jJAnI kahe te pramANa, emanA bhAva to emanI pAse che jema thAya tema kharuM. paraMtu meM to tapAgaccha svIkAryo che. tapAkugaccha to svIkAryo nathI. mArI zraddhA mArI pAse, bIjAnI bIja pAse che. sAkSI vItarAga che. tathA gaccha- kagacchano nirNaya mahAnizithamAM tathA gacchAcAra pannA, AcArAMgadi sUtra tathA pramANabhUta AcArya tathA upAdhyAya tathA sAdhu mahArAjenI banAvelI niryuktI 1, TIkA 2, bhAga 3, cUrNa 4 tathA graMtha joIne je gaccha tathA samAcArI sudharmAsvAmi mahArAja sAthe maLe che te gaccha tathA sAmAcArI AdaravI tathA sadhavI. A samaktinuM lakSaNa kahevuM. nAma bhedanA jhaghaDA nathI. paramArtha - je eka gacchanuM nAma bhAve. nAma niSipe koIpaNa hoya. sAmAcArI zuddha joIe. tathA sAmAcArI Ane kahevI. muni AcAranuM nAma sAmAcArI che. muni AcAra kone kahevA ? 1. jJAnAcAra 2. darzanAcAra 3. cAritrAcAra 4. tapAcAra ane 5. vIryAcAra A pAMcathI saMyukta hoya te gaccha kahevo. A pAMcathI rahita tene gaccha tathA sAmAcArI kema kahevI ? buddhimAne vicAra karavo joIe 26 9 mohapattI carcA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Age jJAnI kahe te pramANa / unAke bhAva to unAke pAsa haiM / jima hove tima khare / piNa meMne to tapAgacha dhArayA haiM / tapA kugacha to dhAryA nathI / merI saradhA mere pAsa he / bIjenI bIje pAsa he / sAkhI vItarAga che / tathA gacha kugacha kA niranA mahAnizIthame tathA gachAcArapayannA AcArAMga Adika sUtra tathA pramANI AcArya tathA upAdhyAya tathA sAdhu mahArAjo kI baNAi hoi nirjUgatI 1 / TIkA 2 / bhASa 3 cUraNI / 4 tathA graMtha joine joNasA gacha tathA samAcArI zrI sudharmAsvAmIjI mahArAja saMghAte mileM te gacha tathA samAcArI AdareM tathA sarade eha samakita kA lakSaNa kahie / nAma bheda jhagaDA nahI / pramArtha jo eka gachakA nAma bhAve kucha hoe / samAcArI sudha joie / tathA samAcArI ehane kahie-munI AcAra kA nAma samAcArI he / munI AcAra kohane kahie ? jJAnAcAra 9 darzanAcAra 2 cAritrAcAra 3 tapAcAra 4 vIryAcAra 5 / e pAMca saMjukka te gacha kahie / inote rahita tehane gacha tathA samAcArI kima kahIe ? buddhivaMtako vicAra karI joie / paraMtu jJAna binA na jaNAya iti tattvaM / mene gujarAta desa madhye comAse cha kare pIcheM saMvata 1918 meM comAsA amadAbAda karIne doya sAdhu sAtha lekeM paMjAba deza ko vihAra kara dIyA / mUlacaMda ane vRddhicaMda dono gujarAta me rahe / maiMne AvIne mAravADa meM pAlI comAsA karayA / phera dIllI comAsA karI comAsA uThe paMjAba me gayA / tihAM vicarayA piNa mere bhAva carcA karane ke alpa hoige kAla sarupa dekha ke / piNa jauNasA bhAva jJAnI mahArAjone dekhA haiM te kima Tale ? phera carcA uThI te kAraNa likhie hai / saMvata 1923 ke sAla phAguNa ke mahIne phera caracA uThI / tisaMkA sabaMdha kiMcit mAtra likhIe che / piMDadAdanakhAde rahanevAlA hamArI saradhAnavAlA devIsahAya usakA nAma thA / kise kAma ke arthe aMbarasara gayA thA / tisako aMbarasIrIe TolyA ke zrAvaka bole- tumane ajANapaNe bUTerAya kI saradhA dhArI he paraMtu eha saradhA khoTI he / tivAre devIsahAyane tinA ko kaheyA tuma aba isa bAta kA niranA kara levo / je kara amArI saradhA khoTI hovegI to hama choDa devAMge / je kara tumArI mohapattI carcA * 27 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu jJAna vagara na jaNAya A tattva che. meM gujarAta dezamAM cha comAsA karyA pachI 1918mAM comAsu amadAvAda karIne pachI be sAdhu sAthe laIne paMjAba deza tarapha meM vihAra karI dIdho. mulacaMda ane vRddhicaMda banne gujarAtamAM rahyA. meM AvIne mAravADa pAlImAM comAsu karyuM, pachI dilhI comAsu karI comAsu uThe paMjAba gayA tyAM vicaryA paraMtu kAlasvarUpa joIne mArA bhAva carcA karavAnA alpa thaI gayA. paraMtu je bhAva jJAnI mahArAje joyA che te kema Tale? pharI carcA UbhI thaI tenuM kAraNa lakhIe chIe. saM. 1923nI sAla phAlgana mahine pharI carcA uThI teno saMbaMdha kaMIka mAtra lakhIe chIe. dAdanakhAnanA piMDamAM rahevAvAlA amArI zraddhAvALA tenuM nAma devIsahAya hatuM. te kaMI kAma mATe amRtasara gayA hatA. tene amRtasaranA saMpradAyanA zrAvako bolyA - tame ajANapaNe buTerAyanI zraddhA rAkhI che paraMtu e zraddhA khoTI che. tyAre devIsahAye teone kahyuM - tame have A vAtano nirNaya karI lo. je amArI zraddhA khoTI haze to ame choDI daIzuM ane jo tamArI zraddhA khoTI hoya to tame choDI deze. paraMtu A vAtano kharekhara cheDo to lAvavo ja. koNa sAcuM che ? ane koNa khoTuM che ? tyAre devIsahAyabhAIne amRtasarIyA bolyA - amArA sAdhu to ahIM che tame buTerAyane bolAvI lo. atre ja carcA thaI jaze. jukA sAcAno nirNaya thaze. tyAre devIsahAye kahyuM sAruM lakho sTempa pepara upara. be sAdhu tamArA, be sAdhu amArA tathA be brAhmaNa paMDita tame besADI dejo ane be brAhmaNa ane besADI daIzuM. cAreya paMDita zabdazAstranA jANakAra hoya tathA zaheranA cAra pAMca puruSo sAkSIrUpa besaze tathA sarakAranA be polIsa besADI devA kAraNa ke koI jhaghaDo kadAgraha karI zake nahi. tame A lakhANa karo pachI ame svAmIjIne bolAvI laIzuM. tyAre teo bolyA : A vAta kharI, A parSadAmAM je sAcA te sAcA ane je juThThA te jukA. devasahAye kahyuM : A vAta ghaNI sArI che. tame kAgaLamAM lakho. tyAre kahevA lAgyA lakho tyAre. lakho lakho karyA kare paraMtu dastAveja lakhe nahi. Ama karatAM cAra pAMca divaso pasAra thaI gayA. A jhaghaDo ragaDo 27 - mohapattI carcA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saradhA khoTI hovegI to tuma choDa dejo / paraMtu isa bAta ko nitAMroto sahI / koNa saccA he aru koNa juThA he ? tivAre devisahAyako aMbarasIrIe bole- hamAre sAdhu to ihAM he tuma buTerAyakoM bulA levo / ihAM caracA ho jAvegI / juTha sacca kA niranA ho jAvegA / taba devIsahAyane kahyA- achA likho sTAMpa ke kAgata upare / do sAdhu tumAre tathA do sAdhu hamAre tathA do paMDita brAhmaNa tuma baThAla lejo do brAhmaNa hama baThAla levAMge / paraMtu cyAre paMDita zabda zAstra keM jANakAra hoveM / tathA cAra pAMca puruSa zahara ke sAkhI rupa baiTheMge / tathA do sarakAra ke sipAi biThAla leNe / kisa vAste ? koi daMgA 'kadAgarA kara sake nahi / tuma eha likhata karo phera hama svAmIjI ko bulAya levAMge / tivAre bole - eha bAta kharI isa paraSadAmai jauNasA sAcA so sAcA jo jUThA so jUThA / ( devIsahAyane kahyA - eha bAta bota achI hai / tuma kAgata likho taba kaNa lage- likho / tivAre likho likho karI jAve / paraMtu kAgata likhe nahI / koi ima karatAM cAra pAMca dIna badIta hoya gayai eha jhagaDA ragaDA aMbarasara meM hoya rahyA thA / paraMtu hamAre tAMi kucha khabara nahI thI isa caracA kI / aru hama bI vIcaradeM 2 lAhora madhye Aya gayai / aru devIsahAyakoM hamArI khabara paDI / usaneM hamAre kuM bulAyA to hama aMbarasara ko vihAra kara dIyA / tivAre devIsahAyane kahyA - buTerAyajI lAhora te vihAra karakeM aMbarasarako Aya hai na / eha bAta amarasiMghane sunake lAhora ko vihAra kara dIyA / taba devIsahAyane kahyA amarasiMgha vihAra karaNa lage haiM aru bUTerAyajI ihAM ko Avade hai na / tivAre kahINa lage bUTerAyajI baDe hai tinAMke sAmaNe amarasiMghajI cale hai / so amarasiMghajI hamAre ko raste me milyA / hamako amarasiMghajIne kahA- hama to tumAre pAsa Aya the tuma vihAra kara Aya ho / hamane kahyA- hama tumhAre pAsa Aya the tuma to cale Aya ho / ityAdika sukha pIyAra kI bAtAM karake amarasiMghajI lAhorakoM tura ' gaye / hama aMbarasarako cale gaye / paraMtu devIsahAyane kahyA amarasiMghajI naTha gayA / devIsahAya ke parerayA hoyA cAra pAMca bhAi mIla ke lAhora gaye / tihAM amarasiMgha ne 1 kadAgraha / 2 cale gaye / mohapattI carcA * 28 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amRtasaramAM cAlato hato paraMtu amAre tyAM A carcAnI khabara na hatI ane ame vicaratA vicaratA lAhoramAM AvI gayA. devIsahAyane amArI khabara paDI. teNe amane bolAvyA to ame amRtasara tarapha vihAra karI dIdho. tyAre devIsahAye amRtasaravALAone kahyuM ke buTerAyajI lAhorathI vihAra karIne amRtasara Ave che. A vAta amarasiMge sAMbhaLI. lAhora tarapha vihAra karI dIdho tyAre devIsahAye kahyuM : amarasiMga vihAra karavA lAgyA che ane bUTerAyajI ahi Ave che. tyAre kahevA lAgyA - buTerAyajI moTA che teonI sAme amarasiMga jAya che. tethI amarasiMgajI amane rastAmAM maLyA. amane amarasiMge kahyuM - ame to tamArI pAse AvatA hatA ane tame vihArakarI AvyA cho. ame kahyuM - ame tamArI pAse AvatA hatA ane tame vihAra karI AvyA vigere sukha premanI vAto karIne amarasiMgajI lAhora tarapha ravAnA thaI gayA. ame amRtasara cAlyA gayA. devIsahAye kahyuM : amarasiMgajI bhAgI gayA che. devIsahAyanA preryA cAra pAMca bhAIo maLIne lAhora gayA tyAM amarasiMge kahyuM - mAsa kalpa puro karIne ame AvIzuM. amarasiMge jANyuM ke devIsahAya tathA buTerAyajI kyAM sudhI beThA raheze? te bhAIoe AvIne devIsahAyane kahyuM : pUjyajI to mAsa kalpa puro karIne Avaze. tyAre devIsahAye jANyuM ke teonA bhAva carcA karavAnA lAgatA nathI mATe ame kyAM sudhI besI rahIe ? amArA rastA vacce lAhora Avaze. je amarasiMganA bhAva carcA karavAnA hoya to pAMca sAta divasamAM AvI jaze. jo tenA bhAva nahi hoya to khabara paDI jaze. devIsahAya lAhora gayo, amarasiMgane kahyuM - tame kema cAlI AvyA cho ? cAlo carcA karo. tyAre amarasiMga paNa vipharI gayA ane mAna moTAInI vAto karavA lAgyA. amArI sAthe buTerAyane zA mATe carcA karavI che ? tenI tAkAta nathI. anekavAra ame juThThA kahyA che vagere vacana sAMbhaLIne devIsahAye vicAryuM ane kyAM carcA karavI che ? A to rAga vaiSano pIMDa che. A pramANe vicArIne potAne ghare cAlyo gayo. ame buTerAyajI paNa jaMDyAlA cAlyA gayA. 28 - mohapattI carcA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyA -kalpa purA karake ama AvAMge / amarasiMghane jANyA- devIsahAya tathA bUTerAyajI kahA laga baiThe rahegeM ? tinA bhAiyAMne Aya ke devIsahAyako kahyA - pUjyajIto mAsakalpa pUrA karake AveMge / tivA devIsahAyane jANyA- inAke bhAva caracA karaNa ke nahIM dIsate / so hama kahAM laga baiThe rahege ? hamAre rAha bica lAhora AvegAM / jekara amarasiMgha ke bhAva caracA karaNe ke hoya to pAMca sAta dina meM Aya jAvAMgA / jekara usake bhAva nahI hoveMge to piNa mAluma hoya jAvege / devIsahAya lAhora gayA / amarasiMgha ko kahyA- tuma cale kyoM Aye / calo caracA karo / tivAre amarasiMgha bI gayA breDIyAM mAna baDAikIyAM bAta karaNa lagA / hamAre sAtha bUTerAya kyAne caracA karaNI hai ? usakI samarthAi nahI / aneka bAra hamaneM jUThA kahyA hai / ityAdika vacana suNake devIsahAyane vicArayA - isane kyA caracA karane hai ? eha to eka rAga dveSa kA piMDa hai / eso vicArI ApaNe ghara koM calyA gayA / aru hama bI jaMDayAle ko cale gaye / pIche cAra pAMca dineM amarasiMgha aMbarasara Aya gayA / so hamAneM suNyA - abarasiMgha abaMrasara Aya gayA hai / tivA hama jaMDayAlete aMbarasara Aya gaya / do sAdhu tivAre tInAMne ApaNe sAdhu jihAM2 the tihAM 2 te bulAyalai / pacIsa tIsa kaThe Aya hoya / aru pothI pannAbI ghaNA bhelAM karayA / hamaneM vicArayA - pothI pannA to hamAre pAsabI ghaNA hai / jekara caracA kA dina thApa leveMge to hamArI tarpha ke bhAi AvegeM jaba pothIyAM bI Aya jAvegIyAM / tathA joNasA bhAi devIsahAya caracA thApa gayA hai usako bulAve to caracA hoveMgI / * hamAre ko kaheNa - lage- rAta ke pANIkI to caracA hama karate nahI / mukhapattikI tathA pratimA kI battIsa sUtrAM upara carecA hama karAMge- tivAre hamane kahyA-isa vidhinAla saMghako niraNA karaNA cAhiyeM / merI aMbarasiMgha kI caracA battIsa sUtrAM upara hovegI / do vastu kI eka mukhapattikI dujI pratimAjIkI / jainake sAdhune mukhavastra hastameM rakhanA hai vA mukhako baMdhaNA hai ? jainake zAstra meM jaina ke devakI pratimA likhi hai vA nahI likhi ? jaina ke sAdhune jaina ke deva kI pratimA ko namaskAra karaNI hai vA nahI ? jaina ke sevaka gRhasthane jaina deva kI pratimA kI puSpAdika mohapattI carcA * 29 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI cAra pAMca divase amarasiMga amRtasara AvI gayo te ame sAMbhaLyuM. tyAre ame jaMDyAlAthI amRtasara AvI gayA tyAre teonA be sAdhuoe potAnA sAdhu jyAM jyAM hatA tyAMthI bolAvI lIdhA. 25, 30 ThANA ekaThA thaI gayA ane pothI pAnA paNa bhegA karyA. ame vicAryuM pothI pAnA paNa amArI pAse ghaNA che. jo carcAno divasa nakkI karI leze to amArI taraphanA bhAIo Avaze tyAre pothIo paNa AvI jaze tathA je devIsahAyabhAI carcA nakkI karI gayA che tene bolAve to carcA thaze. amane kahevA lAgyA : rAtanA pANInI to ame carcA karatA nathI. mohapatti tathA pratimAnI 32 sUtro para ame carcA karazuM tyAre ame tene kahyuM - A vidhi vize saMghe nirNaya karavo joIe. mArI ane amarasiMganI carcA 32 sUtro 52 thaze e vastunI eka mohapattinI bIjI pratimAjInI. jaina sAdhune mohapatti hAthamAM rAkhavI che athavA moDhe bAMdhavI che ? jainanA zAstramAM jainonA devanI pratimA lakhI che ke nathI lakhI ? jaina nA sAdhue jaina nA devanI pratimAne namaskAra karavo joIe yA nahi ? jainanA sevaka gRhasthe jainanA devanI pratimAnI puSpAdikathI pUjA karavI ke nahi ? devanI pratimA pUjatAM jIvone puNyabaMdha che athavA pApabaMdha ? A vAtamAM rAgadveSa choDIne cAra madhyastha paMDita tathA cAra zaheranA paMca tathA be sarakArI mANaso besADI devA. kAraNa ke koI laDAI jhaghaDo kare nahi tathA A kALamAM potapotAnA matanA rAgI lokoe potAnI tikalpanAnA artho bAMdhI lIdhA che. e mATe TabA joyA jaze. je pUrvAcAryonI TIkA sAthe maLI jaze te pramANa che. paryAya-ekArthI zabda hoya che te TIkAmAM hoya che. A mATe meLavI levA. je artha TIkAnI sAthe maLaze te pramANa bIjo pramANa nahi. A vidhithI amarasiMge nirNaya karavo hoya to carcA nakkI karI laIe. je divase carcA karavI hoya te divasa ane vAra lakhI levo. jo carcA nahi karavI hoya to tame potAnA dharmamAM masta cho. ame amArA dharmamAM masta chIe. rAgadveSamAM ulaTuM karmabaMdhanuM kAraNa che. 29 * mohapattI carcA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjA karaNI hai vA nahi karaNI ? devakI pratimA pUjatAM jIvAM ko punyabaMdha hai vA pApabaMdha hai ? isa bAta meM rAga dveSa choDakeM cAra paMDita tathA cAra zahara ke paMca tathA do sarakArake AdamI beThAya laine / kI vAste koi daMgA laDAi kare nahI / tathA isa kAlamai matAMkeM gIradhI lokAMne ApaNa matI kalpanA keM artha pAya liye hai na / . so Tabe dekhe jAvege / jauNase pUrva AcAryA kI TIkA ke sAtha mIla jAvege so pramANa hai / prajAya hotI hai so TIkA bIco hotI hai isa vAste milAya leNAM / artha joNasA artha TIkA ke sAtha mila jAve so pramANa / dUsarA pramANa nahI. isa vidhiseM aMbarasiMghane niranA karanA hove to caracA thApa levo jauNaseM dina caracA karaNI hove so dina vAra likha devo / jekara caracA nahI karaNI hove to tuma apane dharma meM AnaMda ho / hama ApaNe dharma meM AnaMda hai / rAga dveSa meM ulaTA karmabaMdha kA kAraNa hai / tivAre aMbarasiMghane kahyA - hamAne brAhmaNa nahI baThAvaNe / hama to ApaNI tarphaseM pAdharI baThAlAgeM / tivAre hamane kahyA- tuma pAdharI baThA levo paraMtu zabdazAstra ke jANakAra jove / bhAmA' koi hove hamane to yaha pUchaNA hai unake pAso - inhAM akSarAM meM pratimA pUjaNI hai vA nahI pUjaNI ? jekara pAdharI kahegeM - isa zAstra meM pratimA pUjaNI likhi hai paraMtu eha zAstra jUThA haiM / phera hama kahAMge - jauNasA puruSa isa zAstrakoM saccA mAnatA hai aru pratimA nahI mAnatA te puruSa jUThA ke saccA ? eha caracA uhAM hovegI / jauNasA niranA hoveMgA so dekhyA jAvegA / taba unAne vicArayA pAdharI akSarAM kA artha ulaTA kima kareMge ? tathA hamArA TabA to eka bI TIkA 'nAla nahi milatA / hama kaheMge-TIkA hama nahI mAnate / to eha kahege - TIkA tuma nahI mAnate to tuma kyA mAnate ho ? jo hama kahAMge- hama TabA mAnate hAM / taba paMDita kahege - TIkA binA TabA kahAM te tumAne likhyA ? taba paraSadAmeM hama jUThe paDAge / aMbarasiMgha tathA unA ke zrAvakAneM rAta ko salAha karake savera ko 1 jAnakAra / 2 sAtha / mohapattI carcA * 30 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre amarasiMge kahyuM amAre brAhmaNa nathI besADavA ame amArA taraphathI pAdarI besADIzuM. tyAre ame kahyuM - tame pAdarI besADI dejo paraMtu zabdazAstranA jANakAra joIe. jANakAra koIpaNa hoya amAre to emanI pAse A pUchavuM che - A akSaromAM pratimA pUjanIya lakhI che ke pUjanIya nahI ? je pAdarI kaheze - A zAstramAM pratimA pUjanIya lakhI che paraMtu A zAstra juThThA che to ame kahIzuM : je puruSa A zAstrane sAcA mAne che ane pratimAne nathI mAnatA te puruSa sAcA ke juThThA ? A carcA tyAM thaze. je nirNaya thaze te joyo jaze. tyAre e sthAnakavAsIoe vicAryuM - pAdarI akSarono artha ulaTo kema karaze ? ane amArA TabA to eka paNa TIkA sAthe maLatA nathI mATe ame kahIzuM ame TabA mAnIe chIe. tyAre paMDita kaheze TIkA vagara TakA kayAMthI tame lakhyA ? tyAre parSadAmAM ame juThThA paDIzuM. amarasiMga ane tenA zrAvakoe A pramANe rAtanA aMdaroaMdara salAha karIne savAramAM uttamacaMdanI pAse gayA. uttamacaMdajI ! jo ahi carcA thaze to tamAruM eka ghara che. loko ghaNAM bhegA thaze. je teone ame ane tame na jamADIe to paNa vAta sArI nahi. jamADIe to amAro ne tamAro ghaNo kharca thaze tathA rAgadveSa thaze. sAdhuone Apasa ApasamAM khamata khAmaNA karAvI daIe. A vAta sArI che. A pramANe ApasamAM salAha karIne amArI pAse AvIne kahevA lAgyA : svAmIjI ! amarasiMgajI kahe che - buTerAyajInI sAthe amAre carcA nathI karavI. amAre to khamata khAmaNA karavA che. tyAre ame pUchyuM A vAta amarasiMga kahe che ke tame potAnI matithI kaho cho ? tyAre bhAIoe kahyuM : ame amarasiMganuM vacana kahIe chIe. tyAre meM amArA taraphanA bhAIone kahyuM tame amarasiMgane pUcho ke tamArA pakSavALA bhAIo kahe che - amarasiMganA bhAva carcA karavAnA nathI. khamata khAmaNA karavAnA che. A vAta sAcI che ? bhAIoe jaIne pUchyuM tyAre amarasiMge kahyuM : amAre khamata khAmaNAnA bhAva che. bhale buTerAyajI ahi AvI jAya athavA huM tyAM AvI jaIza. 30 % mohapattI carcA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamacaMdajIke pAsa geM / uttamacaMdajI ! jekara ihAM caracA hovegI to tumArA eka ghara hai / loka ghaNe ekaThe hoiMge / jekara unAko hama tuma nahI 2khulAvege to bI bAta achI nahI / 'khulAvege to ApaNA tumArA ghaNA kharaca hoveMgA / tathA rAga dveSa uThegA / sAdhAM kI Apasa meM khimata khimAvaNAM karA devo / eha bAta achI haiM / Apasa meM salAha karake hamAre pAsa AyakeM kaheNa lage-svAmIjI ! aMbarasiMghajI kahete hai - bUTerAyajI ke sAtha hama caracA nahI karaNI / hama to khImata khimAvaNAM karaNI hai / tivAre hamane puchyA-eha bAta aMbarasiMgha karatA hai ke tuma ApaNI matIseM kahete ho ? tivAre bhAiyAne kahyA - hama aMbarasiMghajIkI jabAnI kahete hAM / tivAre mene ApaNI tarpha ke bhAiyA ko kahyA-tuma aMbarasiMghako pucho / bhAi kahate hai-aMbarasiMgha ke bhAva caracA karaNe ke nahI / khimata khimAvaNA ke bhAva hai / eha bAta sAcI hai ? tivAre aMbarasiMghajIne kahyA-hamAre khimata khimAvaNA ke bhAva hai / bhAve bUTerAyajI ihAM Aya jAve tathA mai uhAM Aya jAvAgAM / jaba meMne jANyAM aMbarasiMgha ke aise pariNAma narama hoya gahai to hamaneM khaicA tANa kAhe ko karaNI hai / dharma pAvaigA to jIva ApaNI khayaupasamate tathA punnAnubaMdhI punyate pAve hai / esA hamane vicAra ke aMbarasiMgha ke pAsa hama gaye / aMbarasiMghajI hamAre najika utare hoya the / eka galIkA aMtarA bicamai thA / meM aMbarasiMgha ke sAtha khimata khimAvaNA kara lInI / aMbarasiMgha ne hamAre sAtha khimata khimAvaNA kara lInI / darabe to khimAvaNA ho gai / bhAve to jehavA kIsekA pariNAma hai tehavI khimAvaNA hoi / bhAva to jJAnI jANe tathA karaNevAlA jANe / hama ApaNe ThikANe cale Aye / tivAreM kisene unAMke sevakaneM esI bAta uDAi- bUTerAyajI pUjyake pAsa Ayake khimA gayA hai kaheNa lagA meM caracA tere sAtha nahI karadAM, dujA kahe bhAi Aja koNa pUjyajI ke sAtha caracA karaNa ko samartha he ? hamAne suNa ke kahyA-eha bAta achI hoi-jUThe to sacce hoya aru sacce to jUThe hoya / tivAre hamaneM vicArayA hama to aMbarasiMghako khimA AyahAM aMbarasiMgha to Ayake hamAre ko nahi khimAyA / duje dina aMbarasiMgha 1 jImAyeMge / 2. dravya se / 3 pariNAma / mohapattI carcA * 31 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre meM jANyuM amarasiMganA AvA pariNAma narama thaI gayA che to amAre zA mATe kheMcatANa karavI ? dharma pAmaze to jIva potAnA kSayopazamathI tathA puNyAnubaMdhI puNyathI pAme che ema vicArIne ame amarasiMga pAse gayA. amarasiMgajI amArI najIka utaryA hatA. eka lInuM AMtaru vacce hatuM. meM amarasiMga sAthe khamatakhAmaNA karI lIdhA. marasiMge amArI sAthe khamata khAmaNA karI lIdhA. dravyathI to kSamApanA thaI gaI. bhAvathI to jevA jenA pariNAma che tevI kSamApanA thaI. bhAva to jJAnI jANe tathA karavAvAlA jANe. ame amArA sthAne cAlyA. tyAre koI temanA sevake AvI vAta uThAvI - buTerAyajI pUjyanI pAse AvIne khamAvI gayA che ane kahevA lAgyA ke huM carcA tamArI sAthe karIza nahi. bIjA kahe - bhAI ! Aje pUjyajInI sAthe koNa carcA karavA samartha che ? ame sAMbhaLIne kahyuM A vAta sAcI paDI juThThA to sAcA thAya ane sAcA juThThA thAya. tyAre meM vicAryuM - ame to amarasiMgane khamAvI AvyA chIe ane amarasiMge to AvIne amane khamAvyA nathI. bIjA divase amarasiMga tathA bIjA sAdhuo vihAra karavA lAgyA. eTalAmAM jaMDayAlAnA bhAIo AvI gayA. tyAre ame uttamacaMda tathA jaMDayAlAnA bhAIone tathA jayapuranA bhAI motIlAlane amarasiMganI pAse mokalyA. tame amarasiMgane kaho jo Apane khamata khAmaNA karavA hoya to jema buTerAya ApanI pAse AvI khamAvI gayA che tema tame paNa jaIne buTerAyajIne khamAvI Avo. nahi to carcA karo, tame cAlyA kyAM cho ? ATalI vAta sAMbhaLIne tenI pAse gayA te vakhate te sAdhu vihAra karavA lAgyA hatA. teonA sevako ghaNA beThA hatA. tyAM jaIne bIjA bhAIo koI bolyA nahi paraMtu jayapuravALA bhAIe je pramANe ame kahyuM hatuM te pramANe ja kahyuM. tyAre teonA sevako tene mAravA mATe taiyAra thaIne kahevA lAgyA. khamata khAmaNA to thaI gayA. tame sAdhuone laDAvo cho ema kahIne dhamAla macAvI dIdhI. chatAM bacAva thaI gayo. motIlAla tyAMthI cAlyA AvyA. paraMtu amarasiMge tyAMthI vihAra karyo nahi. 31 * mohapattI carcA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA aura sAdhu vihAra karaNa lage / eTale jaMDayAleke bhAi Aya gaye / tivAre hamaneM uttamacaMda tathA jaMDayAleke bhAiyA ko tathA jaipura ke bhAi motIlAla ko aMbarasiMgha ke pAsa bheje / tuma aMbarasiMgha ko jAke kaho-jekara ApaNe khimata khimAvaNAM karaNI hove to jima bUTerAya Apako Ayake khimA gayA hai tima tuma bI jAyake bUTerAya ko khimA Avau / nahi to carcA karo / tuma cale kahAM ho ? itanI bAta suNake bhAi usake pAsa gaya / tIsa vakhata te sAdhu vihAra karaNe lagetheM / unAke sevaka ghaNe baiThe the / tihAM jAke. ora to bhAi koi bolyA nahI / jaipuravAle bhAine jima hama kahyA thA tImahI kahyA / taba tInAke sevaka usakuM mArane ko tyAra hoya kahaNa lage khimata khimAvaNAM to hoya gai / tuma sAdhA koM laDAte hoM / ima 'raulA pAya dIyA paraMtu bacAva hoya gayA / motIlAla uhAMte calyA AyA / paraMtu aMbarasiMghane vihAra na karayA / duje dina mai bAhara jaMgala koM gayA / tIvAre aMbarasiMgha bI hamArI gaila gayA / bahAra jAke mere ko kaheNa lagA-bUTerAyajI mere ko tumAre pAsa AvaNe kA kucha Dara nahIM paraMtu loka baDe 'DATe hai / mai to tumAre ko vAra 2 khimAvatAhAM / mai bI khimAya lIyA / aMbarasiMgha to AyakeM use dina vihAra kara gayA / paMca sata dina pIche hama bI vihAra kara dIyA / isa kAla mai matakadAgrahI jIva ghaNe hai / dharma ke khojI jIva thoDe hai na / vAdavivAda mai koi jIva dharma nahI pAvatA / ulaTA karmabaMdha hotA hai / jIva ko bodha hoNa hotA hai taba usako khojaNA jAgatI hai / khojegA to usa jIva ko dharma kI prApti hoyagI paraMtu mata kadAgraha choDake dharma arthi hokeM khojegA to pAvegA / isa meM saMdeha nahI / eha hamArA caritra alpa mAtra tumAre ko kahyA hai | vistAra karIyeM to caracA ghaNI he / te likhana vica nahI AvatI / / phera maineM saMvata 1926 meM comAsA kujarAvAle karIne phera meM paMjAba te gujarAta ko vihAra kara dIyA / bIkAnera caumAsA saMvata 1927, tihAM caumAsA uThIne meM amadAbAda gayA / mere jANete pahilI 2 subhAgavijejI to kAla kara gayA saMvata paMjAba kA 1928 kA thA tathA 1 isa taraha hallA macA diyA / 2 tuphAnI haiN| mohapattI carcA * 32 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA divase huM bahAra sthaMDila mATe gayo tyAre amarasiMga amArI pAchaLa AvyA. bahAra AvIne mane kahevA lAgyA buTerAyajI ! mane to tamArI pAse AvavAno koI Dara nathI paraMtu loko ghaNA tuphAnI che. huM to tamane vAraMvAra khamAvuM chuM. meM paNa khamAvI lIdhuM. amarasiMga e ja divase vihAra karI gayA. pAMca sAta divasa pachI ame paNa vihAra karyo. A kALamAM matanA kadAgrahI jIvo ghaNA che. dharmanA zodhanArA jIva thoDA che. vAda vivAdamAM koI jIva dharma to nathI pAmato ulaTo karma baMdha thAya che. jIvane bodha thavAno hoya che tyAre zodha jAge che. zodhaze to te jIvane dharmanI prApti thaze paraMtu matano kadAgaha choDIne dharmanA arthI thaIne zodhaze to pAmaze. AmA saMdeha nathI. amAruM caritra thoDuM mAtra tamane kahyuM che. vistAra karIe to carcA ghaNI che te lakhavAmAM nathI AvatI. pachI meM saM. 1926mAM comAsu gujarAnavAlAmAM karIne pachI meM paMjAbathI gujarAta tarapha vihAra karI dIdho. bIkAneramAM 1927mAM comAsu karI, uThe comAse huM amadAvAda gayo. mArA jatA pahelA saubhAgya viSejI to kALa karI gayA. paMjAbI sAla 1928nI hatI tathA gujarAtanuM varSa 1927nuM hatuM. meM paNa tyAM jaIne comAsu karyuM. pachI saubhAgya vi.nI gAdI u52 eka tapAgacchanA yati tene maNIvijayajIe saMvegIughatavihArI karyA. teno celo ratanavijaya hato. te paNa guru sAthe saMvegI thaI gayo hato. tene saubhAgyavijayanI gAdI upara tyAMno saMgha besADavA lAgyo. tyAre teNe zahe2mAM Tahela paDAvI. teoe bhojakane kahyuM - tuM badhA zrAvako tathA sAdhuone notaruM daI Ava. savAre sarva saMgha rUpavijayajInA DahelAmAM padhArajo, ratana vijejIne panyAsa padavI ApavAnI che. mATe bhojaka sarva saMghane notaruM ApI Avyo. pachI bIjA divase saMgha DahelAmAM bhego thayo paraMtu huM tathA amArA saMghADAnA sAdhu koI gayA nahi. notaruM ApavAno rIvAja che tethI jene javuM hoya te jAya ane koI nathI paNa jatA, ame nahi gayA. tyAre teoe jANyuM ke buTerAyanA saMghADAnA koI sAdhu AvyA nahi. mohapattI carcA 32 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAta kA saMvata 1927 kA thA / mene piNa tihAM caumAsA jAya kIyA / phera subhAgavijejI kI gadI upara eka tapegachakA yati hutA / tisako saMvegI maNIvijene kIyA thA / usakA celA hutA tisakA nAma ratanavije hutA / te piNa saMvegI guru saMghAte hoi gayA thA / tisako subhAgavijekI gadI upara uhAMkA saMgha beThAvaNe lagA / unAne zahara madhye 'sAda dIyA / tinAneM bhojaka ko kahyA-tuma sarva sAdhA ko tathA zrAvakA ko 'saddA de Avo-savera ko sarva saMgha rupavijeke Dele madhye Avajo, ratanavije ko panyAsa kI padavI deNI he / so bhojaka sAre saMgha ko saddA de gayA / isa deza mai nutarAM kahete haiN| . phera bIje dina saMgha Dele meM bhelA thayA piNa meM tathA hamAre saMghADekA sAdhu koi nahI gayA / saddA deNekI cAla he aru jisako jANA he so jAtA he koI nahIM bI jAtA / piNa hama nahI gaye / taba unAne jANyA-bUTerAya ke saMghADe kA koI sAdhu AyA nathI / tinA ko jAine bulAya lyAvo / docAra gRhastha milake mUlacaMda tathA vRdhicaMdake pAsa Aye / tinAko kahyA- ratanavijejIko panyAsa kI padavI deNI he tuma calo / mulacaMdaku DelevAlyA ke tathA lohArakI polavAle sAdhA ke sAtha kise bAta kI meM..." hovegI tathA sahaja nahI gaye. hovege, piNa merI to kucha . nadI thI / tathA merI saradhA parupaNAto unAke sAtha koi mileM thI koi nahI mileMthI / so saradhA parupaNAto apaNI2 Seupasama mujaba he | kisake basa kI bAta nahI / jaba jIvakI bhavathiti AvegI taba jIvako deva guru kA saMjoga milegA tathA sahaje samakita pAvegA / meM piNa jANatA thA - inAkI paraMparAya mujaba e parupate he tathA saradahe / te piNa jANate the bUTerAya DhUDhIyA vico AyA hai / isakI saradhA hamAre sAtha koi milatI he koi nahI mIleM / imahI calI jAtIthI / piNa loka vyavahAra meM kucha khecatANa nahI thI / subhAgavijejI tathA maNIvijejI e dono to bhole jIva the / unAke ghaNI kheca nahI thI / piNa subhAgavijeM kAla kara gayA / jaba ratanavijeko panyAsa padavI dInI / tava hama to padavI deNa gaye nathI / ratanavijejI ko achI nahI lagI 1 nimaMtraNa / 2 nyautA / Tahala paDAnA / 3 kSayopazama / ..mohapattI carcA * 33 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teone jaIne bolAvI lAvo. be-cAra gRhastho maLIne mulacaMda tathA vRddhicaMdanI pAse AvyA. teoe kahyuM ratana vi.ne panyAsa padavI ApavI che. Apa padhAro. mulacaMdane DahelAvALA tathA luhAranI poLavALA sAdhuo sAthe koI vAtanI kheMcatANa haze athavA sahaja bhAvathI nahIM gayA hoya paraMtu mane koI kheMcatANa hatI nahi tathA mArI zraddhA tathA prarUpaNAno teonI sAthe kaMIka maLatI hatI ane kaMIka na maLe. te zraddhA ane prarUpaNA to potapotAnA kSapopazama pramANe che. koInA hAthanI vAta nathI. jyAre jIvanI bhavasthiti pAkaze tathA jIvane devagurunA saMyoga maLaze tyAre sahaja samakita pAmaze. huM to jANato hato : teonI paraMparA pramANe teo prarUpe che tathA saddhahe che. teo paNa jANatA hatA buTerAya DhuMDhIyAmAMthI AvyA che temanI zraddhA amArI sAthe kaMIka maLe che kaMIka nathI maLatI. Ama ja cAlatuM hatuM paraMtu loka vyavahAramAM koI kheMcatANa hatI nahi. saubhAgya vi. tathA maNIvijayajI A banne ya to bhadrIka jIvo hatA. teone ghaNI pakkaDa hatI nahi paraMtu saubhAgya vi. kALa karI gayA tyAre ratana vi.ne panyAsa padavI ApI tyAre ame to padavI ApavA gayA nahi. ratana vi.ne sAruM nahi lAgyuM hoya. teonA pariNAma to jJAnI jANe. ekato A kAraNa AvI paDyuM bIjuM kAraNa je banyuM te lakhuM chuM. comAsu uThyA pachI rAjanagaranI eka haThIbhAInI vADI che tyAM jaIne huM rahyo tyAM eka bAIne dIkSA ApavAnI hatI. meM paNa sAMbhaLyuM ahIM kAle dIkSA Apaze. pahelA paNa huM zaheramAM AhAra pANI karavA jato hato, koI vAra mulacaMda athavA bIja sAdhu AhAra pANI tyAM mane ApI jatA hatA tyAre meM vicAryuM : ke huM zaheramAM cAlyo jAuM. thoDo 'divasa bAkI raheze tyAre AvI jaIza. jyAre bIje divasa thayo tyAre mulacaMda 18/19 sAdhuone sAthe laI mArI pAse AvI gayo. jyAre huM zaheramAM javA lAgyo tyAre mulacaMdajIe mane kahyuM. Apa zaheramAM zA mATe jAva cho ? Apa ahIM ja AhAra karajo. meM mulacaMdane kahyuM ahIM dIkSA ApavA Avaze. mane bolAvaze. jaIza to kaMIka carcA thaze paraMtu samAdhAna - 33 mohapattI carcA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoveMgI / Age tisake 'pranAmAkIto jJAnI jANe / ekato eha kAraNa AvI DhuMkyA / bIjA kAraNa baNyA te likhie haiM-phera meM caumAsA uThe pIche rAjanagara ke bahAra eka haThIsiMha kI vADI he uhAM jAya rayA / tihAM eka bAiko dIkSA deNI thI / mene bI suNyA-ihAM kalako dIkSA deveMge / Age bI me sahara me AhAra pANI karane ko jAvA thA / kadeka mulacaMda tathA bIjA sAdhu AhAra pANI tihAM piNa de jAve the / taba mene jANyA-meM sahara me cAlyA jAvAgA / thoDAsA dina rahegA jaba AvAgA / jaba dIna caDyA taba mUlacaMda aThArA unIsa sAdhA ko sAdha leke mere pAsa Aya gayA / jaba meM sahara meM jANe lagA taba mUlacaMdajI mere ko bolyA-tuma sahara meM kAhe ko jAtA hAM ? tuma ihAi AhAra karajyo / mene mUlacaMda ko kahyA-ihAM dIkSA deNe ko Avege, mere ko bulAvege meM jAvAMgA to koi caracA cAlegI to 'sama hoNI nahI / isa vAsate meM sahara meM jAvAgA / phera thoDe dina rahete ihAM Aya jAvAgA / mere ko mUlacaMda bolyA-tumAre ko koNa bulAvaNe AvegA ? dIkSA deke cale jAvege / mulacaMda ke kahete meM tahAM raha gayA / taba dIkSA deNe ko ratanavijejI tathA maNIvijejI Aye dIkSA deNe kI velA hamAre ko bulAvaNe ko Aya / taba mUlacaMda mere ko bolyA-tuma calo uhAM koNasI caracA karanI he ? tisake kehete meM tathA ora mUlacaMda Adika sarva sAdhu tihAM gaye / jauNasI bAI dIkSA leNevAlI thI te sAdhA kI rupaiye caDAya ke pUjA karane lAgI / piNa Age to dIkSA meM rUpaiye leNe kI saMvegIyA kI rIta nahI thI / eha ratanavijejI panyAsane rupaiye caDhAvaNekI navI rIta kADhI / prathama to rupaiye caDAine ratanavijejI kI pUjA karI / phera maNIvijejIneM Age rupaiye caDAine pUjA karI / piche mere ko rupaiye caDAvaNe lAge tivAre nitivijejI bolyA- hamAre Age rupaiye caDAvaNekA kucha kAma nahI / hamAre rupaiyA kI khapa nahI / ima kahIneM maneM 'karadIne / tivAre hama save tahAMte uThake cale Aya / piche tinAne bAiko dIkSA dekeM saharame cale gaye / mere ko siddhAcala kI yAtrA karane ko jANA thA piNa mUlacaMdajI pramukha sAdhu tathA zrAvaka kahaNa lAge- svAmIjI ! aba to TADa ghaNI paDatI he, jaladI mata karo / jarA khule dina AvaNe devo / 1 pariNAmo / 2 samAdhAna hogA nahI / 3 manAI kara dI / mohapattI carcA * 34 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaze nahi. A mATe huM zaheramAM jAuM chuM. pAcho thoDA divasa rahIne huM AvI jaIza. mane mulacaMde kahyuM Apane koNa bolAvA Avaze ? dIkSA daIne cAlyA jaze. mulacaMdanA kahevAthI huM tyAM rahI gayo. tyAre dIkSA ApavA ratana vijejI tathA maNI vijejI AvyA. dIkSA ApavAnA samaye amane bolAvavA AvyA. tyAre mulacaMde mane kahyuM Apa padhAro tyAM kaMI carcA thoDI karavI che ? tenA kahevAthI huM mulacaMda vagere sAdhuo gayA. je bAI dIkSA levA vALI hatI te sAdhuone rUpiyA caDhAvIne pUjA karavA lAgI. pUrve to dIkSAmAM rUpiyA levAnI saMvegIonI rIta hatI nahi. A ratana vi. panyAse rUpiyA caDhAvAnI navI rIta kADhI. prathama to rUpiyA caDhAvIne ratana vi.nI pUjA karI, pachI maNI vi. AgaLa rUpiyA caDhAvIne pUjA karI pachI mane rU. caDhAvA lAgyA tyAre nItivijayajI - bolyA - amArI AgaLa rU. caDhAvavAnuM kazuM kAma nathI. amane rU. no khapa nathI Ama kahIne niSedha karI dIdho. tyAre ame badhA tyAMthI uThIne cAlyA AvyA. pachI teo bAIne dIkSA ApIne zaheramAM gayA. mAre siddhAcalajI yAtrA karavA javuM hatuM paraMtu mulacaMdajI vagere sAdhuo tathA zrAvako kahevA lAgyA svAmIjI ! hAla ThaMDI ghaNI paDe che. utAvaLa nahi karo, thoDA divasa javA do. pachI Apa siddhAcalajInI yAtrAe padhArajo. hamaNAM to Apa zaheramAM padhAro. mane zaheramAM laI gayA. huM dalapata zeThanA vaMDAmAM jaIne rahyo, pachI DahelAvALA, luhAranI poLavALA tathA vimalagacchavALAoe salAha karIne bhojaka pheravyo. bhojakane kahyuM tuM jaIne sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikAone kahe - kAle rUpavijayanA DahelAmAM bhegA thaze tyAM mohapattinI carcA thaze. mohapatti kAna viMdhAvIne kAnamAM bAMdhIne sAdhu mahArAja vyAkhyAna Ape athavA hAthamAM laIne moDhuM DhAMkIne vyAkhyAna Ape ? A carcA DahelAmAM thaze. paraMtu moTA zeTha premAbhAInI pAse javuM nahi tathA buTerAya dalapata zeThanA vaMDAmAM utaryA che tyAM paNa javuM nahi. mulacaMdane kahI Avo. te 34 * mohapattI carcA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phera tuma siddhAcala kI jAtrA ko jANA / aba to Apa sahara me calo / mere ko zaharameM le gaye / meM dalapata zeTha ke vaMDe meM jAya rahyA / phera DelevAlyAne tathA lohArakI polavAle tathA vimalyAne salAha karakeM bhojaka pherayA / bhojaka ko kahyA- tuma jAyake sAdha sAdhavIyA tathA zrAvaka zrAvikAko kaho-kalako rupavijeke Dele madhye bhele hojo / tahAM mukhapattikI carcA hovegI / mukhapatti kaMna vidhyAyake mukhapatti kanAviSe pAya ke sAdhujI mahArAja kathA kare vA hAtha meM leke mukha DhAMka ke kathA kareM / eha carcA Dele madhye hoveMgI / piNa baDe zeTha premebhAi pAsa nahI jANA tathA bUTerAya dalapatabhAi ke vaMDe meM utarayAhe tahAM piNa nahI jANA / mulacaMda ko kaha AvaNA / te bhojaka ghaDI cyAra pAMca rAta gai piche sagale sAdhAko kahI gayA / mere pAsa to koi AyA nahI / mere kucha khabara piNa nahI / dalapata zeTha ko khabara paDa gaI / tisane zeTha ke beTe mayAbhAi ko bulAyA / dono jaNe mila ke premezeTha ke pAsa gaye / zeTha ko tinA ne kahyA - DelevAle ratanavijene bhojaka pherayA heM / mukhapattikI carcA karane ko kahe he / zeTha bolyA - te carcA apaNe Dele meM paDe kareMge / hamane bI nahI jANA tathA mulacaMda bI nahI jAve / tivAre dalapatabhAi tathA mayAbhAi dono bole- eha bAta to nahI baNe / jekara mUlacaMda nahI jAveMgA to kahege - mUlacaMda jUThA thA to nahI AyA / sAcA hotA to ihAM Aya ke carcA kima nahI karI / hamako usa bhojaka ko bolAya ke phera sadA dIyA joie - savere ko sarva sAdha sAdhavI zeTha kI dharmasAlA meM bhele hove / mukhapattikI carcA hoveMgI / bhojaka ko kahyA je te ThekANe pahelI kahyA hai, te te ThekANe kahe degA / ratanavije ke pAsa jAke kaha degA / ApaNA - manuSa bhojaka ke sAtha diyA / dono jAi kaha Aya / taba tinAne jANyA hama to ima pUchatA thA tuma mukhapatti kanA viSe kathA meM nathI ghAlate eha kyA kAraNa heM ? jekara uye kaheMgeM- hama nahI pAude / pAvaNevAle pAvade heM / isa vAtakI kyA carcA he ? jisa kI saradhAna kanA viSe ghAlaNekI he te kanA viSe ghAlate he / hamArI saradhA kanA viSe ghAlaNe kI nathI / hama nahI ghAlate / taba unAko hama puchAMge- gachAmeM sagale mukhapatti kanA viSe cheka karAya ke ghAlIne piche kathA karate he / te achA kAma karate heM keM bhUMDA kAma karate mohapattI carcA * 35 - Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhojaka cAra pAMca ghaDI rAta gayA pachI badheya sAdhuone kahI gayo. mArI pAse koI AvyuM nahi. mane kaMI khabara paNa nahi. dalapata zeThane khabara paDI gaI. temaNe zeThanA putra mayAbhAIne bolAvyA. banne jaNA maLIne premAbhAI zeThanI pAse gayA. zeThane teoe kahyuM DahelAvALA ratana vijayajIe bhojaka pheravyo che. mohapattinI carcA karavAnuM kahe che. zeTha bolyA te carcA potAnA DahelAmAM paDyA rahI ka2ze. ApaNe paNa javuM nahi tathA mulacaMda paNa nahi jAya. - tyAre dalapatabhAI tathA mayAbhAI banne bolyA A vAta to nahi banI zake. jo mulacaMda nahi jAya to kaheze mulacaMda juTho hato mATe nathI Avyo. sAco hota to ahIM AvIne carcA zA mATe na kare mATe te bhojakane bolAvI amAre pharI notaruM apAvavuM joIe- savAre badhA sAdhu sAdhvI zeThanI dharmazALAmAM bhegA thAya. mahopattinI carcA thaze. bhojakane paNa kahyuM je je ThekANe pahelA kahyuM che te te ThekANe pharIthI kahI devuM. ratana vi. pAse jaIne kahI devuM. potAno mANasa bhojaka sAthe Apyo banne jaI kahI AvyA. tyAre teoe vicAryuM amAre to ema pUchavuM hatuM tame mohapatti kAnamAM vyAkhyAna samaye nathI bAMdhatA AnuM zuM kAraNa che ? jo tyAM kaheze ame nathI bAMdhatA, bAMdhavA vALA bAMdhe. A vAtanI zuM carcA che ? jenI zraddhA kAnamAM bAMdhavAnI che te bAMdhe che. amArI bAMdhavAnI zraddhA nathI mATe ame nathI bAMdhatA. tyAre teone ame pUchIzuM gacchamAM badhe mohapatti kAnamAM cheda karAvIne nAMkhe che pachI vyAkhyAna kare che. te sAruM kAma kare che ke bhUMDuM kAma kare che ? jo te kaheze A vAta sArI che tyAre temane pUchIzuM sArI vAta che to tamAre paNa karavI joIe. tame paNa tapAgacchanA cho. tame paNa kAnamAM cheda paDAvIne mohapatti bAMdhIne vyAkhyAna karo. jo mAnI leze to sArI vAta che. A carcAnuM ThekANuM paDI jaze to bIjI carcA pUchIzuM. jo teo mohapattinI vAta nahi mAnI le to teone nihnava tarIke sthApI daIzuM ane kahIzuM amadAvAdamAM AkhA saMghe teone nilava tarIke jAhera karyA che. zA mATe tema sthApyA che ? teo pUrvAcAryanI dhAraNA mAnyatA nathI mAnatA. teone zrI saMghe 35 *mohapattI carcA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he ? jekara te kahegeM-eha bAta achI he / taba unAko pUchAMge-achI bAta he to tumAre ko karI joie / tuma piNa tapegachake ho ! tuma bI kana paDAya ke kanA bIca cheka karAyakeM kanA viSe mukhapatti ghAlake kathA karo / jekara mAna leveM to achI bAta he / eha carcA samahoi jAveMgI to piche bIjI carcA pUchAgeM / jekara tinAne mukhapattikI bAta nahI mAnI to inAko ninhavA viSe sthApa devAMge / kahege amadAbAda ke sarva saMghane inAko ninhA viSe sthApa dIne. he' | kIsa vAste thApe he ? e pUrva AcArya kI dhAranA nathI mAnate / inAko saMghane gacha bAhAra kIyA he / eha bAta aba kima baNe ? inAke pakhI zeTha hoye gaye he / aba calo premebhAi pAsa calIye / uhAM jo bAta baNe so kharI / / . te Apasa me milake seTha kane Aya beThe / tihAM ora bI ketaleka bhAi zeTha pAsa beThe the / tinAme eka bhAi kA nAma dhaulasA thA / tisako bole- bhAI dhaulasA ! terI peMtAlIsa varasa kI umara hoi he / tinA prate dholasAbhAi bolyA-merI umara to paMcAsa barasa kI hoi he / premezeTha mahA catura vicakSaNa sarakAra duvAra meM nyAya inasApha karanevAlA, unAkI bAta kA zeThane mudA jANa lIyA / tinA prate zeTha bolyA- tuma dholasA ke kyA puchate he ? merI umara sATha barasA kI he / jauNasI bAta puchaNI hove te mere ko pUcho / tivAre te bole-zeThajI ! ApakI sArI umara meM koI sAdhu kanA biSe mukhapatti ghAle bInA kathA karatA dekhyA ? tivAre zeTha bolyA-meMne to koI nahI dekhyA / merA pitA sitera barasa kA thA / te piNa kahe thA-me nahI dekhyA koi sAdhu mukhapatti kanA bIca ghAle binA kathA karatA dekhyA nahI / eka bUTerAya jaba kA AyA he taba kA dekhaNe me AyA he tathA mUlacaMda vRddhicaMda piNa nahI bAMdhate / phera tinAne kahyA-zeThajI ? hamArI cUka hoi paNi baDe 2 AcAryAne mukhapatti mukhako baMdhake kathA karI he / te bAta uThAvaNI joga nahI / tivAre zeTha bolyA-bhAi sAhaba ! isakAla ke AcAryAne to ghaNIyA Apa Apane meleM samAcArIyA calAiyAhe / te samAcArIyA kise te 'haTTAi jAve he ? tivAre teM bole-jagata ko yA bAtA to kisete haTAiyA nahI jAtIyA / piNa apame tapegachakA saMvegI koi navI rIta calAve tisakoto sikha dei 1 aTakAI / mohapattI carcA * 36 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaccha bahAra karyA che. A vAta have kema bane? zeTha teonA pakSavALA thaI gayA che. have premAbhAI pAse cAlo jaIe, tyAM je vAta thAya te kharI. teo ApasamAM maLIne zeTha pAse beThA. tyAM bIja paNa keTalAka bhAIo zeTha pAse beThA hatA. temAMnA eka bhAInuM nAma hatuM ghaulazAha. tene kahyuM bhAI ghaulazAha ! tArI 45 varSanI uMmara thaI che. teo pratye ghaulazAbhAI bolyA mArI uMmara 50 varSanI thaI che. premA zeTha mahA catura vicakSaNa rAjakAramAM nyAya InsApha karavAvALA teonI vAtano zeThe muddo jANI lIdho. teo pratye zeTha bolyA tame ghaulazAhane zuM pucho cho ? mArI uMmara 60 varSanI che. je vAta puchavI hoya te mane pUcho tyAre teo bolyA. zeThajI ApanI sArI purI uMmaramAM koI sAdhune kAne mohapatti ghAlyA vinA vyAkhyAna karatAM joyA che ? tyAre zeTha bolyA meM to koIne joyA nathI. mArA pitAzrI 70 varSanA hatA teo paNa kahetA hatA - meM joyA nathI koI sAdhune kAne mohapatti bAMdhyA vinA vyAkhyAna karatA. eka buTerAya jyArathI AvyA che tyArathI jovAmAM Ave che tathA mulacaMda ane vRddhicaMda paNa bAMdhatA nathI. pachI teoe kahyuM zeThajI ! amoe DhaMDhero Apane pUchyA vagara pheravyo. A vAtamAM amArI bhUla thaI che paraMtu moTA moTA AcAryoe mohapatti kAne bAMdhIne vyAkhyAna karyA che. te vAta utthApavI ucita nathI. tyAre zeTha bolyA - bhAI sAhaba A kALanA AcAryoe pota potAnI meLe ghaNI sAmAcArIo calAvI che. te sAmAcArIo konAthI aTakAvI zakAya ? tyAre teo- ratana vi. bolyA jagatanI A vAto to koIthI aTakAvI zakAya nahi paraMtu ApaNA tapagacchanA saMvegI koI navI rIta calAve tene to zikSA ApavI joIe. saMgha bhegA thaIne A vAtano nirNaya kare. tyAre zeThe kahyuM A sArI vAta che paraMtu ghaNA loko bhegA thaze to koInI mati kaI rItanI che? koInI kevI che? mATe koI kaMI bolaze, koI kaMIka bolaze; A vAta sArI nahi. tame jyAM mohapatti bAMdhavAnuM kahyuM che te pATha tathA zAstra mArI pAse laI Avo. ghaNA loko bhegA thaze to koI mulacaMdanA rAgI che. tathA mulacaMda paNa sUtra TIkA vAMce che tathA vRddhicaMda paNa sUtra TIkA graMtha vAMce che. 36 % mohapattI carcA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joie / saMgha bhelA hoyake isa bAta kA niranA karo / tivAre zeThane kahyA - e achI bAta hai piNa ghaNe loka bhele hoveMge to kisekI matI kise rItakI he ? kise kI kisI he ? te koi kucha bolegA koi kucha bolegA / e bAta achI nahI / ___ tuma jahAM mukhapatti baMdhaNI kahI he te pATha tathA zAstra mere pAsa le Avo / ghaNe loka bhele hoveMge to koi mUlacaMda ke rAgI he / tathA mUlacaMda bI sUtra TIkA graMtha vAMce he / tathA vRdhicaMda bI sUtra TIkA graMtha vAMce he / tathA mUlacaMdajI bUTerAyako bI sAtha lAvegA / tathA bUTerAya AvegA to nemasAgara kA sAdhu saMtIsAgara ne bUTerAya sAtha carcA karake saMtIsAgara bI mukhapatti kanA viSa nathI ghAlatA te piNa bUTerAya ke sAtha AvegA / te piNa TIkA paDhyA sUtra graMtha paDhayA hoyA he / tihAM to eka jhagaDA calegA piNa kisane manaNI nahI / tuma ima karo-meM to rahA bIca me / tuma ApaNI dhAraNA meM mukhapatti jahAM baMdhaNI likhI hove te likha keM mere ko devo meM mUlacaMda ke pAsa leke jAvAgA / usake pAso utara mAgAgA / jauNasA utara deveMgA te tumAre pAsa usake dasakhata lakhAya ke bheja devegA / tuma usakA utara lIkhake dono ciTIyAM mere pAsa bheja dejo / phera tumAre likhata meM mUlacaMda ko devAgA / ima karatAM jaba sArI caracA ho jAvegI taba hama tathA tuma syANe2 bhAi ikaThe hoyake niranA kara levege / jisako jUThA jANege tisako saMgha sikha devegA / tivAre te bole-pahilI prazna mUlacaMda likhe / tivAre zeTha bolyA-achA ! mUlacaMda ko meM pUchAgA / jekara mUlacaMdajI mukhapattikI caracA kA prazna likha devegA to meM tumAre pAsa bheja devAgA / tuma usakA utara likhake dono ciThI bheja dejo / tinAne kahyA achI bAta hai. hama prazna kA uttara likha bhejAge / zeThane mUlacaMda ko kahyA-bhAi ! ima salAha kara gaya he / tumArI marajI he to caracAkA prazna likha devo / meM unAko pucAya devAgA / mUlacaMdane kahyA-achI bAta he meM likhake Apake pAsa pahacAya devAgA / mUlacaMdane likhyA-tuma mukhapatti kathA meM baMdhate ho so ApaNI khasite baMdhate ho ke kise sUtra te baMdhate ho ke kise paraMparAya meM baMdhaNI likhI he vA kise AcAryajI mahArAjane baMdhaNekI AjJA dInI he-mukhapatti mukhako baMdhake kathA karajyo / isa prazna kA uttara bhejaNA / mUlacaMdane mohapattI carcA * 37 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA mulacaMdajI buTerAyane paNa sAthe lAvaze tathA buTerAya Avaze to nemasAgaranA sAdhu zAntisAgara buTerAya sAthe carcA karIne zAntisAgara paNa kAne mohapatti bAMdhatA nathI. te paNa buTerAyanI sAthe Avaze. te paNa TIkA bhaNelA che. sUtra graMtho bhaNelA che tyAM to eka jhaghaDo cAlaze. koI mAnaze nahi. tame ema karo huM to rahyo vacamAM. tame potAnI dhAraNAmAM jyAM mohapatti bAMdhavAnuM lakhyuM hoya te lakhIne mane ApI do. huM mulacaMda pAse laIne jaIza. tenI pAse javAba mAgIza. je javAba Apaze te tamArI pAse tenA dastaka karAvIne tamane mokalI daIza. tame teno javAba lakhIne banne patro mArI pAse mokalI dejo. pachI tamAruM lakheluM huM mulacaMdane ApIza. Ama karatAM jyAre purI carcA thaI jaze tyAre ame tathA tame ane samajadAra bhAIo bhegA thaIne nirNaya karI laIzuM. jene juThTho jANIzuM tene saMgha zikSA Apaze. tyAre te bolyA pahelA prazna mulacaMda lakhe. tyAre zeTha bolyA- acchA mulacaMdane huM pUchIza. jo mulacaMdajI muhapatti carcAno prazna lakhI Apaze to huM tamArI pAse mokalAvI daIza. tame teno javAba lakhIne banne patro mokalI Apajo. teo kahyuM sArI vAta che, ame prazno uttara lakhI mokalIzuM. zeThe mulacaMdane kahyuM bhAI ame salAha karI dIdhI che. tamArI marajI hoya to carcAno prazna lakhI Apo. huM temane puchAvI laIza. mulacaMde kahyuM sArI vAta che. huM lakhIne ApanI pAse mokalAvI daIza. mulacaMde lakhyuM tame mohapatti vyAkhyAnamAM bAMdho cho te potAnI khuzIthI bAMdho cho ? athavA koI sUtrathI bAMdho cho ? athavA koI AcArya mahArAje bAMdhavAnI AjJA ApI che ? ke mohapatti moDhe bAMdhIne vyAkhyAna karajo. A praznano javAba mokalazo. mulacaMde A prazna lakhIne zeThanI pAse mokalyo. zeThe tyAM mokalAvI dIdho. teoe uttara lakhyo - mohapatti zAstramAM bAMdhavAnuM lakhyuM che tathA paraMparAmAM bAMdhavAnuM kahyuM che tathA vRddho bAMdhatA AvyA che te mATe ame bAMdhIe chIe. Ama lakhIne kAgaLa zeThane mokalI dIdho. zeThe mulacaMdane kAgaLa mokalI dIdho. 37 mohapattI carcA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eha prazna likhake zeTha ke pAsa bheja dIyA / zeThane tahAM bheja dIyA / tinAne uttara likhyA-mukhapatti zAstra meM baMdhaNI likhI he tathA paraMparAya meM baMdhaNI kahI he tathA gharaDe baMdhate Ayahe / tisa vAste hama bAMdhAchA / ima likhake kAgada zeTha ko bheja dIyA / seThane mUlacaMda ko kAgada bheja dIyA / ____ phera mUlacaMda ne pAchA kAgadamA likhyA- eha to tumAne samUje kAgada likhyA he / isameM to koinA nAma nathI / tuma 'veure sahita nAma likho-koNaseM zAstra meM mukhapatti baMdhaNI likhI he ? tathA mukha baMdhaNe kI paraMparAya kihAM likhI he ? kauNaseM AcAryane mukhapatti baMdhI he ? te likhajo / phera piche tinAne praznakA uttara dIyA nahI / phera mUlacaMdane dasa bIsa dina lage uttara mAgyA piNa kucha pAchA uttara dIyA nathI / piche mUlacaMda vRddhicaMda tathA hamane jANyA-java laga jIvAkI bhavatithI parIpAka nahI hoi tihAM laga jIva karma vasa he / tinA jIvA ko kevalI mahArAjo ke vacanA kI sojI nahI paDatI / jisa matame khutA tihAM khutA / tinA jIvAkI dharmI puruSa ko vita' vaMchyA joite / mAneM to achI bAta he nahI mAne to tinokI ichA / piNa tino jIvA upara rAga dveSa nahI karanA / samatA bhAva meM rahaNA / e vItarAgadeva kI AjJA he / eha kathA kare ! bApaDA karma ke vasa he / inA jIvAkA koi doSa nahI / sudha satAkI vicAra karIe to sarva jIva siddha samAna haiM / siddha svarupa he / paramAtmA he / inAkI AtmA madhye anaMta jJAna 1 anaMta darzana 2 anaMta caritra 3 anaMta virya 4 rahyA he, jima dudha madhye ghRta tathA tila madhye tela tathA araNi madhye agni ityAdika ghaNI bAta he / piNa kihAM lage likhIe ? inAkI mahimA kevalI mAhArAja jANe piNa mukheM sagalI kahI nahI jAti / inAkI pranata jJAnImahArAja ne jehavI dekhI he tehavI e jIva saradade hoveMge so hamAre ko kucha khabara nathI / piNa hamAre ko to ehI saMbhava hoveM he - tinAne hamAre ko kucha 1 byaure sahita / 2 hita IcchanA cAhie / 3 zuddha sattA kA / 4 pariNati / mohapattI carcA * 38 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI mulacaMde pAchuM kAgaLamAM lakhyuM - Ato tame moghama kAgaLa lakhyo che? AmA to koInuM nAma nathI. tame purI vigata sAthe nAma lakho. kayA zAstramAM mohapatti bAMdhavI lakhI che? tathA moMDhe bAMdhavAnI paraMparA kyAM lakhI che? kayA AcArye mohapatti bAMdhI che? te lakhajo. tyAra pachI teoe praznano uttara Apyo nahi- pachI mulacaMde 10, 20 divasa sudhI javAba mAgyo paNa kazo pAcho uttara Apyo nahi. pachI mulacaMda vRddhicaMda tathA ame jANyuM jyAM sudhI jIvonI bhavasthitino paripAka thato nathI tyAM sudhI jIva karmanA vaza che te jIvone kevalI mahArAjanA vacananI suja paDatI nathI. je matamAM khUMcyA tyAM kheMcyA. tevA jIvonuM dharmI puruSoe hita IcchavuM joIe. mAne to sArI vAta che. na mAne to teonI IcchA paraMtu te jIvo upara rAgadveSa nahi karavo. samatA bhAvamAM rahevuM. A vItarAga devanI AjJA che. AvA vyAkhyAna kare. bApaDA karmanA vaza che. A jIvono koI doSa nathI. zuddha sattAno vicAra karIe to badhA jIvo siddha samAna che. siddha svarUpI che. paramAtmA samAna che. teonA AtmAmAM anaMta jJAna anaMta darzana anaMta cAritra anaMta vIrya rahelA che. jema dUdhamAM ghI, talamAM tela, araNImAM agni vagere ghaNI vAto che paraMtu kyAM sudhI lakhIe ? teonI mahimA kevalI bhagavaMta jANe paraMtu mukhathI badhu kahyuM na jAya emanI pariNatI jJAnI mahArAje jevI joI che tevI te jIvo saddaDhatA haze tenI amane kazI khabara nathI. paraMtu amane A ja saMbhave che- teo amane kaMI pAcho uttara Apyo nahi. koNa jANe ? kevalI mahArAja jANe teono zuM vicAra che ? jyAre uttara Apaze tyAre vicAryuM jaze. hamaNAM to amAre bolavAnuM kAma nathI. paraMtu mohapattinI carcA gujarAta dezamAM pragaTa thaI tathA pUrva dezamAM kalakattA vageremAM tathA kaccha dezamAM tathA mevADa dezamAM mAravADa dezamAM tathA paMjAba dezamAM jyAM jyAM jaina dharma che, A dezomAM jaina nAma dharAve che tyAM tyAM badhe dezomAM ghaNA lokone khabara to paDI gaI che. kahe che- badhA gacchanA yatio tathA saMvegIo vyAkhyAna karavA mATe kAnamAM moranI 38 mohapatI carcA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAchA uttara nahI dIyA / ke 'jANe ? kevalImAhArAja jANe tinA kI kyA vicAra he ? jaba uttara devege taba vicAtyA jAvegA / aba to kucha hamArA bolaNekA kAma nahI / / piNa mukhapattikI carcA gujarAta deza meM pragaTa hoi, tathA pUravadeza meM, tathA kaccha desameM, tathA mevADadesameM, tathA mAravADadesameM, tathA paMjAbadeza me / jahAM jahAM jinadharma inA deza viSe jaino nAma dharAve he tihAM tihAM sagale desAmeM ghaNe lokAko to khabara par3a gai he / kahete he - sarva gachA ke yati tathA saMvegI kathA karane vAsate kanA viSe morakI pichI yA ghAlIne cheka karAya ke kanA viSe mukhapatti pAyake kathA karane kI sthApanA karate he / keika kahe haiM - jisa ke kanAmeM pahelI 'cheka nahI hoya te pahelI kanA viSe cheka karAve piche kanA viSe mukhapatti ghAlI kathA kare / tathA koika ima kahe haiM- mukhapatti ke dono pAse dorI pAya ke kanA viSe ghAlIne kathA kareM / ityAdika aneka apaNI2 mata kalpanA kI parupaNA hoi rahI he / ihAM kisekA jora nahI / vItarAga mAhArAjajIne kahA he- ApachaMdIe matakadAgrahI jIva ghaNA hovege to piNa AtmArthI ko Agamate sudhAsudha vicAra karI joie- inA viSe koNasI bAta sAcI he tathA koNasI jUThI he ? piNa asaMyatI achere ke prabhAvate nAnA prakAra kI saradhAna hoi rahI he / cAlaNI prAya jainadharma hoya rahyo he / 'sudhato jugapradhAna puruSa binA kisete hoya nahI / piNa Agama joine jihAM taka ApaNI dRSTa pUrNa tihAM taka to samakita Adika kI sudhI karI joie / gADarIpravAha meM to nahI paDyA joie / eha to asaMyatIyAkA acherA varata rahyA he to piNa koi viralA khojI puruSa piNa vItarAga kahyA he / te to jUTha saca kI vicAra karegA / yojanA karegA / jiNa khojyA tiNa pAiyA / tattva taNo vicAra matI to apaNe matameM khutA he tisako tattva vicAra kima Ave ? apitu nAve / aba Age kiMcita mAtra asaMyatIyA ke achere kA sarupa likhIehe / he bhavya jIvo ! tuma eka cita karI sAMbhalo / ihAM sUtrakA pATha likhiye he- asaMyati pujAnAmA dasamo achero mahAnisIthanA pAMcamA adhyayanane viSe pragaTa kahIu che / je A vartamAna covIsI thakI atIta anaMte 1 kauna jAne ? 2 cheda / 3 zuddhi / mohapattI carcA * 39 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIMchI ghAlIne cheda karAvIne kAne mohapatti bAMdhIne vyAkhyAna karavAnI sthApanA kare che. keTalAka kahe che jenA kAnomAM pahelethI cheda na hoya te pahelA kAnamAM cheda karAve pachI kAnamAM mohapatti nAkhI vyAkhyAna kare tathA koIka ema kahe che mohapattinA banne bAju doro bAMdhIne kAnamAM nAkhIne vyAkhyAna kare che. vigere aneka potapotAnI matikalpanAnI prarUpaNA thaI rahI che. ahIM koInuM jora nathI vItarAga mahArAje kahyuM che. ApachaMdI, svacchaMdI, mananA kadAgrahI jIvo ghaNA thaze to paNa AtmArthIoe AgamathI zuddha azuddhano vicAra karavo joIe. eomAM kaI vAta sAcI che tathA kaMI vAta judI che ? paraMtu asaMyati accherAnA prabhAve vividha prakAranI zraddhA thaI rahI che. cAraNI (cAlaNI) tulya jainadharma thaI rahyo che. zuddhi to yugapradhAna puruSa vinA koIthI thAya nahi. paraMtu Agama joIne jyAM sudhI ApaNI dRSTi pahoMce tyAM sudhI to samakIta vagerenI zuddhi karavI joIe. gADarIyA pravAhamAM to nahi paDavuM joIe. Ato asaMyationo acchero varte che. to paNa koI viralA zodhaka puruSa, vItarAge kahyA che teo to juThTha satyano vicAra karaze. zodha karaze 'jina khojyA tIna pAyA''. matAgrahI to potAnA matamAM khUcyAM che. tene tattvano vicAra kema Ave ? apito na Avo. have AgaLa kaMIka mAtra asaMyationA accherAnA svarUpa lakhIe chIe. he bhavya jIvo ! tame ekacitte thaIne sAMbhaLo. ahIM sUtrano pATha lakhIe chIe. asaMyati pUjA nAmano 10mo acchero mahAnizIthanA pAMcamA adhyAyamAM pragaTa kahyo che. je A vartamAna covIzIthI atita anaMtakAle anaMtamI covizImAM dasa accherA thayA hatA. zrI dharmaRSi nAmanA 24mA tIrthaMkara mokSe gayA pachI anukrame keTalAka kAle asaMyatino acchero thayo. A pAThathI Aja saMbhave che. zrI mahAvIra nirvANa gayA pachI asaMyatino acchero thayo saMbhave che. paraMtu mane to ema lAge che. atItakAle kUMDA avasararpirNImAM 24mA dharmaRSi mahAvIra jevA tIrthaMkara thayA che. temanA tIrthamAM 7 accherA kahyA che. emanA mokSe gayA pachI asaMyationI pUjA thaI. nAma mAtra dIkSita aNagAra AcArya, upAdhyAya tathA sAdhu nAma dharAvIne pUjAve te Apa DUbyA ane jIvone saMsAramAM DubADyA. 39 * mohapattI carcA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAleM anaMtamI covIsIne viSe dasa acherA thayA / zrI dharmarisinAmA covIsamA tIrthaMkara nirvANa gayA pIche anukrame ketale kAleM asaMyatiyAkA acherA hUyA / isi pATha te ehI saMbhava hoveM che - zrImahAvIra niravANa gayA piche asaMyItayAkA acherA huyA saMbhave che / paraMtu mere ko to ima bhAseM che jo atItakAle huMDA avasarapaNI meM covIsameM dharmarisi mahAvIra sarIkhA tIrthaMkara thayA che / tisake tirtha meM sAta acherA kahyA che / tisake nirvANa giyA piche asaMyatIyA kI pujA hoi / nAma mAtra muMDe aNagAre nAma mAtra AcArya tathA upAdhyAya tathA sAdhunAma dharAi pujAyete Apa Dube ora jIvA ko saMsAra meM DubAyA / tima isa kAla meM zrImahAvIra pIche acherA huyA saMbhave cha / pratyakSa chakAyakA AraMbha kareM karAve che tathA aNumode che / pAMca mahAvrata piNa ucare che / tathA DolI caDe he, tathA myAnA viSe, tathA pAlakI, tathA gADI, tathA ghoDe, tathA rela Adika viSe koi caDe he / koi nahI caDe haiM / piNa mAhomAMhi guru ziSya kahAve he / vaMdaNA namaskAra kareM heM / tathA koi dhana pote rAkhe he / koi jJAna kA nAma lei grahastha kane rAkhe / koi dIkSA leNa lAge he to grahasthane ima kahe he- meM dIkSA le ke joga vahAgrA tathA kise desa pradesa viSe vihAra karanA hoveMgA taba tere pAsate leke jauNasA mere ko joga vahAvegA tathA mere sAtha puruSa calegA usako meM tere pAso rupaye leke devAgA / tathA tIrtha jAtrA karAgA ityAdika dharma ThekANe kharacAMgA / tathA koika saMvegI nAma dharAve he zIlavaMta kahAveM he aru siddhAcala tathA ora tIrthA kI jAtrA jAve he / jahAM dharmazAlA Ave he tihAM utare he eka dina tathA caumAsA kare he / tAhAM bAyaDI tathA bhAiyA tathA sAdhu sAdhvI bhele rahe hai, tathA sAmAyaka paDikamaNA bhele milIne kare he / dIve bAla ke rAtra ko kathA kare he tathA suNe heM / sAdhu nAma dharAve he / vItarAge to teukAyA zastra sarva disa vi disa viSe jIvA kI ghAta kare he esA kahyA he / phera kahe he-hame to dharmakA upadeza deve he, ghaNe jIva suNake dharma meM dRDha hove he, dharama kA ghaNA udyota hove he / dIvA bAlIne zAstra paDhe to jJAna kI vadhotrI hove, niMdrA nA Ave, pramAda chuTe e achI bAta he ! vItarAga kI AjJA lopIne dharma saradehe ima kahe he usakA buddhivaMta mohapattI carcA * 40 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tema A kALamAM zrI mahAvIra pachI accharo thayo saMbhave che. pratyakSa cha kAyano AraMbha kare karAve ane anumode che. paMca mahAvrata paNa ucare che tathA DolIe caDhe che, bese che tathA sAphAmAM tathA pAlakhImAM tathA gADI tathA ghoDA tathA relAdimAM koIka caDhe che. koIka nathI caDhatA. chatAM paraspara guru ziSya kahevaDAve che. vaMdana namaskAra kare che tathA koI dhana pote rAkhe che koI jJAnanuM nAma laIne gRhastha pAse rakhAve che. koI dIkSA le che to gRhasthane ema kahe che huM dIkSA laIne joga karIza tathA koI deza paradezamAM vihAra karavo haze to tArI pAsethI laIne je mane jega karAvaze tathA mArI sAthe je mANasa cAlaze tene huM tArI pAsethI rU. laIne ApIza tathA tIrthayAtrA karIzuM vagere dharmasthAnamAM kharcIzuM tathA koIka saMvegI nAma dharAve che zIlavaMta kahevaDAve che ane siddhAcala tathA bIjA tIrthonI yAtrAe jaya che. jyAM dharmazALA Ave che tyAM utare che eka divasa, tathA comAsu paNa kare che tyAM baheno tathA bhAIo tathA sAdhu sAdhvI sAthe rahe che. sAmAyika pratikramaNa sAthe maLIne kare che. dIvo bALIne rAtanA dharmakathA kare che tathA sAMbhaLe che. sAdhu nAma dharAve che. vItarAge to tejasakAya zastra sarva dIzA vidizAomAM jIvano ghAta kare che evuM kahyuM che. ulaTuM kahe che ame to dharma upadeza ApIe chIe ghaNA jIvo sAMbhaLIne dharmamAM daDha thAya che. dharmano ghaNo udyota thAya che. dIvo bALIne zAstra bhaNe to jJAnanI vRddhi thAya. niMdana Ave pramAda chUTe A sArI vAta che. vItarAganI AjJA lopIne dharma saddo che ema kahe che teno buddhimAnoe vicAra karavo joIe. te jIva dharma karIne saMsAra samudra tare che ke AjJA bhaMga karIne potAnA AtmAne saMsAramAM DubADe che ? vigere aneka dhiMgAmastI macAvI che. AvA pAkhaMDa calAvyA che. teone bholA loko guru karIne mAne che. A acchero che ke nathI ? hAthamAM kaMkaNa to ArasInuM zuM kAma che ? te to pratyakSa hAthamAM dekhAya che. paraMtu AMdhaLAne nathI dekhAtuM te to lAcAra che. jene jJAnarUpI netra nathI te to lAcAra che. zuM kare bApaDA ? je sUtra tathA sAthe vAMcI bhaNIne pAchA mugdha lokone phaMdAmAM pADe che. 40 4 mohapatI carcA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko vicAra karI joie / te jIva dharma karIne saMsAra samudra tare he ke AjJA bhaMga karIne saMsAra meM ApaNI AtmA ko DuMbAve he ? ityAdika aneka dhiMgA-mastI macAi he / esA pakhaMDa calAyA che / tinA ko mugdha loka guru karI mAne che / eha acherA che ke nathI ? hAtha ke kaMgaNa ko ArasI kA kyA kAma che ? te to pratyakSa hAtha madhye dIse paraMtu aMdheko nathI dIsatA / te to lAcAra che / jisake jJAna rupa netra nathI te to lAcAra che / kyA kare bApaDA ? joNasA sUtra tathA artha vAMcI paDhIne phera mugdha lokAM ko phaMda me pADe / merA to gacha ane ora mata che / ema na vicAre vItarAge to ima ko che- koi viralA puruSa mahAvrata tathA aNuvrata tathA samakitadhArI hovegA / tathA koi gacha vItarAge kevalajJAna viSe tappA tathA kharatarA tathA anerA gacha suddha hovegA ane ora mata hovege ima to kahyA nathI / to nAma lei phalANA gacha suddha bIjo gacha nathI mata che e parupaNA kevalI tathA zrutakevalI, dasapUrvI binA niranA koNa karI zake ? jima jJAnI kahe te pramANa / piNa sUtra mAhAnizItha tathA gacchAcAra payannA tathA ora sUtra kA pATha jotAM to inA matAM kI AcaranA sUtra viruddha dise che te kima saddahaNeme Ave ? apaNe apaNe ko gacha mAne che bIjeku mata kahe che tathA mAMhomAMhi vaMdanA kare che / tathA koika ima bI kahe he pakSapAta me kucha guNa nathI suddha deva guru dharma kI sevA karanI joga he / paraM kudeva kuguru kudharma tajane kI moha karma ke ude jIvA ko vicAra nathI AvatI / kyA kare ? karama vaza he / tinake vaza nathI / tathA jo koi jANe piNa bAlyAvasthAsetI anAdI kAlanA jIvA ko mithyA moha valaga rahyA he / te vAste choDI zakatA nathI / tisakA doSa nathI / te jIva anAdI mithyAtvI he tathA kIzna pakhI he oghadRSTI ko dhaNI he tathA usane anaMte pudgala parAvarttana karane he / tisako to kevalI mahArAja kA upadeza piNa lAge nahI / to bIjAnuM kahavuM zuM ? tathA halukarmI jIva to bAdala dekhake bujha gaye / tathA bela tathA sthaMbha tathA cuDIyAkA khaDa kA tathA vRkSa kahIye jhADa ityAdika vastu dekha ke bujhyA / - tathA tirthaMkara tathA gaNadhara tathA suddha pUrva AcAryA ke graMtha paDhIneM sUtra kI tathA graMtha kI zailI, naya niSepA, nizce vyavahAra, utsarga mohapattI carcA * 41 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA to gaccha ane mata judA che paraMtu Ama na vicAre vItarAge to Ama kahyuM che koI vIrala puruSa mahAvrata tathA aNuvrata tathA samaktiIdhArI thaze. tathA kevalajJAnamAM joIne ema to kahyuM nathI ke amuka gaccha tathA khaDatara tathA bIjA gaccha zuddha haze ane bIjA mata azuddha haze. to nAma daIne phalANo gaccha zuddha ane bIjo gaccha zuddha nathI AvI prarUpaNA kevalI ane zruta kevalI, 10 pUrvI vinA nirNaya koNa karI zake ? jema jJAnI kahe te pramANa. chatAM mahAnizItha sUtra gacchAcAra payannA tathA bIjA sUtranA pATho jotAM A matonI AcaraNA sUtra viruddha dekhAya che mATe te kema sadahaNAmAM Ave ? pota potAnA gacchane mAne che. bIjAne matAvalaMbI kahe che. chatAM paraspara vaMdana kare che tathA koIka ema paNa kahe che-- pakSapAtamAM kazo guNa nathI. zuddha deva guru dharmanA sevA karavI ucita che. paraMtu kudeva kuguru kudharmane tyajavAno mohakarmanA udaye jIvone vicAra nathI Avato. zuM kare ? karmane vaza che. teonA vaza nathI, tathA jo koI jANe paraMtu bAlyAvasthAthI ja anAdi kALano jIvone mithyAtvamoha vaLagI rahyo che te mATe choDI zakatA nathI. te jIva anAdi-mithyAtvI che kRSNapakSI che, oghadRSTino dhaNI che tathA ene anaMtA pudgala parAvarta karavAnA che. tene to kevalI mahArAjano upadeza paNa lAge nahi. to bIjAnuM kahevuM zuM ? laghukarmI jIva to vAdaLa joIne bujhI gayA. vRSabha staMbha tathA kaMganano khaDakhaDATa ane jhADa joIne bujhI gayA. tathA tIrthaMkara, gaNadhara tathA zuddha pUrvAcAryanA graMtha bhaNIne sUtra tathA graMthanI zailI, naya nikSepa, nizcaya vyavahAra, utsarga apavAde karIne vAta siddha karavI joIe tathA koI AtmArthI paMDita puruSa maLe to pUchIne nizcaya karavo, paraMtu haTavAdamAM nahi paDavuM. A vItarAganI AjJA che. paraMtu jJAna vinA sAcuM juduM na jaNAya. kiM bahunA ? A mATe koI zuddha puruSa Atma-gaveSInI zodha karavI ucita che. maLe to tenI sevA karavI, nahi to oghathI vaMdanA karavI. A kALamAM bharata kSetramAM bhagavAnanI AjJAmAM je jIva hoya to tene mArI trikAla vaMdanA thAo. vagere carcA ghaNI che. paraMtu jJAna vinA na jaNAya. vaLI mohapattI carcA 41 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apavAda karIne bAta siddha karanI / tathA koi AtmArthI paMDita puruSa mile to puchI meM niradhAra karanA, piNa haThavAda meM nahI paDanA / eha vItarAga kI AjJA he / piNa jJAna binA jUTha saca na jaNAya / kiM bahUnA ? ___isa vAste kise zuddha puruSa kI AtmAgaveSI kI khojanA karanI joga cha / mile to tisa kI sevA kare / nahI to samuce vaMdanA kare - isa kAla meM bharatakSetrameM bhagavaMta. kI AjJA meM joNasA jIva hove to tisako merI trikAlavaMdanA thAo / ityAdika caracA ghaNI che paNa jJAna vinA na jaNAya / valI vItarAge ima kahyA he / / bharahe dusamakAle mahavayadhArI huMtI viralAo sAvayaaNuvayadhArI ahavA nathI samadRSTI vA 1 // bharaha dusamakAleM dharmaththIsAhusAvagAdulahA / nAmaguru nAmasaDDhA sarAgadosA bahU aththI 2 / / eha sAkha mahAnisIthamadhye joi lejyo / eha kisene sUtrA bico tathA graMthA bico gAthA tathA pATha saMgraha kare he / paraMtu mAhA nisithA tina kahA he ima suNIyA he / mene to eka mahAnisItha dekhI he / do mahAnisIthA to mere dekhaNa meM Ai nathI / piNa mene to e mahAnisItha dekhI he jIsakA petAlIsseM pATha he / piNa e gAthA mere ko jaDI nathI / mahAnisIthA tIno kA jetA jetA pATha he te pATha lIkhIye he - ekakA pATha 3000, ekakA pATha 11000 ekakA pATha 4500 / e gAthA bIjIyA mahAnisIthA viSe hoveMgI tathA TIkA cUraNI madhye hoveMgI / tathA mahAnisItha madhye pATha he - he gautama ! mere ko sADhebArAse jhAjherA varasa mokSa gaye ko hoya jAvegA tivAre piche kuguru hoya jAvege / koi vIralA guru hovegA / isa gAthA kI tathA mahAnisItha ke pATha kI zailI mere ko eka sarakhI mIlatI dIse he / tattva to jJAnI jANe / tathA kevalI mIle to puchake niranA karIyeM / te puruSa to isa kAla meM milane dohile he | kisako puchake niradhAra karIyeM ? jekara saghale jainIo kI eka saradhA hove to paraMparA Agama vItarAge kahyA he te pramANa karyA joiye / tathA sUtra meM to koika kAma niSedyA he te vastu kAraNe tathA gADarI pravAhe tathA apaNe abodha karI Adaraya he te AjJA bAhera dharma nathI / jahAM dharma he tihAM to vItarAga - mohapattI carcA * 42 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAge ema kahyuM che. gAthAono bhAvArtha- (1) A bharata kSetramAM duSama kALamAM mahAvratadhArI viralA hoya che. zrAvaka aNuvratadhArI paNa viralA hoya ke nahIM athavA samakata dRSTi jANavA (2) bharata kSetramAM duSamakALamAM dharmanA arthI sAdhu zrAvako durlabha che. rAgI SI nAmanA sAdhu ane nAmanA zrAvako ghaNA che. A pAThanI sAkSI mahAnizIthamAM joI lejo. A gAthAo koIe sUtramAM tathA graMthamAM saMgraha karI che. paraMtu mahAnizIthe kahyA che evuM sAMbhaLyuM che. meM to eka mahAnizItha joyuM che. be mahAnizItha to mArA jovAmAM nathI AvyA. meM to e mahAnizItha joI che jenuM pramANa 4500 zloka pramANa che. paraMtu A gAthAo temAM mane maLI nahi. mahAnizItha traNe graMthonuM je je pramANa che te lakhuM chuM - ekanuM pramANa 3000, bIjanuM 11000 tathA trIjuM 4500 zloka pramANa. A gAthAo bIjA mahAnizIthamAM haze athavA TIkA cUrNimAM haze. tathA mahAnizIthamAM pATha che : he gautama ! mArA nirvANa pachI kaMIka adhika sADAbAraso varSa vitaze tyAra pachI kuguru thaI jaze. koI viralA sugara haze. A gAthAonI tathA mahAnizItha pAThanI zailI mane samAna maLatI dekhAya che. tattva to jJAnI jANe athavA kevalI maLe to pUchIne nirNaya karIe te puruSa A kALamAM maLavA durlabha che. kone pUchIne nizciya karIe ? jo badhA jainonI eka zraddhA hoya to paraMparA ane Agama vItarA kahyA che te pramANa karavA joIe tathA sUtramAM koIka kArya niSedhyuM che te kArya kAraNe athavA gADarIyA pravAhe athavA potAnA abodha karIne AdaryuM che. te AjJA bahAra hovAthI dharma nathI. jyAM dharma che tyAM to vItarAganI AjJA ane zraddhA che. jyAM vItarAganI AjJA nathI tyAM dharma kema hoya ? te buddhimAne jANavuM ucita che. karmayoge AjJAthI viparIta sthAna sevyuM hoya tathA sahyuM hoya te viparIta vastu AcaravA yogya nathI. jo karmayoge choDI nahi zakIe to khoTI jANe, samaje tathA choDavAnI abhilASA rAkhe. dhanya dina thaze jyAre devagurunI AjJAmAM cAlIzuM. AvI bhAvanA bhAve te paNa kalyANanuM kAraNa che. zrI vItarAganI AjJA bahAra sadehavuM 4ra mohapattI carcA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI saradhA AjJA hai / jihAM vItarAga kI AjJA nathI to dharma kima hoveM ? teha buddhIvaMta ko jANavA joga haiM / tathA karma joge AjJA te viparIta sthAnaka sevyA hoya tathA saradhA hoya te viparIta vastu AcaravA joga nahI / jekara karma jogeM nahI choDI sakeM to khoTI jANe, choDaNa kI abhilASa rAkheM / dhana dina hovegA jaba deva guru kI AjJA meM cAlasuM / e bhAvanA bhAve te piNa kalyANa kA kAraNa he / zrI vItarAga kI AjJA bAhara saradanA pharasanA parupaNA samyagdRSTI ko chAMDavA joga he / prAyazcita kA sthAnaka he / jina - AjJA bAhara dharma kadAcita nathI / paraMtu jina AjJA kA bodha hogA durbhala he / piNa jisako bodha hoyA he tisa ko merI trikAla vaMdanA namaskAra hojo / merI buddhi alpa he / jima jJAnI kahe te pramANa / paraM jo koi khoTIyAM ajoga viparIta ukatIyA jukatIyA lagAya ke ApaNe mata kadAgare ko sthApana kare siddhAMta ko ThelI nAkhe tisako samakitI kima jANIye ? buddhivaMta ko vicAra karanI joga he / tathA dasa achere kalpasUtra madhye kahe he tathA AcArAMga madhye kahe he tathA mahAnisItha madhye tathA ThANAMga madhye piNa kahe he paraMtu nava acherA kI to caracA nathI kisa vAste sarva jainIyA kI eka sarIkhI parupaNA he / tathA siddhAMto viSe piNa pratyakSa pATha dIse he / paraMtu ziSyane kahyAsvAmIjI ! dasame achere kA mere ko saMdeha he kauNase jina ke tirtha meM huvA ? te kaho / tisakA uttara suNa- jauNasI vastu pratakSa hove tisako aNumAna pramANa deNekA kucha kAma nathI kisa vAste vastu pratakSa dIse hai / jima mahAnisItha meM asaMyatIyAkA acherA atItakAle covIsa tirthaMkara nirvANa gaye pIche pravartyA he, tima zrImahAvIrajI nirvANa gaye piche hoyA he / te mahAnisItha ke pAMca meM adhyena meM kahyA he / tisAI vartamAna varttatA dekha levo / isameM kyA saMdeha he ? tathA je vastu pratakSa nathI te vastu aNumAna pramANa karake siddha karanI joie jima dhumathI agni kA nirnA hove he / 1 siddhAMta meM doya pramANa kahe he- pratakSa pramANa bIjA parokSa pramANa / pratyakSa pramANa ke do bheda- eka sarva pratakSa eka deza pratakSa / sarva pratakSa te kevalI siddha bhagavAna | deza pratakSa avadhijJAna tathA manaparyavajJAna / tathA mohapattI carcA * 43 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharasavuM ane prarUpavuM samyagdaSTie choDavA yogya che. prAyazcitanuM sthAna che. jinAjJA bahAra dharma koI kALe nathI. paraMtu jinAjJAno bodha thavo durlabha che. jene bodha thaMyo che tene mArI trikALa vaMdanA namaskAra hojo. mArI buddhi alpa che. jema jJAnI kahe te pramANa paraMtu je koI khoTI ayogya viparIta ukti-yuktione lagADI potAnA matanA kadAgrahanuM sthApana kare, siddhAMtane utthApe tene samaktiI kema gaNavo ? buddhimAnoe vicAra karavo yogya che. tathA dasa accherA kalpasUtramAM kahyA che, AcArAMgamAM kahyA che, mahAnizItha tathA ThANAMgamAM paNa kahyA che. temAM 9 accherAnI carcA nathI kAraNa ke badhA ja jenonI samAna prarupaNA che tathA siddhAMtomAM paNa pratyakSa pATha dekhAya che. ahIM ziSya pUchyuM - svAmIjI ! dazamA accherAno mane saMdeha che. kayA bhagavAnanA tIrthamAM thayo te mane kaho ? teno javAba sAMbhaLa - je vastu pratyakSa hoya tenuM anumAna pramANa ApavAnI jarUra nathI kAraNa ke vastu pratyakSa dekhAya che. jema mahAnizIthamAM asaMyatinuM accheruM atIta kALamAM 24mA tIrthaMkara nirvANa gayA pachI pravarte che tema mahAvIrajI mokSe gayA pachI thayuM che te mahAnizIthanA pAMcamAM adhyayanamAM kahyuM che. tevuM ja vartamAna vartatuM joI lo ! AmAM zuM saMdeha che ? je vastu pratyakSa nathI te vastu anumAna pramANa karIne siddha karavI joIe. jema dhUmathI agnino nirNaya karIe. siddhAMtamAM be pramANa kahyA che : (1) pratyakSa pramANa ane bIju parokSa pramANa. pratyakSa pramANanA be bheda : (1) sarva pratyakSa (2) deza pratyakSa. sarva pratyakSa kevaLI siddha bhagavAnane che. deza pratyakSa avadhijJAnI mana:parvayajJAnIne che. parokSa pramANanA nA 3 bheda (1) anumAna .. (2) upamAna pra. (3) Agama pramANa. mane pratyakSa jJAna to nathI paraMtu parokSa pramANathI Aja saMbhave che. asaMyatInuM accheruM zrI vIra svAmInA tIrthamAM thayuM lAge che. AgaLa bahuzruta kahe te pramANa. A vAta sAMbhaLIne ziSya bolyo - svAmIjI ! je puruSoe TIkA racI che te puruSo paMDita hatA. lakSmIvallabhajIe kalpasUtranI TIkAmAM 43 4 mohapattI carcA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parokSa pramANa ke tIna bheda- aNumAna pramANa 1 upamA pramANa 2 Agama pramANa 3 / so mere ko pratakSa jJAna to nahi paraMtu parokSa pramANa te ehI saMbhava hove he- asaMjatiyAkA acherA zrI vIrasvAmI ke tIrtha meM hoyA dIseM he | Age bahuzruta kahe te pramANa / eha bAta suNa ke ziSya bolyo- svAmI ! jinA purUSAMne TIkA raciyA he te puruSa paDita theM / lakSmIvallabhajIne kalpasUtra kI TIkA madhye savidhinAtha ke aMtare meM asaMjatiyA kA acherA dekhyA he tathA vinayavijayajI upAdhyAyajIne kalpasUtra kI sukhabodhikA TIkA baNAi he tisameM bI asaMyatIyA kA acherA suvidhinAtha ke bAreM kahyA he tathA kalpasUtra kI kathA madhye piNa suvidhanAtha ke bAre asaMyatIyA kA acherA kahyA he tathA kise aura TIkAdika madhye kahyA hovegA / TIkAkAra mahA buddhivaMta vinA vicArI bAta kahe nahIM / svAmIjI ! meM to ApakA ziSya hAM ? Apako koi bahuzruta puruSA kI AsAtanA na lAge te vicAra lejo / he devANupiyA ! meMne kisekI niMdyA to nathI karI / jima mere ko bhAsyA he tima tere prate mene kahyA he / kade punya joge mere ko jJAnImahArAja milege taba meM niranA karake jima bahuzruta mahArAja kaheMge tima aMgIkAra karazuM / doSa kahege to daMDa prAyachita- lesu / isa kAlame to bahuzrutI kA joga milaNA durlabha dIse he / aba meM kisa samIpe kahu ? kima nirnA karu ? tivAre ziSya kahe he - isa kAla meM bahuzrutIto milaNA durlabha he paraMtu bahu zrutiyA ke zAstra to he tinAkI to saradhAn rakhavI joie / he ziSya ! eha bAta bahuta achI kahI / paraMtu ApaNe 2 matame to ghaNe bahuzrutI thai gaye paraM mAMhomAMhI parupaNA me ghaNA virodha dIse heM / to kisa pAse niradhAra karIe so kaho / meM dekha ke aMgIkAra karasyuM / tivAre ziSya kahe- jisa gurune Apako saMsAra vico kADhyA he tisa guru samIpe nirnA karanA joga he / tisakA uttara-jisa gurune saMsAra te kADhyA he tathA mere ko saMsAra te kADhaNe ko samartha he te puruSa isa bhava to mere ko mile nathI / tinAke vacana to zAstrA viSe ghaNe he / te to ApaNI budha mujaba tathA kise ke upakArate ApaNI kheupasama mujaba tathA zakti mujaba khapa karIe heM / jJAnI satakAregA to kharA nahI to jima piche anaMtA kAla vahI gayA tima eha bhava bI tIsakI tare jANavA / mohapattI carcA * 44 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvidhinAthanA AMtarAmAM asaMyatIonuM accheru joyuM che tathA vinaya vi. upAdhyAyajIe kalpasUtranI subodhikA TIkA banAvI che temAM paNa asaMyatInuM accheru suvidhinAthanA vArAmAM kahyuM che tathA kalpasUtranA vyAkhyAnamAM paNa suvidhinAthanA vAre asaMyatInuM accheru kahyuM che tathA koIka bIjI TIkA vageremAM kahyuM haze. TIkAkAra mahAbuddhivaMta vicAryA vagara vAta kare nahi. svAmijI ! huM to Apano ziSya chuM. Apane koI bahuzruta puruSanI AzAtanA na lAge te vicArI leje. guru kahe che he devAnupriya ! me koInI niMdA to karI nathI. jema mane lAgyuM che tema tane meM kahyuM che. kyAreka puNyayoge jJAnI mahArAja maLaze tyAre huM nirNaya karIne jema bahuzruta mahArAja kaheze tema svIkAra karIzuM. khoTuM kaheze to daMDa prAyazcita laIza. A kALamAM bahuzrutano yoga maLavo durlabha dekhAya che. atyAre huM konI pAse kahuM? kema nirNaya karuM ? tyAre ziSya kahe che : A kALamAM bahuzruto to maLavA durlabha che paNa bahuzrutonA zAstro to che. tenI to zraddhA rAkhavI joIe. he ziSya ! A vAta ghaNI sArI karI paraMtu potapotAnA matamAM ghaNA bahuzruta thaI gayA chatAM paraspara prarUpaNAmAM virodha dekhAya che. to konI pAse nirNaya karIe ? te tuM kahe. huM joIne svIkAra karIza. tyAre ziSya kahe je gurue ApaNane saMsAramAMthI kADhyA che te guru pAse nirNaya karavo ucita che. teno uttara- je gurue saMsAramAMthI kADhyA che tathA mane saMsAramAMthI kADhavA samartha che te puruSa A bhavamAM to mane maLyA nathI. teonA vacana to zAstramAM ghaNA che te to ApaNI buddhi pramANe tathA koInA upakArathI ApaNA kSayopazama pramANe tathA zakti pramANe khapa karIe chIe. jJAnI sAco kaheze to sAcuM, nahi to jema pUrve anaMtakAla vahI gayo tema A bhava paNa enI jema jANavo. pharI ziSya bolyo - svAmijI ! Apa kaho cho mahAvIra svAmI nirvANa pachI asaMyatino acchero thayo ane TIkAkAra kahe che suvidhinAthajInA aMtara madhye thayo ? uttara - tyAM to ATha tIrthakaranA sAta AMtarAmAM. sUtrapATha : bhagavad ! A covisa tIrthaMkaranA keTalA AMtarA kahyA che ? he gautama ! 23 AMtarA kahyAM che. he bhagavan tevIsa tIrthaMkaranA AMtarAmAM konA konA AMtarAmAM kAlIka sUtrano viccheda thayo che ? he gautama ! A 23 44 mohapattI carcA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phera ziSya bolyo- svAmI ! tuma kahite ho - mahAvIrasvAmI nirvANa gaye pIche asaMjatIyA kA acherA thayA aru TIkAkAra kahe he- suvadhInAthajI ke aMtare madhye thayA he | uttara- tihAM to ATha tIrthaMkarA ke sAta aMtara meM // etesiNaM bhaMte cauvIsa tiththaMkarANaM katijiNAMtarA paM0 go0 tevisAjiNAMtarA paM0 etesiNaM bhaMte tevIsAe jiNaMtaresu kassa kassa kahe kAliyabvochine suyassa paM0 go0 etesiNaM tevIsAe jiNaMtaresu purimapachichamaesu aTThasu jiNaMtaresu eththaNaM kAliyasuyassa avvochede paM0 majhimaesattajiNaMtare eththaNaM kAliyasuyasa vochede paM0 savvaththavi ya NaM vochichaNe diThivAte / / artha- isa pAThameM tathA isa pATha kI TIkAgeM to koI dasame achere kI bAta nahI / ihAM to covIsa tIrthaMkarA ke tevIsa aMtasyameM diSTivAda vicheda gyA aru ATha tIrthaMkarA ke sAta aMtasyameM kAlikasUtra vicheda gaye / tathA pravacana sAroddhAranI TIkA meM tathA kise2 TIkA meM piNa ehI gAthA haya / tihAM ima kahyA- ATha tirthaMkarA ke sAta aMtasyAmeM tIrtha vicheda kahyA paraMtu dasamo achero to bhagavatI kI TIkA meM tathA mUla meM to kahyA nathI / koI dikhAve to pramANa karIe / jima jJAnI kahe so mere ko pramANa he | mere ko hita-sikhyA deve te merA parama upagArI he / piNa ima to nathI kahyA jo suvidhInAtha ke tIrtha madhye asaMjatIyA kA acherA huyA / tivAre kaheM - jinAne TIkA baNAi he to unAne bhagavatI nathI paDhI hoseM ? tumAre ko tinAseM ghaNA jJAna thayA ? tisakA uttara- mere ko to ghaNA jJAna nathI paraMtu paMDita TIkA ke banAvaNevAle tathA vAcaNevAle ima piNa kahe he - ___ zrImahAvIra ke tIrthaM meM asaMjatIyA kA acherA kahyA heM / mahAvIra nirvANa gayA piche ketalAika kAla gayA piche asaMjatIyA kA acherA kahe he te likhieheM-AMcalIegachavAlene ThANAMgakI TIkA karI he / dasameM ThANemeM dasa acherA kahyA he / tihAM dazameM achere kA artha kIyA he- te mahAvIra nirvANa gayA piche hUyA he / te puruSa bhagavatI paDhyA hose ke nathI ? te kaho. hivaDA ika che paMcama Aro, dasamaacherA valI duttaro / bhasmakagrahamahimAgaha gahe, virulA koi mAraga lahe / iNi avasara guru paNa dohilA sAdhu kIma lAbhe, sohilA 1 iti guru chatrIzI tathA mohapattI carcA * 45 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMtarAmAM AgaLa pAchaLanA ATha AMtarAmAM kAlIkahyutano viccheda thayo nathI ane madhyama tIrthaMkaranA 7 AMtarAmAM kAlika zrutano viccheda gayo che ane tevIse tevIsa AMtarAmAM dRSTivAdano viccheda gayo che. buTerAyajIno artha : A pAThanI TIkAmAM to koI dazamA accherAnI vAta nathI. ahIM to 24 tIrthakaronA 23 AMtarAmAM deSTivAda viccheda gayo ane ATha tIrthakaronA 7 AMtarAmAM kAlika sUtra viccheda gayo. pravacana sAroddhAranI TIkAmAM tathA koI koI TIkAmAM A ja gAthAo che tyAM ema kahyuM che ATha tIrthakaranA 7 AMtarAmAM tIrtha viccheda kahyo paraMtu 10muM accheruM to bhagavatIjInI TIkAmAM tathA mULamAM kahyuM nathI. koI batAve to pramANa karIe, je jJAnI kahe te mane pramANa che. mane hitazikSA Ape te mArA parama upakArI che. paraMtu ema to nathI kahyuM ke suvidhinAthanA tIrthamAM asaMyatino acchero thayo. tyAre ziSya kahe che - jeoe TIkA banAvI che zuM teoe bhagavatIjI nahi vAMcyuM hoya ? Apane to teothI ghaNuM jJAna thayuM ? u. - mane to ghaNuM jJAna nathI paraMtu paMDita TIkAnA banAvavAvAlA tathA vAMcavAvAlA ema paNa kahe che zrI mahAvIranA tIrthamAM asaMyatIno accharo kahyo che. mahAvIra nirvANa thayA pachI keTaloka kALa pasAra thayA pachI asaMyatIno accharo kahyo che. te lakhIe chIe. aMcalagacchavALAe ThANAMganI TIkA karI che. 10mA ThANAMgamAM 10 accherA kahyA che tyAM 10mA accherAno artha karyo che ke te mahAvIra nIrvANa thayA pachI thayo che. te puruSe bhagavatIjI vAMcyuM haze ke nahi te kaho? he hRdaya ! eka che paMcama Aro, daza accherAe karIne dustara che. jemAM bhasmagrahanI mahimA bharapura che to koI virala mokSamArga pAme. A samayamAM guru paNa durlabha che to sAdhunuM maLavuM kema sulabha hoya ? A pramANe guru chatrIsI ane Agama batrIsI pArzvacaMdrajIe karelI che temanA vacane A kahyuM che. te paNa paMDita hatA. jeo TIkAonA bAlAvabodha kare che, te paMDita hatA ke nahi ? temaNe bhagavatIjI nahi vAMcyuM haze ke nahi te kaho ? gAthA - artha vartamAnakALamAM dazamuM acche che. nAmanA AcAryo vaDe 45 % mohapattI carcA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamabatIsI pAsacaMdajI kRta vacanAt / te piNa paMDita hutA / jiNa TIkAke bAlAvabodha kare he te paMDita the ke nathI ? tehane bhagavatI nahIM paDhI hose ? te kaho / saMpaidasama achera nAmAyariehi jaNiyajaNamoho suhadhammAu niuNa vi calatibahujaNasahAvAo 1 nemIcaMda kRta SaSTIsataka madhye joi lejo gAthA 141 / jisane saMskRta Adika graMtha race he te puruSa bhagavatI nathI suNI ho ? te kaho / protsarpadbhasmarAzi grahasakhadasamAzcaryasAmrAjyapuSyan mithyAtvadhvAMtaruddhe jagati viralatAM yAti jaineMdramArge || saMkliSTadviSTamuDha prakhalajaDajanAmnAyarakterjinoktiM pratyarthIsAdhuveSairviSayibhirabhitaH soyamaprAthI paMthAH 1 saMghapaTe graMtha madhye joi lejyo / zrIjinavallabhasUrIne TIkAgraMtha race he / hajArA kosA viSe prasiddha he te puruSa bhagavatI nahI paDhI hose ! tathA kalpa te puruSa nathI paDhe hovege ? te kaho / - tathA somasuMdarasUri tape gachame pacAsameM pATha huyA che / SaSTIsatakanA bAlAbodha kayI che / tisane mahAvIrasvAmI te piche asaMjatI acherA kahyA che / tathA zrI jasovijayajI upAdhyAyajI mahArAjajI jisa kAlame vinayavijayajIe dono Asare saMvata 1751 madhye thayA chai || bahula asaMjatanI je pUjA || e dasamo achero || SaSTIsatake bhAkhyo ThANAMge // kalIlakSaNa adhikeruM re || 37 kuguru sajjhAya zrI jaya vijayajInI karelI sajjhAyamAlAnI copaDI madhye pane 33 meM joi lejo / lakSmIvallabha tathA vinevijejI to picheM hoye heM teto tinA setI pahelI hoe haiM / phera bolyA- tinAko to kupathI kahe haiM / uttara- aba to mAMhomAMhI Apako svapakhI kahe heM bIje ko kupakhI kahe haiM / eto rAga dveSakIyA vAtA dIse heM / teto vAtA pramANa nathI paDatIyA / apaNera gharameM vAtA kare he teto AtmArthI puruSako pramANa karanIyA joga nathI / tatvavicArI puruSa ko to tattva vicAra karanI joga he / mata pakSa chor3akeM nirnA kare to sata jUThakI pArakhA hoe / tathA koNase zruta kevalIne tinA ko kupakhI kahyA he inAko svapakhI kahyA he te sUtra niyukti madhye kADhI mohapattI carcA * 46 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokamAM moha utpanna karAyo che. jethI ghaNA loko svabhAve nipuNa hovA chatAM zubha dharmathI calIta thAya che. nemIcaMdra karelI SaSTIzatakamAM joI lejo. gAthA 141. jeNe saMskRta vagere graMtho racyA che te puruSe bhagavatI nahi sAMbhaLI hoya? te kaho. gAthA-artha : vadhatA jatA prabhAvavALA bhammarAzI grahanA bhAIbaMdha samAna dazamAM AzcaryanA sAmrAjya vaDe poSAtA mithyAtva rUpa aMdhakAramAM DabelA jagatamAM jyAre jinezvarano dharma saMkocAI rahyo che tyAre sakliSTa, dvaSI ane mUDha atyaMta duSTa jaDa lokonI paraMparAnA rAgathI jinezvaranA vacananA virodhI, viSayanA rAgI ane vezadhArI sAdhuo vaDe A unmArga pravaryo che. saMgha paTTaka graMthamAM joI lejo ! zrI jinavallabha sUrie TIkA graMtha racyA che. hajAro gAu sudhI prasiddhi che te puruSe bhagavatIjI nahi bharyuM hoya ne? tathA kalpasUtra te puruSa nahi bharyuM hoya ne? te kaho. tathA somasuMdarasUri tapAgacchamAM 50mI pATe thayA che. SaSTIzatakano bAlAvabodha karyo che. temaNe mahAvIra svAmInI pachI asaMyatIno acchero kahyo che. tathA zrI yazovijayajI che. mahArAja je kAlamAM vinaya vi. e banne Azare 1751mAM thayA che. bahula asaMyatanI je pujA, e dazamo accharo ! SaSTIzatake bhAkhyo ThANAMge, kalI lakSaNa adhikero re II37 kugurunI sajajhAya yaza vi. kRta sajajhAyamAlAnI copaDImAM pAnA 33mAM joI lejo. lakSmIvallabha tathA vinaya vi. to pachI thayA che ane somasuMdara vi. to teothI pahelA thayA che. pharI ziSya bolyo : teone to kupakSI kahyA che ? u. - hala to paraspara potAne svapakSI kahe che. bIjAne kupakSI kahe che. A to rAgadveSanI vAto dekhAya che. te vAto pramANa nathI hotI. potapotAnA gharamAM vAto kare che te to AtmArthI puruSane pramANa karavI ucita nathI. tattva-vicArI puruSane to tattva vicAra karavo ucita che. mata ane pakSa choDIne nirNaya - 46 - mohapatI carcA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dikhAvoto pramANa karIe / jUThA matakadAgarAto jUThe ko ruce haiM / sata puruSa ko to sata puruSa kI saradhAna aMgIkAra karanI joie piNa pakhapAtame par3anA joga nathI / tivAre ziSya bolyA- mere ko to saMkA paDa gai meM kisa puruSa ko sAcA kahu ? kisako jUThA kahu ? eto koi kima kahe he koi kima kahe he / meM kisa kI saradhAna aMgIkAra karUM ? tathA kisa kI chor3a ? mere ko koi rastA batAvo merI saradhAna sudha kima hove ? te kaho / uttara- he ziSya terI matI zuddha hoe to bAta baNe / terI matI viparIta hoe to bAta nathI baNatI / tere ko karma vivara deve / jJAnAvarNI tathA darzanAvarNI karma upasama hove to tere ko jUTha tathA saca kI sojI paDe / deva guru to nimitta kAraNa he / terA upAdAna jAge to deva guru nimitta kAraNa hove / devaguru dharma to sarva jIvAko sadAi hitakArI he / piNa AtmA meM devaguru ke upadesate jJAna pragaTa hove to jIvA ko hita bhaNI hove / isa vAste nizce to ApaNI AtmAi hitAhitakArI heM / piNa bIjA koi hitAhitakArI nathI / vyavahAre deva guru dharma hitakArI he / kudeva kuguru kudharma ahitakArI he / so tene kahyA- koi kima parupe he koi kima parupe he / mere ko saMkA paDa gai / e saMkA to kadAcita jANevAlI nathI / ehavA kAla kauNase dina AvegA ? jauNase dina asat parupaka kahege je hama to asat parupaka he tuma to sat parupakA ke pAsa jAi sat parupaNA aMgIkAra kara / eha bAta to kadAcita baNe nahI / paNi e bAta to anAdi kAlanI baNa rahI haiM-sata parupaka to hitopadesa dete haiM / koi jIva dharma suNIne pratibodha pAve to kahege-yathA sukhaM jima sukha hove tima karo / piNa dharma kArjameM DhIla mata karo / kisa vAste sat parupaka to nirApekhI hoveheM / tathA asat parupaka to kahe- hamArI parupaNA to satahIje / tuma aMgIkAra karale / cUka mata / cUkase to phera durlabha prApta hovegI / te moha vasa ima kahe to piNa jisakI AtmAko jJAna bodha hovegA te jIva suddhAsuddha vicAregA / tisa vAste ApaNI AtmA hija nizce upakArI jANavo / bIjo sukhadAi dukhadAi koi nathI / tuma ApahI vicAroge to sukhI thAso / tere ko vicAra karI joie- asaMjatIyA kA acherA kauNase tIrthaMkara ke tIrtha meM thayA ? te vicAra karavo / mohapattI carcA * 47 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare to sAcA juThThAnI parIkSA thAya ! tathA kayA zruta kevalIe teone kupakSI kahyA che ane eone svapakSI kahyA che ? te sUtra niyuktimAM kADhI batAvo to pramANa karIe. 'juThA mata kadAgraha to juThThAne ruce che. sat puruSane to sat puruSanI zraddhA aMgIkAra karavI joIe paraMtu pakSapAtamAM paDavuM ucita nathI. tyAre ziSya bolyo mane to zaMkA paDI gaI - huM kayA puruSane sAco kahuM ane kone juThTho kahuM ? A to koIka ema ja kahe che koIka kema kahe che huM konI zraddhA aMgIkAra karuM ? tathA konI choDuM ? mane koI rasto batAvo. mArI zraddhA zuddha kema thAya ? te kaho. uttara - he ziSya tArI mati zuddha hoya to vAta thAya. tArI mati viparIta hoya to vAta na thAya. tane karma vivara Ape. jJAnAvaraNIya tathA darzanAvaraNIya karma upazame to tane juka tathA sAcAnI samaja paDe. devaguru to nimitta kAraNa che. tAru upAdAna jAge to devaguru nimita kAraNa bane. devaguru to badhAya jIvone sadAya hitakArI che paraMtu AtmAmAM devagurunA upadezathI jJAna pragaTa thAya to jIvonuM hita thAya. e mATe nizcayathI ApaNo AtmA ja hIta ahItakArI che. paNa bIjA koI hitAhitakArI nathI vyavahArathI devaguru dharma hitakArI che. kuMdeva kuguru kudharma ahitakArI che. mATe te je kahyuM koI kema prarUpe che, koI kema prarUpe che. mane zaMkA paDI gaI. A zaMkA kyAre javAvALI nahi. Avo kALa kayA divase Avaze ? je divase asatya prarUpaka kaheze ke ame to asat parUpaka chIe. tame satya prarUpaka pAse jaI satya parUpaNA aMgIkAra karo. A vAta to kyAre paNa bane nahi. paraMtu A vAtano anAdi kALathI thaI rahI che. satya prarUpaka to hitopadeza Ape che. koI jIva dharma sAMbhaLIne pratibodha pAme to kaheze - jahAsuham - jema sukha. thAya tema karo. paraMtu dharma kAryamAM DhIla nahi karo. kAraNake satya prarUpaka to nirapekSa hoya che. tathA asatya prarUpaka to kahe amArI prarUpaNA to sAcI ja che. tame aMgIkAra karI lo. cUkazo nahi. cUkazo to pharI durlabha prApti thaze. te mohavaza Ama kahe to paNa jenA AtmAne jJAnano bodha haze te jIva mohapattI carcA 47 - Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tivAre ziSya bolyo- svAmIjI ! meM kyA kahuM ? Apa mere ko jima kahoge so meM pramANa karasuM / uttara- mahAnisItha sUtra jotAM to mere ko to ima saMbhave he / tathA- sattahiM ThANehiM ugADhadusama jANejA-taMjahAakAle varisai kAle No varisai // asAhuNaM pujaMti sAhuNaM na pujaMti gurujaNo saMmamicchapaDivanno maNaduhattA vaiduhattA / / e pATha ThANAMga sUtra ke sAtame ThANe madhye joi lejo / / dasahiM ThANehiM ugADhaM dussamaM jANejjA taM akAle varissai kAle na varissai asAhU puijaMti sAhU Na pUijaMti gurusu jaNo micchaM paDIvanno amaNunnA saddA jAva phAsA / / e pATha dasameM ThANe ThANAMga sUtra madhye joi lejo / inA pAThAte ehI saMbhava hoveM he - jo asaMyatIyAkA acherA agADha dusama kAla madhye hoveM he / dusama kAla to sarva avasarapaNi madhye hoveM piNa agADha dusama kAla to hUMDA avasarapaNi madhye ja hove haiM / jeseM durabhikha to jaba hove he taba hI dukhadAi he piNa bArAvarasI durabhikha moTA dukhadAi heM / ityAdika caracA ghaNI he piNa vAnagI mAtra likhI he / piNa jIsakI jehenI jehavI buddhi hoseM tehavA vistAra karaseM / eha bAta samakitI ko vicAravA joga he / iti tattvaM / / / jaM rayaNiM ca NaM samaNe 3 jAva savvadukhappahINe taM rayaNiM ca NaM khuddAebhAsarAsI mahaggahe dovAsasahassaThii samaNassa3 jammanakhattasaMkate 32 jappabhiyaM ca NaM se khudAe bhAsarAsImahaggahe jAvajammanakhattaM / / saMkate tappabhiiM ca NaM samaNANaM nigaMthANaM niggaMthINaM na udiodie pUyAsakkAre pavattai jayA NaM se khuddAe jAva jammanakhattAo vitikkate bhavissai tayA NaM samaNANaM niggaMthANa / / 2 udiepUyAsakkAre bhavissai iti kalpasUtre / / e sUtra ke aNusAre piNa asaMyata pUjAno dasamo acherA saMbhave he / zrImahAvIrasvAmI ke tIrtha meM hoyA dIse he / paraMtu mere ko to alpa jJAna he / Age jima kevalI mahArAja kahe te pramANa / phera ziSya bolyA- mahArAjajI / aba vaMdaNA pUjaNA kisako tathA nahI vaMdaNA pUjaNA kisako te kaho . / uttara- jisakA vavahAra cokhA dekhaNA tisako vaMdaNA / jisakA vavahAra khoTA dekhaNameM Ave tisako mohapattI carcA * 48 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhAzuddha vicAraze. te mATe potAno AtmA ja nizcayathI upakArI jANavo. bIjo sukhadAyI du:khadAyI koI nathI. tame pote ja vicArazo to sukhI thazo. tamAre vicAra karavo joIe. asaMyatIno acchero kayA tIrthaMkaranA tIrthamAM thayo te vicAra karavo. tyAre ziSya bolyo - svAmIjI ! huM zuM kahuM ? Apa ja mane kahezo te huM pramANa karIza. uttara - mahAnizItha sUtra jotAM to mane ema lAge che. tathA ThANAMga tathA artha : sAta sthAne karIne AgADha duSama kALa jANavo (1) megha akAle varSe (2) kAle varSe nahi (3) asAdhuo pujAya (4) sAdhuo na pUjAya (5) sAdhuone viSe loka mizrabhAvane pAme (6) manano durbhAva (7) vacanano durbhAva A pATha ThANAGga sUtra 7mAM sthAnamAM joI lejo. sUtra ThANAMge daza sthAne karIne AgADha duSamakALa jANavo - (1) megha akALe varase, (2) kAle na varase, (3) asAdhuo pUjAya, (4) sAdhuo na pUjAya, (5) sAdhuone viSe loka viparitapaNAne pAme, (6) thI (10) amanojJa zabda, rUpa, rasa gaMdha sparza A pATha 10mA sthAne ThANAMgasUtramAM joI lejo. A pAThothI Aja saMbhava lAge che - je asaMyatino acchero te AgADha duSamakALamAM thAya che. duSama kALa to badhI avasarpiNImAM hoya che paraMtu AgADha duSamakALa to hUMDA avasarpINImAM hoya che. jema durbhIkSa to jyAre hoya che tyAre du:khadAyI hoya che paraMtu 12 varSI durbhIkSa atyaMta du:khadAyI che. vagere carcA ghaNI che. paraMtu vAnagI mAtra lakhI che. chatAM jenI jevI buddhi haze tevo vistAra karaze. A pATha samakitie vicAravA yogya che. iti tattva. sUtrapAThano artha je rAtrIne viSe zramaNa bhagavAna. mahAvIra kAlagata thayA, siddha thayA, buddha thayA yAvat sarva duHkhathI mukAyA te rAtrIne viSe kSudrasvabhAvI bhasmarAzI nAmano mahAgraha 2000 varSanI sthitivALo zramaNa bhagavAna mahAvIranA janma nakSatranA viSe saMkramyo. jyArathI te kSudrasvabhAvavALo bhammarAzI nAmano graha yAvat janma nakSatramAM saMkramyo mohapattI carcA - 48 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahI vaMdaNA pUjaNA / piNa rAga virodha kise jIva ke sAtha nahI karanA / sarva ke sAtha maitrI bhAva rakhaNA / jo koi jIva ApaNA kahyA mAne to tIsako vItarAga kI AjJA saMyukta hita ziSyA deNI joga he / ane jIsako iso jANIe- e hIta zikSA deNe ke joga nathI / tihAM mona rahe piNa usako sIkha deNI achI nathI / kIsa vAste sIkha nahI deNI ? jo jANanA- eha jIva mata kadAgarI he piNa dharma arthI jIva nathI dIsato hove to usake sAtha pahilI dharmacaracA tathA prazna karanAja nahI / tathA te puruSa pahalA caracA tathA prazna pUche to drava kSetra kAla bhAva vicArIne bolavo tathA mona rahevo- jima AtmarakSA hove tima karavo piNa kadAgare meM paDanA joga nathI / jima 2 Atmadharma vadhe tima2 upayoga saMyukta varatavo / ityAdika bAta ghaNI he piNa bodha vinA jANaneme nathI AvatI / vyavahAra meM to jatana karanA / nizce meM to jima jJAnIye dekhyAhe tehija joga baNegA-bhalA tathA burA / isameM koI saMdeha nathI / jiNavayaNe adve paramaDhe sese anaDhe iti vacanAt / / valI ziSyane pUchyo he svAmI ! tirtha kehane kahie ? uttara- je saMsArasamudrathakI pote tare paraneM tAre tehane tirtha kahIe / te. to tirthaMkaranI AjJAe karI saMjUkta ane samyag jJAna darzana cAritra sahita zrI zramaNa caturvidha saMgha kahIe / te bhaNI caturvidha saMghane tathA tirthapatIne tirtha kahIe / e bAta vijaya lakSmIsUrI kRta visasthAnakanI chelI pUjA madhye joi lejyo / ane ehija saMgha kahIe / te saMgha kehane kahIe ? je nirmalajJAne karI pradhAna hoe ane samyag darzana cAritra guNe sahita hoe valI jina AjJA saMyukta hoe tehane saMgha kahie // yaduktaM // jina Agame nimalanANapahANo daMsaNajUtto carittaguNavaMto // tithayarANAjUtto vuccai eyAriso saMgho 1 piNa pUrvokta guNe rahitane samaNa saMgha na kahIe / guNa rahita hoe tehane to hADano saMgha kahIe // yaduktaM // egusAhU egAyasAhuNI sAvayo saTThI vA ANAjUtto saMgho seso puNa asiMgho ya 1 tathA jo kise aura anere mithyAtvI jIva madhye dayAdika guNa he te piNa aNumodanA joga nathI kima jo usakA guNagAna kare to mithyAtakI vRddhi thAya / ajANa bhole loka usakA guNa jANIne avaguNako guNa kara mohapattI carcA * 49 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyArathI mAMDIne zramaNa nigraMtha nigraMthIono udItodIta pUjA satkAra pravartato nathI. jyAre te kSudrabhasmarAzI mahAgraha janma nakSatramAMthI vyatikrAnta thaze tyAre zramaNa nigraMthIono udIta udIta pUjA satkAra thaze. (kalpasUtra) A sUtranA anusAre paNa asaMyatano dazamo acchero saMbhave che. zrI mahAvIra svAmInA tIrthamAM thayo lAge che. mane to alpajJAna che. Age jema kevalI mahArAja kahe tema pramANa. pharI ziSya bolyo mahArAjajI ! have vAMdavuM pUjavuM kone ? tathA nahi vAMdavuM pUjavuM kone te kaho ? uttara - jeno vyavahAra cokhkho dekhAya tene vAMdavuM. jeno vyavahAra khoTo jovAmAM Ave tene nahi vAMdavuM. paraMtu rAga virodha-dveSa koI sAthe karavo nahi. badhAnI sAthe metrI bhAva rAkhavo. je koI jIva ApaNuM kahyuM mAne, to tene vItarAganI AjJApUrvaka hitazikSA ApavI yogya che ane jene Avo jANIe - A jIva zikSA devAne yogya nathI tyAM mauna rahevuM. paraMtu tene zIkha ApavI sArI nahi. - zA mATe zIkha na ApavI ? jo jaNAya ke A jIva mata kadAgrahI che. dharmano arthI dekhAto na hoya to tenI sAthe prathama ja dharmacarcA tathA prazna karavA ja nahi. tathA je puruSa pahelethI ja carcA tathA prazna pUche to dravya, kSetra kAla tathA bhAva vicArIne bolavuM athavA mauna rahevuM. jema AtmarakSA hoya tema karavuM. paraMtu kadAgrahamAM paDavuM ucita nathI. jema jema Atmadharma vadhe tema tema upayogapUrvaka vartavuM vagere vAta ghaNI che paraMtu bodha vagara na jaNAya. vyavahArathI to prayatna karavo ane nizcayathI to jema jJAnIe joyuM che te ja ucita thaze. bhalo athavA bhUMDo thaze. AmAM koI saMdeha nathI. 'jina vacana te ja tattva che, e ja parama tattva che, zeSa atattva che" A vacanathI. vaLI ziSye pUchyuM he svAmi ! tIrtha kone kahIe ? uttara g saMsAra samudrathI pote tare ane bIjAne tAre tene tIrtha kahIe. te tIrtha to bhagavAnanI AjJAthI yukta ane samyajJAna darzana cAritrathI sahita zrI mohapattI carcA - 49 - Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dave guNako muSa kara leve / mithyAtakI vadhotarI thAya te puruSa kAraNIka thAya / mahA doSa nipaje / te kAraNa jANavA jogahe paNi parupavA joga nathI / jima dudhako dudha jANe viSako viSa jANe / piNa viSa saMyukta dudhako prasaMse to viSamisara dudhako ajANa bhAle loka pIve to mare / tima mithyAdRSTImeM koi guNa hoe te piNa jIvako saMsAra samudra tArI na sakeM / kisa vAste mithyAdRSTa balavaMta he guNa he te alpa he / jima oSadhato guNa karanevAlI he piNa vice tIranI aNI he / eka sala ruMdeto' aneka sala pragaTa hoe tisa vAste mithyAtako tIra kADhI kriyA rupa oSadhI lagAve to jIva mokSakA ArAdhika hoe / tathA aMtaragata sala chateM rogI sAjA hoe nahI / oSadhIA virathI' jAveM / tima samakita vinA krIyA suphala na hoi / ima jANIne Apa ApaNe kalpa mujaba deva guru dharmanI drava bhAva sevA karanI jogahe / piNa jUThe kadAgareme paDanA joga nathI / devaguru dharma AdaravA joga he / kudeva kuguru kudharma chAMDaNA joga he / eha bAta to sarva matI imaja kahe he / piNa kahiNa mAtra deva guru dharma he / sevaNa kare he kudeva kuguru / kudharma kI puSTI ghaNe jIva kara rahe he / tInA jIvA ke kucha basa nahI / mithyAta mohanI ke ude tinA jIvAkI sudha budha jAtI rahI hai / jima vibhavacAranI strI bharatAra kI nAma mAtra kahAve he / para puruSa saMghAte rame he / tima ghaNe jIva jainI nAma dharAve he / mithyAta me rame he / tathA jima madyapAna karo jIvakI viparIta matI hoi jAtI hai / tima huMDAavasarapaNI 1 paMcamakAla 2 bhasamIgraha 3 saMsatamithyAtva 4 bharatakhetrame kIsanapakhI jIvAkI ghaNI utpatI 5 e pAMcamiline kInI ghAta / piNa bhavathIti parIpAka hoe tathA dharma pAvaNekA kAla AyA hoe tathA punyAnubaMdhI punyakA udA hove to jIva ko sAce deva guru dharma kI saradhA Ave / saradhA pAvaNI to sadA dohalI he / piNa isa kAlame to ati dohalI he / guru tathA saradhAvaMta jIva koi viralA he | matakadAgarI jIva ghaNe he / piNa koi jIva kevalI parupyA dharma pAve to ekAMta niSedha nathI / pAve to pAve piNa durlabha dIseM he / eha duSTa kAla haiM / guru saMjoga milaNA dohalAhe / koi puna joga mile to kucha niSedha nathI / 1 miTAve / 2 nikammI / mohapattI carcA * 50 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa caturvidha saMgha kahIe. te mATe cartuvidha saMghane tathA tIrthapatine tIrtha kahIe. A vAta vijaya lakSmIsUrikRta vIza sthAnakanI chellI pUjA joI lejo. ane tene ja saMgha kahIe. te saMgha kone kahIe? uttara - je nirmala jJAne karI pradhAna hoya tene kahIe. A vAtanuM samarthana karato zAstrapATha zrI jinAgamamAM - nirmalajJAnanI pradhAnatAvALA darzanathI yukta cAritra guNavALo ane zrI tIrthaMkaranI AjJAthI sahita Avo saMgha kahevAya che. paraMtu pUrvokta guNothI rahItane zramaNa saMgha na kahIe. guNa rahIta hoya tene hADano saMgha kahIe. kahyuM che, eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka ane eka zrAvikA AjJAyukta hoya to saMgha che; bIjo hADakAno Dhagalo che. tathA je kaMI anya mithyAtvImAM dayAdika guNo che te paNa prazaMsavA ucita nathI, kAraNa ke tenA guNagAna kare to mithyAttvanI vRddhi thAya. ajANa bholA loko tenA guNa jANIne avaguNane gauNa karI de. guNane mukhya karI de. mithyAtvanI vRddhi thAya. temAM te prazaMsaka puruSa nimitta thAya. mahAdoSa nipaje- mATe mithyAjvInA guNa jANavA ucita che paNa kahevA ucita nathI. jema dUdhane dUdha jANe, viSa ne viSa jANe emAM vAMdho nathI paNa viSa prazaMse to viSa mizrita dUdhane ajANa bholA loko pIve to mare. tema mithyASTimAM koI guNa hoya to paNa te guNa jIvane saMsAra samudrathI tArI zake nahi, kAraNa ke mithyAtva balavAna che. ane guNa che te alpa che. jema auSadha to guNa karavAvALuM che paNa temAM bANanI aNI che. auSadha eka zalya maTADe ane bANanI aNI aneka zalyo UbhA kare te mATe mithyAtvanA bANanI aNI kADhI kriyArUpa auSadhI lagAve to jIva mokSano ArAdhaka thAya. paraMtu aMtaragata zalya rahe chate rogI sAjo thAya nahi. auSadhI nakAmI jAve. tema samakita vinA kriyA saphaLa na thAya. Ama jANIne jAte ja pote kalpa pramANe deva guru dharmanI dravyabhAvathI sevA karavI ucita che. paNa khoTA kadAgrahamAM paDavuM ucita nathI. devaguru dharma AdaravA yogya che. kudeva-kuguru-kudharma jANavA yogya che. A vAta to badhA matIo ema ja kahe che. paraMtu kahevA puratA teonA deva guru dharma che, 50 mohapattI carcA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garu saMjoga pAve to pAve piNa pAvaNA dohelA he / jauNasA koi jIva samakita sahita hoe tathA aNuvrata tathA mahAvrata saMyukta hoe / ApakoM pratyakSa mile / usakI jathAjoga vineM na sAcaveM na kare jANa bujhake to samakita malina thAya tathA mUla te jAya / koi kahe mere ko to khabara nathI paDatI / teto kharo, piNa tere ko apaNI khabara paDatI he ke nathI paDatI ? te kaho / tivAre bolyA- mere ko to apaNI khabara nathI paDatI- meM samakitI hAM ke mithyAtIhAM ? he Arya ! tere ko ApaNI samakita ki khabara nathI paDatI to bIjAnI tere ko khabara kima paDe ? tere ko khabara nathI paDatI to rAga dveSa choDake matakadAgarIyA kA pakhapAta mUkI AtmArthI thai bhale dharma arthI puruSA kA saMga kara / sUtra paDhane kI khapa kara / jaba tere ko jJAnanI prApti hoegI taba jANasye / vItarAge kahyA he jo // appaM jANai so paraM jANai / / iti vacanAt / gAthA- je je aMse re nirapAdhikapaNo, te te jANo re dharma / samyagdRSTI re guNaThANA thakI, jAva laheM sivasarma // zrI simaMdharasAheba sAMbhalo / / duhA / / guNa jANo, te Adaro avaguNathI raho dura e AjJA jiNarAjanI ehija samakita mUla 1 samabhASI gitArthanANI AgamamAMhi lahIeire Atma arathI subhamatI sajjana kaho teviNa kima rahIire 1 iti vacanAt sADhetInaseke stavana kI DhAla 6 gAthA 97 / viSayarasamAM gRhI mAciyA nAciyA kugurumadapurare dhumadhAmeM dhamAdhamacalI jJAnamAraga rahio dura re / savAso ke stavana kI pahilI DhAlanI gAthA 7 zrI jasovijayajI ke stavana madhye joi lejo / phera mene vicAryA-e baDI Azcarya kI bAta he - sUtrame to kise jAgA jaina ke yatiko mukha bAMdha ke vicaranA kahyA nahI, aru mukha bAMdhaNemeM koi guNa bI nathI dIsatA, paraMtu mukha bAMdhaNe me aneka avaguNa he - loka hasate hai pazu Darate hai, kutte bhauMkade hai, paMciMdIyA kI vadhakA kAraNa hai, prabhu kI AjJA nahI ityAdika ghaNe avaguNa hai / esA akArya karaNA jaina dharmiko jogya nahI / eha to anarthadaMDa dIse che / anartha daMDa to zrAvaka ko bI vA hai to sAdhu kima kare ? jauNase paMDitarAja hai te to sarva jANate hai / tinAko mai upadeza karaNe ko kyA samartha hAM ? mohapattI carcA * 51 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seve che to kudeva-kuguru-kudharmanI puSTi ghaNA jIvo karI rahyA che te jIvone kazuM vaza nathI. mithyAttva mohanIyanA udaye te jIvonI sujha bujha jatI rahI che. jema vyabhicArINI strI bhartAranI nAma puratI kahevaDAve che. para puruSanI sAthe rame che tema ghaNA jIva jaina nAma dharAve che. mithyAttvamAM rAce che. tathA jema madyapAna karIne jIvanI viparIta mati thaI jAya che. tema huMDAvasarpirNI (1) pacaMmakALa (2) bhasmagraha (3) saMsakta mithyAttva (4) ane bharatakSetramAM kRSNapakSI jIvonI ghaNI utpatti (5) A pAMca maLIne dharmano nAza kare che. chatAM bhavasthitino paripAka thAya, dharma pAmavAno kALa Avyo hoya tathA puNyAnubaMdhi puNyano udaya hoya to jIvane sAcA devaguru dharmanI zraddhA thAya. zraddhA thavI to sadA dohIlI che. paraMtu A kALamAM vizeSa dohIlI che. guru tathA zraddhAvaMta jIva kAMIka viralA che. mata kadAgrahI jIvo ghaNA che. chatAM koI jIva kevalI prarUpIta dharma pAme te ekAnta niSedha nathI. pAme to pAme paraMtu durlabha dekhAya che. A duSTakALa che. guru saMyoga maLavo dohIlo che. koI pharI joga maLe to kazo niSeSa nathI. guru saMyoga pAme to pAme paNa pAmavo dohIlo che. jo koI jIva samakita hoya aNuvratI hoya tathA mahAvratI hoya ane tamane pratyakSa maLe, teno samiti vagereno jANI joIne yathA yogavinaya sAcave, na Acare to samita malIna thAya tathA mULathI paNa jAya. koI kahe mane khabara paDatI nathI te vAta kharI paNa tane potAnI khabara paDe che ke nathI paDatI ? te kahe. tyAre bolyo - mane potAnI khabara nathI paDatI ke huM samikita chuM ke mithyAttvI chuM ? ke Arya ! tane potAnA samitanI khabara nathI paDI to bIjAnA samakitanI zI rIte paDe ? uttara tane khabara nathI paDatI to rAga dveSa choDIne ane mata kadAgrahIono pakSapAta choDIne AtmArthI thaIne bhalA dharmAthI puruSono saMga kara. sUtra bhaNavAno khapa kara. jyAre tane jJAnanI prApti thaze tyAre jANaze. vItarAge kahyuM che - 'je potAne jANe che te parane jANe che.' A vacanathI. juo mULamAM gAthAo. - 51 mohapattI carcA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apItu nahI / aru joNase mata kadAgrI haThagrAhI hai / tinAko to sarvajJa piNa pratibodha na sake / to bIjAno to kahivo kiso ? ___aru joNase bhavya jIva mere te alpa jJAnI hai tathA ghaNe paMDita hai paraMtu kAla prabhAvate mADarI pravAhamAM paDI gaye hai / svaliMga athavA annaliMga kI sojI kucha rahI nahI / tathA siddhAMto viSe upayoga dIyaM nahI / jekara upayoga deve to tatkAla jANa leve / tinAke samajAvA sAru siddhAMtoke pATha Age likhai hai / te vicArato / vicArIne svaliMga aMgIkAra karajo / ane siddhAMto ke pATha paraupagAra ke vAste zrI sAdhUjI bUTerAyajIne likhe he te mata pakha choDake vicAryo / / mohapattI carcA * 52 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI meM vicAryuM A moTA AzcaryanI vAta che - sUtramAM koI jagyAe jainanA sAdhune moMDhuM bAMdhIne vicAravAnuM kahyuM nathI ane moTuM bAMdhavAmAM koI guNa paNa nathI dekhAto. paraMtu moMDhe bAMdhavAmAM aneka avaguNa che. (1) loko hase che, (2) pazuo bIve che, (3) kUtarA bhase che, (4) paMcendriyanA vadhanuM kAraNa che, (pa) prabhunI AjJA nathI vagere ghaNA ghaNA avaguNa che. AvuM akAraja-akArya karavuM jaina dharmIne yogya nathI. te to anartha daMDa dekhAya che. anartha daMDa to zrAvakoe paNa vajaryuM che to sAdhu kema Acare ? jeo paMDita rAja che teo to badhuM jANe che. teone huM upadeza karavA kayAM samartha chuM ? apituM nathI ane jeo mata kadAgrahI ane haTha kadAgrahI che teone to sarvajJa paNa pratibodhI na zake to bIjAnuM zuM kahevuM? ane je bhavya jIvo mArAthI alpajJAnI athavA vadhAre paMDita che paraMtu kALanA prabhAvathI teo gADarIyA pravAhamAM paDI gayA che. svalIMga tathA anya lIMganI kazI sUjha rahI nathI tathA siddhAMta viSe upayoga Apyo nathI. jo upayoga Ape to tatkALa jANI le. teone samajavA mATe siddhAMtonA pATha AgaLa lakhyA che te vicArazo. vicArIne svalIMga aMgIkAra karazo. siddhAMtanA pATha para upakAranA mATe zrI sAdhu buTerAyajI lakhe che te mata-pakSa choDIne vicArazo. para - mohapattI carcA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurjarabhASAnuvAdasamalaGkRtA muhapatti - carcA mUla granthakAra pU. paM. zrI buddhivijayajI gaNivarya ma. sA. aparanAma zrI buTerAyajI ma. sA. muhapatti ke sAkSI pATha sampAdaka pU. paM. zrI padmasenavijayajI ma. sA. saMyojaka pU. paM. zrI kulacandravijayajI ma. sA. gurjarAnuvAdakAra pU. paM. zrI nipuNacandravijayajI ma. sA. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH muhapatti ke sAkSI pATha sAkSIpATha - 1 vipAkasUtra adhyayana 1 tateNaM se bhagavaM goyame miyaM deviM piTThao samaNugacchati, tatteNaM sA miyAdevI taM kaTThasagaDayaM aNukaddamANI 2 jeNeva bhUmIghare teNeva uvAgacchai 2 tA // cauppaDeNaM vattheNaM muhaMbaMdhamANI bhagavaM goyamaM evaM vayAsI tubbhevi NaM bhaMte ! muhapottiyAe muhaM baMdhaha ! tate NaM se bhagavaM goyame miyAdevI evaM vRtte samANe mohapottiyAe muhaM baMdhai 2 tA / jekara gautamasvAmI kA mukha ko mukhapattI bAMdhI hoi thI / to dUjI mukhapattI kauNasI thI joNasI gautamasvAmIne mRgAvatI rANI ke kaheseMtI mukha ko bAMdhI / caudA upagaraNa meM mUkhapattI to eka hI upagaraNa kA hai / so tumArI saradA lekheM to pahIlI mukhako baMdhI hoi thI bAMdhI hoi ko phera kyA bAMdhaNA thA ? tivAre mata kA matavAlA bolyA ihAM to mukha bAMdhaNe kA kucha kAma nahI thA / mukha ko duragaMdha nahiM Avade, duragaMdha to nAka ko AvadI he tIsa vAste nAka bAMdhyA hai / uttara - tumAre kaha ke lekheM to gaNadhara cuke, kIsa pAste bAMdhyA nAka ane likhyA mukha te pratyakSa viruddha hai / paraMtu zrI gaNadharajI mahArAja parama upayogI adhikA uchA kima kahe ? gale te upara sAre kA nAma mukha hai / jekara mukha bAMdhyA hoyA hotA te zrI gaNadharajI mahArAja mukha bAMdhye hoya koM phera mukha bAMdhyA kAhaku Akhade ? mukha khulA thA to mukha bAMdhyA kA / mukha bAMdhyA to nAka bI bIceM bAMdhyA gayA / isameM kyA saMdeha hai ? paraMtu zrI gurAMkI kRpA vInA sIdhAMta kA rahasya jANyA jAya nahI / isa kAla meM guru kA joga milaNA durlabha hai / guru vinA jJAna nahI / jJAna vinA samakita nahI / samakita vinA tattva vicAra nahi / tattva vicAra binA mokSa nahi / mokSa vinA sAsatA sukha nahI / ima jAMNI samakItI guru hovai tehanI sevA karo / ziSya kahe svAmIjI / samakitI to sarva hI kahAvadehI / mere koM samakItI mithyAtvI kI khabara kima paDe ? guru kahe he ziSya ! nizcai mohapattI carcA * 9 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to jJAnI jANe paraMtu vyavahAre to siddhAMtano artha sudhAM kare aru kAla pramANa tathA zaktI pramANa kriyA kare / ApaNI sagata gope nahI / sagata te adhikA kare nahI / eha samakiti kI rIta hai / joNasA puruSa svaliMga aNaliMga aulakhe nahI te puruSa samakita mithyAtva kA svarupa kima olakhe ? buddhIvaMta ko vIcAra karaNI joie / isakA artha samajhake kUliMga choDa devo. vivecana :- je gautama svAmInAM moDhe mohapatti bAMdhelI hoya to bIjI kaI mohapatti hatI ? jethI gauttama svAmIne mRgAvatI rANI kahe moDhe bAMdho ! 14 upakaraNamAM mohapatti eka upakaraNa kahyuM che te tamArI zraddhA pramANe to pahelethI ja moDhe bAMdhelI haze. pharI zuM bAMdhavI hatI ? tyAre matAvalaMbI bolyA - ahIM to moDhe bAMdhavAnuM kazuM ja kAma hatuM nahi. moDhAne durgadha na Ave durgadha to nAkane Ave che te mATe nAka bAMdhyuM che. teno uttara - tamArA kahevA pramANe to gaNadhara bhUle, kAraNa ke bAMdhyuM nAka ne lakhyuM moTuM. te pratyakSa viruddha che. zrI gaNadhara mahArAja parama upayogavAlA adhikuM ochuM kema kahe ? gaLAthI uparanuM badhAnuM nAma moTuM che. jo moDhe bAMdhyuM hoya to gaNadhara mahArAjane moDhuM pharIthI bAMdhavAnuM mRgAdevI kahe ? moTuM khUlyuM hoya to moTuM bAMdhavA kahyuM. moDhe bAMdhyuM to nAka paNa aMdara baMdhAI gayuM. AmAM zuM saMdeha che ? paraMtu zrI gurunI kRpA vinA siddhAMtanA rahasyo jaNAya nahi. A kALamAM guruno yoga maLavo durlabha che. guru vinA jJAna nathI. jJAna vinA samakita nathI. samakita vinA cAritra nathI. tattva vicAra nathI. tattva vicAra vinA mokSa nathI. mokSa vinA zAzvata sukha nathI. Ama jANI samakitI guru hoya tenI sevA karo. ziSya kahe - svAmIjI ! samakitI to badhA kahevaDAve che. mane samakitI mithyAtvInI khabara kema paDe ? guru kahe nizcayathI jJAnI jANe paNa vyavahArathI siddhAMtano artha barAbara kare ane kALa ane zakti pramANe kriyA kare. potAnI zakti gopave nahi. zaktithI adhika kare nahi. A samakitInI rIta che. je puruSa svalIMga anyalIMga oLakhe nahi te puruSa samakitI ane mithyAttvanuM svarUpa kema oLakhe ? buddhimAne vicAra karavo joIe. Ano artha samajIne kulIMgane choDI devo. pATha 2 AcArAMga zrutaskaMdha - 2 - adhyayana - 2, uddeza - 3 se bhikkhU vA bhIkkhUNI vA usAsamANe vA nisAsamANe vA kAsamANe vA chiyamANe vA jaMbhAyamANe vA uDDoe vA vAyaNisagge - 2 - ra modaparI varSA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA karemANe vA puvAmeva AsayaM vA posayaM vA pANiNA paripehittA tato saMjayAmeva usAsejA jAva vAyaNisagge vA karejA // vivecana :- te bhikSu sAdhu tathA sAdhvI ucchavAsa leve to, niHzvAsa le to, khAsI le to, chIMka Ave to, bagAsuM Ave to, oDakAra Ave to pahelethI moMDhuM athavA adhiSThAna - pAchaLano bhAga hAthathI DhAMkIne pachI saMyamapUrvaka ucchavAsa le, niHzvAsa le, yAvat vAchUTa kare. A pAThathI - A viSayathI kAraNa upasthita thaye mukha vagere DhAMkavAnuM kahyuM che. paraMtu bAMdhavAnuM to kahyuM nathI. tIkSNa dRSTi tathA zAne rIne ne re... sa... 6zavaijAdI-adhyana - 5, 7deza - 1, ||thaa - 83 : aNuvittu mehAvI paDichannaMmi saMvuDe hatthagaM saMpamajittA tattha bhuMjina sNje|| medhAvI prajJAvaMta sAdhu gharanA svAmIne aNujJA leineM tRNAdikarI AchAdita osarI Adikane viSe sAvadhAnIyukta yati muhapattI karI kAyA pramArji tathA tIhAM saMyati mahAtme iNI paraja jimavo / ___ isapATha ehi saMbhava hotA hai - jo sAdhujI hAthaviSe mukhapattI rakhate hai tIsa vAsate mukhapattI kA nAma hastakaM kahyA hai / pakSapAtako choDe viNA sacca jhuThakI sojhI paDatI nahi / jANyA binA vastukU vastu kIma jaNAi ? apItu na jaNAya / sayaliMga jANyA vinA anyaliMga kIma jaNAya ? artha : tRNAdithI DhAMkelA gharane vize sAvadhAnI yukta sAdhu mohapattithI kAyA pramArjI saMyatI mahAtmAe A pramANe AhArapANI vAparavA. vivecana :- A pAThathI Aja saMbhave che - sAdhu hAthamAM mohapatti rAkhe che te mATe mohapattinuM nAma prAkRtamAM haththagam ane saMskRtamAM hastakam kahyuM che. pakSapAtane choDyA vagara sAcA jUkAnI sujha paDe nahi. vastune jANyA vagara vastu kema jaNAya ? arthAtu na jaNAya. svalIMga jANyA vinA anyalIMga kema jaNAya ? sa.5.4 zAtAsUtra adhyayana - 16 taM jatiNaM ahaM eyaM sAlaiyaM thaMDillaMsi savvaM nisirAmi to NaM bahuNaM pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM vahakaraNaM bhavissati taM seyaM khala mameyaM sAlaiyaM jAva sayameva AhArettae, mama ceva eeNaM sarIreNaM mohapattI cacA * 3 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NijjAo tikaTu evaM saMpehati muhapottIyaM paDilehetirattA sasIsovarIyaM kAyaM pamajai 2 tA taM sAlaiyaM tittakaDuyaM bahunehAvagADhaM bilamiva pannagabhUeNaM appANeNaM savvaM sarIrakoTuMsi pakhivati // isa pAThame mukhapattI kholI tathA bAMdhI kahI nahI / nirAvalakA madhye somalasaMnyAsIne mukha bAMdhyA hai / tIsakI kholI bAMdhi kahi che / sAdhujIne mukhapattI mukhako bAMdhanI nahI / tisa vAste tIrthaMkara gaNadharA kholeNa bAMdhaNekI kriyA kahI nahI / tIsakI vIcAra karanI jogya hai / vicAra binA tatva pAve nahI / / A pAThamAM mohapatti kholI athavA bAMdhI kahI nathI. nirayAvalI sUtramAM somIla saMnyAsIne moTuM bAMdhyuM che. tene kholyuM bAMdhyuM kahyuM che. sAdhujIne moDhe mohapatti bAMdhavAnI nathI te mATe tIrthakaro ane gaNadharoe kholalA bAMdhavAnI kriyA kahI nathI. teno vicAra karavo yogya che. vicAryA vinA tattva pAme nahi. sa..pA. 5 zavaijAdI adhyayana-4 : jayaM care jayaM ciTThe jayamAse jayaM sae jayaM bhUjato bhAsaMto pAvakamma na baMdhai // ihAM cha bolA meM jatanA karanI kahI hai paraMtu kise bolame bAMdhake dayA pAlanI to kahi nahi / jekara mukha bAMdhanAM kahoge to cha ThIkAne bAMdhaNe cAhIye / pAMcamA kAlato sarva bola upara varte che / aho Arajo / tume eka mukhato bAMdhyA / bIje pAMca khulle kIma rAkho ? jo bAMdhyA dharma che to sarva bAMdho / A bolomAM yatanA karavAnI vAta kahI che. paraMtu koI bolamAM mohapatti bAMdhIne dayA pAlavAnuM kahyuM nathI. je moDhe bAMdhavAnuM kahezo to che sthAne bAMdhavuM joIe. paMcamakALa to badhAya zAstranA bola upara varte che. aho Aryo ! tame eka mukhato bAMdhyuM bIjA pAMca khullA kema rAkho cho ? jo bAMdhe ja dharma che to badhuM ja bAMdho ne ! sA.pA. 6 uttarAdhya) sUtra adhya0-20 gAthA-4 AuttayA jassa ya natthi kAi irIyAe bhAsAe tahesaNAe AyANanikkhevadugaMchaNAe na vIrajAyaM aNujAi maggaM // 4 . * mohapattI carcA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jisa puruSa kA iryAdikane viSe upayoga nathI te puruSa tIrthaMkara gaNadharAdika ke mArge cAlI na sake / jima puruSa kA bhASA viSe upayoga nahi tisane mukha bAMdhyA to kyA ? tathA na bAMdhyA to kyA ? te puruSa to vItarAga kI AjJA bahira he te jANajo. je puruSano IriyAdikane vize upayoga nathI te puruSa tIrthakara gaNadharAdinA mArge cAlI na zake. je puruSano bhASA vize upayoga nathI teNe moDhuM bAMdhyuM toya zuM ane na bAMdhyuM toya zuM ? te puruSa vitarAganI AjJA bahAra che te jANazo. sa..pA. . 6zavai adhya. 7 2 // -57 : parikkhabhAsI susamAhiiMdie caukasAyAvagae aNissie sa nidbhuNe dhutamalaM purekaDaM ArAhae logamiNaM tahA paraM tibemi // ihAM piNa bhASA adhyena sAre madhye bhASAnA rupa kahyo / piNa ima nathI kahyA jo sAdhu mukha baMdha ke bole to ArAdhaka anyathA virAdhaka / ihAM to bhASA parakhIne cAra kaSAyanI nisarAya rahita bhASA bolavI kahI / aru paramparAya koi gachameM mukha baMdha ke sAdhu vicare esI paramparAya dekhI nahi suNI thI nahI / tathA lokyA vico duDhie nikaleha tInA lauMkyAkAbI mukha baMdhyA dekhyA suNyA nahI / tathA pannavaNAjIsUtra madhye bhASA pada meM kahyA che upayoga deke cAra bhASA bolatAM ArAdhaka kahyA che ! vinA upayoga bole to virAdhaka kahyA che / eha pATha dekhatAM to mukha baMdhe te ArAdhaka nathI / bitAlIsa prakAra kI bhASA vicArake bole tathA sola vacana cAra nikSepA tathA sAta naya, tathA sAta bhaMgI, tathA ATha pakha, tathA utsarga apavAda, tathA nizce vyavahAra ityAdika aneka bhASA sumatI ke bola che / te zruta kevalI vinA sarvathA bhASA sudhI na thAya / jisa aMse vicArIne bole to ArAdhaka, sAvadha bole to virAdhaka he / niravadya bole to ArAdhaka, sAvadha bole to virAdhaka he / jekara mukha DhaMka ke hiMsAkArI bhASA bole to virAdhaka, tathApi mukha nahi DhaMke jIva rakSA rupa bhASA bole to ArAdhaka / tathA mukha DhaMka ke jIva rakSArupa bhASA bole to vizeSa guNa hai / tathA khulle tathA DhAMka ke parapIDAkarI / bhASA bole to virAdhaka hai / ahIM paNa bhASA adhyayana sAramAM bhASAnuM svarUpa kahyuM che paNa ema nathI mohapattI carcA * 5 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM ke sAdhu moTuM bAMdhIne bole to ArAdhaka anyathA virAdhaka. ahIM to bhASA pArakhIne cAra kaSAyanI nizrAthI rahita bhASA bolavAnI kahI che ane paraMparAthI koI gacchamAM sAdhu moMDha bAMdhIne vicare AvI paraMparA joI nathI, sAMbhaLI nathI. loMkAmAMthI DhuMDhIyA nikaLyA te loMkAnuM paNa moTuM bAMdheluM joyuM nathI. sAMbhaLyuM nathI. tathA zrI pannavaNAjI sUtramAM bhASApadamAM kahyuM che - upayoga daIne cAra bhASA bolanArA ArAdhaka kahyA che. vinA upayoga bole to virAdhaka kahyA che. A pATha jotA to moDhe bAMdhe te ArAdhaka nathI. 42 prakAranI bhASA vicArIne bole tathA 16 vacana, cAra nikSepA, 7 naya, saptabhaMgI, 8 pakSa-utsarga-apavAda, nizcaya-vyavahAra, vagere aneka bhASA samitinA bola che. te zrutakevalI vinA sarvathA bhASA zuddhi na thAya. zrutakevalIne sarvathA bhASAzuddhi thAya. jeTalA aMze vicArIne bole to ArAdhaka. sAvadya bole to virAdhaka che. nirvadya bole to ArAdhaka, sAvadya bole to virAdhaka che. jo moDhuM DhAMkIne hiMsAkArI bhASA bole to virAdhaka. kadAca moDhuM DhAMke nahi ane jIvarakSArUpa bhASA bole to ArAdhaka ane moDhuM DhAMkI jIvarakSA rUpa bhASA bole to vizeSa guNa che. khUluM athavA DhAMkIne para pIDAkArI bhASA bole to virAdhaka che. sA.pA.8 bhagavatIsUtra zataka bIjo-uddeza-5 taeNaM se bhagavaM goyame chaTThakhamaNapAraNagaMsi paDhamAe porasIe sajjhAyaM karei bIyAe porasIe jhANaM jhiyAe tayAe porasIe aturiyamacavalamasaMbhaMte mohapottiyaM paDilehi 2ttA bhAyaNAI vaththAI paDilehaittA bhAiNAI pamajairattA bhAyaNAI oggAhei 2ttA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai 2ttA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai namasai evaM vayAsI // ihAM mukhapatti pUMjaNI paDilehaNI to kahI che paraMtu kholaNI bAMdhaNI to kahi nathI / tAgAvI kahyA nathI / tathA ATha puDIvI kIte dekhI nathI / e baDA Azcarya hai / etIyAM vAtAM siddhAMta mai kIte 1cAlIyA nathI hai / to tumhe kADhI dekhAvo / nahi te jhUThe kadAgrahemeM kUcha sAra nahI / ulaTA saMsAra vadhAvaNe kA kAraNa hai / jaisI kiseko rUcI so pacI, paraMtu sAca hai so sAca hai jhUTha hai so jhUTha hai / Aja to ekeka vAjate Dhola zAstra uthApe che / / 1 siddhAnta meM AcaraNa rupa se kahIM calI nahIM hai / - 6 - ' modaparI varSA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra artha : ahIM mohapatti paDilahevI to kahI che paraMtu kholavI bAMdhavI to kahI nathI. doro paNa kahyo nathI tathA ATha paDa paNa kaMI joyA nathI. A eka moTuM Azcarya che ! ATalI vAto siddhAMtamAM kayAMya jANI nathI. hota to tame kADhI batAvo ! nahi to juThThA kadAgrahamAM kaMI sAra nathI. ulaTuM saMsAra vadhAravAnuM kAraNa che. jevuM koIne rucyuM e ja cAlyuM paraMtu sAcuM sAcuM che. juThTha e juThuM che. Aje to eka eka vAjate Dhola zAstra utthApe che. sA.pA. 9 uttarAdhyayana-adhya. 26 gA. 23 : muhapottIyaM paDilehittA paDilehijA gochagaM gochagalaiyaMgulio vaththAi paDe ! ihAM sUtra madhye tathA artha madhye mukhapattI pUjI paDilehi to kahI pINa paDileine phera ATha pUDi kari tAgA pAyake tathA upara kUpAlameM bAMdhi tathA pIche 2gIvImeM bAMdhI tathA kAnAmeM galIyA 3cheka karAyake bAMdhI tathA tAgA pAyake bAMdhi tathA 4taNIyA lagAya ke bAMdhI to kite cAlI nahI / eha to AcaranA navI dIse hai / siddhAMta meM to kite sAdhu ko mukha bAMdha ke vicaraNA kahyA nahI / to mukha bAMdhaNe kI thApaNA kIma karate ho ? mukha to anyamatI somIla saMnyAsIne kAThakI mudrakA se mukha bAMdhyA hai / so unAke zAstra me kahyA hai / vANapasthakI karaNI mudrAkA mukha bAMdhaNA kahA he / paraMtu jaina ke sAdhu ko mukha bAMdha ke vicaraNA kayA nahI / eto pratyakSa ApaNA baMde dise he / vicAra karake rAga dveSa choDa ke joveM to tatva kA nizce hotA hai / matakadAgrahIko na sUjhe. . sUtra artha : A sUtramAM tathA arthamAM mohapatti puMjI paDIlehI to kahI paraMtu paDilehIne pharI ATha paDI karIne, dorI parovIne tathA kapALa upara bAMdhI, pachI gaLAmAM bAMdhI, kAnamAM nAMkhI, cheda karAvIne bAMdhI, doro parovIne bAMdhI, taNakhalA athavA rassI lagADIne bAMdhI. A bAMdhIno siddhAMtamAM kayAMya joI nathI. A AcaraNa to navI dekhAya che. siddhAMtamAM to kayAMya sAdhune moMDha bAMdhIne vicaravuM kahyuM nathI to moDhe bAMdhavAnI sthApanA kema karo cho ? moMDhuM to anyamatI somIla sanyAsIe kASTanI mudrAthI bAMdhyuM che. te teonA zAstramAM kahyuM che. vAnaprastha AzramanI karaNI-mudrAthI mukha bAMdhavAnuM kahyuM che. paraMtu jaina sAdhune moDhuM bAMdhI vicaravAnuM kayAMya kahyuM nathI. e to pratyakSa svacchaMda paNa 1 kapAla athavA kapola-gAla / 2 gale meM / 3 cheda / 4 tinakA athavA rassI / - morapI vava - 7 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dekhAya che. vicAra karIne rAgadveSa choDIne jue to tattvano nizcaya thAya che. mata kadAgrahIne A vAta na sUjhe. sA.pA.10 prazna vyAm2e-pAMyabhuM saMvara dvAra : bhAyaNa bhaMDovahi ovagaraNaM paDiggaho 1 pAyabaMdhaNaM 2 pAekesarIyA 3 pAyaThavaNaM ca 4 paDalAi tinneva ya 5 rayaMtANaM ca 6 gocchao 7 tiNNi ya pacchAgA 10 raoharaNaM 11 colapaTTaga 12 muhaNaMtaka 13 mAdiya pAyapuMchaNA 14 eyaMpi ya saMjamassa uvabUhaNaTThAya vAyAyavadaMsamasagasiyaparirakkhaNaTTayAe uvagaraNaM rAgadosarahiyaM pariharitavyaM saMjaeNa NicaM paDilehaNa paphoDaNapamajjaNAe ahorAo ya appamatteNa hoi saMyataM nikkheviyavvaM giNDiyavvaM bhAyaNa bhaMDovahi ovagaraNaM // . mukhapattI kahi che isa rajoharaNAM kahyA che ihAMpiNa upagaraNakI pUjaNA paDIlehaNA kahI che, paraMtu mukhapattI kholI bAMdhI kahI nahI / tathA koi kahe che vAste mukha ko sadA bAMdhu chu / tisakA uttara tisake sAtha sadA 1 galIyAkUce pUjaNe cAhide hai tima kAma paDe to mukhapattIzuM mukha DhAMke / vinA ko hasAve. / kAma paDe toM pUje / kAraNa kAhe ko lokA - - (102) ahIM paNa upakaraNanI pUjanA pratilekhanA kahI che paraMtu mohapatti kholI bAMdhI kahI nathI tathA koI kahe che mohapatti kahI che A mATe moDhAne sadA bAMdhu chuM. teno uttara - rajoharaNa kahyuM che to tenAthI sadA zerI-khUNA gaLAmAM kucaDAnI jema bAMdhIne pujavuM joIe. kAma paDe to puje ! uttara - te ja pramANe kAma paDe to mohapattithI moDhuM DhAMke. niSkAraNa zA mATe lokone hasAve che ? sA.pA.11 uttarAdhyana sUtra adhyana 12 gAthA 5 : kayare Agacchai dittaruve kAle vigarAle phokkanAse omacelae paMsupisAyabhUe saMkaradU parIharIya kaMThe // - ityAdika harakesI munikI brAhmaNone niMdyA karI paNa mukha bAMdhekI niMdyA to karI nathI / isa pramANa te ehI saMbhava hotA hai jo kesI muni kA mukha baMdhyA hoyA nathI / tathA jekara harakesI munikA mukha baMdhyA hoyA hotA to prathama brAhmaNa ima kahete dekha isane mukha baMdhyA hai / 1 galI kone pUjane cAhie / 8 * mohapattI carcA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eha mukhabaMdhA koNa hai ? jinAkA isa kAla meM mukhabaMdhyA ho yAhai tinAko loka pratyakSa mukha-bAMdhA kahate hai / isa pramANate ehi saMbhava hotA hai mukha baMdha ke vicaraNA jogya nahI / pratakSa 1bhaMDI he. - ItyAdi harikezI muninI brAhmaNoe niMdA karI paraMtu mukha bAMdhavAnI niMdA to karI nathI. A pramANathI Aja saMbhave che ke harikezI muninuM moTuM bAMdhyuM hatuM nahi chatAM je harikeSI muninuM moTuM bAMdheluM hota to prathama brAhmaNa Ama kaheta - are ! ne ! teNe moTuM bAMdhyuM che A moTuM bAMdhelo koNa che ? jeonuM A kALamAM moTuM bAMdheluM hoya che teone loko pratyakSa moTuM bAMdhelo kahe che. A pramANathI to A saMbhave che ke moTuM bAMdhIne vicaravuM yogya nathI pratyakSa anAcAra che. sA.pA.12 nizIthasUtra deza-4 : je bhikkhU NiggaMthINaM AgamaNapahaMsi daMDagaMsI laThIyaM vA rayaharaNaM muhapottIyaM vA aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM Thavei ThavaM taM vA sAijai // isa pATha karake bI ehi saMbhava hotA hai muni ke mukha ko mukhapattI baMdhI hoi nahi / jekara mukha te utAra ke paMtha me mUke to ulaTI sAdhu kI hAMsI thAya / eha pATha kI vIcAra tattvadRSTI karake jojo / vicAra vinA jina dharma kA nirnA nahi hotA. A pAThathI paNa Aja saMbhave che ke munine moDhe mohapatti bAMdhelI hoya nahi. je moDhAthI utArIne rastAmAM mUke to ulaTI sAdhunI hAMsI thAya. A pAThano vicAra tattva dRSTie karIne jo jo. vicAra vinA jaina dharmano nirNaya thAya nahi. sA.pA.13 rAyapazreNI sUtramAM daDhapratijJa, aupapAtika sUtra tathA bhagavatI sUtramAM joI lejoH taeNaM se daDhapaiNNe kevalI eyAruveNaM vihAreNaM bahuhiM vAsAiM kevalipariyAgaM pAuNittA 2 appaNo AusesaM AbhoeittA 2 bahuI bhattAI paccakhAissai paccakhAittA bahuI bhattAI aNasaNAe cheissai bahuI chedittA jassahAya kIrai naggabhAve muMDabhAye aNhANae adaMtavaNe kesaloe baMbhaceravAse achattagaM bhUmIsijjAto phalahasejAo paragharapaveso laddhAvaladdhAi mANAvamANAi-parehiM hilaNAo niMdanAo 1. pratyakSa anAcAra hai / mohapattI carcA * 9 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khIMsanAo tajjaNAo tAlaNAo uccAvayA viruvaruvA bAvIsaparisahovasaggA gAmakaMTagA ahiyAsijaMti tamaTuM ArAheittAra carImehiM usAsanisAsehiM sijjhihIti bujhihIti mucihiti parinivvAhiti savvadukhANaM aMtaM karihiti // ihAM etale pATha kahe hai paraMtu eso pATha kayo nahI / jasahAya kIrai muhabaMdhabhAve / / tathA utarAdhyayana 19 madhye mRgAvatI rANIne mRgAputrako aneka pariseha dekhADe paraMtu mukhabAMdhaNe kA parisaha kayA nahI tathA utarAdhyayana 2 madhye bAvIsa parIsaha kahe che paraMtu mukha bAMdhaNe kA parisA kahayA nahI tIsakI vicAra karaNI yogya cha / vicAra vinA jamAlI ninhava thayA / je koi sayaliMgane anyaliMga saradhe anyaliMga ko sayaliMga jANe te buddhihINa jANavo / / vivecana : ahi ATalA pATho kahyA che paraMtu Avo pATha kayAMya kahyo nathI. "jasaTTAe kIraI muhabaMdhabhAve" A kahyuM nathI tathA uttarAdhyayana adhyayana 19mAM mRgAvatI rANI mRgAputrane aneka pariSaha batAve che paNa moTuM bAMdhavAno pariSaha kahyo nathI. tethI vicAra karavo ucita che. vicAra vinA jamAlI nicva thayo. je koI svalIMgane anyalIMga mAne ane anya lIMgane svalIMga jANe te buddhihIna jANavo. sa.5.14 sUya zruta -1 adhyana-3 - 6deza 4 : .. appege vaiM juMjaMti nigiNA piMDolagAhamA muMDA kaMDuviNaTuMgA ujjallA asamAhitA // ityAdika cAro uddesyA virSe anArya loko ne muninI aneka niMdyA karI, piNa ima nahi kahyA - eha mukhabAMdhyA koNa che ? jekara muni kA mukha bAMdhyA hoyA hotA to prathama ehi 1Akhade are ! eha kuNa che mukhabaMdhA ? isa pramANate ehi saMbhava hotA hai - muni kA mukha bAMdhyA hoyA nahi thA / mukha baMdhaNe te muni kA lIMga badala jAve hai / liMga badalyA to anyaliMgI thayA / aNaliMgI thayo to 2darabamanipaNA gayA / aNaliMgoM ko sayaliMgI saradhA to samakita gai / samakita gai to bhAva manipaNA gayA / darve bhAve asAdha thayA / rAga dveSa moha choDa ke sumatI 1. yahI kahate / 2. dravya se sAdhu paNA gayA / 10 * mohapattI carcA Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI tattvadRSTI karIne dekhoge taba mukha baMdhaNe kA avaguNa lakhoge / eha bAta choDI nahI jinadharma ulaTa palaTa hoya rahyA hai / AtmArthiko vicAra karaNI yogya che / / - ItyAdi cAreya uddezAmAM anArya lokoe muninI aneka niMdA karI paNa ema nathI kahyuM A mukhabaMdho koNa che ? jo munine mukha bAMdheluM hota to sarva prathama e ja kaheta - are A koNa che mukhabaMdho? A pramANathI e ja saMbhave che ke muninuM moTuM bAMdheluM hatuM nahi. mukha bAMdhavAthI muninuM lIMga badalAI jAya che. lIMga badalyuM to anya lIMgI thayA. anyalIMgI thayA to dravyamunipaNuM gayuM. anyalIMgIne svalIMgI mAne to samakita gayuM. samakita gayuM to bhAvamunipaNuM gayuM. dravya ane bhAvathI asAdhu thayA. mATe rAgadveSa moha choDI, sumati karI, tattvadRSTie jozo tyAre moTuM bAMdhavAnA avaguNa dekhAze. A vAta choDI nahi mATe jinadharma anavasthIta thaI gayo che. AtmArthIe vicAra karavo ucita che. sA...15 rAyapazreNI sUtra: taeNaM se padesIrAyA rahAto paccoruhai citteNaM sArahiNA saddhiM AsANaM samaM kilAmaM pavINemANe pAsai jattha kesIkumAre samaNe mahatimahAliyAe maNusaparisAe majjhagae mahayA2 saddeNaM dhammamAikkhamANe pAsittA imeyAruve ajhathie saMkappe samupajitthA jaDA khalu bho jaDaM paJjuvAsaMti muMDA khalu bho muMDaM paJjuvAsaMti muDhA khalu bho muDhaM pajuvAsaMti apaMDiyA khalu bho apaMDiyaM paJjuvAsaMti niviNANNA khalu bho niviNNANaM pajuvAsaMti se kesa NaM esa purIse jar3e muMDe muDhe apaMDie niviNNANe sIrIe hirieuvagae uttappasirie esa NaM purIse kimAhAreti kiM khAyai kiM payacchati jaM NaM esa purise mahatimahAlIyAe maNussaparisAe majhagate mahiyAera sadde NaM buyAi evaM saMpehiittA cittasArahiM evaM vayAsI cittA jaDA . khalu bho jaDaM paJjuvAsaMti jAva buyAi // .. e sUtra madhye pUrve pATha kahyo te pramANathI ehI saMbhava hoya che - muni ko kathAviSe vi mukha ko mukhapattI baMdhaNI joga nahi / jekara kesI mahArAjajI ke mukha ko tAgA pAya ke tathA kAna paDAya ke mukhapattI baMdhi hoi hotI to prathama paradesI rAjA ima vicAradA - are e kuNa che mukhavaMdhA ? mukhavaMdhIne kathA kare che / tathA cItasArathI prate ima kahatAM mohapattI carcA * 11 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re cItasArathI ! ekuNa che mukhabaMdhA ? tathA kesI mAhArAje rAjA prarte imahitA - bho pradesI ! tumane ima ciMtavyA - e kuNa che mukhabaMdhA ? so rAje pradesIne cIMtavyA nahi / kesI kumArane piNa kahyA nahI / jInAkA mukhabaMdhyA hoyA hai tinA ko pratyakSa ajANa loka Akhade hai na ? e kuNa mukhabaMdhyA che ? isa pAThate ehi saMbhava hotA hai- e AcaranA pIcho hoi dIse chai / bho ! mAhAnisItha adhyeyana 3 tIje madhye eso pATha che sAhuvesujjhiya annavesaparivattakayAMhIMDalasIlaM evaM jAva NaM aDDaDDAo payakoDio ! tAva NaM goyamA asaMThaviyaM gacchaM vAyarejjA / / ityAdika ghaNA pATha che te mahAnisItha madhye joi lejo / joine anyaliMga chAMDI svaliMga Adarajo / iti tatvaM // he bhavyajIvo ! tuma saradhA parupaNA pharasaNA suddha karo / ehi jinadharmakA sAra hai / koyalA kI dalAlI te hAtha kAle che tathA mukha kAlA che, paraMtu bIcameM sAra nathI / tuma prabhu ke vacana pramANa karo / prabhu ke vacana pramANa karake te burA mAne te to kuguru che / kuguru ko guru mAne te to mithyAta che / mithyAta to choDaNI jogya che / 1 tathA eke kahate hai- samosaraNa meM tIrthaMkara mAhArAja to kathA karaNe lAge mukha vastra dhAraNa nahi karate / aru gaNadharajI mahArAja kathA karaNe lAge mukha vastra dhAraNa karate hai / dhAraNA nAma bAMdhaNe ko hai / tisa vAste kanA viSe mukhapattI pAyake mukha bAMdha ke kathA kare che / tAge vInA mukhavastra mukha ko baMdhyA jAya nahI / tAgA sUtra meM calyA nahI / ityAdika ApaNI matakalpanAkI yA bAtAM karate hai aMgIkAra karaNe kA hai / baMdhaNe kA nahI / tehanI sAkhaha chai- jaMpi vaththaM ca pAyaM vA kaMbalaM pAyapuMchaNaM taMpi saMyamalajjaThA dhAraMti pariharaMtI ya / artha- jaMpi je vastrAdikasaMyamayAtrAne artha pAtrAdika saMyamane arthe aMgIkAra kare / uttara- dhAraNa nAma pradezIrAjA citrasArathI sAthe udyAnamAM gayA che tyAM jaIne kezIkumArane joyA che. vivecana : A sUtramAM pUrva pATha kahyo te pramANathI A ja saMbhava lAge che. munine vyAkhyAnamAM paNa moDhe mohapatti bAMdhavI ucita nathI. jo kezI mahArAjane moDhe dorA bAMdhIne athavA kAne parovIne mohapatti parovI hota to prathama pradezI rAjA ema vicArata - are A koNa che mukhabaMdho ? mukhabAMdhIne mohapattI carcA 12 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA kare che tathA citrasArathIne ema kaheta re citrasArathI ! A koNa che mukhabaMdho ? tathA kezI mahArAjA rAjA pratye ema kaheta bho pradezI ! tame Ama ciMtavyuM A koNa che mukhabaMdho ? te to rAjA pradezIe citavyuM nahi. kezIkumAre paNa kahyuM nahi. jeonuM mukha bAMdheluM hoya che teone pratyakSa ajANa loko kahe che ne - A koNa mukhabaMdho che ? A pAThathI e ja saMbhave che. A AcaraNA pachIthI thaI lAge che. mahAnizItha adhyayana jAmAM Avo pATha che vagere ghaNA pATha che te mahAnizIthamAM joI lejo. joIne anyalIMga tyajI svalIMga Adarajo. iti tattva. - he bhavya jIvo ! tame zraddhA sparzanA prarUpaNA zuddha karo. A ja jinadharmano sAra che. kolasAnI dalAlIthI hAtha kALA che ane moMDhu paNa kALu che. paraMtu temAM kaMI sAra nathI. tame prabhunA vacanane pramANa karo. prabhunA vacanane pramANa karIne te vacana khoTuM mAne te to guru che. kugurune guru mAne te to mithyAttva che. mithyAttva to choDavuM ucita che. tathA keTalAka kahe che - samavasaraNamAM tIrthaMkara mahArAjA to pravacana karavA mAMDe tyAre mohapatti dhAraNa karatA nathI ane gaNadhara mahArAjA dezanA karavAnuM AraMbhe mohapatti dhAraNa kare che. dhAraNa karavuM e bAMdhavuM che. te mATe kAnamAM mohapatti nAkhIne moDhuM bAMdhIne kathA kare che. dorA vinA mohapatti moDhe baMdhAya nahi, doro sUtramAM kahyo nathI. vigere potAnI mati kalpanAnI vAto kare che. uttara dhAravuM e pAse rAkhavAnuM che. bAMdhavAnuM nathI tenI sAkSI che. dazavaikAlIka adhyayana-6 gAthA-30 joI lejo. - sA.pA.16 uttarAdhyayana adhya0 23 gAthA-29 thI 34 sudhI : acelago ya jo dhammo jo imo saMtaruttaro desIo vaddhamANeNaM pAseNa ya mahAjasA 29 egatthapavaNNANaM visese kiMnu kAraNaM liMge duvi mehAvI kahaM vippaccao na te 30 kesI evaM buvANaM tu goyamo ibbI vinnANeNa samAgamma dhammasAhaNamicchiyaM 31 paccayaththaM ca loyassa nANAvihavigappaNaM jattatthaM gahaNatthaM ca loge liMgapaoyaNaM 32 aha bhave painnA u mokkhasabbhUyasAhaNe nANaM ca daMsaNaM ceva caritaM caiva nicchae 33 sAhu goyama pannA te 34 // ihAM kesI gautamajI ke * sIkhA ko be prakAra ko veSa dekha ke saMsA ziSyoM ko / modapattI carcA 13 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpanna huvA / so kIsa vAste saMsA pragaTa hUvA ? te puruSa AtmArthi the / tinAkA saMsA kesI gautamajIne nivAryA / te piNa AtmArthi donuM mahArAja the / 'tisa vAste saMsA nivArIne jinadharma kI ekatA kIdhI / ehu adhyena kisa vAste kahyo che ? jIma kesI gautamajI ke sAdhAM ko saMsA pragaTa hUvA tima isa kAla meM koI tAgA pAyake sadAya mukhabaMdhI vIcarade hai / koi kAnameM 1galI karAya ke kathA bIca mukhabaMdhade hai phera mukha nathI baMdhate / tathA koi koi sadAi mukhapattI hAtha meM rakhade hai aru unAkI saradhA mukhapattI baMdhaNe kI nahI hai / bolaNekA kAma paDe to mukha DhaMkake bolaNe kI saradhA hai / tathA koi Akhade hai- vAukAya ke jIvA kI dayA nimitta mukhabaMdhaNA hai / tathA koi Akhade hai-uDate phirate jIvA kI rakSA nimitta mukha DhAMkaNA cha / / saliMge annaliMge gihiliMge taheva ya / / uttarAdhyena adhyayana 36 gAthA 51 / ihAM sarva karma khapAvI siddha thayA / sarva guNekarI saMyukta thayA / terame caudame guNaThANe kA dhaNI huA / nIzce nayake mateM bhAvata AtmA muni thayA / paraMtu vItarAge vyavahAra nayake mate zrI vItarAge saliMgI 1 anyaliMgI 2 gRhasthaliMgI 3 jehane jehavA liMga hatA tehavA liMga kahA / piNa guNa kA grahaNa karI kaye vyavahAra mai anyaliMgI gRhaliMga kahyA, paraMtu mukhabaMdhAliMga tathA mukhakhulAliMga dono liMga jude 2 pratyakSa pThe inA viSe kauNasA sayaliMga chai tathA kauNasA anyaliMga che ? isakA niranA karanA jina dharmiko joga cha / niranA karake sayaliMga AcaravA yogya chai, anyaliMga choDavA yogya che / nahi chuTe to sayaliMga ko sayaliMga saradai anyaliMga ko anyaliMga saradai to piNa dRSTI 2samI rahe / mithyAsaMbaMdhI karmabaMdha na hove eha piNa moTA lAbha thAya / bhAva jainI thAya / choDe te dravya bhAva jainI thAya / ityAdika aneka saradhA rahI hai / AtmArthi ko eha saMsA kima nahI paDe ? apitu paDI ja hai / ti vicAre inAmeM kauNa sAco kauNa jUTho ? tIsako sUtrA vIcau tathA matIyAM ko pUchake niranA ko joie / niranA karake siddhAMta ukta dhAranA karI cAhiye / te pratyakSa mukhabaMdhyAliMga tathA mukhakhullAliMga e do liga che / inA bicau eka to sayaliMgI chai tathA ekato anyatIrtha chai / aru dono 1 'cheda' artha lagatA hai / 2 sama athavA samyak rahe / 14 * mohapattI carcA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedopasthApaNI dIkSA de chai / tathA dono pAsa dIkSA lete hai / tInAko esI bIcAra nahI AvadI- inA viSe sayaliMgI kauNa che ? tathA anyaliMga kauNa che ? inA dono meM kisa ko chedopasthApaNI cAritra che ? tathA kisako nahi ? te upara caracA likhIe chai bhagavatIsUtre sataka 2 uddese 6 niyaMThe kahe che tathA uddese 7 meM kahyA cha- saMyamake prathama dvAra mai kahe chai- chedopasthApaNI cAritra thItakalpI sAdhumeM hove so thItakalpI sAdhu do tIrthaMkarAke vAre hotA hai pahile-challe tIrthaMkarake vAre hove, paraMtu svayaMbuddhi tathA pratyekabuddhimeM chedosthApaNI na hoveM / to ora kisameM hove ? apitu na hove / te kharoM / tathA AThameM dvAra mai kahayA chai chedosthApaNI cAritra tirthameM hove atirtha meM na hove te piNa kharo / tathA nava meM liMgadvAra meM kahyA chai chedosthApaNI cAritra dravyaliMge AsarI tino liMgameM pAve / isa bAta kA mere saMdeha cha- te sAdhu kauNa chai ? joNasA 1nAle anyaliMgI che 2nAnyatakalpIta che tathA gRhaliMgI chai tathA tIrthameche / te kRpA karake kaho / merA saMdeha TAlo / esI sISyakI saMkA TAlaNe ke vAste guru sUtrakI sAkha deke zISyakA saMdeha chede chai ! bho ziSya ! tuma suNo ! isa bAta kA niranA vyavahAra sUtra ke pahile uddeze pratha 31 madhye pATha chai te likhIe chai / / bhIkhu ya gaNAu avakkama parapAsaMDapaDImaM upasaMpajjittANaM viharai se ya icchejjA doccaMpi tameva gaNaM upasaMpajittANaM vIharIttae natthi NaM tassa tappatIyaM kei chede vA parihAre vA nanattha egAe AloeNAe / zrI0 sAdhugaNa thakI nIkalI rAjAdikane kAraNe parapASaMDIno vesa aMgIkAra karIne vicare tehane anero kAraNa koI chedacAritrano tapaparihAra nathI eka AloyaNA prAyachita Ave / sayaliMgakI apekSA gRhasthakA liMga bI paraliMga che te piNa upalakSaNathI jANa leNA / tathA SaT darzanameM brAhmaNa sagRhasthaliMga chai / ima tinA liMgameM chedosthApaNI cAritra hove / tathA je koi paMcameM kAlameM gRhastha apaNe mele vesa leine muMData thaine 2 Akhade hai-ame chedosthApaNI cAritra Apa lIyA chai / tathA ziSAMko deve chai te puruSa sUtrakA pramANa jotA utsUtra bhASI dIse chai / isameM saMdeha nahI / 1 eka hI sAtha / 2 kahate haiM / mohapattI carcA * 15 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mata pakha choDake jovoge to sarva dIsegA / esI moTI bAtAM ko koi 1 pachAnadA nahi / AtmArthi puruSa ko isa bAta kA niranA karanA cAhitA hai / aru jIhAM niranA hai tIhAM jJAna darzana cAritra cha / jihAM jJAna darzana cAritra che tIhAM mokSa che / jIhAM vastu ko niranA nahI tIhAM jJAna darzana cAritra nahI / jIhAM jJAna darzana cAritra nahI tIhAM mokSa nahI / ityAdika ghaNI caracA che / so kahAM taka lakhIe ? buddhIvAna hovegA so thoDehimeM jANa levegA / buddhIhINa to kade bI samaje nahI / tathA zrIkesI munine zrIgautamajI prate pUchayA e pratyakSa doya prakAra kA liMga che tIhAM mere ko saMsA che / Apako saMsA che kiMvA nahI che ? te kRpA karake kahoM / so kesI gautamajIkI caracA hoi cha / tisame joi lejo / tathA ekeka parupate hai / gautamajIne kahyA hai- kesI ! lokAko pratIta nipajAvana nimita munikA liMga vyavahAra meM mokSakA sAdhana hai / nizce to mokSa kA sAdhana jJAna darzana cAritra che te bAta kharI che / paraMtu jIma kIse kI icchA hovai tima bANI dhAra leve eha to jaina kA vyavahAra nahi / jIma tIrthaMkarAM gaNadharAMne muni kA veza kahyA che tima veSa dhAraNA joie / paraMtu anyaliMga dhAraNe kI muni ko AjJA nahi / buddhIvaMta ko bicArayA joie zAstrAnusAra nirnA karanA cAhiye / / A kezI gaNadhara ane gautama svAmInA ziSyone be prakArano veza joIne saMzaya utpanna thayo. te zA mATe saMzaya utpanna thayo ? javAba te puruSo AtmArthI hatA. teono saMzaya kezIgaNadhara ane gauttamasvAmIe nivAryo. teo paNa banne AtmArthI hatA te mATe saMzaya nivArIne jaina dharmanI ekatA karI. A adhyana zA mATe kahyo che ? jema kezI gaNadhara ane gautamasvAmIjInA sAdhuone saMzaya utpanna thayo tema A kALamAM koI doro lagADIne sadA mATe moMDhe bAMdhI vicare che, koI kAnamAM cheda karAvIne vyAkhyAnamAM moTuM bAMdhe che paraMtu pachI nathI bAMdhatA, tathA koI koI sadA mohapatti hAthamAM rAkhe che ane teonI zraddhA mohapatti moMDhe bAMdhavAnI nathI. bolavAnuM kAma paDe tyAre moMDhuM DhAMkIne bole che tathA koI kahe che vAyu kAyanA jIvonI dayA mATe moMDhe bAMdhavAnuM tathA koI kahe cha - 33t| saMpAtIta ponI 26 // bhATe bhoMda pAMdhavAnuM che. 1 pahicAnatA nahI / 16 * mohapattI carcA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "saliMge ItyAdi uttarAdhyayana 36. gAthA 51. atre sarve karma khapAvI siddha thayA. sarva guNothI yukta thayA. teramA-caudamA guNa sthAnakanA svAmI thayA. nizcaya nayanA mate bhAvathI AtmAo muni thayA. paraMtu zrI vItarAge vyavahAranayanA mate (1) svaliMgI, (2) anyaliMgI ane (3) gRhastha liMgI jeone jevA liMgo hatA tevA kahyA. atre guNonuM grahaNa karI vyavahAramAM anya liMgI ane gRhaliMgI kahyA che, paraMtu mukhyabaMdholiMga ane mukhakhullA liMga banne liMga judA judA pratyakSa che. A bemAM kayuM svaliMga che tathA kayuM anyaliMga che ? Ano nirNaya karavo jaina dharmI mATe ucita che. nirNaya karI svaliMga AcaravA yogya che. ane anyaliMga choDavA yogya che. nahIM chUTe to svaliMganI svaliMga rUpe ane anyaliMga ne anyaliMga rUpe zraddhA rAkhe to paNa daSTi samyaka rahe. mithyAtva pratyaya karma baMdha na thAya, e paNa moTo lAbha thAya. bhAvathI jaino thAya tathA anyaliMga choDe te dravyathI ane bhAvathI banne rIte jaino thAya. A pramANe aneka viSayaka zraddhA hoya che. AtmArthI jIvane Avo saMzaya zA mATe na thAya ? avazya thAya ja. te AtmArthI jIva vicAre ke AmAM koNa sAco che ane koNa jUTho ? tene sUtramAM jaIne ane matAgrahIyone pUchI nirNaya karavo joIe. nirNaya karIne siddhAMtamAM kahyA pramANe dhAraNA karavI joIe te A pramANe - pratyakSa mukhadhaMdhAliMga ane mukhakhullAliMga A be liMgo che. AmAM eka to svaliMgI che tathA bIje anyatIrthI che, ane banne chedopasthApanIya dIkSA Ape che, tathA banne pAse dIkSA le che. te dIkSA levAvAlAone Avo vicAra nahIM Avato hoya ke AmAM svaliMgI koNa che ane anyaliMgI koNa che ? A bannemAMthI konI pAse chedopasthApanIya cAritra che ane konI pAse nathI ? te upara carcA lakhIe chIe. bhagavatI sUtra zataka 2, uddeza 6ThThA nigraMthIyamAM kahyuM che tathA uddeza 7mAM kahyuM che - saMyamanA prathama dvAramAM kahe che. chedopasthApanIya cAritra sthitakalpI sAdhumAM hoya che te sthitakalpI sAdhu te tIrthakaronA vArAmAM hoya che. pahelA ane chellA) tIrthaMkaranA vArAmAM hoyache. svayaM buddha tathA prateka buddhamAM chedopasthApanIya cAritra nathI hotuM to bIjA konAmAM hoya ? na ja hoya te sAcuM tathA AThamA dvAramAM kahyuM che ke te chedopasthApanIya cAritra tIrthamAM hoya, atIrthamAM na hoya tathA navamA dvAramAM kahyuM che ke dravyaliMgane AzrayI traNe liMgomAM maLe. | ziSya- A vAtamAM mane saMdeha che. te sAdhu koNa che ? jethI karIne te (1) anyaliMgI che, (2) te anyaliMga anyatIrthI racita nathI, (3) gRhaliMgI che. morapattI carcA che 17 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA (4) tIrthamAM-jinazAsanamAM che te kRpA karI kaho. mAro saMdeha TAlo. ziSyanI A zaMkA TAlavA mATe guru sUtranI sAkSI ApI ziSyano saMdeha chede che. guru - bho ! ziSya ! tame sAMbhaLo ! A vAtano nirNaya vyavahAra-sUtranA pahelA uddezamAM pRSTha 31 upara pATha che te lakhIe chIe - "bhIkhu ya gaNAo" ItyAdi mULamAM juo. artha A pramANe che - je sAdhu gaNa thakI nikaLI rAjA vagerenA kAraNe parapAkhaMDIno veSa dhAraNa karIne vicAre tene AvuM koIka kAraNa hovAthI cheda athavA parivAra prAyazcita nathI. mAtra eka AlocanA prAyazcita Ave. svaliMganI apekSA e gRhasthanuM liMga paNa paraliMga che te upalakSaNathI jANavuM. SadarzanamAM brAhmaNa svagRhastha liMga che. A traNe liMgomAM chedopasthApanIya cAritra hoya. A paMcamakALamAM je koI gRhastha potAnI jAte ja veza laIne muSThita thaIne kahe che ke ame chedopasthApanIya cAritra jAte ja lIdhuM che. ane ziSyone ApIe chIe te puruSa sUtra-pramANa jotA usUtra-bhASI lAge che. AmAM saMdeha nathI. mata-pakSa choDIne jozo to badhuM ya dekhAze. AvI moTI mahattvanI vAtane koI samaje nahIM (te kharekhara Azcarya che.) AtmArthI puruSe A vAtano nirNaya karavo joIe. jyAM nirNaya che tyAM jJAna-darzana-cAritra che. jyAM jJAna-darzana-cAritra che tyAM mokSa che. jyAM vastuno nirNaya nathI tyAM jJAna-darzana-cAritra nathI. jyAM jJAna-darzana-cAritra nathI tyAM mokSa nathI. AvI ghaNI carcAo che te kyAM sudhI lakhIe ? buddhimAna haze te thoDAmAM paNa samajI jaze. buddhihIna to kyAre paNa samaje nahIM. tathA zrI kezI gaNadhare zrI gautamasvAmIne pUchavuM - A pratyakSa be prakAranA liMga che te viSe mane saMzaya che. Apane saMzaya che ke nahIM ? te kRpA karI kaho mATe zrI kezI ane gautama svAmI vacce carcA thaI te uttarAdhyayanamAM joI lejo te eka-ekanuM nirUpaNa kare che. zrI gautamasvAmIjIe kahyuM - kezI lokomAM pratIti upajAvavA nimitta muninuM liMga vyavahAramAM mokSanuM sAdhana che. nizcayathI to mokSanuM sAdhana jJAnadarzana-cAritra che te vAta sAcI che. paraMtu potAne phAve tema bhagavAnanA vacanane dhArI le A to jaina zAsanano vyavahAra nathI. je pramANe tIrthakara gaNadhara bhagavaMtoe munino veza kahyo che te pramANe veza dhAravo joIe, paraMtu anyaliMga dhAravAnI munine AjJA nathI. buddhimAne vicAravuM joIe ane zAstrAnusAra nirNaya karavo joIe. 18 ja morapI varSA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA...17 savaijAmi madhyayana 4 : se bhikkhu vA bhikSuNI vA saMjaya-viraya-paDihaya-paccakhAya-pAvakamme diyA vA rAo vA egao vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA se sIeNa vA pihuNeNa vA tAliyaMTeNa vA patteNa vA pattabhaMgeNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA pihuNeNa vA pihuNahaththeNa vA celeNa vA celakatreNa vA haththeNa vA muheNa vA appaNo vA kArya bAhiraM vAvi puggalaM na phumijA na vIejA anaM na phumAvijA annaM phumaMtaM vA vIyaMtaM vA na samaNujJAnijA jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAyeNaM na karemI na kAravemI karataM pi aNNaM na samaNujANAmi tassa bhaMte paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi // __ityAdika vAyukAyanI dayA nimitte sAdhujIne ApaNe sarIra ke phUka seM tIrajAdika uDADIne zarIra suddha karavA nahI / tathA tattApANI dudha phukA mAramAra pIve nahi / tathA vastrAdika upagaraNako phuka mArine rajAdika uDAve nahi / eha vAyukAyakI dayA vItarAge sAdhuko kahi, paraMtu bhAsamANe ehavo pATha sUtrameM kIte dekhyA nahi / jo khule mukhe bole to vAyukAya kI hiMsA thAya chai ima sIddhAMta meM kite dekhyA nahi / jo vAyukAya kI hiMsyA khule mukhe bole te hove to sIddhAMta madhye bhAsamANe isa pATha joie / ziSya kahe che- siddhAMta madhye iso pATha joie-jo paMkhAdika jhole tathA phuka mAre to vAyukAya kI hiMsyA hoya, paraMtu khule mukhe bole to vAyukAya kI hiMsyA nahI lAgatI / ima dIkhAvo to kharo nahI to 1bolaNA bIce Aya gayA / khule mukhe bole to vIrAdhaka chai / e sIzyakI saMkA TAlaNe ke nimitta guru kahe che-bho zizya ! sAdhu vAyukAyAki hiMsyA Apa kare nahi, bIz2e pAsa karAya nahI, karate ko anumode nahi / khule mukhe bola ke sAdhuko AhAra pANI koi vastu vIharAve to sukhe le leve che aru letA thakA ArAdhaka chai / paMkhAdika jhola ke tathA phuka mArake deve to muni leve to vIrAdhaka chai / te pATha dikhAve chai / 1 bAtoM meM pha~sa gaye / mohapattI carcA * 19 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItyAdi vAyukAyanI dayA nimitte sAdhue potAnA zarIrane phuMkathI tiryaMcAdine uDADIne zarIrane zuddha karavuM nahi tathA tapeluM pANI ane dUdha phuMka mArI mArIne dhULa vagere uDADavI nahi. A pramANe vAyukAyanI dayA vItarAge sAdhune kahI. paraMtu 'bhAsamANe' evo pATha meM sUtramAM kayAMya joyo nathI. jo khullA moDhe vAyukAyanI hiMsA thAya che evuM meM siddhAMtamAM kayAMya joyuM nahi. jo vAyukAyanI hiMsA ughADe moDhe bolavAthI thAya to siddhAMtamAM ''bhAsamANe'' pATha Avavo joIe. ziSya kahe che - siddhAMtamAM Avo pATha joIe jo paMkhAthI viMje tathA phuMka mAre to vAyukAyanI hiMsA thAya paNa khullA moDhe bole to vAyunI virAdhanA-hiMsA na thAya." khAvo pATha batAvo ! to tame. sAyA. nahi to bolavAmAM phasAI gayA, mATe ughADe moMDhe bole to virAdhaka che. ziSyanI A zaMkA TALavA mATe guru kahe che - bho ziSya ! sAdhu vAyukAyanI hiMsA pote kare nahi karAve nahi karatAnI anumodanA kare nahi. ughADA mukhe bolIne sAdhune AhAra pANI vastu vahorAve to sukhethI laI le che ane levA chatAM ArAdhaka che. paMkhAthI vIMjIne ane phuMka mArIne Ape ane muni le to virAdhaka che. sA.pA.18 khA khAyArAMga sutasdha-2 adhyana-1 : se bhikkhu vA jAva paviTThe samANe se jaM puNa jANejjA asaNaM vA 4 asiNaM vA asaMjae bhikkhupaDiyAe suppeNa vA vihuyaNeNa vA tAliyaMTeNa vA patteNa vA pattabhaMgeNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA pihuNeNa vA pihuNahaththeNa vA celeNa vA celakantreNa vA haththeNa vA muheNa vA phumeja vA vIeja vA se puvvAmeva Aloeja- Ausotti vA bhagaNItti vA mA etaM tumaM asaNaM vA 4 accusiNaM suppeNa vA jAva phumAhi vA abhikaMkhasi me dAtuM emeva dalayAhi se sevaM vadaMtassa paro suppeNa vA jAva vIittA Ahaddu dalaejjA tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsUyaM jAva No paDigAhijjA // eha pATha dekhatA to zrI vItarAgadeva vAyukAyakI dayA kahi chegRhastha muni ne sUpaDAdike jholIne tathA mukhase phukA mArake asaNAdike deve to muni koM nahI kalpato / jo koi khule mukhe bola ke munI ko asaNAdike deve to sukhe leve / aru joNase ima AkhadA chai- khule mukhe bole to vAyukAyanI virAdhanA hoya che / tisako ima vIcArayA joiyeM je dAtAra te pRthvI tathA pANI Adika jIvAkI virAghanA hoya jAve to dAtAra asUjatA thAya 20 mohapattI carcA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tima khule mukhe bola ke muni ko dAna deve to dAtAra asujatA thAya ? kIsa vAste vAyukAya kI hiMsyA karake asanAdika leve to virAdhaka thAya ? ityAdika caracA ghaNI che te jANe lejo. A pATha jotAM to zrI vItarAga deve vAyukAyanI dayA kahI che. gRhastha munine supaDA vagerethI viMjIne tathA moDhAthI phuMka mArIne azana vagere Ape to munine kalpe nahi. jo koI khullA moDhe bolIne munine Ape to asaNa vagere sukhethI leve. have jeo ema kahe che ughADe mukhe bole to vAyukAyanI virAdhanA thAya che teoe ema vicAravuM joIe - je dAtAthI pRthvI tathA pANI vagere jIvonI virAdhanA thaI jAya to dAtA asujato thAya. tema ughADe mukhe bolIne munine dAna Ape to dAtA asujato thAya ? vAyukAyanI hiMsA karIne azana vagere leve to zA mATe virAdhaka thAya ? vagere carcA ghaNI che te jANI lejo. sA.pA. 18 sUtra nizItha adhyayana 17 prazna-255 : je bhikkhu accusiNaM asaNaM vA 4 mukheNa vA bihuNeNa bA tAliyaMTeNa vA patteNa vA pattabhaMgeNa vA sAhAeNa vA sAhAbhaMgeNa bA iccAdimA dijramANaM paDiggAhei paDiggAhaMtaM vA sAijai // 1 caumAsI laghu pAyachIta Ave / AcArAMga madhye sAdhu ko vAyukAya kI rakSA nimitte vIjaNAdika jholake tathA mukhasetI phUka mArake asaNAdika muni ko deve to muni leve to muniko sAvadha lAge / kadAca sAvadya lAge to munI ko prAyachitta Ave te nizItha madhye kahyA che / te vicArI jovo | vicAra vinA jamAlI ninhava thayA / have vAyukAyanI dayA kahe che / caumAsI laghu prAyazcita Ave. AcArAMgamAM sAdhune vAyukAyanI rakSA mATe paMkho vagere viMjIne tathA moDhethI phuMka mArIne azana vagere Ape to munine sAvagha lAge. kadAca sAvadya lAge to munine prAyazcita Ave te nizIthamAM kahyuM che te vicArI jovuM. vicAra vinA jamAlI nidbhava thayo te vicArajo. sA.pA. 20 6zavaiAsI sUtra adhya0 8 gAthA-8 : TAliyaMTeNa patteNaM sAhAvihuNeNa vA na vIeja appaNI kAyaM vAhiraM vAvi puggalaM 1 // ihAM vAyukAyanI dayA meM khule mukhe bole te vAyukAyanI hiMsA nathI mohapattI carcA * 21 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahI / isa kAla meM koi eka ASade he te viparItabhASA bolate hai / tInA ko puchIe-bhagavaMteto mukhaseMtI phUka mAranI varji cha / khule mukhe bolaneme vAyukAyanI hiMsA kahi nathI / buddhIvaMta ko vIcAra karaNI jogya cha / ahIM vAyukAyanI dayAmAM ughADe mukhe bole to vAyukAyanI hiMsA kahI nathI. A kALamAM koI hiMsA kahe che te viparIta bhASA bole che. teone pUchIe - bhagavAne to moMDhAthI kuMka mAravI varjI che. ughADe moDhe bolavAmAM vAyukAyanI hiMsA kahI nathI. buddhimAne vicAra karavo ucita che. sA.pA.21 rAyapaNI zrutaskaMdha-ra prazna ___ tatte NaM kesI kumArasamaNe paesI rAyaM evaM kyAsI se jahA nAma kUDAgArasAlA sIyA dUhato littA guttA guttaduvArA nivAyagaMbhIrA aha NaM keti purise bherI ca daMDaM ca gahAya kUDAgArasAlaM aMtoaMto aNupavIsai aNupavIsIttA tIse kUDAgArasAlAya sabao samaMtA ghaNanicayaniraMtaranichiddAI duvAravayaNAI pidheti tIse kUDAgArasAlAe bahumajjhadesabhAe ThicA taM bherI daMDeNaM mahiyA 2 saddeNaM tADejA se nUNaM padesI saddeNaM aMtohito bahiyA niggacchai ? haMtA nigacchai, asthiNaM padesI ! tIse kuDAgArasAlAe kei chiDDe jAva rAi vA jao NaM sadde aMtohito bahiyA niggato ? No tiNaTe samaTe, evAmeva paesI jIvevI appaDihayagati puDhavIM bhicA silaM bhicA pabvayaM bhicA aMtohito bahiyA niggacchatI // ihAM to ima kahyo che- zabda ke pudgalAM ko gupata mahalAdika rokI na sake / to mukhapattI kema roke ? eha to asakya parihAra chai / sAsa roke to tatkAla prANa nikala jAve / tIma vIcAra ke prathama thoDA bole, phera halave bole / tathA uMcA nIcA sAsa bharAya to tathA chiMkAdika leve to mukha DhAMkIne leve / vAyu sare taba adhosthAna DhAMkaNo kahyo che / so kahAM 2 baMdhegA ? baMdhaNe te saMvara hove to hara koi mukha baMdhake saMvara kara leve / tathA khule mukhe saMvara hoya jAve to mukha kholeM saMvara kara leve / e to kalpanA he / saMvara to prathama samakita hove phera upayoga hove to saMvara thAya / iti tattvaM / / ahIM to ema kahyuM che zabdonA pudgalone gupta mahala vagere rokI na zake 1 kahate haiN| 22 * mohapattI carcA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to mohapatti kema roke ? u. e to azakya parihAra che. zvAsa roke to tatkAla prANa nIkaLI jAya. tema vicArIne prathama thoDuM bole pachI haLave dhImethI bole tathA uMco nIco zvAsa bharAya ane chIMka Ave to moDhuM DhAMkIne chIMka khAya. vAchUTa thAya tyAre adhosthAna DhAMkavAno kahyo che. mATe kayAM kayAM bAMdhaze ? bAMdhavAthI saMvara hoya to dareka moDhuM bAMdhIne saMvara karI le tathA ughADA moMDhe saMvara thaI jAya to moDhuM kholIne saMvara karI le. A to kalpanA che. saMvara to prathama samakita thAya pachI upayoga hoya to saMvara thAya. 'iti tattva' sA.pA.22 uttarAdhyana adhyayana-19 gA. 41 : jaha dukkhaM bhareu je, hoi vAyarasa kothalo / tahA dukkhaM kareuM je kIveNaM samaNattaNaM 1 // ihAM ima kahyo che bAdara pauNa' vastra ke kothale mai bharAto nahI / 2 aThapharasI kIma ruke ? te vicAranA yoga che / teM jovo- vastrako kothalo cAro pAse te baMdha karyo hove to AThapharasI pauNane ruke toM mukhapattI ekapAse bAMdhI hoya chai tIna pAse khule par3e chai / tIsameM caupharasI vAyaro kIma bharAya ? DAhyA hoya so vicAra karajo / mata bhUlo mata pakSa meM kucha sAra nahI / tathA koi kahasye mukhapattI mukha ko baMdhe to kyA doSa chai ? - he pukhta ! mAnuzya ya prajAre de che ? / / ahIM ema kahyuM che bAdara vAyukAya vastranA kothaLAmAM purAya nahi to cAra sparzI kema rokAya ? na rokAya. te vicAravA yogya che. te juo-vastrano kothaLo cAreya bAjuthI baMdha karyo hoya to ATha sparzI vAyune na roke, to mohapatti eka bAju bAMdhI zakAya. traNa bAju khullI hoya temAM cAra sparzI bhASAnA pudgalo kema rokAya ? DAhyA hoya te vicAra kare, bhule nahi. mata pakSamAM koI sAra nathI tathA koI kahaze - mohapatti moDhe bAMdhe to zuM doSa che ? he pUjya ? manuSya keTalA prakAre kahyA che ? sA.pA.23 pannavaNA 1luM : se kiM taM manussA ? maNussA duvihA paNNattA - samucchimamaNussA ya gabhavatiyAmaNussA ya / se kiM taM samucchimamaNussA ? kahiNaM bhaMte 9 pavana-vAyu ! 2 'vAra rattI' honA vAhiy / mohapattI carcA * 23 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samucchichamamaNussA samucchaMti ? goyamA ! aMto maNussakhette paNayAlisAe joyaNasayasahassesu aDhAijesu dIvasamuddesu paNarasasu kapmabhUmIsu tIsAe akammabhUmIsu chappaNAe aMtaradivaesu gabbhavakkaMtiyamaNussANaM ceva uccAresu vA 1 pAsavaNesu vA 2 khelesu vA 3 siMghANesu vA 4 vaMtesu vA 5 pIttesu vA 6 pUesu vA 7 soNIesu vA 8 sukkesu vA 9 sukkapuggalaparisADesu vA 10 vigayajIvakalevaresu vA 11 - iththipurIsasaMyogesu vA 12 nagaranidhavaNesu vA 13 sabbesu ceva asuiThANesu vA 14 itthaM NaM saMmucchimamaNussA samucchaMti aMgulassa asaMkhijabhAgamittAe ogAhaNAe asanI micchadiTThI sabAhi paJjattIhiM apajattagA aMtomahuttAuyA ceva kAlaM kareti se taM samucchimamaNussA // isa pATha ke lekhe to mukhapatti sadA mukha bAMdha rAkhe to thukAdika mukha kI maila teM bhIje to paMceMdrI jIvA kI hiMsyA lAgeM / taba kahe- mukha kI bApha garma chai / mukhapattI ko sadA bApha lAge chai / ima jIva nahI paDade / tisakA uttara Age kahe chai. (123) A pAThanA hisAbe to mohapatti sadA moDhe bAMdhI rAkhe te thuMka vagere moDhAnA melathI bhInI thAya to paMcendriya jIvonI hiMsA lAge. tyAre sAmo pakSa kahe moDhAnI bASpa garama che. mohapattine sadA bASpa lAge che. ema jIvo utpanna thAya nahi. Ano uttara AgaLa Ape che. sA.pA.24 pannavaNA pada 1 samucchimamaNussANa bhaMte kiM sItajoNi usiNAjoNI sItosINAjoNI ? goyamA ! tivihA joNI // ihA vItarAge tIno joNI kahe che / to mukhapattI bhIjI hoi tIno jonake bIca chai / isa vAsate mukha baMdhaNe meM paMcedrI jIvA ko ghAta thAya cha / taba kahai - thukameM nahi paDade / teto 1khaMdhAra kI gatI me paDe chai / thuka kA nAma khela nahI / tIsakA uttara Age pATha dekhAve che. (124) mA vaat2|| 29 // yonI 4ii che. zIta, 79! mane mizra. 1 zleSma, kapha / 24 * mohapattI carcA Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohapatti bhInI thAya. bhInI thaI hovAthI traNa yonimAMthI ekamAM che. A mATe moDhe bAMdhavAmAM paMcendriya jIvano ghAta thAya che. tyAre sAmo pakSa kahe thuMkamAM utpanna nathI thatA te to glekha kapha vageremAM utpanna thAya che. thuMkanuM nAma khela nathI tenA uttaramAM AgaLano pATha batAve che. sA.pA.25 Avazyaka suhumehiM khelasaMcAlehiM // thukapramukha mAMhi bharI nIco jAya te AgAra dhyAna madhye tasottarI kI paTTI madhye joi lejo / mata pakha choDa ke jJAnadRSTI karIne dekha jo / eha suSama khela yUMka che ke khaMdhAra che ? bhavya jIvo ! jina AjJA vinA samakita nathI / samakita vinA mokSa nathI / he bhavya jIvo ! tuma mAna mata karo / ima na vicAro-hamArI ghaNe dInA kI saradhA che / jaba khabara paDe taba hI prabhu kI AjJA ArAdhana meM kalyANa che. thuMka vagere aMdara bharAIne nIce jAya te AgAra dhyAnamAM-kAusagnamAM tassa- uttarI nA pAThamAM joI lejo. mata pakSa choDIne jJAna daSTie karIne jojo - A sUkSma khela thuMka che ke baMdhAra che ? bhavya jIvo ! jinAjJA vinA samakita nathI. samakita vinA mokSa nathI. he bhavya jIvo ! tame mAna mata karo. ema nahi vicAro ke amArI ghaNA divasonI zraddhA che. jyArathI khabara paDe tyArathI bhagavAnanI AjJAnI ArAdhanAmAM kalyANa che. sA.pA.26 prazna vyAkaraNa sUtramAM saMvara dvAra 1 appegaiyA khelosahipattANaM // uvavAisatramadhye // khelosahipattANaM // gADhI hoya te auSadhI thAya paraMtu thuka oSadhI na thAya / he Aryo ! eha sIkha tuma kINa pAso dhArI he ? devAnupIyA ! jekara tuma kara sakatA nahI to suddha parupaka thAo / zrutajJAna kI sevA karo / kisI bhava aMtara meM cAritra prApta hoya jAvegA / / koI sAdhuno khela-mukhanuM thuMka te auSadhI samAna che. ahi 28 labdhimAMthI thuMka vagere mukhano mela badhuM levuM ane thuMka na levuM AvI tamArI zraddhA pramANe to mukhamAMthI kaphano gaThTho kADhIne koI lagADe to auSadhI kahevAya. khela jenA mukhanuM thuMka ja auSadhI samAna che. tamArA mata pramANe to gaThTho hoya to auSadhi thAya paNa thuMka hoya to auSadhI na thAya, he Aryo ! A zIkha tame konI pAsethI lIdhI che ? he devAnuM priya ! je tame karI na zako to zuddha prarUpaka thAva. zrutajJAnanI sevA karo jethI koIka bhavAntaramAM cAritra prApti thaI jaze. mohapattI carcA * 25 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA.pA.27 uttarAdhyana-22 ||thaa-43 : kusIlaliMgaM iha dhAraittA isIjhayaM jIvIya bUhaittA asaMjae saMjayalappamANe viNidhAyamAgacchai se ciraMpi // piNa ihAM to rajoharaNAdika yatinuM vesa leNA / paraMtu mukha baMdhaNA to yatikA vesa:ruSIyAM kI dhajA to ihAM nahi kahI / tathA suddha munIkA aru pasaththekA vesa eka sarIkhA che / saradhA tathA karaNI meM phera che / paraMtu ima natI kahyA-muni kA mukha baMdhyA hoya tathA pasaththe kA mukha khullA hoya / eha toM moTI bhUla che - jauNase ASade hai - e mAharo sAdha, eha mAharo pujya yatI / sAdha ekecha nAma aneka che / tIsaneto esI bAta baNAi-pitA aru bApa do baNAya hai / ajJAna ! terI mahimA kA pAra nahI / esI moTI bhUla che. ahIM to rajoharaNa vagere yatino veza levo. paraMtu mukha bAMdhavuM te yatino veza-RSionI dhajA to ahIM kahI nathI. zuddha muni ane pAsatthAno veza eka sarakho che. zraddhA tathA karaNImAM pharaka che. paraMtu ema nathI kahyuM ke muninuM moTuM bAMdheluM hoya ane pAsatthAnuM moDhuM khulyuM hoya. e to moTI bhUla che. jeo A pramANe kahe che, A mAro sAdhu, A mAro pUjya yati. sAdhu eka che nAma aneka che. teoe to AvI vAta karI - pitA ane bApa judA karI lIdhA che. te ajJAna ! tArI mahimAno pAra nathI. AvI moTI bhUla che. sA.5.28 marAvatI zata:-2 6deza 2 : . tahAruvehi kaDAIhiM therehiM saddhiM vipulaM pavvayaM saNiyaM 2 duruhai mehaghaNasannigAsaM devasannivAyaM puDhavIsIlApaTTayaM paDilehai2ttA uccArapAsavaNabhUmI paDilehaizttA 2 dabbhasaMthArayaM saMtharaizttA puratthAbhimuhe saMpaliyaMkaNisanne karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu evaM vayAsI nanotthuNaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAva saMpattANaM // isa pATha ko dekha ke ekake ima kahe che - dono hAtha joDa ke mAthe ko lagAve to mukha khulA rahe / jekara mukha DhAMke to mAMthe aMjalI na karI sake / esI kujugta karI mukha baMdhaNA thApe cha / uttara-tehane pUchIe-ihAM to uccAravaDInItI, bhUmI kA dekhIne pIche saMthArA karayA / 26 * mohapattI carcA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phera anukrame eke karIte pIche bIjA bola kahyA hai / e sarva krIyA ekaThI ekahIbAra karI che ? taba kahe - eka kAma karake pIche bIjA kAma karayA / to he Arya ! pahelI be hAtha joDI mAthe Avartana karI ne pIche mukhapattIsetI mukha DhAMkIne namuththuNaM karayA / isameM kyA saMdeha hai ? tuma vicArI jovo / mata pakSa meM kucha sAra nahI / tattva sodho iti. A pAThane joIne keTalAka ema kahe che. banne hAtha joDIne mAthe lagADo to moDhuM khulluM rahe. jo moDhuM DhAMke to mAthe aMjalI na karI zake. AvI koI kuyukti karIne moTuM bAMdhavAnuM sthApe che. uttara - tene pUchIe ahIM vaDI nIti, bhUmi joIne pachI saMthAro karyo. anukrame eka eka karIne pachI bIjA bola kahyA che. e badhI kriyA eka sAthe eka ja vAra karI che ? tyAre kahe eka kAma karIne bIjuM kAma karyuM che. to he Aryo ! be hAtha joDI mAthe Avarta karIne pachI mohapattithI moTuM DhAMkIne namutyu karyuM. AmAM zuM saMdeha che ? tame vicArI jojo. mata pakSamAM koI sAra nathI. tattva zodho. sA.pA.28 nizItha sUtra dezo-: je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDIyAe appaNo daMte Aghaseja vA / AghaseMtaM vA sAijai je bhikkhu mAuggAmassa mehuNavaDIyAe appaNo daMte sIodagavIyaDeNa vA ucholeja vA padhoeja vA ucholaMtaM vA padhoeMtaM vA sAijai // jekara mukha baMdhyA hoyA hotA to dAMta ghase te tathA dhove te kyAM saMgAra hotA ? tathA istrIyAdika dekha ke kyA khUsI ho ? / / jo moDhuM bAMdheluM hoya to dAMta ghase te ane dhove te zeno zRMgAra thAya ? tathA strI vagere joIne zuM khuzI thAya? sa..4.30 mizitha sUtra deza-15 : je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDIyAe appaNo daMte phUmeja vA raena vA phUmataM pA raetaM vA sAijai je bhikkhu vibhUsAvaDiyAe appaNo daMte AghaMseja vA paghaMseja vA AghaMsaMtaM vA pasaMtaM vA sAijai je bhikkhu vibhUsAvaDiyAe appaNo daMte sIodagavIyaDeNa vA usINodagavIyaDeNa vA ucholeja vA padhoejja vA ucholaMtaM vA padhoeMtaM vA sAijai 40 je bhikkhu vibhUsAvaDiyAe appaNo daMte phUmeja vA raeja vA makheja vA phUmaMtaM vA rayaMtaM vA makhaMtaM vA sAijai // jekara mukha baMdhyA ho yA hotA to dAMta ghase te tathA dhoye te tathA mohapattI carcA * 27 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMge te kyAM zRMgAra hotA ? tathA strIAdika dekha ke kyA rAgI hotI ? isa pramANate ehI saMbhava hotA hai - muni ke mukha ko mukhapattI baMdhI hoi nathI / ehI spaSTa hoyA / buddhIvaMta hovegA so vicAra karegA / mata 1jaMgIto mata meM rAtA chai / tIsakoM joga ajoga vastu na suje / tIsakA koi doSa nathI / tIsako mata rupaNI bhaMga caDI hoi chai / te vApaDA kyA kare ? paravasa hoya rahyA che. jo moDhe bAMdhyuM hoya to dAMta raMge to zeno zRMgAra thAya? tathA hoThonA sUtro 30 thI 34 dAMtanI jema ja kahevA. A pramANathI munine moTuM bAMdhyuM hotuM nathI. jo moDhuM bAMdhyuM hoya to dAMta ghase, dhuve, tathA raMge te zeno zRMgAra thAya? tathA strI vagerene joIne zAthI rAgI thAya. A pramANathI A ja saMbhave che ke munine moDhe mohapatti bAMdhI hotI nathI. A ja spaSTa thayuM. buddhimAna haze te vicAra karaze. mata kalahakArI to matamAM ja rAce che. tene yogya ayogya vastu na suje. teno koI doSa nathI. tene mata rUpI bhAMga caDhI che. te bApaDA zuM kare? paravaza thaIne rahyA che. sA.pA.31 mAyAsaMga zruta dha-1 adhya. 8 6deza-7 : je bhikkhU acele parisIe tassa NaM bhikkhussa eyaM bhavati cAemi ahaM taNaphAsaM ahiyAsittae sIyaMphAsaM ahiyAsittae teuphAsaM ahiyAsIttae evaM daMsamasagaphAsaM ahiyAsittae egaMtare annatare viruvaruve phAse ahiyAsittae hirIpaDIchAdaNaM ca ahaM No saMcAemi ahiyAsittae evaM se kappai kaDibaMdhaNaM dhArittae // ihAM colapaTTA kahyA che / kaDiko baMdhaNA kahyA che / ane mukha vastra kahyA che dasa vekAlaka tathA aMgaculIe madhye / to mukha vastra hAtha meM rakhaNA kahyA che mukha ko bAMdhaNA to kIte kahyA nathI / __tathA phera yukta uDAve che - jo mukhapattI ko DorA nahI cAlyA to rajoharaNe kA DorA kahayA cAlyA che ? te pATha Agala kahe che. ahIM colapaTTo kahyo che te keDe bAMdhavAno kahyo che ane mukhavastra kahyuM che. dazavaikAlIka tathA aMgaculIkAmAM to mukhya vastra hAthamAM rAkhavAnuM kahyuM che. moDhe bAMdhavAnuM kayAMya kahyuM nathI. 1 mata ke lie jaMga-laDAI karane vAle / 28 * mohapattI carcA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA pharI yukti uThAve che je mohapattino doro kahyo nahi ane cAlyo to raharaNano doro kahyo ane cAlyo che ? te pATha AgaLa kahe che. sau.5.32 nizIthasUtra-6dezo-5 prazna-73 : je bhikkhU rayaharaNassa paraM tiNhaM baMdhANaM dei deyaMtaM vA sAtijai // isa pATha ke aNusAra rajohaNaMkoM tINa baMdhaNa hoya / paraMtu mukhapattI ko DorA ketalA pAve ? dU pAve kI iga pAve ? DorA pAvaNA hove to sUtra meM lIkheM / jaina ke sAdhune mukha baMdhaNA nahi to marajAda kAhe ko likhaNI thI ? buddhivaMta to vicAra kare / mata jaMgI to mata kI 1gumameM samajatA nathI / iti tattvaM / eka kahe che - jo mukhapattI kA DorA nathI kahyA toM cAdarakA DorA kahyA kaheyA che ? te pATha kahe che / / A pAThanA anusAre rajoharaNane traNa baMdhana hoya. paraMtu mohapattine dorA keTalA joDAya ? be ke eka ? doro joDAto hoya to sUtramAM lakhata. jainanA sAdhune moTuM bAMdhavuM nathI to maryAdA zA mATe lakhe ? buddhimAna to vicAra kare. mata kalahakArI to matanA nazAmAM samajatA nathI. iti tattva. eka kahe che - je mohapattinA dorA nathI kahyA to cadaranA-cAdaranA dorA kyAM kahyA che? uttara - nizItha sUtrano pATha AgaLa kahe che. sA.pA.33 nizIthasUtra - 6deza-1 prazra-32 : je bhikkhu appaNo eggasa aTTAe suinjAittA aNNamaNNassa aNupadei aNupadeMtaM vA sAijai 28 je bhikkhu paDihAriyaM suiM jAittA vatthaM sIvissAmI pAyaM sivati sivvaMtaM vA sAijai // inA pATha ke lekhe to vastra tathA pAtrAM ko sIvaNAM kahayA / mukhapattI ko baMdhaNA tathA tAgA to kite kahayA nathI / aru paraMparA kI rItapaNaM dIsatI nathI / lyaukAM vico TuMDIe nIkale chai so laukeMbI mukha nathI bAMdhate / sUtra madhye ima kahyA che-paraMparAya kisakoM kahie ? jauNasI sudharmAsvAmIte calI Ave te paraMparAya kahIe / aru jo koi ApaNI ichAseMtI paraMparAya thApa leve to jUThI paraMparAya cha / te paraMparAya jinadharmI 1. ghamaMDa meM / mohapattI carcA * 29 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko pramANa karaNI joga nahi / so vaMgacUlIe meM kahyA che-do hajAra barasa kA bhasamagraha utaryA aru tInasete tIsa barasa kA dhumaketu graha sUtra tathA saMgha upara lagyA / tIsakA eha phala hoyA jaNAya chai-paraMparAya rahita gacha tathA kuliMga kA vartaNA tathA sUtra kI hIlaNA ke karanevAlai bhIkhArIyA kI utpattI thai / so aMgacUlIe vaMgacUlI madhye joi lejo / mata pakhameM sAra nathI / prabhu vacana pramANa karo / saMsAra taro / jaise nasItameM dAtAkA pATha chai te joi hoThA kA pATha chai-hoTha ghase te tathA dhove to tathA raMge vAraMvAra meM dhove raMge te piNa jANe leNA-mukha baMdhyA hove to hoThA kI kyA sobhA hove te vicAra sukSama dRSTI jJAnadRSTI karake vicAro / sAghu grISama rutameM eka colapaTTA rAkhe tathA nagana hoya jAve te pada nivI che || A pAThanA pramANe to vastra tathA pAtrane sIvavAnuM kahyuM che. mohapattine bAMdhavAnuM tathA doro to kyAMya kahyo nathI. ane paraMparAnI rIta paNa dekhAtI nathI. loMkAmAMthI TuDhIyA nIkaLyA che te loko paNa moMDhuM bAMdhato nathI. sUtramAM ema kahyuM che. paraMparA kone kahevI ? je sudharmAsvAmIthI cAlI Ave che te paraMparA kahevI ane je kaMI potAnI IcchAthI paraMparA sthApI le che to te jukI paraMparA che. te paraMparA jainadharmIne pramANa karavI ucita nathI. te vaMkacUlIkAmAM kahyuM che. 2000 varSano bhasmagraha utaryo ane 333 varSano dhUmaketu graha sUtra tathA saMgha upara lAgyo tenuM A phaLa thayuM lAge che. zuM lAge che ? paraMparA rahita gaccha tathA kulIMganuM vartavuM tathA sUtranI halanA karavAvALA bhIkhArIonI utpatti thaI te aMgaculIkA ane vaMkacUlIkAmAM joI leje. mata pakSamAM sAra nathI prabhu vacana pramANa karo. saMsAra taro. jevo nizIthamAM dAMtano pATha che te joIne hoThono pATha che. hoTho ghase, dhove, raMge, vAraMvAra dhove, raMge te paNa jANI levuM. mukha bAMdheluM hoya to hoThonI zI zobhA thAya ? te vicAra sUkSmadaSTi jJAnadaSTie karI vicAro. - sAdhu grISma RtumAM 1 colapaTTo rAkhe tathA nagna thaI jAya te pATha lakhIe chIe. AcArAMgasUtra aMdha-1 adhya. 8 sA.pA.34 AcArAMgasUtra. saMgha 1 - adhya. 8 - uddezo-5 jAva gimhe paDivanne ahAparijunnaM vatthaM pariTThavejA 2 egasADe aduvA acele lAghavIyaM // 9. Tipradeza - nara che ! 30 * mohapattI carcA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ihAM sAdhu ko eka vastra rAkhaNA kahayA tathA nagana hoNAbI kahayA cha / ane rajoharaNa tathA mukha vastra doya upagaraNa to sAdhu ko choDane kaheM nathI / jekara sAdhu 1teDate nagana hove mukha baMdhyA hoyA nathI aru hAtha vISe mukhavastra hove to ghaNI loka niMdyA nahi karade / kIsa vAste ? jo nagana aura phakIra bI ghaNe hote he / eha vyavahAra to jagata meM prasiddha che / paraMtu mukha baMdhyA hoyA hove teDate nagana hove e vyavahAra to ghaNA niMdanIka che / zIvadharmI bI joNase vanavAsa aMgIkAra karade he so mukha ko baMdhade he uNAkI saMgyA bANapasthata cha / paraMtu te phakIra teDate nagana nahI hote / teDameM laMgoMTI rakhade he / tathA vagaDA meM tathA rAnameM unAko koNa dekhadA he ? jekara muni kA mukha baMdhyA hoyA hove teDate nagana hove to loka ghaNI niMdyA kare / kahe- re ! dAridrI ! bhraSTa ! ehavA koi jagata meM ora bI che ? teDate nagana aru mukha baMdhyA / aru kahetere ko aura vastra nahIM mile to joNasA vastra tume mukha ko baMdhyA che te vastra mukhate khola ke teDameM pAvo / isate ehI saMbhava hove che-mukha baMdhyA 2vANA jainakA nahi / eha pratyakSa bhaMDI che / triloka pUjya muni kA eha bhaMDikAri bANA prabhu na kahe / eha bANA to pratyakSa 2bhaMDa cISTA rupa che / te muni aMgIkAra kare ? apitu na kare / mata pakha choDa ke vicAro / prabhujInI AjJA pramAna karo / saMsAra taro / bharama meM mata paDo / gurAMkA upadeza hai- he bhavya jIvo ! tuma saMkA mata karo / mukha baMdhaNA to munI ko kise zAstra meM dekhyA tathA suNyA nahI / to saMkA kisa vAste rakho cho ? || ahIM sAdhune eka vastra rAkhavAnuM kahyuM che tathA nagna thavAnuM paNa kahyuM che tathA rajoharaNa ane mohapatti A be upakaraNa to choDavAnuM kahyuM nathI. jo sAdhu keDathI nagna thAya ane moTuM bAMdhyuM na hoya ane hAthamAM mohapatti hoya to loka bahu niMdA na kare. prazna-zA mATe ? kAraNa ke nagna ane phakIro ghaNA thAya che. A vyavahAra to jagatamAM prasiddha che. paraMtu moTuM bAMdheluM hoya ane keDathI nagna hoya A vyavahAra ghaNo niMdanIya che. zivadharmIo paNa jeo vanavAsa svIkAre che teo moTuM bAMdhe che. teonI saMjJA vAnaprastha che. paraMtu te phakIra keDamAMthI nagna nathI hotA. keDamAM laMgoTI rAkhe che tathA vagaDAmAM ke raNamAM temane koNa 1 kATe-kamara se / 2 veSa / mohapattI carcA * 31 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jove ? koI jotuM nathI. je muninuM moTuM bAMdheluM hoya keDe nagna hoya to loko ghaNI niMdA kare. kahe - zuM ? are ! daridrI bhraSTa AvA koI jagatamAM bIjA paNa che ? je keDe nagna ane moTuM bAMdheluM hoya ane kahe tamane bIju vastra maLatuM na hoya to je vastra te moDhe bAMdhyuM che te vastra moDhethI kholIne keDe lagADI de. tethI to A ja saMbhava che. mukha bAMdhelo veza jainano nathI A pratyakSa viMDabanA che. * traNa lokanA pUjya munino A viDaMbanAkArI veza prabhu na upadeze. A veza to pratyakSa bhAMDanI ceSTA rUpa che. te muni aMgIkAra kare ? arthAtu na ja kare. matapakSa choDIne vicAro. prabhunI AjJA pramANa karo. saMsAra taro. bhramamAM na paDo. guru bhagavaMtano upadeza che, he bhavya jIvo ! tame zaMkA na karo. mukha bAMdhavuM to munine koI zAstramAM joyuM tathA sAMbhaLyuM nathI. to zaMkA zA mATe rAkho cho ? sA.pA. 35 uttarAdhyayana 20: tattha so pAsai sAhuM saMjayaM susamAhiyaM nisanaM rukkhamUlaMmi sukumAlaM suhoiyaM 4 tassa rUvaM tu pAsittA rAiNo taMmi saMjae acaMtaparamo AsI aulo ruvavimhao 5 aho vanno aho ruvaM aho ajassa somayA aho khaMtti aho mutti aho bhoge asaMgayA 6 // anAthI muni ko dekha ke rAjA zreNIka Azcarya pAmyA kaheNa lagA-aho ! AzcaryakArI isa sAdhu kA rupAdika che / eha puruSa to bhogavaMta cAhI / isake bhoga kA saMga nahI / jekara anAthImunikA mukhabaMdhyA hoyA hotA to prathama rAjA ima kahItA-eha puruSa ehavA rupavaMta che-eNe puruSe mukha kAhe ko baMdhyA che ? eha pATha jotA to ehI saMbhava hove che-anAthI muni kA mukha baMdhyA hoyA nathI / jo koi kahe chamuniko mukhabaMdhake vicaranA cAhIe te puruSa utsUtra bhASI che / ese uttama puruSAM kA ehavA bANA na hoi / AtmArthi hoya te vIcArajo. anAthI munine joIne rAjA zreNika Azcarya pAmyA ane kahevA lAgyA - aho AzcaryakArI A sAdhunuM rUpAdi che. A puruSa to bhogI hovo joIe paraMtu Ane bhogano saMga nathI. je anAthI muninuM moDhuM bAMdheluM hota to prathama rAjA Ama kaheta. A puruSa AvA rUpAlA che, A puruSe moTuM zA mATe bAMdhyuM che ? A pATha jotAM to e ja saMbhave che. AnAthI munine moTuM bAMdheluM hatuM nahi. je koI kahe che, munine moTuM bAMdhIne vicaravuM joIe te puruSa utsutra bhASI che. AvA uttama puruSano Avo veSa na hoya. je AtmArthI ho to vicArajo. 32 * mohapattI carcA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA.pA.36 uttarAdhyayana sUtra adhya 19 maNirayaNakuTTimatale pAsAyAloyaNe Tio Aloei nayarassa caukkatiyacaccare aha tattha aicchaMtaM pAsei samaNasaMjayaM tavaniyamasaMyamadharaM sIlaDDUguNaAgaraM taM dehai miyAputte diTThIe aNimisAe u / kahiM mannerisaM rUvaM diTTha puvvaM mae purA 6 // ihAM mRgAputrane sAdhu dekhyA / jekara sAdhu kA mukhabaMdhA hoyA hotA to prathama mRgAputra ima vicAradA - maine esA mukhabaMdhA rUpa kite dekhyA che paraMtu iNa bhave to dekhyA nahIM / pUrve bhave dekhyA husye / mRgAputra jainI to jAtIsamaraNa thayA pIche hoyA che / prathama to sAdhu ko olakhatA nahI thA / isa vAste muni kA mukha baMdhyA hoyA hotA to mRgAputra kahatA-mukhabaMdhA kuNa che ? jinAkA mukha baMdhyA hoyA che tinAko ajANa loka pratyakSa ehI Akhade hai - re eha kuNa che mukhabaMdho ? isa pramANate jANajo muni kA mukhabaMdhyA hoyA nathI. ahIM mRgAputre sAdhu joyA. jo sAdhune moDhuM bAMdheluM hota to prathama mRgAputra Ama vicArata. meM AvuM mukha bAMdheluM rUpa kayAMka joyuM che. paraMtu A bhave to joyuM nathI. pUrva bhave joyuM haze. mRgAputra jainI to jAtIsmaraNa jJAna pAmyA pachI thayA che. prathama to sAdhune oLakhatA na hatA. A mATe muninuM moDhuM bAMdheluM hota to mRgAputra kaheta - A mukha bAMdhelo koNa che ? jeonuM moDhuM bAMdheluM hoya che teone ajANa loko pratyakSa ema ja kahe che, re e koNa che moDhuM bAMdhelo ? A pramANathI jANajo ke munine moDhuM bAMdheluM hotuM nathI. sA.pA.37 uttarAdhyayana sUtra 18 : mie chubhittA hayagao kaMpillujANakesare / bhIe saMte mie tattha vahai rasamucchio 3 aha kesaraMmi ujjANe aNagAre tavodhaNe sajjhAyajjhANasaMjutte dhammajhANaM jhiyAei 4 apphovamaMDavaMmi jhAyai jhaviyAsave tassAgae mie pAsaM vaha se narAhive 5 aha Asagao rAyA khippamAgaMma so tahiM hae mIe u pAsittA aNagAraM tattha pAsai 6 aha rAyA tattha saMbhaMto aNagAro maNAhao mae u maMdaputreNaM rasagiddheNa ghaMtuNA || ihAM saMyatI mithyAdRSTI thA / teNe aNagAra muni kahineM bolAvyA che / tiNe ima nahi olakhyA - e sAdhu jaina kA che / je muni kA mukha baMdhyA hoyA hotA to rAjA ima jANadA- eha to mukha baMdhyA jaina kA mohapattI carcA * 33 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu che / jaina ke sAdhu to mRga nahI rakhade / ima jANIne calyA jAtA / isa pramANa te bI mukha baMdhyA hoyA saMbhava hotA nathI / te satvaM tattvaM / / (137) ahIM saMyati rAja mithyASTi hato. teNe aNagAra muni kahine bolAvyA che. teNe A pramANe nathI oLakhyA - A sAdhu jainanA che, je muninuM moTuM bAMdheluM hota to rAjA ema jANata ke A to mukha bAMdhelA jainanA sAdhu che. jaina sAdhu to haraNiyAo nathI rAkhatA. ema jANIne cAlyo jAta. A pramANathI paNa moTuM bAMdheluM hoya tevo saMbhava nathI te satya tattva che. sau.5.38 mamatI sUtra zata-15: tae NaM vimalavAhaNe rAyA sumaMgaleNaM aNagAreNaM evaM butte samANe. Asurutte jAva misimisemANe sumaMgalaM aNagAraM tacaMpi rahasireNaM NolAvehiti tae NaM se sumaMgale aNagAre vimalavAhaNeNaM ranA tacaMpi rahasireNaM NolAvie samANe Asurutte jAva misimisemANe AyAvaNabhUmIto paJcurubhatti2 teyAsamugyAeNaM samohaMnihiti satta? payAI paccosakkihiti2 vimalavAhaNaM rAyaM sahayaM sarahaM sasArahiyaM taveNaM teeNaM jAva bhAsarAsiM karohiti // ihAM vimalavAhaNarAjA ke manameM muni ko mAraNe ke bhAva Ave / paraMtu ima nahi vicAryA jo isa mukhabaMdhe ko haNA / jekara mukhabaMdhyA hoyA hotA to ima vicAratA / te vicAratA nathI / mukhapattI mukha ko baMdhI hoi to tIto saDajAtI / utArikA pATha nathI / ima pramANa ehI saMbhava hove cha-muni kA mukhabaMdhyA hoyA nathI / tathA koika ima kaheM che-bhaguparohita ke beTe sAdhu kA mukha baMdhyA hoyA dekha ke bhaya pAmyA cha / te pATha Age dekhAve che te vicArajo. vivecana - ahIM vimalavAhana rAjAnA manamAM munine mAravAnA bhAva AvyA. paraMtu ema nathI vicAryuM ke A mukha bAMdhelAne haNyo. jo mukha bAMdhyuM hota to ema vicArata, paraMtu tevuM vicArato nathI. mohapatti moDhe bAMdhI hota to te samajAta. mohapatti utAryAno pATha nathI. (lakhyuM nathI) A pramANathI e ja saMbhave che - munine mukha bAMdheluM hatuM nahi. tathA koIka ema kahe che - bhRgu purohitanA chokarAo sAdhuonuM moTuM bAMdheluM joIne bhaya pAmyA che. te pATha AgaLa batAve che. te vicArajo. 34 * mohapattI carcA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA.pA. u8 - uttarAdhyayana gAthA-4 : jAijarAmacchubhayAbhibhUyA vimokkhaNaTThA daNa te kAmaguNe virattA // bahi vihArAbhiniviTThacittA saMsAracakkassa ekeka ima kahe che bhRguparohita ne putrAM ko ima kahyA che - he putro ! mukhapattI mukha ko baMdhate heM tinA kA saMga mata karajo / te sAdhu jholIyA vIca churIyA kaTArIyA rakhate hai / bAlako ko mArake khAi jAte he / je koi ima kahe che te to mRSAvAdI che / ihAM to sAdhu ko dekha ke kAma bhogate viratyA kA he / mukhapattI baMdhI to kahI nathI / - ekeka ima kahe che- bharatarAjAne arIsA ghara me kevalajJAna pAyA / devatAne rajoharaNa mukhapattI dinI / tIvAre bharatarAjAne mukhapattI mukha ko bAMdhI / pIche aMteurA vIco hoi neM nikalyA / taba AryadesakIyA rANIyAto rovaNa lagIyA / sAdhu vesa jANI / aru anArya desakIyA rANIyA hasaNa lagIyA, 'sAMga jANI / ima kei2 bholyAM lokAM ko anyaliMga ko sayaliMga darasAve che te Age likhe che / keTalAka ema kahe che bhRgu parohite putrone ema kahyuM che he putro ! mohapatti moDhe bAMdhe che teono saMga karatA nahi ! te sAdhuo jhoLImAM cappu ane kaTArI rAkhe che. bALakone mArIne khAI jAya che. je koI ema kahe che te to mRSAvAdI che. ahIM to sAdhune joIne kAmabhogathI virakata thayA ema kahyuM che. mohapatti bAMdhI to kahI nathI. - keTalAka ema kahe che bharata mahArAjAne ArIsA bhavanamAM kevalajJAna thayuM. devatAoe ogho ne mohapatti ApI. tyAre bharata mahArAjAe mohapatti moDhe bAMdhI. pachI aMtaHpuramAM thaIne nIkaLyA tyAre AryadezanI rANIo sAdhu veza jANIne rovA lAgI ane anAryadezanI rANIo nATaka joIne hasavA lAgI. Ama keTalAka bhoLA lokone anyalIMgane svalIMga karIne batAve che te AgaLa lakhe che. sA.pA. 40 bhaMjudvIpa pannati : tae NaM tassa bharahassa raNNo subheNaM pariNAmeNaM pasathyehiM ajjhavasANehiM lesAhiM visujjhamANAhiM ihApohamaggaNagavesaNaM karemANassa tayAvaraNIjjANaM 1 svAMga, nATaka | mohapattI carcA * 35 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kammANaM khaeNaM kammarayavikaraNakaraM appuvyakaraNaM paviTThassa aNaMte aNuttare nivvAghAe nirAvaraNe kasiNe paDiputre kevalavaraNANadaMsaNe samupatre / taeNaM se bhara kevalI sayameva AbharaNAalaMkAraM omuyai2ttA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM kareti2ttA AdaMsagharAo paDinikkhamai 2ttA aMteuramajhamajheNaM nigacchai 2ttA dasahiM rAyavarasahassehiM saddhiM saMparivuDe viNIyaM rAyahANi majhaMmajheNaM nigacchai 2ttA majhadese suhaMsuheNaM viharairattA // ihAM mukhabaMdhaNe kA nAma bhI nathI / pATha tathA artha meM jainadharmi ko prathama vicAra ke pache bolaNA jogya che / adhikA ochA bolaNA jogya nahI / jaina nAma dharAve aru manokalpita bAtA kare jainI nahI 1 phainI jANajo / ekeka ima kahe che jima sakra iMdra khulle mukhe bole che taba sAvadya bhASA bole che / jaba sakra iMdra mukha DhAMka ke bole che taba niravadya bhASA bole / te pATha Age likhIe che / ahIM moMDhuM bAdhavAnuM nAma paNa nathI. sUtra tathA arthamAM jainadharmIe prathama vicAravuM pachI bolavuM ucita che. adhika ochuM bolavuM ucita nathI. jaina nAma dharAve ane manokalpIta vAto kare te jainI nathI nI-vAyaDo jANavo. koIka ema kahe che ke zakra-Indra ughADe moDhe bole tyAre sAvadha bhASA bole che. jyAre zakra-Indra moDhuM DhAMkIne bole che tyAre nirvadha bhASA bole che. te pATha AgaLa lakhIe chIe. sA.pA. 41 bhagavatIka zata 18 uddeza - 2 : sakke NaM bhaMte ! devIMde devarAyA kiM sAvadyaM bhAsaM bhAsati ? aNavajraM bhAsaM bhAsai ? goyamA ! sAvajraMpi bhAsaM bhAsai aNavajaM pi bhAsaM bhAsai / se keNaNaM bhaMte ! evaM buccai sAvajjapi jAva aNavajjaM bhAsaM bhAsati goyamA ! jAhe NaM sakke devIMde devarAyA suhumakAyaM aNijUhittANaM bhAsaM bhAsai tAhe NaM sakke devIde devarAyA sAvajjaM bhAsaM bhAsatti, jAhe NaM sakke deviMde devarAyA suhumakAyaM nijuhittANaM bhAsaM bhAsati tAheNaM sakke deviMde devarAyA aNavajaM bhAsaM bhAsai, se teNaTTeNaM jAva bhAsati / sakkeNaM bhaMte ! devIde devarAyA kiM bhavasiddhie 1 vAtUla / 36 mohapattI carcA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhavvasiddhie sammAdiTThie micchadiTThie evaM jahA mouddesae saNaMkumAre jAva No acarIme // jima mukha Dhake te sakariMdra kI bhASA niravadya thai tima mukha Dhake te aura kI bhASA nivaradya jANate hai ? tinA ko puchaNA / tere kahaNa mujaba mukha Dhaka ke bhAve kiseko chedabhedakArI bhASA bolate sarva niravadya bhASA hoi cAhIe ? ihAM to iMdrakA prabhujIne upayoga Adika liyA che paraMtu sarva jIvA kA ihAM adhikAra nathI / tathA sakariMdra ke bhavasiddhiyAdika 6 bola cokhe kahe che tIma sarva ke 6 bola cokhe mAnate hovege ? ihAM kathana sakariMdra AsarI che / aura AsarI ihAM kathana nathI / mata kadAgraha choDake jovoge to sarva padArtha samaja meM AvegA / iti tattvaM / / jema mukha DhAMkavAthI zukra-IndranI bhASA nivedya thaI tema mukha DhAMkavAthI bIjAnI bhASA nirvadya sAmo pakSa jANe che. teone pUchajo ! tArA kahevA mujaba mukha DhAMkIne bhAvathI koIne chedabhedakArI bhASA bole che te sarva nirvadya bhASA hovI joIe ? ahIM to IndranA bhagavAne upayoga vagere lIdhA che. paraMtu badhA jIvono ahIM adhikAra nathI. tathA zakra IndranA bhavasiddhika vagere cha bolo. cokhkhA kahyA che tema badhAnA cha bolo cokhkhA mAnatA hazo ? ahIM kathana zake Indrane AzrIne che. bIjane AzrIne ahIM kathana nathI. mata kadAgraha choDIne jozo to badhA padArtho samajamAM Avaze. sa.55.42 satata sUtra varga-3, madhyayana-8 : ____esa NaM bho ! gayasukumAle apatthiapatthie jAva parivajite jeNaM mama dhUyaM somasIrie bhAriyAe attayaM somaM dAriyaM adiTThadosapatitaM kAlavattiNiM viSpajahittA muMDe jAva pavaie, taM seyaM khalu mamaM gayasukumAlassa kumArassa veraNijAtaNaM karettae // ihAM somilabrAhmaNane gajasukamAla ko zira muMData kahyA paraMtu ima nahi kahyA-merI beTI ko choDa ke e mukha baMdhake masANamAMhi khaDA che / jekara mukha baMdhyA hoyA hotA to prathama ehI kahitA-ehi gajasukamAla masAName mukha bAMdhI khaDA che | eha sukSama dRSTI deke dekho to sAca juTha dIrogA / cAMdaNe pAsa aMdherA khaDA nahi rahatA te jANajo. ahIM somIla brAhmaNe gajasukumAlane mAthe muMDelo kahyo. paraMtu ema nathI mohapattI carcA * 37 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM mArI dIkarIne choDIne moTuM bAMdhIne smazAnamAM Ubho che. je moTuM bAMdheluM hota to prathama A ja kaheta - A gajasukumAla smazAnamAM moTuM bAMdhIne Ubho che. A vAta sUkSma dRSTi ApIne juo to sAcuM juThuM dekhAze. cAMdanI pAse aMdhAruM UbhuM rahetuM nathI te jANazo. A pATha aMgaculIyAmAM joI lejo. Au.5.43 aMga yUliyA sUtra pubdhi pattiM pehiya vaMdaNaM dAo // ihAM mukhavastra ke sAtha mukhaDhAMkaNA kahyA hai / jekara mukhapattI mukhako baMdhI hoithI to phera mukha DhAMkaNA kisa vAste kahyA cha ? mata kadAgraha choDake vicAra karanI joga che / mata bhUlo / tattva samajo / jima samakita pAmo. ahIM mohapattithI moTuM DhAMkavAnuM kahyuM che - je mohapatti moDhe bAMdhelI hota to pharI moDhuM DhAMkavAnuM zA mATe kaheta ? mata kadAgraha choDIne vicAra karavo ucita che. bhulo nahi tattva samajo. jethI samakita pAmo. sau..44 // sUtramA yUliyA : ___ tao sUrihiM tadAnuNNaehiM piTTovarI kuppariviTTiehiM rayaharaNaM ThAvittA vAmakarAnAmiyAe muhapattiM laMba dharittu // ihAM mukhapattI hAtha viSe rakhaNI kahi paraMtu mukhako baMdhaNI to kIte kahi nahi / jekara dIkSA same gurAMne ziSya ke hAtha meM mukhavastra rakhyA to pIche te mukhako baMdhaNe kI AjJA kIne dInI ? vIcArI jojo | vicAra vinA te jamAlI nInhava thayA / aura kI kyA bAta hai ? koi kahe che- mukhapattI kahI che tIsate sadA mukhako baMdhe cha / uttara- rajoharaNA kahyA che tisake sAtha sadA rajaharaNI cAhie / jekara raja kAma paDe te pUjaNI che to kAma paDe te mukha DhAMka leNA / sadA DhAMkaNe kA kucha kAma nathI / he ! bhavya jIvo ! khecA tANameM kucha sAra nahI. ahIM mohapatti hAthamAM rAkhavAnI kahI paraMtu moDhe bAMdhavAnI kyAMya kahI nathI. jo dIkSA samaye gurue ziSyane hAthamAM mohapatti ApI to pachI te moDhe bAMdhavAnI AjJA koNe dIdhI - ApI ? vicArI je vicAra vinA to jamAlI nindava thayo. to bIjanI zI visAta che? 38 * mohapattI carcA Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI kahe che - mohapatti kahI che tethI to sadA moDhuM bAMdhe che ? Ano uttara - rajoharaNa kahyuM che tethI sadA pUMjavuM pramAjavuM joIe. jo pUMjavAnuM kAma paDe to pUMjavAnuM che to kAma paDe to moDhuM DhAMkavAnuM che. sadA DhAMkavAnuM kaMI kAma nathI. he bhavya jIvo ! kheMcatANamAM kazo sAra nathI. sA.pA. 45 mahAnizItha yUsIDA : koTTiyAe vA muhaNaMtageNa vA viNA irIyaM paDikkame michukaDaM purImahuM vA // ihAM piNa kannA viSe mukhapatti thApavAnA DaMDa kahyA che / isa pramANate hI saMbhava hotA he mukha baMdhaNA che te ApaNA chaMdA che / zIzya kahe che - svAmIjI ! gautamajIne mRgArANI ke kahesetI mukha baMdhyA che te piNa ApaNA chaMdA thayA ? tIsakA uttara - he zIzya ! gautamasvAmIne rANI ke kahete vyavahAra nimitta mukha baMdhyA che / liMga thApana nahI kIyA / kannA viSe tAgA pAyake tathA 'galIyA karAyake to nathI mukha bAMdhyA ? tathA sAdhu kA vesa jANi nahI mukha baMdhyA / jima sAdhu kA sIra dukhete tathA phoDA Adika nikasete bAMdha leve che paraMtu sAdhukA liMga thApana to nathI karato / aba to jauNase mukha baMdhatA hai na so sAdhu kA liMga jANa ke bAMdhate he / tInAkI esI vicAra nathI jo hamAne kAraNe mukha bAMdhyA che / kAraNa vadIta hovegA taba choDa devAMge / kAraNa to kadehi paDatA hai / inAne kAraNa jANI nathI bAMdhyA / inAne to sAdhu kA liMga jANi bAMdhyA che / jauNase nahi bAMdhate tinAko aNaliMgI jANate hai / eha bAta buddhivaMta ko vicAraNI jogya hai / iti tattvaM // ahIM paNa kAna upara mohapatti rAkhavAthI daMDa prAyazcita kahyo che. Aja pramANathI Aja saMbhave che. mukha bAMdhavuM che te potAnI svacchaMdatA che. ziSya kahe che svAmIjI ! gautamasvAmIe mRgArANInA kahevAthI moDhuM bAMdhyuM che te paNa potAnI svacchaMdatA thaI ne ? uttara - he ziSya ! gautamasvAmIe rANInA kahevAthI vyavahAra mATe moDhuM bAMdhyuM che. lIMganuM sthApana nathI karyuM. kAnamAM dorA joDIne tathA cheda karAvIne to moDhuM bAMdhyuM nathI ne ? te pramANe tuM jANa ke mukha bAMdhavuM sAdhuno veza nathI. jema sAdhunuM mAthuM duHkhe athavA phollA Adi nIkaLe to vastra bAMdhI le che. paraMtu sAdhunuM lIMga to sthApana nathI karato ne ? vartamAnamAM to je moDhuM bAMdhe che te sAdhunuM lIMga jANIne bAMdhe che. teone Avo vicAra nathI ke ame kA2Ne moDhuM bAMdhyuM che. kAraNa cAlyuM jaze tyAre choDI daIzuM. mohapattI carcA * 39 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa to kyAreka ja hoya che. teoe kAraNa jANIne nathI bAMdhyuM. paNa sAdhunuM lIMga jANIne bAMdhyuM che. jeo nathI bAMdhatA teone anyalIMgI jANe che. A vAta buddhimAne vicAravI ucita che. sau.58.4% uttarAdhyanasUtra-adhya0 28 prazna-43 : paDiruvayAe NaM bhaMte jIve kiM jaNayai ? paDiruvayAe NaM lAghaviyaM jaNayai lahubhUe NaM jIve appamatte pAgaDaliMge pasatthaliMge visuddhasamatte sattasamiisamatte savvapANabhUyajIvasattesu visasaNijjarUve appaDilehe jiiMdie viulatavasamiisamanAgae Avi bhavai // ihAM sAdhu kA vesa sarva prANabhUta jIvAM ko hitakArI vizvAsakAri bhagavaMte kahyA te kharo / paraMtu mukhabaMdhe vesako dekha ke to pratyakSa jIva ko ahitakArI dIse che- bAlaka Dare che, Dhora bhage che, kutte bhauke che tathA kIse ajANa ke ghara meM pravesa kare che te bAiyA dekha ke AkhadIyA he- he bAi ! e kuNa che mukhabaMdhyA ? isa pramANate ehI saMbhava hotA he-mukhabaMdhA vesa muni kA nahI / muni kA vesa to sAtAkAri he / mukhabaMdhyA vesa to pratyakSa bhaMDIrupa che / esA muni kA vesa prabhu kahe ? apitu na kahe / mata pakha chor3a ke jJAna dRSTI kara dekho / muni to jagata meM pUjyanika che / bhagavaMte apaNe mukhase muni ko pUjya kahyA che / pUjya to tisakoM kahiye jisako jagata pUje / mukhabaMdhA liMga to samyagdRSTI devatAne vAraMvAra niMdyA che te pATha Age lakhIMge che / ahIM sAdhuno veza badhAya jIvone hitakArI vizvAsakArI kahyo che te sAcuM paraMtu mukhadhaMdhA vezane joIne to pratyeka jIvane ahitakArI dekhAya che, bALako bIe che, pazuo bhAge che, kutarAo bhase che tathA koI ajANyA gharamAM praveza kare che tyAre te joIne baheno bole che - he bahena ! A koNa che mukhabaMdho ? A pramANathI A ja saMbhava lAge che. mukhyabaMdho veza munino nathI, munino veza to zAtAkArI che. mukhyabaMdho veza to pratyakSa viDaMbanAkArI che. Avo munino veza prabhu upadeze ? arthAt nahi ja upadeze. mata pakSa choDIne jJAnadeSTi karajo ! muni jagatamAM pUjanIka che. bhagavAne potAnA mukhathI munine pUjya kahyA che. pUjya to tene kahIe jene jagata pUje. mukha bAMdhavuM lIMga to samyagdaSTi devatAe vAraMvAra niMdya che te pATha AgaLa lakhIzuM. 40 * mohapattI carcA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA.pA. 47 Avazya niyukti adhya-ya gAthA-49 : cauraMgula mohapottI ujjue Dabbahatthi rayaharaNaM vosaTTacattadeho kAusaggaM karejAhi // je hAtha madhye mukha vastra kahyA che / Dave hAtha madhye rajoharaNA kahyA che / he bhavya jIvo ! jJAnarupa AMkhAM ughADake dekho / ihAM pratyakSa mukhavastra hAtha madhye kahyA che / eha vacana caudApUrvIkA che / tehanA vacana to zrI naMdIsutra madhye caudApUrvInA racyA te sUtra kahyA che / te pramANa karo / jamAlIne prabhu kA eka vacana uthApyA ehavo vairAgI puruSa dukara kRtyakA karaNevAle ko bhagavaMte 'DubayANaM DaboiyANaM' kahyA / he bhavya jIvo ! tuma bhagavaMta kA vacana uthApake saMsAra samudra kima tarasyo ? ihAM vAda vivAdakA kAma nahI / jima prabhu kI AjJA che tima aMgIkAra karo / Age tumArI icchA / jaisA kAma karoge taisA phala pAvoge iti // jamaNA hAthamAM mohapatti kahI che. DAbA hAthamAM rajoharaNa kahyuM che. he bhavya jIvo ! jJAnarUpI AMkho ughADIne juo. ahIM pratyakSa mohapatti hAthamAM kahI che. A vacana caudapUrvInuM che. temanuM vacana to naMdIsUtramAM caudapUrvInA racelA je sUtra kahyA che te che te pramANa karo. jamAlIe prabhunuM eka vacana utthApyuM. AvA vairAgyavALA puruSane ane duSkara kriyA karavAvALAne bhagavAne DubyANa-DabAIyANaM kahyo. he bhavya jIvo ! tame bhagavAnanuM vacana utthApIne saMsAra sAgara kema tarazo ? AmA vAda vivAdanuM kAma nathI. jevI prabhunI AjJA che tevI svIkAro. pachI tamArI IcchA jevuM kAma karazo tevuM phaLa pAmazo. sA.pA.48 upara pramANenI gAthA jema Avazyaka niryuktimAM che tema ogha niryuktimAM AThamAM saikAnA aMtanI tADapatrIyamAM saMbhavatI gAthA che. cauraMgula mohapattI ujjue Davvahaththa rayaharaNaM vosaTTacattadeho kAusaggaM karejAhi sA.pA.49 Avazyaka avacUrI gAthA-81, 82 cauraMgulamappattaM jANugahiTTA chibovariM NAbhi ubhao kopparadhariyaM mohapattI carcA * 41 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karijja paTTaM va paDalaM vA 81 pubbudiTTe TThANe pAyaM cauraMgulaMtaraM kAuM muhapottI ujjuhaththe vAmaMmi ya pAdapuMchaNayaM 82 // oghaniryukti bhASya gAthA 266 tathA o. ni. gAthA 513 / Avazyaka avacUrI madhye mukhavastra hAtha madhye hyA che / bhASya madhye mukhavastra hAtha madhye kahyA che / sUtra madhye mukhavastra hAtha madhye kA che / Avazyaka niyukti madhye mukhavastra hAtha madhye kahyA che / TIkA oghaniyukti kI TIkA zrI gaMdhastI AcAryajInI kIdhI te madhye mukhavastra hAtha madhye kahyA che / te pramANa karo / tathA mukhapattI bAMdha ke kathA kare che tathA ekeka sadA mukha ko bAMdhe che te koNasA sUtra vico e samAcArI kADhI che ? te batAvo | teha achI bAta che / hama bI pramANa kara levAMge / jekara kise siddhAMta madhye nahI kahyA to tumArI mata kalpanA che / tumArI icchA / jo koi matakadAgrahI nahI hovegA so isa bAta ko pramANa nahI karegA / isa mukha bAMdhaNe madhye guNa eka nathI piNa avaguNa aneka che / he bhavya jIvo ! tuma bujho / zrImahAnizItha sUtra madhye kahyA che- svaliMgate ujjhAya ke annaliMga dhArana karege / taba koika bholA jIva ima bolyA- hamane kucha apanI bAta nathI karI prabhujIne kahayA che sAdhu anyaliMga dhAraNa kara levege tisa vAste hame aMgIkAra kIyA che / he Arya ! eha to tumane achI bAta kahI teto maine sunI paraMtu ehavI tumArI saradhA hovegI / prabhune kahyA che guru kA zizya avinIta hovegA tathA guru ziSya ko sama sUtra nahI paDhAvege tathA sAdhu AraMbhI parIgrahI hovege mata matAMtara ghaNe hovege ityAdika ghaNI pAMcameM kAla kI viTaMbaNA kahI che / paraMtu prabhujIne to isa vAste kahyA che-koi bhavya jIva viparIta samAcArI tathA saraddhA jANIne merI AjJA aMgIkAra karege te saMsAra samudra tarege / jetA kAla jIva kI bhavathItI pariSAka na hoi tihAtAi jIvako dharma saMbaMdhI vIryaulAsa nahI jAgatA / jisa jIvane jIsa gati ko jANA che tisako taisAi parAkrama jAgatA che / isa madhye saMdeha nathI / abhavya ko tathA durbhavI ko kevalI bhASe dharma kI khabara nahI hotI / jaisI kula 42 * mohapattI carcA Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhye jIva upajadA che tisa jAta kulakA rAgI hoya ke ApaNI jaisI kula rIta che tesI ra kula rIta karatA hai / te kula rIta ko dharma karI mAne paraMtu vItarAga kI AjJA rupa tattva pichAne nahI / tathA koi puruSa karma joge ninhava pAse muData huyA / tisako kumata kI mamata paDa gaI / ima vicAre nahI- maine mAtApitAdika sarva saMbaMdhI choDe to mere ko kumatase 1 nIkyA moha che / jauNasA sAcA mArga che te mere ko pramANa che / yata gAthAH 'jesiM kule samuppanne jesiM vA saMvase nare, pamAi luppai bAle annamannehiM mucchie' / he Arajo ! tuma moha mamatA madhye mata paDo / jima sUtra madhye che tima ArAdho pAlo saradho / saMsAra samudra taro / mukhavastra hAthamAMhi rAkhIne sukhe saMjama pAlo / eha vItarAgane kevalajJAname dekhIne sarva jIvA ko hItakArI vANA kahayA che / sAkha uttarAdhyayane / eha to mukhabaMdhaNa rupa bhaMDI utArate lajyA kAMi karo che ? nIca karma chor3a ke uMca karma karaneme to lajyA karanI cAhIe nahIM / kumata choDa ke samata AdaranemeM lajyA kAheko karanI ? kuliMga choDa ke svaliMga dhAraNe mAMheM lajyA kAhe ko karanI ? tathA khara chor3a ke gaja caDane mAMhi lajyA kAhe ko karanI ? tiryaMca vico svarga mAMhi jAve lajyA kAhe ko karaNI ? he bhavya jIvo ! zrI jinasAsaNameM ApaNe mele zrI tIrthaMkarajI mahArAja dIkSA leke tapa saMyama karIne kevalajJAna pAmI samosaraName beThI bArA prakAranI prarSadAmeM upadesa dei caturvidha saMghakI sthApanA karate hai / sAdha sAdhavIyA ko dIkSA dete he / tathA grahastha tathA annaliMgI ko kevalajJAna hoe jAve to piNa sAdhu kA liMga aMgIkAra kare vinA parSadA mAMDI vakhANa kare nahI / to iNa kAla meM koieka kathA meM mukha bAMdhe che pIche khule mukha vicare che mukha khulA tathA baMdhyA hoyA e be liMga pratyakSa jude jude che / iNa meM svaliMga kauNa sA ? aNaliMga kauNa sA ? te vicAravA joie / prathama chedosthApaNI dIkSA deNeM kA adhikArI tirthaMkara che / pIche gaNadharajI mahArAja che / phera AcArya che / phera upAdhyAyajI mahArAja 1 kevala / mohapattI carcA * 43 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA deNe ke adhikArI che / paraMtu je paraMparAya muMData aNagAra AcArya upAdhyAya hoya te dIkSA deNe kA adhikArI che / paraMtu pratyekabuddhI svameva dIkSA leNevAle muni dIkSA nahI detA / sAkha sUtra bhagavatI madhye saMjayA niyaMThyA madhye / paraMtu tirthaMkarajI mahArAja svameva dIkSA leve che paNa te mahA prabhAvika puruSa Apa dIkSA lekara tirtha kA sAdhu nahi hotA / to bIjA koi Apa dIkSA leke tirtha kA sAdhu kahAve che tisako mithyAtI jANavA / ityAdika caracA ghaNI che / paraMtu kahA laga likhIe ? budhIvaMta hovegA so siddhAMta dekhI AdaregA / Avazyaka avacUrImAM mohapatti hAthamAM kahI che. bhASyamAM mohapatti hAthamAM kahI che. sUtramAM mohapatti hAtha mAM kahI che. Avazyaka niryuktimAM mohapatti hAthamAM kahI che. TIkA-oghaniryuktinI TIkA zrI gaMdhahastI AcArya bha. karI che. temAM mohapatti hAthamAM kahI che te pramANa karo. koIka mohapatti bAMdhI vyAkhyAna kare che tathA keTalAka sadA moDhe bAMdhe che te kayA sUtramAMthI A sAmAcArI kADhI che ? te batAvo ! te batAvo to sArI vAta ame paNa pramANa karI laIzuM. je koI siddhAMtamAM nahi kahyuM to tamArI matikalpanA che, tamArI IcchA che. je koI mata kadAgrahI na hoya te tamArI A vAtane pramANa nahi kare. A mukha bAMdhavAmAM eke ya guNa nathI paNa avaguNa aneka che. he bhavya jIvo ! tame bujho ! zrI mahAnizItha sUtramAM kahyuM che ke svalIMgane tyajIne anya lIMga dhAraNa karaze. tyAre koI bhoLo jIva ema bolyo - ame koI navI vAta nathI karI. bhagavAne kahyuM che anyalIMga dhAraNa karaze te mATe ame aMgIkAra svIkAryuM che. te Arya ! A to te sArI vAta karI te to meM sAMbhaLI, paraMtu AvI tArI zraddhA haze ? arthAt na ja hoya. bhagavAne kahyuM che - gurunA ziSya avinIta thaze, guru ziSyane sUtra sArI rIte bhaNAvaze nahi, sAdhu AraMbhI parigrahI thaze, matamatAMtaro ghaNA thaze vagere ghaNI pAMcamA kALanI viDaMbanA kahI che. bhagavAne to A mATe kahyuM che ke koI bhavya jIva viparIta sAmAcArI tathA zraddhA jANIne mArI AjJA aMgIkAra karaze te saMsAra samudra taraze. jyAM sudhI jIvanI bhavasthitino paripAka na thayo hoya tyAM sudhI jIvane dharma saMbaMdhI vIryollAsa nathI jagato. je jIvane je gatimAM javAnuM che tene tevo ja parAkrama jAge che AmAM saMdeha nathI. abhavya ane durbhavyane kevalIe upadezelA dharmanI samaja nathI hotI. jevA kulamAM jIva utpanna thAya che te jAta 44 nohatI varSA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane kulano rAgI thaIne potAnA kulane anurUpa tevI tevI karaNI kare che. te kulanI rItane dharma karIne mAne paraMtu vItarAganI AjJArUpa tattvane oLakhe nahi. te pramANe koI puruSa karma yoge ninjIva pAse dIkSita thayo tene kumatanI mamatA lAgI gaI. ema vicAre nahi meM mAtA pitA vagere saMbaMdho choDyA che paNa mane kumatano mAtra moha che. je sAco mArga che te mane pramANa che. kahyuM che ke - ke jesiM kule samuppanne jesi vA saMvase nare pamAI luppaI bAle annamannehiM mucchie. he Aryo ! tame moha mamatAmAM na paDo. jema sUtramAM che tema ArAdho, pALo ane saddaho. saMsAra samudra taro. mohapatti hAthamAM rAkhI sukhe saMyama pALo. e vItarAge kevala jJAnamAM joIne sarva jIvone hitakArI veza kahyo che. sAkSI uttarAdhyana. A to mukha bAMdhavA rUpa viDaMbanA tajavAmAM lajjA zA mATe karo cho ? nIca karma choDIne ucca karma karavAmAM lajjA karavI joIe nahi. kumata choDIne sumata AdaravAmAM lajjA zA mATe karavI ? kulIMga choDIne svalIMga dhAraNa karavAmAM lajjA zA mATe karavI ? tathA rAsabha choDIne hAthI upara caDhavAmAM lajjA zA mATe karavI ? tIrthaMcamAMthI devalokamAM javAya to lajjA zA mATe karavI ? he bhavya jIvo ! jinazAsanamAM potAnI meLe zrI tIrthaMkara paramAtmA dIkSA laIne tapa saMyama karIne, kevalajJAna pAmI samavasaraNamAM besI, bAra prakAranI parSadAmAM upadeza ApI caturvidha saMghanI sthApanA kare che. sAdhu sAdhvIne dIkSA Ape che. tema gRhastha tathA anyalIMgIne kevalajJAna thaI jAya to paNa sAdhuno veza svIkAryA vinA parSadAmAM besI upadeza Ape nahi. to A kALamAM koIka vyAkhyAnamAM moDhuM bAMdhe che pachI khullA moDhe vicare che. moDhuM ughADuM tathA bAMdheluM thayuM. A banne lIMgo pratyakSa judA judA che. AmA svalIMga kayuM ke anya lIMga kayuM ? te vicAravuM joIe. prathama chedApesthApanIya dIkSA devAnA adhikArI prathama tIrthaMkara che pachI gaNadhara mahArAjA che pachI AcArya ma. pachI upAdhyAya ma. che. sArAMza jeM paraMparAthI dIkSita sAdhu AcArya upAdhyAya thayA hoya te dIkSA ApavAnA adhikArI che paraMtu pratyeka buddha potAnI jAte dIkSA levAvALA bIjAne dIkSA ApatA nathI. sAkha sUtra bhagavatIjImAM 'saMjaya nigaMTTuya'. tIrthaMkara mahArAjA potAnI jAte dIkSA le che. te mahA prabhAvIka che ane tatkAla mana:paryaya jJAna pAme che. te pratyeka buddho paNa cAra jJAnanA dhaNI hoya che. te atIratha pratyeka buddha sAdhunA racelA sUtra kahevAyA. AvA prabhAvika puruSa pote, dIkSA laIne tIrathanA sAdhu nathI hotA. to bIjA koI jAte ja dIkSA laIne tIrathanA sAdhu kahevaDAve che tene mithyAtvI jANavA vigere carcA ghaNI che. paraMtu kyAM sudhI lakhIe ? buddhimAna haze te siddhAMta joI Adaraze. mopattI carcA 45 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA.pA.50 bhagavatI sUtra zataka 9 uddezo-31 : se NaM bhaMte kevalipaNNattaM dhammaM Aghavena vA paNNaveja vA parupeja vA ? No tiNaDhe samaDhe NaNaththa egaNAeNa vAgaraNeNa vA / se NaM bhaMte pavvAvejavA ? muMDAvejavA ? No tiNaDhe samaDhe uvadesaM puNa karejA // bhagavatIzataka 9 uddezA 31 madhye joi lejo // upadeza amuka kaneM dakSA lyo ehavo upadeza paNa kare / iha jinasAsana kI rIta he- samAyaka Adika caritra bIje ko nahI deveM / piNa ApaNI nisarAya siSya nahI kareM / bIjAko dIkSA piNa deve nahI / eha jiNasAsananI rIta he / Agade bahu zruta kahe te pramANa che / hamAre kucha pakSapAta nahI / jekara koi ApaNe mele dakSA leke bIjeko dakSA deke jiNasAsana calAvatA hovegA tisako jJAnI satkAre to kharA / piNa siddhAMtome dekhaNe meM to koi AyA nathI - jo kise meM Apa dakSA lInI te puruSa tIrtha kA sAdhu thayA / ima to dekhyA-svayaMbudhI tathA pratekabudhi Apa dakSA leve he / tinAko atirtha sAdhu kahe he / bhagavatI madhye 25 zataka madhye 'joi lejyo / ihAM carcA ghaNI che / budhivaMta ko vicAra karI joie / iti tattvaM / / upadeza Ape amuka pAse dIkSA lo te pramANe. A jainazAsananI rIta che. sAmAyika vagere cAritra bIjAne nahi Ape. potAnI nizrAe ziSya paNa na kare. A jinazAsananI rIta che. AgaLa bahuzruta kaheze te pramANa che. amane kazo pakSapAta nathI. je koI potAnI meLe dIkSA laIne bIjAne dIkSA ApIne jinazAsana calAvatA haze tene jJAnI bha. kabula rAkhe to sAcuM paraMtu siddhAMtamAM jovAmAM kAMI AvyuM nathI ke koIe jAte dIkSA lIdhI te puruSa tIrathanA sAdhu thayA. Ama to joyuM che svayaMbuddha tathA pratyeka buddha jAte dIkSA leve che. teone atIratha sAdhu kahyA che. bhagavatI zataka 25mAM joI lejo. ahi carcA ghaNI che. buddhimAne vicAra karavo joIe. A pramANe tattva che. sA.pA.51-5ra niryAvalIno pATha lIkhIe chIe adhyayana 3: jaya NaM bhaMte samaNeNaM bhagavayA jAva saMpatteNaM ukhevato bhANiyabyo rAyagihe nagare seNIyarAyA guNasilae ceie sAmI samosaDhe parisA niggayA teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sukke mahaggahe sukkavaDaMsie vimANe sukke sihAsaNe cauhiM 46 * mohapattI carcA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmANiyasAhassIhiM jaheva caMdo taheva Agato 2 naTTavihaM uvadaMsitA paDigato bhaMteti bhagavaM goyame puchA kuDAgarasAlA puvvabhavapuchA evaM khalu goyamA teNaM kANaM teNaM samaeNaM vANArasinAmaM nagarI hoththA taththa NaM vANArasIe nagarIe bahiyA uttarapurathime disibhAe aMbasAlavaNe nAmaM ceie hoththA tathya NaM vANArasIe nayarIe somIlanAmaM mAhaNe parivasai ate jAva aparibhUte uvveyajAva supariniTTiyAvi viharai teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arihA purIsAdANie Aigare jAva puvyANupuvIcaramANe jeNeva aMbasAlavaNe ceie jAva samosarI parisA pajjuvAsai tateNaM tassa somilassa mAhaNassa imIse kahAe laTThassa samANassa ime etAruve ajhathie evaM khalu pAse arahA purIsAdAnIe puvvANupuvI jAva aMbasAravaNe viharati taM gacchAmi NaM pAsassa arahato aMtiyaM pAubbhavAmi imAI ca NaM eyAruvAI aTTAI heuI jahA pannattIe somIlo niggato khaMDiyavihuNo jAva evaM vayAsI jattA te bhaMte javaNijjaM ca te ? puchA avvAvAhaM phAsuyavihAraM puchA sarissavA mAsA evaM kulatthA || tate NaM pAsassa arahao somileNaM evaM vutte samANe somIlaM mAhaNaM evaM vayAsI somIlA jattAvi me javaNijjaMpi me avvAvAhaMpi me phAsUyavihAraMpi me tatte NaM se somIle pAsassa arahao evaM vayAsI kiM bhaMte jattA somIlA jaM NaM mamaM NANadaMsaNacarittatavasaMyamamAiehiM joehiM jayaNA se taM jattA, se kiM taM bhaMte javaNijjaM somilA javaNije duvihe patrate taM jahA iMdiyajavaNije ya noiMdiyajavaNije ya se kiM taM iMdiyajavaNije somIlA jannaM mamaM soiMdiyacakkhidiyaghANirdiyajibhiMdiyaphAsIMdiyAiM niruvahayAiM vase vaTTaMti se taM iMdiyajavaNije, se kiM taM noiMdiyajavaNije somIlA jannaM kohe mANe mAyA lobhe khINe uvasaMtA nodayaMti se taM noiMdiyajavaNijje, se kiM taM bhaMte avvAbAhaM somilA janaM mama vAiyapittiyasiMbhiyasaMnnivAiyA vivihA rogAyaMkA No udiriti se taM avvAbAhaM se kiM taM bhaMte phAsUyavihAraM somilA jannaM ArAmesu ujjANesu devakUlesu sabhAsu pavAsu itthipasupaMDagavivajjiyAsu vasahIsu phAsuesaNijjaM paDihAriyaM pIDhaphalagasejjAsaMthAriyaM uggiNhittANaM viharAmi se taM phAsavihAraM, sarIsavayA te bhaMte kiM bhakkheyA abhakkheyA somilA sarIsavayA bhakkheyAvi abhakkheyAvi se keNaTTeNaM bhaMte evaM buccai sarIsavayA bhakkheyAvi abhakkheyAvi somIlA sarIsavayA dubihA pattA taMjahA mittasarIsavayA dhannasarIsavayA tattha NaM je te mittasarisavA te tivihA pa0 taM0 sahajAyayA sahavaDDiyayA sahapaMsukIliyayA mohapattI carcA 47 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te NaM samaNANaM niggaMthANaM abhakkheyA, je te dhanasarIsavA te duvihA pa0 taM0 satthapariNayA asatthapariNayA tattha NaM je te asatthapariNayA ya te samaNANaM niggaMthANaM abhakkheyA tattha NaM je te satthapariNayA te duvihe pa0 taM0 phAsugA ya aphAsugAya aphAsuyA NaM somilA no bhakkheyA tattha NaM je ya phAsuyA te duvihA paM0 taM0 jAtiyA ajAtiyA ya tattha NaM je te ajAtiyA te abhakkheyA tattha NaM je te jAtiyA te duvihA paM0 taM0 esaNijA ya aNesaNijjA ya tattha NaM je te aNeesaNijjA te NaM abhakkheyA tattha NaM je te esaNijjA te duvihA pa0 taM0 laddhA ya aladdhA ya tattha NaM je le aladdhA ya te abhakkheyA tattha NaM je te laddhA NiggaMthANaM bhakkheyA eeNaM aTeNaM somIlA evaM buccai sarIsavA bhakkheyAvi abhakkheyAvi evaM kulatthAvi bhANiyavvA navaraM imaM NANattaM itthikulatthA ya dhanakulatthA ya tattha NaM je itthikulatthA te tivihA pa0 taM0 kulavahayA ya kulamAuyA i ya kuladhUyA i ya te NaM samaNANaM niggaMthANaM abhakkheyA tattha NaM je te dhanakulatthA taheva evaM mAsAvi navaraM imaM NANattaM mAsA tivihA pa0 taM0 kAlamAsA ya atthamAsA ya dhanamAsA ya tattha NaM je te kAlamAsA te NaM duvAlasavihA paM0 taM0 sAvaNe jAva asADhe te NaM abhakkheyA atthamAsA duvihA pa0 taM0 hiraNNamAsA ya suvaNNamAsA ya te NaM abhakkheyA dhanamAsA taheva / ege bhavaM duve bhavaM akkhae bhavaM avvae bhavaM avaTThie bhavaM aNegabhUyabhAvabhavie bhavaM somilA egevi ya haM jAva aNegabhUyabhAvabhavi ahaM se keNaTeNaM bhaMte egevi ya haM jAva somilA davaTTiyAe ege ahaM NANadaMsaNaThThayAe duve ahaM paesaThThayAe akkhaevi ahaM avvaevi ahaM avaTThievi ahaM uvaogaTTayAe aNegabhUyabhAvabhavievi ahaM ettha NaM se somile saMbuddhe pAsassa arahANaM vaMdai namaMsairattA evaM vayAsI icchAmi NaM bhaMte tujhaM aMtie kevalipannattaM dhamma nisAmettae dhammakahA bhANiyavvA / tate NaM se somIle jAva sAvagadhamma paDivajittA paDigae // iti bhagavatIkA pATha // sUtra 51 // .. ege bhavaM jAva sAvagadhamma paDivajittA paDigate / tate NaM pAse arihA anayA kayAi vANArasio nayarIe aMbasAlavaNAo ceIyAo paDinikkhamati paDinikkhamittA bahiyA jaNavae vihAraM viharati / tate NaM somile mAhaNe annayA kayAi asAhudasaNeNaM apaJjuvAsaNattAe michattapaJjavehiM parivaDDamANehiM2 samattapajjavehi parihAemANehiM mIchattaM paDivanne / tate NaM tassa somilassa mAhaNassa annadA kadAi puvarattAvarattakAlasamayaMsi kuTuMbajAgarIyaM jAgaramANassa 48 * mohapattI carcA Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayameyAruve ajhathie jAva samuppajhitthA evaM khalu ahaM vANArasie nayarIe somile nAmaM mAhaNe acaMtamAhaNakulappasUe tate NaM mae vayAI citrAI vedA ya ahiyA dArA AhUyA puttA jaNitA iDDIo saMmANitAo pasuvadhA kayA jannA jaTTA dakkhiNA dinnA atihI pUjitA aggI hUyA jUyA nikkhittA taM seyaM khalu mamaM idANI kallaM jAva jalaMte vANArasIe nagarIe bahiyA jAva bahave aMbArAmA rovAvittae evaM mAtuliMgA billA kaviTTA ciMcA pupphArAmA rovAvittae evaM saMpeheti saMpeheti kalaM jAva jalate vANArasIe nagarIe bahiyA aMbArAme jAva pupphArAme ya rovAveti tate NaM bahave aMbArAmA jAva pupphArAmA ya aNupubveNa sArakkhimANA saMgovijamANA saMvaDijamANA ArAmA jAtA kinhA kinhAbhAsA jAva rammA mahAmehanikuraMbabhUtA pattIyA puSphaphaliyA harIyA gerIjjamANasIrIyA attiva 2 uvasobhemANA ciThThati // tate NaM tassa somalassa mAhaNassa annadA kayAI pUvvarattAvarattakAlasamayaMsi kuTuMbajAgarIyaM jAgaramANassa ayameyAruve ajjhathie jAva samuppajjitthA evaM khalu ahaM vANArasIe nayarIe somile nAmaM mAhaNe accaMtamAhaNakulappasUte tate NaM mae vayAi cinnAI jAva jUyA NikkhittA / tate NaM mae vANArasIe nayarIe bahiyA bahave aMbArAmA jAva puppharAmA rovAviyA, taM seyaM khalu mamaM idANI kallaM jAva jalate subahuM lohakaDAhakaDucchuyaM taMbiyaM tAvasabhaMDa ghaDAvittA viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM mittanAi AmaMtettAM taM mittanAiNiyagaM viuleNaM asaNaM 4 jAva sammANittA tasseva mittaM jAva jeThaputtaM kuTuMbe ThAvittA taM mitanAi jAva ApucchittA subahu lohakaDAhakaDuchuyaM taMbiyaM tAvasabhaMDaM gahAya je ime gaMgAkUlA vANapatthagA tAvasA bhavaMti taM jahA hottiyA pottIyA kottIyA jannatI saGghatI ghAlatI huMbauThThA saMtukkhalIyA ummajjagA saMmajjagA nimmajjagA saMpakkhAlagA dakkhiNakulagA uttarakulagA saMkhadhamA kuladhamA mIyaluddhA haththitAvasA uddaMDagA disApokkhiNo jalavAsiNo vakkavAsiNo vellavAsiNo rukkhamulliyA aMbubhakkhiNo vAubhakkhiNo sevAlabhakkhiNo mUlAhArA kaMdAhArA pupphAhArA phalAhArA paDitasaDitakaMdamUlatayapattapupphaphalAhArA jalAbhiseyakaDhiNagAyabhUtA AyAvaNAhiM paMcaggItAvehiM iMgAlasollIyaM kaMdusolliyaM piva appANaM karemANA viharaMti tattha NaM disApakkhitAvasA tesiM aMtie disApokkhiyattAe pavvaittae / pattAhArA tayAhArA yAhArA mohapattI carcA * 49 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavaite vi ya NaM. samANe imaM eyAruvaM abhiggahaM abhigihissAmi kappati me jAvajIvAe chaThaMchaTheNaM aNikhitteNaM disAcakkavAleNaM tavokammeNaM u8 bAhAo pagijhiya 2 surAbhimuhassa AyAvaNabhUmIe AyAvemANassa viharittae tti kaTu evaM saMpehi 2 kallaM jAva jalaMte subahuloha jAva disApokkhiyatAvasattAe pavvaie 2 vi ya NaM samANe imaM eyAruvaM abhiggahaM jAva abhigiNhittA paDhamaM chaThUkhamaNaM uvasaMpaJjittANaM viharati / tate NaM somile mAhaNe risI paDhamachaThThakhamaNapAraNagaMsI AyAvaNabhUmIo paJcuruhati 2 vAgalavatthaniyatthe jeNeva sae uDae teNeva uvAgacchaittA kaThiNasaMkAiyaM giNhatirattA puracchimaM disiM pukkheti puracchimAe disAe some mahArAyA patthANe patthiyaM abhirakkhau somilamAhaNarisiM abhikkhaNaM2 jANi ya tattha kaMdANi ya mUlANi ya tayANi ya pattANi ya pUpphANi ya phalANi ya bIyANI ya harIyANI tANi aNujANauttikaTTha puracchimaM disaM pasarati 2 jANi ya tattha kaMdANI ya jAva harIyANI ya tAI giNhati kaDhiNasaMkAiyaM bhareti bharettA dambhe ya kase ya pattAmoDaM ca samIhA kahANi ya geNhai 2 jeNeva sae uDae teNeva uvAgachai2ttA kaDhiNasaMkAiyaM ThaveirattA vediM vaDDeti vaDDeittA uvalevaNasammajaNaM kareti 2 dambhakalasahatthagaye jeNeva gaMgAmahAnadI teNeva ogAheti o 2 jalamajaNaM karetirattA jalAbhiseyaM karetirattA jalakiDaM kare2 AyaMte cokkhe paramasuibhUe devapiukayakajje dabbhakalasahatthagate gaMgAto mahAnadIo pacutarati jeNeva sate uDae teNeva uvAgacchai2ttA danbhe ya kUse ya vAluyAe ya vediM rayati2 // araNiM kareti 2 saraeNaM araNiM maheti2 aggi pADeti2 aggiM saMdhukkheti2 samihA kaTTANi pakkhiveti2 aggi ujjAletira aggissa dAhiNe pAse sattaMgAI samAdahe taMjahA sakathaM vakkalaM ThANaM sijhaM bhaMDaM kamaMDalu daMDadArUM tahappANaM aha tAI samite samAdahe madhuNA ya ghaeNa ya taMdulehi ya agi huNai caLaM sAdheti2 balI vaissadevaM kareirattA atihipUyaM karetirattA tao pacchA appaNA AhAraM AhAreti / tate NaM se somIle mAhaNarisI docaM chaThUkhamaNagaMsi taM ceva savvaM bhANiyavvaM jAva AhAramAhAreti navaraM imaM nANattaM dAhiNAe disAe jame mahArAyA patthANe patthiyaM abhirakkhau somilamAhaNarisiM jANI ya tattha kaMdANi ya jAva aNujANau ti kaTTa dAhiNaM disaM pasarati / pacatthime NaM varuNe mahArAyA jAva pacatthimaM disiM pasarati / uttare NaM vesamaNe mahArAyA jAva uttaraM disiM pasarati / pUvAdisAgameNaM cattArivi disAo bhANiyavAo jAva AhAreti / 50 * mohapattI carcA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tate NaM tassa somilamAhaNarisissa annadA kayAi pUvvadattAvarattakAlasamayaMsi aNicajAgarIyaM jAgaramANassa ayameyAruve ajjhathie jAva samuppajjitthA // __evaM khalu ahaM vANArasIe nayarIe somile nAmaM mAhaNarisI acaMtamAhaNakulappasUe tate NaM mae vayAI ciNNAI jAva juvA NikkhittA tate NaM mama vANArasIe nayarIe jAva pupphArAmA ya jAva rovitA tate NaM mae subahuloha jAva. ghaDAvittA jAva jeTTaputtaM ApucchittA jAva jeTTaputtaM ApucchittA subahuloha jAva gahAya muMDe jAva pavvaie2 vi ya NaM samANe chaTuMchaTTeNaM jAva viharati / taM seyaM khalu mamaM iyANiM kallaM jAva jalaMte bahave tAvase diThThAbhaTTe ya puvasaMgatie ya pariyAyasaMgatie ya ApuchittA AsamasaMsiyANi ya bahuiM sattasayAI aNumANaittA vAgalavatthaniyatthassa kaDhiNasaMkAiyaM giNheti giNhittA sabhaMDovakaraNassa kaTThamuddAe muhaM baMdhittAra uttarAbhimuhassa mahApatthANaM patthAveittae evaM saMpeheti2 // kallaM jAva jalaMte bahave tAvase ya diThThAbhaTTe ya puvasaMgatie ya taM ceva jAva kaTThamuddAe muhaM baMdhatirattA ayameyAruve abhiggahaM abhigiNhati-jattheva amhaM jalaMsi vA evaM thalaMsi vA evaM duggaMsi ninnapavvayavisamaMsi vA gaDDAe vA darie vA pakkhalijja vA pavaDija vA no khalu me kappati paJcudvitae tti kaTTa ayameyAruve abhiggahaM abhigiNheti, uttarAe disAe uttarAbhimuhapatthANaM tae NaM se somile mAhaNarisI puvAvahaNhakAlasamayaMsi jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgae asogavarapAyavassa aha kaDhiNasaMkAiyaM Thaveti2 vediM vaDeDa2 uvalevaNasaMmajaNaM kareti2 dabbhakalasahatthagae jeNeva gaMgAmahAnaI jahA sIvo jAva gaMgAo mahAnaio paccuttarati, jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgae dabbhehi ya kusehi ya vAluyAe vetiM rateti vediM ratittA saragaM kareti2 jAva baliM vatissadevaM kareti2 kaTThamuddAe muhaM baMdhati tusaNI ya saMciTThai // ___tate NaM tassa somilassa mAhaNarisissa puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ege deve aMtie pAubhUe tate NaM tasa somilarisissa evaM vayAsI haM bho somilamAhaNA pavvaiyA dupavvaitaM te / tate NaM somile tassa devassa docaMpi tacaMpi eyamaTuM no ADhAyati no parijANati jAva tusiNIe saMciTThati tate NaM se deve somile NaM mAhaNarisiNA aNADhAijamANe jAmeva disiM pAunbhUe tAmeva disiM paDigae 1 tate NaM somile kallaM jAva jalaMte vAgalavatthaniyatthe kaDhiNasaMkAiyaM gahiyagnihottamaMDovakaraNe kaTThamuddAe muhaM baMdhatira uttarAbhimuhe saMpatthite tate NaM mohapattI carcA * 51 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se somile bitIyadivasaMmi puvvAvaraNhakAlasamayaMsi jeNeva sattivantre ahe kaDhiNasaMkAiyaM Thaveti2 vedi baDheti jahA asogavarapAyave jAva aggi huNati kaTThamuddA muhaM baMdhati2 tusaNie saMciThThai2ttA tatte NaM tassa somilassa puvvarattAvarattakAle ege deve aMtalikkhapaDivanne jahA asogavarapAyave jAva paDigae tate gaM somile kalaM jAva jalate vAgalavatthaniyatthe kaDhiNasaMkAiyaM geNhati2 kaTThamuddAe muhaM baMdhati2ttA uttaradisAe uttarAbhimuhe saMpatthite tate NaM somile tatiyadivasaMsi puvyAvarattakAlasamayaMsi jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai2ttA ahe kaThiNasaMkAiyaM vveti vediM vaDDei jAva gaMgAmahAnaI paccuttarati ttA 2 jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai 2ttA vediM rayati ttA jAva kaTThamuddAe muha baMdhati2ttA tusaNie saMciTThati 2ttA // taNaM somilassa vvarattAvarattakAle ege deve aMtiyaM taM caiva bhaNati jAva paDigae 3 tate NaM somile jAva jalaMte vAgalavatthakiDhiNasaMkAiyaM jAva kaTThamuddAe muhaM baMdhai uttarAe patthie / tate NaM somile cautthe divase puvvAvaraNhakAlasamayaMsi jeNeva vaDapAyave 2 teNeva uvAgacchai 2ttA vaDapAyavassa ahe kaDhiNasaMkAiyaM Thaveti ThavittA uvalevaNasaMmajaNaM kareti jAva kaTThamuddAe muhaM baMdhati2ttA tusINIe saMciTThai tate NaM se somilassa puvvarattAvarattakAle ege deve aMtiyaM pAubbhue taM caiva bhaNati jAva paDigae 4 / tate NaM somile jAva jalaMte vAgalavatthaniyatthe kaDhiNasaMkAiyaM jAva kaTTamuddAe muhaM baMdhai2ttA uttarAe disAe uttarAbhImuMhe saMpatthite 2ttA 1 tate NaM somile paMcamadivasaMmi puvvAvaraNhakAlasamayaMsi jeNeva uMbarapAyavassa ahe kaThiNasaMkAiyaM Thaveti vediM baDeti kaTTamuddA muhaM baMdhati jAva tusINIe ciTTati tate NaM tassa somilassa mAhaNassa puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ege deve jAva evaM vayAsI // haM bho somilA pavvaiyA dupavvaiyaM te jahA paDhamaM bhaNati taheva tusINIe saMciTThati devo doccaMpi ticaMpi somilA pavvaiyA duppavvaiyaM / tate NaM tassa somilassa teNaM deveNaM doghaMpi taccaMpi evaM vutte samANe taM devaM evaM vayAsI kahaNaM devANuppiyA mamaM duppavvaitaM ? tate NaM se deve somilaM mAhaNaM evaM vayAsi evaM khalu devANuppiyA tume pAsassa araho purusAdANiyassa aMtiyaM paMcANuvvae satta sikkhAvae duvAlasavihe sAvagadhamme paDivanne / tate NaM tassa annayA kayAi asAhudaMsaNeNaM jAva paDivajjai puvvarattaM kuTuMba jAva puvvaciMtitaM devo uccAreti jAva 52 mohapattI carcA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgae kaDhiNasaMkAiyaM jAva tusiNie cikRti tate NaM punarattAvarattakAle tava aMtiyaM pAunbhavAmi 'haM bho somilA pavvaiyA dupavabaiyaMte' taha ceva devo NiyavayaNaM bhaNati jAva paMcamadivasaMmi puvAvaraNhakAlasamayaMsi jeNeva uMbarapAyave teNeva uvAgate kaDhiNasaMkAiyaM Thaveti jAva vedi vaDDeti uvalevaNasaMmajaNaM karetirattA kaTThamuddAe muhaM baMdhai baMdhittA tusINIe saMciTThasi taM evaM khalu devANuppiyA tava duppavayitaM / tate NaM deve somilaM evaM vayAsi jai NaM tumaM devANuppiyA iyANi pubbapaDivannAiM paMca aNubbayAI satta sikkhAvayAI duvAlasavihaM gihadhammaM sayameva uvasaMpajittANaM viharasi to gaM tumhaM iMdANiM suppavvaiyaM bhavijA // tate NaM se somile mAhaNarisI teNaM deveNaM aMtiyaM eyamaTuM sucA pubapaDivannAiM paMcANubbayAI jAva sayameva uvasaMpajjittANaM viharati / tate NaM se deve supavvaiyaM paDivanne jANittA taM deve somilaM vaMdai namaMsati jAmeva disiM pAunbhUte tAmeva disiM paDigate / tate NaM somile mAhaNarisI teNaM deveNaM evaM vuttasamANe puvapaDivanAiM paMca aNuvvayAI sayameva uvasaMpajjittANaM viharati / tate NaM somile bahuhiM cautthachaTThama jAva mAsaddhamAsakhamaNehiM vicittehiM tavovahANehiM appANaM bhAvemANe vahahiM vAsAhi samaNovAsagapariyAgaM addhamAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsetira tIsaM bhattAI aNasaNAe chedittA tassa ThANassa aNAloie apaDikte virAhiyasammatte kAlamAse kAlaM kiccA sukvaDisae vimANe uvavAtasabhAe devasayaNitraMsi jAva ogAhaNAe sukkamahaggahattAe uvavaNNe tate NaM se suke mahaggahe ahuNovavane samANe jAva bhAsAmaNapajattie evaM khalu goyamA sakke NaM mahaggaheNaM sA diyA jAva abhisamaNNAgatA egaM paliovamaM ThiI / sukke NaM bhaMte mahaggahe tao devalogAo AukkhaeNaM kahiM gacchihiti goyamA mahAvidehe vAse sijjhihiti / evaM khalu jaMbusamaNeNaM nikheveo // __ihAM sUtra madhye anyamatIkA mukha bAMdhyA kahyA che piNa sUtra madhye kIsI ThIkANe jainake sAdhuko tathA zrAvaka ko mukha baMdhake vicaraNA kahyA nathI / he bhavyajIvo ! moha nidrA choDake vicAro / eha mukha baMdhyAvANA anyadarzaNIkA chai / ihAM saMdeha rakhaNA te saMkA mithyAttva cha / sIddhAMta jovatAM ihAM saMdeha nathI / kisa vAste anyaliMga che ? somala sanyAsIne hajAro sanyAsIyA ko pUchIne mukha baMdhyA che / tInA mohapattI carcA * 53 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanyAsIyAne somalako AjJA dInI che / tinake mata viSe mukha baMdhaNakI rItI che to tInAne AjJA dInI che / parAya liMga kI AjJA koi nahI detA / vIcArI jojo / mata pakha choDake dekho | lohavANIyA ke sAthI mata thAo / svaliMgako svaliMga saradho / anyaliMga ko anyaliMga saradho / samakita suddha karo / e bhavya jIvAM ke upagAra vAste upadeza chai / ityartha / A sUtramAM anyamatinuM mukha bAMdheluM kahyuM che paraMtu sUtramAM koI sthAne jainanA sAdhune tathA zrAvakane moTuM bAMdhIne vicaravuM kahyuM nathI. he bhavya jIvo ! moha nidrA choDIne vicAro. A mukha bAMdhelo veza anya darzanIno che. AmAM saMdeha rAkhavo te "zaMkA mithyAtva che.' siddhAMta jotAM ahi saMdeha nathI. zA mATe anyalIMga che ? - somIla sanyAsIe hajAro sanyAsIone pUchIne moDhe bAMdhyuM che te sanyAsIoe somIlane AjJA ApI che. teonA matamAM mukha bAMdhavAnI rIta che. tethI teoe AjJA ApI che. parAyA lIMganI AjJA koI ApatuM nathI. vicArI jojo. mata pakSa choDIne joje. lohavANIyAnA sAthI na thAva. svalIMgane svalIMga rUpe saddo ! anyalIMgane anyalIMga rUpe saduho ! A bhavya jIvonA upakAra mATe upadeza che. sa1.4.43 tAsUtra madhya0 10: tate NaM se kaNagakeu Asamaddae sajhaveti evaM vayAsI tujheNaM devANuppiyA mama Ase uvaNaNha tateNaM se AsamaddagA tahatti paDisuNeti te Ase bahuhiM // ___ihAM piNa mukha baMdhaNa kahyA piNa upagaraNakA nAma nathI / paraMtu samuce mukha baMdhaNA kahyA che / te mata 1surata karake esA saMbhava hotA haisUtra madhye ghoDe kA mukha baMdhyA likhyA hai / kIse upagaraNasetI to mukhabaMdhyA hovegA ? tima kIse sUtrameM sAdhu ko mukha baMdhaNA kahyA hove to mukha baMdhaNekI caracA karanI joga che / e anartha carcA che / jisane jANabujake anyaliMgako sayaliMga saradha ke mithyAtI hoNA che tIsakA koI ilAja nathI / anAdi kAla kI jIvAko mithyAtasetI parIta chai / jaba jIvakI bhavathiti pakegI, taba mithyAtate parIta chuTegI, taba jIvAko bodha hovegA / upadesa to vyavahAra mAtra cha / upAdAna to jIvakA jAgegA to kAma siddha thAzye / ahIM paNa mukha baMdhana kahyuM paNa upakaraNanuM nAma nathI. saMpUrNa mukha 1 talAza karake / - 54 * mohapattI carcA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAMdhavAnuM kahyuM che te mata vicArIe to Avo saMbhava lAge che. zuM saMbhava lAge che? sUtramAM ghoDAnuM moTuM bAMdhavAnuM lakhyuM che. koIke upakaraNathI moTuM bAMdhyuM haze ? tema koI sUtramAM sAdhunuM moTuM bAMdhavAnuM kahyuM hoya to moTuM bAMdhavAnI carcA karavI ucita che. anyathA phogaTa carcA che. jeNe jANI joIne anyalIMgane svalIMga mAnIne mithyAtvI thavuM che teno koI upAya nathI. anAdikALathI jIvone mithyAtva sAthe prItI che. jyAre jIvanI bhavasthiti pAkaze tyAre mithyAtvanI prIta chUTaze. tyAre jIvone bodha thaze. upadeza to vyavahAra mAtra che. upAdAna to jIvanuM jAgaze to kAma siddha thaze. sA.pA.54 bhagavatI zata:-8 deza : ____ jamAlissa khattiyakumArassa piuNA koDuMbiyapurisehiM saddAvie samANe hatuDhe vhAe kayabalikamme jAva sarIre jeNeva jamAlissa khattiyakumArassa piyA teNeva uvAgacchai2ttA karayalaM jamAlissa khattiyakumArassa piyAraM jaeNaM vijaeNaM vaddhAvetirattA evaM vayAsI saMdisaMtu NaM devANupiyA jaM mae karaNijjaM / tae NaM se jamAlissa khattiyakumArassa piyA taM kAsavaM evaM vayAsI tumaM devANuppiyA jamAlissa khattiyakumArassa pareNaM jatteNaM cauraMgulavajje nikkhamaNapAyoge aggakese kappeha taeNaM se kAsave jamAlissa khattiyakumArassa piuNA evaM vutte samANe haTThatuDhe karayala jAva evaM sAmI tahattANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNeirattA surabhiNA gaMdhodaeNaM hatthapAde pakkhAlei surabhiNArasuddhAe aTThapaDalAe pottIe muhaM baMdhai2 tA jamAlissa khattiyakumArassa pareNaM jatteNaM cauraMgulavajje nikkhamaNapAyoge aggakese kappeti // . ihAM nhAvI ne jamAlIkumAra ke kesa kApaNe lAgyA taba nAvitane mukha baMdhyA chai / tIhAM potIyAM kahyAM / mRgAvatI rANI ke kahesetI gautamasvAmIne mukha bAMdhyA chai tIhAM muhapotIyAM kahyAM / mukha donAMne sarIkhAM bAMdhyAM piNa nAinA potIyAM kayo ane gautamasvAmIkA mukhapotIyAM kahyAM / te vicAra karo / vicAra. vinA sacca juThakA niraNA na hove / tattva vicAra karo / mata pakhameM paDo nahi / saMsAra samudrase taro / sAra cIjako 1phaDo / koyalyAkI dalAlI mata karo / isa dalAlI te hAtha mukha kAlA hove chai / eha loka paraloka kA kAraja sare nahi / ahi hajAma jamAlI kumAranA vALa kApavA lAgyo tyAre hajAme mukha 1 pakaDo / mohapattI carcA * 55 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAMdhyuM che. hajAme jenAthI mukha bAMdhyuM che tene potIyu kahe che. mRgAvatInA kahevAthI gautama svAmIe mukha bAMdhyuM che tene mohapatti kahI che. moTuM banne samAna bAMdhyuM che paNa hajAmane potIyu kahyuM che, ane gautamasvAmIne mohapatti kahI che. tame vicAra karo. vicAra vinA sAcA juThThAno nirNaya na thAya, tattva vicAra karo, mata pakSamAM paDo nahi, saMsAra samudrathI taro, sArI cIjane pakaDo. koyalAnI dalAlI mata karo. A dalAlIthI hAtha ane moTuM kALA thAya che. A loka paralokanuM kAja sare nahi. sa..5.55 tAsUtra adhyayana-1 : tate NaM se kAsavae tehiM koTuMbIyapurisehiM saddAvie samANe hadvatuDhe jAva hayahiyae NhAe kayabalIkamme kayakouyamaMgalapacchitte suddhapAvesAI vatthAi pavaraparihie appamahagyAbharaNAlaMkiyasarIre jeNeva seNIe rAyA teNeva uvAgacchairattA seNIyaM rAyaM karayalamaMjaliM kaTTha evaM vayAsI saMdisaha NaM devANuppiyA jaM mae karaNIjaM tae NaM se seNIyarAyA kAsavayaM evaM vayAsI gacchAhi NaM tumaM devANuppiyA surabhiNA gaMdhodaeNaM Nikke hatthapAe pakkhAleha seyAe caupphAlAe puttie muhaM baMdhittA mehassa kumArassa cauraMgulavaje nikkhamaNapAuge aggakese kappehi / tae NaM se kAsavae seNieNaM raNNA evaM vutte samANe haTTatuDhe jAva hiyae jAva paDisuNeti2 surabhiNA gaMdhodaeNaM hatthapAe pakhAletti2 tA suddhavattheNaM muhaM baMdhairattA pareNaM jatteNaM mehassa kumArassa cauraMgulavajje nikkhamaNapAugge aggakese kappai taeNaM tassa mehassa kumArassa mAyA mahariheNaM haMsalakkhaNeNaM paDasADaeNaM aggakese paDicchati2 surabhINA gaMdhodaeNaM pakkhAlei2 saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM caccAo dalayati2 seyAe potIe baMdheti2 rayaNasamuggayaMsi pakkhiveti // ihAM nAvIne mukha bAMdhyA tiNako vItarAge potIyAM kahyAM paraMtu muhapotIyAM na kahyA te kima nahi kahyA ? isa vastrakI isI sthApanA karI hoi nahI jo eha vastra mukha nImItta che nAvI jahAM cAhe tIhAM 1varata letA hai / zrIgautamakhAmIkA mukhapotIyAM kahyAM / so kisa vAste ? gautamasvAmI ke pAsa mukhavastra cha / tIsa vastrakI isI sthApanA karI hoi che- eha vastrasetI mukha DhaMkaNA / bIje kAmame lagAvaNA nahI / isa vAste 1 upayoga meM le letA hai / 56 * mohapattI carcA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautamasvAmI ke vastra ko mukhavastra kahyA chai / he bhavya jIvo tuma vIcAra karI gautamasvAmI ke pAsa kauNasA vastra chai ? jauNasA mRgArANI ke kahe setI gautamasvAmIne mukhako bAMdhyA che ke koI ora vastra che ? caudA upagaraNate bAhira, nathI teto rANide kahete bAMdhyA che / pahilI mukha khulA thA / isameM kucha saMdeha nathI / moha nIMdrA choDa ke dekho taba dIsegA / ahIM hajAme moTuM bAMdhyuM tene vItarAge potIyuM kahyuM che, paraMtu ene mohapatti nathI kahI te zA mATe nathI kahI ? A vastranI AvI sthApanA karI nathI ke A vastra mukha nimitte che - kAraNa ke hajAma pachI jyAM Icche tyAM bIja kAmamAM vAparI le che. zrI gautamasvAmIjInI mohapatti kahe che te zA mATe ? u. gautamasvAmI pAse mukha vastra che te vastranI AvI sthApanA karI che, A vastrathI to moDhuM DhAMkavuM. bIjA kAmamAM levuM nahi. A mATe gautamasvAmInA vastrane mohapatti kahI che. he bhavya jIvo ! tame vicAra karo ! gautama svAmI pAse kayuM vastra che je mRgAvattI rANInA kahevAthI gautama svAmIe moDhe bAMdhyuM che? athavA koI bIju vastra che ? sAdhunA 14 upakaraNathI bahAranuM nathI, je rANInA kahevAthI bAMdhyuM che. pahelA moTuM khulyuM hatuM. AmAM kazo ja saMdeha nathI. moha nidrA choDIne juo to dekhAze. sA.pA.56 jJAtAsUtra adhyayana-8 : taeNaM jiyasattupAmukkhA teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM2 uttarijehiM AsAiM pihetirattA jAva parammuhA ciThThati // jitazatru pramukha lokA ne ApaNI ApaNI pachevaDI karI mukha DhAMkayA kahyA chai / gautamasvAmIne mukhAnIsetI mukha bAMdhyA hai / isa vAste ehi saMbhava hotA hai - gautamasvAmI ke mukha nimitta vastra kI sthApanA karI hoi haiM isa te mukhavastra kahiye / jitazatru pramukha lokoe potapotAnA khezathI moTuM DhAMkeluM kahyuM che. gautamasvAmIe mohapattithI moTuM bAMdheluM che. A mATe A ja saMbhave che. gautamasvAmInA mukha mATe vastranI sthApanA karI che. mATe mohapatti kahIe. sA.pA.57 jJAtAsUtra adhyayanaH - 9 tae NaM te mAgaMdIe dAragA teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM2 uttarijehiM AsAiM pihetirattA // mohapattI carcA * 57 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ihAM piNa pachevaDIsetI mukha DhAMkyA kahyA paNa mukhapattI nahIM / zrIgautamasvAmIne mukha vastrasetI mukha baMdhyA heM / mukhapattI hAthamethI to baMdI ke mukhate khola ke pIche nAkako baMdhI ke ? caudA upagaraNa viSe doya mukhapattIyAM che ? sUtra joi vicAra karo / mata bhUlo ! ahIM paNa khezathI moDhuM DhAMkyuM kahyuM paraMtu mohapattithI nahi. zrI gautamasvAmIe moDhuM mohapattithI bAMdhyuM che. prazna mohapatti hAthamAM hatI te bAMdhI ? athavA moDhethI kholIne pachI nAke bAMdhI ? 14 upakaraNamAM be mohapatti che ? u. - sUtra joI vicAra karo mata bhUlo. sA.pA. - - 58 jJAtAsUtra adhyayanaH 8 tateNaM sA mallIvi NhAyA jAva pAyacchittA savvAlaMkAra bahuhiM khujAhiM jAva parikhittA jeNeva jAlagharae jeNeva kaNagaM teneva2 tIse kaNagaM jAva paDimAe matthayAo taM paramaM avaNeti tate NaM gaMdhe NiddAveti se jahA NAmae ahimaDe ti vA jAva asubhatarAe ceva tate NaM te jiyasattupAmokkhA teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhuyA samANA saehiM2 uttarijjehiM AsAtiM piheMti2ttA paraMmuhA ciTThati ihAM 6 rAjAne mukha DhAMkyA che so pachevaDI kahI che, paraMtu mukhapattI nathI kahI / sUkSma dRSTI deke dekho / sUtrakAra DhAMke ko DhAMkyA kahatA hai bAMdhe ko bAMdhyA kahetA hai / moTe upayoga ke dhaNIyAMke sUtra race hoe hai / tInA ko merI namaskAra tIna kAla hove / somIla sanyAsI mukhabAMdha ke ApaNe iSTa ko sevatA thA / so sUtra madhye mukha bAMdhyA kahyA / paraMtu sAdhu zrAvagA ke pAsa bhI devate Avade the / mukha bAMdhake baiThA to kahyA nahI / te keTalAika pATha Agala lakhIye che / ahIM cha rAjAoe jenAthI moDhuM DhAMkyuM che tene kheza kahyo che paraMtu mohapatti nathI kahI. sUkSmadRSTi ApIne juo. sUtrakAra DhAMkyAne DhAMkyuM kahe che. bAMdhyAne bAMdhyuM kahe che. mahAn upayoganA svAmIe sUtra racyA che. teone mArA namaskAra trikAla hojo. somIla sanyAsI moDhuM bAMdhIne potAnA ISTa devanI sevA karato hato mATe te sUtramAM moDhuM bAMdhyuM kahyuM. sAdhu ane zrAvakonI pAse paNa devatA AvatA hatA paraMtu 'moDhuM bAMdhIne beTho che' tevuM kahyuM nathI te keTalAka pATha AgaLa lakhIe chIe. 58 * mohapattI carcA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sau..58 pAsa zAMgazUtra - adhyayana-3 : jahA ANaMdo jAva samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtiyaM dhammapannattiM uvasaMpajittA NaM viharai / tae NaM tassa kAmadevassa puvarattAvarattakAlasamayaMsI ege deve mahAmicchAdiTThI aMtiyaM pAunbhue // devatA jima somila saMnyAsI kane AvyA tima kAmadeva zrAvaka pAse AvyA / sanyAsI ke kAThakI mukhapattI bAMdhi kahi piNa zrAvaka ke kapaDe kI mukhapattI baMdhi kahi nahi / isa pAThate ehi saMbhava hove hai - zrAvagakA mukha baMdhyA hoyA nathI / jekara mukha baMdha ke kAmadeva zrAvaka paDimA viSe beThA hotA to isA pATha hotA - vatthamuddAe muhaM baMdhai / ima pATha nathI / isa pramANate ehi saMbhava hotA he - mahAzataka Adika zrAvagakA paDimA viSe mukha baMdhyA hoyA nathI / Age bahuzruta kahe te pramANa che / aba koika mukha baMdhate he eha zrAvaka kA dharma nahI / mukha baMdhaNA hai so prabhu kI AjJA me nahI / ApaNA ichAte koi kucha karo / devatA jema somIla sanyAsI pAse Avyo tema kAmadeva zrAvaka pAse Avyo. sanyAsIne kASTanI mohapatti bAMdhelI kahI. paraMtu zrAvakane kapaDAMnI mohapatti kahI nathI. A pAThathI e ja saMbhave che - zrAvakanuM moDhuM bAMdheluM hotuM nathI. jo moDhe bAMdhIne kAmadeva zrAvaka pratimAmAM beThA hota to Avo pATha Dota, vaththamAdAya vaththamuddAle muhaM bandhai / 59 mAvo 4.6 nathA. mA pramAthI Aja saMbhave che. mahAzataka Adi zrAvakonA pratimA vize moDhA bAMdhyA hatA nahi. AgaLa bahuzruta kahe te pramANa che. vartamAnamAM koIka moTuM bAMdhe che te zrAvakano dharma nathI. mukha bAMdhavuM te prabhunI AjJA nathI. potAnI IcchAthI koI kaMI paNa karI zake. sa.5.50 6456 // adhyayana: - 3 : ___ jAva posahasAlAe posahie baMbhayArI samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhammapannatiM uvasaMpajjittANaM viharai tae NaM se culaNIpIyassa puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ege deve pAunbhUe // ____ ihAMbI zrAvaka ko mukhabaMdha ke baiThA kahyA nathI / eha mukhavaMdhaNekI bhaMDI kIhAMte nIkalI che tIsakI vIcAra karI cAhiye / saMvata 1731 loMgAdika tIna nIkale hai loMkyA vico tinAne mukha bAMdhyA hai / / mohapattI carcA * 59 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM paNa zrAvakane moDhuM bAMdhelo beTho kahyo nathI. A mukha bAMdhavAnI viDaMbanA kayAMthI nIkaLI che teno vicAra karavo joIe. saMvata 1731mAM RSI lavajI vagere traNa jaNA loMkAmAMthI nIkaLyA che teoe moDhuM bAMdhyuM che. sA.pA. 81. upAsadRzA sUtra adhyayana-4 : jahA ANaMdo taheva paDivajrae jahA va samaNassa bhagavao mahAvIrassa dhammapatrati viharai taeNaM tassa surAdevassa samaNovAsagassa puvyarattAvarattakAlasamayaMsi ege deve aMtiyaM pAunbhavithA // ihAM cauthA surAdeva samIpe eka devatA AvyA / ihAMbI zrAvaka kA mukha baMdhyA hoyA kahyA nathI / somIla sanyAsIne mukha baMdhyA che / tisako prabhu ne mukhabaMdhyA kahyA / zrAvakane mukha bAMdhyA nahi / prabhune mukha bAMdhyA kahyA nahI / je koi mukha bAMdhe hai te somala kI samAcArImeM che / tathA koi mukha bAMdhe to usakI icchA | zrAvakone mukhabaMdha ke vIcaranA nahi / ityAdika vicArI jojo / vicAra vinA jIva kevalI prarUpyA dharma nahI pAvatA / iti tatvaM // ahIM cothA surAdeva zrAvaka pAse ekadeva Avyo. ahIM paNa zrAvakanuM moDhuM bAMdheluM hatuM tema kahyuM nathI. somIla saMnyAsIe mukha bAMdhyuM che. tene prabhueM moDhuM bAMdhelo kahyo che. zrAvaka moDhuM bAMdhelo nathI. tethI prabhue moDhuM bAMdhelo kahyo nathI. je koI bAMdhe che te somIlanI sAmAcArImAM che. te pramANe koI moTuM bAMdhe to tenI IcchA. zrAvakone moDhuM bAMdhI vicaravAnuM nathI vagere vicArI jojo ! vicAra vinA jIva kevalI bhAkhelo dharma pAme nahi, 'iti tattva' sA.pA. 2 'pAsadRzA adhyayana-pa : jahA ANaMdo tahA giridhammaM paDivAi sesaM jahA kAmadeve jAva dhammapannatiM viharai / tae NaM tassa cullasayaga puvvarattAvarattakAle ege deve aMtiyaM jAva asiM gahAya evaM vayAsI haM bho cullaM jAva na bhaMjasi // ihAM piNa devatA AyA kahyA che paraMtu somIla sanyAsI kI tarA mukha bAMdhake baiThA to kahyA nahI / esA niMdanIka vesa zrAvaka baMdhe ? apItu na baMdhe / ese uttama puruSA kA esA niMdanIka vesa kIma hove ? eto prabhu ke laghu beTe chai / mahA prabhAvIka puruSa hai || mohapattI carcA 60 * Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM paNa deva AvyAnuM kahyuM che paraMtu somIla saMnyAsInI jema moTuM bAMdhIne beTho tevuM kahyuM nathI. prazna : Avo niMdanIka veza zrAvaka rAkhe ? arthAt na rAkhe. AvA uttama puruSone Avo niMdanIya veza kema hoya ? A to zrAvaka bhagavAnanA laghu putra che. mahAprabhAvika puruSo che. teo moMDhuM bAMdhe nahi. sA.pa.5 3 3AsAM adhyayana-5 : taeNaM kuMDakolie aNNayA i puvarattAvarattakAlasamayaMsi jeNe asogavaNiyA jeNeva puDhavIsIlApaTTae teNeva uvAgachai2ttA nAmamuddagaM ca uttarijjaM ca puDhavIsIlApaTTae Thavei2ttA samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtiyaM dhammapannattiM uvasaMpajjittA tae NaM tassa kuMDakoliyassa ege deve aMtiyaM pAunbhavitthA tae NaM se deve nAma muddagaM ca uttarijaM ca puDhavIsIlApaTTayAo geNhai // __ihAM zrAvaka dharma AdarIne beThA thA / jekara mukhabaMdha ke beThA hotA to jima somIlane kAThakI bAMdhI che te sUtrameM kAThakI baMdhI kahI che tIma zrAvaka ke vastrakI bAMdhI hoi hotI to sUtra meM mukhabaMdA pATha hotA / isa pramANate ehi saMbhava hotA he- zrAvaka ko mukha baMdhake sAmAyaka poso karAve che te ApaNA chaMdA jANavA. ahIM zrAvaka dharma AdarIne beThA hatA. je moTuM bAMdhIne beThA hota to jema somIlane kASTanI bAMdhI che tema sUtramAM mukha bAMdhyAno pATha hota. A pramANathI A ja saMbhave che - zrAvakane moDhe bAMdhIne sAmAyika pauSadha sAdhu karAve te svachaMdapaNe jANavo. sa..5.4 pAsa 6||-adhyyn-7 : tae NaM se saddAlaputte AjIviovAsae anayA kayAI puvvavarattAkAlasamayaMsi jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgachaittA gosAlassa maMkhaliputtassa aMtiyaM dhammapannattiM uvasaMpajjittA0 taeNaM tassa saddAlaputtassa AjIviM eke deve aMtiyaM pAunbhavitthA / tae. NaM se deve aMtilakkhapaDivaNNe sakhikhiNiyAiM jAva parihie sabAlapattaM AjiviovAsayaM evaM vayAsi ehi NaM devANuppiyA kallaM ihaM mahAmahANe upananANadaMsaNadhare tIyapaDuNNamaNAgayajANae arahA jiNe kevalI savvanna savvadarisI telokvahitamahiyapuie sadevamaNuyAsurassa logassa accaNijje vaMdaNijje payaNijje sakkAraNIje saMmANaNijje kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM jAva pabruvAsaNije tacakammasaMpayAsaMpatte tana tumaM vaMdejAhi mohapattI carcA * 61 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvapajjuvAsejjAhi pADihArieNaM pIDhaphalagasijjAsaMthAraeNaM uvanimaMttejjAhi / doccaM pi tacaMpi evaM vayAsI jAmeva disaM pAubbhUe tAmeva disaM paDigae / teNaM tassa sadAlaputtassa AjiviovAsagassa teNaM deveNaM evaM vuttassa samANassa imeyAruve ajjhathie 4 samuppanne evaM khalu mama dhammArie dhammovaesae gosAle maMkhalIputte se NaM mahAmAhaNe upannanANadaMsaNadhare jAva taccakammasaMpayAsaMpautte se NaM kallaM ihaM havyamAgacchai tae NaM taM ahaM vaMdissAmi jAva pajjuvAsissAmi pADihArieNaM jAva uvanimaMtissAmi taNaM kallaM jAva jalaMte samaNe bhagavaM0 jAva samosarIe // ihAM sakaDAlaputrako devatA to AMkha gayA / savero bhagavaMta Aya gayA / tisake maname ese Ai je ehi prabhu taraNatAraNa na hove ? tisa vAste prabhu ke pAsa gayA / jaine dharma kA niranA karyA / te kevalI parUpe dharma kI prApti hoi / ApaNI akala matapakha choDa ke duDAi to dharma pAyA / jekara gosAlA matIko pUche ke niranA karatA to ulaTI zaMkyA pAya dete / so isa kAlameM koi nahi AkhadA merA mata juThA hai / Apa ApaNe ko sarva sAcA karI mAnate he / ulaTe jIvA ko bharamame pAve hai / kahe hai - mukhapattI bAMdhe nahi to zrAvaka kisakA hai ? teto pUjerA hai / ulaTe cora koTavAlakA daMDa deve / eha baDI Azcarya bAta hai / eha mukha baMdhae rupa pAkhaMDa to gosAlene bhI nahI calAyA / jekara sakaDAlakA mukha baMdhA hoyA hotA to ihAM pATha hotA sakaDAla mukha baMdhake baiThA thA eka devatA AvyA / ihAM kahyA nahiM / isate ehi saMbhava hove he gosAlA matabhI mukha nahI bAMdhate / ehato koi mahA muDhaM thayA hai / sUtra dekhI bIcAregA so jIva liMga kuliMga vicAregA te kUliMga chAMDI sayaliMga aMgIkAra karegA / isameM saMdeha nahi / satya che / - he bhavya ! prANIo ! tuma kisekA kahyA mata mAno aru haThavAda piNa mata karo / vicAra karake jima vItarAge kayA hai tIma aMgIkAra karo / isameM tamAre ko koi ora devakA vacana to aMgIkAra karanA nahI paDatA jo tumAre ko jora lagatA hai / jekara vItarAga kI AjJA hai to sukhe aMgIkAra karo / isameM doSa nahi / tuma tima mata karo jima kise lugAikA 62 * mohapattI carcA bharatAra paradeza Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanakamAvanako gayA thA / usa lugAiko kisene jUTha ANake kahyA - bAi terA bharathAra mara gayA / tivAre tisa lugAine tathA aura parivArane soga ghaNA karayA / paraMtu kAla pAyate soga choDa dIyA / Apa ApaNe vyavahArameM laga gaye / ima karatAM paMca dasa barasa vyatIta hoya gaye / bharatAra to dhana upArajadA hai aru tisa lugAine raMDavesa pahara lIyA hai / te nIta prate rove che / usako bharatAra bhUle nahi / tivAre kAla pAyake usakA bharatAra dhana kamAyake ApaNe zahiramAM AyA / AvI bAhira bAga madhye utarayA / tisane ApaNe ghara nokara puruSa bhejyA / tiNe jaine usake hAthakI likhata dei tInone sarva vRtAMta jANyA / tivAre marekI bAta jUThi thai / tInAke gharameM zAdi hoi tisake sarva saMbaMdhi kahe - suMdara hamArA saMbaMdhi sukhe ghara AyA / tivAre tInAko ghaNA AnaMda hoi sAdI hoi tivAre tisa lugAiko sAsU bolI - bahu ! tuma snAna karake gahaNe kapaDe pAu soga dura kara / tere bhAgate tumArA bharatAra sukhe kamAi khaTake ghare AvyA hai / dhanna tere bhAga / tuma baDe bhAgavaMta hau / tivAre bahu voli hAtha joDake - sAsUjI ! tuma kaho te sarva satya che paraMtu merA dasa varasakA royA pITayA kahAM gayA ? tivAre sAsU boli-vahUjI ! eha to tume tathA hame bhUlame roya pITe / te jANake aba tumAne kAheko yAda karaNA hai ? buddhivaMta hove to esI bholI bAta kAheko kahe ? kadAcit bhUlameM kahe to samajAvI hoi samaje tevI bhalI hai / jekara samajAvI hoi na samaje to mUDha cha / murakha cha / nipaTa niTolI chai / ajoga jANavo / eha dRSTAMta utAranA / vItarAga ke vacana jANI bujI aMgIkAra nahI kare te ajoga jANavo / teto abhinivesaka mithyAtanA dhaNI jANake jUTha bole to bahu saMsArI jANavo / tathA koi vIprIta karma joge dhAraNA hoi - ulaTI vicAranA hoi gai / doya cAra peDhiyAM vadIta hoi gai yA kIsene vicAra nahI kidhi- dhakAdhakI samAcArI bana gai / tivAre kisako punya joge usa samAcArIkI khabara paDa gai / pIche phera bI choDe nahi / dhIgAdhIgI dhakkAdhakkI kare / paraMtu jANake vItarAga ke vacanA thakI ulaTI parupaNA kareM / ApaNe vaDe vaDerayA ke moha karake vItarAga ke vacanAko dhakke / ApaNe 1 avujha / mohapattI carcA * 63 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDe vaDerayA ke vacanAkI puSTI kare / paratuM ima na vIcAre tIrthaMkarA gaNadharAte suddha pUrvAcAryAte kauNa jJAnI hai ? jIsakI samAcArI meM AdirA / mere ko bhagavaMtA kI samAcAri aMgIkAra karaNI joga hai / tathA jauNasI samAcArI zrI sudharmAsvAmIne zrI jaMbUsvAmIko dharAi te samAcArI tathA paramaparA samyakadRSTI ko AdaravI joga he tathA saradavI joga he / isate vIparIta samAcArI AcaravI joga nathI / duhA || jaM sakkaM taM kIrai jaM na sakkara tassa saddahaNA, saddahamANovi jIvo pAvai ayarAmaraM ThANaM 1 iti haribhadrasUrI vacanAt ima jANIneM tatakAla ApamatIyA kI samAcAri vosarAvIne paramaparAyakI samAcAri aMgIkAra kara leve te jIva sulabhabodhi jANavA / - tathA koieka ApamatI mUDha jUThAM kadAgarA kare kahe tathA ekeka ima kahe pIche ete paMDita hoi hai / te sarva mUrkha the / aba tuma baDe cature pedA hoya ho / ityAdika moTIyA bAtA kareM he / piNa karma ke ude tattva vicAra kare nahI / jJAnI puruSa ko tinAkI saMgatI karaNI joga nahI / te jIva durlabhabodhi hai / tinAko tattva vicAra Ave nahI / tinA jIvA ke kucha vasa nahi / te jIvato nizcayanaya siddharUpa hai / jaba bhavathiti paripAka hovegI taba vItarAga ke vacana zuddha saradheMgeM / ima jANi sarva jIvA upara maitrI bhAva rAkhaNA cAhIe / kIse sAtha virodha karaNAM nahi / hita zikSA deNI / Age usake bhAgya / ityAdi / ahIM saddAlaputrane devatA to kahI gayo. savAre bhagavAna AvI gayA. tenA manamAM Avo vicAra Avyo ke Aja bhagavAna taraNatAraNa na hoya ? te mATe prabhu pAse gayo. jaIne dharmano nirNaya karyo. tene kevalI prarUpelA dharmanI prApti thaI. potAnI akkala matanA pakSane choDIne doDAvI to dharma pAmyo. jo gozALAnA matAvalaMbIne pUchIne nirNaya karata to ulaTAno zaMkAmAM pADI deta. A kALamAM koI kahetuM nathI ke mAro mata juThTho che. potapotAne badhA ja sAcA karIne mAne che. ulaTAnA jIvone bhramamAM pADe che. kahe che - mohapatti nahi bAMdhI to zrAvaka zenA ? te to phajIta che. ulaTA cora koTavAlane daMDe che. A moTI AzcaryanI vAta che. A moDhuM bAMdhavAno pAkhaMDa to gozAle paNa calAvyo nathI. jo sadAlaputre moDhuM bAMdheluM hota to ahIM pATha hota - saddAla moDhuM bAMdhIne beThA hatA. eka devatA Avyo. ahIM sUtramAM AvuM kahyuM nathI. tethI A ja saMbhave che ke gozAlA matAvalaMbI paNa moDhuM bAMdhatA nahotA. e to moDhuM mohapattI carcA 64 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAMdhavAvALA mahA mUDha thayA che. sUtra joIne vicAraze te jIva lIMga - kuliMga vicAraze ne kulIMga choDIne svalIMga aMgIkAra karaze. AmAM saMdeha nathI, satya che. he bhavya jIvo ! tame koInuM kahyuM nahi mAno ane haThavAda paNa nahi karo. vicAra karIne jema vItarAge kahyuM che tema svIkAro. AmAM tamAre koI bIja mithyA devanuM vacana svIkAravuM paDatuM nathI jethI tamane jora lAge, baLa paDe. je vItarAganI AjJA che to sukhethI svIkAro, AmAM doSa nathI. tame tema nahi karo. jema koIka strIno pati paradeza dhana kamAvA mATe gayo hato te strIne koIke AvIne juduM kahyuM - bahena ! tAro pati marI gayo che. tyAre te strIe ane bIjA parivAre ghaNo zoka karyo. kAlAntare zoka choDI dIdho. potapotAnA vyavahAramAM lAgI gayA. ema karatAM pAMca daza varSa vItI gayA. pati to dhana paradeza kamAve che ane te strIe vidhavAno veza paherI lIdho che. te nitya raDe che. tene pati bhulAto nathI. te pachI kAlAntare teno pati dhana kamAIne potAnA zaheramAM Avyo. AvIne bahAra udyAnamAM utaryo. teNe potAnA ghare sevaka mANasone mokalyA khabara ApavA. teoe jaIne patinA hAthanuM lakhANa ApavAthI to teoe badhu vRttAMta jANyuM tyAre maravAnI vAta juThThI thaI. teonA gharamAM lagana hovAthI teonA badhA saMbaMdhIo bhegA thayelA. kahe - suMdara ! ApaNA saMbaMdhI sukhe ghare AvyA. tyAre teone ghaNo AnaMda thavAthI tathA lagana hovAthI te strInI sAsu bolI - vahu ! tame snAna karIne dAgInA kapaDA paherIne zoka dUra karo. tArA bhAgyathI tArA pati sukhe kamAIne ADaMbara sAthe ghare AvyA che. dhanya che tArA bhAgyane. tuM bahu bhAgyavaMtI che. tyAre vahu hAtha joDIne bolI - sAsujI ! tame kaho te badhu sAcu che paraMtu mAruM 10 varSanuM rovuM kuTavuM kyAM gayuM? tyAre sAsu bolI - vahujI ! e to tame ane ame bhUlamAM royA kuTyA. te have zA mATe yAda karo ? buddhimatI hoya to AvI bholI vAto zA mATe kare. kadAca bhUlamAM kare to samajavI samaje tevI bhalI che. je samajAvAthI na samaje to mUDha che, murkha che, nipaTa che, abujha che. ayogya jANavI. A dRSTAMtano artha nIce pramANe ghaTADavo. vItarAga vacana jANI joIne svIkAre nahi te ayogya jANavo. te to abhiniveza mithyAtvano svAmI jANIne juThuM bole to dIrdhasaMsArI jANavo. tathA koI karma yoge viparIta dhAraNa thaI, ulaTI vicAraNA thaI gaI. be cAra peDhIo vahI gaI athavA koIe vicAra karyo nahi. gatAnugatika sAmAcArI thaI gaI. tyAra pachI koIne puNya yoge te viparIta sAmAcArInI khabara paDI gaI. chatAM paNa choDe nahi. dhigAmastI ane dhakkA dhakkI kare ane jANIne vItarAganA vacanathI viparIta prarUpaNA kare. potAnA AgaLanA vaDIlo pratye moha karIne mohapattI carcA * 65 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAganA vacanane utthApe. potAnA AgaLanA vaDIlonA vacananI puSTI kare paraMtu ema na vicAre ke tIrthaMkara gaNadhara ane zuddhapUrvAcAryathI koNa caDhatA jJAnI che ? tenI sAmAcA2I huM AruM. mAre to bhagavAnanI samAcArI svIkAravI ucita che. tathA je sAmAcArI zrI sudharmA svAmIe jaMbU svAmIne zIkhaDAvI te sAmAcArI tathA paraMparA samyagdaSTine AdaravI ucita che tathA sahavI ucita che. enAthI viparIta sAmAcArI AdaravI ucita nathI. kahyuM che - naM sarjA taM kIrai jaM na sakakai tassa saddahaNA, saddahamANovi jIvo pAvai ayarAmaraM thANaM ||1|| iti haribhadrasUri vacanAt ema jANIne tatkAla svacchaMdInI sAmAcArI vosirAvIne paraMparAnI sAmAcA2Ine je svIkArI le te jIva sulabhabodhi jANavo. tathA koIka svacchaMdI mUDha jUThTho kadAgraha kare te tathA bIjA keTalAka ema kahe che - A to pachInA paMDita thayA che. te AgaLanA mUrkha hatA ? have tame ghaNA catura pAkyA cho vigere moTI vAto kare che. paraMtu karmanA udayathI tattvavicAra karatA nathI. jJAnI puruSoe teonI saMgatI karavI ucita nathI. te jIvo durlabha bodhi che. teone tattva vicAra sujhe nahi. te jIvone kazuM vaza nathI. te jIvo to nizcaya nayathI siddha svarUpI che. jyAre bhavasthitino paripAka thaze tyAre vItarAganA vacanane zuddha mAnaze ema jANIne badhA ja jIvo upara maitrIbhAva rAkhavo joIe. koI sAthe virodha karavo nahi. hitazikSA ApavI. pachI tenuM bhAgya ItyAdi.. sA.pA. 65 zivapurANa adhyana-1 : muMDamalinavastraM ca guMphIpAtrasamanvitaM dadhAnaM puMjikAM haste cAlayaMzca pade pade vastrahastaM tathA hastaM kSipyamAnaM mukhe sadA dharmeti vyAharataM ca namaskRtya haraH sthitaH // aba dekho svamata paramata meM jaina sAdhu ke mukhapatti hAtha meM kahe aru jaba bole taba mukha DhAMkake bole / iti rahasyaM / ane valI somila sanyAsIkI jinAgama meM baMdhI kahI, ane zivapurANa meM adhyAya 21 madhye jainI munI hAtha meM vastra rakhe che / tathA ekeka kahate hai jaba bArA barasI kAla paDayA taba sAdhAko AhAra pANI kI prApti na hui jaba uttama sAdhAMne to saMthAre kara dIye / ketaka mokale hoya gaya / veSadhAri hoya gayA / eha bAta sUtra viruddha kahe hai / bhole lokAMke maname 1 ghovA ghAlake ApaNA mata thApana kIyA hai / naya karake vicArIe to eha bAta ThIka hai paraMtu ekAMta tIrtha kA uccheda 9. zA ! - 66 mohapattI carcA Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIyA se bAta bhuDI hai / kAlake doSa karake cArItrahINa hoya gaye paraMtu cArItrarahIta nahI hoya / unAke pAsa cAritra dharma nahi kahe to aru unAte uparAMta zrImahAvIrasvAmI ke tIrtha meM caritrIyA koNa hai ? jisame cAritra dharma pAie te kaho / have juo ! svamata ane paramatamAM jainanA sAdhune mohapatti hAthamAM kahI che ane jyAre bole tyAre moDhe rAkhIne bole. vaLI somIla saMnyAsIne jinamatamAM moTuM bAMdheluM kahyuM ane zivapurANamAM adhyAya-21mAM jainamuni hAthamAM mohapatti rAkhe che. tathA keTalAka kahe che - jyAre bAra varSe duSkALa paDyo tyAre sAdhuone AhAra pANInI prApti thaI nahi. uttama sAdhuoe anazana karI lIdhuM. keTalAka chUTA thaI gayA. mAtra te vezadhArI banI gayA. A vAta sUtra viruddha kare che. bholA lokonA manamAM Dakho TaMTo Ubho karIne potAnA matanI sthApanA karI che. nayathI vicArIe to A vAta sAcI lAge che. paraMtu ekAnta tIrthano uccheda kahyo te vAta khoTI che. kALanA doSe hIna cAritravALA thaI gayA paraMtu cAritra rahita nathI thayA. teonI pAse cAritra dharmano niSedha karIe to teo sivAya zrI bhagavAna mahAvIranA tIrthamAM cAritrI kone kahevA ? jemAM cAritra maLe te kaho. sA.pA. bhagavatI sUtra zataka 20 uddeza-8: jaMbudive NaM bhaMte dive bhArahe vAse imIse osappiNIe devANuppiyANaM kevatIyaM kAlaM tItthe aNusajjissati goyamA jaMbudive2 bhArahe vAse imIse osappiNIe mamaM egavIsaM vAsasahassAI tiththe aNusajjissati // isa pATha ko dekhatAM zrImahAvIrasvAmI ke ziSyA namiSyaMte 21000 hajAra varasa lage tIrtha cAlegA je koi bIcameM caturvidha saMghakA viccheda kahatA he te ninhava jANavo / A pATha jotAM mahAvIra svAmInI ziSya paraMparA - tIrtha 21 hajAra varSa cAlaze. je koI vacamAM cartuvidha saMghano viccheda kahe che te nicva jANavA. sA.pA.67 saMbodhasattarI : ___ ego sAhu egA ya sAhuNI sAvao vA saDDI vA ANAjutto saMgho seso puNa aTThIsaMghAo 29 suhasIlA u sacchaMdacAriNo veriNo zivapahassa ANAbhaTThAo bahujaNAo mA bhaNaha saMghutti 28 // 9 kesa paheMvAra | morapattI varSo ja 67 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je koi cyAra jIva hove tInAko jagata caturvidhasaMgha kIe / punaH prabhajIne ApaNA saMgha 21000 varSa lage kahyA che / isa pATha meM te ehI saMbhava hotA he - prabhu ke tIrtha meM zrIduppahasUrI lage niradhAra AjJA ArAdhaka puruSa hovege / isame saMdeha nathI / je sukhasIlIyA pramAdi ane svachaMdacArI je ApaNI ichAyeM cAle tathA ziva-mokSa mAragano vayarI jANavo / je paramezvaranI AjJA bhraSTa che ehavA je ghaNA mile teNe ehave ghaNe mIle saMgha samudAya na kahIye / jaM sakkaI taM kIrai jaM ca Na sakkai tassa saddahaNA saddahamANovI jIvo pAvaI ayarAmaraM ThANaM iti vacanAt ucitakriyA nijasakatI chAMDI je atIvege caDhato te bhavathItI parIpAka thayA vina jagameM dIse paDato 1 iti vacanAt joNase jItanI kriyA karanekI saktI he tetI kriyA karate haiM tIsame DhIla nahI karate / aru adhakI kriyAmeM parAkrama nahI karate / aru suddha parupate he / ApaNe pramAdako bharI paraSadAmAM niMdade hai / guru sAkha tathA Atma sAkha niMdade hai / guNI purUSoke guNagrAma karate hai / tInAko vItarAgane kAladoSa karake sAdhu kahe hai / eka sAdhu hoya eka sAdhvI hoya eka zrAvaka hoya eka zrAvikA hoya. AjJA yukta je koI cAra jIva hoya teone jagat saMgha kahe. vaLI prabhue potAno saMgha 21 hajAra varSa sudhI kahyo che. A pAThathI Aja saMbhava che - prabhunA tIrthamAM zrI duSpahasUri sudhI nakkI AjJAnA ArAdhaka puruSa thaze. emAM saMdeha nathI. je sukhazIlIyA, pramAdI ane svacchaMdacArI je potAnI IcchA pramANe cAle tene mokSamArgano zatru jANavo. je paramezvaranI AjJAthI bhraSTa che tevA je ghaNA bhegA thayA to paNa saMgha samudAya na kahevAya. je sarka... ayarAmAM thANe iti vacanAtu "ucita kiriyA nija zakti choDI je ati vege caDhato, te bhavasthiti paripAka thayA viNa jagamAM dIse paDato. iti vacanAtu. jemAM jeTalI kriyA karavAnI zakti che teTalI kriyA kare che. temAM DhIla nathI karatA ane uparanI kriyAmAM parAkrama nathI karatA ane zuddha prarUpe che. potAnA pramAdane bharI sabhAmAM niMde che. guru sAkSI tathA AtmasAkSIe niMde che. guNI puruSonA guNagAna kare che. teone vItarAge kAladoSe karI sAdhu kahyA che. sA.5.18 maDAnizitha adhyayana-5 : se bhayavaM kevaiyaM kAlaM jAva gachassa NaM merA panaviyA kevaiyaM kAlaM jAva NaM gachassa merA NAikkameyavvA goyamA jAva NaM mahAyase mahAsatte mahANubhAge duppasahe aNagAre tAva NaM gachamerA panaviyA jAva NaM mahAyase mahAsatte mahANubhAge 68 * mohapattI carcA Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duppasa aNagAre tAva NaM gachamerA '''''''' '''''''' nAikkameyavvA // ihAM ima kahyA- zrI duppahasUrI lage suddha samAcArike parUpaka puruSa raheMge / doi prakAra ke hoyaMge- eka to gItArtha- pote paMDita, AtmArthi, bhavabhIru pUrvAcAryA kI samAcAri kA jANakAra hove tathA ehaveM bhagavaMta ke caraNA kA sevaka - AjJAkArI hove / tInA puruSAMko gacha maryAdA kI khabara hotI hai / paraMtu sarva mUMDitako maryAdAkI khabara nathI paDatI / tathA pUrve pATha likhyA hai tisa pAThako lagadAi pATha che - he gotamaH ! joNase AsAtanAte nahi Darate / unmArga meM pravarttake gachavAsI kahAvadehe / tathA paramparAya rahita gacha banAya levege / svachaMdacAri sameke prabhAvate liMgovajIvI pratibaMdha karI eka khetre vAsa karege / tathA aphAsU AhArapANi bhogavege jAva sAhUvesujjhIya annavesaparivattakayAhiMDaNasIlaM ityAdika ghaNo doSa kahe / mahAnizItha aMgacUlIe vaMgacUlIe madhye jiNeM dekhaNe hove te dekha lejyo / ihAM maine thoDehI likhe hai / ityAdika cinha dekhake maryAdAkeM ulaMghaNahAra jANa lejo / zrutajJAna vinA na jaNAya / rAga dveSa ajJAna choDa ke eka vItarAga ke vacanA kI paratIta kare to jaNAya / keika ima parupade hai mahAnisItha aMgacUlIyA vaMgacUlIyA eto dujAne banAyA hai / mUla ke nathI / tumAne kima jANyA ? enAme vIprata mata nISedA hai / to aura sUtrAmeM vIprata mata kI sthApanA karI he ? te batAvo / cAra prakAra ke AcArya kahe he / inA vico jauNasA sAla samAna bhaMgA hai so tIrtha hai / aura nAmamAtra jainaliMgamAtra jainI he / to bhogavatI ke sAthI he / caMgA cokhA te khAte pIte he / tathA pahanata hai / tathA bhole keika guru karake tInAko mAnate hai / te piNa gurAM kA mada manameM rAkhate hai te paNa ANaMda mAnade hai / paraMtu jJAnIne to tinAko isaloka paralokamAM duHkhIja kahe hai / viSakI tarA niMdanIka kahe / - - ziSya kahe svAmI ! eto sarva ikaThe mile hoye hai / inAkI pichAna kIma paDe he ? ziSya ! inAkI pichAna karanevAle 21000 varSa rahege paraMtu virale puruSa hai / isameM saMdeha nathI paraMtu te puruSa moTe bhAgate milate hai / mile to piNa jisako tisakI pichANa hove to mohapattI carcA * 69 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pichANe / jima khoTe rupayA bica kharA rupayA hove te sarApha vinA dujeko na jaNAya / tathA jhaverI vinA ratna khoTA kharA nahi pichANyA jAtA / haMsa vinA dudha jala jUdA na hove / tima samakita vinA deva guru dharmakI pichANa na hove / isa vAste samakitakI khapa karo / rAga dveSa choDake vicAroge taba kevalI parUpyA dharma pAvoge / jiNa khojyA tiNa pAyA tattva taNA vicAra / ityAdika ghaNI vicAra hai / kihAM lage likhyA jAya ? punyAnubaMdhI punya vinA jIvako dharma pAvaNA dohilA hai / - ahIM ema kahyuM zrI duSpahasUrI sudhI zuddha sAmAcArInA upadezaka puruSa raheze. be prakAranA puruSo thaze. eka to gItArtha - pote paMDita AtmArthI bhavabhIru pUrvAcAryanI samAcArInA jANakAra hoya tathA bIjA AvA gItArthanA caraNonA sevaka-AjJAkArI thaze. te puruSone gaccha maryAdAnI khabara hoya che paraMtu badhAya dIkSItone maryAdAnI khabara nathI paDatI. tathA pUrve pATha lakhyo che te pAThane lagato ja pATha che. - he gautama ! je AzAtanAthI nathI DaratA, unmArgamAM pravartIne gacchavAsI kahevaDAve che tathA paraMparA rahita gaccha Ubho karaze. svacchaMdacArI samayanA prabhAve lIMgopajIvI rAga karIne eka kSetramAM vAsa karaze. tathA aprAsuka AhAra vAparaze. "jAva sAhUveyi anya vesa parivattakeyAhIMDanazIla" ItyAdI doSo kahyA che mahAnizItha aMgaculIkA ane vaMkacUlIkAmAM jene jovA hoya te joI leje. ahi meM thoDA lakhyA che ItyAdi. cihna joIne maryAdAnA ulaMghana karanArane jANI lejo. zrutajJAna vinA na jaNAya. rAgadveSa ajJAna choDIne eka vItarAganA vacananI pratIti kare to jaNAya. keTalAka ema kahe che. - mahAnizItha aMgaculIkA vaMkacUlIkA e to bIjAoe banAvyA che, mULanA nathI. tevuM tamoe kema jANyuM ? u. - A traNamAM viparIta mato niSedhyA che. prazna - to bIjA kayA sUtromAM viparIta matonI sthApanA karI che ? te batAvo calo ! cAra prakAranA AcArya kahyA che. teomAM je sAla vRkSa samAna bhaMgA che te tIrtha che. bIjA nAma mAtra jainalIMga mAtra jainI che. te to bhogavatI narakanA sAthI che. sAruM sAruM te khAe pIve che tathA pahere che. temaja keTalAka bhoLA loko teone guru karIne mAne che. teo paNa gurunuM abhimAna manamAM dhAraNa kare che ane AnaMda mAne che paraMtu jJAnIoe teone A loka paralokamAM duHkhI kahyA che. viSanI jema niMdanIya kahyA che. ziSya kahe svAmIjI ! A to badhAya bhegA maLI gayA che. temanI oLakhANa kema paDe ? he ziSya ! emane oLakhavAvALA 21 hajAra varSa sudhI 70 * mohapattI carcA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raheze paraMtu viralA puruSa ja. AmA saMdeha nathI. te puruSo moTA bhAge maLe che maLe to paNa jeone teonI oLakha hoya to oLakhe. je khoTA rUpiyAmAM sAcA rUpiyo hoya te zropha vagara bIjA na oLakhe. tathA jhaverI vinA ratana khoTuM kharuM nathI jaNAtuM. haMsa vagara dUdha ane pANI juduM na thAya. tema samakita vinA devaguru dharmanI oLakhANa na thAya. A saMmatino khapa karo. rAga dveSa choDIne vicArazo to kevalIe upadezalo dharma pAmazo. ''jina khojyA tIna pAyA, tattvanA viyAra" vagere ghazI vicAraNA che. jyAM sudhI sajAya ? puNyAnuMbaMdhI puNya vinA jIvane dharma pAmavo dohilo che. sA.pA.69 ThANAMgasUtra-4 uddezo-4mAM tathA uddezo 3 jo H evameva cattArI AyarIyA pannattA || taM0 // sAle nAmamege sAlaparivAre sAle nAmamege eraMDaparivAre eraMDanAmamege sAlaparivAre eraMDe nAmamege eraMDaparivAre // eka AcArya Apa bhalA nathI aru ziSya bhalA hai / eka AcArya Apa bhI bhalo nathI aru ziSya bhI bhalo nathI / bhalA bhAMgA alpa dIse hai / nahI bhalA bhAMgA ghaNA dIse hai / aMtaskaraNa to kevalI jANe / chadamasta ko bhAva kI khabara paDatI nathI / te kevaligamya hai / cattAri purisajAyA pattA || taM0 // ruvaM nAmamege jahati no dhammaM, dhammaM nAmamege jahati no ruvaM, ege ruvaMpi jahati dhammaMpi jahIti, ege no ruvaM jahati no dhammaM / cattAri purIsajAtA | paM0 // taM0 // dhammaM nAmamege jahati no gaNasaMThiti, gaNasaMThiti nAmamegejahati no dhammaM, gaNasaMThiti nAmamegejahati dhammaMpi jahati, gaNasaMThiti nAmamege jahati no dhammaM // cAra yatipuruSanI jAta kahai he / tajjathA eka yatI dharmane tyAgate hai piNa gachanI samAcAri nahI tyAgate, eka yati gacchanI samAcArI tyAge che dharmane choDato nathI, eka yatI gachakI samAcAri tyAgate hai aru dharmabI tyAgate hai, eka yatI gachakI samAcAri tyAgate nathI aru dharmma nathI tyAgate / ityAdika cyAra bhAMge hai / paraMtu bhagavaMta zrImahAvIrajI ke tIrtha 21000 hajAra varSa lage sUtra cAritra dharma saMyukta cAra tIrtha rahege / aMtame bhI caturvidha saMgha kA hai / bicameM viccheda nathI kahyA / aMte duppahanAma sAdhu hosI 1 phalguzrInAma sAdhvI hose 2 nAgilanAma zrAvaka hose 3 satyasIrInAma zrAvIkA hosye 4 eha prabhukA aMtakA tIrtha che / je koi bIcameM viccheda kahe hai to mohapattI carcA * 71 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI tathA mahAnisItha dekhatAM mRSAvAdi jANavA / tattva to kevalI kahe te pramANa hai / A pramANe zAstramAM cAra prakAranA AcAryo kahyA che. (1) AcArya pote bhalA, ziSya bhalA che (2) AcArya pote bhalA, ziSya bhalA nathI (3) AcArya pote bhalA nathI, ziSya bhalA che (4) AcArya bhalA nathI ane ziSya bhalA nathI. sArA bhAMgA ochA dekhAya che. kharAba vadhu dekhAya che. aMtaHkaraNa kevalajJAnI jANe, chadmasthane bhAvonI khabara paDatI nathI, te kevalI gamya che. cAra sAdhu puruSa kahyA che. te A pramANe (1) koI kAraNathI veza choDe paNa dharma na choDe (2) dharma choDe paNa veza na choDe (3) veza choDe ne dharma paNa choDe (4) veza choDe nahi dharma paNa choDe nahi. cAra prakAranA sAdhu kahyA che te A pramANe (1) dharmane choDe che paNa gacchanI maryAdA choDato nathI. (2) eka gacchanI maryAdA choDe che paNa dharma choDato nathI. (3) eka gacchanI maryAdA choDe che ane dharmane choDe che (4) eka gacchanI maryAdA choDato nathI ane dharmane paNa choDato nathI. gaccha maryAdA davidha sAmAcArI samajavI. ItyAdika cAra bhAMgA che. bhagavAna mahAvIranuM tIrtha 21 hajAra varSa sudhI raheze. zruta cAritra dharma yukta cAra tIrtha raheze. sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikA rUpa ante paNa caturvidha saMgha kahyo che. vacamAM viccheda kahyo nathI. anne duppahasUrI nAmanA sAdhu thaze, phalguzrI nAmanA sAdhvI thaze, nAgIla nAmano zrAvaka thaze ane satyazrI nAmanA zrAvikA thaze, e prabhunuM chelluM tIrtha che. je koI vacamAM viccheda kahe che tene bhagavatIjI ane mahAnizItha sUtra jotAM svacchaMda bhASI jANavo. tattva to kevalI kahe te pramANa che. sA.pA.70 bhagavatIjI zataka-25 : evaM jaMbU duppasaho jAva bakusakusIlehiM titthaM vaTTissai jahA vivAhapannatIe ya niyaMThA buiyA // ima he ! jaMbu dupasasUrijI lage yAvat bakusa kusIla niyaMTho ke dhAraka jinazAsana meM muni hoveMge zrI jaMbUsvAmI se tIrtha paravatase jekara tima bhagavatIsUtra madhye kayA hai / bakusa nIyaMThe kA uttaraguNapratisevI hai / uttaraguNa meM doSa lagAve hai / kusIla ke doya bheda hai / kaSAyakusIla to apratisevI hai / tathA kusIla mUla meM tathA uttara meM doSa lagAve / 72 mohavattI carcA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he jaMbu ! duppahasUrIzvarajI sudhI yAvat bakuza ane kuzIlothI zAsana cAlaze. te bhagavatI sUtramAM kahyuM che. bakuza uttara guNa pratisevI che. uttara guNamAM doSo lagADe che. kuzIlanA be bheda che (1) duSAya DuzIsa (2) pratisevanA kuzIla mULa tathA uttara guNomAM doSa lagADe che. sA.pA. 71 saMgayUlia : tArisAe diTTie viharaMtA NaM No ANAvirAhagA sagaNe paragaNe saMvigA sAhuNIlaMtA mamAvi hIlissati // tAddaza dITThI aMgIkAra karane vAle sAdhu virAdhaka nahI / kAla pramANe, ApanI sagatI pramANe khapa karatA munI ArAdhaka hai / aise vairAgI munI ko jo koI hIle niMde tine mujhako paNa niMdyA ityartha / eha samAna / mAtra mahAvIrasvAmI ke tIrtha kI bAta kahI / vizeSa sUtra madhye joI jo / aba joNaseM bhasmagraha uttaradeneM bala kIyA saMgha ko uttaradeneM upadrava kiyA / tisake prabhAva karake ApamatI saMgha ko dukhadAi bhIkhyArI ApamatIyAne zrI saMgha upara munikA liMga dhArake caDhAi karI / ghaNe saMgha ko haNa diyA / ApaNe sevaka kara lIye / isa kAlameM vIra prabhu ke sAdhu theM paraMtu bhasma graha kevala karake ude 2 pUjA nahi thI / zIthIla vihArIyAka pUjA avanAlo jaba ghaNI hoya rahI thI / paraMtu usa vakhata meM AtmArthi saMvegavaMta sAdhAki ude 2 pUjA nahI thI / isa vAste prabhune sAdhAM kI udera pUjA niSedhI he / paraMtu tIrtha viccheda kaheve to mithyAmatI jANavA / tirtha viccheda hove to bhasmagraha pIDa kIsakoM deve ? udera pUjA kIsa haTAve ? tathA utare kisake uparo phera uttare ? pIche ude2 pUjA kIsakI hove ? eha bAta vicAravA joga che / eha bAta kIseke vasa nathI / jima jJAnIne bhAva dekhyA he tima varatatAhe / paraMtu mata matAMtarA ke jhagaDe meM ghaNe jIvA ke bodha vIryakA * nAsa hoyA he / isa jhagaDe meM AtmArthiko jJAna joie / isakAlameM tattvake vicAraNevAle jIva thoDe / mata kadAgrIjIva ghaNA che / bhagavaMte mahAnisItha madhye kahyA he bharatakhetra meM paMcame kAlame kRSNapakhI jIvAkI utpatti ghaNI hovegI / . mohapattI carcA * 73 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ihAM ekeka kahete he - bhasma grahake bala karake ApaNe chaMde bhekhadhAriyAne jhuTheM graMtha baNAi lie aru hiMsA dharma pratimAkI pUjA tathA guru pUjA parupadei / dayA dharma vicheda gayA / hiMsAdharma pravarta gayA / e vAta ekaMta nathI / koi satya puruSa piNa jivAre bhasmagraha uttara gayA tivAre lokane ApaNe mele sUtra paDhake dhAraNA karake dayA dharma paruSyA / ane bhasmagraha uttara gayA / loka dharma samajaNe lage / tivAre saMvata 1531 ke sAla lauMkA ApaNe nagara madhye dayAdharma kI parupaNA karethA / usa nagara viSe eka saMgha Aya gayA / tIhAM varSArutu Aya gai / tIhAM saMgha kA paDAva hoya gayA / tivAre saMghavIne suNyA isa nagara meM lauMkA suddha kevalI parupyA dharma kahe che / te A pUrva dharma kahatA hai / tivAre saMghavIne vicArayA e dharma to sAMbhalavA joiye / tivAre kaMtaleka loka nAla lekeM lauMkake ghara gayA / tivAre lauMkAne saMghavI pramukha lokAMko kevalI parupyA dayA dharma kahayA / tivAre saMghavI pramukha sUtra vANI suNake baDe prasanna hoya / te mAMhomAMhI kahaNa lage eha vANI AzcaryakArI che / eha to nitya prate suNI cAhiye / ima vicArI saMghavI sahita sarva saMghake loka lauMkeke ghara AvIne lauMke pAso kevalI parupyA dharma suNe / dharma suNake saMghavI pramukha 45 paNatAlI jaNako vairAgya upanA / lauMkAMki pAse sUtrakI dhAraNA karake ApaNe mele saMghavI pramukha paitAlI jaNAne saMvata 1531 ke sAla ApaNe mele dIkSA lIdhI / te tehanAM nAma sAdhubhANajI 1 sAdhunuNujI 2 sAdhujagamAlajI 3 sAdhujugamajI 4 pramukha 45 jaNAke sAtha saMghavIne dIkSA lIdhI / tivAre dayA dharma varatyA / cAlyA / lokAne kA nAma dIdho / tinAke pAsa rupAsAha pATaNanA vAsIye saMyama lIdho / te ruparISa thayA / eha lauMkAno pahilo pATha 1 / eha tumhAne pahalAM likhyA paraMtu dujA pATa cAhie / Age tumArI icchA 1 jIva parIkha eha lauMkAMno bijo pATa thayA 2 vyavahArasuM eha suddha dIse hai / tivAre pache DhIle paDa gaye / - - - tivAre pache saMvata 1731 ke sAla tIna jaNe lauMkA vico nikale / tinAkA nAma rISIlavajI 1 rISIbhuNujI2 rISIsukhajI 3 / inAneM lauMkA gacha vosarAvIne ApaNe mele dIkSA lIdhi / tivAre lokAne DhuMDhIyA nAma dIdho / 74 * mohapattI carcA Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityAdika tumhAne ApaNI paramprAyakI mahimA karI aru prabhukI paramprAyakI niMdyA karI / Apa saMyamI thayA aru zrImahAvIrajIke tIrtha ke sAdhAMko asaMyamI thApe / paraMtu mere ko jima bhAsatA he tima likhIe he - prathama to grahastha sUtra vAcaNekA adhikArI nathI / tathA sAdhUne dIkSA dIe pIche tIna varSa vyatIta hoya jAve tivAre guru joga jANe to AcArAMgakI vAMcaNI deNekI vItarAge AjJA dIdhi che / vyavahAra sUtra madhye joi lejyo / ApaNe mele sUtra vAMcake tisako comAsIka prAyazcita kahyA che / tuma kahete hau - lauMkane Ape sUtra vAMcake dhAraNA kara lei / eha bAta sUtra viruddha dIse he / tathA tuma kahete hau - saMghavIne paitAlI jaNAke sAtha guru vinA apaNe mele dIkSA lIdhI e paNa sUtra viruddha / tathA laukAgacha vosarAvI kIse guruke pAsa dIkSA nahi lidhi e paNa sUtra viruddha / eto tumArei kahaNa mujaba tumhe ApApaMthI thaye / isameM saMdeha nathI / tImaja aMgacUlIe vaMgacUlIemeM bI likhyA he / eha vAtakA niranA jaba hove tava dIrgha jJAnameM dRSTI deke dekhe / tava sAca jhUTakA niranA hove / mithyAdRSTI isakA niranA nathI kara sakatA / paraMtu samakitIko to isa bAta kA niranA karanA cAhie / zrI jaMbUsvAmI pIche tina cAritra viccheda gaye te likhIye chIe - parihAra vizuddhI cAritra1 sUkSmasaMprAyacAritra 2 yathAkhyAtacAritra 3 e tIna cAritra to paMcame kAlame bharata kSetrame kise munike pAsa nathI / tathA chedosthApanI cAritra zrIbhagavatI sUtra madhye zataka 25 udesA 7 me kahyA che - chedosthApaNI cAritra tIrtha me hove / tathA jiNasAsaNameM ApaNI mele doya dIkSA lete he - tIrthaMkara tathA pratyekabuddhI / tIno ke chedosthApanI dIkSA kahi nathI / sAmAyaka cAritra jAvajIvakA aMgIkAra karate haiM / tIrthaMkara chadamasthapaNe tIrtha pravartAve nahi / kevala pAyA pIche ziSya zAkhA karate he / paraMtu pratyekabuddhI to ApaNI nesarAya ziSyako dIkSA deve nahI / eha huMDA nAma usarapaNIke prabhAvate ulaTI yAulIyA bAto hotIyA he / jiNasAsaNa kI isI rIta dIse he - je munI guru samIpe dIkSA leve he te muni bIjAne dIkSA deine ApaNI nisarAya tathA bIjAkI nisarAya dIkSA deve ima saMbhava hove he / Age bahuzruta kahe te pramANa / isa dusama kAla ke prabhAva keika jiNasAsanake ajANa bhole jIva Apa muMData hUe / eto mohapattI carcA * 75 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athitisAdhumeM bI nahI milate tathA inAne pote dIkSA lIdhI che zrImahAvIrasvAmI ke tIrthamevI nathI milate / tIsate inAme chedosthApaNI cAritra bI saMbhava hove nahi / ima cauthA cAritra gayA4 / samAyaka cAritra jAvajIvakA mahAvIdehameM tathA bAvIsa tIrthaMkarAke vAre hotA he / tInAke tIrthame nathI milate / unAke cAra mahAvrata he / chedosthApanI cAritra tinAke tIrtha me nathI / tathA rISabhadevajI ke tIrtha meM tathA mahAvIrajI ke tIrtha meM samAyaka cAritra utkRSTA 6 mahIne hotA he / pIche chedosthApanI mukha hoya jAtA he / soM inAne ApaNe mele dIkSA lIdhI che / kise paramaprAi guru pAso dIkSA lei nathI / isa vAste e mahAvIrasvAmI ke tIrtha ke sAdhu piNa nathI / isa vAste inAke sUtra dekhatA to koi cAritra bI saMbhava nahi hotA / niHkevala ajJAna kaSTa che / mere ko jima bhAsyA tima meM likhyA che / Age bahuzruta kahe so pramANa / prabhu ke vacana anaMta naya Atma kahe / jima vItarAge kahyA tima pramANa / isameM kucha saMdeha nathI / jInAMko tuma kahete ho - saMvata 1532 ke sAla kriyA udhAra kIyA / ApaNA mata rakhaNeke vAste kriyA kaSTa to tinAne ghaNA kIdhA / paraMtu pratimAkI pUjA hiMsAdharma parupyA / eha unAme doSa kADhyA / jinA kI aisI vicAra che - prabhu kI pUjA karanI parupate hiMsAdharmo kahIe / prabhunI pUjA niSedhe to dayAdharmI kahIe / eha bAta to vaDi AzcaryakAri suNI / he Arya ! e upadesa tere ko keNe gure dIdho ? jo vItarAgakI bhagatI kA upadesa deve te hiMsAdharmI, jiNabhakti niSedhe te dayAdharmI / imato kise siddhAMta meM dekhaNa meM AyA nathI / manokalpata bAto karanIyA joga nathI / tathA imato siddhAMto meM ghaNe ThAme lakhyA he - hiMsA khoTI dayA cokhI / jo koi jIvAko haNegA tisako haNAvaNA paDegA je duHkha devegA te jIva dukha pAvegA / aho bhavyajIvo ! tuM cha kAyakI dayA pAlo jima tumAre ko mokSa ke sAsate sukha prApata hoveM / ima jANI dharma meM udyama karo / moha mamatA choDo / aThArA pApa paraharo / te moTe dukhadAi he na / mahAsaMtakA kAraNa he na / ityAdika muni mahArAjokA upadesa suNake kiseM bhavya jIvako virAga AyA jaba tisane AraMbha parigraha khoTA jANIne mukyA / mahAvratAdika muni dharma AdaryA / tisako bhAvapUjA saMbhava he / muni 76 * mohapattI carcA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvapUjA kare karAve aNumode / sAdhu ApaNe kalpa pramANa kAma kare karAve aNumode / tathA aMtarAya kIse jIvako deve nahI / tathA vadakArI sAvadha bhASA bole nahI / rAga dveSa TAlI vItarAga kI AjJA saMyukta jehavA jisakA kalpa hove tehavA kalpa kahatA virAdhaka nathI / jima uvavAi sUtra madhye anyapratI svapratIkI kriyA paNa kahI / kriyA kA phala paNa kahyA / tima sAdhu tathA zrAvaka kA kalpa marajAdA kahiNa meM doSa nathI / eha upadesa deNe ke adhikArI AcAryAdika bahusUtrI mahArAja he / alpamatI ko to bolaNA piNa yugatA nathI / upadesakI to bAta alagI rahI / ityAdika carcA ghaNI he / piNa bodha binA jIvakI vicAramA nathI beThatI / tathA eha duSamakAlake prabhAva karake ghaNe jIvAne apaNI2 matI pramANa ghaNI saradhA parupaNA hoe rahI hai / tathA tattva vicArI jIva koi viralA rahyA / kisako apaNI paramaprAyakA haMkAra hoi gayA / tathA kisako paMDitAi kA / tathA kise ko kriyAkA / tathA kiseko jAti kA haMkAra hoi gayA / ityAdika mithyA 1avamAnameM ghaNe jIvA kI matI hoi gai / tathA kise viraleM uttama puruSa kI matI sama piNa hose / pratyakSa jJAnI binA niradhAra koNa karI zake ? paroSa jJAnIko to jo koi mile to tisakA guNa tathA avaguNa vyavahAra mAtra jANane meM Ave / / nizce to jJAnIgama he / ___tathA keika DhUMDhIe kahe he - lauMkA gacha vosarAvI hamAre baDayAne. ApaNe mele dIkSA lIdhI he / gacha choDaya to gachakA pratIpakhI o gacha he te rAkhyA to kaho ? bhagavatI madhye dekhaka likhyA he / piNa mere kA kucha pakhapAta nathI / eha kAla meM ghaNe jIva mata kadAgarI hoye he / jisako vItarAgane saMgha madhye giNyA he tisako merI trikAla vaMdaNA namaskAra hojo iti tattvaM // tevI dRSTi aMgIkAra karavA vALA sAdhuo virAdhaka nathI. kALa pramANe potAnI zakti pramANe khapa karatA muni ArAdhaka che. ''AvA sAdhu ApaNA gacchanA che tathA tevA sAdhu bIjA gacchanA che." A pramANe vairAgI muni je koIne hIle athavA niMde te mane paNa hIle niMde che. A sapramANa mAtra mahAvIra svAmInA tIrthanI vAta kahI. vizeSa sUtramAM joI lejo. 1 abhimAna meM / mohapattI carcA nAma Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have jeoe bhasmagraha utAravAmAM potAnI zakti lagADI teoe saMghanI paDatI mATe upadrava karyo. teonA prabhAve svacchaMdI saMghe duHkhadAyI bhIkhArI evA svacchaMdIoe zrI saMgha upara munino veza dhAraNa karIne caDhAI karI. ghaNA aMze saMghane haNI nAkhyo. potAno sevaka karI lIdho. A kALamAM vIra prabhunA sAdhu hatA paraMtu bhasmagrahane laIne udItodIta pUjA na hatI. zIthila vihArIonI pUjA apanAvanArA vaDe jyAre ghaNI pUjA thaI rahI hatI, paraMtu te vakhate AtmArthI saMvegI sAdhuonI uddItodIta pUjA na hatI te mATe prabhue sAdhuonI udItodIta pUjA niSedhI che. paraMtu tIrthano viccheda je kahe che tene to mithyAtvI jANavo ane tIrthano viccheda thAya to bhasmagraha pIDA kone Ape ? ane udItodIta pUjA zA mATe aTakAve ? tathA bhasmagraha utare to konI u52thI pharI utare ? pachI udAtodIta pUjA konI thAya ? A vAta vicAravI ucita che. A vAta koInA vazamAM nathI. jema jJAnIe bhAva joyA che tema varte che. paraMtu mata matAMtaranA jhaghaDAmAM ghaNA jIvonI bodha zakti naSTa thaI che. A jhaghaDAmAM AtmArthIne jJAna joIe. A kALamAM tattvanA vicAravALA jIva thoDA che. matanA kadAgrahI jIvo ghaNA che. bhagavAne mahAnizIthamAM kahyuM che - bharata kSetramAM paMcamakALamAM kRSNapakSI jIvonI utpatti ghaNI thaze. atre keTalAka kahe che bhasmagrahanA prabhAve potAnI IcchA mujaba vezadhArIoe juThThA graMtho banAvI lIdhA che ane hiMsA dharma, pratimAnI pUjA guru pUjA upadeze che, dayA dharma viccheda gayo che, hiMsA dharma pravarto che. A vAta ekAnte nathI. jyAre bhasmagraha utaryo tyAre koI satya puruSa loMkAe potAnI meLe sUtra bhaNIne ane dhAraNA karIne dayA dharma upadezyo ane bhasmagraha utarI gayo. loko dharma sAMbhaLavA lAgyA tyAre sa. 1531 sAlamAM loMkA potAnA nagaramAM dayA dharmano upadeza karato hato. tenA nagaramAM eka saMgha AvI gayo. eTalAmAM varSARtu AvI gaI, tyAM saMghano paDAva thayo. jyAre saMghavIe sAMbhaLyuM - A nagaramAM loMkA kevalI upadezela zuddha dharma kahe che. te A asala dharma kahe che tyAre saMghavIe vicAryuM - A dharma to sAMbhaLavo joIe tyAre keTalAka lokone laIne loMkAne ghare gayA, tyAre lokAe saMghavI vagere lokone kevalIe upadezelo dayA dharma kahyo. tyAre saMghavI vagere sUtranI vANI sAMbhaLIne ghaNA prasanna thayA. teo ekabIjAne kahevA lAgyA ke A vANI to AzcaryakArI che. A to nitya sAMbhaLavI joIe. Ama vicArIne saMghavI sAthe loko AvIne loMkAnI pAse kevalI dharma sAMbhaLe che. dharma sAMbhaLIne 45 jaNAne vairAgya utpanna thayo. laukA pAse sUtranI dhAraNA karIne saMghavI vagere 45 jaNAe saMvata 1531nI sAlamAM potAnI meLe dIkSA lIdhI te temanA nAma sAdhubhANajI-1, mohapattI carcA - 78 * Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhunuNajI-2, sAdhu jagamAlajI, sAdhu jagamujI-4, vagere 45 jaNAnI sAthe saMghavIe dIkSA lIdhI tyAre dayA dharma vatye-cAlyo. loMkAe A samudAyanuM lokAgaccha nAma pADyuM. temanI pAse pATaNanA rUpAzAe saMyama lIdhuM ane rUpaRSi thayA. lokAgacchanI pahelI pATa. atre graMthakAra - e tamo pahelo pATha lakhyo paNa bIjA pATha joIe. AgaLa tamArI IcchA. jIva parIkha e loMkAnI bIjI pATa thaI. vyavahArathI teo zuddha lAge che. tyAra pachI DhIlA paDI gayA. tyAra pachI 1731nI sAlamAM loMkAmAMthI nIkaLyA teonA nAma RSilavajI1 ane RSibhaNujI RSImukhajI3. teoe lokAgaccha vosirAvIne potAnI jAte dIkSA lIdhI tyAre lokoe DhaMDhayA nAma pADyuM. (lokokti che ke koIe temane vastI ApI nahi mATe DhuMDhAmAM eTale zUnya gharamAM rahyA mATe DhaMDhayA nAma paDyuM) graMthakAra - A pramANe tame potAnI paraMparAnI mahimA karI ane prabhunI paraMparAnI niMdA karI. pote saMyamI thayA ane zrI mahAvIranA tIrthanA sAdhuone asaMyamI sthApyA, paraMtu mane ema lAge che tema lakhuM chuM - prathama to gRhastha sUtra vAMcavAnA adhikArI nathI tathA sAdhune dIkSA ApyA pachI traNa varSa vyatIta thaI jAya tyAre guru yogya jANe to AcArAMganI vAcanA devAnI vItarAge AjJA ApI che. vyavahAra sUtramAM joI lejo. potAnI jAte je sUtra vAMce to comAsI prAyazcita kahyuM che. tame kaho cho ke loMkAe pote jAte sUtra vAMcIne dhAraNA karI lIdhI. A vAta sUtra viruddha lAge che, tathA tame kaho cho ke saMghavIe 45 jaNAnI sAthe guru vinA potAnI jAte dIkSA lIdhI e paNa sUtra viruddha che, tathA lokAgaccha vosirAvIne koI guru pAse dIkSA lIdhI nahi te paNa sUtra viruddha che. A to tamArA kahevA pramANe tame svapaMthI thayA svacchaMdI thayA. AmAM saMdeha nathI. temaja aMgaculIkA ane vaMkacUlIkAmAM paNa lakhyuM che. A vAtano nirNaya tyAre thAya jyAre jJAnathI dIrgha dRSTi Ave ne pachI jue tyAre sAcA juThThAno nirNaya thAya. mithyASTi Ano nirNaya karI zakato nathI, paraMtu samakitIe A vAtano nirNaya karavo joIe. zrI jebUsvAmI pachI traNa cAritra viccheda gayA te lakhIe chIe. (1) parihAra vizuddhi cAritra (2) sUkSmasaMparAyacAritra (3) yathAkhyAta cAritra, A traNa cAritra to paMcamakALamAM bharata kSetramAM janmelA muni pAse nathI. tathA chedopasthApanIya cAritra zrI bhagavatIjI sUtramAM zataka 25-udezA-7mAM kahyuM che - chedopasthApanIya cAritra tIrthamAM hoya tathA jaina zAsanamAM potAnI jAte be jaNa dIkSA le che (1) tIrthakara tathA (2) pratyeka buddha - teone chedopasthApanIya dIkSA kahI nathI, sAmAyika cAritra jAvajajInuM svIkAre che. mohapattI carcA * 79 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakara chadmasthapaNe tIrtha pravartAve nahi. kevalajJAna pAmyA pachI ziSya zAkhA kare che. paraMtu pratyeka buddha to potAnI nizrAmAM bIjAne dIkSA Ape nahi. A hUMDA nAmanI avasarpINInA prabhAvathI ulaTasulaTI vAto thAya che. jinazAsananI AvI rIta dekhAya che ke je muni guru pAse dIkSA le che te muni bIjAne potAnI nizrAmAM athavA bIjAnI nizrAmAM dIkSA Ape che. Avo * saMbhava che. AgaLa bahuzruta kahe te pramANa. A duSama kALanA prabhAve keTalAka jinazAsananA abhaNa bholA jIvo te dIkSita thayA. teo to atIrtha sAdhumAM paNa bhaLatA nathI tathA eo jAte dIkSA lIdhI che mATe mahAvIra svAmInA tIrthamAM paNa bhaLatA nathI. tethI e lokomAM chedopasthApanIya cAritra saMbhave nahi. A pramANe cothuM cAritra paNa gayuM. sAmAyika cAritra vajajInuM mahAvidehamAM tathA 22 tIrthakaronA vArAmAM hoya che. teonA tIrthamAM paNa nathI bhaLatA. teone 4 mahAvrata hoya che. chedopasthApanIya cAritra teomAM nathI. tathA RSabhadevajInA tIrthamAM ane mahAvIrajInA tIrthamAM sAmAyika cAritra utkRSTathI cha mahinA hoya che. pachI chedopasthApanIya mukhya thaI jAya che. tethI te DhaMDhakoe potAnI meLe jAte dIkSA lIdhI che. koI paraMparAvALA guru pAse dIkSA lIdhI nathI. e mATe e mahAvIra svAmInA tIrthanA sAdhu paNa nathI. e mATe ja sUtra jotAM to emane koI cAritra saMbhave nahi. mAtra ajJAna kaSTa che. mane jema lAgyuM tema lakhyuM che. AgaLa bahuzruta kahe te pramANa. prabhunuM vacana anaMtanAtmaka che. jema vItarAge kahyuM tema pramANa. AmAM kazo saMdeha nathI. tame kaho cho ke jeoe saMvata 1532nI sAlamAM kriyoddhAra karyo. potAno mata rAkhavA mATe teoe kriyAkaSTa to ghaNuM karyuM paraMtu pratimAnI pUjAne hiMsA dharma kahyo. A pratimA pUjAmAM doSa kADhyo. jeono Avo vicAra che ke prabhunI pUjA karavAnuM upadeze tene hiMsA dharmI kahevo. prabhunI pUja niSedhe to tene dayA dharmI kahevo. A vAto to ghaNI AzcaryakArI sAMbhaLI. he Arya ! A upadeza tane kayA gurue Apyo ? je vItarAganI bhaktino upadeza Ape te hiMsA dharmI ane jinabhakti niSedhe te dayAdharmI. AvuM to koI siddhAMtamAM jovAmAM AvyuM nathI. kapola kalpIta vAto karavI ucita nathI. tathA A pramANe to siddhAMtamAM ghaNI jagyAe lakhyuM che ke hiMsA khoTI, dayA sArI. je koI jIva haNaze tene haNAvuM paDaze. je duHkha Apaze te duHkha pAmaze. aho bhavya jIvo ! tame cha kAyanI dayA pALo jethI tamane mokSanuM zAzvata sukha maLe. Ama jANIne dharmamAM udyama karo, moha mamatA choDo. 18 pApasthAnaka pariharo. te mahA duHkhadAyI che. mahA AsAtanAnuM kAraNa che athavA mahA azAMtinuM kAraNa che. ItyAdi muni mahArAjAno upadeza sAMbhaLIne koI bhavya jIvane vairAgya 80 moha pattI varSA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avyo tyAre teNe AraMbha parigraha khoTA jANIne choDyA. mahAvratAdi muni dharma Adaryo. tene bhAva pUjA saMbhave che. muni bhAva pUjA kare, karAve, anumode. sAdhu potAnA AcAra pramANe anuSThAna kare, karAve, anumode tathA koI jIvane aMtarAya kare nahi tathA hiMsAkArI sAvadya bhASA bole nahi. rAga dveSa TALI vItarAganI AjJApUrvaka jeno jevo AcAra che tevo AcAra kahe to virAdhaka nathI. jema aupapAtika sUtramAM anya pratyayIka tathA svapratyayIka kriyA paNa kahI che. kriyAnuM phaLa paNa kahyuM che. tema sAdhu tathA zrAvakanA AcAra kahevAmAM doSa nathI. A upadeza ApavAnA adhikArI AcArya vagere bahuzruta che. alpamatI vALAoe to bolavuM paNa ucita nathI. upadezanI vAta to bAjumAM rahI vagere carcA ghaNI che. paraMtu bodha vagara jIvanA vicAramAM utare nahi. tathA A duSama kALano prabhAva hovAthI ghaNA jIvone potapotAnI mati pramANe vividha zraddhAo ane prarUpaNAo thaI rahI che. tathA tattva vicAraNAvALA jIva koI viralA rahyA che. koIne potapotAnI paraMparAno ahaMkAra thaI gayo che tathA koIne paMDitAIno tathA koIne kriyAno tathA koIne jAtino ahaMkAra thaI gayo che vagere mithyAbhimAnamAM ghaNA jIvonI mati thaI gaI che. tathA koI viraluM uttama puruSanI mati samyak paNa haze. pratyakSa jJAnI vinA nirNaya koNa karI zake ? parokSa jJAnIne to je koI maLe tenA guNa tathA avaguNa vyavahAra mAtrathI jANavAmAM Ave, nizcayathI to jJAnI gamya che. tathA keTalA DhuMDhIyA kahe che lokAgaccha vosarAvIne amArA vaDIloe potAnI jAte dIkSA lIdhI che. graMthakAra gaccha choDyo che to gacchano pratipakSI gaccha che te rAkhyo hoya to kaho arthAt nathI rAkhyo. bhagavatIjImAM joIne lakhyuM che chatAM mane pakSapAta nathI. A kALamAM ghaNA jIvo matakadAgrahI thayA che. jeone vItarAge saMghamAM gaNyA che teone mArI trikALa vaMdanA namaskAra hojo. iti tattva. - sA.pA.72 saMbodha sattarI prakaraNa : jahA tusakhaMDaNaM muyamaMDaNAI runnAI sunnarannaMmI vihalAi tahA jANasu ANArahiyaM aNuTTA 31 ANAi tavoM ANAi saMyamo taha ya dANamANAe ANArahio dhammo palAlapulavva paDihAi 32 ANAkhaMDaNakAri jaivi tikAlaM mahAvibhUie pUei vIarAyaM savvaMpi niratthayaM tassa 33 raNNo ANAbhaMge ikucia hoi niggaho loe savvannuANAbhaMyaM anaMtaso niggahaM lahai 34 jaha bhoNamavihiyaM viNAsae vihikayaM jiAvei taha avihikao dhammo dei bhavaM vihikao mukkhaM 35 varaM vAhi varaM maccU varaM dAriddasaMgamo varaM araMnavAso a mA mohapattI carcA 81 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumittANa saMgamo 43 agIatthakusIlehiM saMgaM tiviheNa vosire mukkhamaggaMmi vigdhe pahaMmi teNago jahA 44 aMbassa ya niMbassa ya annonnaMpi samAgayAiM mUlAI saMsaggI viTTo aMbo niMbattaNaM patto 45 uttamajaNasaMsaggI sIladarIddapi kuNai sIlaDDuM jaha merugirivilaggaM taNaMvi kaNagattamuvei 46 navI taM karei aggI nea visaM neva kinhasappo ya jaM kuNai mahAdosaM niccaM jIvassa micchattaM 47 kaTTha karesa appaM damesi annaM jahasi dhammatthaM ikkaM na cayasi micchattaM visalavaM jeNa buDDihasi 48 jayaNA u dhammajaNaNI jayaNA dhammassa pAlaNI ceva tavavuDDikarI jayaNA egaMtasuhA jayaNA 49 ekAMta eka jIvadayAikA nAma jayaNA na kahavI / jayaNA ghaNe prakAra kI che kudeva kuguru kudharma choDaNAM / sudeva suguru sudharma aMgIkAra karaNA tathA parasvarupa choDaNAM nIja svarupameM ramaNa karaNAM / ityAdika / paMca Azrava choDaNe, devaguru kI AjJA pAlaNI tehI dharma hai / kudeva kuguru kI AjJA choDaNI ehi dharma che / ityAdika jayA bheda devaguru ke caraNa seve vinA nahI koI pAvI sake / guru vinA koNa kahe ? e vasta ! ihAM AdaravA yogya che ihAM choDavA yogya che / eha syAdvAdazailI kIseko prApta hotI hai ? jisane devaguru kI sevA karake punnAnubaMdhI punnakA saMcaya kIyA he tinu ke rIdeMmeM syAdvAda zailI pragaTa hotI hai / paraMtu devagurukI niMdyA ko syAdvAdasailI kahAMte prApta hove ? apitu na hove / - ekAnte ekalI jIvadayAne jayaNA na kahevI. jayaNA ghaNA prakAranI che - duheva, Duguru, hudharmane chIDavA suheva, suguru, sudharmane aMgIkAra vo tathA parasvarUpane choDI svasvarUpamAM ramaNa karavuM. ItyAdika pAMca Azrava choDavA. devagurunI AjJA pALavI te ja dharma che. kudeva, kuguru, kudharmanI AjJA choDavI te ja dharma che. vigere jayaNAnA bhedo devagurunA caraNa sevyA vinA koI pAmI zake nahi. guru vinA koNa kahe ? he vatsa ! ahIM AdaravA yogya che, ahIM choDavA yogya che. khA syAddavAha zailI hone prApta thAya che ? 7. jeNe devagurunI sevA karI puNyAnubaMdhI puNyano saMcaya karyo che tenA hRdayamAM syAdvAda zailI pragaTa thAya che. paraMtu devagurunA niMdakone syAdvAda zailI kayAMthI prApta thAya ? arthAt na ja thAya. sA.pA.73 saMjodha sattarI : - sUtraviruddha je AcarI thApe avidhinA cAlAre te atinibaDamithyAmati bole upadezamAlA re 11 // tu0 || Apa prasaMsere paraguNa olave na dhare guNano re leza mohapattI carcA 82 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te navi jinavANI zravaNe suNe diye mithyAupadeza 5 // vanamAM vasatAM bAlatapasI gurunizrA viNa sAdha eka ahiMsAiM te rAce na lahe marma agAdha 40 // mana0 // jehamAM nijamatakalpanA jehathI navI bhavapAro re aMdhaparaMparAbAMdhio teha azuddha AcAro re 4 // tu0 // sithalavihAriyeM AcasyA AlaMbaNa je kUDA re niyatavAsAdika sAdhUne te navi jANiyeM ruDAre 5 // tu0 // kevalaliMgadhAritaNo je vyavahAra azuddho re Adariye navi sarvathA jANiye dharmaviruddho re 15 // tuMga0 // katthavI amhArisA pANI dUsamAdosadUsiyA / hA aNAhA kahaM huMtA na huMto jai jiNAgamo 36 // AgamaM AyaraMteNaM attaNo hiyakaMkhiNA titthaNAho gurU dhammo sabbe te bahumaniyA 27 // ima je sUtra karaNI kare tathA avidhi nA cAlA thApe te ati nIvaDa mithyAmati kahije / ima upadezamAlA bole yataH - jo jahavAyaM na kuNai, micchadiTThI tao hu ko anno / vuDDhei a micchattaM, parassa saMkaM jaNemANo / / 504 / / u.mA. atha mithyA dRSTInAM lakSaNa kahe che Apa prasaMse potAno utkarSa kare, paraguNane olave, kisyo dosyA kADhini potAnA guNa AgalA anya guNano lesa bIja mAtra na dhare valI jo mIthyAdRSTI jInavAnI vItarAga vacana zravaNa ke kAne na sAMbhale / je upadeza dIye mIthyA svakalpita dIye / thoDaM jANe to ghaNA phulIne chalachalIo huye 2 savAso gAthAkA tavana zrIjasovIjejIkRta tehanI DhAla trIjI gAthA 5 / / __ ekato bAlatapasvI ajJAnatapasvI te pINa vanamAM vasato etale ghorakaSTano karaNahAra tathA bIjo sAdhu piNa guru nizrA viNa / guru ANA vINA e bihu eka ahiMsA mukha kahe etale badhA jIva rakSA karavI / etalAmAM 1jarIpha che / piNa te ahiMsAno agAdha je uMco che te muDha na kahai / na jANe etale svaAtmA haNAya che te hiMsA / svaAtmA na haNAya te ahiMsA / ehavA marmanI tehane khabara nathI / sADhetInase gAthA ke tavanakI DhAla 8 gAthA 40 / jehamAM nijamata kalpanA ataeva jeha bhava pAra na pAmIye / mithyAdraSTI jJAnarahita aMdha paramaprAya bAMdhyo te asuddha AcAra jANavo / saMsAra vRddhinA kAraNa che / savAso gAthA ke stavaname DhAla 6nI gAthA 4 tathA 5 me joi lejo. 1 kRtakRtya hai| mohapattI carcA * 83 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIthIla vihAri pAsatthAdika teNe karI AcaryA kUDA AlaMbana je niyata vAsAdika te ruDA na jANavA / yathA- vAsaviharai ceia-bhattiM ca aJjiyAlAbhaM vIgai sua saMbaddhaNIdosaM ceiyAvitti ityAdyAvazake ehavA uttara sarvatra che / AlaMbana to kalpanA mAtra cha / uktaM ca AlaMbayANaM bharIo logo jIvassa ajaukAmassa jaM jaM pAsai loe taM taM AlaMbanaM kuNai 5 / ehavo je kevala liMgadhArIno e AcAra te azuddha vyavahAra jANi ghaNA jo hoya to ina pramANa sarvathI AdarIye nahI / dharma viruddha karI jANiyeM / zrI jasovijayajI kRta stavana savAso gAthA kA tehanI DhAla 6 gAthA 15 / ka0 kathaM asmAdRzaH prANinaH duSamAdoSeNa dUSitAH kalaMkitAH hA iti khede anAthAH kathaM abhaviSyAma / yadi jinAgamo jinasiddhAMto nAbhaviSyat 26 ka0 amha sarIkhA prANi jIva kIsyAM chai dusamakAlanA aneka duSaNa tiNe karI duSIta ehavAM bharyAM che valI kehavAM che anAtha saMprata mAthA upara zrI tIrthaMkarAdika koi dhaNI nathI eha bhaNI anAtha kavIzvara kahe che ihAM kaSTa eha isyA jIva kIma hoati jai zrI vItarAgano Agama zrI siddhAMta hoya to paNa etalo AdhAra che ___ have zrI sidhAMta AcAre tehane phala kahe che 36 A0 sIddhAMte AdariyamANena AtmAno hitA te viNA tIrthanAtha deva guru dharma sarvepi te bahumAnitAH 27 A zrIsiddhAMta Adare teNe ApaNA AtmAno hita vAMche te teNe puruSe tIrthanA tIrthakara deva mAnyA teNe guru mAnyA tiNe dharma piNa mAnyo saghalAi ghaNe prakAre mAnyA 2.7 saMbodhasattarI graMtha madhye joi lejyo. A pramANe sUtra viruddha je karaNI kare che tathA avidhinA cALA sthApe che te mati nila mithyAmatI vo tema upahezamAlA boTa cha : jo jahavAyaM na kuNai micchadiTThI tao ko anno vaDDei micchattaM parassa saMkaM jaNemANo : 125 gAthAnA stavanamAM DhALa-6 gAthA-11mI joI lejo. have mithyASTinA lakSaNa kahe che - Apa prazaMse potAno utkarSa kare. para guNane oLave koI doSa kADhIne, potAnA guNa AgaLa bIjAnA guNano leza paNa na dhare. vaLI mithyAdeSTi jinavANI vitarAga vacana kAne na sAMbhaLe. je upadeza Ape te kapola kalpIta Ape. thoDuM jANe to ghaNo phulAIne chelachabIlo thAya. 125 gAthA DhAla-3 gAthA-pamI eka to bALa tapasvI - ajJAna tapasvI te paNa vanamAM vasato eTale ghora 84 * mohapattI carcA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSTo karanAra ane bIjo sAdhu guru AjJA vinA A banne ahiMsA mukhya kahe che eTale badhA jIvanI rakSA karavI. eTalAmAM ja paryApta mAne che. paraMtu te ahiMsAno je agAdha ane uMDo artha che te mUDha na kahe na jANe eTale svAtmA haNAya che te hiMsA. potAno AtmA na haNAya te ahiMsA. AvA rahasyanI tene khabara nathI. 350 stavana DhALa-8 gAthA-40, svamata kalpanA mATe ja bhava pAra na pAme. mithyAdaSTi e jJAna rahita aMdha paraMparAthI je bAMdhyo te azuddha AcAra jANavo. saMsAra vRddhinuM kAraNa che. 125 gAthAnA stavanamAM DhALa-6 gAthA 4/5 joI lejo. zithila vihArI pAsAdie niyata vAsa vagere je khoTA AlaMbana AdaryA che te sArA nahi jANavA. thAvAsa vitarapha rephyatti. 7 akhiyAttAmaM vidda sutra saMvandva niddoSa ca cevitti... ItyAdika Avazyake ApI zake tevA uttara sarvatra che. AlaMbana to kalpanA mAtra che. ukta ca AlaMbayANaM bharIo logo jIvassa ajaukAmassa jaM jaM pAsai loo taM taM AlaMbanaM kuNai evo je mAtra lIMgadhArIno AcAra te azuddha vyavahAra jANavo. jo AcaranArA ghaNA hoya to paNa A badhA pramANathI Acaravo nahi. dharma viruddha che ema jANavo. zrI yazo vi. kRta 125 gA.nuM stavana DhALa-6 gAthA-15mI. amArA jevA jIvo duSamakALanA aneka duSaNothI duSita tIrthaMkara vagere koI dhaNI na hovAthI anAtha evA ame jinAgama na hota to saMyama jIvana kaMI rItIe jIvata. arthAt amArI zuM dazA thAta. have zrI jinAgamane anusAre je AcaraNa kare che tenuM phaLa kahe che. potAnA hitano Icchu A zrI jinAgama je Adare che tene tIrthaMka2ne mAnyA teNe gurune paNa mAnyA ane dharmane paNa mAnyo badhAyane bahu prakAre mAnyA saMbodha sattarImAM joI lejo. u. yazo vi. ma.nA stavananI DhAla-12... kumatI ima sakala dUre karI dhArIye dharmanI rIta re hArie navi prabhubala thaki pAmIye jagatamAM jIta re svAmI sImaMdharA tUM jayo 1 bhAva jANe sakalajaMtUnA bhavathakI dAsane rAkhare bolyA bola je tUM giNe sakala jo che tUja sAkhare svA0 2 eka che rAga tUjha upare teha mujha zIvatarukaMda re navi gaNuM tujha pare avarane jo mIle suranaravRMda re svA0 3 tujha vinA meM bahu dukha sahyo tujha mIlyAi te kima hoya re meha viNa mora mAce nahi meha dekhI mAce soyare svA0 4 manathakI mIlana meM tujha kiyo caraNa tujha bheTavA sAiM re jo kIye yatana jina e vinA avara navi ichiyeM kAMi re svA0 5 tujha vacanarAga sukha Agale navi mohapattI carcA * 85 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giNu suranarazarma re koDi jo ko kapaTa dAkhave navi tajuM toi tujha dharma re svA0 6 tuM mujha hRdayagiramAM vase sIMha jo parama nIrIhare kUmatimAtaMganA jUthathI to kisI prabhu muja bIha re svA0 7 koDi che dAsa prabhu tAhare mAhare deva tUM eka re kIjIyeM sAra sevakataNI eha tujha ucita viveka re svA0 8 bhaktibhAve isyuM bhAvIyeM rAkhIe e manamAMhire dAsanA bhavadukha vAriye tAriyeM so grahi bAMhi re svA0 9 bAla jima tAta Agala kahe vInavuM huM tIma tujha re ucIta jANo tima Acaro navI rahyo tujha kisyuM gujha re svA0 10 mujha hojyo citta zubhabhAvathI bhavibhavi taharI seva re yAciye koDi yatane karI eha tujha Agale deva re svA0 11 / kalasa // ima sakala sukhakara durItabhayahara vimala lakSaNa guNadharo prabhu amara nIMda vaMdita vinavyo sImaMdharo nijanAdatarjitameghagarjita dhairyanirjitamaMda zrIvijayadevasUrIMda paTadhara zrIvIjayasiMhasUrivaro zrI nayavijaya zuddhacaraNasevaka jasavijaya vAcaka jayakaro 12 // iti DhAla // ajara ima sarva kumatI dUre karI vyavahAratatvazraddhAbale suddhAtma bhAvaNArUpadharma nI rIta dhare prabhubalathakI hArI nahI jagatamAMhi jita pAmI - yeM hesvAmI tUMzrImaMdhara jayavaMto 1 sarva prANI mAtranA bhavaja svarupa te tumhe jANo cho te mATe saMsArathI sevakane rAkhIye itizrI upAdhyAya jasavijaya jI kRta paramasaMvega zruddhamArga dIpakAmaMda stavane / A pramANe badhI kumati dUre karIne vyavahAra tattva zraddhAnA baLe zuddha AtmabhAvanA rUpa dharmanI rItane dhAro. prabhubaLa thakI hAro nahi. prabhu baLane potAnA pakSamAM mAnI traNe jagatamAM jita pAmo. he svAmI simaMdhara tame jayavaMtA varto, he prabhu Apa badhAya jIvone, bhAvane jANo cho te mATe saMsArathI sevakane rAkho rakSA karo. 125 gAthAnI DhANa - 1 gAthA- 8-8-10 : kalahakArI kadAgrahabharyA thApatA ApaNA bola re jinavacana anyathA dAkhave Ajato vAjate Dhola re 8 svA0 kei nijadoSane gopavA ropavA kei matakaMdare dharmmanI dezanA pAlaTe satta bhAkhe nahi maMda re 9 svA0 bahumukhe bola ima sAMbhalI navi dhare loka vizvAsa re DhuMDhatA dharmane te thayA bhamara jima kamalani vAsare 10 svA0 kalahanA karaNahAra kadAgrahe bharayA je jima bolyA tima ApaNAja bola thApatA thakA jina vacana zrIvItarAgadevanuM vacana anyathA viparIta dAkhaveM * mohapattI carcA 86 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dikhAve / A. Ajato bAjatADhole keTalAika mokalA sIthalAcArI hoi te potAnA doSa gopavAne apavAda dekhADatA ketalAika pramukhanA anamAnatA lupakAdika matakaMda ropavAnA kAje dharmanI dezanA mUlache te pAlaTI nAMkheche sa. piNa sAca bhAkhe nahI maMda ka. muSIyakA jeNe karI jIva dharme joDe te dharmanI dezanA na dei 9 ima mukhe. ghaNAne mohoDe bola jujuyA sAMbhalIne loka vizvAsa na dhare te dharmane DhuMDhatA thakA koi jIma bhamarA kamalanI vAsa vAsanAe ichAe bhamatA phire piNa keraDe na pAme 10 zrI jasavIje upAdhyAyajI kRta savAso gAthAke tavanakI DhAla 1 madhye joi lejo. DhAla // ima DhuMDhatA re dharma suhAmaNo mIlIo sadaguru eka tehene sAco re mArga dAkhave ANi rIdaya viveka 1 zrI zrImaMdharasvAmI sAMbhalo paraghara jotAM re dharma tumhe phiro nijaghara na laho re dharma jima navi jAMNere mRgakasturIo mRgamadaparimalamarma 2 zrI0 jimare bhUlo re mRgadisi2 phire levA mRgamadagaMdha tima jaga TuMDe bAhira dharmane mithyAdRSTI re aMdha 3 zrI0 jAti aMdhano re doSa na Akaro je navi dekhe re artha mithyAdRSTI re tehathI Akaro mAne artha anartha 4 zrI0 Apa prasaMsere paraguNaolave na dhare guNano re lesa te navI jinavANi zravaNe suNe diye mithyAupadeza 5 zrI. jJAna prakAse re mohatimara hare jehane sadaguru sUra te nija dekhe re sattA dharmanI cidAnaMdabharapura 6 zrI0 jima niramalatA re ratana phaTikataNI tima te jIvasvabhAva te jinavIre re dharma prakAsIo prabalakaSAya abhAva 7 zrI0 jima te rAte re phule rAtahuM zyAmaphUlathI re syAma pApapunyathI re tima jagajIvane rAgadveSapariNAma 8 zrI0 dharma na kahiye re nizce tehane je vIbhAva vaDavyAdhi pahile aMge re iNIpari bhAsIo karme hoya upAdhi 9 zrI0 je aMse re nirupAdhikapaNo te te jANo re dharma samyagadRSTI re guNaThANAthakI jAva lahe zIvazarma 10 zrI0 ima jANIne re jJAnadazA bhajI rahiye Apasvarupa paraparaNatathI re dharma na chAMDIyeM navi paDiye bhavakUpa 11 zrI0 // savAsogAthAkAzrIjazovijyajI upadhyAyajIkRta stavanakI DhAla 2 . ima bAhira dharma DhuMDhato thako dharma kehavoche suhAmaNo ka. manoharache eka sataguru jJAnIguru mIlIoM teha DhUMDhaNahArane sAco aMtaraMga dekhAve eha bAhyadRSTIne jJAnamArgamAMhe Ave tyAre muDhatA Tale ehavo ride viveka ANIne 1 e vyatIkara zrIsImaMdhara svAmI tume sAMbhalo satyavAdInA vacananA sAkhI yathA te sataguru je upadesa kahe che dekhADe che he bAhyadRSTI loko tumhe mohapattI carcA * 87 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraghare dharmane jotAM phiro cho piNa nijaghara potAnA ghara mAMhethI dharma nathI pAmatA jima na jAne kasturI mRga potAnI nAbhI mahI mRgamada kasturI tehanI gaMdha prate mRgamada ka. kasturI tehanI paramala no marma na jANe 2 jima te kasturIomRga vanamAMhe dise diza phIre syuM karavA levA syAM prate mRgamada kasturI tehanI gaMdha prate tima jagamAMhi bAhira dharma arthi anya ThAme dharma DhuMDhe je bAhya dRSTI mIthyAdRSTI aMdhache te piNa viprAyasI AtmA jJAnamAMhi na rame 3 jA. jAtiaMdha je hoya tehano doSa Akaro nathI je mATe jihAM artha hoya tihAM na dekhe valI mIthyAdRSTI to chatI AMkha che piNa jAtI aMdhathI atI Akaro che e padano artha mIthyAtvanA dasa bheda vakhANyA dhamme adhammasannA 1 adhamme dhamsannA 2 magge umaggasannA 3 umaggo maggA sannA 4 sAdhuasAdhusannA 5 asAdhu sAdhusannA 6 ajIve jIvasannA 7 jIve ajIvasannA 8 amutte muttasannA 9 mutte amuttasannA 10 e dasa prakAre mIthyAtva jANavo arthane anartha karI mAne e likhyA che mIthyAdRSTInAM lakSaNa kaheche Apa prasaMse potAnA AtmAno utakarSa paraguNane olave kisyuM dosa kADhIne potAnA guNa AgalyAnA guNano lesa lagAra mAtra na dhare valI mIthyAdRSTI jInavANI ka. vItarAga vacana zravaNe ka. kAne na sAMbhale je upadesa dIye mIthyAtva kalita diye thoDaM jANe to ghaNuM phulI chalabalIo huye 5 jIva tuM tAharUM tUM mItrache sthu bAhira mItrane vAMche che eTale AtmA svabhAvameM sarva mItrajache jehane sadguru rUpa sUrya jJAna prakAza je purIsA tumameva mItraM tamaM kiMbahiyA mItramIchasI ityAdi AcAryAMga artha vAkhyAna rUpa kIraNe karI moha timara ka. aMdhakAra potAnA AtmAmAMhi jinadharmanI sattA dekhAI te kevI che te .kahe che cIdAnaMda ka. jJAnasukha tiNe karI bharapUra prathama samakita pAme tehaneM naSTa netranI prAptinA AnaMdathI anaMta guNa anaMta 6 jima ka. ratna nIramalatA te phaTakano svabhAva chai upAdhi virahe pragaTe ti. kaSAyAdi abhAve pragaTato svabhAva che te. te jinavIre vardhamAna svAmIyeM prakAsIo kahayo che prabala je kaSAya teha no je abhAva prabala pade maMda kaSAya pINa dharma lAdho 7 jima te saphaTika ratana rAte phula pAse chate rAtaDa dise syAmaphula pArzvavarti chate syAma raMga dIse tima jagajIvane punna pApa rUpa dravya karma upAdhi che tiNe rAgadveSa pariNAma 88 * mohapattI carcA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che rAge rAtA dveSe syAma thAya sahaje te zuddha svabhAva che te rAgadveSe prazasta pariNAma rUpa hoya te kArNe kAryopacArathI vyavahAre dharma kahiye nizce dharma na kahiye je rAgadveSa vIbhAva chai baDI vyAdhi rupachai pahile aMge AcArAMge kahiu che je upAdhi sarva karmano upAdhi te svabhAve kIma kahiye akkammassa vahAro Na vijjai kammuNAuvAhi karma ka. jihAM karma jAya punna janIta vIkAra nahI tIhAM vyavahAra nathIe upAdhi karme kari hoi che jeTali 2 nirupAdhikapaNu ka. upAdhi rahItapaNuM te te ase dharma jANiye jima samadraSTIne mIthyAtva upAdhi TalI teTaloja dharma vIratAne avRti Tali tehaja akaSAyane kaSAya Talyo te ajogIno joga Talyo te dharma samyagdRSTI guNaThANAthI mAMDi jIhAM zIvazarma ka. mokSa sukha pAme tIhAM tAi aMse 2 dharma pAmIye paripUNa dharma caudamA guNaThANAne chehale zarma. 10 ima jANi mIthyAtva avRtvAdika Azrava ehanI vRtta te saMvara ima aMtaraMga jJAna dazA bhajIne Apa svarupa rahI suddha paraNAma varate paripariNatathI pudagala paripAtathI kugraha mIthyAtvAdika AdarI dharma na chAM * ye bhavakUpa saMsArakUpa kUe na paDe jJAnadazA vinA bAhya kRyA che jamAlI pramukhano artha na sarIo bAhira DhuDhatA mukI para doSaTAlI AtmAno khola karato dharma pAme eha bIjI DhAla saMpUrNa thai gAthA 11 eha graMtha zrI deva guru prasAdAt buTerAya kehatA buddhIvIje jI ghaNe sUtrArtha ghaNe pUrvAcAryAke graMtha jor3ane eha pATha saMgraha karake zrI janamata munIliMga veSa prabodhake graMtha racyA hai svapara upagArake vAste jo koi rAga dveSa moha choDake paDhegA tathA guru pAso sAMbhalegA usa puruSako svaparaliMga aNaliMgakI pArakhA hovegI isa graMthako paDhake svamata Adaro paramata choDo / kalahanA karanAra kadAgrahathI bharelA potAnA ja bola thApatA evA zrI jinavacanane chaDecoka anyathA dAkhave che. keTalAka svacchaMda zithilAcArI thaIne potAnA doSone gopavA mATe apavAdo dekhADe che. keTalAMka luMpaka vagere prabhunA vacanane nahi mAnatA ane potAnA matarUpI kaMdane ropavAne mATe dharmanI dezanAne mULathI palaTI nAkhe che. paraMtu maMdA evA teo sAcuM bole nahi. maMda kahetA lopaka jANavA kAraNa ke jIva dharmamAM joDAya tevI dharma dezanA na Ape. A pramANe judI judI dezanA sAMbhaLIne loko vizvAsa nahi kare jema bhamaro kamaLanI sugaMdhanI IcchAthI bhamato rahe tema loko dharmane zodhatA phare paraMtu kamaLanI suMgadha keraDAmAM na pAme tema loko tattva nizcaya na pAme. yazo.vi.kRta 125 gA.nA mohapattI carcA * 89 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanamAM DhALa-7 gAthA-1 thI 11nuM vivecana sugama che. azuddha vavahArako zuddha vyavahAra kahaNete mithyAtva hai / aru aNaliMga ko svaliMga tathA anya tIrtha ko prabhu kA tIrtha saradaNA e moTI mithyAtva hai / AtmArthi ko vicAraNA joga hai / samakita rupaNI rui hai aru mithyAtvarupIyA tINagA hai / e graMtha vAMcake sUtra je te naMdI tathA ThANAMga tathA vyavahAra tathA aMgacUlIe madhye je te sUtra cale hai te sarva pramANa karake sUtrAM viSe dharma ke dekhI yA neraNA devInI pare saMkyA pADaze te saMkA saMsArabaMdhaNano kAraNa jANI paraharajo / tathA pUrvAcAryA ke racyA hoya cUrNI 1 bhASya 2 niyukti 3 TIkA 4 paramaprAya jauNasI zrI sudharmAsvAmIte lagAike calI Ai hai / tathA koika pUrvAcAryAne sUtrAMkA rahasya leine koika maryAdA bAMdhi hai / te pramANa karaNI joga he / kIsa vAste ? isa kAlameM sUtra saMpUrNa nahi rahe / AcArAMga sUtrakA pATha aThArAhajAra pada he / sarva ThAma dUNe sUtra he / sarva sUtra aba rahe nahi / AcAryA ko sUtra visara gayA paraMtu artha yAda rahyA / tinA arthAMke prakaraNa baMdhe hai / tInA ko na mAnIye to jinasAsana kI siddhI nahI hotI / tIna kAraNa pUrvAcAryAM ke vacana pramANa karaNe jogya hai / tathA matakadAgrahIyAne aura kIma kheda karaNe ke vAste je rIta bAMdhi hai ? te rIta AtmArthi puruSAMko vicAranI jogya hai / jekara kIsene rAgadveSa karake sUtra vIco kADhake sAcI samAcArI calAi hai tIsako hItakArI nahi / rAgAu dosAu dokamavIyA iti vacanAt / te samAcArI bIjA koi sUtrokta jANIne rAgadveSa ajJAna choDa ke, bhagavaMta kI samAcAri Adare / Atmahita bhaNI thAya / paraMtu jJAna bInA na jaNAya / vItarAga kI sevAte sarva pAmIye svaparamatano marma iti vacanAt / tathA bhasama grahake prabhAvate asaMyatIAkA acherA vrata gayA / keTaleka jIvAnI matI vibharama hoi gai / tinone acala vicala vAtAM likhI deiyAhe te vicAravA joga he / / tathA koika ima kahe he jo ApaNI kyA buddhI he ? jo kharA khoTA kahIye / jo vaDayA vaDerAne likhadiyA tathA kara liyA te kharA / uttara- e bAta to saghalA loka kahe he aru vinevaMta kahalAte he tinA ko tA vItarAgane vine mithyAta kahayA he / tathA vItarAge to vinayadharma 90 * mohapattI carcA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahayA he / vItarAganI matI Agala karI siddhAMta vicArI jima vItarAge kahyA he tima saradavo / te bodha samyaktvA vinA na Ave / samakita prApta hoNI jIvake parama durlabha he / te vinA vinayadharma na sujhe / tisako vinayadharma na sujhe / tisako mokSa mArga na suje / te mokSa mArga ke paMtha cAlI na sake / te jIva mokSa nA pAve / ima jANIne samakitanI khojanA karo / jina khojyA tinA pAyA tattva taNo vicAra / piNa jisako svaparamatakI vicAra hove te pAve / piNa buddhIhIna nahi niranA karI sake / iti tattvaM upasaMhAra : zrI devaguru pasAye buTerAya aparanAma buddhivijayajIe ghaNA sUtrArtha ghaNA pUrvAcAryanA graMtha joIne A pATha saMgraha karIne zrI jinamatamAM munilIMga vezanA prabodha mATe A graMtha racyo che. sva - paranA upakAra mATe je koI rAga dveSa moha choDIne bhaNaze vAMcaze tathA guru pAse sAMbhaLaze te puruSane svalIMga paralIMganuM pArakhuM thaze. A graMtha vAMcIne svamata Adaro, paramata choDo. azuddha vyavahArane zuddha vyavahAra kahevo te mithyAtva che. anyalIMga te svalIMga tathA anya tIrthane prabhunuM tIrtha mAnavuM te moTuM mithyAttva che. AtmArthIe vicAravuM ucita che. samakita kApusa- che ane mithyAtva agnino taNakho che. vAcake naMdI, ThANAMga, vyavahArasUtra tathA aMgacUlIkA je sUtra cAle che, te badhAne pramANa karIne ane sUtramAM dharmanuM svarUpa joIne A graMtha vAMcI zaMkAne pariharajo. kAraNa zaMkA nirNaya devInI jema saMsAra baMdhanuM kAraNa che te jANI zaMkA pariharajo. tathA pUrvAcAryanA racelA cUrNa-bhASya-niryukti TIkA paraMparAthI je sudharmA svAmIthI cAlyA Ave che tathA koIka pUrvAcArya sUtranA rahasya laIne koIka maryAdAo bAMdhI che te pramANa karavI ucita che. kAraNa ke A kALamAM sUtra saMpUrNa rahyuM nathI. AcArAMga sUtrano pATha 18000 pada che tenAthI AgaLanA badhA ja Dabala Dabala che. badhu sUtra have rahyuM nathI. AcAryone sUtra bhUlAI gayA. paraMtu artha to yAda rahyA. te arthonA prakaraNo racyA che. teone na mAnIe to jinazAsananI siddhi thatI nathI. te kAraNathI pUrvAcAryonA vacana pramANa karavA ucita che. mAtra kheda karavA mATe matanA kadAgrahIoe je bIjI rIte bAMdhI che te zA mATe ? AtmArthI puruSoe te rIte vicAravA jevI che. je koIe rAgadveSa karIne sUtramAMthI kADhIne sAcI paNa sAmAcArI calAvI che. tene te hitakArI nathI. mohapattI carcA * 91 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgAo-doSAo iti vacanAtu te sAmAcArInI paraMparA bIjA koI sUtramAM kahela jANIne, rAga-dveSa-ajJAna choDIne, bhagavAnanI sAmAcArI Adare. te Atmahita mATe thAya. paraMtu A vAta jJAna vagara jaNAya nahi. vItarAganI sevAthI badhu pamAya sva - para matano marma iti vacanAta - tathA bhasmagrahanA prabhAvathI asaMyationo aththaro vartI gayo. keTalAka jIvonI mati bhrAnta thaI gaI. teoe DhaMgadhaDA vagaranI vAto lakhI dIdhI che te vicAravA yogya che. tathA koIka ema kahe che ke ApaNI zuM buddhi che ? tethI A sAcuM A juThuM kahIe. je vaDIloe lakhI dIdhuM ane karI lIdhuM te kharuM. uttara - A vAta to badhA loko kare che ane vinita kahevaDAve che. teone to vItarAga vinayavAdI mithyAtvI kahyA che. tathA vItarAge to vinayane dharmanuM mULa kahyuM che tema mAnavuM te bodha samyakta vinA na Ave. samakita prApta thavuM jIvane parama durlabha che. te vinA vinaya dharma na sujhe, te mokSa paMthe cAlI na zake ane te jIva mokSa nA pAme. ema jANIne samakitanI zodha karo. jina khojA tIna pAyA tattvano vicAra. jene sva para matanI vicAraNA hoya te pAme paraMtu buddhihIna nirNaya karI zake nahi. A mukha vastrikAnI caracAnA karavAvAlA buTerAyajI tathA bIju nAma buddhivijayajI bahuzruta nI Agala vInatI kare che aho syAdvAda anekAMta jinamatakuzala zruta samudra gItArtha mahA puruSo tumhArA caraNa kamaLane vize hAtha joDI mAna moDI sIsa namAvI vInatI karu chu / / mukha vastrakAnI caracA vize alpa mati mATe tathA rAga dveSane bhAMge jinavacanathI adhiko ocho viparIta koi pada koi akSara koi biMdu mAtra mAharAthI likhANA hoya te padAdika kRpA karIne sodhajo ehIja bInatI / / itizrI A mohapattinI carcAnA karavAvALA buTerAyajI jemanuM bIjuM nAma buddhivijayajI te bahuzrutonI AgaLa vinaMti kare che - aho ! syAdvAda anekAnta jinamata-kuzala zrutasamudra gItArtha mahApuruSo ! tamArA caraNa kamaLanA vize hAtha joDI, mAna moDI, zIza namAvI vinaMti karuM chuM. mohapatti carcAne vize alpamatinA lIdhe tathA rAga-dveSane aMze jina vacanathI ocho adhiko viparIta koI pada, koI akSara koI biMdu mAtra mArAthI lakhAyuM hoya te padAdika kRpA karIne zodhajo. e ja vinaMti. -: samApta : 22 - mohapattI varSA Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 7 7 5 p 5 D p , wwwwwwwww P 5 p p AyaDa tIrthoddhAraka, vairAgyavAridhi 5.pU.AcArya zrI kulacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI lekhita-saMpAdita-prerita sAhityayAtrA 34. tattvakI vebasAiTa (hindI) 35. odho che aNamUlo (dikSA gIta saMgraha) 36. subodha saMskRta dhAtu rUpAvalI bhAga-1 (pokeTa sAijha) 37. subodha saMskRta dhAtu rUpAvalI bhAga-2 (pokeTa sAijha) 38. subodha saMskRta dhAtu rUpAvalI bhAga-3 (pokeTa sAijha) 39. subodha saMskRta dhAtu rUpAvalI bhAga-4 (pokeTa sAijha) 2 40. zrAvaka jIvana darzana (hindI) 41. nyAya siddhAMtanA mULabhUta 108 niyamo 42. saptatizatasthAnaprakaraNa (pratAkAra) 43. dazAzrutaskaMdha sUtra (navya TIkA sahita) 44. paMcakalpabhASya (navya TIkA sahita) p D 2 26. kauna banegA guruguNajJAnI (gujarAtI) 27. subodha prAkRta vijJAna pAThamAlA (prAkRta buka) 28. jaina itihAsa (hindI) 29. jaina itihAsa (gujarAtI) 30. jaina ItihAsa (aMgrejI) 31. jaina zrAvakAcAra (hindI) 32. jaina zrAvakAcA2 (gujarAtI) 33. jIva se ziva taka (hindI) 45. bhagavatIsUtra (anuvAda bhAga 1 se 4) 46. jaina dharma ke vividha praznottara 47. Agama sArodvAra 48. jIvavicArAdi prakaraNa catuSTayam (TIkA sahita) 49. bhAvabhramaNa 50. vizeSaNavatI (saTIka) Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyavAridhi dhazatAbdi 49masuri-u1) vaNacaMdrasUri maha, pa.zal.BR bhauthamAM sula (27ra4 2074) vaizAkha vada 11 2023-ra0S 5 - caiso lITara muhapatti e hAthamAM rAkhavI ke moDhe bAMdhavI? A praznano aneka AgamapATha sahita uttara ApatuM pustaka eTale muhapa&iAtha Rajul Arts 9769791990