Book Title: Life Without Conflict Marathi
Author(s): Dada Bhagwan
Publisher: Dada Bhagwan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034319/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA bhagavAna kathita kleza rahita jIvana Marathi jJAnI puruSAMjavaLa jIvana jagaNyAcyA itakyA suMdara kalA asatAta kI tyA sarva prakAracyA duHkhAMpAsUna mukta karatAta. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA bhagavAna kathita Guang kleza rahita jIvana mULa gujarAtI saMkalana : DaoN. nIrUbahana amIna anuvAda : mahAtmAgaNa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : zrI ajita sI. paTela dAdA bhagavAna ArAdhanA TrasTa, dAdA darzana, 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta kaoNlejacyA mAge, usmAnapurA, ahamadAbAda - 380014, gujarAta. phona - (079) 39830100 (c) All Rights reserved - Shri Deepakbhai Desai Trimandir, Simandhar City, Ahmedabad-Kalol Highway, Adalaj, Dist.-Gandhinagar-382421, Gujarat, India. No part of this book may be used or reproduced in any manner whatsoever without written permission from the holder of the copyrights. prathama AvRttiH 2000 novheMbara 2018 bhAva mUlya : 'parama vinaya' ANi 'mI kAhIca jANata nAhI', hA bhAva! dravya mUlya : 40 rupaye mudraka : aMbA oNphaseTa B-99, ilekTraoNniksa GIDC, ka-6 roDa, sekTara-25, gAMdhInagara-382044 phona : (079) 39830341 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trimaMtra Mad namo arihaMtANaM namo sidvArNa namo AyariyANa namo uvajjhAyANaM namo loe savvasAhUNaM eso paMca nAro, savva pAvappaNAsaNI maMgalANaM ca savvesiM, paDharma havAi maMgalam 1 OM namo bhagavate vAsudevAya 2 OM namaH zivAya 3 jaya saccidAnaMda Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA bhagavAna koNa? / ___ jUna 1958 saMdhyAkALacI aMdAje sahAcI veLa, surata sTezanavara aloTa gardI hotI. relvecyA pleTaphaoNrma naMbara tInacyA bAkAvara basalelyA zrI aMbAlAla mULajIbhAI paTela rupI dehamaMdirAta naisargika svarupAta kityeka janmAMpAsUna vyakta hoNyAsAThI AtUra asalele 'dAdA bhagavAna' saMpUrNapaNe prakaTa jhAle ANi nisargAne sarjana kele adhyAtmAce adbhuta Azcarya! ekA tAsAta vizvadarzana lAbhale! mI koNa? bhagavaMta koNa? jaga koNa cAlavata Ahe ? karma mhaNaje kAya? muktI kazAlA mhaNatAta? ityAdI jagAtIla sarva AdhyAtmika praznAMcI rahasye saMpUrNapaNe prakaTa jhAlI. azAprakAre nisargAne vizvAlA pradAna kele eka advitIya, saMpUrNa darzana ANi hyAce mAdhyama banale aMbAlAla mULajIbhAI paTela, je hote gujarAtacyA carotara jilhyAtIla bhAdaraNa gAvace pATIla, kaoNnTraeNkTacA vyavasAya karaNAre ANi tarIhI pUrNa vItarAga puruSa. ___ tyAMnA prAptI jhAlI tazI te phakta dona tAsAta itara mumukSunAM suddhA AtmajJAnAcI prAptI karavita asata, tyAMcyA siddha jhAlelyA adbhUta jJAna prayogAdvAre. tyAlA akrama (kramavirahIta) mArga mhaTale jAte. akrama mhaNaje kramAzivAyacA ANi krama mhaNaje pAyarI pAyarIne, kramAkramAne vara caDhaNe! akrama mhaNaje liphTa mArga! zaoNrTa kaTa! te svataH pratyekAlA 'dAdA bhagavAna koNa?' yAbaddalacI phoDa karUna detAnA mhaNAyace kI, "he disatAta te 'dAdA bhagavAna' nAhIta. he tara 'e.ema. paTela' Aheta. AmhI jJAnIpuruSa Ahota ANi Ata prakaTa jhAle te dAdA bhagavAna Aheta. dAdA bhagavAna tara 'caudAloka'ce nAtha Aheta, te tumacyAta paNa Aheta, sarvAMmadhye Aheta ! tumacyAta avyakta rupAta Aheta ANi 'yethe' mAjhyA Ata saMpUrNapaNe vyakta jhAlele Aheta! mAjhyA Ata prakaTa jhAlele 'dAdA bhagavAna' yAMnA mI paNa namaskAra karato." vyApArAta dharma asAvA paraMtu dharmAta vyApAra nasAvA. yA siddhAMtAne tyAMnI Apale saMpUrNa jIvana vyatIta kele. saMpUrNa jIvanAta tyAMnI kadhIhI, koNAkaDUnahI paise ghetale nAhIta, ulaTa svataHcyA vyavasAyAtUna jhAlelyA phAyadyAtUna bhaktAMnA yAtrA karavita asata. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmajJAna prAptIcI pratyakSa lIMka mI tara, kAhI lokAMnA mAjhyA hAtUna siddhI pradAna karaNAra Ahe. naMtara koNItarI havA kI nako! naMtara lokAMnA mArga tara havAca nA? __- dAdAzrI parama pUjya dAdAzrI gAvogAvI, dezavideza paribhramaNa karUna mumukSUnA satsaMga ANi AtmajJAnAcI prAptI karavita hote. dAdAzrIMnI ApalyA hayAtItaca pUjya DaoN. nIrUbahana amIna (nIrUmA) yAMnA AtmajJAna prApta karavUna deNyAcI jJAnasiddhI pradAna kelI hotI. dAdAzrIMcyA dehavilayAnaMtara nIrUmA tyAMcyApramANeca mumukSUnA satsaMga va AtmajJAna prAptI nimitta bhAvAne karavita asata. pUjya dIpakabhAI desAI yAMnA dAdAzrIMnI satsaMga karaNyAcI siddhI pradAna kelI hotI. pU. nIrUmAMcyA upasthitItaca tyAMcyAca AzIrvAdAne pUjya dIpakabhAI deza-videzAta kityeka ThikANI jAUna mumuhUMnA AtmajJAna prAptI karavita asata, he kArya nIrUmAMcyA dehavilayAnaMtara AjasuddhA cAlUca Ahe. yA AtmajJAna prAptInaMtara hajAro mumukSu yA saMsArAta rAhUna, sarva jabAbadAr2yA sAMbhALata asatAnA suddhA mukta rAhUna AtmaramaNatecA anubhava gheta Aheta. pustakAta mudrita vANI mokSArthIlA mArgadarzanAsAThI atyaMta upayogI siddha hoIla, paraMtu mokSaprAptIsAThI AtmajJAna prApta karaNe garajece Ahe. akrama mArgAne AtmajJAnaprAptIcA mArga AjasuddhA cAluca Ahe. jasA prajvalita divAca dusar2yA divyAlA prajvalita karU zakato, tyAcapramANe pratyakSa AtmajJAnIMkaDUna AtmajJAna prApta karUnaca svataHcA AtmA jAgRta hoU zakato. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana parama pUjya 'dAdA bhagavAna' yAMcyA praznottarI satsaMgAta vicAralelyA praznAMcI uttare detAnA tyAMcyA zrImukhAtUna adhyAtma ANi vyavahAra jJAnAsaMbaMdhI jI vANI nighAlI, tI rekaoNrDa karUna, saMkalana va saMpAdana karUna pustakAMcyA rupAta prakAzita kelI jAta Ahe. tyAca sAkSAta sarasvatIce adbhUta saMkalana hyA pustakAta jhAle Ahe, je AmhA sarvAMsAThI varadAnarupa Tharela. prastuta anuvAdAcI vAkyaracanA marAThI vyAkaraNAcyA mApadaMDAvara kadAcita kharI TharaNAra nAhI, paraMtu dAdAzrIMcyA gujarAtI vANIce zabdazaH marAThI anuvAda karaNyAcA prayatna kelelA Ahe, kI jeNe karUna vAcakAMnA asA anubhava vhAvA kI dAdAjIMcIca vANI aikalI jAta Ahe. paNa tarIsuddhA dAdAzrIMcyA AtmajJAnAce acUka Azaya, jase Ahe tase tara tumhAlA gujarAtI bhASetaca avagata hoIla. jyAMnA jJAnAcA gahana artha samajUna ghyAyacA asela, jJAnAce khare marma jANAyace asela, tyAMnI yA hetUne gujarAtI bhASA zikAvI azI AmacI namra vinaMtI Ahe. anuvAdAtIla trUTIMsAThI ApalI kSamA prArthito. vAcakAMnA... * hyA pustakAtIla mudrita pAThyasAmagrI mULata: 'kleza rahita jIvana' yA gujarAtI pustakAce marAThI anuvAda Ahe. jithe-jithe 'caMdubhAU' yA nAvAcA ullekha kelA Ahe, tithe vAcakAMnI svataHce nAva samajUna vAcana karAve. - pustakAtIla koNatIhI goSTa jara tumhAlA samajalI nAhI, tara pratyakSa satsaMgAta yeUna tyAce samAdhAna miLavAve azI namra vinaMtI. dAdAzrIMcyA zrImukhAtUna nighAlele kAhI gujarAtI zabda jasecyA tase 'iTAliksa' madhye Thevale Aheta, kAraNa tyA zabdAMsAThI marAThImadhye taseca koNatehI zabda upalabdha nAhIta kI jyAmuLe tyAcA artha pUrNapaNe samajatA yeIla. paNa tarIhI tyA zabdAce samAnArthI zabda () kaMsAta lihilele Aheta. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra ANi dharma zikavile jagAlA __ eka pustaka vyavahAra jJAnAce tayAra karA. lokAMcA vyavahAra jarI sudhAralA nA, tarI phAra jhAle. ANi mAjhe zabda Aheta tevhA tyAMce mana parivartana hoIla. zabda mAjheca ThevA. zabdAta badala karu nakA. vacanabaLa asalele zabda Aheta. mAlakI nasalele zabda Aheta. zabdAMcI suvyavasthita mAMDaNI tumhI karA. mAjhe he je vyavahArIka jJAna Ahe nA, te tara oNla oNvara varlDamadhye pratyekAlA upayogI paDela. saMpUrNa manuSyajAtilA upayogI paDela. AmacA vyavahAra sarvocya prakAracA hotA. to vyavahAra paNa zikavato ANi dharma paNa zikavato. sthUlavAlyAlA sthUla ANi sUkSmavAlyAlA sUkSma, paraMtu pratyekAlAca upayogI paDela. mhaNUna ase kAhI karA kI pratyekAlA madatarupa hoIla. lokAMnA madata hoIla azI barIca pustake mI vAcalI paNa tyAta kAhI bhale hoIla ase navhate. thoDIphAra madata hoU zakate paraMtu jIvana sudhAratIla ase tara nasatAtaca nA! kAraNa te tara DaoNkTara oNpha mAInDa, manAce DaoNkTara asatIla taraca hoIla! tara, AI ema da phula DaoNkTara oNpha mAInDa. - dAdAzrI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 krodha ; i (dAdA bhagavAna phAunDezanacI prakAzita pustake) marAThI bhogato tyAcI cUka 16. mRtyuveLI, AdhI ANi naMtara 2. eDajasTa evarIvhera 17. sevA-paropakAra 3. je ghaDale toca nyAya 18. dAna 4. saMgharSa TALA 19. trimaMtra mI koNa Ahe? 20. vartamAna tIrthaMkara zrI sImaMdhara svAmI 21. camatkAra ciMtA 22. satya-asatyAce rahasya pratikramaNa 23. vANI, vyavahArAta 9. bhAvanA sudhAre janmojanma 24. paizAMcA vyavahAra 10. karmAce vijJAna 25. kleza rahita jIvana 11. pApa-puNya 26. nijadoSa darzanAne...nirdoSa! 12. AI-vaDIla ANi mulAMcA vyavahAra 27. prema 13. pati-patnIcA divya vyavahAra 14. samajapUrvaka prApta brahmacarya 28. gurU-ziSya 15. mAnava dharma 29. ahiMsA hindI 1. jJAnI puruSa kI pahacAna 20. prema sarva duHkhoM se mukti 21. mAtA-pitA aura baccoM kA vyavahAra karma kA siddhAMta 22. samajha se prApta brahmacarya Atmabodha 23. dAna maiM kauna hU~? 24. mAnava dharma vartamAna tIrthakara zrI sImaMdhara... 25. sevA-paropakAra bhugate usI kI bhUla 26. mRtyu samaya, pahale aura pazcAta eDajasTa evarIvheyara 27. nijadoSa darzana se... nirdoSa TakarAva TAlie 28. pati-patnI kA divya vyavahAra 10. huA so nyAya 9. kleza rahita jIvana 11. ciMtA guru-ziSya krodha 31. ahiMsA 13. pratikramaNa 32. satya-asatya ke rahasya 14. dAdA bhagavAna kauna? 33. camatkAra 15. paisoM kA vyavahAra 34. pApa-puNya 16. aMta:karaNa kA svarUpa 35. vANI, vyavahAra meM... 17. jagata kartA kauna? 36. karma kA vijJAna 18. trimaMtra 37. AptavANI - 1 se 9 aura 13 (pUrvArdha-uttarArdha) 19. bhAvanA se sudhare janmojanma 38. samajha se prApta brahmacarya (pUrvArdha-uttarArdha) dAdA bhagavAna phAunDezana dvAre gujarAtI ANi iMgrajI bhASeta suddhA barIca pustake prakAzita jhAlI aahe| vebasAiTa www.dadabhagwan.org vara suddhA ApaNa hI sagaLI pustake prApta karU shktaa| pratyeka mahinyAta hindI, gujarAtI ANi aMgrejI bhASeta dAdAvANI megejhIna prakAzita karIta aahe| 3 ; mm m our m mm m m m Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya jIvana tara sagaLeca jagatAta, paNa khar2yA arthAne jIvana jagaNe tyAsa mhaTale jAIla kI je jIvana kleza rahita asela! sadhyAcyA yA kaliyugAta gharogharI sakALacyA cahA-nAztyAcI suruvAtaca klezAne hote. maga uralele divasabharAtIla klezAceca jevaNa ANi yetA-jAtA caghaLata rAhaNe yAbaddala kAya bolAve? are, satayuga dvApara yuga ANi tretA yugAta dekhIla moThamoThyA puruSAMcyA jIvanAtahI kleza hotaca asata. pAMDava sAtvika hote paraMtu tyAMce saMpUrNa AyuSya kauravAMzI laDhAI kazI karAvI yAcI vyuharacanA karaNyAtaca gele! prabhU zrIrAmacaMdrAMnA suddhA vanavAsa sosAvA lAgalA ANi maga sItAharaNApAsUna te theTa azvamedha yajJAparyaMtacA hA sarva kALa saMgharSamayaca gelA. tathApi AdhyAtmika samaja asalyAmuLe te yA sAr2yA prasaMgAtUna samatAbhAvAne pAra paDale. tevhA hI tyAMcI khUpa moThI siddhI mhaNAvI lAgela! _he jIvana klezamaya banate yAce mukhya kAraNa ajJAnatAca Ahe. 'tujhyA sarva duHkhAMce mULa kAraNa tU svata:ca Ahesa!' parama pUjya dAdAzrIMce he vidhAna sarva duHkhAMcyA mULa kAraNAce sakhola vizleSaNa karate. itake suspaSTa yApUrvI koNAlAca samajale navhate! jIvana naiyA kuThalyA gAvI nyAyacI Ahe he nizcita kelyAzivAya, dizA jANalyAzivAya tI cAlavataca rAhilo tara mukkAmAvara kase pohocU? hoDI cAlavUna valhI valhavUna Apale hAta pAya thakUna jAtIla ANi akherIsa ApaNa samudrAta buDUna jAU! mhaNUna jIvanAce dhyeya TharaviNe atyaMta Avazyaka Ahe. dhyeya TharavilyAzivAya AyuSya vyatIta karaNe mhaNaje paTTA na lAvatA iMjina cAlaviNyAsArakhe Ahe ! jara aMtima dhyeya have asela tara te mokSa prAptIceca Ahe ANi madhale dhyeya have asela tara jIvana sukhamaya nasale tarI cAlela paNa klezamaya tara nasAveca. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dararoja sakALI kimAna pAca veLA ApaNa hRdayApAsUna prArthanA kelI pAhije kI 'prApta mana, vacana, kAyene yA jagAtIla kuThalyAhI jIvAlA kiMcitamAtrahI du:kha na hovo, na hovo,na hovo!' azI prArthanA karUna dekhIla cukUna kuNAlA duHkha dile gele tara tyAsAThI hRdayapUrvaka pazcAtApa karuna pratikramaNa-pratyAkhyAna karuna jhAlelI cUka dhuvUna TAkalyAne jIvana nizcitaca zAMtIpUrvaka vyatIta hoIla. gharAtIla AI-vaDIla ANi mule yAMcyAmadhIla kaTakaTIcA aMta yogya samajamuLeca yeIla. yAta mukhya AI-vaDilAMnIca samajUna ghyAyace Ahe. parAkoTIcA moha, mamatA ANi AsaktImuLe mAra paDalyAzivAya rAhata nAhI ANi zevaTI sva-parace ahitahI jhAlyAzivAya rAhata nAhI. mulAMsaMbadhIcI kartavye ApaNa pAra pADAvI. bhAvanecyA AhArI jAUna ati lADa karaNe ANi pariNAmI yAtanA bhogaNe TALale pAhije, hiMdoLyAvara jhulAyace ANi paDAyacehI nAhI, azA prakAre. parama pUjya dAdAzrIMnI AI-vaDIla ANi mulAMcyA vyavahArAcI khUpa sakhola samaja doghAMcyAhI manaHsthitIlA cAMgalyA prakAre samajUna ughaDa kelI Ahe. jyAmuLe lAkho lokAMce jIvana sudhArale Ahe ! patI-patnIce ekamekAMvara atizaya prema asUnahI doghAMcyA jIvanAta satata kleza baghAyalA miLate, patI-patnI doghehI parasparAMcyA hUMpha (AdhAra,mAyecI Uba) ne itake ghaTTa bAMdhalele Aheta kI ApasAta kitIhI bhAMDaNa-taMTe hota asale tarI te patI-patnI yA nAtyAne AyuSyabhara ekatra rAhatAta. patI-patnIce Adarza saMbaMdha kase asAveta yAce surekha mArgadarzana dAdAzrIMnI agadI hasata-hasavata kele Ahe. ___ sAsU-sunecA vyavahAra, dhaMdyAta zeTha-nokara kiMvA vyApArI-vyApArI kiMvA bhAgIdArAMsobatacyA vyavahAra suddhA ApaNa kleza rahita kasA karU zakato, yAsAThI uttama mArgadarzana kele Ahe. phakta AtmA-AtmA karUna vyavahArAkaDe saMpUrNa durlakSa karUna puDhe Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANAre sAdhaka kadhIhI jJAnIpada prApta karU zakata nAhIta. kAraNa azA jJAnAlA vAMjhoTe jJAna mhaTale jAte. khare jJAnI jase kI parama pUjya dAdAzrIMnI svataH nizcaya ANi vyavahAra yA donhI paMkhAMnA samAMtara ThevUna mokSa gaganAta vihAra kelA Ahe ANi lAkho lokAMnAhI karavilA Ahe. taseca vyavahAra jJAna ANi AtmajJAnAcI sarvotkRSTa samaja deUna lokAMnA jAgRta kele Ahe. prastuta pustakAta jIvana jagaNyAcI kalA, jI parama pUjya dAdAzrIMcyA zrImukhAtUna nighAlelyA bodhakalelA saMkSipta rupAta saMkalita karaNyAta Ale Ahe. sujJa vAcakAMnI adhika vistArapUrvaka jANaNyAsAThI taseca pratyeka vyaktIsobata hoNAr2yA vyavahAracyA solyuzanasAThI dAdAzrIMce moThe graMtha miLavUna adhika sakhola samaja prApta karaNe garajece Ahe. AIvaDIla ANi mulAMcA vyavahAra, patI- patnIcA divya vyavahAra, vANIcA vyavahAra, paizAMcA vyavahAra ityAdI vyavahAra jJAnAviSayI asalelyA dAdAzrIMcyA graMthAce ArAdhana karUna klezarahita jIvana jagU zakato. - DaoN. nIrUbahana amInace jaya saccidAnaMda. 11 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 1. jIvana jagaNyAcI kalA DhavaLADhavaLa nAhI, 'eDajesTa'... 37 azA AyuSyAlA kAya artha? 1 dusar2yAMnA sudhAraNyAsAThI 'bolaNe'... 40 paNa tI kalA koNa zikavaNAra?! 2'rileTivha samajUna varapAMgI rAhAve 42 samaja kazI? kI duHkhamaya jIvana... 4 sallA dyAvA paNa anivAryapaNe asA zaukacI garajaca kAya Ahe? 7 AtA, yA janmAta tara sAMbhALUna ghyAve 44 hita kazAta? he nizcita karAve lAgata 9 nAtI kharI kI oDhavUna ghetalelI... 45 ANi azA vyavasthemuLe sukha lAbhata 12 ...maga yogya vyavahAra koNatA? vairabhAva miTela ANi AnaMdahI vATela 14 kartavyAta nATakIya rahA itakI caina, tarI upabhogata nAhIM 16 mulAMbarobara 'glAsa vitha keara' saMsAra sahajapaNe cAlato, tithe... 17 ghara, eka bAga 2. yoga upayoga paropakArAsAThI tyAta mUrchita hoNyAsArakhe Aheca... jIvanAta hIca dona kArye mahattvAcI 19 ... vyavahAra naoNrmolITIpUrvaka asAvA azI AzA tara bALagUca nakA paropakArAne puNyAce upArjana 19 / 'maitrI tI suddhA eka 'eDajasTamenTa' 55 paropakArAcyA pariNAmAne lAbhaca 21 'AtA khar2yA dharmAcA udaya / 3. vAstavAta duHkha Ahe? ___ saMskAra prAptIsAThI, tase cAritrya have 57 'rAITa bilipha' tithe duHkha nAhIM 24 ...mhaNUna sadabhAvanAMkaDe vaLA 57 duHkha kevhA mhaNatA yeIla? 5. samajadArIne zobhela gRhasaMsAra pemenTa cukavatAnA samabhAva ThevAvA 26 / ...avazya karaNyAyogya 'projekTa' 20 matabhedAta samAdhAna kazA prakAre ...phakta bhAvanAca karAyacI . ...mhaNUna saMgharSa TALA sahana? nAhI, samAdhAna ANA 4. phaeNmilI orgenAyajhezana hizoba cukatA jhAlA kI navIna... he kasale 'AyuSya'? 32 'nyAya svarUpa,' tithe upAya tapa 66 ase saMskAra ghaDaviNe zobhate kA? 33 sarvAta uttama eDajasTa evharIvera 67 premAne vAgA-mule sudharatIlaca 34 gharAtale varcasva soDAveca lAgela nA? 69 ...nAhI tara mauna dharUna 'pAhata' rAhA 35 riaeNkzanarI prayatnaca karuca naye 70 ...svata:lAca sudhAraNyAcI garaja 37 nAhI tara prArthanece 'eDajasTamenTa' 71 12 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnIkaDUna 'eDajasTamenTa' zikA 72 kAhItarI samajAve tara lAgelaca nA? 106 Azrita asalelyAlA chaLaNe, ghora... 73 rileTivhamadhye tara joDaNe zikA 108 'sAyansa' samajUna gheNyAsArakhe 74 te sudhAralele kuThaparyaMta Tikela? 109 jo bhogato tyAcIca cUka 76 eDajasTa jhAlAta, tarIhI sudhArela 110 navarA-bAyako 77 sudhAraNyApekSA sudharaNyAcI garaja 110 bhAMDaNa karA, paNa bAgeta 78 sudhAraNyAcA adhikAra koNAlA 111 hA asA kasA moha? 79 vyavahAra nibhavA eDajasTa hoUna 112 ...azA paddhatInehI kleza TALalA / 79 nAhI tara vyavahArika aDacaNI... 115 matabheda hoNyApUrvIca,sAvadhAnI 81 'kAUnTarapulI'- eDajasTamenTacI... 116 klezarahita ghara jaNU deULaca 83 vAITa bolaNyAmuLe bhAMDaNa vADhale 118 pApAcA paisA, kleza karavito 84 aho! vyavahArAcA arthaca... 118 prayoga tara karUna pAhA 85 ...ANi samyak mhaTalyAne bhAMDaNa... 119 dharma kelA (!) tarI paNa kleza? 85 Takora, ahaMkArapUrvaka nasAvI 120 tarI paNa ApaNa sulaTa karAve 86 abolA dharUna tara tANa vADhato 121 zabda badalUna matabheda TALalA 87 prakRtI svabhAvAnusAra eDajasTamenTa... 122 ...hI tara kazI phasavaNUka? 89 saraLa vAgalyAnehI prazna suTatAta 123 Aropa, kitI duHkhadAyI 91 ...samoracyAce samAdhAna karA nA 124 AdaLa-ApaTa yAlA tumhIca jabAbadAra 91 bhAMDaNa, dararoja kase paravaDaNAra? 125 prakRtI oLakhUna, sAvadha rAhAve 93 'bhAMDaNamukta' hoNyAsArakhe 126 vyavahAra yeta nasela tara doSa koNAcA? 93 sUDAce bIja heca bhAMDaNAce kAraNa 127 vyavahArAlA yAprakAre samajUna ghyA 95 jJAnAmuLe vaira bhAvanece bIja naSTa hote 127 'mAra' dilAta tara badalA gheIla 99 jasA abhiprAya tasA pariNAma 128 takrAra nAhI, toDagA kADhA 100 hI sadvicAraNA, kitI chAna 128 sukha gheNyAta phasavaNUka vADhalI 101 saMzaya, bhAMDaNAce eka kAraNa 130 azA paddhatIne lagna Tharate 102 azA vANIlA nibhAvUna ghyA. 130 jaga sUDa gheteca 103 mamatece veDhe ulagaDAve kase? 131 kaoNmanasensane solyuzana yete 104 sagaLIkaDeca phasavaNUka ! kuThe... 131 rileTivha zevaTI dhokAca Ahe,ase... 106 polampola kuThaparyaMta jhAkAla?! 133 __ 13 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 155 156 140 phasavaNUka azI vADhata gelI! 134 prAmANikatA, devAce lAyasansa ...tyAlA tara laTakatA salAma 135 ...naphA-toTyAta, harSa-zoka... gunhA ekA tAsAcA, daMDa... 136 vyApArAta hitAhita veDA ahaMkAra, tara bhAMDaNa-taMTe... 137 vyAja gheNyAta kAhI harakata? 156 azI bhASA kadhIca uccAru naye 138 saMsAra nibhAvaNyAce saMskAra-kuThe? 139 kATakasara tara nobala ThevA 157 yAta prema kuThe urale? 7. variSThAMcA vyavahAra naoNrmAliTI, zikaNyAsArakhI 141 aMDarahenDacI tara rakSA karAvI 158 zaktI kitI kamI jhAlyA 142 sattecA durupayoga 159 cukAMmuLeca cukA karaNAre bheTatAta 143 . ApaNa sarva nisargAce 'gesTa' zaktI vikasita karaNAre haveta 144 161 pratikramaNAne sagaLe hizoba miTatIla 144 nisarga, janmApAsUnaca hitakAraka ...tevhA saMsArAcA asta hoIla 145 paNa DhavaLADhavaLa karUna duHkha... 162 'jJAnI' soDavatAta saMsAra jALyAtUna 147 ...tarIhI nisarga sadaiva tumacyA... 165 azA bhAvanene soDavaNAre miLatAtaca! 147 9. manuSyapaNAcI kiMmata 6. vyApAra, dharmAsakaTa kiMmata tara sinsiyArITI va... 167 AyuSya kazAsAThI kharca jhAle? 150 'inasinsiyArITI' ne suddhA mokSa 168 vicAra karA, ciMtA nAhI 150 10. Adarza vyavahAra karjapheDIcyA bAbatIta dAnata sApha... 151 akhera, vyavahAra Adarza havAca ...jokhIma oLakhUna nirbhaya rAhAve 152 zuddha vyavahAra : sadvyavahAra grAhakAMce paNa niyama Aheta 153 Adarza vyavahArAne mokSa prAptI 170 173 174 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana [1] jIvana jagaNyAcI kalA azA AyuSyAlA kAya artha? yA AyuSyAcA hetU kAya asela, he tumhAlA samajate kA? kAhI tarI hetU aselaca nA? AdhI bAlapaNa maga mhAtArapaNa ANi naMtara tiraDI nighate. jevhA tiraDI nighate tevhA dilele nAva parata ghetale jAte, yethe janmAlA Ale kI lageca nAva dile jAte te vyavahAra cAlaviNyAsAThI! jase nATakAtIla naTAlA bhartuharI nAva dile jAte nA? nATaka saMpale kI nAva paNa saMpale. yAcaprakAre vyavahAra cAlaviNyAsAThI nAva detAta ANi tyA nAvAvara baMgalA, gADI, paise ThevatAta ANi jevhA aMtyayAtrA nighate tevhA mAtra he sagaLe japta kele jAte. loka AyuSya jagatAta ANi maga eka divasa maratAta, arthAta yA sagaLyA avasthA Aheta. AtA yA jIvanAcA hetU mauja-majA karaNe asela kI maga paropakAra karaNyAsAThI asela? kiMvA maga lagna karUna saMsAra thATaNe hA hetU asela? lagna tara anivArya asate. ekhAdyAsAThI lagna anivArya nasela tara lagna hota nAhI. paNa sarva sAmAnyapaNe lagna tara hotAtaca nA?! nAva kamAvaNe hA AyuSyAcA hetU Ahe kA? pUrvIcyA kALI sItA, anusUyA azA satI hoUna gelyA. tyAMce khUpa nAva jhAle! paNa tarIhI nAva tara ithalyA itheca rAhaNAra Ahe. maga sobata kAya gheUna jAyace? tara tumhI kelelA guMtA! Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana tumhAlA mokSAlA jANyAcI icchA asela tara jA, ANi nasela tara nakA jAU, paNa ithe tumhI kelele sarva guMte soDavUna jA. ithe tara pratyeka prakArace khulAse hotAta. vakIla tara phakta vyavahArika aDacaNIMvarIla salle detAta tarI dekhIla phI AkAratAta! paNa hA tara amUlya khulAsA, yAce molaca hoU zakata nAhI nA! jIvanAta khUpa guMtAguMta Ahe. phakta tumhAlAca Ahe ase nAhI, sagaLyAMnAca Ahe. 'da varlDa ija da pajala iTa selpha' he 'jaga' svataHca eka koDe jhAle Ahe. __dharma tara naMtara karAyacA Ahe, paraMtu tatpUrvI jIvana jagaNyAcI kalA samajUna ghyA ANi lagna karaNyAAdhI bApa hoNyAsAThI yogyatApatra miLavA. eka iMjina ANale, tyAta peTrola TAkale ANi satata cAlavata rAhilo paNa he ase miniMgalesa jIvana kAya kAmAce? jIvana tara hetUsahita asale pAhije. he tara iMjina cAlataca rAhate, cAlataca rAhate, ase nirarthaka cAlatA kAmA naye. iMjinalA paTTA joDalA tara kAhI daLale tarI jAIla. paNa ithe tara pUrNa AyuSya saMpata yete tarIhI kAhI daLale jAta nAhI. ANi varUna puDhIla janmAce gunhe (karma) bAMdhUna ghetAta. saMpUrNa AyuSyaca phaeNkcara jhAle Ahe. kazAsAThI jagata Ahota yAce bhAnaca uralele nAhI kI mI manuSyasAra kADhaNyAsAThI jagata Ahe! manuSyasAra mhaNaje kAya? tara mhaNe, puDhIla janmI jyA gatIta jAyace asela tI gatI miLavaNe kiMvA mokSAlA jAyace asela tara mokSAlA jAtA yeNe! yA azA manuSyasArAce koNAlA bhAnaca nAhI, mhaNUna tara nirarthaka bhaTakata rAhatAta. paNa tI kalA koNa zikavaNAra?! Aja jagAlA hitAhItace bhAnaca nAhI, kityekAMnA saMsArAtIla hitAhitace bhAna asate, kAraNa kityekAMnI te buddhIcyA AdhArAvara Tharavalele asate paNa te sAMsArika bhAna mhaTale jAte kI mI saMsArAta kazAprakAre sukhI hoU zakela? khare pAhile tara he suddhA 'karekTa' nAhI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana jagaNyAcI kalA 'karekTanesa' tara kevhA mhaTalI jAte kI jevhA jIvana jagaNyAcI kalA zikalA asela. koNI vakIla jhAlA tarI dekhIla tyAlA jIvana jagaNyAcI kalA AlI nAhI. maga koNI DaoNkTara jhAlA paNa tarIhI jIvana jagaNyAcI kalA jamalI nAhI. tumhI 'ArTisTa' cI kalA zikalI kiMvA azIca ekhAdI dusarI kuThalI kalA zikalI paNa evaDhyAne tumhAlA jIvana jagaNyAcI kalA AlI ase mhaNatA yeNAra nAhI. jIvana jagaNyAcI kalA tara, ekhAdA manuSya agadI AnaMdAne cAMgalyA prakAre jIvana jagata asela azA manuSyAlA ApaNa vicArale kI tumhI itakyA AnaMdAne kase kAya jIvana jagatA, malAhI ase kAhI zikavA. mI kase vAgU kI hI kalA malA avagata hoIla ? yAsAThI kalAvaMta havA, yAcA guru asAyalA havA, paNa yAcI tara koNAlA parvAca nAhI. jIvana jagaNyAcyA kalecI goSTaca uDavUna dilI Ahe nA! AmacyAjavaLa jo koNI rAhIla tyAlA hI kalA avagata hoIla. paNa tarI jagAta kuNAjavaLaca hI kalA nAhI ase ApaNa mhaNU zakata nAhI. paNa jara jIvana jagaNyAcI kalA 'kamplITa' zikalelI asela tara lAIpha ijI ( jIvana sope) banate paNa tarI dharma suddhA sobata pAhijeca. jIvana jagaNyAcyA kaleta dharma hI mukhya vastU Ahe. ANi dharmAta suddhA itara kAhI nAhI, mokSadharmAcIhI goSTa nAhI, phakta bhagavaMtAcyA AjJArupI dharmAce pAlana karAyace. mahAvIra bhagavaMta kiMvA kRSNa bhagavaMta kiMvA tumhI jyA bhagavaMtAlA mAnata asAla tyAMcI AjJA kAya sAMgU icchite te samajUna tyAce pAlana karA. AtA sagaLyA AjJA pAlana karU zakata nasAla tara jitakyA pALatA yeIla titakyA pALA. AtA AjJeta asela kI, 'bramhacarya pALA' ANi tumhI lagna keleta tara te virodhAbhAsa mhaTale jAIla. khar2yA arthAne te tumhAlA ase sAMgata nAhIta kI, tumhI ase virodhAbhAsAne vAgA. te tara ase sAMgU icchitAta kI tulA AmacyA jitakyA AjJA pALatA yeIla titakyA pALa. ApaNAsa dona AjJA pALaNyAce jamale nAhI mhaNUna kAya bAkIcyA sarva AjJA pALaNe soDUna dyAyace ? tumhAlA kAya vATate? samajA, dona AjJA pALatA yeta nAhIta paNa dusar2yA dona AjJA pALalyA tarI khUpa jhAle. 3 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma kleza rahita jIvana lokAMnA vyavahAra dharma paNa itakA ucca pratIcA miLAlA havA kI tyAmuLe lokAMnA jIvana jagaNyAcI kalA yeNe sahaja zakya hoIla. jIvana jagaNyAcI kalA yeNe yAlAca vyavahAradharma mhaTale Ahe. hI kalA kAhI tapa, tyAga kelyAne yeta nAhI, apacana jhAle tara upavAsa vagaire jarura karA. jyAlA jIvana jagaNyAcI kalA jamalI tyAlA saMpUrNa vyavahAradharma samajalA ANi nizcaya dharma tara Devhalapa hoUna AlA asAla tevhA prApta hote ANi yA akrama mArgAta tara nizcaya dharma jJAnIMcyA kRpemuLeca prApta hota asate! 'jJAnIpuruSAM' javaLa tara anaMta jJAnakalA asatAta ANi anaMta prakAracyA bodhakalAhI asatAta! tyA kalA itakyA suMdara asatAta kI tyA ApalyAlA sarva prakAracyA duHkhAtUna mukta karatAta. samaja kazI? kI duHkhamaya jIvana jagalo 'he' jJAnaca ase Ahe kI, je sarva sulaTa (saraLa) karate, ANi jagAtIla loka tara ase Aheta kI ApaNa sulaTa TAkale asela tarIhI tyAsa ulaTa karatIla. kAraNa samajaca cukIcI Ahe. cukIcI samaja asalyAmuLe te cukIce karatAta, nAhI tara yA hiMdustAnAta kuTheca duHkha nAhI. hI jI kAhI du:khaM Aheta tI sarva cukIcyA samajutImuLeca Aheta ANi loka vinAkAraNa sarakAralA doSa detAta, devAlA doSa detAta kI tumhI AmhAlA duHkhaM detA! loka tara phakta doSa deNyAceca dhaMde zikale Aheta. samajA AtA jara koNI cukUna DhekUNa mAraNyAce auSadha pyAyale tara te auSadha tyAlA soDela kA? praznakartA : nAhI soDaNAra dAdAzrI : kA bare? tyAne tara cukUna pyAyale hote nA? tyAne kAhI jANUna bujhUna pyAyalele navhate, maga kA nAhI soDaNAra? praznakartA : nAhI. auSadhAcA pariNAma hoNAraca. dAdAzrI : maga AtA tyAlA koNI mArale? tara te DhekUNa mAraNyAce Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana jagaNyAcI kalA auSadhAneca tyAlA mArale, deva mArata nAhI. he duHkha deNe kiMvA dusarI ekhAdI goSTa karaNe, he ase deva karata nAhI. pudgala (je puraNa ANi galana hote)ca duHkha dete. he DhekUNa mAraNyAce auSadha suddhA pudgalaca Ahe nA? tumhAlA yAcA anubhava hoto kI nAhI? yA kALAtIla jIva pUrvavirAdhaka vRttIvAle Aheta, pUrvavirAdhaka mhaTale jAtAta. pUrvIcyA kALAtIla loka tara khANyAce-piNyAce nasale, kapaDe-latte nasale tarIhI cAlavUna gheta asata ANi AtA tara kazAcIca kamI nAhI, sagaLI relacela Ahe tarI paNa bhAMDaNaca bhAMDaNa! tyAtahI navar2yAlA 'selsa TaeNksa', 'inkama TaeNksacyA' kaTakaTI. mhaNUna tithalyA sAhebAMnA navarA ghAbaraNAra ANi gharI bAIsAhebAMnA vicArale kI, tumhI kazAlA ghAbaratAta? tevhA tI mhaNela kI 'mAjhA navarA khUpa tApaTa Ahe.' jIvanAlA Avazyaka asaNAr2yA cAra goSTI miLAlyA asatIla ANi tarIhI te kurakura karatAta azA sarvAMnA mUrkha, phulIza mhaTale jAte. veLevara khAyalA miLate kI nAhI miLata? maga te kasehI aso, tUpa lAvalele kiMvA bina tupAce aso paNa miLate nA? veLevara cahA miLato kI nAhI? maga ekadA aso kiMvA donadA aso, cahA miLato kI nAhI miLata? ANi kapaDe miLatAta kI nAhI miLata? zarTa-paeNnTa, thaMDIta ghAlaNyAsAThI sveTara vagaire miLatAta kI nAhI miLata. rAhaNyAsAThI nivArA Ahe kI nAhI? evaDhyA cAra goSTI miLUna dekhIla kurakUrata asatIla azA sagaLyAMnA turuMgAtaca TAkAyalA have! evaDhe asUnahI ekhAdyAcI takrAra asela azA vyaktIne lagna karUna ghetale pAhije. lagnAsaMbaMdhI takrAra asela tara tyAlA turuMgAta TAkata nAhI. vaya jhAle asela tyAlA lagnAsAThI manAI kelI jAta nAhI. yA cAra vastUMsobata lagnAcIhI AvazyakatA Ahe. paNa lagna karUna dekhIla kityeka jaNa lagna moDatAta ANi naMtara ekaTe rAhatAta ANi du:khAMnA AmaMtraNa detAta. jhAlelyA lagnAlA moDatAta, kasalI hI mANasaM? yA cAra-pAca goSTI nasatIla tara ApaNa samajU zakato kI yA bhAUMnA thoDIzI aDacaNa Ahe ANi Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana yAsahI duHkha nAhI mhaNata, aDacaNa mhaNatAta. he tara saMpUrNa divasa duHkhAtaca ghAlavatAta. manuSya divasabhara navanavIna taraMga (kalpanA) karata rAhato. niranirALe taraMga karata rAhato! ekA vyaktIcA ceharA thoDAsA hiTalarasArakhA hotA. tyAce nAka jarAse hiTalarasArakhe hote. to manAta ase mAnU lAgalA kI, ApaNa hiTalarasArakhe Ahota! are veDapaTa! kuThe hiTalara ANi kuThe tU? svataHlA kAya mAnUna basalAsa? hiTalarane tara phakta AroLI jarI mAralI tarI pUrNa jaga hAdarUna jAyace! AtA azA lokAMcyA kalpanAMcA aMta kasA yeIla! ___mhaNaje vastUMcI kAhI garaja nAhI, he tara ajJAnatece du:kha Ahe. AmhI 'svarUpa jJAna' deto tyAnaMtara duHkha rAhata nAhI. AmacyA pAca AjJeta kuThe rAhile jAta nAhI tevaDheca tumhI pAhAyace! tumhAlA khANepiNe sagaLe veLecyAveLI miLata jAIla ANi tI punhA 'vyavasthita zaktI' Ahe. dADhI jara ApoApa ugavate maga taseca khANe-piNehI nAhI kA miLaNAra? yA dADhIcI icchA nAhI tarI paNa tI vADhateca nA! AtA tumhAlA jAsta vastUMcI garaja nAhI nA? jAsta vastUMcA kitI trAsa hoto! tumhAlA 'svarUpa jJAna' miLaNyApUrvI niranirALe taraMga yeta hote nA? taraMgAMnA oLakhatAta nA tumhI? praznakartA : ho, taraMga yeta hote. dAdAzrI : manAta niranirALe taraMga yetaca asatAta, yA taraMgAMnA devAne AkAza kusuma mhaTale Ahe. AkAza kusuma kase hote ANi kase navhate? yAsArakhI goSTa Ahe ! sagaLejaNa taraMga ANi anaMga yA donhImadhyeca guMtalele Aheta. ase saraLa thobADIta mArIta nAhI, saraLa thobADIta mAraNe he paddhatazIrace mhaTale jAIla. paNa manAtalyA manAta ekasArakhe 'mI thobADIta mArena, mI thobADIta mArena' yAprakAre anaMga thobADIta mArata rAhatAta. he jaga taraMgI bhUtAMmadhye taDaphaData rAhate. ase jhAle tara ase hoIla ANi tase jhAle tara tase hoIla, satata cAlUca. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana jagaNyAcI kalA __ asA zaukacI garajaca kAya Ahe? saMpUrNa jaga anAvazyaka vastUMcA parigraha (saMgraha) karaNyAmadhyeca guMtalele Ahe. 'Avazyaka vastUMnA devAne parigraha mhaTale nAhI. mhaNUna pratyekAne ApalyAlA nemake kAya Avazyaka Ahe te TharavAyalA have. yA zarIrAlA mukhyatve kasalI garaja Ahe? tara mukhya garaja havecI. tI tara tyAlA kSaNokSaNI havI tevaDhI mubalaka ANi mophata miLate. naMtara pANyAcI garaja Ahe. te paNa tyAlA phrI oNpha kaoNsTa miLataca rAhate. tyAnaMtara garaja Ahe annAcI. bhUka lAgate mhaNaje kAya? tara Aga. hI Aga vijhaviNyAsAThI kAya have? tevhA he loka mhaNatAta zrIkhaMDa ANi bAsuMdIca havI Ahe! are nAhI, je javaLa asela te TAka nA Ata, mhaNaje bhukecI Aga vijhela. kaDhI khicaDI TAkalI tarIhI vijhela. maga sekaMDarI sTejavara koNAcI garaja Ahe? ghAlAyalA kapaDe ANi rAhAyalA nivArA pAhije. jagaNyAsAThI 'mAnAcI' garaja Ahe kA? nAhI. paNa hA tara mAnAsAThI hApApalelA asato ANi tyAtaca mUrchita hoUna jagato. he sarva 'jJAnI' puruSAMkaDUna samajUna ghetale pAhije nA? eka divasa jara naLAmadhUna sAkhara ghAtalele goDa pANI yAyalA lAgale tara ekA divasAtaca lokAMnA vITa yeIla, are! ekA divasAtaca kaMTALalAta? tara mhaNela 'ho, malA tara sAdhe pANIca have Ahe' ekhAdI goSTa jevhA miLenAzI hote tevhAca tyA goSTIcI kiMmata kaLate. loka phaeNnTA-kokAkolAcyA mAge asatAta. are tulA kharokhara kasalI garaja Ahe te AdhI samajUna ghe nA! tulA zuddha havA, zuddha pANI ANi rAtrI khicaDI miLAlI tara zarIra kAhI takrAra karaNAra Ahe kA? nAhI. mhaNUna khare kAya Avazyaka Ahe te prathama nizcita karA. tevhA loka tara ekhAdyA viziSTa prakAracyA AIskrImalAca zodhata basatIla! kabIra sAhebAMnI kAya mhaTale Ahe? _ 'terA verI koI nahI, terA verI phela!' (tujhA zatrU koNIhI nAhI, anAvazyaka bhautikavAda, caMgaLavAda hAca tujhA zatrU) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana anAvazyaka vastUMsAThI vinAkAraNa paLata rAhato, yAlAca 'phela' mhaTale jAte. tU hiMdustAnAta rAhato ANi aMghoLIlA pANI mAgitale tara AmhI tyAlA 'phela' mhaNaNAra nAhI. " 'apane phela miTA de, phira galI-galI meM phira. ' (anAvazyaka vastUMcA saMgraha soDUna de, maga khuzAla ikaDe-tikaDe phira) yA dehAsAThI kAya Avazyaka Ahe ? zuddha dUdha, zuddha tUpa. paNa hyA zuddha vastU vAparaNAra nAhIta ANi poTAta kacarA bharata rAhatIla. yA phelacI kAya garaja? he loka DokyAlA kAya lAvatAta bare ? zAmpU. pANyAsArakhA disato paNa dhaDa sAbaNahI nAhI ase kAhItarI DokyAlA lAvaNAra. yA atizahANyAMnI ase zodha lAvale kI je phela navhate tehI phela jhAle ! tyAmuLe aMtarika sukha kamI jhAle ! bhagavaMtAne kAya sAMgitale hote kI, bAhyasukha ANi aMtarasukha yAMcyAta pAca-dahA TakkyAMcA pharaka asela tara cAlela, paNa itakA navvada TakkyAMcA pharaka asela tara te cAlaNAra nAhI. evaDhA moThA pharaka asela tara te phelaca hoNAra ! marAveca lAgela. tase yAcyAne kAhI marata nAhI paNa sahana karAve lAgate. anAvazyaka goSTIMcyA jyA garajA vADhavalyA Aheta tyA tara phakta phelaca Aheta. eka tAsa bAjAra baMda jhAlA tarI loka asvastha hotAta ! are, tulA ase kAya have Ahe kI jyAmuLe tulA evaDhI baicenI hota Ahe ? tara mhaNe, malA AIskrIma have Ahe, sigAreTa havI Ahe! mhaNaje he tara phelaca (anAvazyaka goSTIca ) vADhavilyA nA? Ata sukha nAhI mhaNUna loka bAhera zodhata rAhatAta. lokAMcyA Ata je aMtarika sukha zillaka hote tehI Aja saMpUna gele Ahe. aMtarasukhAcA baeNlensa saMpavU nakA. vATela tazI udhaLapaTTI karUna javaLa zillaka asalele vAparUna TAkale. tevhA maga aMtarika sukhAce saMtulana kase rAhIla? assala jagaNe cAMgale kI nakkala karaNe cAMgale ? AjakAlacI mule ekamekAMcI nakkala karatAta paNa ApalyAlA yAcI kAya garaja? he phaoNrenace loka ApalI nakkala Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana jagaNyAcI kalA karatAta paNa ithe thoDese videzI 'hippI' loka kAya Ale tara lageca lokAMnI tyAMcI nakkala suru kelI! yAlA kAya jagaNe mhaNAyace? 'guLa miLata nAhI, sAkhara miLata nAhI' yAsAThI loka AraDAoraDA karatAta. khANyAcyA vastUMsAThI evaDhA AraDAoraDA kA karAvA? khANyAcyA vastU tara tucch agadI (sAdhyA) goSTI Aheta. poTa Ahe mhaTalyAvara khANyAce miLelaca. dAta Aheta tevaDhe annAce ghAsa tara miLatIlaca. dAta paNa kitI prakArace Aheta! ciraNyAce, phADaNyAce, cAvaNyAce, sagaLe vegavegaLe. he DoLe, kitI chAna Aheta? karoDa rupaye dile tarI ase DoLe miLatIla kA? nAhI miLaNAra. are, lAkho rupaye asatIla tarI dekhIla hA durdaivI mhaNela kI, 'mI duHkhI Ahe.' svataHjavaLa evaDhyA kimatI vastU Aheta tarIhI tyAcI kiMmata (mahattva) samajata nAhI. phakta DoLyAMcI kiMmata samajUna ghe tarI tulA kaLela kI tU kitI sukhI Ahesa.he dAta suddhA kadhI nA kadhI paDaNAraca Aheta, paNa hallI tara kRtrima dAta basavUna tyAMnA pahilyAsArakhe banavatAta, paNa te kAya cAMgale disatAta? bhutAsArakhe disatAta. nisargAlA punhA navIna dAta dyAyace asate tara dile nasate kA? lahAna mulAMnA navIna dAta detoca nA? __ yA zarIrAlA gahU khAU ghAlA, DALa khAU ghAlA, tarIhI zevaTI tiraDIca! sarvAMcIca tiraDI nighate! zevaTI tara tiraDIca nighaNAra Ahe. tiraDI mhaNaje nisargAcI japtI. sagaLe kAhI itheca TAkUna jAyace, ANi sobata kAya gheUna jAyace? tara gharAtalyAMsobatacI, gihAIkAMsobatacI, vyApAr2yAMsobatacI guMtAguMta! bhagavaMtAne tara bajAvUna sAMgitale Ahe kI, 'are mAnavA! tU samaja, samaja, samaja. punhA manuSya janma miLaNe mahAdurlabha Ahe.' yA AjakAlacyA kALAta jIvana jagaNyAcI kalA uralIca nAhI. mokSAcA mArga tara soDA paNa AnaMdAne jIvana jagatA tara yAyalA have nA? hita kazAta? he nizcita karAve lAgate AmacyAjavaLa tara vyavahAra jAgRtI niraMtara asate! mAjhyAkaDUna Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana kuThalIca ghaDyALAcI kaMpanI, reDiyocI kaMpanI paise gheUna gelelI nAhI. AmhI azA goSTI kharedIca kelyA nAhI. yA sagaLyA goSTIMcA upayogaca kAya? nirarthaka goSTI Aheta. jyA ghaDyALAne malA trAsa dilA, jyAlA baghatAca dhAstI vATate, tyA ghaDyALAcA kAya upayoga? kAhI mulAMnA vaDIla disatAcakSaNI asvastha vhAyalA hote. to abhyAsa karIta nasela, pustaka ekA bAjUlA ThevUna kheLata asela ANi acAnaka tyAlA vaDIla disale tara tyAlA vaDilAMcI bhItI vATate, cIDa yAyalA lAgate. taseca ghaDyALAkaDe baghUna ghAbarAyalA hota asela tara nako te ghaDyALa. ANi he reDiyo, TIvhI vagaire he sarva tara pratyakSa veDepaNA Ahe, pratyakSa 'maeNDanesa' Ahe. praznakartA : reDiyo tara gharogharI Aheta. dAdAzrI : tI vegaLI goSTa Ahe. jithe jJAnaca nAhI maga tithe kAya hoNAra? yAlAca moha mhaNatAta nA? moha mhaNaje kAya? garaja nasalelyA vastU ANaNe ANi garaja asalelyA vastUMmadhye cAlaDhakala karaNe mhaNaje moha. he kase Ahe te sAMgato. koNI sAkharecyA pAkAta kAMdA buDavUna dilA tara to gheUna yeto. are, tulA kAMdA khAyacA Ahe kI pAka khAyacA Ahe, he AdhI Tharava. kAMdA mhaNaje phakta kAMdAca khAyalA pAhije. nAhI tara kAMdA khANyAcA phAyadAca kAya? hAca sagaLA mUrkhapaNA Ahe ? svataHcA nirNaya nAhI, samaja nAhI ANi kasale bhAnahI nAhI! ekhAdyAlA sAkharecyA pAkAta kAMdA buDavUna khAtAnA pAhile asela mhaNUna svataHhI khAto! kAMdA azI vastU Ahe kI tyAsa sAkharecyA pAkAta TAkale mhaNaje to vAyA jAto. mhaNajeca loka bilakula aDANI Aheta. koNatyAca goSTIce bhAnaca nAhI. nivvaLa bebhAnapaNA Ahe. svataHviSayI manAta bALagato kI, 'mI vizeSa Ahe' ANi ApaNa tyAlA tU vizeSa nAhIsa ase kase mhaNU zakato? he AdivAsI loka suddhA svata:lA 'vizeSa' samajatAta . kAraNa tyAlA ase vATate kI, mI tara yA dona gAyI ANi yA dona bailAMcA uparI (mAlaka) Ahe! ANi nAhI tarI to yA cAra Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana jagaNyAcI kalA jaNAMcA mAlakaca mhaTalA jAto nA ? manAta yeIla tevhA to tyAMnA mArU zakato, to adhikAra Ahe tyAlA. ANi jarI koNAcA mAlaka nasalA tarI zevaTI bAyakocA mAlaka tara asatoca. jithe vivekabuddhI nAhI, cAMgale-vAITa, yogya-ayogya yAcA sArAsArace vicAra karaNyAcI zaktIca nAhI, tyAlA ApaNa kAya sAMgaNAra ? mokSAcI goSTa tara jAU dyA, paNa saMsArika hitAhItace suddhA bhAna nAhI. 11 saMsArAta kAya sAMgitale Ahe kI, rezamI cAdara phukaTa miLata asela tarI tI ANUna aMtharU nakA ANi kaoNTanacI cAdara vikata jarI miLata asela tarI tI ANA. AtA tumhI vicArale yAta kAya phAyadA ? tara mhaNe, azI phukaTa ANaNyAcI savaya lAgalI asela ANi maga jevhA phukaTa miLata nAhI tevhA khUpa trAsa hoto. mhaNUna azIca savaya ThevA kI nehamI miLU zakela. mhaNUna kaoNTanacI cAdaraca vikata ANA. nAhI tara ekadAcI jara phukaTa ANaNyAcI savaya paDalI tara hAla hotIla. he saMpUrNa jagaca ase jhAle Ahe kI, upayoga nAvApuratA suddhA nAhI. moThamoThyA AcArya mahArAjAMnA sAMgitale kI, 'sAheba tumhI Aja yA cAra gAdyAMvara jhopA.' tara tyAMnA mahAupAdhI vATela, rAtrabhara jhopaca lAgaNAra nAhI ! kAraNa tyAMnA caTaIvara jhopAyacI savaya jhAlI Ahe nA! tyAMnA caTaIvara jhopAyacI savaya jhAlelI Ahe tara kAhIMnA cAra-cAra gAdyAMzivAya jhopa lAgata nAhI. devAlA tara donhI goSTI mAnya nAhIta. sAdhU lokAMce tapa ANi gRhasthAce vilAsI jIvana yA donhI goSTI devAlA maMjUra nAhIta. deva tara mhaNato kI jara tumace upayogapUrvaka (jJAna jAgRtIpUrvaka) asela tara te khare. upayogapUrvaka nasela ANi azIca savaya lAvUna ghetalI asela tara nirarthaka mhaTale jAIla. yA sarva goSTI samajUna ghyAvyAta kI yA vATene gelo tara ase hoIla ANi tyA vATene gelo tara tase hoIla. naMtara (ApaNa ) TharavAyace kI ApalyAlA koNatyA vATene jAyace Ahe. samajata nasela tara dAdAMnA vicArAyace, maga 'dAdA' tumhAlA sAMgatila kI he tIna raste dhokAdAyaka Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana Aheta ANi hA cauthA rastA surakSita Ahe. mhaNUna AmacA AzIrvAda gheUna tyA rastyAne jA. ANi azA vyavasthemuLe sukha lAbhate eka vyaktI malA mhaNAlI kI, malA kAhI samajataca nAhI. malA kAhItarI AzIrvAda dyA. tevhA tyAcyA DokyAvara hAta ThevUna mI mhaNAlo, 'jA, AjapAsUna tU sukhAce dukAna ughaDa.' ANi Aja tujhyAjavaLa je dukAna Ahe te rikAme kara.' sukhAce dukAna mhaNaje kAya? sakALI uThalyApAsUna dusar2yAMnA sukha dyAyace. dusarA kuThalAca vyApAra karAyacA nAhI. tyA mANasAlA mAjhI goSTa ekadama nITa samajalI. tyAne tara tyApramANe vAgAyalA suruvAta kelI. mhaNUna tyAlA khUpa AnaMda jhAlA. jevhA tumhI sukhAce dukAna ughaDAla tevhA tumacyAhI vATyAlA sukha yeIla ANi itarAMcyAhI vATyAlA sukhaca yeIla. jara tumace miThAIce dukAna asela tara jilabI vikata gheNyAsAThI dusar2yAMcyA dukAnAta jANyAcI garaja paDela kA? jevhA khAvIzI vATalI tevhA khAU zakAla. dukAnaca miThAIce asela maga kAya? mhaNUna tU sukhAceca dukAna ughaDa. mhaNaje maga kasalI upAdhIca nAhI. ___tumhAlA je dukAna ughaDAyace asela te ughaDU zakatA. jara dararojasAThI ughaDU zakata nasAla tara AThavaDyAtUna eka divasa ravivAracyA divazI tarI ughaDA! Aja ravivAra Ahe, 'dAdAMnI' sAMgitale Ahe kI sukhAce dukAna ughaDa mhaNUna.' tumhAlA sukha gheNAre gihAIka bheTatIlaca. 'vyavasthitazaktI' cA niyamaca asA Ahe kI gihAIka goLA karUnaca deIla. tU jase nakkI kele asela tyAnusAra gihAIka pAThavUna dete. ___jyAlA je AvaData asela tyAne tyAce dukAna TAkAve. kityeka tara lokAMnA Divacata rAhatAta. tyAtUna tyAMnA kAya miLate? ekhAdyAlA miThAIcI AvaDa asela tara to kasale dukAna TAkela? miThAIceca nA. lokAMnA kazAcI AvaDa Ahe ? tara sukhAcI. mhaNUna sukhAceca dukAna Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana jagaNyAcI kalA TAka, jyAmuLe lokAMnAhI sukha miLela ANi gharacyA lokAMnA paNa sukha miLU zakela. khA, pyA ANi majA karA. yeNAr2yA (bhaviSyAtIla) duHkhAMce phoTo pADU nakA. phakta nAvaca aikale asela kI maganabhAI yeNAra Aheta. ajUna tara AlehI nAhIta, phakta patraca Ale Ahe tevhApAsUnaca tyAce phoTo pADaNyAcI (kalpanA karaNyAcI) suruvAta hoUna jAte. he ' dAdA' tara -- jJAnI puruSa ' tyAMce dukAna kase cAlata asela? saMpUrNa divasa! yA 'dAdAMce' tara sukhAce dukAna. maga tyAta koNI dagaDa phekalA asela tarIhI tyAlA gulAbajAma khAU ghAlatIla. samoracyAlA thoDeca mAhIta Ahe kI, he sukhAce dukAna Ahe mhaNUna ithe dagaDa mArU naye? tyAmuLe tyAcyA manAta yeIla tithe to dagaDa mArato. 'ApalyAlA kuNAlAhI duHkha dyAyace nAhI' ase nizcita kele tarI duHkha deNArA tara duHkha deUnaca jAIla nA? tevhA tU kAya karazIla? bagha, mI tulA eka yuktI sAMgato. AThavaDyAtUna eka divasa tU 'posTa oNphisa' baMda ThevAyace. tyA divazI koNAcIhI manIoNrDara svIkArAyacI nAhI ANi kuNAlA manIoNrDara karAyacI paNa nAhI. jara koNAcI manIoNrDara AlI tara bAjUlA ThevAyacI ANi sAMgAyace kI, Aja posTa oNphisa baMda Ahe, udyA bolUyA. Amace posTa oNphisa tara kAyama baMdaca asate. yA divALIcyA divazI loka kA cAMgale vAgatAta? kAraNa tyAMcI bilipha (mAnyatA) badalate mhaNUna. te nakkI karatAta kI Aja divALI Ahe ANi AjacA divasa AnaMdAta ghAlavAyacA Ahe ase nizcata karatAta mhaNUna tyAMcI bilipha badalate tyAmuLe te AnaMdAta rAhatAta. 'ApaNa' mAlaka Ahota mhaNUna ApaNa TharavU zakato. samajA tU nizcita kele kI Aja malA sagaLyAMzI cAMgaleca vAgAyace Ahe tara tU nizcitaca cAMgale vAgU zakazIla. AThavaDyAtUna eka divasa ApaNa niyamAta rAhAyace. eka divasa posTa oNphisa baMda ThevAyace. maga khuzAla loka oraDU deta kI Aja posTa oNphisa baMda kA? Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 kleza rahita jIvana vairabhAva miTela ANi AnaMdahI vATela yA jagAtIla koNatyAhI jIvAlA kiMcitamAtrahI duHkha na deNyAcI bhAvanA asela, tara tIca kharI kamAI. dararoja sakALI azI bhAvanA karAvI. koNI zivI dilI, tumhAlA te AvaData nasela tarI paNa tI jamA karA, tapAsa karaNyAsa jAU nakA kI mI kadhI bare zivI dilI hotI ? ApaNa lageca tI jamA karAvI mhaNaje hizoba pUrNa hoIla. loka tara kAya karatAta kI samoracyAne eka zivI dilI tara tyAlA cAra zivyA aikavatAta ! devAne kAya mhaTale Ahe kI, je tulA AvaDate te dusar2yAsa de ANi je AvaData nAhI te dusar2yAsahI deU nakosa. ekhAdA manuSya mhaNAlA kI 'tumhI khUpa cAMgale AhAta' tevhA ApaNa suddhA mhaNAyace kI, bhAU sAheba, tumhI paNa khUpa cAMgale AhAta.' azA cAMgalyA goSTI udhAra dilyA tara cAlatIla. 4 hA saMsAra hizoba cukate karaNyAcA kArakhAnA Ahe. vairabhAvanecA badalA tara kadhI sAsUcyA rupAta, sunecyA rupAta, mulAcyA rupAta, zevaTI bailAcyA rupAta kA hoInA paNa cukavAvAca lAgela. jase bArAze rupaye deUna baila vikata ghetalA ANi dusar2yAca divazI to baila melA ! jaga he ase Ahe!! anaMta janma vairabhAvanetaca gele! he jaga vairabhAvAneca TikUna rAhile Ahe! he hiMdU loka gharAtalyA lokAMzI vaira bAMdhatAta ANi yA muslimAMcyA bAbatIta pAhile tara te kadhI gharAtalyA lokAMzI vaira bAMdhata nAhIta. bAheracyA lokAMzI bhAMDaNa karUna yetIla. te tara oLakhatAta kI jyAMcyAsobata rAtraMdivasa yAca kholIta ekatra rAhAyace Ahe maga tyAMcyAsobata bhAMDaNa karUna kase cAlela ? khar2yA arthAne jIvana jagaNyAcI kalA kAya Ahe kI, 'saMsArAta kuNAzIhI vaira na bAMdhatA suTUna jANe.' he sAdhU saMnyAzI suddhA saMsArAtUna paLUnaca jAtAta nA ? paLUna jANyAta artha nAhI. hI jIvanAcI laDhAI Ahe. janmApAsUnaca laDhAI cAlU ! tithe loka maujamajecyA mAgeca lAgale Aheta. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana jagaNyAcI kalA gharAtIla sarvAMzI, zejAr2yAMzI, oNphisamadhye sagaLyAMzIca samabhAve nikAla karAyacA. samajA tATAta jara nAvaDate jevaNa Ale tarI te ciDaciDa na karatA samabhAve tyAcA nikAla karA. koNAlA trAsa na detA, je tATAta yeIla te nimUTapaNe khAUna ghyAve. je kAhI ghaDate to saMyoga Ahe ANi bhagavaMtAne sAMgitale Ahe kI, jara tU saMyogAlA dhakkA mArazIla tara zevaTI to dhakkA tulAca lAgela ! mhaNUna AmacyA tATAta nAvaDaNAre padArtha jarI vADhale asatIla tarI AmhI tyAtale dona padArtha khAtoca. kAraNa nAhI khAlle tara doghAMzIhI bhAMDaNa kelyAsArakhe hoIla. eka mhaNaje jyAne banavUna vADhale tyAcyAzI, tyAcA tiraskAra hoIla tyAlA duHkha hoIla. ANi dusare mhaNaje khANyAcyA padArthAzI (annAzI), te tATAtIla anna mhaNela kI mI kAya gunhA kelA ? mI tujhyAjavaLa Alo tara tU mAjhA apamAna kA karatosa? tulA jevaDhe jamela tevaDhe khA paNa mAjhA apamAna karU nakosa. tevhA ApaNa annAcA mAna rAkhAyalA nako kA ? AmhAlA nAvaDate miLAle tarI AmhI tyAcA mAna rAkhato. kAraNa kAhIhI sahajAsahajI miLata nasate ANi miLate tevhA yogya Adara kelAca pAhije. koNI kAhI khAyalA dile tyAsa ApaNa jara nAve ThevalI tara sukha vADhela kA kamI hoIla ? 15 praznakartA : kamI hoIla. dAdAzrI : jyAmuLe sukha kamI hote asA vyApAra tara karaNAra nAhI nA? sukha kamI hoIla asA kuThalAca ApaNa vyApAra karatA kAmA naye. mAjhyA tATAta puSkaLa veLA nAvaDatyA bhAjyA asalyA tarIhI mI tyA khAto ANi ulaTa mhaNato AjacI bhAjI khUpa chAna jhAlI Ahe. praznakartA : yAsa manadharaNI kelI ase nAhI kA mhaTale jANAra ? AvaData nasela tarIhI AvaDate ase mhaNaNe mhaNaje manAcI khoTI samajUta ghAlaNe nAhI kA ? dAdAzrI : ase bilkula nAhI. ekatara AvaDate mhaTale kI tI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana bhAjI ApalyAkaDUna khAllI jAIla ANi AvaData nAhI mhaTalyAvara bhAjIlA ANi bhAjI banavaNArIlA rAga yeIla. tyAcabarobara gharAtIla mulAMnA kAya vATela kI yAMcI nehamIcIca kaTakaTa, kAyama aseca karata asatAta. mhaNaje gharAtalI mulehI ApalI abrU (!)pAhatAta. ___ AmacyA gharI dAdAMnA kAya AvaDate ANi kAya AvaData nAhI he kuNAlAca mAhita nAhI. svayaMpAka banavaNe he kAya banavaNAr2yAcyA hAtAcA kheLa Ahe ? te tara khANAr2yAcyA 'vyavasthita' cyA hizobAnusAra tATAta yete. tyAta ugIca luDabuDa kazAlA karAyacI? itakI caina, tarI upabhogata nAhI jevhA ApaNa haoNTelamadhye khAto tevhA poTa bighaDate, poTAta muraDa paDate. vAraMvAra haoNTelamadhye khAlyAvara haLUhaLU Ama ekatra hoto ANi ekIkaDe jamA hoto. naMtara jevhA tyAcA paripAka hoto tevhA poTAta muraDa paDate ANi poTa piLUna nighate. muraDa paDate nA, to tara kityeka varSAnaMtara paripAka hota asato. jevhA malA asA anubhava AlA tevhApAsUna mI sagaLyAMnA heca sAMgato kI, haoNTelace khANe TALA. ekadA AmhI miThAIcyA dukAnAta gelo hoto. tyA miThAI banavaNAr2yAcyA aMgAtUna ghAma gaLata hotA, kacarA paData hotA! AjakAla tara gharAta jevaNa banavatAta tehI zuddha-svaccha nasate. kaNika maLatAta tevhA hAta nITa dhutalele nasatAta. nakhAta maLa bharalelA asato. AjakAla nakhe kApata nAhIta nA? ithe kityeka ase yetAta jyAMcI lAMba nakhe asatAta tyAMnA malA sAMgAve lAgate kI, tAI yAta tumacA kAhI phAyadA Ahe kA? phAyadA asela tara maga asU dyA. tumhAlA DraoNiMgace kAma karAyace asela tara maga lAMba nakhe rAhU dyA. tevhA tyA mhaNatAta kI ase kAhI nAhI. udyA nakhe kApUna yete. yA lokAMnA kAhI sensaca (samajaca) nAhI. nakhe vADhavatAta, ANi kAnAlA reDIyo lAvUna phiratAta! svata:ce sukha kazAta Ahe yAce bhAna nAhI, ANi svata:ce bhAna tarI kuThe Ahe? lokAMkaDUna jitake miLAle titakeca bhAna tyAMnA asate. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana jagaNyAcI kalA bAhera upabhogaNyAsAThI kitItarI eSaArAmAcyA goSTI Aheta! yA lAkha rupayAMcyA DabalaDekara basamadhye ApaNa ArAmAta basUna ithUna carcageTaparyaMta jAU zakato. zivAya tyAtalyA gAdyA tara kitI maU! ApalyA gharI paNa itakyA suMdara gAdyA nasatAta! AtA itake cAMgale puNyakarma Ahe tarI paNa upabhogatA yeta nAhI. nAhI tara hiMdustAnAtIla lokAMcyA nazibAta lAkha rupayAMcI basa kuThUna yeNAra? jevhA yA moTArItUna jAtAta tevhA dhULa uDate kA? nAhI. rastyAvara dhULaca nasate. cAlatAta tarI pAyAlA dhULa lAgata nAhI, are pUrvI bAdazAhAMcyA kALAtahI dhuLIce raste hote. te bAherUna yeta asata tevhA dhuLIne mAkhalele asata! ANi AjakAlacyA piDhIlA tara bAdazAhapekSAhI jAsta sukhasuvidhA Ahe paNa upabhogatAca yeta nAhI nA. chAna basamadhye basalA asela tarI DokyAta dusareca cakkara cAlU asate! saMsAra sahajapaNe cAlato, tithe... khare mhaNaje du:kha nasateca ANi je Ahe te ajJAnatececa duHkha Ahe. yA jagAta kitI jIva Aheta? asaMkhya jIva Aheta! paNa koNAcIhI takrAra nAhI kI AmacyAkaDe duSkALa paDalA Ahe mhaNUna! ANi he mUrkha loka pratyeka varSI takrAra karIta rAhatAta! yA samudrAta koNI prANI upAsamArIne melA ase ghaDate kA kadhI? he kAvaLe vagaire upAsamArIne maratAta kA? nAhI. te upAsamArImuLe marata nAhIta. te kuThe Takkara jhAlyAne, eksiDanTa jhAlyAne kiMvA AyuSyakarma pUrNa jhAle asela tara maratAta. koNI kAvaLA duHkhI disalA kA? upAsamArIne kRza jhAlelA dubaLA kAvaLA tumhI pAhilA Ahe kA kadhI? maga yA kutryAMnA jhopecyA goLyA khAvyA lAgatAta? te tara ArAmazIra kuThehI jhopatAta. phakta hA karaMTA manuSyaprANIca jhopecyA vIsa vIsa goLyA khAto. jhopa tara nisargAcI deNagI Ahe. jhopeta tara khUpa AnaMda vATato! he DaoNkTara tara bezuddha hoNyAcyA goLyA detAta. goLyA khAUna bezuddha hoNe he dArU piNyAsArakheca Ahe. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana blaDaprezara jhAlelA kAvaLA pAhilA kA tumhI? eka hA manuSya nAvAcA prANIca phakta duHkhI Ahe. phakta manuSyAlAca kaoNlejacI garaja Ahe. yA cimaNyA kitI suMdara gharaTI bAMdhatAta, tyAMnA koNI zikavale? saMsAra cAlaviNe ApoApaca yete. ho, phakta svarUpajJAna prAptakaraNyAsAThIca puruSArtha karaNyAcI garaja Ahe. saMsAra cAlaviNyAsAThI kasalIca garaja nAhI. manuSyaca phakta atizahANA Ahe. yA pazu-pakSyAMnA kAya bAyakAmule nasatAta? tyAMnA lagna lAvAyalA lAgate kA? phakta mANasAMnAca jaNU bAyakA-mule asatAta. manuSyaca lagna lAvaNyAcyA mAge lAgalele Aheta, paise kamavaNyAcyA mAge lAgale Aheta. are! AtmajJAna prApta karaNyAsAThI mehanata kara nA! itara kazAcyAhI mAge mehanata-majurI karaNyAsArakhe nAhI. AttAparyaMta je kAhI kele te duHkha sAjarI karaNyAsArakheca kele. yA mulAMnA corI karAyace koNa zikavate? he sagaLe bIjarUpAne tyAMnA miLAlele Ahe. yA kaDUniMbAce pratyeka pAna kaDU kA Ahe? kAraNa tyAcyA bIjAtaca kaDavaTapaNA Ahe. phakta hA manuSyaca sadaiva duHkhI asato; paNa tyAta tyAcA doSa nAhI. kAraNa cauthyA Ar2yAparyaMta sukha hote ANi hA tara pAcavA ArA (kAlacakrAcA bArAvA bhAga) Ahe. yA Ayace nAvaca Ahe duSamakALa ! mhaNUna pracaMDa duHkha sosUna dekhIla samatA utpanna hota nAhI. yA kALAce nAvaca duSama. maga yA duSamakALAta suSamakALa zodhaNe he cukIce nAhI kA? Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] yoga upayoga paropakArAsAThI jIvanAta hIca dona kArye mahattvAcI manuSyajanma kazAsAThI Ahe? svata:vara asalele he kAyamace baMdhana toDaNyAsAThI Ahe. 'ebsolyuTa' hoNyAsAThI Ahe. ANi he 'ebsolyuTa' hoNyAce jJAna jara tulA prApta jhAle nAhI tara tU dusar2yAMsAThI jagaNe zika. yA donaca goSTI karaNyAsAThI hiMdustAnAta janma jhAlA Ahe; paNa hI dona kAme loka karatAta kA? lokAMnI tara bhesaLa karUna manuSyajAtItUna janAvaragatIta jANyAcI kalA zodhUna kADhalI Ahe ! ___ paropakArAne puNyAce upArjana joparyaMta mokSa miLata nAhI toparyaMta kevaLa puNyaca mitrAsArakhe kAma karate ANi pApa he zatrUsArakhe kAma karate. tara AtA tumhAlA zatrU havA Ahe kI mitra havA Ahe ? he tumhI tumacyA AvaDInusAra TharavAyace. taseca mitrAce saMyoga kazAne juLatIla te vicArA ANi zatrUce saMyoga kazAne TaLela te paNa vicArA. jara zatrU pasaMta asela tara to kasA miLavAvA ase vicAraleta, tara tyAsa AmhI sAMgU kI vATela tevaDhe karja karUna tUpa pI, kuThehI bhaTaka ANi jamela tevaDhI maujamajA kara, maga puDhe kAya hoIla te naMtara baghU ANi puNyarupI mitra havA asela tara AmhI sAMgU, kI yA jhADApAsUna kAhI zika. koNatehI jhADa svata:ce phaLa svataH khAte kA? kiMvA koNatehI gulAbAce ropa svata:ce phUla svataH khAUna TAkata asela kA? thoDe tarI khAta asela nA? jevhA ApaNa tithe nasU, tevhA rAtrI khAta asela, nAhI kA? khAte kI nAhI? Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana praznakartA : nAhI khAta. dAdAzrI : hI jhADe-jhuDape tI tara manuSyAMnA phaLa deNyAsAThI manuSyAMcyA seveta Aheta. AtA tyAta jhADAMnA kAya miLate? tara tyAMcI UrdhvagatI hota asate ANi tyAMcI madata gheUna mANasaM puDhe vikAsa karatAta! samajA, tumhI eka AMbA khAllA, tyAta tyA AMbyAcyA jhADAce kAya gele? ANi tumhAlA kAya miLAle? tumhI AMbA khAllA mhaNUna tumhAlA AnaMda miLAlA. tyAmuLe tumacI jI vRttI badalalI, ticI kiMmata adhyAtmyAta zaMbhara rupaye miLavalyAsArakhI Ahe. jhADAcA AMbA khAllAta mhaNUna tyAtale pAca Takke tumacyA vATyAtUna tyA AMbyAcyA jhADAlA jAtIla ANi paMcyANNava Takke tumacyA vATyAlA yetIla. mhaNaje te jhADa tumacyA vATyAtIla pAca Takke ghetAta ANi bicAre UrdhvagatIlA jAtAta ANi tumacI paNa adhogatI hota nAhI, tumhI paNa puDhe jAtA. mhaNUna hI jhADe mhaNatAta 'Amace sagaLekAhI tumhI upabhogA, pratyeka prakAracI phaLe-phUle upabhogA.' __mhaNUna jara hA saMsAra tumhAlA AvaData asela, pasaMta asela, saMsArika vastUMcI icchA asela, sAMsArika viSayAMcIca oDha asela tara phakta evaDheca karA 'yoga, upayoga ANi paropakAraya' yoga mhaNaje mana-vacana-kAyA yAMcA yoga ANi upayoga mhaNaje buddhIcA upayoga karaNe manAcA upayoga karaNe, cittAcA upayoga karaNe. yA sagaLyAMcA dusar2yAMsAThI upayoga karaNe. samajA dusar2yAMsAThI kharca nAhI kelA tarI Apale loka zevaTI gharacyAMsAThI tarI vAparatAtaca nA! yA kutrIlA kazAmuLe khAyalA miLate? kAraNa tyA pillAMcyA Ata bhagavaMta virAjamAna Aheta ANi tyA pillAMcI tI sevA karate tyAmuLe tilA sarva kAhI miLate. yA AdhArAvaraca sagaLA saMsAra cAlata Ahe. yA jhADAMnA jevaNa kuThUna miLate? yA jhADAMnI kAhI puruSArtha kelA Ahe ? te tara bilakUla 'imozanala' nAhIta. 'imozanala' hotAta kA kadhI? te kadhIhI mAge-puDhe hota nAhIta. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoga upayoga paropakArAsAThI tyAMnA kadhI ase vATataca nAhI kI calA ekA mailAvara vizvAmitrI nadI Ahe, maga tithe jAUna pANI piUna yeU. 21 paropakArAcyA pariNAmAne lAbhaca praznakartA : yA saMsArAta satkRtye kazAlA mhaNAvI ? tyAcI vyAkhyA detA yeIla kA ? dAdAzrI : ho, cAMgalI kRtye tara sagaLI jhADe paNa karatAta ANi tI agadI cAMgalI kRtyeca karatAta paNa te svataH kartA bhAvAta nasatAta. yA jhADAMmadhye jIva asato. tI sarva svataHcI phaLe dusar2yAMnA detAta. tumhI paNa tumacI phaLe dusar2yAMnA deUna TAkA, tumhAlA tumacI phaLe miLata rAhatIla. tumhAlA jI phaLe utpanna hotAta, zArIrika phaLe, mAnasika phaLe vAcika phaLe tI sarva lokAMnA mophata deta rAhA. tara tumhAlA lAgaNArI pratyeka goSTa tumhAlA miLata rAhIla. tumacyA jIvana upayogI garajAMmadhye kiMcita dekhIla aDacaNa yeNAra nAhI. mAtra jevhA tI phaLe tumhI svataHca khAUna ghyAla tevhA aDacaNa yeIla. jara AMbyAcyA jhADAne svata:cI phaLe svata:ca khAllI tara jhADAcA mAlaka kAya karela ? to te jhADa kApUnaca TAkela nA? loka azIca svataHcI phaLe svataHca khAtAta. itakeca nAhI tara varUna 'phI' suddhA mAgatAta! eka arja lihAyace bAvIsa rupaye mAgatAta ! jyA dezAta 'phrI oNpha kaoNsTa' (mophata) vakilI karata hote, itakeca nAhI tara ApalyA gharI neUna jevAyalA ghAlUna vakilI karata tithe AtA hI paristhitI jhAlI Ahe. jara gAvAmadhye bhAMDaNa jhAle asela tara nagarazeTha (sarapaMca) tyA donhI bhAMDaNAr2yAMnA mhaNAyacA 'caMdulAla bhAU, Aja sADe dahA vAjatA tumhI AmacyA gharI yA ANi naginadAsa bhAU, tumhI paNa sADe dahA vAjatA yA.' ANi naginadAsacyA aivajI koNI majUra asela kiMvA koNI zetakarI asela kI je bhAMData asatIla tyAMnA gharI yAyalA sAMgAyacA. doghAMnA ApalyA zejArI basavUna tyAMcAta taDajoDa karUna doghAMnA sahamata karAyacA. jyAce paise cukavAyace asatIla tyAlA thoDI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana rokha rakkama deUna bAkIce paise haphtyAne miLatIla azI vyavasthA karAyacA. ANi maga doghAMnA mhaNAyacA (miTale nA bhAMDaNa) calA AtA mAjhyAbarobara jevAyalA basA. doghAMnA jevAyalA ghAlUna maga gharI pAThavAyacA; Aheta kA AtA ase vakIla? mhaNUna jarA samajA, ANi kALAnusAra vAgA. jara tumhI svataHcA upayoga svataHsAThI karata rAhilAta tara mRtyUcyAveLI du:khAkherIja kAhIhI miLaNAra nAhI. prANa nighaNAra nAhI! ANi baMgalA, gADI soDUna jAyacI icchA hoNAra nAhI! jara he AyuSya paropakArAsAThI ghAlavile tara tumhAlA kAhIhI kamI paDaNAra nAhI, kuThalyAhI prakAracI aDacaNa yeNAra nAhI, tumacyA jyA kAhI icchA asatIla tyA sagaLyA pUrNa hotIla. ANi vinAkAraNa uDyA mArata rAhilAta tara ekahI icchA pUrNa hoNAra nAhI. kAraNa tI padhdata tumhAlA asvastha karUna jhopa yeU deNAra nAhI. yA zeTha lokAMnA jhopaca lAgata nAhI, tIna-tIna, cAra-cAra divasa jhopa lAgata nAhI. kAraNa tyAMnI jyAcI tyAcI luTamAraca kelI Ahe. praznakartA : paropakArI manuSyAne lokAMcyA bhalyAsAThI jarI sAMgitale tarI loka te aikAyalA tayAraca nasatAta, azA veLI kAya karAyace? dAdAzrI : ase Ahe, kI paropakAra karaNArI vyaktI samoracyA vyaktIcI samaja (akkala) baghata asela tara tI vakilI mhaTalI jAIla. mhaNUna samoracyAlA kitI samaja Ahe te baghAyace nasate. he AMbyAce jhADa AMbe dete. maga te jhADa svata:ce kitI AMbe khAta asela? praznakartA : ekahI nAhI. dAdAzrI : maga te sAre AMbe koNAsAThI Aheta? praznakartA : dusar2yAMsAThI dAdAzrI : haM...maga te AMbyAce jhADa ase baghate kA kI, he AMbe Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoga upayoga paropakArAsAThI khANAre cAMgale Aheta kI vAITa Ahate mhaNUna? jo yeIla ANi gheUna jAIla tyAce te AMbe, mAjhe nAhI. paropakArI jIvana tara te jhADa jagata Ahe. __ praznakartA : paNa jo apakAra karato, tyAlAca jara doSa deta asatIla, tarIhI upakAra karAveta kA? dAdAzrI : ho, teca tara pAhAyace Ahe. apakAra karaNAr2yAvara (kRtaghna vyaktIvara) jo upakAra karato toca kharA mANUsa. azI samaja loka kuThUna ANatIla? azI samaja jara AlI tara tumace kAmaca (kalyANaca) jhAle! paropakArI asaNe hI khUpa moThI ucca sthitI Ahe, heca sAr2yA manuSya jIvanAce dhyeya Ahe. ANi hiMdustAnAta dusare dhyeya, aMtima dhyeya mokSaprAptIce Ahe. praznakartA : paropakArAbarobara 'igoIjama' asato kA? dAdAzrI : paropakAra karato tyAcA ahaMkAra naoNrmalaca asato, vAstavika 'igoIjama' asato. paNa jo korTAta diDaze rupaye gheUna dusar2yAce kAma karata asela tyAcA 'igoIjama' khUpa vADhalelA asato. arthAta jo 'igoIjama' vADhAyalA nako, to 'igoIjama' khUpa vADhato. ___ yA jagAcA naisargika niyama kAya Ahe kI tumhI tumacI phaLe jara dusar2yAlA dilIta tara nisarga tumhAlA sAMbhALUna gheIla. heca guhya sAyansa (gUDha vijJAna) Ahe. hA parokSa dharma Ahe. naMtara pratyakSa dharma yeto, ANi zevaTI Atmadharma yeto. manuSyajanmAcA hizoba evaDhAca Ahe. arka (sAra) evaDhAca Ahe kI mana-vacana-kAyecA upayoga dusar2yAMsAThI karA. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] vAstavAta duHkha Ahe? 'rAITa bilipha' tithe duHkha nAhI praznakartA : dAdA duHkhAviSayI kAhItarI sAMgA. he duHkha kazAtUna utpanna hote? dAdAzrI : jara tumhI AtmA asAla tara AtmyAlA kadhIhI duHkha hota nAhI. ANi jara tumhI caMdulAla asAla tara duHkha Ahe. tumhI AtmA asAla tara duHkha hoNAraca nAhI, ulaTa je duHkha asela tehI saMpUna jAIla. 'mI' caMdulAla Ahe hI 'raoNga bilipha' (cukIcI mAnyatA) Ahe. hI mAjhI AI Ahe, he mAjhe vaDIla Aheta, he mAjhe kAkA Aheta kiMvA mI eksporTa-imporTa cA vyApArI Ahe, yA sagaLyA vegavegaLyA prakAracyA 'raoNga biliphsa' Aheta. yA sagaLyA 'raoNga biliphamuLe' duHkha utpanna hote. jara 'raoNga bilipha' nighana gelI ANi tyA jAgI 'rAITa bilipha' basalI tara jagAta kAhI duHkha rAhaNAraca nAhI. ANi tumacyA sArakhyA (khAtyA-pityA sukhI gharacyA) lokAMnA du:kha nasate. he sagaLe tara yogya samaja nasalyAmuLe hoNAre duHkha Ahe. duHkha kevhA mhaNatA yeIla? / duHkha kazAlA mhaNatAta? yA zarIrAlA bhUka lAgalI ANi maga ATha tAsa, bArA tAsa khAyalA miLAle nAhI, tara tyAlA duHkha mAnale jAte. tahAna lAgalyAnaMtara dona-tIna tAsa pANI nAhI miLAle tara tehI duHkhAsamAna Ahe. saMDAsa lAgalyAvara jara saMDAsalA jAU dile nAhI tara Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstavAta du:kha Ahe ? tyAlA du:kha vATela kI nAhI? saMDAsAhUna jAsta avaghaDa mutArIcI goSTa Ahe. yA mutAr2yA sagaLyA baMda kelyA, tara sagaLe loka AraDAoraDA karatIla. laghavI rokhaNe khUpa moThe duHkha Ahe. yA sagaLyA duHkhAMnA duHkhaM mhaNatA yeIla. praznakartA : he sagaLe ThIka Ahe paNa sadhyA jara jagAta pAhile tara dahApaikI naU lokAMnA duHkha Ahe. dAdAzrI : dahApaikI naU nAhI, tara hajArAmAge phakta dona loka sukhI asatIla, tyAMnA thoDIphAra zAMtI asate. bAkIce sarva tara rAtraMdivasa jaLataca rAhatAta. ratALe bhaTTIta Thevale, tara te kitI bAjUMnI bhAjatAta? praznakartA : he je kAyamace duHkha Ahe tyAmadhUna phAyadA kasA ghetA yeIla? dAdAzrI : yA duHkhAMvara jara vicAra karAyalA lAgalAta tara duHkha Ahe ase jANavaNAra nAhI. duHkhAce jara yathArtha pratikramaNa karAla tara duHkha Ahe ase vATaNAra nAhI. lokAMnI sarasakaTa he duHkha Ahe, te duHkha Ahe ase vicAra na karatAca bolAyalA suruvAta kelI Ahe. ase samajA, tumacyAkaDe khUpa junA sophAseTa Ahe. ANi tumacyA mitrAcyA gharI sophAseTaca nAhI mhaNUna to Ajaca dukAnAtUna navIna phaeNzanacA sophAseTa gheUna AlA. tumacI bAyako to sophA pAhUna AlI ANi gharI AlyAvara tumhAlA tI mhaNAlI kI, 'tumacyA mitrAkaDe kitI suMdara sophAseTa Ahe. ANi ApalA sophA tara kitI kharAba jhAlA Ahe.' tara he ase duHkha tayAra jhAle!!! gharAta duHkha navhate, dusar2yAMcA sophAseTa pAhAyalA gelAta ANi svata:cyA gharAta duHkha gheUna AlAta! tumhI baMgalA bAMdhalA nasela ANi tumacyA mitrAne baMgalA bAMdhalA. tumacI bAyako tithe gelI ANi to baMgalA pAhUna tI mhaNAlI, 'tumacyA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana mitrAne kitI chAna baMgalA bAMdhalA Ahe.' ANi ApaNa tara bina baMgalyAce Ahota! he ase duHkha Ale!!! mhaNaje he azAprakAre duHkhAMnA AmaMtraNa dile jAte! mI nyAyAdhIza jhAlo tara sagaLyAMnA sukhI karUna zikSA karela. kuNAlA tyAcyA gunhyAcI zikSA dyAyacI saMdhI AlI tara mI tyAlA 'pAca varSApekSA kamI zikSA hoU zakata nAhI' ase sAMgena. jara vakilAne kamI karaNyAcI vinaMtI kelI tara prathama cAra varSa, maga tIna varSa, naMtara dona varSa, ase kamI karata-karata zevaTI sahA mahinyAMcI zikSA deIla. tyAmuLe to vyaktI jelamadhye tara jAIla, paNa sukhI hoIla. manAta khuza hoIla kI, pAca varSAcI zikSA sahA mahinyAtaca pUrNa jhAlI. mhaNaje he mAnyatececa duHkha Ahe. jara tyAlA pahilyApAsUnaca sahA mahine jelamadhye jAve lAgale ase sAMgitale tara tyAlA tI khUpa moThI zikSA vATalI asatI. pemenTa cukavatAnA samabhAva ThevAvA he tumhAlA gAdIvara basalyAsArakhe sukha Ahe paNa te upabhogatAca yeta nasela tara kAya karaNAra? he mhaNaje aiMzI rupaye kilocyA bAsamatI tAMduLAta retI TAkaNyAsArakhe Ahe ! jara duHkha Ale tara mANasAlA sAMgatA yAyalA pAhije nA kI, 'ithe kA AlA Ahesa? mI dAdAjIMcA Ahe. tulA ithe yAyacI garaja nAhI. tU dusarIkaDe jA. ithe kA mhaNUna AlA Ahesa? tujhA pattA cukalA Ahe.' tumhI evaDhe mhaNAlAta tara te duHkha nighUna jAIla. hI tara tumhI saMpUrNa ahiMsAca kelI (!) duHkha Ale tara kAya tyAlA yeU dyAyace? tyAlA saraLa hAkalUna lAvAyace. yAta ahiMsA tuTata nAhI (hiMsA hota nAhI) duHkhAMcA apamAna kelA tara te nighUna jAtAta. tumhI duHkhAMcA dekhIla apamAna karata nAhI. evaDhe ahiMsaka hoNyAcI garaja nAhI. praznakartA : duHkhAlA vinaMtI karUna te jANAra nAhI kA? dAdAzrI : nAhI. duHkhAlA vinaMtI karAyacI nAhI. vinaMtI karUna Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstavAta duHkha Ahe ? aikaNAr2yApaikI te nAhIta. tyAcyAvara DoLe vaTArAveca lAgatIla. te napusaMka jAtIce Ahe. tyA jAtIcA svabhAvaca tasA Ahe. tyAcyAzI lADIgoDI karAla tara tyAlA AnaMdaca hoIla. TALyA vAjavIla ANi sArakhA ApalyA javaLa-javaLa yeta rAhIla. 'vArasa aho mahAvIranA, zuravIratA relAvajo, kAyara bano nA koI dI, kaSTo sadA kaMpAvajo.' ('tumhI mahAvIrAMce vArasa AhAta, tumacyAkaDUna zaurya prakaTa hoU de, bhitre kadhIhI hoU nakA, kaSTAMnAca nehamI ghAbaravA.') tumhI gharI basalA AhAta ANi kaSTa (duHkha) Ale tara te tumhAlA pAhana tharathara kApale pAhije ANi tyAsa vATale pAhije kI ApaNa ithe kuThe phasalo! ApaNa ghara cukalo ase vATate? duHkha Apale mAlaka nAhIta, te tara Apale nokara Aheta. jara kaSTa tumhAlA pAhUna ghAbarata nasatIla tara tumhI dAdAMce kase? kaSTAlA mhaNAve kI 'tumhI donaca kA AlAta? pAca miLUna yA. 'AtA tumace sagaLeca pemenTa cukate karUna deU.' tumhAlA jara koNI zivyA dilyA tara Apale jJAna tyAlA kAya sAMgate? to tara 'tulA' oLakhataca nAhI. ulaTa 'tUca' 'tyAlA' sAMgAyace kI, 'bAbA, mAjhyAkaDUnaca kAhI cuka jhAlI asela mhaNUnaca tyAne zivyA dilyA. mhaNUna zAMta rahA.' evaDhe kele kI tujhe pemenTa cukate jhAle! he loka kaSTa Ale mhaNaje AraDaoraDa karUna soDatAta, arere, 'mI melo!' asehI bolatAta. marAyace tara ekadAca asate. he tara zaMbhara veLA 'mI melo, melo' ase mhaNatAta! are, tU tara jivaMta Ahesa maga 'mI melo' ase kase mhaNatosa? melyAnaMtara mhaNa kI 'mI melo mhaNana.' jivaMta mANUsa kadhI marato kA? 'mI melo' he vAkya saMpUrNa AyuSyAta ekadAhI bolaNyAsArakhe nAhI. kharokhara duHkha kazAsa mhaNatAta, he nITa samajUna oLakhAyalA have. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana hyA mulAlA mI mArale tarIhI to raData nAhI, ulaTa to hasato, tyAce kAya kAraNa? ANi tumhI tyAlA phakta eka TapalI jarI mAralI tarI to raDAyalA lAgela, yAce kAya kAraNa? tyAlA lAgale mhaNUna? nAhI tyAlA lAgalyAce duHkha nAhI, tyAcA apamAna kelA he tyAce duHkha Ahe. yAsa ApaNa duHkha mhaNUca kase zakato? duHkha tara kazAsa mhaTale jAIla kI, khAyalA miLata nAhI, saMDAsalA jAyalA miLata nAhI, laghavIlA jAtA yeta nAhI. azA goSTIMnA duHkha mhaNatA yeIla. AtA tara sarakArane gharogharI saMDAsa bAMdhUna dile Aheta, pUrvI tara lokAMnA loTA gheUna jaMgalAta jAve lAgata hote. AtA tara beDarUmamadhUna nighAlAta kI lageca saMDAsa! pUrvI zrImaMta ThAkUrAnAMhI navhatyA itakyA sukhasoyI AjacyA sarva sAmAnya lokAMnA upalabdha Aheta. pUrvI ThAkUrAlA dekhIla saMDAsalA jANyAsAThI loTA gheUna jAve lAgata ase! tyAne julAbAce auSadha ghetale asela tara tyAlAhI paLAve lAgata! AtA ase nAhI, tarI loka ase jhAle, nI tase jhAle ,ase oraData asatAta. are paNa kAya jhAle te tara bola. hA paDalA, to paDalA, kAya paDale? vinAkAraNa kazAlA AraDaoraDa karatAta? hI jI du:khaM Aheta tI sarva cukIcyA samajutImuLe Ahe. jara yogya samaja phITa kelI tara duHkhAsArakhe kAhIhI nAhI. jara tumacyA pAyAlA kAhI lAgale, kAhI ijA jhAlI asela tara tapAsa karA kI mAjhyAsArakhe duHkha lokAMnA Ahe kI nAhI? ispitaLAta jAUna pAhile tara samajela kI ohoho! khare duHkha tara itheca Aheta. mAjhyA pAyAlA kirakoLa ijA jhAlI ANi mI vinAkAraNa duHkha mAnUna gheta Ahe. azI tapAsaNI karAyalAca havI nA? tapAsa kelyAzivAya duHkha mAnale tara kAya hoIla? tumacyAsArakhyA puNyavaMta lokAMnA duHkha asUca kase zakate? tumhI puNyavaMtAMcyA gharI janmalA AlA AhAta. thoDyAzA mehanatIneca tumhAlA khAyalA-pyAyalA miLUna jAte. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstavAta duHkha Ahe? praznakartA : sagaLyAMnAca ApApale du:kha moThe vATate nA? dAdAzrI : te tara svata:ca nirmANa kelele duHkha Ahe, tyAmuLe tumhI tyAsa jevaDhe moThe karAla tevaDhe te moThe hoIla. cALIsa paTa keleta tara cALIsa paTa hoIla! ...avazya karaNyAyogya 'projekTa' AyuSya kase jagAve heca yA lokAMnA kaLata nAhI, 'jagAve kase' yAcI cAvIca te haravUna basale Aheta. cAvI pUrNapaNe haravalI hotI; paNa AtA iMgraja AlyAmuLe parata thoDe cAMgale ghaDU lAgale Ahe. iMgraja AlyAmuLe yAMce kaTTara saMskAra thoDe zithila hoU lAgale Aheta, mhaNUna te AtA dusar2yAMcyA vyavahArAta DhavaLADhavaLa karata nAhIta, ANi AtA tara te kaSTa karU lAgale Aheta, pUrvI phakta DhavaLADhavaLaca karata asata. he loka ugIcaca mAra khAta rAhatAta. yA jagAta tumacA koNIhI mAlaka nAhI. tumhI pUrNapaNe svataMtra AhAta. tumacA projekTa suddhA svataMtra Ahe, paNa tumacA projekTa asA asAyalA havA kI koNatyAhI jIvAlA tumacyAkaDUna kiMcitamAtra paNa du:kha hoNAra nAhI. tumace projekTa pracaMDa moThe karA. saMpUrNa jaga sAmAvU zakela evaDhe karA. praznakartA : ase zakya Ahe kA? dAdAzrI : mAjhA (projekTa) khUpa moThA Ahe. kuThalyAhI jIvAlA duHkha hoU naye ase mI vAgato. praznakartA : paNa dusar2yAMnA he karaNe zakya nAhI nA? dAdAzrI : jarI zakya nasale, paNa yAcA artha asA nAhI kI sagaLyA jIvAMnA duHkha deUnaca ApalA projekTa (dhyeya) pUrNa karAvA. kuNAlAhI kamIta kamI duHkha hoIla asA kAhI tarI niyama Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana tumhI karU zakatA nA? asA projekTa tara karu zakatA nA. je bilakula asaMbhavaca Ahe ase karAyalA mI tumhAlA sAMgataca nAhI. ...phakta bhAvanAca karAyacI praznakartA : kuNAlAca duHkha nAhI, maga AmhI jevhA dusar2yAMnA duHkha deto tevhA tyAMnA kA duHkha hote? dAdAzrI : tyAMcyA mAnyatetUna ajUna duHkha gele nAhI. tumhI malA thobADIta mArAla tara malA du:kha hoNAra nAhI paNa dusar2yAMnA mArale tara tyAlA du:kha hoIlaca, kAraNa mAralyAne duHkha hote, ase tyAcyA mAnyateta Ahe. 'raoNga bilipha' ajUnaparyaMta gelelI nAhI. 'koNI malA muskuTAta mAralI tara malA du:kha hote,' tyAcapramANe samoracyAlAhI duHkha hota asela, yA pAtaLIvarUna vicAra kelA pAhije. kuNAlA muskuTAta mAratAnA manAta hA vicAra AlA pAhije kI, malA muskaTAta mArale tara malA kase vATela? ApaNa kuNAkaDUna dahA hajAra rupaye usane ANale, paNa durdaivAne Apale divasa phirale tara manAta vicAra yetIla kI, 'paise parata kele nAhI tara tyAMnA kAya pharaka paDaNAra Ahe!' azA veLI nyAyapUrvaka vicAra kelA pAhije kI 'mAjhyAkaDUna koNI paise ghetale ANi parata kele nAhIta tara malA kase vATela?' ase jhAle tara malA khUpa duHkha hoIla, tyAcapramANe samoracyAlAhI duHkha hoIla. mhaNUna malAhI tyAce paise parata karAyaceca Aheta, asA nizcaya kelA pAhije ANi asA nizcaya kelA tara tumhI paise parata karU zakAla. praznakartA : manAta asA vicAra yeto kI tyAcyAjavaLa tara dahA karoDa rupaye Aheta maga ApaNa tyAlA dahA hajAra rupaye parata kele nAhIta tara tyAlA kAhI aDacaNa yeNAra nAhI. dAdAzrI : tyAlA aDacaNa yeNAra nAhI ase tumhAlA khuzAla Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstavAta duHkha Ahe ? vATate, paraMtu pratyakSAta tase nAhI. to karoDapatI asalA tarI svata:cyA mulAsAThI eka rupayAcI vastU ghetAnA suddhA khUpa vicAra karUna karUna gheto. koNatyAhI karoDapatIcyA gharI tumhAlA ase ughaDyAvara paise paDalele ADhaLale kA? pratyekAlA paisA prANAitakAca priya asato. ApalyA manAta satata asA bhAva asAyalA havA kI mAjhyA mana-vacana-kAyene yA jagAtIla kuThalyAhI jIvAlA kiMcitamAtra paNa duHkha na hovo. praznakartA : paNa sarvasAmAnya mANasAlA ase vartana karaNe phAra kaThINa Ahe nA? dAdAzrI : mI tumhAlA AjapAsUnaca ase AcaraNa karA ase mhaNata nAhI. kevaLa bhAvanAca karAyalA sAMgata Ahe. bhAvanA mhaNaje tumacA nizcaya. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] phaeNmilI orgenAyajhezana he kasale 'AyuSya'? phaeNmilI orgenAyajhezana (kuTaMba vyavasthA) ce kAhI jJAna Ahe kA tumacyAjavaLa? ApalyA bhAratAta 'kuTuMba kase cAlavAve' yAce jJAna phAra kamI Ahe. videzAta tara te phaeNmilI vagaire kAhI mAnataca nAhIta. jemsa vIsa varSAcA jhAlA mhaNaje tyAce AI-vaDIla viliyama ANi merI jemsalA mhaNatIla kI tU tujhe bagha ANi AmhI doghe popaTa ANi popaTIna Amace baghUna gheU! (tU vegaLA ANi AmhI doghe vegaLe ) tyAMnA kuTuMba vyavasthA sAMbhALAyacI jAsta savayaca nAhI. tyAMcyA kuTuMbAta saraLa spaSTa bolUna TAkatAta. merI ANi viliyamace paTale nAhI tara lageca ghaTasphoTa gheUna mokaLe hotAta! ApalyA ithe AjUna lageca DAyavorsacyA nirNayAparyaMta pohocata nAhI. ApalyA ithe tara kAyama sobataca rAhAyace. roja bhAMDaNa karAyace ANi parata tyAca kholIta jhopAyace! jIvana jagaNyAcA hA (yogya) mArga nAhI. yAlA phaeNmilI lAIpha (kauTuMbika jIvana) mhaNata nAhI. are! ApalyA ithalyA mhAtAr2yA AjIMnA jIvana jagaNyAcA mArga vicAralA tara tyA sAMgatIla kI, 'ArAmazIra khA, pyA, ghAI kasalI Ahe ?' mANasAcyA prAthamika garajA koNatyA Aheta, AdhI tyA nITa oLakhUna ghyAvyAta. tyA soDalyA tara bAkI sarva anAvazyaka goSTI Aheta. yA anAvazyaka goSTIca mANasAcyA jIvanAta aDacaNI ANatAta. ANi maga jhopecyA goLyA khAvyA lAgatAta! Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana gharAta bhAMDaNe kA hotAta? mulAMzI vAdavivAda kA hoto? he sagaLe jANUna ghAyalA nako kA? mulagA ulaTa uttara deta asela? ANi yAvara upacAra mhaNUna DaoNkTaralA vicArale tara DaoNkTara tarI kAya sAMgaNAra? are, gharI DaoNkTaracIca bAyako DaoNkTarace aikata nAhI nA! he tara AyuSyabhara kApasAce sarvekSaNa karato, tara koNI lavaMgAce sarvekSaNa karato, ase kAhI nA kAhI sarvekSaNa cAlUca asate; paraMtu AtIla sarvekSaNa mAtra koNI kadhI karata nAhI! zeTha gharAta tumacA sugaMdha daravaLato kA? praznakartA : sugaMdha daravaLato mhaNaje kAya? dAdAzrI : tumacyA gharAta tumhI sarvAMnA khuza TheU zakatA kA? gharAta bhAMDaNa-taMTe hota nAhIta nA? praznakartA : bhAMDaNa tara hotaca asate, rojaca hote. dAdAzrI : are, ase kase tumhI zeThajI? bAyakolA sukha dile nAhI, mulAMnA sukha dile nAhI, are svata:lA dekhIla sukhI TheU zakalA nAhI! tumhAlA mokSAlA jAyace asela tara malA tumacyAvara rAgavAveca lAgela. ANi tumhAlA devagatIta jAyace asela tara dusarA saraLa rastA paNa mI tumhAlA dAkhavIna. maga mI tumhAlA 'yA zeThajI yA, yA' ase mhaNela. malA donhI bhASA bolatA yetAta. hI azI bhrAMtIcI bhASA mI kAhI visaralelo nAhI. pUrvI 'tunDe tunDe matirbhinnA' hotI mhaNaje, kuTuMbAkuTuMbAta matabheda asata; paNa Aja tara gharAtalyA gharAta ekamekAMzI kalaha asatAta! kuTuMbe gelI ANi vyaktI uralyA! saMsArAcyA hitAhItace koNAlA bhAnaca nAhI. ase saMskAra ghaDaviNe zobhate kA? AI-vaDIla mhaNUna kase vAgAve yAcehI bhAna nAhI. eka bhAU Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana hote tyAMnI tyAMcyA bAyakolA hAka mAralI, 'are bALAcI AI kuThe gelI ?' maga bALAcI AI AtUna bolate 'kAya kAma Ahe ?' tevhA bhAU mhaNatAta 'ikaDe ye, lavakara ye, lavakara ye, bagha, tujhyA bALAlA ! kasA parAkrama karatoya te bagha tarI !! bALAne pAya uMca karUna mAjhyA khizAtUna kase dahA rupaye kADhale ! kasA huzAra jhAlA Ahe bALa !' 34 are mUrkhA, asA kasA re tU nipajalAsa ! bApa jhAlA Ahesa! lAja nAhI kA vATata? yA bALAlA kasale protsAhana miLAle te samajale kA tulA ? mulAlA vATela kI ApaNa kharokhara khUpa moThA parAkrama kelA ! kautuka karaNyAsArakhe kele! he ase zobhate kA ? kAhI tarI niyama haveta kA nakota? yA hiMdustAnAce manuSyapaNa ase lUTale gele tara zobhela kA ? kAya bolale tara mulAlA cAMgale uttejana miLela ANi kAya bolale tara tyAce nukasAna hoIla, he tumhAlA samajAyalA nako kA ? 'anaTesTeDa phAdara' ANi 'anaTesTeDa madara' AhAta. bApa muLA ANi AI gAjara, tara maga sAMgA mule kazI asatIla ? sapharacaMda thoDeca banatIla ? ! premAne vAgA - mule sudharatIlaca eka bApa tyAcyA mulAlA kAhItarI TAkUna bolalA, maga mulagA khUpa ciDalA, ANi bApAlA mhaNU lAgalA, 'tumace ANi mAjhe jamaNAra nAhI.' tevhA bApa mulAlA mhaNAlA, 'mI tulA ajibAta kharAba bolalelo nAhI, tU evaDhA kazAlA ciDatosa ? tevhA mI tyA bApAlA mhaNAlo, AtA kazAlA malamapaTTI karatosa ? prathama tU tyAlA ciDaNyAsArakhe bolalAsaca kA? koNAlAhI DivacU nakA. hI pikalelI phaLe Aheta. nAjUka Aheta. mhaNUna kAhI bolUca nakA. 'merI bhI cUpa ANi terI bhI cUpa. khA-pyA ANi majA karA. , praznakartA : hI mule vAITa mArgAlA gelIta tara tyAMnA yogya mArgAlA ANAve he AI-vaDilAMce kartavya nAhI kA ? Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana dAdAzrI : barobara Ahe, paNa AI-vaDilAMsArakhe vAgUna tase bolale pAhije, paNa AjakAla AI-vaDIla Ahetaca kuThe? praznakartA : AI-vaDIla kuNAlA mhaNAyace? dAdAzrI : AI-vaDIla tyAMnA mhaNAyace kI jarI mulagA vAITa mArgAvara gelA asela tarI suddhA, ekhAda divazI AI-vaDIla tyAlA mhaNatIla, 'beTA, he ApalyAlA zobhata nAhI, he tU kAya kelesa?' tyAvara lageca dusar2yA divasApAsUna to sagaLe vAITa mArga baMda karuna TAkela! ase premaca kuThe Ahe? he tara prema nasalele AI-vaDIla! he jaga premAneca vaza hote. AjacyA AI-vaDilAMnA mulAMvara kitI prema Ahe? tara gulAbAcyA ropaTyAvara mALIlA jevaDhe prema asate tevaDhe! tyAMnA AI-vaDIla kase mhaNAyace? 'anasarTIphAIDa phAdara ANi anasarTIphAIDa madara'! maga mulAcI kAya avasthA hoIla? khare tara prathama TesTiMga karavUna, 'sarTIphikeTa' miLavalyAnaMtaraca lagnAcI paravAnagI dilI pAhije. jase parIkSeta pAsa jhAlyAzivAya, sarTIphikeTa miLavalyAzivAya 'gavanaeNmenTamadhye' suddhA nokarI deta nAhI. tara maga ithehI sarTIphikeTa miLavalyAzivAya lagna kase karU zakato? hI AI ANi vaDIla banaNyAcI jabAbadArI dezAcyA paMtapradhAnAcyA jabAbadArIpekSAhI moThI Ahe. paMtapradhAnApekSAhI suddhA ucca pada Ahe. praznakartA : 'sarTIphAIDa' AI-vaDIla yAMcI vyAkhyA kAya? dAdAzrI : 'anasarTIphAIDa' AI-vaDIla mhaNaje svataHcI mule svataHcyA mhaNaNyAnusAra vAgata nAhI, svataHcI mule svata:cyA AIvaDilAMcA Adara karIta nAhIta, hairANa karatAta! azA AI-vaDilAMnA 'anasarTIphAIDa' aseca bolAve lAgela nA! ...nAhI tara mauna dharUna 'pAhata' rAhA eka siMdhI bhAU Ale hote, te sAMgata hote kI, 'mAjhA eka mulagA ase karato ANi dusarA mulagA tase karato, tyAMnA kase sudhAratA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana yeIla?' mI mhaNAlo, 'tumhI azI mule kA ANalIta? nivaDUna nivaDUna cAMgalI mule kA nAhI ANalIta?' sagaLe hApUsa AMbe sArakheca disatAta, tarI paNa ApaNa nivaDUna ANato nA? paNa tumhI dona AMbaTa ANaleta, dona kharAba ANaleta, dona becava ANaleta, ANi dona goDa ANaleta. AtA yA AMbyAcA rasa cAMgalA lAgela kA? mAgAhUna bhAMDaNa-taMTA karaNyAta kAya artha Ahe? AMbaTa AMbe ANaleta, maga AMbaTalA AMbaTa oLakhaNe mhaNaje jJAna. cavIlA AMbaTa Aheta te phakta pAhata rAhAyace. taseca yA prakRtIlA (svabhAvAlA) pAhata rAhAyace Ahe. koNAcyAhI hAtAta kAhI sattA nAhI. pratyeka avasthA mAtra naisargika racanA Ahe. yAta koNAce kAhI cAlata nAhI, kAhIhI badalata nAhI, ANi punhA he 'vyavasthita Ahe. praznakartA : mAralyAne mule sudhAratAta kA? dAdAzrI : kadhIca sudhArata nAhI, mArUna kadhIhI sudhArata nAhI. yA mazInalA mArUna pAhA bare! tI tuTUna jAIla. taseca yA mulAMcyA bAbatIta Ahe. varavara sudhAralele vATatAta paNa AtUna tuTatAta (nirAza hotAta.) dusar2yAMnA enkareja (prerita) karatA yeta nasela tara maga mauna rAhA nA, cupacApa cahA pyA nA! sagaLyAMce cehare pAhata rAhA, he dona putaLe bhAMData Aheta tyAMnA pAhata rAhA. kAraNa he ApalyA tAbyAta nAhI. ApaNa phakta yAMnA jANaNAreca Ahota. ___ jyAlA hA saMsAra vADhavAyacA asela tyAne saMsArAta bhAMDaNa-taMTe karAve, sarva kAhI karAve. jyAlA mokSAlA jAyace asela tyAlA evaDheca sAMgato kI,' je kAya ghaData Ahe' tyAsa phakta 'pAhAta' rAhA. ___yA jagAta rAgAvUna, kAhIhI sudharaNAra nAhI, ulaTa manAta ahaMkAra karato kI mI khUpa rAgavalo. rAgAvalyAnaMtara pAhile tara samoracyAta kAhIhI badala jhAlelA nasato. pitaLa pitaLaca rAhIla ANi kAMse kAMseca rAhIla. pitaLAlA mArata rAhilAta tara te kALe paDalyAzivAya rAhIla kA? Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana 37 nAhI. kAya kAraNa? kAraNa tyAcA guNadharmaca kALe paDaNe hA Ahe. mhaNUna maunaca rAhAyace. citrapaTAtIla ekhAde nAvaDate dRzya Ale tara ApaNa citrapaTagRhAtIla paDadA phADato kA? nAhI te dRzya paNa baghAyace. sagaLeca sinsa AvaDatIla ase thoDeca asate? kAhI jaNa tara thiyeTaramadhye basUna oraDatAta. 'are, to mArUna TAkela, to mArUna TAkela!' jaNU he sagaLe dayece putaLeca Aleta! he sarva tara pAhAyace Ahe. khA, pyA, baghA ANi majA karA!! ...svataHlAca sudhAraNyAcI garaja praznakartA : kAhI mule zikSakAMnA ulaTUna bolatAta, tI kadhI sudhAratIla? dAdAzrI : jo cukAMce pariNAma bhogato tyAcIca cUka. yA garuMcIca yogyatA nasela mhaNUna ziSya ulaTUna bolatAta. hI mule tara samajadAraca Aheta; paNa guru ANi AI-vaDIlaca cakrama Aheta! ANi moThI mhAtArI mANase junyA goSTIMnA cikaTUna basatAta, maga mule ulaTUna bolaNAraca nA? AjakAlacyA AI-vaDilAMce cAritryabaLa kamI jhAle Ahe mhaNUna mule azI vAgatAta. AcAra, vicAra, ANi uccAra yAta jara sakArAtmaka badala ghaDavatA Ale tara tumhI paramAtmA banU zakatA ANi nakArAtmaka badala ghaDale tara tumhI rAkSasahI banU zakatA. loka samoracyAlA sudhAraNyAcyA prayatnAta sagaLeca moDUna TAkatAta. AdhI svataH sudharela tara dusar2yAlAhI sudhArU zakela. paNa svataHlA sudhAralyAzivAya samoracI vyaktI kazI sudharela? mhaNUna prathama ApalI bAga sAMbhALA maga dusar2yAMcyA bAgA baghAyalA jA. svataHcI bAga sAMbhALalI tara phaLe-phule miLatIla. DhavaLADhavaLa nAhI, 'eDajesTa' hoNyAsArakhe Ahe saMsArAcA arthaca samasaraNa mArga, tyAmuLe tyAta satata parivartana hota Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana asatAta; paNa hI junI mhAtArI mANase paraMparAMnA cikaTUna basatAta. are, jagAbarobara badalata rahA, nAhI tara mAra khAUna marazIla! jagAbarobara eDajasTa hotA Aleca pAhije. mI corAbarobara, khisekApUbarobara, sagaLyAMbarobara eDajasTa hoU zakato. corAzI mI bolalo tara tyAlAhI jANavate kI he karuNAmaya Aheta. mI corAlA 'tU cukIcA Ahesa' ase mhaNata nAhI. kAraNa to tyAcA dRSTIkona Ahe. loka tyAlA nAlAyaka mhaNUna zivyA detAta. tevhA he vakIla loka kAya khoTAraDe nAhIta ? sApha khoTI kesa asela tarI mI jiMkUna deIna ase mhaNatAta, maga te labADa nAhIta kA ? tumhI corAlA dhUrta mhaNatA, maga yA khoTyAce khare karaNAr2yAMvara vizvAsa kA ThevAyacA ? tarI suddhA tyAMce paNa cAlateca nA ? mhaNUna AmhI koNAlAhI cukIce mhaNata nAhI. to tyAcyA dRSTIkonAtUna barobaraca Ahe. paNa AmhI tyAlA kharI goSTa samajAvUna sAMgato kI, tU corI karatosa tyAce phaLa tulA kAya miLela. 38 hI mhAtArI mANase gharAta AlI kI mhaNaNAra, 'he lokhaMDAce kapATa ? hA reDiyo ? he aseca kA ? he taseca kA ? azI pratyeka goSTIMvara TippaNI karaNAra? are, ekhAdyA taruNAzI maitrI kara. he jaga tara satata badalataca rAhaNAra. tyAzivAya he kase jagU zakatIla? kAhItarI navIna pAhile kI moha hoto. navIna nasela tara jagatIla kase ? azA navyA goSTI anaMta AlyA ANi anaMta gelyA. tyAta tumhI DhavaLADhavaLa karAyacI nasate. je tumhAlA AvaData nasela te karU nakA. he AIskrIma tumhAlA AvaData nasela tara nakA khAU. te thoDeca tumacyA mAge lAgale Ahe, 'malA khA, malA khA mhaNUna. ' tumhAlA nAhI khAyace tara nakA khAU. hI mhAtArI tara tyAcA tiraskAra karatAta. he je kAhI matabheda hotAta te navyA piDhIlA samajUna na ghetalyAmuLeca hotAta. navIna piDhI tyAMcyA piDhInusAraca vAgaNAra. moha mhaNaje navIna navIna goSTI utpanna hotAta ANi navIna navIna disata rAhate. AmhI lahAnapaNApAsUnaca buddhIne khUpa vicAra karUna samajUna ghetale kI he jaga ulaTa hota Ahe kI sulaTa hota Ahe, ANi Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI organAyajhezana he paNa lakSAta Ale hote kI, jagAlA badalaNyAcI sattA koNAcyAhI hAtAta nAhI. mhaNUna AmhI kAya sAMgata asato kI, jamAnyApramANe eDajesTa vhA! mulagA navIna TopI ghAlUna AlA tara tyAlA ase mhaNU naye kI hI kasalI TopI gheUna AlAsa? tara tyAlA mhaNAve kI 'vAha!' kitI chAna TopI, kuThUna ANalIsa? kitIlA ANalIsa? khUpa svasta miLAlI? azAprakAre eDajesTa vhA. hI mule divasabhara kAnAlA reDiyo lAvUna basata nAhIta kA? kAraNa tyA bicAr2yAMcyA jIvanAta hA navIna rasa udayAsa AlA Ahe. he yAMce navIna DevhalapameMTa Ahe. jara to 'Devalapa' (pragatazIla) jhAlelA asatA tara kAnAlA reDiyo lAvUna phiralA nasatA. ekadA baghitalyA naMtara tyAne tyAlA parata hAtaca lAvalA nasatA. navIna vastU ekadA baghAyacI asate, tyAcA kAyama anubhava gheNyAcI garaja nasate. hI tara tyAlA kAnAcI navInaca iMdriya miLAlI Ahe. mhaNUna divasabhara reDiyo aikata rAhato! AtA tyAcI manuSyajanmAcI suruvAta jhAlI Ahe. manuSyagatIta hajAro veLA AlelA manuSya ase kAhI karaNAra nAhI. praznakartA : mule sArakhI bAhera phirata rAhatAta. dAdAzrI : mule kAhI tumacyAzI bAMdhalelI nAhIta. sarvajaNa ApApalyA baMdhanAta Aheta. tumhI tyAMnA evaDheca mhaNAyace kI, 'veLevara ye' maga to jevhA yeIla te 'vyavasthita.' vyavahAra sagaLAca karA, paNa kaSAya rahita karA. vyavahAra kaSAya rahita jhAlA tara mokSa, ANi kaSAya sahita vyavahAra tara saMsAra. praznakartA : mAjhA putaNyA roja naU vAjatA uThato ANi tyAmuLe kAhI kAma hota nAhI. dAdAzrI : ApaNa tyAlA pAMgharUna mhaNAve kI ArAmazIra jhopa bhAU. tyAcI prakRtI vegaLI Ahe mhaNUna to uzIrA uThato. paNa kAma Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana jAsta karato. ANi kAhI mUrkha pahATe cAra vAjatA uThatAta tarI kAhI kAma karata nAhIta. mI suddhA pratyeka kAmAta uzIra karAyaco. zALeta jAtAnA suddhA zALetIla ghaMTA vAjalyAnaMtara gharUna nighAyaco ANi roja gurujIMce bolaNe khAyaco! AtA gurujIMnA kAya mAhita kI mAjhI prakRtI kazI Ahe ? pratyekAce (iMjina) 'rasTana' vegaLe, ANi 'pisTana' hI vegavegaLe asate. praznakartA : paNa uzIrA uThaNyAta zista rAhata nAhI nA? dAdAzrI : to uzIrA uThato mhaNUna tumhI jI kaTakaTa karatAta tIca kharI zista nAhI. tumhI kaTakaTa karaNe baMda karA. tumhAlA jyA-jyA zaktI havyA Aheta tyA yA dAdAMjavaLa roja zaMbhara veLA mAgA, sarva miLatIla. AtA yA bhAUlA samajale mhaNUna tyAMnI mAjhyA AjJAMce pAlana karaNe suru kele ANi gharAtIla sagaLyAMnIca putaNyAlA bolaNe baMda kele. pariNAma asA jhAlA kI, AThavaDyAbharAtaca putaNyA sAta vAjatA uThU lAgalA ANi gharAta sagaLyAMpekSA jAsta cAMgale kAma karU lAgalA! dusar2yAMnA sudhAraNyAsAThI 'bolaNe' baMda karA AjakAlacyA kALAta kamI bolaNyAsArakhe uttama kAhIca nAhI. yA kALAta manuSyAce bola he dagaDa mAraNyAsArakhe nighata asatAta, pratyekAce bola taseca asatAta. mhaNUna 'bolaNe' kamI karaNe cAMgale. koNAlA kAhIhI sAMgaNyAsArakhe nAhI. sAMgitalyAne ulaTa jAsta bighaDate. ApaNa tyAlA sAMgitale kI, gADIvara jA, tara to uzIrA jAIla. ANi jara kAhIca sAMgitale nAhI tara veLevara jAIla. ApaNa nasalo tarI sarva kAhI cAlUca rAhaNAra Ahe. hA tara svataHcA khoTA ahaMkAraca Ahe. jyA divasApAsUna tumhI mulAMvara oraDaNe baMda karAla tyA divasApAsUna mule sudhArU lAgatIla. tumace bola cAMgale nighata nAhIta mhaNUna samoracyAlA dveSabhAva hoto. tumace zabda to svIkArata nAhI, ulaTa te bola parata Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana tumacyAkaDe yetAta. tumhI mulAMnA khAyace, pyAyace banavUna dyA ANi tumace kartavya pAra pADA. dusare kAhI sAMgaNyAsArakhe nAhI. sAMgUna phAyadA nAhI asA niSkarSa kADhalA Ahe kA tumhI? mulaM moThI jhAlI Aheta, tI kAya AtA ziDI varuna khAlI paDatAta? tumhI tumacA 'Atmadharma' kA mhaNUna visaratA? yA mulAMzI tara rileTivha dharma Ahe. tithe DokephoDa karaNyAta kAhI artha nAhI. bhAMDaNa karaNyAaivajI mauna bALagalele jAsta cAMgale. bhAMDaNa kelyAne tara svataHcehI bighaDate ANi dusar2yAMcehI bighaDate. praznakartA : mulAMnA ApalI jabAbadArI samajata nAhI. dAdAzrI : jabAbadArI 'vyavasthita zaktIcI' Ahe. to tara tyAcI jabAbadArI samajalelAca Ahe. tyAlA samajAvUna sAMgaNe tumhAlA jamata nAhI mhaNUna gaDabaDa hote. samoracyAlA Apale mhaNaNe paTale tara Apale sAMgitalele kAmAce. ithe tara AI-vaDIlaca veDyAsArakhe vAgatAta maga mule paNa veDepaNA karaNAraca nA? praznakartA : mule uddhaTa bolatAta. dAdAzrI : ho, paNa tumhI te kase baMda karAla? tumhI suddhA tumacyA bAjUne tase bolaNe baMda kele tara sagaLyAMce cAMgale hoIla. ekadA jara manAta phuTa paDalI, mana kaluSIta jhAle kI maga tyAcI liMka cAlU hote. naMtara manAta tyAMcyAviSayI abhiprAya banUna jAto kI hI vyaktI azIca Ahe. azA veLI ApaNa mauna (gappa) rAhUna samoracyAcA vizvAsa saMpAdana karaNe garajece Ahe. phakta baDabaDa kelyAne kuNAce kAhI sudharata nAhI. sudhAraNyAce sAmarthya tara kevaLa jJAnI puruSAMcyA vANItaca Ahe. mulAMsAThI tara AI-vaDilAMcI jokhImadArI Ahe. tumhI bolale nAhI tara nAhI kA cAlaNAra? cAlaNAra. mhaNUnaca bhagavaMtAnI mhaTale Ahe kI jivaMta asUna suddhA melelyApramANe vAgA. bighaDalelyAce mana toDU naye. bighaDalelyAlA sudhAru zakato. bighaDalelyAlA sudhAraNe he tara AI-vaDilAMcI jolI jJAnI puruSa bolale nAhI tara nA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana Amace kAma Ahe, tumhI te karU nakA. tumhI AmacyA AjJenusAra vAgA. he tara jo svataH sudhAralelA asela toca dusar2yAMnA sudhArU zakato. jo svataHca sudhAralelA nasela to dusar2yAMnA kAya sudharaNAra? mulAMnA sudhArAyace asela tara AmacyA AjJenusAra vAgA. gharAta sahA mahine mauna bALagA. mulAMnI vicArale taraca bolA ANi tarI dekhIla tyAMnA sAMgUna ThevA kI malA nAhI vicArale tara uttama. ANi mulAMbaddala ulaTasulaTa vicAra Ale tara tAboDatoba pratikramaNa karUna TAkAve. 'rileTivha samajUna varapAMgI rAhAve mulAMnA tara naU mahine poTAta ThevAyace, maga lahAna ase praryaMta tyAMnA cAlavAyace, phiravAyace, naMtara soDUna dyAyace, yA gAyI-mhazI dekhIla tyAMcyA vAsarAMnA soDUna detAta nA? mulAMnA pAca varSAparyaMta TokAve lAgate. naMtara TokaNehI baMda karA ANi vIsa varSAnaMtara tyAcI bAyakoca tyAlA sudhArela. maga ApalyAlA sudhAraNyAcI garajahI nAhI. mulAMbarobara varavaracA vyavahAra karA. khare pAhile koNIca koNAce nAhI. yA dehAcyA AdhAre mule ApalI Aheta ase vATate.hA deha jaLUna jAIla tevhA sobata yeto kA koNI? mAjhA-mAjhA mhaNUna chAtIzI kavaTALatAta tyAMnA tara khUpa sosAve lAgate. atizaya bhAvUka vicAra kAmAta yeta nAhIta. mule tara vyavahArAcyA AdhArAne Aheta. mulAlA dukhale, bhAjale tara jarUra upacAra karAvA paNa tyAsAThI raDaNyAcI kAya garaja Ahe? sAvatra mulAMnA mAMDIvara gheUna dUdha pAjatAta kA? nAhI. maga tase ThevA. he 'kaliyuga' Ahe. sarva rileTivha saMbaMdha Aheta. 'rileTivha' lA rileTivhacyAca jAgevara ThevA 'riyala' madhye ANU nakA. jara 'riyala' saMbaMdha asatA tara mulAlA mhaTale asate kI, 'tU joparyaMta sudhArata nAhIsa toparyaMta vegaLA rahA.' Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana ___ paraMtu hA tara rileTivha saMbaMdha Ahe mhaNUna 'eDajasTa evharIvhera.' tumhI dusar2yAMnA sudhAraNyAsAThI Alele nAhIta, tumhI tara karmAcyA tAvaDItUna suTaNyAsAThI AlA AhAta. sudhAraNyApekSA tara tyAcyAsAThI cAMgalI bhAvanA karA. bAkI, koNI koNAlA sudhArU zakata nAhI. jJAnI puruSa svataH sudhAralele asatAta teca phakta dusar2yAMnA sudhArU zakatAta. mhaNUna tyAMcyAkaDe gheUna jA. mule kA bighaDatAta? tara tyAMnA satata DivacalyAmuLe. saMpUrNa jagAce kAmaca DivacalyAmuLe bighaDale Ahe. yA kutryAlA dekhIla Divacale tara to cAvela, lacakA toDela. mhaNUna loka kutryAlA Divacata nAhIta. maga manuSyAMnA DivacAla tara kAya hoIla? te paNa cAvatIlaca. mhaNUna koNAlA DivacU nakA. yA AmacyA eka-eka zabdAta anaMta-anaMta zAstra sAmAvalelI Aheta! he samajUna ghetale ANi tyApramANe saraLa jhAlAta tara tumace kalyANaca hoUna jAIla! ekAvatArI hoU zakAla ase he adabhUta 'vijJAna' Ahe! lAkho janma kamI hoUna jAtIla!! yA vijJAnAmuLe rAga samApta hoIla ANi dveSahI samApta hotIla ANi vItarAga hotA yeIla. aguru-laghu svabhAvavAle vhAla, mhaNUna yA vijJAnApAsUna jevaDhA lAbha ghyAla, tevaDhA kamIca. sallA dyAvA paNa anivAryapaNe mAjhyAsArakhe 'abudha' jhAlAta tara kalyANaca jhAle samajA. buddhI vAparalI mhaNUna parata saMsAra ubhA jhAlA. gharAtIla loka vicAratIla tevhAca uttara dyA, ANi tyAveLI dekhIla manAta vATale pAhije kI yAMnI kAhI vicArale nAhI tara khUpa bare hoIla. asA navasa dharAvA. kAraNa tyAMnI vicArale nAhI tara buddhIcA vApara karAvA lAgaNAra nAhI. ase Ahe, kI Apale june saMskAra AtA saMpuSTAta Alele Aheta. hA duSamakALa sagaLIkaDe jabaradasta vyApalelA Ahe. yAcyA prabhAvAne Apale sarva saMskAra saMpuSTAta Ale Aheta. mANasAMnA koNAlA samajAvUna sAMgatAca yeta Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 kleza rahita jIvana nAhI. vaDilAMnI mulAsa kAhI sAMgitale tara mulagA mhaNato kI, 'malA tumacyA salyAcI' garaja nAhI. maga sallA deNArA kasA ANi gheNArA kasA? kazAkazA prakArace loka ekatra Ale Aheta?! he loka tumace mhaNaNe kA aikata nAhIta? kAraNa tumace mhaNaNe khare nAhI mhaNUna. khare asela tara aikatIlaca nA? loka ase kA sAMgatAta? AsaktImuLe ase sAMgatAta. yA AsaktImuLe tara loka svataHce puDhIla janma bighaDavUna ghetAta. AtA, yA janmAta tara sAMbhALUna ghyAve 'vyavasthita zaktI' sagaLe cAlavita asate, tyAmuLe bolaNyAsArakhe kAhIca nAhI. 'svata:cA dharma' karUna gheNyAsArakhA Ahe. yA pUrvI tara aseca samajata hote kI, 'ApaNaca cAlavita Ahota' mhaNUna ApalyAlAca (bhAMDaNa) miTavAve lAgela. AtA tara ApalyAlA cAlavAyace nAhI nA? AtA tara hA (svataH) suddhA bhovarA ANi to suddhA bhovarA. maga soDa nA sagaLI bhAnagaDa! glAsa phuTo, kaDhI sAMDo kiMvA bAyako mulAlA rAgavata aso, ase hota asalyAvara dekhIla tumhI kuzI badalUna taseca paDUna rahA. tumhI pAhileta tara bAyako mhaNela kI, tumhAlA disata asUna gappa kA basalA AhAta? ANi nAhI tara hAtAta mALa gheUna mALa japata rahA, maga bAyakolA vATela kI te tara maMtrajApa karIta Aheta. are, soDA nA. Apale kAya deNegheNe? smazAnAta jAyace nasela tara maga kaTakaTa karA! arthAta kAhIhI bolaNyAsArakhe nAhI. yA gAyI, mhazI suddhA tyAMcyA vAsarAMjavaLa tyAMcyA paddhatIne thoDeseca bho-bho karatAta, jAsta bolata nAhIta! ANi phakta hA eka manuSyaca zevaTaparyaMta baDabaDa karata rAhato. je bolatAta te mUrkha mhaTale jAtAta, pUrNa gharAlA barabAda karUna TAkatAta. yAcA aMta kadhI yeNAra? anaMta janma saMsArAta bhaTakale. nAhI svata:ce bhale kele, nAhI dusar2yAMce bhale kele. jo mANUsa svata:ce bhale karU zakato toca dusar2yAcehI bhale karU zakato. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana nAtI kharI kI oDhavUna ghetalelI pIDA? mulagA AjArI asela tara upacAra vagaire avazya karA; paNa sarva varavara. ApalyA mulAMnA kase samajAve? tara sAvatra samajAve. mulAMnA ApalI mulaM mhaNatA ANi mulagA suddhA mAjhI AI Ahe ase mhaNela, paNa AtUna phAra moThA saMbaMdha nAhI. mhaNUna yA kALAta sagaLI nAtI sAvatra Aheta aseca samajA, nAhI tara melAta mhaNUna samajA. mule kuNAlA mokSAlA neNAra nAhIta. jara tumhI samaMjasa jhAlAta tara mulehI samaMjasa hotIla. mulAMce ati lADa karaNe cAMgale Ahe kA? he lADa-kautuka tara goLIbAra karatAta. yA lADa-kautukAce rupAMtara dveSAmadhye hote. nAIlAjAstava karAve lAgela ase prema karAve. tyAMcyAsamora 'tU priya Ahesa' ase mhaNAve paNa AtUna hI jANIva kAyama ThevAvI kI hI varavaracI goSTa Ahe, baLajabarIne karAvI lAgalelI Ahe. hI nAtI kharI nAhIta. mulAMbarAbarace khare nAte kevhA kaLate kI jevhA tumhI tyAlA tAsabhara mArale, zivyA dilyA, tevhA tyAce tumacyAvara kitI prema Ahe te kaLela. to tumacA kharA mulagA asela tara mAra khAUna dekhIla to tumace pAya dharela ANi mhaNela, 'bAbA, malA mArUna tumace hAta khUpa dukhale asatIla!' asA mhaNaNArA mulagA asela tara mAtra khare nAte ThevA. paNa he tara tAsabhara mulAMnA rAgAvale tara ulaTa vaDilAMnAca mArAyalA dhAvatIla! mohAmuLe hI AsaktI hota Ahe. 'riyala' mulagA koNAsa mhaTale jAIla kI jo bApa melyAnaMtara mulagAhI smazAnAta jAUna mhaNela, kI 'AtA malA jagaNyAcI icchAca uralI nAhI. malA hI marAyace Ahe.' tumacyA muMbaIta bApa melyAnaMtara ekhAdA mulagA jAto kA bApAsobata? hI sagaLI svata:hUna oDhavUna ghetalelI pIDA Ahe. mulagA ase mhaNataca nAhI kI sagaLe mAjhyAsAThI kharca karA. paNa bApaca sagaLe mulAvara udhaLato. hI bApAcIca cUka Ahe. tumhAlA vaDilAMcI sagaLI kartavya pAra pADAyacI Aheta. yogya tI sagaLIca kartavya pAra pADAyacI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana Aheta. ekA bApAne mulAlA itake kavaTALale kI mulagA bApAlA cAvalA ! koNIhI AtmA koNAcA pitA kiMvA putra hoU zakataca nAhI. yA kaliyugAta tara jAsta karUna mAgaNAre gheNedAraca mulAcyA rupAta AlelI asatAta! ApaNa gir2hAIkAlA mhaTale kI, malA tumacyAzivAya karamata nAhI, tumacyAzivAya karamata nAhI, tara gir2hAIka kAya karela ? tumhAlA mArela. hI sagaLI rileTivha nAtI Aheta, yAtUnaca kaSAya ( krodha - mAnamAyA-lobha) utpanna hotAta. yA rAga kaSAyAtUnaca dveSa kaSAya utpanna hoto. jAsta uDyA mAraNyAcI garajaca nAhI. khIra utU gelI tara culItUna lAkUDa bAhera kADhAve lAgate. taseca he Ahe. 46 ... maga yogya vyavahAra koNatA ? praznakartA : mulAMcyA bAbatIta yogya kAya ANi ayogya kAya te samajata nAhI. dAdAzrI : jevhA ApaNa svataHhUna deta suTato toca atizahANapaNA Ahe. pAca varSAcA hoIparyaMta te ThIka Ahe. maga puDhe mulagA mhaNela kI, 'pappA malA phIsAThI paise dyA' tevhA tyAlA sAMgA, 'paise naLAtUna yeta nAhIta. dona divasa agodara sAMgAyalA have hotesa. malA udhAra ANAve lAgatIla.' ase sAMgUna dusar2yA divazI paise dyAve. mulAMnA ase vATU lAgate kI, naLAlA pANI yete tase bAbA paise detAta. mhaNUna mulAMzI ase saMbaMdha ThevA kI nAtI tara TikatIla paNa mulagA DokyAvara basaNAra nAhI, bighaDaNAra nAhI. sadhyA tara mulAMce itake jAsta lADa karatAta kI tI bighaDatAta. jAsta lADa karAyacI kAya garaja? yA bakarIvara prema vATate kA ? bakarIta ANi mulAta kAya pharaka Ahe ? doghAMtahI AtmA Ahe. jAsta lADa paNa nAhI ANi agadI niHspRha paNa hoU naye. mulAMlA sAMgAve kI kAhI aDacaNa asela tara sAMga joparyaMta mI jivaMta Ahe toparyaMta kAhI aDacaNa asela tara jarUra sAMga. aDacaNa asela taraca, eravI nAhI. he tara mulAcyA khizyAtUna paise paDale tara vaDIla oraDatAta, 'are caMdU, are caMdU !' tumhI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana 47 kazAlA oraDatAta? to vicArela tevhA sAMgA. tumhI yAta kazAlA goMdhaLa ghAlatA? tumhI nasAla tevhA koNa pAhaNAra Ahe? sagaLe 'vyavasthita zaktIcyA' tAbyAta Ahe. vinAkAraNa DhavaLADhavaLa karIta rAhatA. zaucAlA jANe suddhA 'vyavasthita zaktIcyA' tAbyAta Ahe ANi tumace tumacyApAzI Ahe. svata:cyA svarupAta svataH asela tithe puruSArtha Ahe, ANi svata:cI svasattA Ahe. yA pudgalamadhye kAhI puruSArthaca nAhI. pudgala prakRtIcyA tAbyAta Ahe. mulAMcA ahaMkAra jAgRta jhAlA maga tyAMnA bolaNyAta kAhI artha nAhI, ANi tumhI kazAlA bolAyace? Thokara lAgalyAvara svataHca zikela. mulagA pAca varSAcA hoIparyaMta tyAlA sAMgaNyAcI sUTa Ahe. pAca te soLA varSAparyaMtacyA mulAMnA kAraNAstava dona thobADIta dyAvyA paNa lAgatAta. paNa ekadA kA vIsa varSAcA taruNa jhAlA kI tyAce nAva paNa gheU zakata nAhI, tyAlA eka akSara suddhA bolU zakata nAhI. to moThA gunhA hoIla. maga to baMdukIcI goLI suddhA jhADela. praznakartA : he 'anasarTiphAIDa' 'phAdara' ANi 'madara' (apAtra AI-vaDIla) Aheta mhaNUna he 'koDe' ubhe jhAle Ahe kA? dAdAzrI : ho, nAhItara mule azI hoNAraca nAhIta. tumhI sAMgAla tazIca tI vAgatIla. AI-vaDilAMmadhyeca kAhI dama nAhI. jamIna kharAba Ahe, bI kharAba Ahe mhaNUna mAla paNa kharAba Ahe! ANi ase asUna yAMnA vATate kI ApalA mulagA mahAvIrAMsArakhA hoIla. mahAvIrAMsArakhA mulagA kase bare hoU zakela? mahAvIrAMcI AI kazI asela!! vaDIla eka veLa kamI pAtra asatIla tarI cAlela paNa AI, tI tara kazI azAvI! praznakartA : mulAMnA ghaDaviNyAsAThI, tyAMcyAvara saMskAra ghaDaviNyAsAThI ApaNa kAhI vicAraca karAyacA nAhI kA? dAdAzrI : vicAra karaNyAsa kAhI harakata nAhI. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 kleza rahita jIvana praznakartA : abhyAsa tara zALeta hoto; paNa saMskAra ghaDaviNyAce kAya? dAdAzrI : ghaDavAyace kAma sonArAkaDe sopavA. tyAta je pravINa (kuzala) asatIla tyAMcyAkaDe tyAMnA sopavA. mulagA paMdharA varSAcA hoIparyaMta tumhI tyAlA sAMgU zakatA. toparyaMta tumhI jase AhAta tasA tyAlA banavA. tyAnaMtara tyAcI bAyakoca tyAlA ghaDavIla. ghaDavatA yeta nasela tarIhI loka ghaDavataca rAhatAta nA?! mhaNUna ghaDaNa cAMgalI hota nAhI. mUrtI cAMgalI hota nAhI. nAka aDIca iMcAce have tithe sADe cAra iMcAce hote. maga bAyako yeIla tI tyAce nAka kApUna barobara aDIca iMcAce karela. naMtara to paNa tice nAka kApela ANi mhaNela, * ye AtA, baghato tUlA.' kartavyAta nATakIya rahA he nATaka Ahe ! nATakAtIla patnI-mulAMnA kAyamacI svata:cI mAnAla tara cAlela kA? ho, nATakAta bolatAta tase bolaNyAsa harakata nAhI.' hA mAjhA moThA mulagA, zatAyU hovo.' paNa sarva varavara, 'suparaphluasa', nATakIya. yA sagaLyAMnA khare (svataHce) mAnale tyAceca pratikramaNa karAve lAgatAta. jara khare mAnale nasate tara pratikramaNa karAveca lAgale nasate. jithe khare mAnU lAgato tithe rAga-vdeSa suru hotAta, ANi pratikramaNa kelyAneca mokSa miLato. yA dAdAMnI dAkhavale tyA AlocanApratikramaNa-pratyAkhyAnAneca mokSa Ahe. __ hA saMsAra tara 'tAyaphA' (phajitI) Ahe, moThI ceSTAca Ahe. tAsabhara jara mulAMzI bhAMDaNa kele tara mulagA kAya mhaNela? 'tumhI ithe rAhANAra asAla tara mI ithe rAhANAra nAhI.' tyAvara jara bApa mhaNAlA, 'mI tulA mAjhI saMpattI deNAra nAhI.' tevhA mulagA mhaNela, 'tumhI koNa Ale malA na deNAre?' te mArUna-ThokUna ghetIla ase Aheta. are korTAta eka mulagA vakilAMnA mhaNAlA, 'mAjhyA vaDilAMce nAka kApale jAIla Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana ase kAhI tarI karA.' mI tumhAlA tInaze rupaye jAsta deIna.' vaDIla mulAlA mhaNAlA, 'tU asA nighazIla ase malA mAhita asate tara tulA janmataHca mArUna TAkale asate! tevhA mulagA mhaNAlA kI, 'tumhI malA mArale nAhI hehI Azcaryaca Ahe nA!!' aseca nATaka ghaDAyace hote maga kase mArIla?! azI nATake tara anaMta prakAracI ghaDalelI Aheta. are! aikatAca kAnAce paDade phATatIla!! are, yAhIpekSA ta-heta-hece asaMkhya kisse yA jagAta ghaDalele Aheta, mhaNUna jagApAsUna sAvadha rAhA. AtA 'svata:cyA' dezAkaDe vaLA. svadezAta paratA. paradezAta tara bhUteca bhute Aheta. jAla tithe bhute! _kutrI pillAMnA dUdha pAjate te tice kartavya Ahe, tI kAya kAya upakAra karata nAhI, mhazIcyA reDakUne dona divasa dUdha pyAyale nAhI tara mhazIlA khUpa vedanA hote. he tara svata:cyA garajene dUdha pAjatAta. bApa mulAMnA moThe karato tehI svata:cyA garajeneca. tyAta navIna kAya kele? te tara kartavya Ahe. mulAMbarobara 'glAsa vitha keara' praznakartA : dAdA gharAta mule-mulI aikata nAhIta. mI khUpa rAgAvato tarI paNa kAhIca pariNAma hota nAhI. dAdAzrI : yA relvecyA pArsalsavara lebala lAvalele tumhI pAhile Aheta kA? 'glAsa haeNnDala vitha keara' (kAca Ahe, sAMbhALA) ase lihilele asate nA? taseca gharAta paNa 'glAsa haeNnDala vitha keara' vAgAve. AtA kAca asela ANi tyAlA tumhI hAtoDyAne mArata rAhile tara kAya hoIla? tyAca pramANe gharAtIla mANasAMnA kAcepramANe sAMbhALale pAhije. tumhAlA tyA baMDalavara (kAcecyA vastUMvara) kitIhI cIDa AlI tarI tumhI tyAsa khAlI phekAla kA? lageca vAcAla kI, 'glAsa haeNnDala vitha keara'! gharI kAya hota asate kI, kAhI jhAle tara lageca tumhI mulIMvara oraDatA kI, 'azI kazI parsa haravalI, kuThe gelI hotIsa? lakSa Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana kuThe hote tujhe ?' ase tumhI hAtoDe mAratA. he 'glAsa haeNnDala vitha keara' samajUna ghetale tara svarUpajJAna dile nasela tarIhI samajU zakela. 50 yA jagAlA sudhAraNyAcA rastAca prema Ahe. jaga jyAlA prema mhaNate te prema nAhI, tI tara AsaktI Ahe. yA mulIvara prema karatA; paNa jevhA ticyA hAtUna glAsa phuTato tevhA prema rAhate kA ? tevhA tara tumhI ciDatA mhaNUna tI AsaktI Ahe. mule-mulI Aheta tyAMcyAzI tumhAlA pAlakA pramANe, TrasTIpramANe rAhAyace Ahe. tyAMcyA lagnAcI ciMtA karaNyAce kAraNa nAhI. gharAta je kAhI ghaDate tyAlA 'karekTa' Ahe ase mhaNA. 'inakarekTa' mhaNAla tara kAhIhI phAyadA hoNAra nAhI. cukIce pAhaNAr2yAMnA saMtApa hoIla. jyAcA ekulatA eka mulagA melA asela tyAlA karekTa Ahe ase mhaNU naye. tithe tumhI 'khUpa vAITa jhAle ' ase mhaNA. asA dikhAvA karAvA lAgela. nATaka karAve lAgela. bAkI AtUna tara karekTa Ahe ase samajUna cAlAve. kAcecA glAsa joparyaMta hAtAta Ahe toparyaMta glAsa Ahe ! naMtara to nisaTalA ANi phuTalA tara karekTa Ahe ase mhaNAve. mulIlA sAMgAve 'jarA japUna cAlata jA, paraMtu Ata karekTa Ahe aseca mhaNAve. ' rAgITa vANI nighAlI nAhI tara samoracyAlA Tocata nAhI. phakta krodhAne toMDAvara bolaNe yAlAca krodha mhaTale jAta nAhI, tara AtalyA Ata kuDhaNe tohI krodhaca Ahe. ANi sahana karaNe he tara duppaTa krodha Ahe. sahana karaNe mhaNaje dAbata rAhaNe, he tara jevhA spiMga usaLela tevhA samajela. sahana kazAlA karAyace ? tyAce samAdhAna tara jJAnAne karAve. uMdarAne mizA kurataDalyA te 'pAhAyace' ANi 'jANAyace' tyAta raDAraDa kazAsAThI ? he jaga pAhaNyAsAThI ANi jANaNyAsAThI Ahe ! ghara, eka bAga eka bhAU malA mhaNAlA kI, 'dAdA, gharAta mAjhI bAyako ase karate, tase karate.' tyAvara mI tyAlA mhaNAlo, 'bAyakolA vicArA tI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana kAya mhaNate?' tI mhaNate kI 'mAjhA navarA ekadama bekAra Ahe. binaakalI Ahe.' maga AtA yAta tumhI svataHsAThI ekatarphI nyAya kazAlA zodhatA? tevhA to bhAU mhaNAlA kI, 'mAjhe pUrNa ghara bighaDale Ahe. mule bighaDalI Aheta, bAyako bighaDalI Ahe.' mI mhaNAlo, 'kAhIhI bighaDalele nAhI. tumhAlA te baghatA yeta nAhI. tumhAlA tumace ghara baghaNe jamale pAhije.' tumace ghara tara eka bAga Ahe. satayuga, vdApArayuga ANi tretAyugAtIla ghare zetAsArakhI asata. ekhAdyA zetAta phakta gulAba, ekhAdyA zetAta phakta camelI, ekhAdyA zetAta phakta mogarA ase hote. AtA yA kaliyugAta zeta uralI nAhIta, phakta bAgA Aheta. mhaNaje (bAgeta) eka gulAba, eka mogarA, eka camelI! AtA gharAta tumhI vaDIladhArI gulAba AhAta ANi gharAtIla sarvAMnA gulAba karU icchitA. tumhI dusar2yA phulAMnA mhaNatA kI 'tU mAjhyAsArakhA nAhIsa, tU tara pAMDharA Ahesa. tulA pAMDhare phUla kA Ale? gulAbI phUla ANa. azAprakAre samoracyAlA TocUna bolata rAhatAta! are, phulAlA pAhAyalA (oLakhAyalA) tara zikA.tumhAlA phakta evaDheca jANUna ghyAyace Ahe ke samoracyA vyaktIcI prakRtI kazI Ahe? kuThalyA prakArace phUla Ahe. phaLe-phule yeIparyaMta ropaTyAlA pAhata rAhAyace kI he ropaTe kasale Ahe? malA tara kATe Aheta yAlA nAhIta. mAjhe gulAbAce ropaTe Ahe, yAce gulAbAce nAhI. maga phUla AlyAvara ApalyAlA kaLela kI, 'ohoho! hA tara mogarA Ahe!' maga tyAcyAbarobara mogar2yApramANe vAgaNUka ThevAvI. camelI asela tara camelIpramANe vAgAve, samoracyAcyA prakRtIsvabhAvAnusAra vAgaNUka ThevAvI. pUrvIcyA kALI vaDiladhAr2yAMcyA matAnusAra mulAMnA, sunAMnA vAgAve lAge. AtA kaliyugAta niranirALI prakRtI (svabhAva), tevhA kuNAce ekamekAMzI juLata nAhI, mhaNUna yA kALAta tara gharAtIla sagaLyAMcI prakRtI oLakhUna eDajasTa hoUna rAhatA Ale pAhije. eDajasTa hoNe jamale nAhI tara nAtI bighaDatIla. mhaNUna bAgelA sAMbhALA ANi mALI vhA. bAyakocA prakRtIsvabhAva vegaLA asela, mulAMcA, mulIMcA sagaLyAMcAca prakRtIsvabhAva vegavegaLA asato. pratyekAcyA prakRtIsvabhAvAcA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana lAbha ghyA. he tara rileTivha (AdhArita) saMbaMdha Aheta, bAyako suddhA rileTivha Ahe! are, hA dehaca rileTivha Ahe nA! rileTivha mhaNaje yAMcAzI nITa vAgalA nAhIta tara te tumhAlA soDUna jAtIla! kuNAlAhI sudhAraNyAcI zaktI yA kALAta saMpalelI Ahe. mhaNUna sudhAraNyAcI AzA soDUnaca dyA. kAraNa (tumacyAta) mana,vacana,kAyecI ekAtmavRttI asela taraca tumacyAkaDUna samoracA sudharU zakela. jase manAta asela taseca vANIta nighela ANi taseca vAgaNukIta asela taraca samoracA sudharela. AtA he rAhilele nAhI. gharAta pratyekAsobata asA vyavahAra ThevA kI jyAmuLe sagaLyAMzI naoNrmala (suraLIta) saMbaMdha rAhU zakatIla. ___ tyAta mUrcchita hoNyAsArakhe Aheca kAya? mule 'AjobA, AjobA' ase mhaNatAta tevhA AjobA AtUna khuza hotAta! are, mule 'AjobA, AjobA' mhaNaNAra nAhIta tara kAya 'mAmA, mAmA' mhaNaNAra ?! hI mule 'AjobA, AjobA' mhaNatAta paNa manAta samajUna asatAta kI AjobA mhaNaje je thoDyA divasAnaMtara maraNAra Aheta. je AMbe AtA bekAra jhAle Aheta, phekAyAcyA lAyAkIce jhAle Aheta tyAMce nAva AjobA! ANi AjobA AtalyA Ata khuza hotAta kI mI AjobA jhAlo! ase he jaga Ahe! are, pappAMnAca mulagA jara goDa, bobaDyA bhASeta mhaNAlA kI, 'pappAjI calA, AI cahA pyAyalA bolavate.' tevhA to pappA AtUna itakA khuza hoto, itakA gadgada hoto kI vicAru nakA! eka tara bobaDe bola, goDa bola, tyAtahI jara pappAjI mhaTale... mhaNaje tithe tara moThA paMtapradhAna asela tyAMcI paNa kAhI kiMmata nAhI. to manAtalyA manAta ase mAnUna basato kI yA jagAta mAjhyAzivAya dusarA koNI pappAca nAhI. are murkhA, hI kutrI, mAMjare, gADhave suddhA tyAMcyA pillAMce pappAca Ahe nA? koNa pappA hota nAhI? hI sagaLI bhAMDaNe tyAmuLeca tara Aheta nA? samajUnaumajUna koNI pappA banalA nAhI, ase cAritrya jara koNAcyA udayAta Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana Ale asela tyAlA tara ovALale pAhije. nAhItara sagaLe bApa banatAtaca nA? oNphisamadhye sAhebAne phaTakArale ANi gharI mulagA pappA pappA karata AlA tara pappA sagaLe visarUna khuza hoto kAraNa hI paNa eka prakAracI dArUca Ahe, tI sagaLe visaravUna TAkate ! 53 ekahI mulabALa nasela ANi jara mUla janmAlA Ale tara te khUpa hasavate, bApAlA khUpa AnaMda dete. jevhA teca mula soDUna jAte tevhA titakeca du:khahI dete. mhaNUna eka goSTa ApaNa lakSAta ThevalI pAhije kI je Ale Aheta te jANArahI, maga tevhA kAya - kAya hoIla ? mhaNUna AjapAsUnaca hasAyace nAhI, mhaNaje naMtara kasalI bhAnagaDaca nAhI nA ! nAhI tara koNatyA janmAta mule navhatI ? kutre, mAMjare sagaLyAca ThikANI pille, pille ANi pillAMnAca kavaTALUna dharale nA ! yA mAMjarIcyAhI mulI asatAtaca nA ! vyavahAra naoNrmolITIpUrvaka asAvA mhaNUna pratyekAta naoNrmAlITI ANA. ekA DoLyAta prema ANi ekA DoLyAta saktI ThevA. saktIne samoracyAlA jAsta duHkha hota nAhI. krodha kelyAne phAra nukasAna hote. saktI mhaNaje krodha nAhI paNa phutkAra. AmhI paNa dhaMdyAvara jAto tevhA phutkAra mArato, 'tumhI ase kA karatA? kAma kA karata nAhI ?' vyavahArAta jyA ThikANI jo bhAva asAyalA havA to bhAva utpanna hota nasela tara to vyavahAra bighaDela. eka mANUsa mAjhyAjavaLa AlA, to ba~kecA maeNnejara hotA. to malA mhaNAlA kI, 'mI mAjhyA gharI bAyakolA ANi mulAlA eka akSara dekhIla bolata nAhI. mI ekadama zAMta rAhato.' tyAvara mI tyAMnA mhaNAlo, 'tumhI agadI zevaTacyA prakArace bekAra manuSya AhAta. yA jagAta tumhI kAhIca kAmAce nAhIta.' tyA mANasAlA manAta ase vATata hote kI, mI ase sAMgela tara dAdA malA khUpa moThe bakSIsa detIla. are mUrkhA, yAce kAya bakSIsa dile jAte ? mulagA kAhI cukIce karIta asela tyAveLI tyAlA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 kleza rahita jIvana 'ase kA kelesa? AtA ase hotA kAmA naye' ase varavara nATakIya bolaleca pAhije. nAhItara mulAlA aseca vATela kI ApaNa je kAhI karIta Ahota te yogyaca karIta Ahota. kAraNa bApAlA te mAnya Ahe. veLaprasaMgI tyAMnA Tokale nAhI mhaNUna tara tumacI mule tumacyA DokyAvara basalI Aheta. bolAyace sarva paraMtu nATakIya! mulAMnA rAtrI javaLa basavUna zAMtapaNe samajavAve, carcA karAvI. gharAtIla sagaLeca kAnekopare sApha karAve lAgatIla nA? mulAMnA thoDeseca halavaNyAcI garaja asate. tase saMskAra tara asatAtaca paNa thoDe kaDaka vhAve lAgate. tyAMnA ase halavaNyAta kAhI gunhA Ahe kA? praznakartA : dAdA, mAjhA mulagA paMdharAze rupaye kamAvato. mI riTAyarDa (sevAnivRtta) Ahe, mI tyAcyAsobata rAhato. tara AtA mulagA ANi sUna malA sArakhe Tokata rAhatAta kI, 'tumhI ase kA karatAta? bAhera kA jAtA?' mhaNUna mI AtA tyAMnA sAMgUnaca TAkaNAra kI, mI ghara soDUna jAto. dAdAzrI : tumhAlA khAyalA-pyAyalA nITa detAta nA? praznakartA : ho dAdA. dAdAzrI : tara maga ghara soDUna jAto ase ajibAta bolU nakA. jara ase bolUna suddhA tumhI jAU zakalA nAhIta, tara tumace zabda tumhAlAca giLAve lAgatIla. praznakartA : mhaNaje maga mI tyAMnA kAhIca sAMgU nako kA? / dAdAzrI : phAra tevhA haLUvArapaNe tyAMnA evaDheca sAMgAve kI, 'tumhI ase keleta tara bare hoIla, maga aikaNe na aikaNe he tumacyA marjIcI goSTa Ahe.' tumacI cApaTa samoracyAlA lAgela azI asela ANi tyAmuLe tyAcyAta kAhI parivartana yeta asela tara kAhI bolA. paNa jara pokaLa cApaTa mAralI tara to ulaTa jAsta uddhaTapaNA karela. tyApekSA na mAraNe heca uttama (na bolaNeca bare.) Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana gharAta cAra mule asatIla tyApaikI doghAMcI kAhIca cUka nasela tarIhI bApa tyAMnA rAgavata asela ANi tI dusarI dona mule kI je nehamIca cukA karatAta tyAMnA kAhIca bolata nasela. ase sarva ghaDate te pUrvIcyA rUTakaoNjamuLe Ahe. azI AzA tara bALagUca nakA praznakartA : mulAMnA ciraMjIva kA mhaNata asatIla? dAdAzrI : ciraMjIva lihile nAhI tara dusare zabda ghusatIla. ApalA mulagA moThA vhAvA, sukhI vhAvA ApalyA mRtyupUrvI to sukhI asalelA pAhAvA, azI bhAvanA asate nA? tarI dekhIla manAta kuThetarI azI AzA asateca kI, mhAtArapaNI tyAne mAjhI sevA karAvI. he AMbyAce ropaTe kazAsAThI lAvatAta? AMbe khANyAsAThI. paNa AjakAlacI mule, hI AMbyAcI jhADe kazI Aheta? tyAMnA donaca AMbe yetIla ANi bApAkaDUna dusare dona AMbe mAgatIla. mhaNUna (mulAMkaDUna) AzA-apekSA ThevUca nakA. eka gRhastha malA mhaNAle kI mAjhA mulagA malA sAMgato kI 'tumhAlA dara mahinyAlA zaMbhara rupaye pAThavU kA?' tevhA te bhAU mhaNAle 'mI tara tyAlA saraLa sAMgitale kI, 'beTA malA tujhyA bAsamatI tAMduLAcI garaja nAhI, mAjhyA ithe bAjarI pikate tyAne mAjhe poTa bharate. hA (gheNyAcA) navIna vyavahAra kazAlA suru karU? je Ahe tyAta mI saMtuSTa Ahe.' maitrI tI suddhA eka 'eDajasTamenTa' praznakartA : mulAMnA pAhuNe samajAyace kA? dAdAzrI : pAhuNe samajaNyAcI garaja nAhI. yA mulAMnA sudhAraNyAcA hA eka mArga Ahe, tyAMcyAzI maitrI karA. AmhI tara lahAnapaNApAsUnaca hA mArga nivaDalA hotA. mhaNUna mAjhI evaDhyAzA choTyA mulAMbarobara paNa maitrI ANi paMcyAaiMzI varSAcyA mhAtAr2yAzI paNa maitrI! mulAMzI maitrIcA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 kleza rahita jIvana vyavahAra karAyalA havA. mule prema zodhatAta paNa te tyAMnA miLata nAhI. mhaNUna tyAMcyA aDacaNI teca jANatAta. te sAMgUhI zakata nAhI ANi sahanahI hota nAhI. AjacyA taruNAMsAThIcA mArga AmacyAjavaLa Ahe. yA jahAjAcI dizA kuThe phiravAvI, yAcA mArga AmhAlA AtUnaca sApaDato. mAjhyAjavaLa ase prema utpanna jhAle Ahe kI je vADhatahI nAhI ANi kamIhI hota nAhI. je vADhate, kamI hote tyAsa AsaktI mhaTalI jAte. je kamI-adhika hota nAhI te paramAtma prema Ahe. yA premAne kuThalAhI vyaktI vaza hoUna jAto. malA koNAlAhI vaza karAyace nAhI, tarI dekhIla premAmuLe pratyekajaNa ApoApaca vaza hoto. AmhI tara nimitta Ahota. AtA khar2yA dharmAcA udaya praznakartA : yA navyA piDhItUna dharmAcA lopa kA hota cAlalA Ahe? dAdAzrI : dharmAcA lopa tara jhAlelAca Ahe, lopa (nAza) vhAyace kAhIca zillaka rAhilele nAhI. AtA parata dharmAcA udaya hoU lAgalA Ahe. jevhA ekIkaDe lopa hoU lAgato tyAcaveLI dusarIkaDe udayAcI suruvAta hota asate. jase yA samudrAcI ohoTI pUrNa hote ANi ardhyA tAsAta bharatIlA suruvAta hote. tyAcapramANe he jaga cAlata rAhate, bharatI ohoTIcyA niyamApramANe. dharmAzivAya tara manuSya jaguca zakata nAhI. dharmAzivAya manuSyAlA dusar2yA kazAcA AdhAra Ahe ? hI mule tara ArazAsArakhI Aheta. mulAMvarUna samajate kI 'ApalyAta kitI cukA Aheta!' bApa rAtrabhara jhopata nAhI ANi mulagA ArAmazIra jhopato, yAta bApAcI cUka Ahe. mI bApAlA mhaTale, 'yAta tujhIca cUka Ahe.' mAgIla janmAta tUca mulAlA DokyAvara caDhavale hotesa, bighaDavale hotesa, ANi te dekhIla svata:cyA phAyadyAsAThI. mhaNaje he samajaNyAsArakhe Ahe. yA azA anasarTiphAIDa phAdara ANi anasarTiphAIDa madaracyA poTI hI mule janmalelI Aheta, tyAta te kAya karatIla? vIsa Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaeNmilI orgenAyajhezana paMcavIsa varSAcA jhAlA kI bApa hoUna jAto. ajUnaparyaMta tara tyAcAca bApa tyAcyAvara oraData asato! to tara rAmabharose bApa banato. maga yAta mulAcA kAya doSa? hI mule AmacyAjavaLa sagaLyA cukA mAnya karatAta, corI kelI ase tara tehI mAnya karatAta. AlocanA tara je advitIya, ajoDa asatIla titheca kelI jAte. hiMdustAnAce adabhuta sTejamadhye parivartana hoNAra ! 57 saMskAra prAptIsAThI, tase cAritrya have praznakartA : dAdA. gharAta zAMtatAmaya vAtAvaraNa rAhIla ANi AdhyAtmika pragatIhI karU zakU ase kAhI karUna dyA. dAdAzrI : phakta gharAtaca zAMtatA rAhIla evaDheca nAhI; paNa mule suddhA Apale baghUna adhika saMskArI hotIla. he tara AI - vaDilAMce veDyAsArakhe vAgaNe pAhUnaca mulehI veDI jhAlI Aheta. kAraNa AIvaDilAMceca AcAra, vicAra, paddhatazIra nAhIta. navarA - bAyako jara svata:cyA mulAMcyA upasthitIta yeDecALe karIta asatIla tara mule bighaDaNAra nAhIta tara kAya hoNAra ? mulAMvara kase saMskAra paDatIla ? kAhI maryAdA tara asAyalA havI ? yA nikhAr2yAce teja kase asate ? lahAna mule suddhA yA nikhAr2yAMnA ghAbaratAta nA ? AI - vaDilAMceca mana vicalita jhAlele Ahe. vATela tase, samoracyAce mana dukhAvale jAIla ase te bolatAta, mhaNUna mule bighaDatAta. tumhI ase bolatA kI navar2yAlA duHkha hote ANi navarA ase bolato kI tumhAlA duHkha hote. ase he sarva 'pajhala' (koDe) tayAra jhAle Ahe. hiMdustAnAta ase hota nasate, paNa yA kaliyugAcA hA pariNAma Ahe, mhaNUna aseca asate. tyAtahI he eka AzcaryakAraka vijJAna udayAsa Ale Ahe. he vijJAna jo prApta karela tyAce kalyANa hoIla !! ...mhaNUna sadabhAvanAMkaDe vaLA praznakartA : mule vAkaDI vAgatAta azA veLI kAya karAve ? Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 kleza rahita jIvana dAdAzrI : mule veDI-vAkaDI vAgatAta, tevhA dekhIla tumhI phakta pAhata rAhA ANi jANata rAhA. manAta tyAMcyA (kalyANAcI) bhAvanA karA. ANi paramezvarAjavaLa prArthanA karA kI tyAMcyAvara kRpA karA. ___ ApaNa tara je ghaDale toca nyAya mhaNAve. jo bhogato tyAcI cUka Ahe. je ghaDale teca barobara mhaNUna cAlatAta tara samAdhAna hoIla, bhagavaMta mhaNAle kI 'tU svataH sudhara mhaNaje tujhyA hajerIne sarva sudhArela' lahAna mulA-mulIMnA samajavAve kI sakALI aMghoLa vagaire karUna sUryapUjA karAvI ANi thoDakyAta bolAve kI malA ANi sAr2yA jagAlA sadbuddhI dyA, jagAce kalyANa karA. evaDhe bolale tarI tyAMnA saMskAra miLAle ase mhaTale jAIla. ANi AI-vaDIlahI tyAMcyA karmabaMdhanAtUna suTatIla. he sarva kartavyaca Ahe. AI-bApAne pAca hajArAce karja karUna mulAlA zikavale asela tarI suddhA ekhAdyA divazI mulagA uddhaTapaNe vAgalA tevhA AI-vaDilAMnA tyAlA AmhI (karja karUna) tulA zikavale azI upakArAcI bhASA bolUna dAkhavU naye. te tara tumhI 'DyuTI bAUnDa' hote, tumace kartavyaca hote, kartavya hote mhaNUnaca kele. ApaNa phakta Apale kartavya karata rAhAve. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] samajadArIne zobhela gRhasaMsAra matabhedAta samAdhAna kazA prakAre kALa vicitra yeU rAhilA Ahe. vAdaLA pAThopATha vAdaLe yeNAra Ahe! mhaNUna sAvadha rAhA. jazI vAr2yAcI vAdaLe yetAta nA tazI nisargAcI vAdaLe yeNAra Aheta. manuSyAcyA DokyAvara mahAsaMkaTe Aheta. ratALe jase bhaTTIta bhAjale jAte tyAcapramANe loka bhAjalI jAta Aheta ! kazAcyA AdhArAvara jagata Ahota, yAce svataHlA bhAna nAhI. svataHvara asalelA AtmavizvAsa paNa uDAlA Ahe! tevhA AtA kAya hoIla ? gharAta bAyakozI matabheda hotAta te dUra karatA yeta nAhIta. mulAMzI vAda hotAta tyAcehI samAdhAna karatA yeta nAhI ANi AtalyA Ata goMdhaLata rAhato. praznakartA : navarA tara aseca mhaNato nA kI, bAyakoneca taDajoDa karAvI, mI nAhI karaNAra ! dAdAzrI : haM..., mhaNaje 'limiTa' saMpalI. bAyako taDajoDa karU zakate ANi navarA karU zakata nAhI mhaNaje navar2yAcI 'limiTa' saMpalI. kharA puruSa asela to tara ase bolele kI jyAmuLe bAyako khuza hoIla. ANi ase karUna gADI puDhe cAlavata rAhIla. ANi tumhI tara paMdharApaMdharA divasAparyaMta, mahinAbhara gADI ubhI karUna ThevatA. ase nAhI cAlaNAra. joparyaMta samoracyAcyA manAce samAdhAna hota nAhI toparyaMta tumhAlA aDacaNa rAhaNAra. mhaNUna tyAce samAdhAna karAve. praznakartA : samoracyAce samAdhAna jhAle ase kazAvarUna mhaTale Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana jAIla? ekaveLI samoracyAce samAdhAna jhAlehI, paNa tyAta tyAce ahita asela tara ? 60 dAdAzrI : te tumhI pAhU nakA. samoracyAce ahita asela te tara tyAce tyAlAca pAhAyace Ahe. tumhAlA samoracyAce hita pAhAyace, paNa tyAce hita pAhaNyAcI zaktI Ahe kA tumacyAta ? tumhI tumaceca hita oLakhU zakata nAhI maga dusar2yAce hita kase oLakhaNAra ? pratyekajaNa ApApalyA kSamatepramANe hita pahAtAta, tevaDhe hita pAhAve. paNa samoracyAce hita pAhatA-pAhatA saMgharSa nirmANa hoIla ase hotA kAmA naye. praznakartA : samoracyAce samAdhAna karaNyAcA ApaNa prayatna karU paNa tyAcA pariNAma kAhI vegaLAca hoNAra Ahe azI ApalyAlA khAtrI asela tara maga kAya karAve ? dAdAzrI : pariNAma kAhIhI yevo, paNa tumhI samoracyA vyaktIce samAdhAna karAyace Ahe hA bhAva nizcita ThevAyacA. 'samabhAve nikAla' karAyacA Ahe ase nakkI karA, maga nikAla hoNAra kI nAhI hoNAra yAcA vicAra AdhIpAsUna karU naye. ANi nikAla nizcita hoNAraca ! Aja nAhItara dusar2yA divazI, tisar2yA divazI. khUpaca cikaTa asela tara dona varSa, tIna varSa kiMvA pAca varSahI lAgatIla. bAyakoce RNAnubaMdha khUpa gADha (cikaTa asatAta) tithe thoDA jAsta veLa lAgato. he sagaLe ApalyAsobataca asatAta, tithe nikAla haLUhaLU hoto. paNa ApaNa Tharavale Ahe kI, kadhI nA kadhI ApalyAlA samabhAve nikAla karAyacAca Ahe mhaNUna tyAcA nikAla hoIlaca, tyAcA aMta yeIlaca. jithe cikaTa RNAnubaMdha asatAta tithe phAra jAgRta rAhAve lAgate, agadI choTAsA sApa asalA tarI dekhIla satata sAvadha rAhAve lAgate. besAvadha rAhilo tara samAdhAna hoNAra nAhI. samoracI vyaktI bolalI ANi tumhI suddhA bolalAta, bolaNyAtahI harakata nAhI, paNa bolaNyAmAge 'samabhAve nikAla karAyacA Ahe' asA tumacA nizcaya Ahe, mhaNUna dveSa rAhata nAhI. bolale Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 61 jANe hA pudgala svabhAva Ahe ANi dveSa ThevaNe yAmAge tumacA AdhAra Ahe. mhaNUna ApalyAlA tara samabhAve nikAla karAyacA Ahe asA ThAma nizcaya karUna kAma karIta rAhAyace maga hizoba cukatA hoNAraca. mAgaNAr2yAlA Aja nAhI deU zakalo tara udyA deU. hoLI AlyAvara deU, nAhI tara divALI AlyAvara deU. paNa mAgaNArA gheUnaca jAIla. yA jagAtIla loka hizoba cukavalyAnaMtara tiraDI vara jAtAta. yA janmAce hizoba kasehI karUna cukate karatAta paNa yA janmAta navIna bAMdhatAta te vegaLe. AtA ApaNa navIna (hizoba) bAMdhata nAhI ANi june Aheta te yA janmAta cukate hoNAraca. sagaLe hizoba saMpale mhaNUna bhAU cAlale tiraDIvara! ANi jithe hizoba apUrNa rAhile asatIla tithe ANakhI kAhI divasa jAsta rAhAve lAgela. yA janmAce sagaLe hizoba yA zarIrAcyA mAdhyamAne cukateca hoUna jANAra. ANi yA janmAta jitakA guMtA kelA asela to sobata gheUna jAto, maga puDhIla janmAta navyAne hizoba suru hoto. ...mhaNUna saMgharSa TALA mhaNUna koNatyAhI paristhitIta saMgharSa TALA. yA saMgharSAmuLe yA janmAce tara bighaDavatAtaca paraMtu puDhIla janmAce suddhA bighaDavatAta! jo yA janmAce bighaDavato to puDhacyA janmAce bighaDavalyAzivAya rAhata nAhI! jyAcA hA janma sudharato tyAcA puDhacA janma suddhA sudharato. yA janmAta jara ApalyAlA koNatyAca prakAracI aDacaNa AlI nAhI tara samajAve kI puDhIla janmAsAThI paNa kAhIca aDacaNI nAhI. ANi ithe kelelyA sarva aDacaNI puDhacyA janmAta sobataca yeNAra Aheta. praznakartA : saMgharSAcA sAmanA saMgharSAne kelA tara kAya hote? dAdAzrI : Doke phuTate! eka mANUsa malA saMsAra pAra karaNyAcA mArga vicArata hotA. tyAsa mI sAMgitale kI, 'saMgharSa TALa.' tyAne malA vicArale kI, 'saMgharSa mhaNaje kAya' tevhA mI mhaNAlo kI ApaNa saraLa Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana cAlata asU ANi rastyAta khAMba AlA tara ApaNa tyA khAMbAlA vaLUna cAlale pAhije kI, tyA khAMbAlA dhaDaka dilI pAhije?' to mhaNAlA kI 'nAhI! dhaDaka dilI tara Doke phuTela.' praznakartA : vATeta jara dagaDa paDalelA asela tara ApaNa kAya karAyalA have? tara dagaDAlA phirUna jAyalA have. rastyAta jara mhazIcA bhAU (reDA) ADavA AlA tara tumhI kAya karAla? mhazIcyA bhAvAlA oLakhatAta nA tumhI? to samorUna yeta asela tara tyAcyApAsUna lAMba jAve lAgela nAhI tara ziMge mArUna Apale DokaM phoDUna TAkela. tyAcapramANe jara azA prakAracA manuSya yeta asela tara lAMbUna jAve lAgate. aseca saMghArSAcehI Ahe. ekhAdA manuSya ApalyAvara rAgAvaNyAsAThI AlA, tyAce zabda tophAMcyA goLyAsArakhe nighata asatIla, tevhA ApaNa samajUna ghyAyalA have kI, ApalyAlA saMgharSa TALAyacA Ahe. dhyAnI manI nasatAnA jara acAnakaca ApalyA manAvara kAhI pariNAma hoU lAgalA tara azA veLesa ApaNa he samajAve kI, samoracyAcyA manAcA pariNAma ApalyAvara jhAlA Ahe. mhaNUna ApaNa tithUna nighUna jAve. he sagaLe saMgharSa Aheta. he jasajase tumhI samajU lAgAla tasatase tumhI saMgharSa TALU zakAla, saMgharSa TALalyAne mokSa prApta hoto! he jaga eka saMgharSaca Ahe. spaMdana svarUpa Ahe. 1951 sAlI mI ekA 'vyaktIlA he eka sUtra dile hote. saMgharSa TALa' ase tyAlA sAMgitale hote ANi azAprakAre tyAlA samajAvale hote. mhaNaje mI zAstra vAcata hoto tevhA to yeUna malA mhaNAlA kI, 'dAdA, malA kAhItarI dyA.' to mAjhyA ithe nokarI karata hotA, tevhA mI tyAlA mhaNAlo, 'tulA kAya deNAra? tU tara AkhyA jagAzI, sagaLyAMzIca bhAMDaNa karUna yetosa, mArAmArI karUna yetosa. relveta suddhA dona hAta karUna yetosa, ase tara paizAlA pANyAsArakhe kharca karatosa, ANi relveta je niyamAnusAra paise bharAyalA have te bharata nAhIsa ANi varUna tyAMcyAzI bhAMDaNa karatosa.' he sarva malA mAhita hote mhaNUna mI tyAlA mhaNAlo kI tU saMgharSa TALa. tulA itara kAhI zikaNyAcI garaja nAhI. to Aja suddhA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra pALata Ahe. AtA jarI tumhI tyAcyAzI saMgharSa karaNyAcyA kitIhI navyA-navyA paddhatI zodhUna kADhalyA, tahetahecyA zivyA dilyA tarIhI to saMgharSa na karatA tithUna nisaTUna jAIla. mhaNaje saMgharSa TALA, saMgharSAneca he jaga TikUna Ahe. yAlAca bhagavaMtAne 'jaga vairabhAvAne nirmANa jhAle' ase mhaTale Ahe. pratyeka manuSya, phakta manuSyaca navhe tara pratyeka jIva vaira bAMdhata asato. pramANApekSA jAsta jhAle mhaNaje vaira bAMdhalyAzivAya rAhataca nAhI. maga to sApa aso, viMcU aso, baila aso kI reDA aso kuNIhI aso paNa zevaTI vaira bAMdhatoca. kAraNa pratyekAta AtmA Ahe. AtmazaktI pratyekAta sArakhIca Ahe. kAraNa yA pudgalacyA nirbaLatemuLe sahana karAve lAgate. paNa sahana karaNyAbarobara to vaira bAMdhalyAzivAya rAhata nAhI. kiMbahunA to puDhacyA janmI yA vairAcA badalAhI gheto! sahana? nAhI, samAdhAna ANA praznakartA : dAdA, saMgharSa TALAyace tumhI je sAMgitale yAcA artha sahana karaNe asAca jhAlA nA? dAdAzrI : saMgharSa TALAyacA mhaNaje sahana karaNe navhe. sahana karAla tara kitI karU zakAla? sahana karaNe ANi spriMga dAbaNe he donhI sArakheca Ahe. spriMga dAbUna ThevalelI kitI divasa rAhIla?! mhaNUna sahana karaNyAce zikUca nakA, goSTIvara toDagA ANaNyAce zikA. ajJAna dazeta sahanaca karaNyAce asate. naMtara eka divasa spriMga itakI jorAta usaLate kI sarva udhvasta karuna TAkate. nisargAcA niyamaca hA asA Ahe. kuNAmuLe ApalyAlA sahana karAve lAgela asA jagAcA niyamaca nAhI. dusar2yAMmuLe ApalyAlA je kAhI sahana karAve lAgate to kharokhara tara ApalAca hizoba Ahe, paNa ApalyAlA he samajata nAhI kI hA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 kleza rahita jIvana kuThalA ANi koNatyA khAtyAcyA mAla Ahe ? mhaNUna ApalyAlA ase vATate kI yA vyaktIne navIna mAla dyAyalA suruvAta kelI. navIna koNI detaca nAhI, ApaNa pUrvI dilelAca parata yeto. ApalyA yA jJAnAta sahana karaNyAce nasateca. jJAnAne khulAsA karUna ghyAvA kI samoracA 'zuddhAtmA' Ahe. he je kAhI duHkha Ale Ahe te mAjhyAca pUrvakarmAcyA udayAmuLe Ale Ahe. samoracI vyaktI tara mAtra nimitta Ahe. maga he jJAna ApasUkaca ApalyAlA koDe soDavUna dete. praznakartA : yAcA artha asAca jhAlA nA kI ApaNa AtalyA Ata manAce samAdhAna karuna ghyAyace kI ApaNa pUrvI pAThavalelAca mAla punhA parata AlA Ahe aseca nA? dAdAzrI : to svataH zuddhAtmA Ahe ANi tI tyAcI prakRtI Ahe. prakRtI phaLa deta Ahe. ApaNa zuddhAtmA Ahota, to paNa zuddhAtmA Ahe. AtA yA doghAMcI vAyara kuThe joDalI jAte? tumacI prakRtI, ANi tyAcI prakRtI, donhI samorAsamora sarva hizoba cukavatAta. yAta tumacyA prakRtIcyA karmAcA udaya Ahe mhaNUna to tumhAlA kAhItarI deta Ahe. mhaNUna tumhI ase mhaNA kI hA ApalyAca karmAcA udaya Ahe ANi yAta samoracA nimitta Ahe, to parata karUna gelA mhaNUna ApalA hizoba miTalA. jithe he solyuzana asela tara maga tithe maga sahana karaNyAce rAhataca nAhI nA? sahana kelyAne kAya hoIla? ase spaSTIkaraNa kele nAhI tara eke divasa tI spriMga jorAta usaLela. spriMga uDatAnA pAhilI Ahe kA? mAjhI spriMga khUpa uData hotI. mI khUpa divasa sahana karAyaco ANi jyA divazI tI spriMga usaLalI kI sagaLe toDaphoDa karUna TAkAyaco. he sarva ajJAnadazeta hota ase, yAcI malA jANIva Ahe. te mAjhyA lakSAta Ahe. mhaNUnaca mI sAMgato nA kI sahana karaNyAce zikU nakA. sahana karAyace tara ajJAna dazeta asate. ApalyA ithe tara vizleSaNa karuna dyAyace kI yAcA pariNAma kAya, yAce kAraNa kAya he ApalyA hizoba khAtyAta Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra paddhatazIrapaNe pAhUna dyAyace. koNatIhI vastU ApalyA khAtyAcyA bAheracI nasate. hizoba cukatA jhAlA kI navIna kaoNjesa paDalIta? praznakartA : navIna daNeghaNe hoU naye he kase hoU zakela? dAdAzrI : navIna deNegheNe kazAsa mhaNatAta? tara kaoNjesa-kAraNe, yAMnA navIna deNegheNe mhaNatAta. ghaData Ahe to sarva pariNAma Ahe ANi kAraNe adRzya Aheta (tI disata nAhIta) iMdriyAMdvAre kaoNjesa disata nAhIta, paNa disatAta te sarva pariNAmaca Aheta. mhaNUna tumhI he samajale pAhije kI hizoba pUrNa jhAlA. navIna je hota asate te Ata hota asate, te AttA disaNAra nAhI, te tara jevhA pariNAma yeIla tevhA disela. AttA kaccyA hizobAta lihile jAta Ahe naMtara te pakkyA hizobAta noMdavile jAIla. praznakartA : mAgIla pakkyA hizobAta noMda jhAlele te AtA udayAta yete kA? dAdAzrI : ho. praznakartA : hA jo saMgharSa hoto to 'vyavasthita zaktIcyA' AdhArAmuLeca hoto nA? dAdAzrI : ho. hA saMgharSa hoto to 'vyavasthita zaktIcyA' AdhArAmuLeca hota asato, paNa ase kevhA mhaNAyace? tara saMgharSa jhAlyAnaMtara. ApalyAlA saMgharSAta paDAyace nAhI asA ApalA nizcaya asato. samora khAMba disalA tevhA ApaNa samajato kI rastyAta khAMba yeNAra Ahe, vaLana jAve lAgela. ghaDaka TALAyacI Ahe. ANi tarI dekhIla ghaDakalo, tevhA ApaNa mhaNU zakato kI 'vyavasthita' Ahe. AdhIca ApaNa 'vyavasthita' Ahe ase mAnUna cAlalo tara to 'vyavasthita zaktIcA' durupayoga mhaTalA jAIla. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 kleza rahita jIvana 'nyAya svarUpa, ' tithe upAya tapa praznakartA : saMgharSa TALAyacA, samatAbhAve nikAla karAyacA, azI ApalI vRttI (icchA) asela, tarI suddhA samoracA manuSya ApalyAlA hairANa karata asela, apamAna karata asela maga azAveLI ApaNa kAya karAve ? dAdAzrI : kAhIca nAhI. hA ApalA hizoba Ahe mhaNUna tyAcA samabhAve nikAla karAyacA Ahe asA tumhI nizcaya karA. tumhAlA tumacyA niyamAtaca rAhAyace ANi tumacyA parine prazna soDavata rAhAyace. praznakartA : samoracyA vyaktIne mAjhA apamAna kelA ANi malA apamAna vATalA, yAce kAraNa mAjhA ahaMkAra Ahe ? dAdAzrI : khare tara, samoracA apamAna karato tevhA to tumacA ahaMkAra viraghaLavata asato. ANi to suddhA DrAmeTika ahaMkAra. jitakA eksesa ahaMkAra asato toca viraghaLato, tyAta kAya bighaDela ? hI karma ApalyAlA suTU deta nAhIta. ApaNa tara lahAna mula samora asale tarI mhaTale pAhije 'ye bAbA, AtA suTakA kara. ' tumacyAvara koNI anyAya kelA ANi tumhAlA ase vATale kI mAjhyAvara hA anyAya kA kelA tara tumace karma bAMdhale jAIla. kAraNa tumacyA cukImuLe samoracyAlA tumacyAvara anyAya karAvA lAgata Ahe. AtA buddhIlA he kase kAya samajaNAra ? tyAmuLe sagaLe loka bhAMDaNata basatAta. bhagavaMtAcyA bhASeta koNI nyAya paNa karata nAhI ANi anyAya paNa karata nAhI, yogya teca karatAta. AtA yA lokAMcI buddhI ithaparyaMta kazI pohocela? gharAtIla matabheda kamI hotIla, bhAnagaDI kamI hotIla, AjUbAjUcyA lokAMnA ApalyAviSayI prema vATela tara ApaNa samajU kI jJAna samajale mhaNUna. nAhI tara jJAna samajalele nAhI. jJAna sAMgate kI, tU nyAya zodhata rAhilAsa tara tU mUrkha Ahesa ! mhaNUna tyAcyAvara upAya Ahe tapa ! Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra koNI tumacyAvara anyAya kelA asela tara bhagavaMtAcyA bhASeta te karekTa Ahe ANi saMsArI bhASeta tyAsa cukIce kele ase mhaNatIla.. he jaga pUrNapaNe nyAyasvarUpa Ahe. hI kAhI nusatI thApa nAhI. eka macchara dekhIla tumhAlA vinAkAraNa sparza karU zakela ase hota nAhI. macchara cAvalA mhaNaje yAmAge kAhI kAraNa Ahe. nAhI tara eka spaMdana suddhA tumhAlA vinAkAraNa sparza karU zakata nAhI. tumhI pUrNa svataMtra AhAta. tumacyA ADa koNIhI yeU zakata nAhI. praznakartA : saMgharSAta mauna ThevaNe hitakArI Ahe kI nAhI? dAdAzrI : mauna tara kharokhara khUpa hitakArI Ahe. praznakartA : paNa dAdAjI bAhera mauna asela paNa Ata tara AkAzatAMDava cAlata asela tyAce kAya? dAdAzrI : ase mauna kAhIca kAmAce nAhI. mauna tara sarvAta prathama manAce asale pAhije. sarvAta uttama eDajasTa evharIvera praznakartA : jIvanAta svabhAva juLata nAhIta mhaNUnaca saMgharSa hotAta nA? dAdAzrI : saMgharSa hoNe, yAceca nAva saMsAra Ahe! praznakartA : saMgharSa hoNyAce kAraNa kAya? dAdAzrI : ajJAnatA. praznakartA : phakta zeThajIMbarobaraca saMgharSa hoto ase nAhI, tara sagaLyAMzIca hota asato, tyAce kAya? dAdAzrI : ho, sagaLyAMzIca hoto. are, yA bhiMtIbarobarahI hoto. praznakartA : tyAvara upAya kAya? Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 kleza rahita jIvana dAdAzrI : AmhI samajAvato tyAnaMtara yA bhiMtIbarobara suddhA saMgharSa hoNAra nAhI. yA bhiMtIvara ApaTatAta tyAta koNAcA doSa? jyAlA lAgale tyAcA doSa. tyAta bhiMtIlA kAya deNegheNe? cikaTa mAtIta tumacA pAya sarakalA tara cUka tumacIca. cikaTa mAtI tara phakta nimitta Ahe. tumhI nimitta samajUna mAtIta pAyAcI boTe rutavUna ghyAvI. cikaTa mAtI tara asateca ANi ghasaravaNe hA tara ticA svabhAvaca Ahe. praznakartA : paNa bhAMDaNa hoNyAce kAraNa kAya? ekamekAMce svabhAva juLata nAhI mhaNUna? dAdAzrI : ajJAnatA Ahe mhaNUna. saMsAra tyAsaca mhatAle jAte jyAta koNAzIca koNAcA svabhAva juLata nAhI. he jJAnaca tyAvara ekamAtra upAya Ahe, 'eDajasTa evharIvera' koNI tulA mArale tarIhI tulA tyAcyAzIhI eDajasTa hoUna jAyace. praznakartA : bAyakozI bar2yAcadA bhAMDaNe hotAta. agadI vITa yeto. dAdAzrI : nusatA vITa yeto ase nAhI, kityeka tara samudrAta jAUna jIva detAta, dArU piUna yetAta. sarvAta moThe duHkha kazAce Ahe? tara 'DIsaeDajasTamenTa' ce. tithe 'eDajasTa evharIvera' kele tara kAya vAITa Ahe. praznakartA : yAsAThI tara puruSArtha havA. dAdAzrI : puruSArthAcI garaja nAhI. phakta mAjhI AjJAca pALAyacI kI, 'dAdAMnI' eDajasTa evharIvera ase sAMgitale Ahe. maga eDajasTa hotA yeIla. bAyako mhaNAlI kI 'tumhI cora AhAta.' tara mhaNAyace kI, 'yu Ara karekTa' ANi thoDyAveLAne mhaNAlI kI, 'nAhI, tumhI corI kelI nAhI.' tevhA suddhA mhaNA kI 'yu Ara karekTa.' bramhadevAcA eka divasa mhaNaje Apale saMpUrNa AyuSya! Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra bramhadevAcyA ekA divasAitakeca jagAyace Ahe, maga kazAlA evaDhA vaitAga? bramhadevAcyA zaMbhara varSAevaDhe jagAyace asela tara ApaNa samajU zakato kI ThIka Ahe, maga ApaNa kazAlA eDajasTa vhAyace? khaTalA cAlava ase sAMgU. paNa jyAlA saMsAra cakrAtUna lavakara suTAyace asela, tyAlA kAya karAve lAgela? eDajasTa vhAyace kI maga khaTalA cAlava ase sAMgAyace? ApalyAlA tara ekaca divasa kADhAyacA Ahe, ANi lavakara Avarate ghyAyace Ahe. je kAma lavakara saMpavAyace asela maga tyAsAThI kAya karAve lAgela? 'eDajasTa' hoUna thoDakyAta miTavAyace, nAhItara te lAMbataca jAIla. ho kI nAhI? bAyakozI bhAMDalAta tara rAtrI jhopa lAgela kA? ANi sakALI nAztA paNa cAMgalA miLata nAhI. AmhI yA saMsArAce khUpa sUkSma saMzodhana kele Ahe. agadI aMtima prakArace saMzodhana karUna yA sarva goSTI sAMgata Ahota! vyavahArAta kase vAgAve he paNa sAMgato ANi mokSalA jANyAsAThI kAya karAve tehI sAMgato. tumacyA aDacaNI kamI kazA hotIla he samajAvaNe hAca AmacA uddeza Ahe. gharAtale varcasva soDAveca lAgela nA? gharAta ApaNa Apale calana (varcasva,sattA) ThevU naye. jo manuSya varcasva Thevato tyAlA bhaTakAve lAgate. AmhI paNa hIrAbAM (dAdAzrIMcyA patnI) nA sAMgitalele hote kI AmhI khoTe nANe Ahota. AmhAlA bhaTakalele paravaDaNAra nAhI nA! na cAlaNAr2yA nANyAne kAya karAve? tyAne devAjavaLa basUna rAhAyace. gharAta tumace varcasva gAjavAyalA jAla tara saMgharSa hoIla nA? ApaNa tara AtA samabhAve nikAla karAyacA. gharAta bAyakosobata phreMDa (mitrA) sArakhe rAhAyace. tI tumacI phreMDa ANi tumhI tice phreMDa! ithe kasalyA noMdI ThevAyacyA nAhI kI sattA tujhI hotI kI tyAcI hotI! myunisipAliTIta paNa noMda hota nAhI ANi devAkaDehI noMda hota nAhI. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 kleza rahita jIvana tumhAlA nAztyAzI kAma Ahe kI sattezI kAma Ahe? mhaNUna cAMgalA nAztA kazAprakAre miLela tevaDheca baghA. myunisipAliTIvAle jara noMda karata asatIla kI gharAta koNAcI sattA Ahe tara mI paNa eDajasTa jhAlo nasato, paNa vAstavAta azI noMda koNIca karata nAhI! tumace pAya dukhata asatIla ANi bAyako tumace pAya cepata asela ANi tyAveLI koNI Ale ANi he pAhUna mhaNAle kI, ohoho! tumacI tara gharAta cAMgalIca sattA Ahe. tevhA tumhI mhaTale pAhije kI, 'che, che, sattA tara ticIca Ahe.' ANi tumhI jara ase mhaTale kI ho, mAjhIca sattA Ahe, tara tI pAya cepAyace soDUna deIla. tyApekSA tumhI mhaNA kI, nAhI, gharAta tIcIca sattA Ahe. praznakartA : yAsa maskA lAvale ase nAhI kA mhaNatA yeNAra? dAdAzrI : nAhI, yAlA sTreTa ve (saraLa rastA) mhaTalA jAto, ANi dusare sagaLe ADavaLaNAce raste mhaTale jAtIla. yA duSamakALAta sukhI hoNyAsAThI mI jo rastA sAMgato to vegaLA rastA Ahe. mI yA kALAsAThI sAMgata Ahe. ApaNa ApalA nAztA kA bare bighaDavAyacA? sakALacA nAztA bighaDela, dupArace jevaNa bighaDela, pUrNa divasa bighaDela!! riaeNkzanarI prayatnaca karuca naye praznakartA : sakALI jhAlele bhAMDaNa dupArI visarUnahI jAto ANi saMdhyAkALI punhA navIna bhAMDaNa hote. dAdAzrI : bhAMDaNa kuThalyA zaktImuLe hote te AmhI jANato. tI veDevAkaDe bolate tyAta koNatI zaktI kAma karata Ahe. tehI AmacyA lakSAta yete. bolUna punhA eDajasTa, hoto, he sarva jJAnAne samajela ase Ahe, tarI dekhIla jagAta vAvaratAnA eDajasTa vhAyace. kAraNa pratyeka goSTa 'aMta yeNArI' asate. ANi kadAcita te dIrgha kALAparyaMta TikalI tara tumhI tyAta madata karata nAhI, ulaTa jAsta nukasAna karatA. tumace svataHcehI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 71 nukasAna karatA ANi samoracyAcehI nukasAna hote! tyAlA koNa sudhArU zakela? jo svataH sudharalelA asato toca sudhArU zakela? svata:ca dhaDa nAhI to dusar2yAlA kAya sudhAraNAra? praznakartA : ApaNa sudharalo asU tara dusar2yAlA sudhArU zakato nA? dAdAzrI : ho sudhArU zakato. praznakartA : sudhAralelyAcI vyAkhyA kAya? dAdAzrI : tumhI samoracyA vyaktIlA rAgAvale tarIhI tumacyA rAgAvaNyAta samoracyAlA prema vATela. tumhI tyAlA khaDasAvale tarIhI tumacyAviSayI tyAlA premaca vATela kI, ohoho! mAjhyA vaDilAMce mAjhyAvara kitI prema Ahe ! rAgavA, paNa premAne rAgAvale tara to sudharela. yA kaoNlejamadhye prophesara vidyArthyAMnA rAgavU lAgale tara vidyArthI prophesarAMnA dekhIla mAratIla! samoracA sudhArAvA yAsAThI ApaNa prayatna kele pAhijeta, paNa je prayatna 'riaeNkzanarI' asatIla ase prayatna karu naye. ApalyA rAgAvalyAmuLe tyAlA duHkha hota asela tara tyAsa prayatna mhaNata nAhI. prayatna Ata kele pAhije, sUkSma ritIne! sthUla ritIne prayatna karaNe ApalyAlA jamata nasela tara sUkSma ritIne prayatna karAvA. jAsta rAgAvalyAne bighaData asela tara thoDakyAta sAMgAve kI, 'ApalyAlA he zobhata nAhI.' basa, evaDheca sAMgUna gappa basAve. sAMgAve tara lAgate paNa sAMgaNyAcIhI eka paddhata asate. nAhI tara prArthanece 'eDajasTamenTa' praznakartA : samoracyAlA samajAvaNyAsAThI mI puruSArtha kelA maga tyAlA samajela kiMvA nAhI samajela to tyAcA puruSArtha mhaNAyacA kA? dAdAzrI : tyAlA samajAvaNyAcA prayatna karaNe evaDhIca tumacI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 kleza rahita jIvana jabAbadArI. tyAlA samajale nAhI tara tumhI kAya karaNAra ? tyAlA upAya nAhI. tumhI phakta evaDheca mhaNA kI, 'he dAdA bhagavAna! yAlA sadbuddhI dyA.' evaDhe tumhAlA mhaNAve lAgela. tyAlA tumhI adhAMtarI soDU zakata nAhI, hI kAhI nusatI thApa nAhI. he dAdAMce eDajasTamenTace vijJAna Ahe, AzcaryakAraka eDajasTamenTa Ahe he. ANi jithe tumhI eDajasTa hota nAhI tithe tumhAlA te samajUna yeIlaca nA ? DIsaeDajasTamenTa mhaNajeca mUrkhapaNA. kAraNa tyAlA vATate kI mAjhA navarepaNA mI soDaNAra nAhI, ANi mAjheca varcasva rAhile pAhije! maga AyuSyabhara upAzI marazIla ANi eka divazI tATAta viSa paDaNyAcI veLa yeIla! sahaja cAlata Ahe, tyAsa cAlU de nA ! he tara kaliyuga Ahe ! vAtAvaraNaca kase jhAle Ahe !! mhaNUna bAyako jara mhaNAlI kI, 'tumhI nAlAyaka AhAta.' tara mhaNAve 'khUpa chAna. ' praznakartA : mAjhI bAyako malA nAlAyaka mhaNAlI, kI DokyAcA pArA caDhato. dAdAzrI : maga tumhI koNatA upAya karAla ? tU Dabala nAlAyaka Ahesa ase mhaNaNAra kA ? tyAmuLe tumacI nAlAyakI pusalI gelI kA? tumacyAvara eka zikkA mAralA mhaNUna kAya tumhI dona zikke mArAyace ? maga nAztA bighaDela ANi pUrNa divasahI bighaDela. praznakartA : eDajasTamenTacI jI goSTa Ahe, tyAmAgIla bhAva kAya Ahe ? maga kuThe pohocAyace Ahe ? dAdAzrI : bhAva zAMtIcA Ahe, zAMtI miLavaNe hA hetU Ahe. vATU naye yAsAThI eka yuktI Ahe. azAMtI jJAnIkaDUna 'eDajasTamenTa' zikA eka bhAU hote. te rAtrI dona vAjatA bAherUna kAya - kAya kAranAme karUna yeta asatIla tyAce varNana karaNyAsArakhe nAhI. tumhIca samajUna Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra ,, ghyA. maga gharAtalyA sagaLyAMnI nizcaya kelA kI eka tara yAlA gharAtaca gheU naye kiMvA cAMgalI kharaDapaTTI kADhAvI. kAya karAve yAtale ? sagaLyAMnI tyAlA AjamAvale. moThA bhAU sAMgAyalA gelA tevhA to moThyA bhAvAlA mhaNAlA kI, 'tumhAlA mAralyAzivAya soDaNAra nAhI. naMtara gharAtIla sagaLejaNa malA vicArAyalA Ale kI, 'AmhI kAya karAve ? hA tara ase bolato. ' tevhA mI tyAMnA sAMgitale kI, kuNI tyAlA eka akSarahI bolU nakA. tumhI bolAla tara to jAsta urmaTa hoIla, ANi gharAta ghetale nAhI tara to baMDakhora hoIla, bAhera tamAzA karela. tyAlA vATela tevhA yeU de ANi jAyace tevhA jAU de. tumhI tyAlA barobara paNa mhaNAyace nAhI ANi cukIce paNa mhaNAyace nAhI. tyAcyAvara rAga paNa ThevAyacA nAhI ANi dveSapaNa karAyacA nAhI. samatA ThevAyacI, karuNA ThevAyacI. ase kelyAvara tIna - cAra varSAMnI to bhAU sudhAralA ! Aja tara to dhaMdyAta khUpa madata karato. jagAta koNI nirupayogI nAhI, paNa kAma karavUna ghetA Ale pAhije. sagaLeca paramAtmA Aheta. ANi pratyekajaNa vegavegaLe kAma sAMbhALata Ahe, mhaNUna kuNAbaddala nApasaMta bhAva TheU nakA. 73 Azrita asalelyAlA chaLaNe, ghora anyAya praznakartA : mAjhyA bAyakozI mAjhe ajibAta jamata nAhI. kitIhI nirdoSa goSTa kelI, mAjhe khare asale tarIhI tI ulaTaca artha kADhate. bAheracA jIvanasaMgharSa tara cAlU Ahe, paNa yA vyaktIsaMgharSAMce kAya karaNAra ? dAdAzrI : ase Ahe, kI manuSya ApalyA hAtAkhAlIla mANasAMnA itakA chaLato, kI kAhI bAkIca Thevata nAhI. ekadA kA svataHcyA hAtAkhAlI koNI mANUsa sApaDalA, maga tI strI aso kI puruSa aso, svataHcyA satteta AlelyA mANasAvara adhikAra gAjavUna tyAlA chaLaNyAta kAhIca bAkI Thevata nAhI. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 kleza rahita jIvana gharAcyA mANasAMzI kadhIhI bhAMDU naye. titheca jara rAhAyace Ahe maga bhAMDaNa-taMTe kazAsAThI? dusar2yAMnA trAsa deUna svata: kadhIhI sukhI hoU zakata nAhI, ANi ApalyAlA tara dusar2yAMnA sukha deUna sukhI vhAyace Ahe. ApaNa gharAta sukha dile taraca ApalyAlA sukha miLela ANi cahApANI paNa cAMgale banavUna detIla nAhItara cahA-pANI suddhA nITa deNAra nAhIta. kamajora navarA bAyakovara zUravIra. jyAMce rakSaNa karAyalA pAhije tyAMce bhakSaNa kase karU zakato! jo ApalyA Azrita Ahe tyAce rakSaNa karAyalA have, heca sarvocca dhyeya asale pAhije. tyAcyAkaDUna gunhA jhAlA asela tarIdekhIla tyAce rakSaNa karAyalA pAhije. he pAkistAnace sainika AtA ApalyA ithe (bhAratAta) kaideta Aheta tarIhI tyAMce rakSaNa kele jAte nA! maga he tara ApalyA gharAtaleca Aheta nA! he tara bAheracyAMsamora mAMjarIsArakhe hotAta, tithe bhAMDaNa karata nAhIta ANi gharAcyAMvaraca zUratA dAkhavatAta! svata:cyA hAtAkhAlacyA mANasAMnA tuDavata rAhatAta ANi variSThAMnA sAheba, sAheba karatAta. polIsavAlyAne dhamakAvale tara tyAlA 'sAheba, sAheba' mhaNela ANi gharI bAyako khare bolata asela tarI tyAlA sahana hoNAra nAhI ANi ticyAvara oraDela. 'mAjhyA cahAcyA kapAta muMgI kuThUna AlI?' ase oraDUna gharacyAMnA daraDAvato ANi polIsavAlyA samora tharatharato AtA yAsa tara ghora anyAya mhaTalA jAIla. ApalyAlA he zobhata nAhI. bAyako tara svataHcI bhAgIdAra mhaTalI jAte. ticyAzIhI bhAMDaNa? gharAta ase kleza hota asatIla tara kAhI mArga kADhAvA lAgato, samajavAve lAgate. gharAtaca rAhAyace maga kleza kazAlA? 'sAyansa' samajUna gheNyAsArakhe praznakartA : ApalI kleza karAyacI icchA nasela paNa samorUna koNI bhAMDAyalA yeta asela tara kAya karAve? tyAta eka jAgRta asela ANi dusarA kleza karata asela azA paristhitIta bhAMDaNa tara hoNAraca nA? Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra dAdAzrI : yA bhiMtIbarobara bhAMDAyace Tharavale tara kitI veLa bhAMDU zakAla? yA bhiMtIvara kadhI Doke ApaTale gele tara ApaNa tyA bhiMtIce kAya karaNAra? Doke ApaTale gele mhaNaje Apale bhiMtIzI bhAMDaNa jhAle, maga kAya bhiMtIlA mArAyace kA? tyAcapramANe je satata bhAMDAyalA puDhe asatAta te sagaLe bhiMtIsamAnaca Aheta! mhaNUna tyAMcyAta doSa pAhUna kAya phAyadA? ApaNa svataHhUnaca samajUna ghetale pAhije kI he sagaLe bhiMtIsArakheca Aheta, ekadA he sagaLe samajale kI maga kasalIca aDacaNa nAhI. praznakartA : ApaNa mauna (gappa) rAhilo tara samoracyAvara tyAcA ulaTAca pariNAma hoto, tyAlA ase vATate kI yAcAca doSa Ahe mhaNUna to jAsta bhAMDaNa karato. dAdAzrI : tumacI azI gairasamajUta Ahe kI, mI mauna rAhilo mhaNUna he ase jhAle. rAtrI bAtharumalA jAyalA tumhI uThalAta ANi aMdhArAta bhiMtIvara Doke ApaTale tara te tumhI gappa rAhilyAmuLe jhAle kA? mauna rAhA kiMvA bolA tyAcyAvara kAhIca pariNAma hota nAhI. yAcA kAhIca saMbaMdha nAhI. ApaNa mauna rAhilyAne samoracyAvara kAhI pariNAma hoto asehI nAhI kiMvA ApalyA bolalyAne samoracyAvara kAhI pariNAma hoto asehI nAhI. 'onlI sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' mAtra vaijJAnika saMyogika purAvA Ahe. koNAcI kasalIhI sattA nAhI. ajibAta sattA nAhI, ase he jaga Ahe. yAta koNI kAya karaNAra Ahe? yA bhiMtIlA jara sattA asatI tara yAlAhI sattA rAhilI asatI! ApalyAlA yA bhiMtIzI bhAMDAyacI sattA Ahe kA? maga samoracyAvara oraDaNyAta kAya artha? tyAcyA hAtAta sattAca nAhI nA! mhaNUna tumhI bhiMtIsArakhe vhA nA! tumhI bAyakolA Toka-Toka karatA tevhA ticyA Ata asalelA deva (zuddhAtmA) noMda karato kI hA malA nehamI trAsa deto! Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 kleza rahita jIvana jevhA tI tumhAlA trAsa deIla tevhA tumhI bhiMtIsArakhe vhA. mhaNaje tumacyA AtIla deva tumhAlA 'madata' karela. __ jo bhogato tyAcIca cUka praznakartA : kityekajaNa ase asatAta kI, ApaNa tyAMcyAzI kitIhI cAMgale vAgalo tarIhI te ApalyAlA samajUna gheta nAhIta. dAdAzrI : te samajUna gheta nasatIla tara tyAta ApalIca cUka Ahe kI ApalyAlA samajUna gheNArA kA nAhI bheTalA! yAcyAzIca ApalI gATha kA paDalI? jevhA-jevhA ApalyAlA kAhI duHkha bhogAve lAgate te sarva ApalyAca cukAMcA pariNAma Ahe. praznakartA : mhaNaje AmacI karmaca azI Aheta ase samajAve kA? dAdAzrI : ho nakkIca. ApalyA cukIzivAya ApalyAlA bhogAve lAgaNAraca nAhI. yA jagAta koNIhI ase nAhI kI jo ApalyAlA, kiMcitamAtra dekhIla duHkha deU zakela ANi duHkha deNArA Ahe tara tI ApalIca cUka Ahe. tattvAcA doSa nAhI, to tara kevaLa nimitta Ahe. mhaNUna jo bhogato tyAcI cUka. kuNI navarA-bAyako doghejaNa ApApasAta khUpa bhAMData asatIla, naMtara thoDyA veLAne doghehI jhopAyalA gelyAnaMtara cupacApa baghAyalA gelo tara bAyako gADha jhopalelI asate ANi navarA mAtra yA kuzIvarUna tyA kuzIvara taLamaLata paDalelA asato, mhaNUna ApaNa samajAve kI sagaLI navar2yAcIca cUka Ahe, bAyakolA tara kAhI trAsa jhAlelA disata nAhI. jyAcI cUka asela toca bhogato. ANi tyAveLI jara ase ADhaLale kI bhAU nivAMtapaNe jhopalele Aheta ANi bAyako asvasthapaNe jAgIca Ahe, tara samajAve kI cUka bAyakocIca Ahe. 'bhogato tyAcI cUka.' Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra oo he vijJAna tara khUpa moThe 'sAyansa' Ahe. mI je sAMgato te phAra sUkSma sAyansa Ahe. saMpUrNa jaga nimittAcAca cAvA gheto. navarA-bAyako he jaga khUpa moThe, vizAla Ahe; paraMtu he jaga svata:cyA kholIta Ahe itakeca mAnUna ghetale Ahe. ANi tithehI jara jaga mAnata asela tarIhI ThIka. paNa tithehI bAyako sobata laDhAI karato! are, he kAya tujhe pAkistAna nAhI? heca navarA-bAyako jevhA zejAr2yAMzI bhAMData asatIla tevhA doghehI ekajUTa hotAta. zejAr2yAlA mhaNatIla kI, 'tumhI ase AhAta ANi tumhI tase AhAta.' ApalyAlA vATate kI navarA-bAyakocyA joDIta kitI abhedatA Ahe, yAMnA tara namaskAra karAvA azI joDI Ahe. naMtara gharAta baghitale tara bAyakokaDUna cahAta sAkhara thoDI kamI paDalI asela tara navarA mhaNela kI, 'tulA kitI veLA sAMgAyace sAkhara jarA jAsta TAkata jA paNa tujhe Doke jAgyAvara asela tara nA?' are, paNa tujhe Doke tarI kuThe jAgyAvara Ahe ? kasalA re asA mANUsa tU? jicyAsobata AyuSya khapavAyace ticyAzIca bhAMDAyace? tumacA kuNAzI matabheda hoto kA? praznakartA : ho, hoto, bar2yAcadA hoto. dAdAzrI : bAyakobarobara matabheda hoto kA? praznakartA : ho bar2yAcadA hoto. dAdAzrI : bAyakobarobara dekhIla matabheda hoto? tithehI ekatA nasela maga kuThe asaNAra? ekatA mhaNaje kAya, kI kadhIhI matabheda hota nAhIta. yA ekA vyaktIcyA bAbatIta nizcaya kelA pAhije kI tumacyAta ANi mAjhyAta matabheda hotA kAmA naye. azI ekatA asAyalAca havI. azI ekatA kelI Ahe kA tumhI? Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 kleza rahita jIvana praznakartA : asA tara kadhI vicAraca kelA nAhI. prathamaca asA vicAra karata Ahe. dAdAzrI : ho, asA vicAraca kelA pAhije nA? bhagavaMta kitI vicAra karUna karUna mokSAlA gele! matabheda AvaDatAta kA? praznakartA : nAhI. dAdAzrI : jevhA matabheda hotAta tevhA bhAMDaNe hotAta, ciMtA hote. matabhedAmuLe ase hota asela tara manabhedAmuLe kAya hota asela. manabheda hotAta tevhA ghaTasphoTa ghetAta ANi tanabheda jhAle kI aMtyayAtrA nighate! bhAMDaNa karA, paNa bAgeta tumhAlA bhAMDaNa karAyace asela tara bAhera jAUna bhAMDaNa karA. bhAMDAyace asela tyA divazI bAgeta jA ANi tithe khUpa bhAMDUna gharI yA. paNa gharAta, 'ApalyA kholIta bhAMDAyace nAhI.' asA niyama banavA. ekhAdyA divazI ApalA bhAMDaNa karaNyAcA mUDa jhAlAca tara bAyakolA sAMgAve kI, calA Aja ApaNa bAgeta jAU, tithe khUpa khAU-piU ANi maga titheca khUpa bhAMDyA. loka Apale bhAMDaNa thAMbavaNyAsAThI yetIla ase bhAMDaNa karAve. paNa gharAta bhAMDU nakA. jithe bhAMDaNa-taMTe asatAta tithe bhagavaMta rAhata nAhI. tithUna nighUna jAtAta. bhagavaMtAnI kAya mhaTale Ahe? bhaktAMcyA ithe kleza nasAve. parokSa bhaktI karaNAr2yAMnA bhakta mhaTale ANi pratyakSa bhaktI karaNAr2yAMnA bhagavaMtAnI 'jJAnI ' mhaTale, tithe kleza hoUca kasA zakato? tithe tara samAdhI avasthA asate! ___ mhaNUna kadhI bhAMDAvese vATale tara patIdevAlA mhaNA kI, 'calA, ApaNa bAgeta jAU yA.' mule koNAlA tarI sopavUna dyAvIta. patIdevAlA AdhIca sAMgUna ThevA kI, mI tumhAlA bharalokAMmadhye dona thobADIta mArIna tevhA tumhI hasA. lokAMnA ApalI gaMmata pAhU dyA! loka tara abrU noMdaNAre, te samajatIla kI kadhI yAMcI abrU gelI navhatI tI Aja gelI. koNAcIhI abrU asate kA? he tara bicAre jhAkUna-jhAkUna abrU ThevatAta! Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 79 hA asA kasA moha ? abrU tara tyAsa mhaTalI jAIla kI nAgaDA phiralA tarIhI suMdara disela! he tara kapaDe ghAlatAta tarI suMdara disata nAhI. jAkeTa, koTa ghAlato, TAya bAMdhato tarI bailAsArakhA disato! svataHlA kAya samajatAta koNa jANe ?! dusar2yA koNAlA vicAratahI nAhI. bAyakolAhI vicArata nAhI kI, mI nekaTAya ghAtalyAvara kasA disato mhaNUna ! ArazAta pAhUna svata:ca Tharavato kI, 'mI khUpa chAna disato, khUpa chAna disato' ArazAta pAhUna kesAMcyA paTTayA pAData jAto! striyA paNa ArazAta baghUna kuMkU lAvatAta ANi nakhare karata asatAta! hI kasalI paddhata ? ! he kasale jIvana ? ! svataH bhagavaMta asUna hA kasalA mUrkhapaNA ! svataH bhagavaMta svarUpa Ahe. kAnAta hir2yAMcyA kuDyA ghAlatAta paNa te svataHlA disatAta kA ? he tara lokAMnI hire baghAveta mhaNUna ghAlatAta. saMsArAcyA jALyAta aDakalele Aheta tarIhI hire dAkhavita phiratAta !, are, jALyAta phasalelyA mANasAlA kasalI AlI Ahe hausa ? jhapATyAne nipaTArA karA nA! navarA sAMgata asela tara navar2yAlA cAMgale vATaNyAsAThI ghAlA. navar2yAne dona hajArAMce kAnAtale ANale asela paNa pastIsa hajArAce bila dAkhavale tara bAyako khuza! kAnAtale ghAtalele DUla svataH lA tara disata nAhIta. mI zeThANIlA vicArale kI kAnAta ghAtalelyA kuDyA rAtrI jhopalyAvara jhopeta suddhA disatAta kA ? he tara phakta mAnalele sukha Ahe, cukIcyA mAnyatA Aheta, mhaNUna aMtara zAMtI miLata nAhI. bhAratIya nArI koNAlA mhaNatAta ? gharAta dona hajArAMcI sADI asela tara tI nesate. he tara navarA-bAyako bAjArAta phirAyalA gele kI dukAnAtIla hajArAcI sADI bAyakocyA manAta Thasate. maga tyA sADIsAThI gharI AlyAvara toMDa phugavUna phirate ANi navar2yAzI bhAMData basate. tilA bhAratIya nArI kase mhaNU zakato ? ... azA paddhatInehI kleza TALalA hiMdU loka tara muLaceca klezI ( bhAMDakhora ) svabhAvAce mhaNUnaca Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana mhaNatAta hiMdU lokAMce saMpUrNa AyuSya bhAMDaNAtaca saMpUna jAte; paNa musalamAna ase pakke kI te bAhera bhAMDUna yetIla paNa gharAta bAyakozI bhAMData nAhIta. AtA kityeka muslima dekhIla hiMducyA sahavAsAta rAhUna bighaDale Aheta. paNa yA bAbatIta malA hiMdUMpekSA muslIma jAsta samajadAra vATale. are kityeka musalamAna tara bAyakolA jhopaLyAvara jhoke dekhIla detAta. AmacA kaoNnTraeNkTacA dhaMdA, mhaNUna Amace musalamAnAMcyA gharI jANyAcehI hota ase, AmhI tyAMcyA gharAtIla cahAhI pyAyaco! AmhI kuNAzIhI bhedabhAva karIta nAhI. eka divasa mI musalamAnAcyA gharI gelo hoto, tevhA miyA~sAheba bAyakolA jhoke deU lAgale ! mhaNUna mI tyAMnA vicArale kI, 'tumhI tice ase lADa keleta tara tI tumacyA DokyAvara nAhI kA basaNAra? tyAvara te mhaNAle tI kazI DokyAvara basela? ticyAjavaLa kAhI hatyAra nAhI. mI mhaTale kI, AmacyA hiMdu lokAMnA tara bhItI vATate kI ase kelyAne jara bAyako DokyAvara basalI tara kAya karAyace? mhaNUna Amace loka bAyakolA jhoke vagaire ghAlata nAhI. tevhA miyA~bhAI mhaNAle, 'mI jhoke kA ghAlato te mAhIta Ahe kA? mAjhyAkaDe donaca kholyA Aheta, mAjhA kAhI baMgalA nAhI, phakta yA donaca kholyA tyAta jara bAyakozI bhAMDalo tara mI kuThe jhopaNAra?' mAjhI sArI rAtra bighaDela. mhaNUna mI bAhera sagaLyAzI bhAMDUna yeto paNa bAyakozI bhAMData nAhI. bIbI miyAMnA vicArate, 'sakALI maTaNa ANAyace sAMgitale hote nA maga kA ANale nAhI? tevhA miyA~bhAI rokha uttara deto kI, 'udyA ANela.' maga dusar2yA divazI sAMgato Aja tara nakkIca ANela. tarIhI saMdhyAkALI rikAmyA hAtI yeto, tevhI maga bAyako khUpa ciDate, paNa miyA~sAheba tara phAra huzAra, to mhaNato 'yAra merI hAlata mai jAnatA hUM!' ase kAhItarI bolUna bAyakolA khuza karato. paNa bhAMData nAhI! ANi Apale loka kAya mhaNatIla? 'tU koNa mAjhyAvara daDapaNa karaNArI?' 'jA, mI nAhI ANaNAra.' are, ase bolU naye. ulaTa tujheca baLa kamI hote. tU ase bolato mhaNUna tUca daDapaNA khAlI Ahesa. are, tI tulA kazI daDapaNAkhAlI ANU zakate? tI bolate tevhA zAMta rAhAyace, paNa Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra nirbaLa loka khUpa ciDakhora asatAta. mhaNUna to ciDela tevhA tU zAMta rAhUna tyAcI 'rekaoNrDa' (bolaNe) aika. ___ jyA gharAta bhAMDaNe hota nAhIta te ghara uttama. are! jarI bhAMDaNa jhAle paNa te miTavatA Ale tarIhI uttama mhaTale jAIla! ekhAdyA divazI jevaNAcI cava bighaDalI tara miyA~bhAI ciDatIla ANi bAyakolA bolatIla kI, 'tU azI Ahesa, tU tazIca Ahesa;' paNa he aikUna bAyako jara ciDalI tara svataH mAtra cUpa basela, to samajato kI ApaNa ANakhI kAhI bolalo tara visphoTa hoIla. mhaNUna tohI gappa ANi tIhI gappa! ANi hiMdU loka tara azA paristhitIta visphoTa karUnaca rAhatIla! AmacyAkaDe pratyekAcI TopI vegaLI, vANyAcI vegaLI, dakSiNAtyAMcI vegaLI, gujarAtIMcI vegaLI, sonArAMcI vegaLI, brAmhaNAMcI vegaLI, pratyekAcIca TopI vegaLI. pratyekAcA ApApalA dharma. pratyekAcAca 'vhayU paoNiMTa' vegaLA, mhaNUna ApApasAta jamataca nAhI. paNa bhAMDaNa na keleleca bare. matabheda hoNyApUrvIca,sAvadhAnI ApalyA manAta kaluSita bhAva rAhileleca nasatIla maga tyAmuLe sAmorAcyAcyAhI manAta kaluSita bhAva rAhata nAhI. ApaNa ciDalo nAhI mhaNaje tehI zAMta basatAta, bhiMtIsArakhe hoUna jAve, mhaNaje aikU yeNAra nAhI, Aja pannAsa varSe jhAle paNa Amace kadhIhI matabheda jhAle nAhIta. hIrAbAM (dAdAzrIMcyA patnI) cyA hAtUna tUpa sAMData asela tarIhI mI phakta pAhAtaca rAhAyaco. AmhAlA tyAveLI jJAna hajara rAhate kI tyA tUpa sAMDaNAraca nAhIta. ___mI jarI mhaTale kI sAMDA tarIdekhIla sAMDaNAra nAhIta. muddAmahUna koNI tUpa sAMDela kA bare ? nAhI. tarI paNa tUpa sAMDate, te pahANyAsArakhe Ahe mhaNUna ApaNa pAhAve! AmhAlA tara matabheda hoNyApUrvIca jJAna oNna da-momeMTa (tyA kSaNI) hajara rAhate. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana 'merI hAlata mai hI jAnatA hU~' bolale kI maga bAyako khuza hoUna jAte. ANi Apale loka tara hAlata vagaire kAhI sAMgataca nAhIta. ' are, paNa tU sAMga nA, kI tujhI hAlata cAMgalI nAhI mhaNUna. mhaNaje khuza rAhAyace.' 82 sagaLyAMcyA upasthitIta, sUryanArAyaNAcyA sAkSIne, bhaTajIcyA sAkSIne lagna kele tevhA bhaTajI mhaNAle hote kI, 'zubha maMgala sAvadhAna' maga tulA sAvadhAna suddhA hotA Ale nAhI ? veLenusAra sAvadha jhAle pAhije. brAmhaNa mhaNato, 'zubha maMgala sAvadhAna' yAcA artha brAmhaNaca samajato, lagna karaNArA kuThe samajato ? ! sAvadhAnacA artha kAya ? kI 'bAyako saMtApalI tevhA tU zAMta rAhAyace, sAvadha vhAyace. AtA doghAMta bhAMDaNa jhAle tara tevhA zejArace bhAMDaNa baghAyalA yetIla kI nAhI ? maga tamAzA hoNAra kI nAhI hoNAra ? bhAMDalyAnaMtara punhA kadhIca sobata rAhAyace nasela tara bhAMDA. are, vATaNIca karUna TAkA! tevhA mhaNe, 'nAhI, dusarIkaDe kuThe jANAra ! ' jara punhA ekatraca rAhAyace Ahe maga kazAkaritA bhAMDatAta?! ApaNa sAvadha vhAyalA nako kA ? strI jAta azI Ahe kI, tI badalaNAra nAhI, mhaNUna ApalyAlAca badalAve lAgela. tI sahaja prakRtI Ahe, tI aikUna gheIla azI nAhI. bAyako ciDalI ANi mhaNAlI, 'kI mI tumace jevaNAce tATa ANaNAra nAhI, tumhIca ikaDe jevAyalA yA. AtA tumacI tabyeta cAMgalI jhAlI Ahe tumhI cAlate-phirate jhAlA AhAta. ase tara tumhI hiMDatAphiratA, lokAMzI gappA mAratA, biDyA pitA ANi TAIma jhAlA kI varUna Ayate hAtAta tATa mAgatA. mI nAhI yeNAra!' tevhA ApaNa haLUvAra mhaNAve, 'tumhI tATa vADhA, mI tikaDe yeto, ' 'mI yeNAra nAhI' ase mhaNyAyacyA agodaraca tumhI sAMgA, tATa vADhA mI tikaDe yetoya. mAjhIca cUka jhAlI. ase vAgAla tara rAtra zAMtateta jAIla, nAhItara rAtra bighaDela. navarA taNataNata tikaDe jhopela ANi bAyako ikaDe caraphaData rAhIla. doghAMnAhI jhopa lAgaNAra nAhI. sakALI punhA cahA-nAztA hoIla tevhA cahAcA kapa jorAta Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra ApaTUna Thevela ANi kurakura karela kI nAhI? bAyako suddhA lageca samajUna jAte kI kurakura karata Ahe mhaNUna. he klezamaya jIvana Ahe. / klezarahita ghara jaNU deULaca jithe kleza asato tithe bhagavaMta vAsa karIta nAhI, mhaNUna ApaNa bhagavaMtAlA sAMgAve, 'sAheba tumhI maMdirAtaca rAhA, mAjhyA gharI yeU nakA! AmhI puSkaLa maMdire bAMdhU, paNa gharI yeU nakA! jithe kleza nasato tithe bhagavaMtAcA vAsa nakkIca asato, yAcI mI tumhAlA gaeNraMTI deto. ANi klezAlA ApaNa buddhI ANi yogya samaja vAparuna mITavU zakato. matabheda TaLU zakatIla itakI jAgRtI prakRtI guNAnehI yeU zakate. itakI buddhI paNa yeU zakela ase Ahe. 'jANale' tyAsa mhaNatAta kI jyAmuLe kuNAzIhI matabheda hota nAhIta. matI pohocata nAhI mhaNUna matabheda hotAta. matI pUrNapaNe pohocalI tara matabheda hoNAra nAhI, matabheda mhaNaje saMgharSa, toca kamakuvatapaNA Ahe. kAhI bhAnagaDa jhAlI tara citta thoDA veLa sthira ThevA ANi zAMtapaNe vicAra karA mhaNaje tumhAlA AtUnaca sucela. kleza jhAlA mhaNaje deva nighUna jANAra kI nAhI? praznakartA : nighUna jAtIla. dAdAzrI : kAhI lokAMcyA gharAtUna deva kadhIca jAta nAhI paNa bhAMDaNe hoU lAgalI tara mhaNatAta, 'calA AtA nighUyA, ApalyAlA ithe jamaNAra nAhI.' klezamaya gharAta rAhAyalA malA AvaDaNAra nAhI mhaNUna maga derAsarAta ANi maMdirAta jAtAta. yA maMdirAta dekhIla kleza karatAta. mukuTa, dAgine gheUna jAtAta tevhA deva mhaNatAta kI AtA ithUnahI nighUyA. devAMnA suddhA yA sagaLyAMcA vITa AlA Ahe. iMgrajAMcyA veLI mhaNata asata nA kI, 'deva gayA DuMgare, pIra gayA makke.' Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 kleza rahita jIvana (devI-devatA gele DoMgarAvara ANi pIra geleta makkA.) gharAta ApaNa klezarahita jIvana jagale pAhije. evaDhe kauzalya tarI ApalyAlA jamale pAhije. dusare kAhI jamale nAhI tara tyAlA samajAvale pAhije kI, 'ApaNa bhAMDalo tara deva ApalyA gharAtUna nighUna jAtIla. mhaNUna tU Tharava kI ApalyAlA bhAMDaNa karAyace nAhI.' ANi ApaNahI ThAma TharavAyace kI yApuDhe bhAMDAyace nAhI. TharavalyAnaMtara bhAMDaNa jhAle tara samajAyace kI he ApalyA hAtAta navhate. mhaNUna to ApalyAzI bhAMDaNa karata asela tarI ApaNa cAdara pAMgharUna jhopUna jAve, maga tohI thoDyA veLAne jhopUna jAIla. ANi ApaNa jara pratyuttara deta rAhilo tara kAya hoIla? pApAcA paisA, kleza karavito muMbaIta ekA ucca saMskArI kuTuMbAtIla bAIMnA mI vicArale kI, tumacyA gharI kleza-bhAMDaNa vagaire kAhI hota nAhIta nA? tevhA tyA bAI mhaNAlyA, dararoja sakALI klezAcAca nAztA asato!' mI mhaNAlo 'maga tumacyA nAztyAce paise vAcale, nAhI kA?' tyA mhaNAlyA nAhI, 'tarI suddhA breDa ghyAyacA, breDavara loNI lAvata jAyace,' mhaNaje bhAMDaNa paNa cAlU ANi nAztA paNa cAlUca! are, asalI kasalI re mANasaM tumhI? praznakartA : kityeka lokAMcyA gharI lakSmIca tazA prakAracI asela mhaNUna bhAMDaNaM hota asatIla? dAdAzrI : ho yA lakSmImuLeca ase hote. lakSmI jara nirmaLa asela tara nehamI sagaLe cAMgale rAhate, mana cAMgale rAhate. hI aniSTa lakSmI gharAta ghusalI Ahe, tyAmuLe gharAta bhAMDaNe hotAta. AmhI lahAnapaNIca nizcita kele hote kI, zakya toparyaMta khoTI lakSmI gharAta ghusuca dyAyacI nAhI, ANi jarI saMyogAnusAra khoTI lakSmI gharAta ghusalIca tara tilA dhaMdyAta rAhU dyAvI, gharAta praveza karU dyAyace nAhI. te Aja sahAsaSTha varSe jhAlI paNa khoTyA lakSmIlA gharAta ziru dilele nAhI ANi tyAmuLe gharAta kadhI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra bhAMDaNa paNa jhAle nAhI. gharAta paNa ase Tharavale hote kI, evaDhyAca paizAne ghara cAlavAyace, dhaMdyAta jarI lAkho rupaye kamAvale, paNa he paTela (svataH dAdAzrI) sarvisa karAyalA gele tara kitI pagAra miLela? phAra tara sahAzesAtaze rupaye miLatIla. dhaMdA to tara puNyAcA kheLa Ahe. malA nokarIta miLAle asate tevaDheca paise ghara-kharcAsAThI vAparAyace, bAkI paise dhaMdyAtaca vAparAyace. inkamaTaeNksavAlyAce patra Ale tara tumhAlA sAMgatA Ale pAhije kI 'ba~keta paise Aheta te bharUna TAkA. kadhI koNatA a~Teka yeIla te sAMgatA yeta nAhI. sagaLe paise kharca karUna TAkale asatIla ANi inkamaTaeNksacA a~Teka AlA tara ApalyAlA hArTa aTeka yeIla! sagaLIkaDe a~Teka ghusale Aheta nA? yAlA jIvana kase mhaNAyace? tumhAlA kAya vATate? cUka Ahe ase vATate kI nAhI? tara tI cUkaca ApalyAlA durusta karAyacI Ahe. prayoga tara karUna pAhA bhAMDaNa karAyace nAhI ase TharavA nA! tIna divasAMsAThI tarI TharavUna pAhA! prayoga karaNyAsa kAya harakata Ahe. tIna divasAMcA upAsa karatAta nA tabyettIsAThI? taseca he paNa TharavUna tara pAhA. ApaNa gharAta sagaLyAMnI miLUna nizcita karA kI, 'dAdAzrI jI goSTa karIta hote, tI goSTa malA AvaDalI Ahe. mhaNUna AjapAsUna Apale bhAMDaNa-taMTe baMda.' maga baghA. dharma kelA (!) tarI paNa kleza? jithe kleza nAhI tithe yathArtha jaina, yathArtha vaiSNava, yathArtha ziva dharma Ahe. jithe dharmAcI yathArthatA Ahe tithe kleza hota nAhI. paNa gharogharI kleza Aheta, maga dharma kuThe geleta? saMsAra cAlavaNyAsAThI jyA dharmAcI AvazyakatA Ahe, kI kAya kelyAne kleza hoNAra nAhI, evaDheca jarI jamale tarIdekhIla dharma prApta kelA ase mhaTale jAIla. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana kleza rahita jIvana jagaNe hAca (kharA) dharma Ahe. hiMdustAnAta, ithe yA saMsArAtaca svataHce ghara svargAsArakhe jhAle taraca mokSAcI goSTa karAvI, nAhI tara mokSAbaddala bolUca naye, agadIca svarga nAhI paNa svargAcyA javaLapAsace tarI jhAle pAhije nA? klezarahita jhAle pAhije, mhaNUna zAstrakAra mhaNatAta kI 'jithe kiMcitamAtra kleza Ahe tithe dharma nAhI.' jelamadhye rAhAve lAgale tarI 'Diprezana' nAhI ANi rAjavADyAta rAhAve lAgale tarI 'elivezana' nAhI, ase asale pAhije. kleza rahita jIvana jhAle mhaNaje mokSAcyA javaLapAsa AlA, mhaNUna to yA janmAta sukhI hoNAraca. mokSa pratyekAlAca havA Ahe. kAraNa baMdhana kuNAlAhI AvaData nAhI. paraMtu kleza rahita jhAlo tara samajAve kI AttA ApalyA mokSAce sTezana javaLa Ale Ahe. tarI paNa ApaNa sulaTa karAve ekA vANI gRhasthAlA mI vicArale, 'tumacyA gharAta bhAMDaNe hotAta kA?' tevhA to mhaNAlA, 'khUpa hotAta.' mI vicArale, maga tyAvara tU kAya upAya karatosa?' tevhA to vANI mhaNAlA, 'sarva prathama tara mI gharAce daravAje baMda karato.' mI vicArale, 'sarva prathama daravAje baMda karaNyAmAgacA hetU kAya?' tyAvara to vANI mhaNAlA, 'bhAMDaNa baghUna loka gharAta ghusale tara ulaTa bhAMDaNa vADhatIla. gharAta bhAMDalyAnaMtara vAtAvaraNa ApoApa zAMta hote.' yAcI buddhI barobara Ahe, malA he paTale. evaDhI jarI samajadArIcI goSTa asela tara tI ApaNa svIkArAvI. ekhAdA bhoLA mANUsa tara daravAjA baMda asela tara ulaTa tyAlA ANakhI ughaDUna yeIla. ANi lokAMnA mhaNela, 'yA, pAhA AmacyA gharI he ase Ahe! are! he tara tU jAsta tamAzA kelAsa!' mArAmArI karatAta tyAta dusar2yA koNAcI jabAbadArI nAhI, ApalI svataHcIca jabAbadArI Ahe. yAlA tara svata:lAca vegaLe karAve lAgate! jara tumhI kharokhara huzAra vyaktI asAla tara loka kitIhI ulaTa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra TAkata rAhile (trAsa deta rAhile) tyAlA tumhI sulaTa karata rAhilAta tara prazna suTale. ulaTa karaNe hAca lokAMcA svabhAva Ahe. tU samakitI asazIla tara loka ulaTe karIta asatIla tarI tU sulaTa karata rAhA. ApaNa cukUnahI ulaTa karU naye. bAkI, jaga tara rAtrabhara naLAlA cAlU ThevUna maDakyAlA pAlathe karUna Thevela ase Ahe ! svataHceca sarvasva bighaDavata Ahe. tyAlA aseca vATate kI, mI lokAMce bighaDavata Ahe. lokAMce bighaDavU zakela asA koNI nAhIca muLI, asA koNI janmAlA AlelAca nAhI. hiMdustAnAta koNAcI prakRtI (svabhAva) oLakhatA yetaca nAhI, ithe tara deva suddhA goMdhaLUna jAtIla! 'phaoNrena madhye' tara eka divasa bAyakozI ekaniSTha rAhilA tara AyuSyabhara ekaniSTha rAhila. ANi ithe tara prakRtIce divasabhara nirIkSaNa kele tarI niSkarSa kADhatA yeNAra nAhI. ithe tara karmAcyA udayAmuLe nukasAna hota asate, nAhI tara he loka nukasAna karUna ghetIla ase Aheta kA ? are, mele tarI nukasAna hoU deNAra nAhI. AtmyAlA thoDA veLa bAjUlA basavatIla ANi maga maratIla. kAya ? 87 zabda badalUna matabheda TALalA dAdAzrI : jevatAnA matabheda hotAta kA ? praznakartA : matabheda tara hoNAraca nA ! dAdAzrI : kA? lagna karateveLI asA karAra kelA hotA kI praznakartA : nAhI. dAdAzrI : tyAveLI tara asA karAra kelA hotA kI, samaya varte sAvadhAna (zubha maMgala sAvadhAna) gharAta bAyakosobata 'tumace ANi Amace' azI vANI nighatA kAmA naye. vANI vibhakta asAyalA nako, vANI avibhakta asAyalA havI. ApaNa saMyukta kuTuMbAtale nA ? Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana Amace hirAbA barobara kadhIhI matabheda jhAlA nAhI, kadhIca bolaNyAta 'mAjhe-tujhe' jhAle nAhI. paNa ekadA AmacyAta matabheda jhAlA hotA. tyAMcyA bhAvAcyA moThyA mulIce lagna hote mhaNUna tyAMnI malA vicArale kI, 'lagnAta tyAMnA kAya bheTavastU deUyA?' tevhA mI tyAMnA sAMgitale kI, tumhAlA je yogya vATela te, paNa gharAta jI cAMdIcI bhAMDI Aheta te dyA nA! navIna banavU nakA.' he aikUna tyA mhaNAlyA kI, 'tumacyA AjoLI mAmAcyA mulIMce lagna hotAta tevhA tara cAMdIce moThamoThe tATa banavUna detA!' tyAMnI jevhA 'mAjhe ANi tumace' ase zabda mhaTale tyAcaveLI mI samajUna gelo kI, Aja ApalI abrU gelI! AmhI doghe eka, maga mAjhe ANi tumace kazAlA? he mAjhyA lakSAta yetAca mI lageca palaTalo. malA je sAMgAyace hote tyAta mI pUrNataH palaTUna gelo. mI tyAMnA mhaNAlo, 'mAjhA sAMgaNyAcA artha asA navhatA. tumhI hI cAMdIcI bhAMDI dyA ANi varUna pAcaze eka rupaye dyA, tyAMnA upayogI paDatIla.' tyA mhaNAlyA, 'haM...evaDhe paise detAta kA? tumhI agadI bhoLece AhAta, jyAlA tyAlA detaca rAhatA.' mI mhaNAlo, 'kharokhara, malA kAhI samajataca nAhI.' baghA, mAjhyA gharAtahI kasA matabheda paData hotA, paNa mI zabdAMnA palaTavUna kase matabheda hotAnA thAMbavale! zevaTI matabheda hoU dilA nAhI. mAgIla tIsa-pastIsa varSAMpAsUna AmacyAta kiMcitahI matabheda jhAlA nAhI. 'bA' suddhA devIsArakhyA Aheta! kuThalyAhI paristhitIta AmhI matabheda hoUca dile nAhIta. matabheda hoNyAAdhIca AmhI samajUna jAto kI, ase phirUna jAyalA have ANi tumhAlA tara phakta DAvyA ANi ujavyA yA dona bAjUneca phiravAyace mAhita Ahe kI, ekatara yA bAjUne ATe ghaTTa basatIla kiMvA tyA bAjUne ghaTTa basatIla. AmhAlA tara sattara lAkha prakArace ATe phiravatA yetAta. zevaTI gADI ruLAvara ANato. matabheda kadhIca hoU deta nAhI. ApalyA satsaMgAta javaLapAsa vIsa hajAra mANasaM ANi cAra eka hajAra mahAtmA Aheta paNa Amace koNAzI ekasuddhA matabheda nAhI. mI koNAzIhI parakepaNA mAnalA nAhI! Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra jithe matabheda Ahe tithe aMzajJAna Ahe ANi jithe matabhedaca nAhI tithe vijJAna Ahe. jithe vijJAna Ahe tithe sarvAMza jJAna Ahe. seMTaramadhye (keMdrasthAnI) basalo tara matabhedaca urata nAhI. tevhAca mokSa (saMbhava) hoto. paNa DigrIvara basalo ANi 'Amace-tumace' hota asela tara mokSa hoU zakata nAhI. niSpakSapAtI asela tyAcA mokSa hoto. samakitIcI oLakha kAya? tara mhaNe, gharAtIla sagaLejaNa ulaTa karIta asatIla tarIhI tyAlA sulaTa karUna TAkato. pratyeka bAbatIta sulaTa karaNe hI samakitIcI nizANI Ahe. evaDheca oLakhAyace Ahe kI hI 'mazinarI' kazI Ahe, tyAcA phyUja uDAlA tara tyAsa kasA basavAvA. samoracyA vyaktIcyA prakRtIsvabhAvAlA eDajasTa hotA Ale pAhije. AmhAlA tara samoracyAcA phyUja uDAlA asela tarI eDajasTa hotA yete. paNa samoracyAce eDajasTamenTa tuTale tara kAya hoIla? phyUja gelA maga to bhiMtIvara ApaTato. paNa vAyara tuTata nAhI. maga jara koNI phyUja basavUna dilA tara punhA pUrvavata hoto, nAhItara toparyaMta goMdhaLato. ___ saMsAra Ahe mhaNUna ghAva tara paDaNAraca nA? ANi bAIsAheba paNa mhaNatIla kI Ata ghAva bharuna nighaNAra nAhI. paNa maga saMsArAta paDalyAnaMtara punhA ghAva bharuna nighato. mUrchitapaNA Ahe nA! mohAmuLe mUrchitapaNA Ahe. mohAmuLe ghAva bharUna nighatAta. jara ghAva bharuna nighAle nasate tara vairAgyaca Ale asate nA?! moha kazAsa mhaNatAta? tara khUpa anubhava jhAle asatIla tarI punhA sagaLe visarato. ghaTasphoTa gheteveLI nizcita karato kI AtA punhA koNatyAhI strIzI lagna karaNAra nAhI, tarI dekhIla punhA dhADasa karato! ....hI tara kazI phasavaNUka? lagna kele nAhI tara jagAcA samatola kasA rAhIla? kara nA lagna. khuzAla lagna karA. 'dAdAMnA' tyAcI harakata nAhI paNa harakata ajJAnatecI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana Ahe. AmhI kAya sAMgU icchito kI, sarvakAhI karA, paNa vAstavikatA kAya Ahe te AdhI nITa samajUna ghyA. ! bharata rAjA terAze rANyAMsobata AyuSyabhara rAhile ANi tyAca janmAta mokSAlA gele! terAze rANyAsobata!!! mhaNUna hakIgata samajUna gheNyAcI garaja Ahe. samajUna saMsAra karA, saMnyAzI hoNyAcI garaja nAhI. jara he samajale nAhI tara saMnyAzI hoUna ekA kopar2yAta paDUna rAhA. saMnyAzI tara, saMsArAta jyAce strIsobata jamata nAhI toca saMnyAzI banato. ANi strIpAsUna dUra rAhU zakato kI nAhI, azI zaktI prApta karaNyAcI tI eka kasarata Ahe. saMsAra tara TesTa ekjhAminezana Ahe. tithe TesTeDa vhAyace Ahe. lokhaMDa suddhA TesTeDa jhAlyAzivAya cAlata nAhI, maga mokSAta anaTesTeDa cAlU zakela kA? ___ mhaNUna mUrchita hoNyAsArakhe he jaga nAhI. murchamuLe he jaga ase disate ANi mAra khAta-khAta mANUsa marato. bharata rAjAlA terAze rANyA hotyA, tyAcI avasthA kAya hota asela? ithe gharAta ekaca rANI asate tarIhI tI tumacI sArakhI phajitI karata asate, maga terAze rANyAMbarobara kase kAya nibhAvaNAra? are, ekA rANIce mana jiMkAyace asela tarI khUpa kaThINa jAte! jiMkUca zakata nAhI. kAraNa kI matabheda jhAle kI punhA basalele viskaTate! bharata rAjAlA tara terAze rANyAMbarobara nibhAvayAce hote. rANIvAsAtUna nusatA pheraphaTakA mAralA tarI pannAsa rANyAMcI toMDe phugalelI asaNAra! are, kityeka tara rAjAlA mAruna TAkaNyAcyA tayArIta asata. manAta vicAra karata asata kI nivaDaka rANyAca tyAMcyA AvaDatyA ANi AmhI mAtra parakyA! mhaNUna kAhItarI mArga kADhAyalA havA. rAjAlA mAraNyAsAThI kAhItarI karAyalA have, ANi tehI tyA rANyAMcA prabhAva kamI karaNyAsAThI! tyAMcA dveSa rAjAvara navhatA paNa tyA rANyAMvara hotA. paNa ase karatAnA rAjA tara marelaca ANi tU suddhA vidhavA hozIla tyAce Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra kAya? tevhA mhaNe kI, 'mI vidhavA jhAlI tarI cAlela, paNa tilA vidhavA karela tevhAca mI kharI!' AmhAlA he sagaLe AjahI tAdRzya disate, yA bharata rAjAcyA rANIce AmhAlA tAdRzya disate. tyA divazI kase toMDa phugalele asela. AtUna rAjA kitI saMkaTAta aDakalelA asela, rAjAcyA manAta kazI ciMtA udbhavata asela, te sagaLekAhI tAdRzya disate! ekA rANIce lagna jara terAze rAjAMbarobara jhAle asela tara tyA rAjAMcI toMDe kadhI phugaNAra nAhIta! kAraNa puruSAMnA toMDa phugavatA yetaca nAhI nA. Aropa, kitI duHkhadAyI sagaLe kAhI tayAra Ahe, paNa upabhogatA yeta nAhI. upabhogaNyAcI rIta mAhIta nAhI. muMbaItIla zeTha loka moThyA TebalAvara jevAyalA basatAta paNa jevaNa jhAlyAvara 'tU ase kelesa, tU tase kelesa, vinAkAraNa tU mAjhA jIva jALatesa.' vinAkAraNa koNI jIva jALato kA? niyamAnusAraca jALato, vinAkAraNa koNI jALataca nAhI. yA lAkaDAlA loka jALatAta paNa lAkaDAcyA kapATAlA koNI jALato kA? je jALAyace asela teca jALatAta. tarI ase Aropa cAlU asatAta. koNatyAhI goSTIce bhAnaca nAhI. manuSyapaNa bebhAna jhAlele Ahe. nAhItara gharAta ase Aropa karAyace asatAta kA? pUrvIcyA kALI loka kadhIhI ekamekAMvara ase Aropa karata nasata. Aropa karaNyAsArakhI veLa AlI tarI karata nasata tyAMcyA manAta jANIva asAyacI kI, Aropa kele tara samoracyAlA kitI duHkha hoIla ANi kaliyugAta tara kevhA mAjhyA kacATyAta yeIla yAcIca vATa pAhata asatAta. gharAta matabheda kA asAveta? AdaLa-ApaTa yAlA tumhIca jabAbadAra praznakartA : matabheda vhAyace kAraNa kAya? dAdAzrI : bhayaMkara ajJAna! tyAlA saMsArAta jIvana jagaNe jamata Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana nAhI, mulIce bApa hoNe jamata nAhI. bAyakocA navarA hoNe jamata nAhI. jIvana jagaNyAcI kalAca mAhIta nAhI. sukha hAtAzI asatAnA dekhIla sukhAcA upabhoga gheU zakata nAhI. praznakartA : paNa gharAta bhAMDI tara vAjatIlaca nA? dAdAzrI : roja-roja bhAMDI vAjalI (bhAMDaNaM jhAlI) tara kase cAlela? paNa he tara tyAlA samaja nasalyAmuLe hota asate. jo jAgRta asela tyAlA tara eka jarI matabheda jhAlA tarI rAtrabhara jhopa lAgata nAhI! yA bhAMDyAMnA (mANasAMnA) tara spaMdana Aheta. mhaNUna rAtrI jhopatA-jhopatA dekhIla hI spaMdane cAlUca asatAta kI, 'hA tara asAca Ahe, vAkaDAca Ahe, ulaTyA DokyAcA Ahe, nAlAyaka Ahe, yAlA hAkalUna lAvaNyAsArakhe Ahe !' ANi tyA bhAMDyAMnA azI kAhI spaMdane hotAta kA? Apale loka samajalyAzivAyaca ho lA ho karatAta, ANi mhaNatAta kI dona bhAMDI ekatra AlI kI vAjatIlaca! are, mUrkhA vAjAyalA ApaNa kAya bhAMDI Ahota? yA dAdAMnA kadhI koNI vAjatAnA (bhAMDatAnA) pAhilele nAhI! svapnAta dekhIla ase Ale nasela!! vAjaNyAce kAraNaca kAya? he sarva pUrNapaNe ApalyA svata:cyA jokhImadArIvara Ahe, cahA lavakara miLAlA nasela tara ApaNa TebalAvara rAgAne tInadA jorAne hAta ApaTato, tI jabAbadArI koNAcI? yApekSA ApaNa bAvaLaTAsArakhe basUna rAhAyace. cahA miLAlA tara ThIka, nAhI tara aseca oNphisalA jAU! tyAta kAya cukIce? cahAcIhI kAhI veLa tara aselaca nA? he jaga niyamAcyA bAhera tara naselaca nA? mhaNUna AmhI sAMgitale kI vyavasthita'! veLa jhAlI kI cahA ApoApa miLela, tumhAlA Tebala ThokaNyAcI garaja paDaNAra nAhI. tumhI spaMdane pAThavalI nAhI tarI svataHhUna miLela, ANi spaMdana ubhe keleta tarIhI miLela. paNa spaMdana kelyAmuLe tumacyA bAyakocyA hizobavahIta he noMdale jAIla kI, tyAdivazI tumhI ase Tebala Thokale hote! Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra prakRtI oLakhUna, sAvadha rAhAve puruSa prasaMga visarUna jAtAta paNa striyA mAtra AyuSyabhara tyA prasaMgAcI manAta noMda karUna ThevatAta. puruSa bhoLe asatAta, moThyA manAce asatAta, saraLa asatAta, te bicAre sagaLe visarUna jAtAta. striyA tara bolUna suddhA dAkhavatAta kI, 'tyA divazI tumhI malA ase bolale hote, te mAjhyA kALajAta korale gele Ahe.' are, vIsa varSa hoUna gelI, ajUnahI tI noMda tAjIca!! mulagA vIsa varSAcA hoUna gelA, lagna karaNyAevaDhA jhAlA tarIhI tI goSTa japUna ThevalIsa?! sagaLyA vastU saDatAta paNa yAMcI vastU mAtra saDalI nAhI! strIlA jara ApaNa kAhI (duHkha) dile asela tara tI assala jAgI japUna Thevate, kALajyAcyA Ata, mhaNUna kAhI deUca nakA. cukUnadekhIla (duHkha) deNyAsArakhe nAhIca, sAvadha rAhaNyAsArakhe Ahe. mhaNUna zAstrAta suddhA lihilele Ahe kI, 'ramA ramADavI sahelI che, viphare mahAmuzkela' (strIlA kheLavaNe sope Ahe paNa ekadAcI kA tI saMtApalI maga tilA sAMbhALaNe mahA kaThINa Ahe!) tI saMtApalI tara kAya kalpanA karela te sAMgU zakata nAhI. mhaNUna strIcA vAraMvAra apamAna karU nakA. bhAjI gAra kA? AmaTIcI phoDaNI barobara nAhI, azI kaTakaTa kazAlA karatosa? varSAtUna ekhAdyA divazI ekhAdA zabda asela tara ThIka Ahe. he tara dararojaca! 'bhAbho bhAramA to bahu lAjamA.' sAsarA mAna-maryAdeta tara sUna paNa sAsar2yAcA Adara rAkhate. ApaNa ApalyA mAna-maryAdeta rAhAyalA have. AmaTI cAMgalI jhAlI nasela, bhAjI gAra jhAlI asela, tara te niyamAcyA AdhAre Ahe. ANi phAraca jhAle tara kadhItarI haLuvArapaNe sAMgAve kI, 'hI bhAjI roja garama asate, tevhA khUpa chAna lAgate.' azA paddhatIne sAMgitale tara tilA ApalyA sAMgaNyAmAgacA hetUsamajela. vyavahAra yeta nasela tara doSa koNAcA? aTharAze rupayAMcI ghoDI ghetalI, maga bhAU ghoDIvara basato. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana ghoDIvara basatA yeta nAhI, ANi varuna ghoDIcI khoDI kADhato mhaNUna ghoDI udhaLate, kAraNa tilA tazI savayaca nasate nA! ANi tevhA to bAvaLaTa khAlI paDato! paNa maga to bhAU lokAMnA kAya sAMgato kI, 'ghoDIne malA khAlI pADale.' maga tI ghoDI svataHcA nyAya koNAlA sAMgAyalA jAIla? ghoDI vara basaNe tulA jamata nAhI tyAta tujhA doSa kI ghoDIcA? ANi to basatAca ghoDI suddhA samajUna jAte kI, hA tara jaMgalI prANI basalA, yAlA basatA yeta nAhI! tyAcapramANe yA hiMdustAnI striyA mhaNaje AryanArI, tyAMcyAzI juLavUna ghetA Ale nAhI maga tyA pADaNAraca nA? ekadA kA navarA bAyakocyA virodhAta gelA tara tyAcA prabhAvaca rAhata nAhI. ApalA saMsAra cAMgalyA prakAre cAlata asela, mule cAMgalyA paddhatIne zikata asatIla, kAhIca bhAnagaDa nasela tarIhI tumhAlA bAyakocyA cukA disalyA ANi vinAkAraNa bAyakolA rAgAvale mhaNaje bAyakolA tumacyA akalecA aMdAja yeUna jAto kI yAcyAta kAhI barakata nAhI. 94 jara tumacA prabhAva nasela, paNa tumhI ghoDIlA premAne kuravALale tarIhI tice prema tumhAlA miLela. prathama prabhAva paDalA pAhije. bAyakocyA kAhI cukA tumhI sahana kelyA tara ticyAvara prabhAva paDato. ANi cUka nasatAnA dekhIla cukA kADhata rAhilAta tara kAya hoIla? kAhI puruSa striyAMcyA bAbatIta takrAra karIta rAhatAta, tyA sarva cukIcyA takrArI asatAta. kAhI sAheba ase asatAta kI oNphisAtIla karmacAr2yAMcyA kAmAta DhavaLADhavaLa karatAta. tevhA sagaLyA karmacAr2yAMnA kaLUna cukate kI sAhebAta kAhI dama nAhI. paNa kAya karatIla ! puNyAcyA jorAvara to bA~sa jhAlelA Ahe. gharAta bAyakozI paMdharA-paMdharA divasa bhAMDaNa cAlU asate ! sAhebAMnA vicArale, 'kA ase ?' tara mhaNela kI, 'tilA akkalaca nAhI.' ANi hA tara khUpa akkalavAlA ! vikAyalA jhAla tara cAra ANe suddhA koNI deNAra nAhI ! sAhebAcyA bAyakolA vicArale tara tI mhaNela kI, 'jAU dyA nA tyAMcyA baddala bolaNyAta kAhI artha nAhI. tyAMcyAta kAhI damaca nAhI !' Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra striyAMcA apamAna jhAlA tara tyA AyuSyabhara visarata nAhI theTa 'tiraDI' nigheparyaMta tyA AThavaNI tAjyAca asatAta! tyA AThavaNI jara visaratA AlyA asatyA tara he jaga kevhAca saMpuSTAta Ale asate! paNa asA visara paData nAhI, mhaNUna sAvadha rAhA. pratyeka kAma sAvadhAnIpUrvaka karaNyAsArakhe Ahe! 'strIcAritrya' mhaTale jAte nA? te samajela ase nAhI. tarI paNa striyA devI suddhA Aheta! ase Ahe kI, tumhI tyAMnA devIcyA rUpAne pAhile tara tumhI devatA vhAla. bAkI tumhI tara koMbaDyAsArakhe rAhatA, hattI ANi koMbaDyAsArakhe! baghA, hattIbhAU Aleta ANi koMbaDebhAU Aleta! lokAMnA rAma vhAyacI icchA nAhI ANi gharAta sItAjIMnA zodhatAta! are veDyA, rAma tara tulA nokarItahI ThevaNAra nAhI. yAta puruSAMcAhI doSa nAhI. tumhAlA striyAMsobata 'DIliMga' (vyavahAra) karatA yeta nAhI. tumhA vyApAr2yAMnA gihAIkAMsobata DIliMga karatA Ale nAhI tara gihAIka tumacyAkaDe yeNAra nAhIta. mhaNUna Apale loka mhaNatAta kI selsamana cAMgalA ThevA. cAMgalA, dekhaNA, huzAra 'selsamana' asela tara loka thoDe jAsta paise dyAyalAhI tayAra hotAta. azAprakAre ApalyAlA strIsobata DIliMga karatA Ale pAhije. strIlA ekA DoLyAne devI pramANe pAhA ANi dusar2yA DoLyAne tice strIcAritrya pAhA. ekA DoLyAta prema ANi dusar2yA DoLyAta saktI ThevalI taraca samatulana rAhIla. phakta devI mhaNUna pAhAla ANi AratI karata basAla tara tI cukIcyA mArgAvara cAlela, mhaNUna samatulana ThevA. vyavahArAlA yAprakAre samajUna ghyA puruSAMnI striyAMcyA bAbatIta hAta ghAlU naye ANi striyAMnI puruSAMcyA bAbatIta hAta ghAlU naye. pratyekAne ApApalyA DipArTameMTamadhye rAhAve. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana praznakartA : strIce DipArTameMTa koNate? puruSAMnI striyAMcyA koNakoNatyA DipArTameMTamadhye hAta ghAlU naye? dAdAzrI : ase Ahe, svayaMpAka kAya karAvA, ghara kase cAlavAve, te sarva strIce DipArTameMTa Ahe. tI gahU kuThUna ANate, kuThUna ANata nAhI te tumhAlA jANUna ghyAyacI kAya garaja? tI svata:hUna sAMgata asela kI gahU ANaNyAta malA aDacaNa yeta Ahe tara vegaLI goSTa paNa tI kAhI vicArata nasela, rezanace kAhI sAMgata nasela, maga ApalyAlA tyA DipArTameMTamadhye DhavaLADhavaLa karaNyAcI garajaca kAya? Aja khIra banava, Aja jilabI banava, he suddhA ApalyAlA sAMgaNyAcI kAya garaja? veLa yeIla tevhA tI banavela. tice te svataMtra DipArTameMTa! ekhAdyA veLesa khUpaca icchA jhAlI tara mhaNAve kI 'Aja lADU banava' ase sAMgaNyAsa mI manAI karata nAhI, paNa dusare veDevAkaDe bolaNe, vinAkAraNa AraDaoraDA karaNe, kaDhI khAraTa jhAlI, khAraTa jhAlI, hA sarva mUrkhapaNA Ahe. hI relvelAIna cAlate, tyAta kitI sAre kArya pAra pADale jAtAta! kitI ThikANAMhUna noMdI yetAta, saMdeza yetAta, he sagaLe 'DipArTameMTa' vegaLe Aheta. AtA tyAta suddhA trUTI tara rAhatAtaca nA? taseca bAyakocyAhI DipArTameMTamadhye kadhItarI trUTI rAhate. ApaNa jara tyAMcyA cukA kADhAyalA gelo tara tyA paNa ApalyA cukA kADhatIla. tumhI ase karata nAhI, tase karata nAhI. ase patra Ale ANi tyAveLI tumhI ase kele. mhaNaje tI sUDa ghete. mI tumacyA cukA kADhalyA tara tumhI paNa mAjhyA cukA kADhaNyAsAThI tayAraca asatA! tevhA zahANA mANUsa gharacyA goSTIta DhavaLADhavaLa karIta nAhI. tyAlA puruSa mhaNAyace. nAhItara to bAyakAMsArakhA asato. kityeka mANase tara svayaMpAka gharAta jAUna tikhaTAcA DabA ughaDUna pAhatIla ANi mhaNatIla kI dona mahinyAMpUrvIca tikhaTa ANale hote ANi evaDhyAta saMpale paNa? are, tikhaTa baghata basalAsa tara tU yAtUna kevhA pAra paDazIla? jyAce he DipArTameMTa (kAma) Ahe tilA kALajI nasela kA? kAraNa vastU tara vAparalIhI jAte ANi ANalIhI jAte. paNa Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra hA vinAkAraNa DhavaLADhavaLa karato! maga bAyakohI samajUna jAte kI yAce Doke khikasale Ahe. navarA kasA Ahe he tI lageca jokhate. ghoDIlA jase samajate kI ghoDesvAra kasA Ahe, taseca bAyakohI navar2yAcA svabhAva oLakhate. tyApekSA 'bhAbho bhAramA to bahu lAjamA' (navarA mAna maryAdeta rAhilA tara bAyakohI maryAdeta rAhIla) niyama ANi mAryAdeneca vyavahAra zobhela. maryAdA olAMDU nakA ANi nirmaLa rAhA. praznakartA : striyAMzI puruSAMcyA koNatyA goSTIta hastakSepa karu naye? dAdAzrI : puruSAMcyA koNatyAca goSTIta hastakSepa karU naye. dukAnAta kitI mAla ANalA? kitI vikalA gelA? Aja yAyalA uzIrA kA jhAle? maga navar2yAlA sAMgAve lAgate kI, 'Aja naUcI gADI cukalo.' tevhA bAyako mhaNela, 'azI kazI cukalI? kuThe phirata hotAta?' maga navarA ciDato. tyAcyA manAta yete kI devAne jarI ase vicArale asate tarI mI dona dilyA asatA. paNa AttA ithe to kAya karela? navarAbAyako aseca kAraNa nasatAnA eka-dusar2yAcyA kAmAta dakhala detAta. mhaNaje uttama bAsamatI tAMduLAcA bhAta banavAyacA ANi tyAta khaDe TAkUna khAyacA! tyAta kAya svAda yeIla? navarA-bAyakone ekamekAMnA madata kelI pAhije. navarA jara kALajIta asela tara tI kALajI kazI dUra hoIla azA tahene bAyakone bolAyalA have. taseca navar2yAne paNa bAyakocI aDacaNa hoNAra nAhI yAkaDe lakSa dile pAhije. navar2yAne bAyakolA samajUna ghyAyalA have kI gharAta tilA mule kitI hairANa karata asatIla! gharAta kAhI tuTale-phuTale tara navar2yAne gharAta AraDAoraDA karatA kAmA naye. tarIhI kityeka navar2yAMcI oraDa asate kI gelyA varSI mI itakyA chAna Dajhanabhara kapa-bazA ANalyA hotyA tyA sagaLyA ta kase kA phoDUna TAkalyAsa? sagaLI nAsADI kelI. maga tyA bAyakolA vATate kI, mI kAya muddAma phoDalyA? malA kAya tyA khAyacyA hotyA? phuTalyA tara phuTalyA, tyAta mI kAya karU? ase mhaNela. AtA tithehI bhAMDaNa. jithe Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana kAhI gheNehI nAhI ANi deNehI nAhI. jithe bhAMDAyace kAhI kAraNaca nAhI tithehI bhAMDAyace?! AmacyAta ANi hirAbAMmadhye kadhIca matabheda jhAle nAhIta. AmhI tyAMcyA koNatyAhI goSTIta kadhIca hastakSepa karIta nAhI. tyAMcyA hAtUna paise paDale, AmhI te pAhile tarI AmhI tyAMnA ase mhaNaNAra nAhI kI, 'tumace paise paDale.' tumhI te pAhile kI nAhI? gharAcyA koNatyAhI goSTIta AmhI hastakSepa karIta navhato. tyA paNa AmacyA goSTIta hastakSepa karAyacyA nAhI. AmhI kitI vAjatA uThato, kitI vAjatA aMghoLa karato, kevhA yeto, kevhA jAto, azA AmacyA kuThalyAhI bAbatIta tyA AmhAlA kadhIca vicArAta nAhI. ANi jara ekhAdyA divazI tyAMnI AmhAlA sAMgitale kI, 'Aja lavakara aMghoLa karA.' tara AmhI lageca dhotara mAgavUna aMghoLIlA jAyaco. are, AmhI svataHca TaoNvela gheUna aMghoLIlA jAyaco kAraNa AmhAlA kaLata ase kI, 'lAla jheMDA' dAkhavita Ahe tevhA kAhI tarI kAraNa asela, mhaNUnaca tyA lavakara aMghoLa karaNyAsAThI sAMgata Ahe, ase AmhI samajUna ghyAyaco. mhaNUna tumhIhI vyavahArAbaddala thoDese samajUna ghyA nA kI, kuNAlAhI kuNAta dakhala karaNyAsArakhe nAhI. phaujadArAne pakaDale tara tumhI to sAMgela tase karAla nA? basavela tithe basAla nA! tumhAlA samajale kI ApaNa ithe Apale cAlaNAra nAhI, ithe Ahota toparyaMta jhajhaMTa Ahe, taseca hA saMsAra suddhA phaujadArIsArakhAca Ahe. mhaNUna ithehI saraLa vAgale pAhije. gharI jevaNa miLate kI miLata nAhI? praznakartA : miLate. dAdAzrI : have te jevaNa miLate, khATa aMtharUna dete maga ANakhI kAya? ANi jara khATa aMtharUna dilI nAhI tara ApaNa aMtharUna ghyAvI ApaNahUna toDagA kADhAvA. zAMtIpUrvaka sagaLe samajAvUna sAMgAve lAgate. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra tumacyA saMsArAcyA hitAhitacI goSTa kAya gIteta lihilelI asela? tI tara tumhAlAca samajUna ghyAvI lAgela nA? hasabaMDa' mhaNaje 'vAIphacIhI' 'vAIpha!' (patI mhaNaje patnIcI paNa patnI)loka tara navarepaNA gAjavAyalA jAtA! are, patnI kadhI patI hoNAra Ahe kAya?! patI mhaNaje patnIcIhI patnI. ApalyA gharAta jorAta AvAja nighatA kAmA naye. hA kAya 'lAUDa spIkara' Ahe kA? hA tara ithe itakyA jorAta oraDato kI gallIcyA TokAparyaMta aikU jAte! gharAta 'gesTa' (pAhuNyA) pramANe rAhA. AmhI paNa gharAta gesTa pramANeca rAhato. tumhI nisargAce pAhuNe AhAta ithe jara tumhAlA sukha vATale nAhI maga sAsarI tarI kase sukha vATela? 'mAra' dilAta tara badalA gheIla praznakartA : dAdA, jevhA mAjhA rAga anAvara hoto tevhA kityeka veLA mAjhA hAta bAyakovara uThato. dAdAzrI : bAyakolA kadhIhI mArU naye. joparyaMta tumace zarIra majabUta asela toparyaMta tI aikUna gheIla paNa naMtara tI tumhAlA jumAnaNAra nAhI. strI ANi mana yA doghAMnA mAraNe he saMsArAta bhaTakaNyAce dona sAdhana Aheta, yA doghAMnA mArUca naye. tyAMcyAkaDUna samajAvUna kAma karavUna ghyAve lAgate. mAjhA eka mitra hotA, jevhA jevhA mI bheTata ase tevhA to malA bAyakolA mAratAnA disata ase, tice thoDe jara cukale kI to mArAyacA. naMtara mI tyAlA ekAMtAta samajAvUna sAMgitale kI he je tU tilA mAratosa paNa tI nakkI tyAcI noMda Thevela. tU noMda ThevaNAra nAhIsa paNa tI mAtra manAta noMdUna Thevela. are, hI tujhI lahAna-lahAna mule, jevhA tU tilA mArato tevhA tI tujhyAkaDe ekaTaka baghata asatAta. tehI lakSAta ThevatIla ANi moThI jhAlyAvara tI mule ANi tyAMcI AI, doghe miLUna tujhA sUDa ghetIla. kadhI? jevhA tumacI gAtre DhilI paDatIla tevhA. mhaNUna bAyakolA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana kadhIca mAru naye. mAralyAne tara ulaTa tumhAlAca khUpa nukasAna hota asate, khUpa aMtarAya nirmANa hotAta. 100 Azrita koNAlA mhaNatAta ? khuMTIlA bAMdhalelI gAya asela tilA mArale tara tI kuThe jAIla ? gharAtIla mANase tara khuMTIlA bAMdhalyAsArakhe Aheta tyAMnA mArale tara ApaNaca nAlAyaka mhaTale jAU. tyAMnA soDa ANi maga mAra, tevhA te tulAca mAratIla kiMvA paLUna jAtIla. bAMdhalelyAMnA mAraNe he zuravIrAMce kAma kase mhaNU zakato ? he tara bhitryAMce kAma mhaTale jAIla. gharAtIla mANasAMnA tara kiMcitahI duHkha detA kAmA naye. jyAcyAta samajadArI nasela teca gharacyAMnA duHkha detAta. takrAra nAhI, toDagA kADhA praznakartA : dAdA, mAjhI takrAra koNa aikela ? dAdAzrI : tU takrAra karazIla tara tUca gunhegAra TharazIla. mI tara jo takrAra karAyalA yeto tyAlAca gunhegAra mAnato. tulA takrAra karaNyAcI veLaca kA AlI? takrAra karaNAre bahuteka gunhegAraca asatAta. svataH gunhegAra asela tara takrAra karAyalA yeIla. tU takrAra karazIla tara tU takrAradAra banazIla ANi samoracA AropI banela. mhaNUna tyAcyA (samoracyAcyA) dRSTIta tU AropI TharazIla. mhaNUna kuNAviruddha takrAra karU naye. praznakartA : maga mI kAya karAyalA have ? dAdAzrI : 'te' cukIce vATale tara manAta mhaNAve kI, te khUpa sajjana Aheta, tUca cukIcI Ahesa. azAprakAre ApalyAkaDUna guNAkAra jhAlA asela tara bhAgAkAra karAvA ANi bhAgAkAra jhAlA asela tara guNAkAra karAvA. he guNAkAra, bhAgAkAra karAyalA kA zikavato ? tara saMsArAtUna toDagA suTaNyAsAThI. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 101 to bhAgAkAra karata asela tara ApaNa guNAkAra karAvA mhaNaje rakkama uDUna jAIla. samoracyA mANasAne malA ase kele, tase kele hAca aparAdha Ahe. rastyAta jAtAnA jara bhiMtIzI Takkara jhAlI tara kA rAgavata nAhI? jhADAlA 'jaDa' kA mhaTale Ahe? jI AdaLatAta tI sagaLI hiravI jhADeca Aheta ! gAyIcA pAya ApalyA pAyAvara paDalA tara ApaNa tilA kAhI bolato kA? aseca yAhI lokAMce Ahe. 'jJAnI puruSa / sagaLyAMnA kazAmuLe mApha karatAta? te jANatAta kI yA bicAr2yAMnA kAhI samajata nAhI, jhADAsArakhe Aheta. ANi samajadAra vyaktIlA tara sAMgAveca lAgata nAhI, to tara lageca pratikramaNa karuna gheto. samoracyAcA doSa baghUca naye, tyAmuLe tara ApalA saMsAra bighaDUna jAto. svata:ceca doSa pAhata rAhAveta. ApalyAca karmAcyA udayAce he phaLa Ahe ! mhaNUna ANakhI kAhI jAsta saMgaNyAcI garajaca rAhilI nAhI nA? sagaLe ekamekAMnA doSa detAta kI 'tumhI ase AhAta. 'tumhI tase AhAta.' ANi ekatra basUna TebalAvara jevatAta. azAprakAre Ata vaira bAMdhale jAte. yA vairamuLe jaga TikUna rAhile Ahe. mhaNUna AmhI sAMgitalele Ahe kI, 'samabhAve nikAla karA.' tyAmuLe vaira saMpate. sukha gheNyAta phasavaNUka vADhalI saMsArI miThAIta kAya Ahe? azI koNatI miThAI Ahe kA kI jI thoDA veLa tarI Tikate? jAsta khAllI tara ajIrNa hote, kamI khAllI tara (khANyAcI) lAlUca utpanna hota rAhate. jAsta khAllI tara Ata trAsa hoto. sukha ase pAhije kI tyApAsUna kasalAca trAsa hotA kAmA naye. pAhA nA, yA dAdAMnA, yAMcyAkaDe Aheca nA ase sanAtana sukha! sukha miLAve mhaNUna loka lagna karatAta. paNa ulaTa tyAmuLe jAsta phasagata jhAlyAsArakhe vATate. malA koNI madata karaNArA miLAvA. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 kleza rahita jIvana saMsAra cAMgalA cAlela asA koNI sahakArI miLela mhaNUna loka lagna karatAta nA? saMsAra tasA AkarSaka vATato paNa saMsArAta paDalyAvara azI kucaMbaNA hote kI tyAtUna bAhera paDatA yeta nAhI. saMsAra mhaNaje lAkaDAcA lADU, jo khAto tohI pastAvato ANi jo khAta nAhI tohI pastAvato.' lagna karUna pazcAtApa hoto, paNa pazcAtApAtUna jJAna miLate. anubhavAtUnaca jJAna miLAyalA have nA? nusate pustaka vAcalyAne anubhavajJAna thoDeca miLate? pustaka vAcalyAne kAya vairAgya yete? vairAgya tara pazcAtApa jhAlyAnataMraca yeto. azA paddhatIne lagna Tharate ekA mulIlA lagna karAyaceca navhate. ticyA gharace loka tilA mAjhyAkaDe gheUna Ale. mI tilA samajAvUna sAMgitale kI lagna karaNyAvAcUna paryAya nAhI ANi lagna kelyAnaMtara pazcAtApa kelyAzivAya paNa paryAya nAhI. mhaNUna tujhe raDagANe thAMbava AtA ANi mI sAMgato tyApramANe lagna kara. jasA miLela tasA, paNa navarA paNa navarA tara havA. maga loka tujhyAkaDe baghUna boTa dAkhavU zakaNAra nAhI nA! ANi kazAcyA AdhArAvara navarA miLato (saMbaMdha juLate) he paNa mI tilA samajAvUna sAMgitale. tilA te samajale, ANi mAjhyA sAMgaNyApramANe maga tine lagna kele. tilA mulagA jarA disAyalA dekhaNA nAhI vATalA paNa tarIhI tine sAMgitale kI, 'malA dAdAjIMnI sAMgitale Ahe mhaNUna mI lagna karaNAra.' tyA mulIlA lagnApUrvIca 'jJAna' dile ANi naMtara tine mAjhA ekahI zabda olAMDalA nAhI, ANi AtA tI ekadama sukhI Ahe. mule mulagI pasaMta karatAnA khUpa nakhare karatAta. khUpa uMca Ahe, khUpa TheMgaNI Ahe, khUpa jADI Ahe, khUpa bArIka Ahe, thoDI kALI Ahe, are cakrama, hI kAya mhaisa Ahe ? mulAMnA jara samajavA kI lagna karaNyAcI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 103 kAya paddhata asate? tU jAUna mulIlA pAhUna ye ANi tilA pAhUna tulA AkarSaNa vATale tara tujhe lagna nizcita Ahe ase samaja ANi AkarSaNa nAhI vATale tara maga goSTa titheca thAMbavAvI. jaga sUDa gheteca eka mulagA mulagI pAhatAnA 'tU azI phira, tU tazI phira' ase tyA mulIlA sAMgata hotA! mI tyAlA khUpa khANakAvale. mI mhaNAlo, 'tujhI AI suddhA kadhItarI sUna jhAlI hotI. kasA mANUsa Ahesa tU?' striyAMcA evaDhA ghora apamAna ! sadhyA mulIMcI saMkhyA vADhalI Ahe mhaNUna striyAMcA evaDhA apamAna hota Ahe. pUrvI tara yA bAvaLaTAMcA apamAna hota ase, tyAcAca hA AtA badalA ghetalA jAta Ahe. yApUrvI cAraze, pAcaze mUrkha rAje rAMgeta ubhe rAhata ANi eka rAjakumArI varamAlA gheUna nighata ase ANi he bAvaLaTa (ApalyAlA varamAlA ghAlAvI mhaNUna) mAna vAkavUna ubhe rAhata asata rAjakumArI saraLa puDhe nighUna gelI kI ApamAnAne AtalyA Ata jaLata ase. kitI ghora apamAna! jaLo, he lagna karaNyAce!! tyApekSA tara lagna nAhI keleleca uttama!! ANi AjakAla tara yA mulI suddhA mulAMnA sAMgU lAgalyA Aheta kI, 'jarA ase gola phirUna dAkhavA baraM? malA nITa baghU dyA tumhI kase disatA?' baghA AtA, tumhIca ase baghaNyAcI sisTama kADhalI tyAmuLe tumacI hI avasthA jhAlI nA? yApekSA sisTama kADhalI nasatI tara tyAta kAya vAITa? ApaNaca he laphaDe kADhale mhaNUna ApalyAlAca te bhovale. ___ yA kALAtaca, mAgIla pAcaeka hajAra varSAMpAsUnaca puruSa kanyA ANAyalA jAtAta. tyApUrvI tara vaDIla svayaMvara racata asata.tyAta zaMbhara bAvaLaTa Alele asata! mulagI tyAtalyA ekA bAvaLaTalA pAsa karata ase! ase pAsa hoUna lagna karaNyApekSA lagna na karaNeca cAMgale. he sarva mUrkha ekA rAMgeta ubhe rAhata, tyAMcyA samorUna tI kanyA varamAlA gheUna cAlata ase. sagaLyAMcyA manAta khUpa AzA asAyacyA kI AtA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 kleza rahita jIvana mAjhyAca gaLyAta varamAlA paDaNAra, mhaNUna te Doke jhukavUna ubhe rAhata! azAprakAre jara mulagI ApalyAlA pasaMta karata asela tyApekSA tara janma na ghetalelAca barA! Aja teca mUrkha striyAMcA bhayaMkara apamAna karUna vaira vasUla karata Ahe ! mulI pAhAyalA jAtAta tevhA tilA sAMgatAta 'azI phira, tazI phira' kaoNmanasensane solyuzana yete mI sagaLyAMnAca ase mhaNata nAhI kI tumhI sagaLe mokSAlA calA. mI tara ase mhaNato kI 'jIvana jagaNyAcI kalA zikA.' lokAMkaDUna thoDephAra tara 'kaoNmanasensa' zikA! tevhA zeTha loka malA mhaNatAta kI AmacyAta tara kaoNmanasensa Ahe.' tevhA mI mhaNAlo, 'kaoNmanasensa asela tara ase hoNAraca nAhI. tumhI tara mUrkha AhAta.' zeThane vicArale kaoNmanasensa mhaNaje kAya? mI mhaNAlo, 'kaoNmanasensa mhaNaje evharIvheara eplIkebalathiyarITIkalI aeNja vela a~ja paeNkTIkalI.' kulUpa kasehI aso, gaMja lAgalele aso kiMvA kasehI aso, tyAta killI ghAtalI lageca kI ughaDate, yAlA mhaNatAta kaoNmanasensa. tumacI kulUpe ughaData nAhIta. tumhI sArakhe bhAMDatA ANi kulUpe toDatA! are, tumhI tara kulUpAvara moThA hAtoDAca mAratAta! tumacyAta matabheda hotAta kA? matabheda mhaNaje kAya? kulUpa ughaDatA Ale nAhI, kulUpa ughaDaNyAsAThI kaoNmanasensa kuThUna ANaNAra? malA ase sAMgAyace Ahe kI, tumacyAkaDe pUrNapaNe tInaze sATha DigrIce kaoNmanasensa nasela he mAnya Ahe, paNa cALIsa DigrI, pannAsa DigrIce asAyalA nako kA? paNa tase lakSAta ghetale tara nA? jara koNI zubha vicAra karaNyAta guMtalA asela tara tyAlA tyA zubha vicArAMcI AThavaNa yeIla ANi to jAgRta hoIla. zubha vicArAMce bIja paDale kI maga zubha vicAra karaNyAce suru hoUna jAte. paNa hA zeTha saMpUrNa divasa lakSmIcyA ANi phakta lakSmIcyAca vicArAta magna asato! mhaNUna malA zeThalA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 105 sAMgAve lAgate kI, 'zeTha tumhI lakSmIcyA mAge paDale AhAta, ghara pUrNa uddhvasta jhAle Ahe.' mulI gADI gheUna ikaDe jAtAta, mule tikaDe jAtAta ANi zeThAnI paNa ikaDe-tikaDe phirata asate. 'zeTha, tumhI tara cahUbAjUMnI luTale gele!' tevhA zeThane vicArale 'maga mI kAya karu?' mI mhaNAlo, 'nITa samajaNyAcA prayatna karA nA. jIvana kase jagAve te samajA. phakta paizAMcyAca mAge dhAvU nakA. tabyetIcI kALajI ghyA, nAhI tara hArTaphela hoIla.' tabyetIcI kALajI, paizAMvara lakSa, mulAMcyA saMskArAvara lakSa, ase sagaLeca kopare sApha karAyace asatAta. (sagaLyAMvara lakSa ThevAyace) tumhI phakta ekaca koparA sApha karata rAhatA. AtA baMgalyAcA jara ekaca koparA jhAData karIta rAhilo ANi sagaLyA kopar2yAta kera sAcalelA asela tara kase hoIla? sagaLeca kone-kopare sApha karAve lAgatAta. ase kase jagU zakAla? kaoNmanasensa asalelA manuSya gharAta kadhI matabheda hoUca deta nAhI. paNa he kaoNmanasensa kuThUna ANaNAra? jara jJAnIpuruSAMjavaLa basAla, jJAnIpuruSAMcI caraNasevA karAla, tevhA kaoNmanasensa utpanna hoIla. kaoNmanasensavAlA gharAta kiMvA bAhera kuThehI bhAMDaNa hoU deta nAhI. yA muMbaIta matabhedAzivAyacI gharaM kitI Aheta? matabheda hota asela tithe kaoNmanasensa kase mhaNatA yeIla. gharAta bAyako mhaNAlI kI, 'AttA divasa Ahe' ANi tumhI mhaNAla kI 'nAhI AttA rAtra Ahe' ase mhaNUna vAda suru kelAta tara tyAtUna bAhera kase paDaNAra? tumhI tilA sAMgA kI, 'mI tulA vinaMtI karato kI AttA rAtra Ahe, jarA bAhera jAUna tapAsa kara nA.' tarIhI tI mhaTalI kI, 'nAhI, AttA divasaca Ahe.' tevhA tumhI sAMgA, 'yu Ara karekTa.' mAjhIca cukI jhAlI. ase vAgAla tara tumacI pragatI hoU zakela. nAhI tara yA goSTIMcA kadhI aMtaca yeNAra nAhI. he sagaLe vATasarU Aheta. bAyako suddhA eka vATasarUca Ahe. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 kleza rahita jIvana rileTivha zevaTI dhokAca Ahe, ase samajate sarva nAtI rileTivha Aheta. yAta koNIca riyala nAtevAIka nAhI. are he zarIraca rileTivha Ahe nA! hA dehaca dhokebAja Ahe, maga yA dehAce nAtevAIka kitI asatIla? yA dehAlA ApaNa roja nhAUmAkhu ghAlato, khAU ghAlato tarI paNa poTAta dukhate tevhA ApaNa mhaTale kI, 'mI tujhI roja evaDhI kALajI gheto tara Aja jarA zAMta ho nA?' (nako dukhUsa). ase mhaNUna bhAgate kA? eka kSaNavArahI dukhaNyAce thAMbata nAhI, te maga ApalI abrUca kADhate. are, yA battIsa dAtAMmadhIla ekaca dAta dukhalA nA tarI kiMcALAyacI veLa yete. sAre ghara bharela evaDhe tara AyuSyabharAta dAtavaNa vAparale, rojaca dAta ghAsata rAhato paNa tarIhI toMDa sApha hota nAhI! te jasecyA taseca. mhaNaje hI tara eka phasavaNUkaca Ahe. eka tara manuSya janma miLalA ANi tohI hiMdustAnAta janma miLAlA Ahe, ucca jAtIta janma miLAlA Ahe ANi tarI tulA mokSAce kAma kADhatA Ale nAhI, tara tU bhaTakalAca samaja ! jA, tujhe sarvaca vAyA gele!! kAhItarI samajAve tara lAgelaca nA? jarI mokSAcI garaja sagaLyAMnA nasela, paNa kaoNmanasensacI garaja tara sagaLyAMnAca Ahe nA. he tara kaoNmanasensa nasalyAmuLe gharace khAUna-piUna dekhIla bhAMDaNe hotAta. sagaLe jaNa thoDeca kALAbAjAra karatAta? tarI paNa saMdhyAkALa hoIparyaMta gharAtIla tIna mANasAMta tehattIsa matabheda paDatAta. yAta kuThale sukha miLate? naMtara durAgrahI hoUna jagatAta. ase svAbhimAna nasalele jIvana jagaNyAta kAya phAyadA? maeNjisTreTa sAheba korTAta sAta varSAcI sajA ThoThAvUna gharI yetAta paNa gharAtIla kesa mAtra paMdharA-paMdharA divasApAsUna peMDiMga asate! gharAta bAyakozI abolA dharatAta! ApaNa jara maeNjisTreTa sAhebAMnA vicArale, 'sAheba, ase kA?' tevhA sAheba mhaNatIla, 'bAyakoca khUpa kharAba Ahe. ekadama jaMgalI Ahe.' ANi jara ApaNa tyAMcyA bAIsAhebAMnA vicArale kI, 'kA ho, sAheba tara khUpa cAMgale Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 107 mANUsa Aheta nA?'! he aikUna bAIsAheba uttara detIla, jAU dyA ho, ekadama kujakA mANUsa Ahe. AtA ase aikalyAvara lageca ApalyA lakSAta yeNAra nAhI kA kI he jaga pokaLa DolArA Ahe Ahe ? ithe kAhIca khare nAhI. bAyakone jara mahAgAtalI bhAjI ANalI tara bhAjI baghUna mUrkha oraDato, 'evaDhI mahAga bhAjI koNI ANate kA? he aikUna bAyako mhaNela, 'tumhI mAjhyAvara kA oraDalAta?' ase mhaNUna bAyAko duppaTa jorAne oraDate. yAtUna kase sAvarAyace? bAyakone jara mahAga bhAjI ANalI asela tara ApaNa tilA mhaNAve, chAna kelesa, mAjhe dhanyabhAgya! nAhI tara mAjhyAsArakhyA lobhI mANasAkaDUna itakI mahAga bhAjI ghetalI gelI nasatI. AmhI ekA mANasAcyA gharI gelo hoto. tevhA tyAMcyA bAyakone durUnaca cahAcA kapa asA ApaTUna ThevalA. mI lageca samajUna gelo kI yA doghAMmadhye kAhItarI bhAnagaDa jhAlI Ahe. maga mI tyA bAIlA bolAvale ANi vicArale cahAcA kapa asA ApaTUna kA ThevalA? tevhA tI mhaNAlI, 'che,che ase kAhIca nAhI.' mI tilA mhaTale kI tujhyA manAta kAya Ahe te malA samajata Ahe. tU mAjhyAjavaLa kA lapavatesa? tU ApaTUna Thevale tyAvarUna tujhyA navar2yAcyAhI lakSAta Ale kI hakIgata kAya Ahe. zahANI hoUna phakta evaDhe he kapaTa soDUna de, tulA jara sukhI vhAyace asela tara.' puruSa bicAre bhoLe asatAta ANi yA striyA tara cALIsa varSAMpUrvI tumhI vIsa-paMcavIsa zivyA dilyA asatIla tyA bolUna dAkhavatIla kI tumhI tevhA malA azA zivyA dilyA hotyA. mhaNUna sAMbhALUna vAgA. striyAMkaDUna kAma karavUna ghyA. strI tara tumacyA kAma karavUnaca gheIla. paNa tumhAlA mAtra te jamata nAhI. bAyakolA jara dIDaze rupayAMcI sADI ANAyacI asela tara Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana tilA paMcavIsa rupaye jAsta dyA. tI te sahA mahine tarI lakSAta Thevela. yA sAdhyA sAdhyA goSTI samajUna ghyA. jIvana jagaNe hI eka kalA Ahe ! jIvana jagaNyAcI kalA tara yeta nAhI ANi lagna karAyalA nighatAta. bina sarTiphikeTace patI banAyalA nighAle, patI hoNyAsAThIcyA pAtratece sarTiphikeTa asAyalA pAhije tevhAca bApa hoNyAcA adhikAra prApta hoIla. he tara yogyatA nasatAnA bApa banatAta ANi AjobA paNa banatAta ! ase kuThaparyaMta cAlela ? thoDetarI samajAyalA have. rileTivhamadhye tara joDaNe zikA 108 hI sagaLI nAtI 'rileTivha' Aheta. hI nAtI jara kharI- riyala asatI tara bAyako joparyaMta sudharata nAhI toparyaMta mI haTTa soDaNAra nAhI, hA Agraha ThIka Ahe. paNa he tara 'rileTivha' ! 'rileTivha' mhaNaje tAsabhara jarI bAyakozI kaDAkyAce bhAMDaNa jhAle tara doghAMcyA manAta 'ghaTasphoTa' gheNyAcA vicAra yeto, naMtara tyA vicArabIjAce jhADa hote. tumhAlA jara bAyako havI asela tara tI jevhA jevhA phADela tevhA tevhA tumhI joData rahA. taraca he 'rileTivha' saMbaMdha TikatIla, nAhI tara tuTatIla. vaDilAMbarobara suddhA 'rileTivha' saMbaMdha Ahe. loka tara 'riyala' saMbaMdha mAnUna vaDilAMbarobara haTTa karatAta. vaDIla sudharata nAhIta toparyaMta kAya haTTa dharUna basAyacA ? are soDa re bAbA, ase sudhArata - sudhArata tara mhAtArA marUna jAIla ! tyApekSA tyAcI sevA kara nA, bicArA vaira bAMdhUna jAIla tyApekSA tyAlA nivAMta marU de nA ! tyAcI ziMge tyAlAca jaDa. koNAcI vIsa-vIsa phuTAMcI lAMba ziMge asatAta, tyAce ojhe ApalyAlA kazAlA ? ! jyAce asatIla tyAlA ojhe ! tumhAlA tumacI kartavye pAra pADAyacI Aheta. mhaNUna durAgraha karU nakA. tAbaDatoba samasyAMce samAdhAna karA. tarIhI samoracI vyaktI jAsta bhAMData asela tara mhaNAve kI, mI pahilyApAsUnaca aDANI Ahe, malA kAhIca samajata nAhI. ase bolatAta tara to tumhAlA soDUna deIla. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 109 jamela tyA mArgAne svata:cI suTakA karUna ghyA. ANi manAta ase ajibAta ANU nakA kI sagaLe DokyAvara caDhUna basale tara kAya hoIla? te kAya caDhUna basatIla? caDhUna basaNyAcI zaktI kuNAjavaLa nasate. he sagaLe bhovare karmAcyA udayAnusAra nAcatAta! mhaNUna jema-tema karUna AjacA zukravAra klezarahita kADhA. kala kI bAta kala dekha leMge. (udyAce udyA baghU) dusar2yA divazI phaTAkA phuTalA tara kAhIhI karuna tyAsa jhAkA ANi ATokyAta ANA. maga puDhace puDhe pAhU. ase karUna divasa pAra pADAveta. te sudhAralele kuThaparyaMta Tikela? pratyeka goSTIta ApaNa samoracyAlA eDajasTa hota gelo tara (jIvana jagaNe) kitI sope hoUna jAIla. zevaTI ApalyAlA sobata kAya gheUna jAyace Ahe ? koNI mhaNela kI, 'bhAU, tilA saraLa karA.' are tU tilA saraLa karAyalA jAzIla tara tU vAkaDA hozIla. mhaNUna bAyakolA saraLa karAyalA jAU nakA, jazI Ahe tazIca karekTa Ahe. tumace ticyAzI kAyamace nAte asale tara vegaLI goSTa Ahe paNa he tara ekA janmAnaMtara tumhI kuThe ANi tI kuThe, doghehI vikhurale jAla. doghAMcA mRtyukALa vegaLA, doghAMce karma vegaLe! kAhI deNe nAhI ANi kAhI gheNe nAhI! puDhIla janmI tI kuThe jAIla te koNAsa ThAUka? ApaNa tilA sudhArU ANi tI sudhAralelI puDhacyA janmI jAIla dusar2yAcyA vATyAlA! praznakartA : ticyAbarobara karmabaMdhana jhAle asela tara puDhacyA janmI ticyAzI bheTa hoIlaca nA? dAdAzrI : bheTa hoIla, paNa vegaLyA prakAre bheTa hoIla. dusar2yA kuNAcI tarI bAyako hoUna tumacyAzI gappA mArAyalA yeIla. karmAce niyama tara Ahetaca! he tara kAhI ThAvaThikANAca nAhI. koNI ekhAdAca puNyavAna manuSya asA asato kI jo kAhI janma sobata rAhAto. neminAtha bhagavata ANi rAjula naU janmAMparyaMta sobataca hote nA! ase asela tara Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana goSTa nirALI Ahe. ithe tara puDhacyA janmAcAca sAMgatA yeta nAhI. are, yAca janmAta soDUna jAtAta nA ! yAlA ghaTasphoTa mhaNatAta nA ? yAca janmAta dona navare karatIla, tIna navare karatIla ! 110 eDajasTa jhAlAta, tarIhI sudhArela mhaNUna tumhI tyAMnA sudhArAyace nAhI. tyAhI tumhAlA sudhAraNAra nAhI. je miLAle Ahe te sonyAce. koNAcIhI prakRtI kadhI saraLa hota nAhI. kutryAce zepUTa vAkaDe te vAkaDeca rAhIla. mhaNUna ApaNa sAvadhapaNAne vAgAve. jazI Ahe tazI bhale aso, 'eDajasTa evharIvheara ' rAgAvaNyAcyA ThikANIhI tumhI rAgAvale nAhI tara bAyako jAsta saraLa vAgate. jo krodha karata nAhI tyAcA darArA khUpa asato. AmhI kadhI koNAlA oraData nAhI. tarI AmacA tyAMnA darArA vATato. praznakartA : tara maga tI saraLa hote ? dAdAzrI : muLAta saraLa karaNyAcA hAca ekameva mArga Ahe. yA kaliyugAtIla lokAMnA paTata nAhI, paNa tyAzivAya gatyaMtara nAhI. praznakartA : paNa hA khUpa kaThINa mArga Ahe. dAdAzrI : nAhI, muLIca nAhI. hA mArga kaThINa nAhI ulaTa hAca mArga sopA Ahe. gAyIce ziMga gAyIlAca jaDa. praznakartA : paNa tI ziMga ApalyAlAhI mArate nA ? dAdAzrI : ekhAdyA divazI ApalyAlA lAgela. jase gAya ziMge mArAyalA AlI tara tumhI sarakatA nA, taseca ithehI sarakUna jAve! paNa aDacaNa kAya Ahe ? tara mAjhe lagna jhAlele Ahe ANi mAjhI bAyako Ahe? are, tI bAyako nAhIca. hA navarAca nAhI tara tI bAyako kazI asela? hA tara aDANI lokAMcA kheLa Ahe ! AtA AryaprajA rAhilIca kuThe ? Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 111 sudhAraNyApekSA sudharaNyAcI garaja praznakartA : svataHcI cUka Ahe ase samajUna patnIlA sudhAratA yeNAra nAhI kA ? dAdAzrI : dusar2yAlA sudhAraNyAsAThI svataHlAca sudharaNyAcI AvazyakatA Ahe. dusar2yA koNAlA sudhAru zakata nAhI. je dusar2yAlA sudhAraNyAcA prayatna karatAta te sagaLe ahaMkArI Aheta. svataH sudharalo mhaNaje samoracAhI sudharato. mI asehI loka pAhile Aheta kI, je bAhera dusar2yAMnA sudhAraNyAcA prayatna karatAta paNa gharAta bAyako puDhe tyAMcI kAhIca abrU nasate. AI samorahI abrU nasate. hI kazI mANase Aheta hI ? AdhI tU sudhara. mI yAlA sudhArela, mI tyAlA sudhArela hA khoTA ahaMkAra Ahe. are tUca dhaDa nAhIsa, tara tU dusar2yAMnA kAya sudhAraNAra ? prathama svataH zahANe hoNyAcI garaja Ahe. 'mahAvIra' hoNyAsAThIca prayatna karIta hote mhaNUna tyAMcA AjahI evaDhA prabhAva Ahe! paMcavIsaze varSAnaMtara suddhA tyAMcA prabhAva osaralelA nAhI !!! AmhIhI koNAlA sudhArata nAhI. sudhAraNyAcA adhikAra koNAlA ? tumhAlA dusar2yAMnA sudhAraNyAcA kAya adhikAra Ahe ? jyAcyAta caitanya Ahe tyAlA sudhAraNyAcA tumhAlA kAya adhikAra Ahe? he kapaDe maLakaTa jhAle tara tyAMnA svaccha karaNyAcA adhikAra tumhAlA Ahe. kAraNa tithe samorUna koNatyAhI prakArace rikzana (pratikriyA) yeNAra nAhI paraMtu jyAta caitanya Ahe te tara riaeNkzana karaNAre Ahe, azAMnA tumhI kase kAya sudhAraNAra? jithe svataHcIca prakRtI sudharata nAhI tithe dusar2yAMcI prakRtI kazI sudhAraNAra ? svataHca eka bhovarA Ahe. tyAcapramANe itara sarvajaNa paNa bhovareca Aheta. kAraNa te sarva prakRtIcyA tAbyAta Aheta, te ajUna puruSa jhAlele nAhIta. puruSa jhAlyAnaMtara 'puruSArtha' utpanna hoto. to puruSArtha tumhI ajUna pAhilelAca nAhI. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 kleza rahita jIvana vyavahAra nibhavA eDajasTa hoUna praznakartA : saMsArAta rAhAyace tara 'eDajasTamenTa' ekatarphI asAyalA nako nA? dAdAzrI : vyavahAra tyAsa mhaNatA yeIla kI, Apale 'eDajasTamenTa' pAhUna zejArIhI mhaNatIla kI, sagaLyAMcyA gharI bhAMDaNe hotAta paNa yAMcyA gharI mAtra kadhIhI bhAMDaNa pAhile nAhI. asA vyavahAra sarvAta uttama mhaTalA jAIla. jyAMcyAzI jamata nAhI titheca zaktI vikasita karAyacI Ahe, jyAMcyAzI jamate tithe tara zaktI Aheca. jithe jamata nAhI tithe tumacA kamakuvatapaNA Ahe. mAjhe sagaLyAMbarobara kA jamate? tumhI jevaDhe 'eDajasTamenTa' ghyAla tevaDhI tumacI zaktI vADhela ANi kamakuvatapaNA kamI hota jAIla. sagaLyA gairasamajutI jevhA dUra hotIla, tevhAca kharI samaja yeIla. 'jJAnI' puruSa tara, samoracA jarI vAkaDA vAgata asela tarIhI tyAcyAzI 'eDajasTa' hotAta, 'jJAnI puruSAMnA' pAhUna ApaNa suddhA tase vAgalo tara sagaLyA prakAracyA eDajasTamenTa ghyAyalA jamatIla. yA mAgeca sAyansa kAya sAMgate kI tumhI vItarAga vhA. rAga-dveSa karU nakA. hI tara Atamadhye thoDIphAra AsaktI asate, tyAmuLe mAra paDato. azA vyavahArAta je ekapakSI, ni:spRha jhAle tyAMnA vAkaDe mhaNAve lAgela. ApalyAlA garaja asela tevhA samoracA vAkaDA vAgata asela tarI dekhIla tyAlA samajAvUna paTavUna vaLavUna ghyAve lAgate. sTezanavara sAmAna ucalaNyAsAThI hamAla havA asela ANi to paizAMsAThI vAda ghAlata asela tara tyAlA cAra ANe jAsta deUna suddhA paTavAve lAgate, ANi tase jara kele, nAhI tara tI baeNga ApalyAlAca ucalAvI lAgela nA? 'DonTa sI laoNjha, plIja seTala' (kAyadA pAhU nakA, kRpayA samAdhAna karA), samoracyAlA 'seTalamenTa' (juLavUna) ghyAyalA sAMgAyace, kI 'tumhI ase karA, tase karA.' ase sarva sAMgAyalA veLaca kuThe asato? Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 113 samoracyA vyaktIcyA zaMbhara cukA asatIla tarIhI ApaNa ApalI svata:cIca cUka Ahe ase sAMgUna puDhe jAyalA have. yA kALAta 'kAyade' baghata basAyace asate kA? he tara AttA zevaTacyA TokAparyaMta pohocale Ahe. jithe pAhAve tithe paLApaLa ANi dhAvAdhAva! loka guraphaTUna gele Aheta!! gharI jAve tara bAyakocI takrAra, mule oraDatAta, nokarIvara gelo tara zeTha oraDato, gADIta gelo tara gardIta dhakke khAve lAgatAta! kuTheca zAMtI nAhI. zAMtI tara pAhije nA? koNI bhAMDU lAgale tara ApalyAlA tyAcyAbaddala dayA vATalI pAhije kI, arere! bicArA kitI trAsalA Ahe! itakA trAsalelA Ahe kI bhAMData Ahe ! trAsatAta, ciDatAta te sagaLe kamajora Aheta. praznakartA : kityeka veLA ase hote kI, ekAcaveLI dona vyaktIMbarobara ekAca goSTIsAThI eDajasTameMTa ghyAyacI asate tara azA veLI doghAMzI kase eDajasTa hoU zakato? dAdAzrI : doghAMzIhI eDajasTa hotA yeIla. are sAta mANasAMzIhI eDajasTamenTa ghyAyacI asela tara gheU zakato. ekAne vicArale, 'mAjhyA kAmAce kAya kele?' tevhA sAMgAve ho bhAU, tujhyA mhaNaNyApramANe karaNAra. dusar2yAlAhI aseca sAMgAve. 'tumhI mhaNAla tase karU.' zevaTI 'vyavasthita zaktI' cyA bAhera kAhIca ghaDaNAra nAhI, mhaNUna kuThalyAhI paristhitIta bhAMDaNa ubheca karU nakA. cAMgale kiMvA vAITa mhaTalyAmuLe te ApalyAlA bhutAsArakhe trAsa detAta. ApalyAlA tara doghAMnAhI eka samAnaca ThevAyace Ahe. ekAsa cAMgale mhaTale mhaNUna dusarA khoTA TharalA maga to trAsa deto. paNa donhIMce mizraNa kele mhaNaje maga tyAcA kAhIca pariNAma hota nAhI. 'eDajasTa evharIvheara' yA sUtrAcA AmhI zodha lAvalA Ahe. khare mhaNata asela tyAcyAzIhI ANi khoTe mhaNata asela tyAcyAzIhI, doghAMzIhI eDajasTa vhAyace. AmhAlA koNI mhaTale kI, 'tumhAlA akkala nAhI.' tara AmhI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 kleza rahita jIvana tyAcyAzI lageca eDajasTa hoto, ANi tyAlA sAMgato, 'tI tara pahilyApAsUnaca navhatI!' tU AtA kA bare zodhAyalA AlAsa? tulA tara he Aja samajale, paNa malA tara lahAnapaNApAsUna mAhIta Ahe. ase mhaTale mhaNaje vAda miTalA nA? maga to punhA ApalyAjavaLa akkala kADhAyalA yeNAraca nAhI. ase kele nAhI tara ApaNa 'ApalyA gharI' (mokSAlA) kevhA pohocU? AmhI hA saraLa ANi sulabha rastA dAkhavita asato. ANi azI bhAMDaNe kAya roja-roja hotAta? te tara jevhA ApalyA karmAcA udaya hoto tevhAca hotAta, tevaDhyA puratIca 'eDajasTamenTa' karAyacI asate. gharAta jara bAyakozI bhAMDaNa jhAle tara bhAMDaNa jhAlyAvara bAyakolA haoNTelamadhye neUna khAU-piU ghAlUna khuza karA. AtA bhAMDaNAcA taMta (aMza) dekhIla zillaka rAhatA kAmA naye. eDajasTamenTalA AmhI nyAya mhaNato. Agraha-durAgraha he kAhI nyAya nAhI. koNatyAhI prakAracA Agraha dharaNe mhaNaje nyAya nAhI. AmhI kazAcAhI Agraha dharUna Thevata nAhI. jyA pANyAne muga zijatIla tyA pANyAne zijavA, zevaTI gaTArIcyA pANyAne paNa zijavA!! vATeta daroDekhora Ale ANi tyAMcyAzI vAda ghAtalA, 'DisaeDajasTa' jhAlo tara prANa gamavAla. tyAaivajI ApaNa TharavAyace kI, tyAlA 'eDajasTa' hoUna prasaMgAlA toMDa dyAyace Ahe. tyAlA vicArA kI, 'bAbA re, tulA kAya have Ahe? AmhI tara yAtrelA nighAlo Ahota.' azAprakAre tyAlA eDajasTa hoUna jAve.' yA bAMdrAcyA khADItUna durgaMdha yeto mhaNUna ApaNa tyA khADIzI bhAMDAyalA jAto kA?tazIca hI mANasehI durgaMdha detAta maga kAya tyAMnA kAhI bolAyalA have kA? durgaMdha deNAr2yAMnA khADI (nAlA) mhaNatAta ANi sugaMdha pasaravatAta tyAMnA bAga mhaNatAta. je-je durgaMdha detAta te sagaLe ApalyAlA heca sAMgatAta kI, tumhI AmacyAprati vItarAga rAhA. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 115 ase 'eDajasTa evharIvheara' jhAlA nAhIta tara tumhIveDe vhAla. samoracyAlA vinAkAraNa Divacata rAhatAta mhaNUnaca te veDe hotAta. yA kutryAlA ekadA Divacale, dusar2yAMdA, tisar2yAMdA Divacale toparyaMta to ApalI abrU Thevato (gappa basato) paNa maga ApaNa punhA punhA Divacata rAhilo tara zevaTI tohI cAvato. tyAlAhI kaLate kI, hA malA rojaca vinAkAraNa trAsa deto, hA tara nAlAyaka mANUsa Ahe, nirlajja Ahe. hI samajUna gheNyAsArakhI goSTa Ahe. ajibAta vAdavivAda karata basU nakA. eDajasTa evharIvheara. nAhI tara vyavahArika aDacaNI aDakavatIla prathama hA vyavahAra zikAyacA Ahe. vyavahArAcI yogya samaja nasalyAmuLe tara lokAMnA niranirALe trAsa sosAve lAgatAta. praznakartA : tumhI sAMgitalelyA adhyAtmasaMbaMdhI goSTIMbaddala tara kAhI praznaca nAhI, paraMtu vyavahArAsaMbaMdhI jyA goSTI tumhI sAMgatA tyA dekhIla agadI TaoNpacyA (ucca pAtaLIcyA) Aheta. dAdAzrI : ase Ahe nA, kI vyavahArAta TaoNpace samajalyAzivAya koNI mokSAlA jAU zakale nAhI, tumacyAjavaLa lAkha molAce AtmajJAna asela paNa vyavahAra jJAna samajalyAzivAya koNI kadhI mokSAta gele nAhIta! kAraNa vyavahAraca ApalyAlA soDaviNArA Ahe nA? vyavahArAne jara soDale nAhI tara tumhI kAya karAla? tumhI 'zuddhAtmA' AhAtaca paNa vyavahArAne tumhAlA soDale tara nA? tumhI tara vyavahArAcA guMtA vADhavataca rAhatA. are! jhapATyAne nikAla lAvA nA? yA bhAUlA sAMgitale kI, 'jA dukAnAtUna AIskrIma gheUna ye.' paNa to ardhyAvarUna parata AlA. ApaNa vicArale, 'kA parata AlAsa?' tevhA to mhaNela kI, 'rastyAta gADhava disale mhaNUna!' apazakUna jhAlA!! AtA tyAlA ase cukIce jJAna asela maga tyA cukIcyA jJAnAtUna tyAlA bAhera kADhAyalA have nA? tyAlA samajavAyalA have kI bhAU, gADhavAta Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 kleza rahita jIvana suddhA bhagavaMta basalele Aheta mhaNUna apazakUna vagaire kAhI hota nAhI. tU gADhavAcA tiraskAra karazIla tara to tiraskAra gADhavAcyA Ata basalelyA bhagavaMtAlA pohocato, mhaNUna tyAcA tulA bhayaMkara doSa lAgato. punhA ase ghaDatA kAmA naye. arthAta lokAMnA ase cukIce jJAna jhAle Ahe tyAmuLe loka 'eDajasTa' hoU zakata nAhIta. 'kAUnTarapulI'- eDajasTamenTacI padhdata prathama ApaNa Apale mata mAMDU naye. samoracyAlA vicArAve kI yA bAbatIta tujhe kAya mata Ahe ? samoracA mANUsa ApalyA matAcA haTTa dharUna basalA asela tara AmhI Amace mata soDUna deto. ApaNa tara phakta evaDheca baghAyace kI koNatyAhI kAraNAne samoracyAlA duHkha vhAyalA nako. ApalA abhiprAya (mata) samoracyAvara lAdatA kAmA naye. samoracyA vyaktIcA abhiprAya ApaNa ghyAvA. AmhI tara sarvAMcA abhiprAya gheUnaca 'jJAnI' jhAlo Ahota. mI jara mAjhA abhiprAya samoracyAvara lAdAyalA gelo tara mIca kaccA siddha hoIla. ApalyA abhiprAyAmuLe koNAlAhI duHkha hotA kAmA naye. tujhe 'rivolyUzana' (gatI-samajazaktI) aTharAze asatIla ANi samoracyAce sahAze asatIla ANi tU tujhA abhiprAya tyAcyAvara ThokUna basavAyalA gelAsa tara tyAce iMjina tuTUna jAIla. tyAce sagaLe giyara badalAve lAgatIla. praznakartA : 'rivolyUzana' mhaNaje kAya? dAdAzrI : yA vicArAMcA jo vega asato to pratyekAcA vegaLA asato. kAhI tarI ghaDale kI mana ekA miniTAta tara kitI sAr2yA goSTI dAkhavUna dete, tyAce sarva paryAya eTa-e-TAima, ekAca veLI dAkhavUna dete. yA moThamoThyA paMtapradhAnAMce ekA miniTAta bArAze-bArAze 'rivolyUzana' phirata asatAta, tara Amace pAca hajAra asatAta. mahAvIra bhagavaMtAMce tara lAkha-lAkha 'rivolyuzana' phirata asata! he matabheda hoNyAce kAraNa kAya? samajA tumacyA bAyakoce zaMbhara Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 'rivolyUzana' Aheta ANi tumace pAcaze 'rivolyUzana' Aheta ANi tumhAlA (tice mhaNaNe samajUna gheNyAsAThI) madhye 'kAUnTarapulI' TAkatA AlI nAhI tara ThiNagyA uDaNAraca, bhAMDaNe hoNAraca. are ! kityeka veLA 'iMjina' suddhA tuTUna jAte. 'rivolyUzana' mhaNaje kAya he samajale kA tumhAlA ? tumhI ekhAdyA majurAzI bolata asAla tara tumhI kAya bolata AhAta te tyAlA kaLaNAraca nAhI. tyAce rivolyUzana pannAsa asatIla ANi tumace pAcaze asatIla, koNAce hajAra asatIla, tara koNAce bArAze suddhA asatIla. jyAce jase 'DevalapamenTa,' tyApramANe tyAce rivolyUzana asatAta. madhye kAUnTarapulI TAkUna gatI kamI kelIta taraca tumace bolaNe tyAlA samajela. kAUnTarapulI mhaNaje (samoracyAlA samajela azA paddhatIne) tumhAlA madhye paTTA TAkUna tumace rivolyUzana kamI karAve lAgatIla. mI pratyekAzI bolatAnA kAUnTarapulI vAparato. phakta ahaMkAra kADhUna TAkalyAne bhAgata nAhI. tyAkherIja pratyekAzI bolatAnA kAUnTarapulI paNa vAparAvI lAgate. mhaNUnaca mAjhe koNAzIhI matabheda hota nAhIta. AmacyA lakSAta yete kI, yA mANasAMce evaDheca 'rivolyUzana' Aheta. mhaNUna mI tyApramANe kAUnTarapulI TAkato. Amace tara lahAna mulAzI suddhA cAMgale jamate. kAraNa AmhI tyAcyAzI bolatAnA rivolyUzana cALIsaparyaMta khAlI ANato. mhaNUna Amace bolaNe tyAlA samajate, nAhI tara tI mazIna tuTUna jAIla. (tyAcyAvara tANa paDela) 117 praznakartA : samoracyA vyaktIcyA levhalavara AlyAneca tyAcyAzI saMvAda zakya hoto, aseca nA ? dAdAzrI : ho, tyAcyA rivolyUzana vara AlAta taraca saMvAda sAdhalA jAU zakato. tumacyAzI bolata asatAnA Amace rivolyUzana kuThalyA kuThe jAUna yetAta! saMpUrNa varlDamadhye phirUna yetAta !! tumhAlA kAUnTarapulI TAkatA yeta nAhI maga tyAta kamI rivolyUzana asaNAr2yA iMjinAcA kAya doSa? to tara tumacAca doSa kI tumhAlA kAunTarapulI TAkatA AlI nAhI ! Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 kleza rahita jIvana vAITa bolaNyAmuLe bhAMDaNa vADhale praznakartA : navar2yAcI bhItI, bhaviSyAcI bhItI yAmuLe 'eDajasTamenTa' ghetA yeta nAhI. tithe maga 'ApaNa tyAlA sudhAraNAre koNa? he lakSAta rAhata nAhI ANi samoracyAlA dhamakI dilI jAte. dAdAzrI : azA veLI 'vyavasthita zaktI' cA upayoga kelA, 'vyavasthita zaktIce' jJAna samajUna ghetale tara kuThalAca trAsa hoNAra nAhI. maga kAhI vicArAveca lAgaNAra nAhI. navarA yeIla tevhA jevaNAce tATa vADhUna, basAyalA pATa deUna 'jevAyalA calA!' ase sAMgA. tyAMcA prakRtI svabhAva badalaNAra nAhI. tumhI lagna karateveLI jyA prakRtIlA pAhUna, pasaMta karUna lagna kele tI prakRtI zevaTaparyaMta nihALAyacI. maga kAya pahilyAca divazI mAhIta navhate kA kI, hI prakRtI azIca Ahe mhaNUna? tyAca divazI soDUna dyAyace hote nA! kA jAsta nAdI lAgalAta? yA kaTakaTa karaNyAne saMsArAta kAhIca phAyadA hota nAhI, ulaTa nukasAnaca hote. kITakiTa mhaNaje bhAMDaNa! mhaNUnaca bhagavaMtAne tyAsa 'kaSAya' mhaTale Ahe. tumacyA doghAMmadhye jasajase 'praoNblema' vADhatIla tasatase tumhI dUra hota jAla. 'praoNblema' suTale mhaNaje durAvA rAhaNAra nAhI. durAvyAmuLe duHkhaM Aheta. ANi aDacaNI sagaLyAnAMca yeNAra. phakta tumhAlAca Ahe ase nAhI. jyAMnI jyAMnI lagna kele tyA sagaLyAMnAca 'praoNblema' Aheta. karmAcA udaya jhAlA kI vAda nirmANa hotAta, paNa tyAveLI jibhene vAITa bolaNe baMda karA. je bolAyace te poTAtaca ThevA. gharAtahI bolU nakA ANi bAherahI bolU nakA. aho! vyavahArAcA arthaca... praznakartA : prakRtI (svabhAva) sudhAratA yeta nAhI paNa vyavahAra tara sudhAratA AlA pAhije nA? Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 119 dAdAzrI : vyavahAra tara lokAMnA muLI yetaca nAhI. vyavahAra jara lokAMnA AlA asatA, agadI ardhA tAsabhara jarI AlA asatA tarI puSkaLa jhAle asate ! vyavahArAlA tara samajaleleca nAhI. vyavahAra mhaNaje kAya? tara upalaka (varavaracA)! vyavahAra mhaNaje satya nAhI. lokAMnI tara vyavahArAlAca satya mAnUna ghetalele Ahe. vyavahArAta satya mhaNaje je rileTivha madhye satya Ahe te. ithalyA noTA khar2yA asota kI khoTyA tyA 'tithalyA' sTezanavara cAlata nAhIta. mhaNUna soDA nA hI jhaMjhaTa. ApaNa Apale (mokSAce) kAma kADhUna ghyA. vyavahAra mhaNaje (mAgIla janmI) dilele parata gheNe. AtA jara kuNI mhaTale kI, 'caMdulAlalA akkala nAhI.' tara ApaNa samajAve kI, ApaNa je dile hote teca parata miLAle! he jara lakSAta Ale tara tyAlAca vyavahAra mhaTale jAte. AjakAla kuNAlA vyavahAra kaLataca nAhI. jyAcyAsAThI vyavahAra, vyavahAraca Ahe; tyAcA nizcaya, nizcaya Ahe. ...ANi samyak mhaTalyAne bhAMDaNa miTate praznakartA : jara koNI jANUnabujUna vastU phekUna dilI, tara azA prasaMgI eDajasTamenTa kazI karAvI? dAdAzrI : hI tara phakta vastUca phekalI paNa mulAlA jarI phekale nA, tarI dekhIla ApaNa pAhata rAhAve. bApa mulAlA phekata asela tarIhI pAhata rAhAve. nAhI tara kAya ApaNa navar2yAlA phekUna dyAyace? ekAlA tara haoNspiTalamadhye jAve lAgela maga dusar2yAlAhI pAThavAyace kA? ANi naMtara jevhA tyAlA saMdhI miLela tevhA to maga tumhAlA badaDaNAra, maga tIthehI haoNspiTalamadhye! praznakartA : tara maga kAhIca bolAyace nAhI kA? dAdAzrI : bolAyace, paNa samyak bolatA yeta asela tara bolA. nAhI tara kutryAsArakhe bhUkaMNyAta kAya artha ? mhaNUna samyak bolAve. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 kleza rahita jIvana praznakartA : samyak mhaNaje kazA prakAre ? dAdAzrI : ahoho! tumhI yA mulAlA kA phekale? kAya jhAle?' tevhA to mhaNela kI, 'mI kAya muddAma phekela? to mAjhyA hAtAtUna nisaTalA mhaNUna paDalA.' praznakartA : paNa he tara te khoTe bolale nA? dAdAzrI : te khoTe bolata Aheta he baghaNyAcI tumhAlA garaja nAhI. khoTe bolAve kI khare bolAve te tyAcyAvara avalaMbUna Ahe, te ApalyA hAtAta nAhI. to tyAcyA marjInusAra bolela. tyAlA khoTe bolAyace asela kiMvA tumhAlA saMpavAyace asela te tyAcyA niyaMtraNAta Ahe. rAtrI tyAne tumacyA mAThAta viSa TAkale tara tumhI maraNAraca nA?! mhaNUna je ApalyA tAbyAta nAhI tyAcA vicAra karAyacA nAhI. samyak bolatA yeta asela tara ThIka Ahe. samyakapaNe vicAratA Ale tara te kAmAce kI, 'bhAU ase karUna tumhAlA kAya phAyadA jhAlA?' maga to svataHhUna mAnya karela. tumhAlA samyak bolatA yeta nAhI ANi tumhI tyAlA pAca paTIne ciDUna bolU lAgale tara to dahA paTIne ciDUna bolela. praznakartA : samyak bolatA yeta nasela tara maga kAya karAyace? dAdAzrI : mauna rAhAve ANi pAhata rAhAve kI 'kyA hotA hai?' citrapaTAta mulAMnA phekatAta tevhA tumhI kAya karatA? bolAyacA adhikAra sagaLyAMnAca Ahe paNa bhAMDaNa vADhaNAra nAhI azA prakAre bolaNyAcA adhikAra Ahe. jyA bolaNyAne bhAMDaNa vADhela ase bolaNe mhaNaje mUrkhapaNA Ahe. Takora, ahaMkArapUrvaka nasAvI praznakartA : vyavahArAta jara koNI cUka karIta asela tara tyAlA TokAve lAgate tyAmuLe tyAlA duHkha hote, azA veLI kase vAgAve? Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 121 dAdAzrI : vyavahArAta TokAve lAgate, paNa te ahaMkArapUrvaka hota asate mhaNUna naMtara tyAce pratikramaNa karAyalA have. praznakartA : Tokale nAhI tara to DokyAvara basela, nAhI kA? dAdAzrI : TokAve tara lAgate, paNa TokatA Ale pAhije. yogya tahene bolatA yeta nAhI, vyavahAra hAtALatA yeta nAhI mhaNUna ahaMkArapUrvaka bolale jAte. mhaNUna lageca tyAce pratikramaNa kele pAhije. tumhI samoracyAlA TokatA tevhA tyAlA vAITa tara vATate, paNa tumhI tyAce satata pratikramaNa karIta rAhile tara sahA mahinyAnaMtara, bArA mahinyAnaMtara tumacI vANI azI nighela kI tyAlA goDa vATU lAgela. AtA tara TesTeDa vANI bolalI pAhije. anaTesTeDa vANI bolaNyAcA tumhAlA adhikAra nAhI. tumhI azA prakAre pratikramaNa karAla tara kAhI jarI jhAle tarI naMtara goSTa saraLa hoIla. abolA dharUna tara tANa vADhato praznakartA : abolA dharUna goSTa TALalyAne prazna miTato kA? dAdAzrI : nAhI miTata. tumhAlA to mANUsa bheTela tevhA 'tumhI kase AhAta? kase cAlale Ahe ?' azI vicArapUsa karAvI. to jara bhaDakalA tara tumhI zAMta rAhUna samabhAvene nikAla karAvA. kadhI nA kadhI tara prazna soDavAvAca lAgela nA? abolA dharalyAne kAya prazna miTalA? te prazna miTalA nAhI mhaNUna tara abolA dharAvA lAgalA. abolapaNA mhaNaje ojhe, jo prazna laTakata paDalA tyAce ojhe. ApaNa tyAcyAkaDe jAUna tyAlA vicArale pAhije kI, 'jarA thAMbA nA, mAjhe kAhI cukale asela tara malA sAMgA. mI khUpa veLA cukato. tumhI tara phAra huzAra AhAta. zikale-savaralele AhAta mhaNUna tumacyAkaDUna cukA hoNAra nAhIta, paNa mI aDANI, kamI zikalelo mhaNUna mAjhyAkaDUna khUpa cukA hotAta.' ase svata:lA hiNavale mhaNaje to khuza hoIla. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 kleza rahita jIvana praznakartA : ase karUna dekhIla to narama jhAlA nAhI tara maga kAya karAve? dAdAzrI : narama paDalA nAhI tara ApaNa kAya karaNAra? ApaNa tara sAMgUna mokaLe vhAyace. ANakhI kAya karaNAra? kadhI nA kadhI tara to narama paDelaca. tumhI tyAlA rAgAvUna narama karAyalA gelAta; paNa tyAmuLe to kAhI narama paDaNAra nAhI. Aja narama disela paNa to manAta te noMda karUna Thevela ANi jevhA-kevhA tumhI narama asAla tevhA to sagaLA vacapA kADhUna gheIla. mhaNaje jaga he vaira vasUla karaNAre Ahe. niyama asA Ahe kI, loka manAta zatrutva ThevatAta. manAta sUDa gheNyAce paramANU sAThavUna ThevatAta. mhaNUna samoracyAzI zatrutva vADhaNAra nAhI azA padhdatIne toDagA kADhAvA. prakRtI svabhAvAnusAra eDajasTamenTa... praznakartA : ApaNa samoracyAcA abolA toDaNyAsAThI vinavale kI, kharaMca mAjhI cUka jhAlI, AtA kRpayA malA mApha kara. ase sAMgUna dekhIla to adhikaca rAgAvalA tara? kAya karU? dAdAzrI : maga tumhI bolaNe baMda karA. tyAlA tumace samopacArAce vAgaNe hA tumacA kamakuvatapaNA vATata asela tara tyAcI tI cukIcI samajUta Ahe kI 'bahuta name nAdAna.' azA prasaMgI dUra rAhaNeca cAMgale. maga je jhAle te barobara, ase samajUna mokaLe vhA. paNa jyA vyaktI saraLa svabhAvAcyA asatIla tyAMcyA bAbatIta tarI praznAMce samAdhAna karA. ApalyA gharAta koNa saraLa Ahe ANi koNa vAkaDe Ahe itake tara ApalyAlA samajateca nA? praznakartA : samoracI vyaktI saraLa svabhAvAcI nasela tara ApaNa tyAcyAbarobarace vyavahAra (saMbaMdha) toDAyace kA? dAdAzrI : nAhI. saMbaMdha toDAyace nAhIta. saMbaMdha toDalyAne tuTata Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 123 nAhI. toDalyAne tuTela ase zakyahI nAhI. mhaNUna ApaNa mauna rAhAve. kadhI nA kadhI to ciDela tevhA ApalA hizoba pUrNa hoIla. ApaNa mauna bALagalyAne to kadhItarI ciDela ANi svataHhUna mhaNela, 'tumhI mAjhyAzI kA bolata nAhI? kitI divasAMpAsUna muke banUna phirata AhAta!' to asA ciDalA mhaNaje tumacA hizoba pUrNa jhAlA, dusarA kAhI mArga Ahe kA? he tara vegavegaLyA prakArace lokhaMDa asatAta, AmhI sagaLyAMnA oLakhU zakato. kAhI lokhaMDAnA cAMgale tApavale tevhA te vAkate. kAhI prakAracyA lokhaMDAnA bhaTTIta tApavAve lAgate ANi maga garama-garama asatAnAca dona hAtoDe mArale kI te saraLa hotAta. hI tara azI taheta-hecI lokhaMDe Aheta! yAta AtmA hA AtmA Ahe, paramAtmA Ahe ANi lokhaMDa he lokhaMDa Ahe. he sarva dhAtU Aheta. saraLa vAgalyAnehI prazna suTatAta praznakartA : gharAta mAjhe kuThalyA goSTIvara lakSa rAhata nasela ANi gharAtIla loka malA lakSa ThevA, lakSa ThevA ase mhaNata asatIla, tarI dekhIla lakSa rAhata nasela tara azA veLI kAya karAve? dAdAzrI : kAhIca nAhI. gharAtale jevhA ApalyAlA 'lakSa ThevA, lakSa ThevA' ase mhaNatIla tevhA 'ho Thevato' ase sAMgAve. ApaNa lakSa ThevaNyAcA nizciya karAvA. tarI dekhIla lakSa rAhile nAhI ANi gharAta kutrA ghusalA tara mhaNA kI 'mAjhe lakSa rAhataca nAhI.' mhaNaje tyAvara kAhI upAya tara karAvA lAgela nA? AmhAlA paNa jara koNI lakSa ThevAyalA sAMgitale tara AmhI lakSa Thevato, tarI dekhIla kAhI jhAleca tara AmhI sAMgato, kI 'bhAU, mAjhyAkaDUna lakSa rAhU zakale nAhI.' ase Ahe kI, ApaNa yAMcyApekSA vayAne moThe Ahota ase jara mAnale nAhI tara maga kAma hote. lahAna mulAsArakhI avasthA ThevalI tara samabhAvAne nikAla cAMgalA hoto. AmhI lahAna mulApramANe rAhato. mhaNUna Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 kleza rahita jIvana AmhI jase asela tase sAMgUna TAkato. asehI sAMgato ANi tasehI sAMgato, jAsta moThepaNA kazAlA miravAyacA? jyAMcyA jIvanAta kasoTI yete te puNyavAna mhaTale jAte! mhaNUna Agraha na dharatA samasyAMvara toDagA kADhA. tumhI svataHca tumacA doSa sAMgA. nAhItara te jevhA tumacA doSa sAMgata asatIla tevhA tumhI khuza vhA kI, are vA! tumhAlA AmacA doSa lakSAta aalaa| khUpa chAna jhAle! tumhI evaDhe huzAra AhAta he AmhAlA mAhItaca navhate. ...samoracyAce samAdhAna karA nA ApalyAta kAhI cUka asela tevhAca samoracA ApalyAlA sAMgata asela nA? mhaNUna cukA saMpavA. yA jagAta kuThalAhI jIva kuThalyAhI jIvAlA trAsa deUca zakata nAhI itake svataMtra jaga Ahe, ANi Aja jo trAsa hota Ahe to pUrvI kelelyA doSAMcA pariNAma Ahe. mhaNUna cukA saMpavA mhaNaje hizoba saMpUna jAIla. koNI 'lAla jheMDA' dAkhavata asela tara samajUna jAve kI, yAta ApalI kAhI cUka Ahe. mhaNUna ApaNa tyAMnA vicArAve kI, 'bhAU tU lAla jheMDA kA dAkhavita Ahesa?' tevhA to mhaNela kI, tumhI ase kA kele hote?' tevhA tyAcI mAphI mAgAvI ANi mhaNAve kI, 'AtA tarI hiravA jheMDA dAkhavazila nA?' tevhA to ho mhaNela. AmhAlA koNI lAla jheMDA dAkhavitaca nAhI. AmhI tara sagaLyAMce hirave jheMDe pAhato naMtara puDhe cAlato. nighateveLI jara ekhAdyAne lAla jheMDA dAkhavalA tara AmhI tyAlA vicArato kI, 'bhAU tU kA mhaNUna malA lAla jheMDA dAkhavata Ahesa?' tevhA to sAMgela kI, 'tumhI tara amuka tArakhelA jANAra hotA maga tyAAdhIca kA cAlalA?' tevhA AmhI tyAlA khulAsA karUna sAMgato kI, acAnaka he kAma nighAle mhaNUna nAIlAjAne jAve lAgata Ahe! maga to ApaNahUnaca sAMgela kI, 'tara maga tumhI nakkIca jA, kAhI harakata nAhI.' Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra loka tara tujhyAca cukAMmuLeca tulA lAla jheMDA dAkhavatAta paNa tU jara tyAcA khulAsA kelAsa tara loka tulA jAU detIla. paNa yAlA jara koNI lAla jheMDA dAkhavalA tara hA mUrkha boMbAboMba karUna tyAlA mhaNela, 'jaMgalI, jaMgalI binaakalI, tU malA lAla jheMDA kA dAkhavatosa?' ase karUna tyAlA daraDAvato. are, tU tara navIna hizoba suru kelAsa. koNI jara lAla jheMDA dAkhavata asela tara ' deara ija samathiMga rA~ga.' (tithe nakkI kAhI cukale Ahe) vinAkAraNa kuNI lAla jheMDA dAkhavata nAhI. bhAMDaNa, dararoja kase paravaDaNAra ? dAdAzrI : gharAta bhAMDaNe hotAta ? praznakartA : ho jAto. 125 dAdAzrI : varavara hotAta kI joradAra hotAta ? praznakartA : joradAra paNa hotAta, paNa dusar2yA divazI visarUna dAdAzrI : visaraNAra nAhI tara kAya karaNAra ? visarUna jAla tevhAca punhA bhAMDatA yeIla nA ? AdhIceca visaralele nasela tara punhA koNa bhAMDaNa karela ? moThamoThyA baMgalyAta rAhatAta, pAcaca jaNa rAhatAta tarI bhAMDaNa karatAta ! nisarga khANyA-piNyAce sarva deto tarI he bhAMData rAhatAta. jithe bhAMDaNataMTe Aheta tithe aMDaraDevhalapa (avikasita) prajA Ahe. sAra kADhatA yeta nAhI mhaNUna bhAMDaNe hotAta. jitake manuSya Aheta titake vegavegaLe dharma Aheta. paNa svataHcyA dharmAce maMdira kase bAMdhAve ? dharma tara sagaLyAMceca vegaLe Aheta. upAzrayAta sAmAyika karatAta tI suddhA pratyekAcI vegaLI-vegaLI asate. are, kityeka loka tara mAge basUna puDhacyAMnA khaDe mArIta asatAta, tI paNa tyAMcI sAmAyikaca karatAta nA ? yAta dharmahI rAhilelA nAhI ANi marmahI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 kleza rahita jIvana uralelA nAhI. phakta dharma jarI rAhilA asatA tarI gharAta bhAMDaNe jhAlI nasatI. jhAle tara mahinyAtUna ekhAdyA veLIca jhAle asate. amAvasyA mahinyAtUna ekadAca yete nA! praznakartA : ho. dAdAzrI : ithe tara tIsahI divasa amAvasyA. bhAMDaNa karaNyAta kAya miLata asela? praznakartA : phakta nukasAnaca hote. dAdAzrI : toTA hoNArA vyApAra tara kuNI karataca nAhI nA? koNIca mhaNaNAra nAhI kI, toTA hoNArA dhaMdA karA! kAhItarI naphA miLavataca asatIla nA? praznakartA : bhAMDaNAtUna AnaMda miLata asela! dAdAzrI : hA duSamakALa Ahe mhaNUna zAMtI rAhata nAhI, poLalelA manuSya jevhA dusar2yAlA poLato tevhAca tyAlA zAMtI vATate. koNI AnaMdAta asela tara tyAlA te AvaData nAhI, mhaNUna tithe jAUna kADI lAvato tevhAca tyAlA zAMtI vATate. asA jagAcA svabhAvaca Ahe. prANyAMmadhye suddhA viveka asato, te bhAMData nAhIta. kutre suddhA ApalyA parisarAtIla kutryAMzI bhAMData nAhIta. jevhA bAheracA kutrA tyAMcyA parisarAta yeto tevhA te sagaLe miLUna tyAcyAzI bhAMDatAta. tevhA hI mUrkha mANase tara ApApasAtaca laDhatAta. loka agadI vivekazUnya jhAle Aheta! 'bhAMDaNamukta' hoNyAsArakhe praznakartA : malA bhAMDAyace nasela, mI kadhIca bhAMData nAhI tarIdekhIla gharacI mANase samorUna bhAMDaNa ubhe karata asatIla, tara azA paristhitIta kAya karAve? dAdAzrI : tumhI 'bhAMDaNamukta' vhAyalA have. bhAMDaNamukta vhAla tara Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 127 saMsArAta TikU zakAla. AmhI tumhAlA bhAMDaNamukta banavUna deU. bhAMDaNa karaNArA suddhA kaMTALUna jAIla, ase Apale svarUpa asAyalA have. jagAta koNIca ApalyAlA Dipresa karU zakaNAra nAhI ase ApaNa banAyalA have. ApaNa bhAMDaNamukta jhAlyAvara AtA kAhI trAsaca nAhI nA? lokAMnA bhAMDAyace asela, zivyA dyAyacyA asatIla tarIhI harakata nAhI ANi tarI suddhA nirlajja mhaTale jANAra nAhI, ulaTa tyAmuLe jAgRtI khUpa vADhela. sUDAce bIja heca bhAMDaNAce kAraNa pUrvI jI bhAMDaNe jhAlI Aheta tyAcyAmuLe zatrutva dharale jAte ANi teca Aja bhAMDaNAcyA rupAta cukate kele jAte. bhAMDaNa hote tyAcaveLI zatrutvAce bIja paDate, te maga puDhacyA janmI ugavate. praznakartA : maga te bIja kazAprakAre naSTa karatA yeIla? dAdAzrI : haLUhaLU samatAbhAvAne nikAla karata rAhilAta tara naSTa hoIla. khUpa kholavara bIja paDale asela tara veLa lAgela. dhIra dharAvA lAgato. tumace kuNI kAhI gheUna jAta nAhI. dona TAIma khAyalA miLate, kapaDe miLatAta, maga ANakhI kAya have? jarI tumhAlA gharAta ThevUna bAheruna kulUpa lAvUna gele paNa tumhAlA dona veLece jevaNa miLata Ahe kI nAhI evaDheca baghAyace. tumhAlA gharAta koMDUna gele tarI kAhI harakata nAhI, tumhI nivAMta jhopA. mAgIla janmI ase kAhI vaira bAMdhale gele kI jyAmuLe ApalyAlA gharAta kulUpa lAvUna koMDUna ThevatAta, ! vaira ANi tehI ajJAnatene bAMdhale gelele vaira! samajapUrvakace asela tara ApaNa samajU zakU kI he samajapUrvakace Ahe, mhaNUna toDagA nighU zakela. paNa jara samajapUrvakace nasela tara toDagA kasA nighU zakela? maga Ahe taseca soDUna dyAyace. jJAnAmuLe vaira bhAvanece bIja naSTa hote AtA ApaNa sagaLe vairabhAva soDUna dyAyave. tumhI kadhItarI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 kleza rahita jIvana AmacyAkaDUna 'svarUpajJAna' prApta karUna ghyA. mhaNaje maga sAre vaira bhAva miTatIla. agadI yAca janmAta sagaLe vairabhAva soDUna dyAyace, AmhI tumhAlA mArga dAkhavU. saMsArAlA kaMTALUna loka maraNAcyA vATyAlA kA jAtAta? yA bAhya saMkaTAMnA toMDa devU zakata nAhIta mhaNUna. he sarva samajAve tara lAgela nA? kuThaparyaMta tANa-taNAvAkhAlI paDUna rAhAla? he tara kiDyAmuMgyAMsArakhe jIvana jhAlele Ahe. nusatI taDaphaDa, taDaphaDa! manuSyajanmAta AlyAvara taDaphaDa kA mhaNUna? jo bramhAMDAcA mAlaka mhaTalA jAto tyAcI hI azI dainAvasthA! saMpUrNa jaga taDaphaData tarI Ahe kiMvA mUrchita avastheta tarI Ahe. jagAta yA donaca goSTI Aheta ANi tU jJAnaghana AtmA jhAlAsa mhaNaje yAtUna suTalA. jasA abhiprAya tasA pariNAma praznakartA : Dhola vAjata asela tara kAhI lokAMnA cIDa kA yete? dAdAzrI : kAraNa 'malA he AvaData nAhI' ase tyAne mAnala Ahe. Dhola vAjateveLI tumhI mhaNAve kI, 'vAha!' Dhola kitI chAna vAjato Ahe !!!' ase mhaTale tara trAsa hoNAra nAhI. 'DholAcA AvAja vAITa Ahe' asA abhiprAya dilA kI, AtUna sArI yaMtraNA bighaDUna jAte. tevhA ApaNa nATakIya bhASeta mhaNAve kI, khUpa chAna Dhola vAjavalA.' mhaNaje maga trAsa hota nAhI. he 'AtmajJAna' miLAlyAmuLe AtA ApaNa sagaLI 'pemeMTa' cukavU zakato. kaThINa paristhitIta he jJAna khUpa hitakArI Ahe, jJAnAcI 'TesTiMga' hoUna jAte. jJAnAcI roja 'paeNkTisa karAyalA gelo tara tyAcyAne kAhI TesTiMga hota nAhI. paNa ekadA kA kaThINa prasaMga AlA tevhA mAtra TesTeDa hoUna jAte! hI sadvicAraNA, kitI chAna AmhAlA tara evaDhe mAhIta Ahe kI, jara bhAMDaNa kelyAnaMtara Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 'bAyakozI' sagaLe saMbaMdha toDAyace asatIla tara goSTa vegaLI Ahe, paNa bAyakozI parata bolAyace asela tara maga madhalI sarva bhASA pUrNapaNe cukIcI Ahe. AmacyA he lakSAtaca asate kI, dona tAsAnaMtara punhA bolAyace Ahe, mhaNUna AmhI kiTakiTa karata nAhI. tumhAlA jara tumace mata kAyama ThevAyace asela tara goSTa vegaLI. tumace mata badalaNAra nasela tara maga tumhI je kele te barobara Ahe. punhA ticyAbarobara basaNAraca nasAla tara ThIka Ahe. paraMtu udyA parata ticyAsobata basUna jevAyace asela tara maga kAla kelelyA nATakAce kAya ? hA vicAra karAyalA nako kA ? he loka tILa bhAjUna peratAta mhaNUna kelelI sagaLI mehanata vAyA jAte. bhAMDaNa hote tevhA he lakSAta yAyalA have kI, hI karmaca ApalyAlA nAcavatAta. maga yA nAcAvara jJAnAcA upayoga karUna ilAja kelA pAhije. praznakartA: dAdA, he tara bhAMDaNa karaNAr2yA doghAMnAhI samajAyalA have nA ? dAdAzrI : nAhI, ithe tara 'saba saba kI saMbhAlo' tumhI phakta tumace pAhAyace. tumhI sudharale mhaNaje samoracA ApoApa sudhArela. hI tara sadvicAraNA Ahe kI kAhI veLAnaMtara punhA sobataca basAyace Ahe maga bhAMDaNa kazAsAThI? lagna kele Ahe tara maga bhAMDaNaM kA ? tumhI kAla kAya jhAle te visaratA, paNa AmhAlA tara 'jJAnAta' sarva hajaraca asate. hI tara eka sadvicAraNA Ahe mhaNUna jyAne AtmajJAna ghetale nasela tyAlAhI he upayogI paDela. ajJAnAmuLe vATate kI bAyako DokyAvara basela. koNI AmhAlA koNI vicArale tara AmhI sAMgU kI, 'tU paNa bhovarA Ahesa ANi tI paNa bhovarA Ahe, maga tI DokyAvara kazI basela? te kAya ticyA hAtAta Ahe ? te tara 'vyavasthita zaktIcyA ' tAbyAta Ahe. ANi tI kuThe tumacyA DokyAvara caDhUna basaNAra Ahe ? tumhI jara namate ghetale mhaNaje ticyAhI manAlA samAdhAna vATela kI AtA mAjhA navarA mAjhyA tAbyAta Ahe ! tilAhI bare vATela. 129 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 kleza rahita jIvana saMzaya, bhAMDaNAce eka kAraNa gharAta bahutAMzI bhAMDaNe saMzayAvarUna hota asatAta. he kase Ahe kI, zaMkemuLe spaMdana nirmANa hotAta ANi yA spaMdanAmuLe sphoTa hoto. ANi jara niHzaMka rAhilAta tara sphoTa ApoApa zAMta hoIla. navarAbAyako doghehI jara saMzayI asatIla tara maga sphoTa kasA vijhela. ekAlA tarI ni:zaMka vhAveca lAgela. AI-vaDilAMcyA bhAMDaNAmuLe mulAMce saMskAra bighaDatAta. mulAMvara vAITa saMskAra paDU nayeta yAsAThI doghAMnI gharAta samajadArIne vAgale pAhije. hA saMzaya koNa dUra karela? Apale jJAna tara manuSyAlA saMpUrNa niHzaMka banavela ase Ahe! AtmyAcyA anaMta zaktI Aheta!! azA vANIlA nibhAvUna ghyA. hI TIpaoNya pAyAlA lAgalI tara ApaNa tilA doSa deta nAhI, paNa koNI dusar2yAne mArale tara mAtra ApaNa tyAlA gunhegAra mAnato. kutrA cAvata nasela phakta bhuMkataca asela tara ApaNa tyAlA cAlavUna gheto nA! maga mANUsa dekhIla hAta na ugAratA nusatA bhuMkata asela tara ApaNa te nibhAvUna ghyAyalA nako kA? bhuMkaNe mhaNaje bolaNe, 'TU spIka,' ANi 'bArka' mhaNaje bhuMkaNe. 'mAjhI bAyako satata bhuMkata asate' ase mhaNatAta nA? he vakIla suddhA korTAta bhuMkata asatAta nA? ANi nyAyAdhIza tyA doghAMce bhuMkaNe aikata asatAta! he vakIla nirlepatene bhuMkatA nA? korTAta samorAsamora 'tumhI ase AhAta, tumhI tase AhAta, mAjhyA azilAvara tumhI khoTe Aropa karata AhAta' ase bhuMkata asatAta. tyAMnA pAhUna ApalyAlA ase vATate kI, he doghe bAhera jAUna mArAmArIca karatIla, paNa bAhera AlyAnaMtara pAhile tara doghehI sobata basUna ArAmAta cahA pita asatAta! praznakartA : yAlA DrAmeTika (nATakI) bhAMDaNa mhaNAyace kA? dAdAzrI : nAhI yAlA popaTamastI mhaNatAta. DrAmeTika tara jJAnI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 131 puruSAzivAya kuNAlAhI jamaNAra nAhI. popaTa mastI karatAta tevhA ApalyAlA bhItI vATate kI, AtA he doghehI maratIla, paNa te kAhI marata nAhIta. te phakta varavara cocI mArata rAhatAta, koNAlA ijA hoNAra nAhI azA cocI mAratAta. ____ AmhI vANIlA rekaoNrDa mhaTale Ahe nA? rekaoNrDa vAjata asela kI 'caMdulA akkala nAhI, caMdulA akkala nAhI.' maga tumhI paNa mhaNAyalA lAgA kI 'caMdulA akkala nAhI.' ___mamatece veDhe ulagaDAve kase? divasabhara kAma karata asatAnAhI navar2yAce pratikramaNa karIta rAhAve. ekA divasAta sahA mahinyAMce kelele vaira (zatrutva) saMpela ANi jarI ardhA divasa jhAle tarIhI tIna mahinyAMce tarI kamI hoIla! lagnApUrvI navar2yAvara mamatA hotI kA? nAhI. maga mamatA kadhIpAsUna jaDalI. lagnAcyA veLI maMDapAta samorAsamora basale tevhA AtA mAjhA navarA AlA, ase tine Tharavale. thoDe jADa Aheta, thoDe sAvaLe Aheta. ANi tyAcaveLI navar2yAnehI ThAma Tharavale kI hI mAjhI bAyako Ahe. tevhApAsUna he cakra suru jhAle. 'mAjhe Ahe, mAjhe Ahe' asA jo pILa mAralA ANi naMtara te pILa vADhataca jAtAta. hI paMdharA varSAMcI philma kazI ulaTa phiravAyacI? tara 'he mAjhe nAhIta,' he mAjhe nAhIta' ase mhaNata rAhile tara hA pILa suTata jAto ANi mamatA kamI hota jAte. he tara lagna jhAlyApAsUna ase abhiprAya tayAra jhAle, prejyuDIsa (pUrvagraha) dharale gele kI 'he aseca Aheta, he taseca Aheta.' lagnApUrvI ase kAhI hote kA? AtA tumhI manAta pakke karA kI, 'je Ahe te he aseca Ahe.' ApaNaca tyAMnA pasaMta kelele Ahe. AtA kAya navarA badalatA yeIla? sagaLIkaDeca phasavaNUka! kuThe jAve? jyAcA upAya nAhI tyAlA kAya mhaNAla? jyAcA upAya nAhI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana tyAsAThI raDaboMbala karAyacI nasate. hA saMsAra anivArya Ahe ! gharAta bAyakocA bhAMDakhora svabhAva AvaData nasela, moThyA bhAvAcA svabhAva AvaData nasela, dusarIkaDe vaDilAMcA svabhAva pasaMta nasela, azA ToLIta mANUsa phasalA asela tarIhI tyAlA tithe rAhAve lAgate. maga jANAra kuThe ? azA phasavaNUkIcA kaMTALA yeto, paNa jANAra kuThe ? cArahI bAjUMnI kuMpaNa Ahe. samAjAcyA maryAdA asatAta, 'samAja malA kAya mhaNela ? sarakAracyAhI maryAdA asatAta. jara kaMTALUna jalasamAdhI ghyAyalA juhUcyA samudra kinAr2yAvara gelo tara polIsavAlA pakaDato. 'are bAbA, malA AtmahatyA karU de, nivAMtapaNe marU de !' tevhA to mhaNela 'nAhI. marU paNa deNAra nAhI. tU ithe AtmahatyA karaNyAcA prayatna kelA, hA gunhA kelA mhaNUna AmhI tulA turuMgAta TAkaNAra Ahota !' dhaDa jagUhI deta nAhIta ANi dhaDa marUhI deta nAhIta, yAlAca mhaNatAta saMsAra ! mhaNUna rahA nA ArAmAta...zAMtapaNe jhopAnA! ase he anivArya jaga! marUhI deta nAhI ANi jagUhI deta nAhI. 132 kasehI karuna, eDajasTa hoUna, veLa nibhAvA, mhaNaje udhArI cukatI hoIla. kuNAce paMcavIsa varSAce, kuNAce paMdharA varSAMce, kuNAce tIsa varSAce, nAIlAjAne kA hoInA karja cukavAveca lAgate. icchA nasela tarIhI tyAca kholIta ekatra rahAve lAgate. ithe bhAUsAhebAMce aMtharUna ANi tithe bAIsAhebAMce aMtharUna! bAIsAheba toMDa phiravUna jhopalyA tarI manAta bhAUsAhebAMceca vicAra cAlU asatAta nA! suTakAca nAhI. he jagaca ase Ahe. ANi tyAtahI phakta navar2yAlAca bAyako AvaData nAhI ase nAhI, tara bAyakolAhI navarA AvaData nasato ! mhaNUna yAta sukha gheNyAsArakhe nAhIca. vicAravaMta mANasAlA tara saMsArAcI jhaMjhaTa AvaDaNAraca nAhI. je vicAravaMta nAhIta tyAMnA tara saMsAra hI tara eka jhaMjhaTa Ahe heca samajata nAhI. jase ekhAdyA bahir2yA mANasAsamora ApaNa kitIhI khAjagI goSTI kelyA tara tyAta kAhI aDacaNa Ahe kA ? taseca Ata suddhA bahirepaNA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra asato. mhaNUna tyAMnA saMsArAtIla aDacaNI cAlUna jAtAta. paNa loka tara saMsArAta sukha zodhU pAhatAta, yAta kAya sukha miLata asela kA ? polampola kuThaparyaMta jhAkAla ? ! he sagaLe jaga nakalI Ahe ! gharAta bhAMDUna raDUna, ANi maga pANyAne toMDa dhuvUna mANase gharAbAhera paDatAta!! ApaNa tyAMnA vicArale, 'kase AhAta caMdubhAU ?' tevhA to mhaNela, 'khUpa majeta Ahe. ' are tujhyA DoLyAta tara azrU Aheta, toMDa dhuvUna AlA asela tarI DoLe tara lAla disatAta nA? tyApekSA saraLa sAMga kI, 'mI sadhyA duHkhAta Ahe. ' sagaLyAMnA aseca vATate kI dusar2yAMnA kAhI duHkhaca nAhI phakta malAca duHkha Ahe. paNa nAhI re bAbA! sagaLeca raData Aheta. pratyeka jaNa gharI raDUna maga toMDa dhuvUna gharAbAhera paData Aheta. he paNa eka moThe Azcaryaca Ahe nA ! toMDa dhuvUna kA gharAbAhera paDatA ? toMDa dhutalyAzivAya nighAlAta tara lokAMnA kaLela kI saMsArAta kitI sukha Ahe mhaNUna ? ! mI raData bAhera paDalo, tumhI raData bAhera paDalAta, sagaLeca raData bAhera paDalAta mhaNaje maga samajela kI he jaga pokaLa Ahe. lahAna vayAta vaDIla vArale mhaNUna smazAnabhUmita raData raData geleta ! gharI AlyAvara aMghoLa kelI maga kAhIca nAhI!! aMghoLa karAyace lokAMnI zikavale, aMghoLa vaigaire karUna svaccha karUna ghetAta! ase he jaga Ahe ! sagaLeca toMDa dhuvUna bAhera paDalele, sagaLe pakke khoTAraDe Aheta. tyApekSA khare bolalAta tara te adhika cAMgale. 133 ApalyA mahAtmyAMmadhUna ekhAdAca mokaLepaNAne sAMgato kI, 'dAdA Aja tara malA bAyakone mArale!' evaDhA saraLapaNA kuThUna AlA ? tara ApalyA jJAnAmuLe AlA. dAdAMnA tara sagaLyA goSTI sAMgU zakato. azI saraLatA AlI tevhApAsUnaca mokSAlA jANyAcI tayArI jhAlI. azI saraLatA baghAyalA miLata nAhI nA ? mokSAlA jANyAsAThI saraLa vhAyacIca AvazyakatA Ahe. navarA tara bAhera che, che ase kAhIca nAhI, ase Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 kleza rahita jIvana mhaNato. bAyakocA mAra khAto ANi bAhera sAMgato, che, che, tI tara mulIlA mArata hotI! are paNa mI svataH tulA mAra khAtAnA pAhile nA? yAcA kAya artha ? miniMgalesa. tyAaivajI khare-khare sAMgUna TAka kI! AtmyAlA thoDeca kuNI mAraNAra Ahe? ApaNa AtmA Ahota, mArela tara zarIrAlA mArela. AtmyAcA tara kuNI apamAnahI karU zakaNAra nAhI. kAraNa tI ApalyAlA (AtmyAlA) baghU zakalI taraca apamAna karela nA? baghitalyAzivAya kasA apamAna karela? yA dehAlA tara mhaisa suddhA mArate. tevhA tumhI sAMgatAca nA kI, yA mhazIne malA mArale? mhazIpekSA bAyako moThI nAhI kA? maga tyAta kAya? tyAta kuThe abrU jANAra Ahe ? muLAta abrU Aheca kuThe? yA jagAta kitI jIva rAhatAta? koNI kapaDe ghAtale kA? abrUdAra kapaDe ghAlataca nAhI. jyAlA abrU nAhI teca kapaDe ghAlUna abrU jhAkata phiratAta, (kapaDe) phATale tara zivata basatAta. koNI baghitale tara, koNI baghitale tara! are, zivana-zivUna kitI divasa abra jhAkazIla? zivalelI abrU Tikata nAhI. abrU tara jithe nIti Ahe, prAmANikatA Ahe, dayAbhAva Ahe, jivhALA Ahe, paropakArI svabhAva Ahe tithe Ahe. phasavaNUka azI vADhata gelI yA bhAjI ANi bhAkarIsAThI lagna kele. navar2yAlA vATate kI mI paise kamAvUna ANela paNa svayaMpAka koNa banavela? bAyakolA vATate kI mI svayaMpAka banavela paNa paise koNa kamavela? asA vicAra karUna doghAMnI lagna kele ANi sahakArI maMDaLa ubhe kele. naMtara mulehI hoNAra. dudhIce eka bI perale maga tyAvara dudhyA yeNAra kI nAhI? velIcyA pAnApAnAMvara dudhyA yetIla. azAprakAre hI mANasedekhIla dudhIsArakhe ugavata rAhatAta. dudhIcI vela azI mhaNata nAhI kI yA mAjhyA dudhI Aheta. phakta hI manuSya jAtaca ase bolate kI, hI mAjhI mule Aheta. hA buddhIcA durupayoga kelA, hI manuSya jAtI buddhIvara avalaMbUna rAhilI mhaNUna nirAzrita mhaTalI gelI. itara kuThalAhI jIva buddhIvara avalaMbUna nAhI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 135 mhaNUna tyAMnA Azrita mhaNatAta. AzritAMnA du:kha nasate. yAMnAca (manuSyajAtIlAca) sagaLe duHkha asate ! mANase vikalpI sukhAcyA mAge dhAvatAta. paNa jevhA bAyako bhAMDaNa karate tevhA yA sukhAviSayI kaLate kI hA saMsAra upabhogaNyAsArakhA nAhI. paNa hA tara lageca mUrchita hoUna jAto! mohAmuLe evaDhyA pracaMDa pramANata mAra khAto tyAcehI tyAlA bhAna rAhata nAhI. bAyako rusalelI asate toparyaMta 'yA allAha paravara digAra' karato (devAcI AThavaNa karato). ANi bAyako parata bolU lAgalI kI mhaNaje miyA~bhAI khuza! maga allAha vagaire sagaLekAhI ekA bAjUlA! kitI kaTakaTI!! ase kadhI du:kha dUra hote kA? tU thoDA veLa allAhajavaLa basalA mhaNUna kAya duHkha saMpate? jitakA veLa tithe basazIla titakA veLa AtIla Aga zAMta hoIla. paNa maga tithUna uThalAsa kI Aga parata suru ! niraMtara prakaTa agnI Ahe, ghaTakAbhara paNa sukha miLata nAhI! joparyaMta zuddhAtmA svarUpa prApta hota nAhI, svata:cyA dRSTIta 'mI zuddha svarUpa' Ahe, ase bhAna hota nAhI toparyaMta hI zegaDI peTalelIca rAhaNAra. mulIcyA lagnAcyAveLI dekhIla Ata Aga cAlUca asate! satata saMtApaca asato! saMsAra mhaNaje kAya? tara jALe. yA zarIrAcA viLakhA dekhIla eka jALeca Ahe. jALe koNAlA AvaDela kA? paNa jALe AvaDate hehI eka Azcaryaca mhaTale Ahe nA! mAzyAMcI jALa vegaLI ANi hI jALa vegaLI! mAzyAMcyA jALyAlA tara kApUna bAhera nighatA yete. paNa yAtUna nighatAca yeta nAhI. theTa tiraDI nighela tevhAca bAhera paDatA yeIla! ...tyAlA tara laTakatA salAma yAta sukha nAhI ase samajAve tara lAgela nA? navarA apamAna karato, bAyako apamAna karate, mule apamAna karatAta! hA tara sagaLA nATakIya vyavahAra Ahe, paNa zevaTI yAMcyAtIla koNI sobata thoDIca yeNAra Ahe? Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 kleza rahita jIvana tumhI svataH zuddhAtmA AhAta ANi hA sagaLA vyavahAra tumhAlA varavara mhaNaje suparaphluasa karAyacA Ahe. svataH 'homa DipArTameMTa' madhye (zuddhAtmyAta) rAhAyace ANi phorena DipArTameMTa madhye suparaphluasa rAhAyace. suparaphluasa mhaNaje kuThehI tanmAyAkAra vRttI nAhI. phakta nATakIya. phakta he nATakaca sAkArAyace Ahe. nATakAta nukasAna jhAle tarI hasAyace ANi phAyadA jhAlA tarI dekhIla hasAyace. nATakAta dikhAvA paNa karAvA lAgato. nukasAna jhAle asalyAsa tase hAvabhAva paNa karAve lAgatAta! toMDAne bolAyace kI khUpa nukasAna jhAle paNa AtUna tanmayAkAra vhAyace nAhI. ApaNa laTakatA salAma (varavaracA, durUna namaskAra) karAyacA. bareca jaNa sAMgatAta nA kI, 'bhAU, mAjhA tara yAcyAzI duruna namaskArAcA saMbaMdha Ahe!' azAca prakAre saMpUrNa jagAzI rAhAve. jyAlA sAr2yA jagAzI duruna namaskAra karaNe jamale to jJAnIca jhAlA. yA dehAlAhI duruna namaskAra! AmhI niraMtara sagaLyAMzI duruna namaskArAcAca saMbaMdha Thevata asato. tarIhI sagaLe mhaNatAta kI AmacyAvara ApalA khUpa cAMgalA bhAva Ahe. mI sagaLAca vyavahAra karato paNa AtmyAta rAhUna. praznakartA : kityekadA gharAta khUpa moThe bhAMDaNa hote. tara azA veLI kAya karAve? dAdAzrI : zahANA mANUsa asela tara lAkha rupaye dile tarI to bhAMDaNa karaNAra nAhI! ANi ithe tara phukaTa bhAMDaNa karato, maga to aDANI nAhI tara kAya? mahAvIra bhagavaMtAnA karma saMpavaNyAsAThI sATha maila cAlUna dUra anArya kSetrAta jAve lAgale, ANi AttAce loka tara puNyavAna, mhaNUna tyAMnA ghara basalyA anArya kSetra upalabdha Ahe! kevaDhe he dhanya bhAgya! karma saMpaviNyAsAThI tara he khUpaca lAbhadAyaka Ahe, paNa saraLa rAhilA tara! gunhA ekA tAsAcA, daMDa AyuSyabharAcA eka tAsa nokarAlA, mulAlA kiMvA bAyakolA chaLale asela tara Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 137 tI vyaktI puDhacyA janmI tumhAlA navar2yAcyA rupAta kiMvA sAsUcyA rupAta AyuSyabhara trAsa deta rAhIla! nyAya tara havA kI nako? he bhogAveca lAgela. tumhI kuNAlA duHkha dile tara tumhAlA AyuSyabhara duHkha miLela. phakta eka tAsa jarI chaLale tarI tyAce phaLa AyuSyabhara miLela. maga tumhI ugAcaca takrAra karata asatA kI 'mAjhI bAyako mAjhyAzI azI kA vAgate?' ANi bAyakolA hI ase vATate kI, mAjhyAkaDUna ase kA vAgale jAte?' tilA paNa vAITa vATate, paNa kAya karaNAra? maga mI tyAMnA vicArale kI, tumhI bAyakolA pasaMta kele hote kI bAyakone tumhAlA pasaMta karUna ANale hote? tevhA te mhaNAle kI, 'mI bAyakolA pasaMta karUna ANale hote.' maga tyA bicArIcA kAya doSa? tumhIca tilA gheUna AlAta ANi AtA tI tumacyA apekSenusAra nighAlI nAhI, tyAlA tI tarI kAya karaNAra? tI kuThe jANAra? kAhI bAyakA tara navar2yAlA mAratAta dekhIla. pativratA strIlA tara patnI patIlA mArate he aikUnaca pApa lAgalyAgata vATate. praznakartA : jo puruSa mAra khAto tyAlA bAyalyA mhaNAyace kA? dAdAzrI : ase Ahe, mAra khANe mhaNaje kAhI puruSAcI nirbaLatA nAhI paNa te tyAce RNAnubaMdhaca tase asatAta. bAyako duHkha deNyAsAThIca bheTalelI asate, mhaNUna tI hizoba cukate karaNAraca. veDA ahaMkAra, tara bhAMDaNa-taMTe karavito saMsAra vyavahArAta bhAMDaNa-taMTyAce nAvaca kADhAyace nAhI, to eka roga Ahe. bhAMDaNe hA ahaMkAra Ahe, ughaDa-ughaDa ahaMkAra Ahe. tyAsa veDA ahaMkAra mhaNatAta. tyA veDyA ahaMkArAmuLe ase vATate kI mAjhyAzivAya cAlaNAra nAhI. kuNAlA rAgAvalyAmuLe tara ulaTa ApalyAlA ojhe vATate, Dokeca dukhAyalA lAgate. bhAMDAyacI kuNAlA hausa asate kA? gharAta jara koNI vicArale, sallA mAgitalA taraca uttara dyAve. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 kleza rahita jIvana vicAralyAzivAya sallA deta rAhaNe yAlA bhagavaMtAne ahaMkAra mhaTale Ahe. navar2yAne vicArale kI, 'he glAsa kuThe ThevU' tara bAyako mhaNela kI 'ithe ThevA.' maga tumhI te glAsa tithe ThevA. tyAaivajI navarA mhaNela 'tulA akkala nAhI kA? kuThetarIca kAya ThevAyalA sAMgatesa?' tyAvara maga bAyako mhaNela, 'maga cAlavA tumacI akkala ANi ThevA tumhAlA have tithe.' AtA yA goSTI kadhI saMpatIla? hA saMyogAMcA saMgharSa Ahe ! mhaNUna he bhovare uThatA-basatA khAtA-pitAnA ekamekAMvara sArakhe AdaLataca asatAta! bhovare AdaLatAta, kharacaTatAta ANi kadhI kadhI tyAtUna raktahI nighate!! ithe tara (zArIrika nAhI paNa) mAnasika rakta nighaNAra nA! aMgAtUna rakta nighata asela tara te ulaTa cAMgale, paTTI bAMdhalI mhaNaje thAMbate. paNa yA mAnasika jakhamAMvara koNatI paTTI paNa lAvatA yeta nAhI! azI bhASA kadhIca uccAru naye gharAta koNAlA kAhI sAMgaNe hA tara ahaMkArAcA sarvAta moThA roga Ahe. sagaLe jaNa ApApalA hizoba gheUnaca Alele Aheta! pratyekAlAca ApaApalI dADhI yetaca asate, ApalyAlA sAMgAve lAgata nAhI kI tU kA dADhI ugavata nAhI? tI tara tyAlA yeteca. sagaLe jaNa svataHcyA DoLyAne pAhatAta, kAnAne aikatAta, maga vinAkAraNa ApaNa dusar2yAMcyA vyavahArAta DhavaLADhavaLa karaNyAcI kAya garaja Ahe ? eka akSarahI bolU nakA. mhaNUnaca AmhI tumhAlA he 'vyavasthita zaktI' ce jJAna deta asato. avyavasthita kadhIca ghaData nAhI. je avyavasthita vATate te suddhA vyavasthitaca Ahe. mhaNUna he samajUna gheNyAcI garaja Ahe. kadhI pataMgAne gaTAMgaLI khAllI tevhA dorA oDhAyacA. dorA AtA ApalyA hAtAta Ahe. jyAcyA hAtAta dorA nAhI tyAcI pataMga gaTAMgaLI mArelaca, to maga kAya karaNAra? pataMgAcI dorIca hAtAta nAhI ANi vinAkAraNa AraDAoraDA karato kI mAjhyA pataMgAne gaTAMgaLI khAllI ! gharI eka akSarahI bolU nakA. 'jJAnI' vyaktIkherIja koNI eka Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 139 zabdahI bolU naye. kAraNa jJAnIcI vANI kazI asate? tara parecchAnusAra asate. dusar2yAMcyA icchenusAra te bolatAta. tyAMnA kA bolAve lAgate? tara dusar2yAMcI icchA pUrNa karaNyAsAThI te bolatAta. paNa itara jaNa jevhA bolatAta tevhA aikaNAre asvastha hotAta, bhayaMkara pApa lAgate. itarAMnI muLIca bolU naye. thoDe jarI bolale tarI tI kaTakaTa mhaTalI jAte. bolaNe ase have kI te satata aikAvese vATela. rAgAvale tarI te aikAyalA goDa vATela. ithe mAtra tumhI thoDe jarI bolAyalA suruvAta kelI tara lageca mule mhaNatAta 'kAkA AtA basa, pure tumacI kaTakaTa. vinAkAraNa DhavaLADhavaLa karU nakA.' rAgAvalele kevhA yogya? pUrvagraha nasela tevhA. pUrvagraha mhaNaje manAta AdhIcI AThavaNa asateca kI kAla hA asA vAgalA hotA, bhAMDalA hotA, hA tara asAca Ahe. gharAta jo bhAMDato tyAlA bhagavaMtAne mUrkha mhaTale Ahe. koNAlA duHkhaM jarI dile tarIhI tI narkAta jANyAcI nizANI Ahe. saMsAra nibhAvaNyAce saMskAra-kuThe? mAnava jAta soDalI tara itara koNIhI navarepaNA gAjavata nAhI. are, hallI tara ghaTasphoTa dekhIla ghetAta nA? vakilAlA sAMgato 'tulA hajAra ,dona hajAra rupaye deto, paNa malA ghaTasphoTa miLavUna de.' maga vakIlahI mhaNela kI, 'ho deto miLavUna' are, tU svataHca ghe nA ghaTasphoTa, dusar2yAMnA kA ghaTasphoTa miLavUna detosa? junyA kALAtIla ekA mhAtAr2yA AjIcI hI goSTa Ahe tI navar2yAce terAve karata hotI. 'tujhyA kAkAMnA he AvaData ase, te AvaData ase.' ase karata-karata tyA pATAvara vastU mAMData hotyA. mI tyAMnA mhaNAlo, 'kAkI! tumhI tara kAkAMzI roja bhAMDAyacyA. kAkA paNa tumhAlA puSkaLadA mArAyace. maga he AtA kazAlA?' tyAvara kAkI mhaNAlyA, 'paNa tujhyA kAkAMsArakhA navarA malA punhA miLaNAra nAhI.' he Apale hiMdustAnI saMskAra! Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana navarA koNAlA mhaNatAta ? saMsAra nibhAvUna neto tyAlA. bAyako koNAlA mhaNAyace ? ghara - nAtI nibhAvUna nete tilA. je saMsAra udhvasta karatAta tyAMnA ApaNa navarA kiMvA bAyako kase mhaNU zakato ? te tyAMce guNadharma (kartavya) ca visaraleta ase mhaNAve lAgela. bAyakocA rAga AlA mhaNUna tumhI pANyAcA mATha phekAyacA kA ? kAhI jaNa tara kapa-bazA phoDUna TAkatAta ANi maga punhA navIna ANatAta. are, navInaca ANAyace hote maga phoDale kazAsAThI ? rAgAne AMdhaLe hotAta ANi hita-ahita yAcI zuddhaca visaratAta. 140 ase loka tara navare banUna basaleta. are, navarA asA asalA pAhije kI bAyakolA divasabhara navar2yAkaDeca baghata rAhAvese vATela. praznakartA : lagnApUrvI khUpa pAhata asate. dAdAzrI : tI tara jALe TAkata asate. mAzAlA vATate kI hA khUpa cAMgalA ANi dayALU mANUsa Ahe. mAjhI khUpa kALajI gheIla. paNa eka veLA jALe cAvUna tara pAhA, kATA ghusela. he sagaLe sApaLe Aheta ! yAta prema kuThe urale ? kuTuMbAMbarobara cAMgale cAlale Ahe ase kadhI mhaNatA yeIla kI, jevhA tyAMnA tumacyA baddala prema vATela, tumacyAzivAya karamaNAra nAhI, tumhI kadhI yeNAra, kadhI yeNAra ? aseca tyAMnA vATata rAhate. loka lagna karatAta paNa tyAMcyAta prema nAhI. hI tara kevaLa viSayAsaktI Ahe. prema asela tara doghAMmadhye kitIhI virodhAbhAsa (matabheda) asale tarI prema kamI hota nAhI. jithe prema nAhI, tithe kevaLa AsaktI mhaTalI jAIla. AsaktI mhaNaje saMDAsa ! pUrvI itake prema asAyace kI navarA paradezI gelA ANi parata AlA nAhI tarI AyuSyabhara bAyakoce saMpUrNa citta navar2yAtaca asAyace. dusar2yA koNAcI AThavaNaca yAyacI nAhI. ANi AtA tara navarA dona varSa AlA nAhI tara dusarA navarA Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 141 karatIla! yAlA prema mhaNaNAra? he tara saMDAsa Ahe, jase saMDAsa badalatAta tase! je galana Ahe tyAlA saMDAsa mhaNatAta. premAta tara sarvasva arpaNa kele jAte. prema mhaNaje saMpUrNa divasa tyAMcIca AThavaNa ANi tyAMcIca oDha. lagnAcA pariNAma dona prakAre hoto. kadhI-kadhI pUrNa bharabharATa, tara kadhI-kadhI pUrNa satyAnAza hoto. je prema jAsta uphALate te naMtara saMpUna jAte. je uphALate tI AsaktI Ahe. mhaNUna jithe jAsta premAcA dikhAvA asela tyApAsUna dUra rahA. oDha tara AtUna asAyalA havI. bAherace khoke (zarIra) kharAba jhAle, saDale tarIhI prema jasecyA taseca rahAte. hA tara hAta bhAjalA asela ANi navar2yAlA mhaTale kI jarA dhuvUna detA kA? tara navarA mhaNela 'nAhI, malA baghavata nAhI.' are itakyA divasa tara hAta kuravALata basata hotAsa ANi Aja kAya jhAle? hI ghRNA kazI cAlela? jithe prema Ahe tithe tiraskAra nAhI ANi jithe tiraskAra Ahe tithe prema nAhI. saMsArI prema ase have kI je ekadama vADhata paNa nAhI ANi kamI paNa hota nAhI. naoNrmAliTIta asale pAhije. jJAnIMce prema kadhIhI kamI-jAsta hota nAhI. te prema tara nirALeca asate, tyAsa paramAtma prema mhaNatAta. naoNrmAliTI, zikaNyAsArakhI praznakartA : vyavahArAta 'naoNrmAliTI' kazI oLakhAyacI? dAdAzrI : sagaLejaNa tulA mhaNata asatIla kI, 'tU uzIrA uThatesa, uzIrA uThatesa.' tara tulA he samajAyalA nako kI ApalI 'naoNrmAliTI' tuTalI Ahe. rAtrI aDIca vAjatA uThUna tU cakarA mArU lAgalIsa tara sagaLejaNa mhaNaNAraca nA kI, 'itakyA lavakara kazAlA uThalIsa?' ithe paNa 'naoNrmAliTI' tuTalI ase samajUna ghe. naoNrmAliTI sagaLyAMnA eDajasTa hoIla azI Ahe. khANyAtahI naoNrmAliTI pAhije, jara jAsta khAlle tara jhopa yeta rAhate. AmacI khANyAcI, piNyAcI azI sagaLIca naoNrmAliTI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 kleza rahita jIvana pAhA. jhopaNyAcI, uThaNyAcI azI AmacI sagaLIca naoNrmAliTI asate. AmhI jevAyalA basalo ANi mAgAhUna koNI tATAta miThAI vADhalI tara mI tyAtalI thoDIzI miThAI gheto paNa maga bhAjI thoDI kamI karato. mhaNaje jevaNAce pramANa badalata nAhI. tumhAlA itake sarva karaNyAcI garaja nAhI. tumhI uzirA uThata asAla tara bolata rahA kI mAjhyAkaDUna 'naoNrmAliTata' rAhile jAta nAhI. mhaNaje tumhI svataHlA Tokata rAhile pAhije kI, 'malA lavakara uThAyalA have.' ase TokalyAne phAyadA hoIla. yAlAca puruSArtha mhaTale Ahe. rAtrI jhopatAnA satata bolata rAhA kI 'udyA lavakara uThAyace Ahe, udyA lavakara uThAyace Ahe.' yAcA phAyadA hoIla. paNa jabaradastIne uThAyacA prayatna kelAta tara manAlA khUpa trAsa hoIla. zaktI kitI kamI jhAlyA praznakartA : 'patIca paramezvara Ahe' ase mhaNaNe cukIce Ahe ? dAdAzrI : AjakAlacyA navar2yAMnA paramezvara mAnale tara te veDe hotIla! eka navarA tyAcyA bAyakolA mhaNAlA, 'tujhyA DokyAvara nikhAre Theva ANi tyAcyAvara bhAkharI bhAja!' agodaraca mAkaDa ANi tyAlA dArU pAjalI tara tyAcI kAya dazA hoIla ? puruSa tara kasA asato ? puruSa ase tejasvI asatAta kI, hajAra striyA asalyA tarI tyAcyApuDhe tharatharatIla ! tyAlA pAhatA kSaNIca tharatharatIla! AjakAlace puruSa ase Aheta kI tyAMcyA bAyakocA hAta koNI pakaDalA tara tyAlA vinaMtI karatAta, 'are soDa, soDa mAjhI bAyako Ahe, mAjhI bAyako Ahe.' are gADhavA tU tyAlA viMnatI karatosa ? kitI mUrkha Ahesa tU? tyAlA mAra, tyAcA gaLA pakaDa, cAva tyAlA. tyAcyA pAyA kAya paDatosa? ApaNahUna soDela asA to mANUsa nAhI. maga hA 'polisa, polisa, vAcavA, vAcavA' ase oraDato. are tU navarA asUna Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 143 polisAlA kazAlA bolAvatosa? tU jivaMta Ahase kI melA Ahesa? polIsAcIca madata ghyAyacI asela tara navarAca hoU nakosa. gharacA mAlaka 'hApha rAUMDa' cAlataca nAhI. to tara oNla rAUMDaca pAhije. tyAlA kalama, kaDachI, barachI, taravU, tAMtaravU ANi taskaravU (lihiNe-vAcaNe, svayaMpAka karaNe, prasaMgI zastra cAlavaNe, pohatA yeNe, corI karaNe, vAda-vivAda saMbhASaNa karatA yeNe) yA sahAhI kalA avagata pAhijeta. jyAlA yA sahA goSTI yeta nAhIta to puruSa nAhI. kitIhI nirlajja mANUsa samora AlA tara tyAcyAzI kase vAgAve te jamale pAhije. agadI Doke zAMta ThevUna, ciDUna cAlaNAra nAhI. jyAlA svata:vara vizvAsa Ahe tyAlA yA jagAta sarva kAhI miLU zakela. paNa hA vizvAsaca nAhI nA! kityekAMcA tara, 'ApalI bAyako ApalyAbarobara rAhIla kI nAhI? hAhI vizvAsa uDUna gelelA asato. pAca varSe tarI nibhAvela kI nAhI?' ase vATata asate. 'are itakAhI vizvAsa nAhI? vizvAsa tuTalA mhaNaje saMpale. vizvAsAta anaMta zaktI Ahe. ajJAnateta kA hoInA paNa vizvAsa havAca. 'mAjhe kase hoIla' ase vATale mhaNaje saMpale! yA kALAta loka phAraca goMdhaLalele Aheta. koNI dhAvata-dhAvata AlA ANi tyAlA tumhI vicArale kI tujhe nAva kAya Ahe ? tara to ekadama gAMgarUna jAIla. cukAMmuLeca cukA karaNAre bheTatAta praznakartA : mI bAyakobarobara eDajasTa hoNyAcA khUpaca prayatna karato paNa malA eDajasTa hotA yetaca nAhI. dAdAzrI : sagaLe hizobAnusAra Ahe! vAkaDyA pecAsAThI vAkaDA naTa asato. tithe naTa saraLa phiravUna kase cAlela? tumhAlA vATate kI yA striyA azA kA asatAta? paNa tyA tara tumacyA kAunTaraveTa asatAta. jitake tumhI vAkaDe titakyA tyA vAkaDayA. mhaNUna tara sagaLe 'vyavasthita' Ahe ase mhaTale nA? Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 kleza rahita jIvana praznakartA : sagaLeca AmhAlA saraLa karaNyAsAThIca Ale Aheta aseca vATate. dAdAzrI : tumhAlA saraLa karAyalAca have. saraLa jhAlyAzivAya yA jagAta jamaNAra kase? saraLa jhAlA nAhIta tara bApa kase banU zakAla? saraLa jhAlAta tara bApa banAyalA yogya. zaktI vikasita karaNAre haveta mhaNajeca yA striyAMcA doSa nAhI, striyA tara devI samAna Aheta. strI ANi puruSa doghAMmadhye AtmAca Ahe, phakta dehAcA pharaka Ahe. 'Dipharansa oNpha paeNkiMga!' strI hA eka prakAracA pariNAma Ahe, ANi mhaNUna tyA pariNAmAcA AtmyAvara pariNAma disato.tyAcA pariNAma ApalyAvara hoU naye. tase jhAle kI barobara. strI tara zaktI Ahe. yA dezAta aneka strIyA moThamoThyA padAvara pohocalyA Aheta. ANi jyA strIne dharmakSetrAta praveza kelA tI tara kazI (zaktImAna) asela?! yA kSetrAtUna tara tI sAr2yA jagAce kalyANa karu zakate. strImadhye jagAce kalyANa karaNyAce sAmarthya Ahe. ticyAta svataHcyA kalyANAbarobara dusar2yAcehI kalyANa karaNyAcI zaktI Ahe. pratikramaNAne sagaLe hizoba miTatIla praznakartA : kityeka jaNa striyAMnA kaMTALUna ghara soDatAta he yogya Ahe kA? dAdAzrI : nAhI. paLUna jANyAta kAya artha Ahe ? tumhI paramAtmA AhAta. tumhAlA paLapuTe vhAyacI kAhIca garaja nAhI. ApaNa ticA samabhAve nikAla karAvA. praznakartA : nikAla tara karAyacA Ahe paNa kasA karAvA? he sarva mAgIla janmAcyA karmAmuLe ghaData Ahe, asA manAta bhAva ThevAyacA kA? dAdAzrI : phakta evaDhyAneca bhAgaNAra nAhI. nikAla mhaNaje Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 145 samoracyAlA phona pohocalA pAhije, tyAcyA AtmyAparyaMta tumace bhAvanA pohocalI pAhije. tyA AtmyAjavaLa ApaNa cUka kelI Ahe ase kabUla kele pAhije. mhaNajeca tyAsAThI moThe pratikramaNa kele pAhije. praznakartA : samoracyA mANasAne ApalA apamAna kelA tarIdekhIla ApaNa tyAce pratikramaNa karAyace? dAdAzrI : tyAne apamAna kelA taraca pratikramaNa karAyace, tumhAlA to mAna deto tevhA karAyace nAhI. pratikramaNa keleta tara tumhAlA samoracyAvara dveSabhAva hoNAraca nAhI. evaDheca nAhI tara tyAcyAvara tumacA cAMgalA prabhAva paDela. tumacyAvara dveSabhAva hoNAra nAhI hI tara pahilI sTepa samajAyacI, paNa naMtara tumacI bhAvanAhI tyAcyAparyaMta pohocate. praznakartA : tyAcyA AtmyAparyaMta pohocate? dAdAzrI : ho, nizcitaca pohocate. naMtara to AtmA tyAcyA pudgalalA paNa sAMgato kI, 'bhAU, tujhA phona AlA Ahe.' Apale je pratikramaNa Ahe te atikramaNAsAThI Ahe, kramaNAsAThI (sAmAnya vyavahArAsAThI) nAhI. praznakartA : tyAsAThI bareca pratikramaNa karAve lAgatIla kA? dAdAzrI : jevaDhyA spIDamadhye ApalyAlA ghara bAMdhAyace Ahe tyAnusAra majUra vADhavAve lAgatIla. ase Ahe, kI yA bAheracyA lokAMce pratikramaNa nAhI jhAle tarI cAlela, paNa tumacyA javaLaca ANi tumacyA AsapAsa rAhaNAr2yA gharacyA lokAMce jAsta pratikramaNa karAveta. kuTuMbAtIla lokAMsAThI bhAvanA karAvI kI mAjhyAbarobara janma ghetalA Ahe, mAjhyAsobata rAhata Aheta, te paNa kadhItarI yA mokSamArgAvara yevota. ...tevhA saMsArAcA asta hoIla jyAlA eDajasTa hoNyAcI kalA jamalI to saMsArAkaDUna mokSAkaDe Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana vaLalA. eDajasTamenTa karatA Ale, tyAceca nAva jJAna. jo eDajasTamenTa zikalA to ( bhavasAgarAtUna) taruna gelA. je bhogAyace Ahe te tara bhogAveca lAgela paNa eDajasTamenTa ghetA AlI tyAlA trAsa hota nAhI ANi hizoba saMpata jAtAta. saraLa mANasAbarobara kuNIhI eDajasTa hoIla paNa vAkaDyAkaThINa-kaDaka prakRtIcyA mANasAbarobara, sagaLyAMbarobaraca eDajasTa hoNe jamale tara kAma phatte jhAle samajA. mukhya vastU eDajasTamenTa Ahe. 'ho' mhaTalyAne muktI Ahe. ANi ApaNa 'ho' jarI mhaTale tarIhI 'vyavasthita' cyA bAhera kAhI hoNAra Ahe kA ? paNa 'nAhI' mhaTale kI maga trAsaca trAsa ! 146 gharAta navarA-bAyako doghAMnI nizcaya kelA kI malA eDajasTa vhAyace Ahe. tara doghAMcehI prazna suTatIla. ekAne jAsta tANale tara dusar2yAne eDajasTa vhAyace, tara prazna suTela. ekA vyaktIcA hAta dukhata hotA, tyAne dusar2yA koNAlA sAMgitale nAhI. tyAne svataHcyAca dusar2yA hAtAne hAta cepUna, dusar2yA hAtAne eDajasTa kele! ase eDajasTa hotA Ale tara samasyA suTatIla. matabhedAne samasyA suTata nAhI. matabheda pasaMta nasatIla, tarI hotAtaca nA ? samoracA jAsta oDhAtANa karIta asela tara tumhI Agraha soDUna dyA ANi pAMgharUna ghevUna jhopUna jA. jara soDale nAhI ANi doghehI ApalyA matAsAThI bhAMDataca basAla tara doghAMnAhI jhopa lAgaNAra nAhI ANi rAtrabhara trAsa hota rAhIla. vyavahArAta, vyApArAta, bhAgIdArIta ApaNa sAMbhALUna ghetoca nA ! maga yA saMsArAcyA bhAgIdArIta sAMbhALAyalA nako kA ? saMsAra mhaNaje bhAMDaNAce saMgrahasthAna Ahe. kuNAkaDe dona ANyAcI kuNAkaDe cAra ANyAcI ANi kuNAkaDe savvA rupayAparyaMtahI (maryAde palIkaDe) bhAMDaNe hotAta ! ithe gharAta 'eDajasTa' hotA yeta nAhI ANi AtmajJAnAce zAstra vAcata basatAta! are, te ThevA bAjUlA, prathama he zikA. gharAta tara eDajasTa hotA yeta nAhI. ase Ahe he jaga ! mhaNUna mokSAce kAma karuna gheNyAsArakhe Ahe. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 147 'jJAnI' soDavatAta saMsAra jALyAtUna praznakartA : yA saMsArAcyA vahIkhAtyAta tara sarvatra toTAca disato. tarIdekhIla kadhI kadhI naphA Ahe ase kA vATate? dAdAzrI : jyA khAtyAta toTA Ahe ase vATate, tithe jara kadhI naphA disalA tara te vajA karUna TAkA. hA saMsAra itara kuThalyAca goSTItUna utpanna jhAlelA nAhI, guNAkArAneca jhAlelA Ahe. mI tumhAlA jI rakkama dAkhavato tyAcyAne tumhI bhAgAkAra karAla mhaNaje zillaka kAhI uraNAra nAhI. he zikatA Ale tara zikA, nAhI tara 'malA dAdAMcyA AjJAMce pAlana karAyaceca Ahe, saMsArAcA bhAgAkAra karAyacAca Ahe.' ase Tharavale tevhApAsUna bhAgAkAra jhAlAca samajA! nAhItara he jIvana vyatIta karaNe suddhA khUpa kaThINa jhAle Ahe. navarA yeIla ANi mhaNela kI, 'mAjhyA chAtIta dukhata Ahe.' mulaM yetIla ANi mhaNatIla 'AmhI nApAsa jhAlo.' navar2yAcyA chAtIta dukhata Ahe ase aikalyAvara ticyA manAta vicAra yeIla kI, navar2yAcA 'hArTaphela' jhAlA tara kAya hoIla? ase vicAra mANasAlA cArIbAjUMnI gheratAta, cainaca paDU deta nAhIta. jJAnI puruSa yA saMsAracyA jALyApAsUna suTaNyAcA mArga dAkhavitAta, mokSAcA mArga dAkhavitAta. rastA cukalA tara parata rastyAvara ANatAta. maga ApalyAlAhI jANIva hote kI, ApaNa yA sarva saMkaTAtUna mukta jhAlo! azA bhAvanene soDavaNAre miLatAtaca hI sagaLI parasattA Ahe. khAto, pito, mulAMcI lagne lAvato yA sagaLyA goSTI parasatteta Aheta. tyAta ApalI sattA (adhikAra) nAhI. Ata je kaSAya (krodha, mAna, mAyA, lobha) daDale Aheta, tyAMcI sattA Ahe. jJAnI puruSa 'mI koNa Ahe ?' yAce jJAna detAta tevhA yA kaSAyAMtUna, yA sarva jaMjALAtUna suTakA hote. hA saMsAra soDalyAne kiMvA dhakkA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 kleza rahita jIvana mAralyAne suTela asA nAhI. tyAmuLe yA saMsArAtUna suTalo tara khUpa bare hoIla azI bhAvanA manAta bALagata rAhA. anaMta janmAMpAsUna suTaNyAcI bhAvanA nirmANa jhAlI paNa mArga dAkhaviNArA koNI jANakAra havA kI nako? mArga dAkhaviNAre 'jJAnIpuruSa' haveta. jazI cikaTapaTTI jara zarIrAvara cikaTavalI ANi maga tI oDhalI tarI tI sahaja nighata nAhI. ticyAbarobara aMgAvarace kesa paNa oDhale jAtAta. tasAca hA saMsAra suddhA cikaTa Ahe. 'jJAnIpuruSa' auSadha detIla tevhAca saMsAra suTU zakela. hA saMsAra soDalA tara suTela asA nAhI. jyAMnI saMsAra soDalA Ahe, tyAga kelA Ahe te tyAMcyA karmAcyA udayAmuLe ghaDUna AlelI goSTa Ahe. pratyekAlA ApApalyA karmAcyA AdhArAvara tyAgadharma kiMvA gRhasthadharma miLata asato. samakita prApta hote tevhApAsUna siddhadazA prApta hote. he sarva tumhI cAlavata nAhI. krodha, mAna, mAyA. lobha, kaSAyaca he sagaLekAhI cAlavatAta. kaSAyAMceca rAjya Ahe ! 'mI koNa Ahe' yAce jevhA bhAna yete tevhA kaSAya nighUna jAtAta. krodha jhAlyAvara pazcAtApa hoto paNa joparyaMta bhagavaMtAMnI sAMgitalyApramANe pratikramaNa karatA yeta nAhI toparyaMta kAhI upayoga nAhI. pratikramaNa karatA Ale tara suTakA hoIla. he kaSAya ghaTakAbhara dekhIla caina paDU deta nAhIta. mulAcyA lagnAcyAveLI tumhI mohAne gheralele asatA! tevhA mohAta mUrchita asatAta, eravI mAtra divasabhara ukaLatyA cahAsArakhI baicena avasthA asate yA mANasAMcI. tarIhI manAta vATate kI, 'mI' tara thoralI jAU Ahe nA! hA tara vyavahAra Ahe, phakta nATakaca karAyace Ahe. hA deha suTalA mhaNaje dusar2yA (janmAta) nATakAtIla bhUmikA nibhAvAyacI Ahe. hI nAtI kharI nAhIta. he tara saMsArI RNAnubaMdha Aheta. hizoba saMpalyAvara mulagA AIvaDilAMbarobara jAta nAhI. 'yAne mAjhA apamAna kelA!' are, bAbA soDa nA AtA. apamAna Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajadArIne zobhela gRhasaMsAra 149 tara giLUna TAkaNyAsArakhe Ahe. navarA apamAna karato tevhA lakSAta yAyalA have kI hA tara mAjhyA karmAce udaya Ahe. yAta navarA mAtra nimittaca Ahe, nirdoSa Ahe. jevhA mAjhyA karmAcA udaya badalatAta tevhA toca navarA malA 'ye,ye' ase mhaNato. mhaNUna manAta samatAbhAva ThevUna prazna soDavata rAhile pAhije. jara ase manAta Ale kI 'mAjhA kAhIca doSa nasatAnA navarA malA ase kA mhaNAlA?' maga rAtrI tIna-cAra tAsa jAgaraNa hoIla ANi maga thakUna jhopa lAgela. je bhagavaMtAce variSTha jhAle, tyAMce kAma jhAle. ANi je bAyakoce variSTha jhAle (bAyakovara hukumata gAjavata basale) te mAra khAUna mele. variSTha banAyalA gele te mAra khAta gele. paNa bhagavaMta kAya mhaNatAta? mAjhe variSTha banalAta tara malA AvaDela. mI khUpa divasa variSThapaNA kelA, AtA tumhI mAjhe variSTha vhA kI maga jAsta cAMgale. 'jJAnI puruSa' jI samaja detAta tyA samajamuLe muktI miLate. samajazivAya kAhIca hoU zakata nAhI. vItarAga dharmaca sarva duHkhAMpAsUna muktI dete. gharAta suMdara vyavahAra karatA AlAca pAhije. bAyakolA manApAsUna ase vATale pAhije kI, asA cAMgalA navarA punhA kadhIca miLaNAra nAhI. ANi navar2yAlAhI ase vATale pAhije kI azI bAyakohI kadhIca miLaNAra nAhI!! asA suMdara hizoba juLavUna ANalA tara samajAve kI ApaNa khare!!! Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] vyApAra, dharmAsakaTa AyuSya kazAsAThI kharca jhAle? dAdAzrI : hA vyApAra tumhI kazAsAThI karatA? praznakartA : paise kamAvaNyAsAThI. dAdAzrI : paise kazAsAThI kamAvatA? praznakartA : mAhIta nAhI. dAdAzrI : hI kazAsArakhI goSTa Ahe ? eka manuSya divasabhara iMjinaca cAlavita rAhato, paNa kazAsAThI? mAhIta nAhI. iMjinalA paTTAca joDalelA nAhI, phakta phiravataca rAhato. taseca tumacehI Ahe. jIvana kazAsAThI jagAyace Ahe ? phakta paise kamAvaNyAsAThI? pratyeka jIva sukha zodhata asato. sarva duHkhAMpAsUna muktI kazI miLela he jANUna gheNyAsAThIca jIvana jagAyace Ahe. vicAra karA, ciMtA nAhI praznakartA : dhaMdyAcI khUpa kALajI vATate, khUpaca aDacaNI yetAta. dAdAzrI : kALajI vATAyacI suruvAta jhAlI kI samajAyace Apale kArya bighaDaNAra Ahe. jAsta kALajI vATata nasela tara samajAyace kI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApAra, dharmAsakaTa 151 kArya bighaDaNAra nAhI. ciMtA-kALajI kAryAlA avarodhaka (aDacaNakAraka) Ahe. ciMtemuLe dhaMdyAce maraNa oDhAvela. jyAta caDha-utAra hote tyAlAca dhaMdA mhaNatAta. he puraNa-galana Ahe. puraNa jhAlele galana jhAlyAzivAya rAhaNAraca nAhI. yA puraNa-galanAta ApalI kAhIca saMpattI nAhI, ANi jI ApalI saMpattI Ahe tyAtUna kAhIca puraNa-galana hota nAhI! itakA cokha vyavahAra Ahe !! he tumacyA gharAta tumacI bAyako-mule sagaLeca tumace bhAgIdAra Aheta nA? praznakartA : sukha-duHkhAta tara bhAgIdAra Aheta. dAdAzrI : tumhI tumacyA bAyako-mulAMce pAlaka mhaTale jAtAta. phakta pAlakAneca kA mhaNUna kALajI karAvI? ANi gharacI mANase tara ulaTa tumhAlA mhaNatAta nA kI, AmacI kALajI karU nakA. praznakartA : ciMtece svarUpa kAya Ahe? janmAlA Alo tevhA tara ciMtA navhatI, maga AtA AlI kuThUna? dAdAzrI : jasajazI buddhI vADhate tasatasA saMtApahI vADhata jAto. janmale tevhA buddhI hotI kA? vyApAra-dhaMdyAsAThI vicAra karaNyAcI garaja Ahe. paNa tyApuDhe gelAta tara sagaLe bighaDate. vyApAra-dhaMdyAsAThI dahApaMdharA miniTe vicAra karaNe ThIka Ahe paNa tyApuDhe jAUna satata vicAra cakra cAlUca rAhile tara te naoNrmAlITIcyA bAhera gele mhaTale jAIla. tevhA maga vicAra karaNe baMda karA. dhaMdyAce vicAra tara yetIla, paNa tyA vicArAta tanmyAkAra jhAlAta tara tyA vicArAMce dhyAna utpanna hoIla ANi tyAmuLe kALajI suru hoIla. te maga pracaMDa nukasAna karate. karjapheDIcyA bAbatIta dAnata sApha ThevA praznakartA : vyApArAta khUpa toTA jhAlA Ahe tara kAya karU? vyApAra baMda karU kI dusarA vyavasAya karU? karja khUpa jhAle Ahe. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 kleza rahita jIvana dAdAzrI : kApasAcyA vyApArAtIla nukasAna bharapAI kirANA dukAna TAkUna nighata nAhI. vyApArAtIla jhAlelyA nukasAnAcI bharapAI vyapArAtUnaca bharUna nighate. nokarItUna hota nAhI. kaoNnTraeNkTa vyavasAyAtIla nukasAna pAnAcyA TaparI madhUna bharUna nighela kA? jyA bAjArAta nukasAna jhAle tyAca bAjArAtUna nukasAna bharUna nighela. titheca tyAce auSadha asate. ApaNa manAta kAyama ekaca bhAva nakkI karAvA kI ApalyAkaDUna koNatyAhI jIvAlA kiMcitamAtrahI duHkha hotA kAmA naye. saMpUrNa karja pheDale jAve, asA ApalA zuddha bhAva asAvA. tumacI dAnata sApha asela tara uzIrA kA hoI nA saMpUrNa karja pheDU zakAla. lakSmI mhaNaje akarAvA prANa Ahe. mhaNUna kuNAcIhI lakSmI ApalyAjavaLa rAhatA kAmA naye. ApalI lakSmI kuNAjavaLa rAhilI tara harakata nAhI. paNa kAyama ekaca dhyeya Thevale pAhije kI malA karjAcI eka-eka pai cukatI karAyacIca Ahe. dhyeya lakSAta ThevUnaca kheLa kheLA. kheLa kheLA paNa kheLADU banU nakA. kheLADU jhAlAta tara tumhI saMpaleca samajA! ...jokhIma oLakhUna nirbhaya rAhAve pratyeka dhaMdyAta udaya-asta (caDha-utAra) asatAtaca. khUpa DAsa asale tarI rAtrabhara jhopU deta nAhIta ANi phakta donaca asale tarI rAtrabhara jhopU deNAra nAhIta! mhaNUna tumhI mhaNA, 'he DAsamaya duniyA! donaca jara jhopU deta nAhIta tara maga sagaLeca ekadama yA nA.' hA naphA-toTA hA paNa DAsAMsArakhAca Ahe. niyama kasA ThevAvA? samudrAta zakyato utarAyace nAhI! paNa utarAyacI veLa AlIca tara ghAbarAyace nAhI. joparyaMta tumhI nirbhaya, toparyaMta allAha tumacyAjavaLa. tumhI jara ghAbaralAta tara allAha mhaNela, jA tyA olIyAkaDe! devAsAThI tara resakorsa ANi kapaDyAce dukAna donhIhI sArakheca. paNa tumhAlA jara mokSAlA jAyace asela tara yA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApAra, dharmAsakaTa 153 jokhImeta paDUca nakA. yA samudrAta praveza kelyAnaMtara tithUna bAhera paDaNeca uttama. AmhI vyApAra kazA paddhatIne karato he mAhita Ahe kA? vyApArAcI boTa samudrAta soDatAnA AdhI pUjAvidhI karUna maga boTIcyA kAnAta sAMgato, 'tulA jevhA buDAyace asela tevhA buDa, paNa tU buDAvI azI mAjhI icchA nAhI.' maga sahA mahinyAta buDo kI dona varSAta buDo. tevhA AmhI eDajasTamenTa karUna gheto. calA sahA mahine tarI TikalI! vyApAra mhaNaje he Toka kiMvA te Toka. AzecA mahAla nirAzA dilyAzivAya rAhata nAhI. saMsArAta vItarAga rAhaNe khUpa kaThINa Ahe. paNa AmacI jJAnakalA ANi buddhikalA jabaradasta asate tyAmuLe saMsArAta vItarAga rAhatA yete. grAhakAMce paNa niyama Aheta praznakartA : dukAnAta jAsta grAhaka yevota mhaNUna mI dukAna lavakara ughaDato ANi uzIrA baMda karato, he barobara Ahe nA? dAdAzrI : grAhakAMnA AkarSita karaNAre tumhI koNa? loka jyA TAImAlA dukAna ughaData asatIla tyAca TAImAlA tumhI paNa ughaDA. loka sAta vAjatA ughaDatAta ANi tumhI sADe naU vAjatA ughaDaleta tara tehI cukIce mhaTale jAIla. loka jevhA dukAna baMda karatAta tevhA tumhIhI baMda karUna gharI jAve. vyavahAra kAya sAMgato kI, loka kAya karatAta te tumhI pAhA. loka jhopatAta tyAveLI tumhI paNa jhopA. rAtrI dona vAjeparyaMta dhumAkULa ghAlatA, hI koNAsArakhI goSTa Ahe ! jevalyAnaMtara vicAra karatA kA kI he kase pacela? tyAce phaLa sakALI miLUnaca jAte nA? aseca vyApArAce suddhA Ahe. praznakartA : dAdA, sadyA dukAnAta bilakUla grAhaka nasatAta, maga mI kAya karU? Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 kleza rahita jIvana dAdAzrI : hI lAITa gelI tara, 'lAITa kevhA yeIla, kevhA yeIla' ase kelyAne tI lavakara yete kA? tevhA tumhI kAya karatA? praznakartA : eka-dona veLA phona karato kiMvA svataH sAMgAyalA jAto. dAdAzrI : zaMbhara veLA phona karatA kA? praznakartA : nAhI. dAdAzrI : hI lAITa gelI tevhA ApaNa ArAmazIra gAta hoto ANi maga tI ApoApaca AlI nA? praznakartA : mhaNaje ApaNa ni:spRha (virakta) vhAyalA have kA? dAdAzrI : ni:spRha hoNe hAhI gunhA Ahe ANi saspRha hoUna jANe hAhI gunhA Ahe. 'lAITa AlI tara cAMgale hoIla' evaDhA bhAva ThevAvA. saspRha-nispRha rAhaNyAce sAMgitale Ahe. 'grAhaka Ale tara bare hoIla' asA bhAva manAta bALagA. paNa vinAkAraNa upadvyApa karU nakA. regyulAriTI asAvI ANi bhAva bighaDavU naye hA rileTivha puruSArtha Ahe. gihAIka Ale nAhIta tarI vyAkULa vhAyace nAhI ANi ekhAdyA divazI gihAIkAMcyA jhuMDI AlyA tarI sagaLyAMce samAdhAna hoIla ase tyAMcyAzI vAgA. he tara ekhAdyA divazI gihAIka Ale nAhI tara lageca zeThajI nokarAvara khekasatAta! nokarAcyA jAgI tumhI asAla tara tumhAlA kase vATela? kAya vATale asate? to bicArA nokarI karAyalA yeto ANi tumhI tyAcyAvara satata khekasataca rAhilAta tara nokara asalyA kAraNAne to sahana tara karela paNa manAta vaira bAMdhela. nokarAlA rAgAvU nakA. to paNa mANUsaca Ahe. tyAlA gharI paNa duHkhaM ANi ithe paNa tumhI zeTha asalyAmuLe daDapaNAta ThevAla, tara to bicArA kuThe jAIla? tyA bicAr2yAvara thoDA tara dayAbhAva ThevA. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApAra, dharmAsakaTa 155 grAhaka AlA tara zAMtapaNe ANi premAne tyAlA mAla dyA. dukAnAta grAhaka nasatIla tevhA devAce nAva gheta rahA. tumhI tara sArakhe ikaDe-tikaDe DokAvUna koNI yeta Ahe kA te pAhata rAhatA. manAtalyA manAta vyAkULa hotA, 'AjacA divasa toTyAta gelA.AjacA sagaLA kharca aMgAvara yeIla.' ase vicAracakra cAlU ThevatA. svata:hI ciDatA ANi nokarAvarahI rAgAvatA. ase ArtadhyAna ANi raudradhyAna karata rAhatA! je koNI gihAIka yetAta te 'vyavasthita zaktI' cyA hizobAne yeNAra asatAta teca yetAta. tyAmuLe tyAta DhavaLADhavaLa karU nakA. dukAnAta gihAIka Ale tara deNegheNe karAyace paNa kaSAya karU nakA. tyAMcyAzI saujanyAne vyavahAra karAvA. dagaDAkhAlI hAta aDakalA asela tara ApaNa dagaDAvara hAtoDA mArato kA? nAhI nA? ulaTa tithe tara haLUca hAta kADhUna gheto. tyAta kaSAyAcA vApara kelA tara vaira bAMdhale jAIla, ANi ekA vairAmadhUna anaMta vaira nirmANa hotIla. yA zatrutvAmuLeca jaga ubhe jhAle Ahe, yA saMsArAce mULa kAraNa heca Ahe. prAmANikatA, devAce lAyasansa praznakartA : AjakAla prAmANikapaNe dhaMdA karAyalA gelo tara jAsta aDacaNI yetAta, ase kA? dAdAzrI : prAmANikapaNe kAma kele tara ekaca aDacaNa yeIla, paNa aprAmANikapaNe kAma karAla tara dona prakAracyA aDacaNI yetIla. prAmANikapaNAcyA aDacaNItUna suTatA yeIla paraMtu aprAmANikapaNAcyA aDacaNItUna suTakA karUna gheNe avaghaDa Ahe. prAmANikapaNA mhaNaje paramezvarAce moThe lAyasansa Ahe, tyAcyAvara koNIca Aropa karU zakata nAhI. tumhAlA he lAyasansa phADUna TAkAvese vATate kA? ...naphA-toTyAta, harSa-zoka kazAsAThI? vyApAra mana bighaDavUna kelAta tarI naphA 66,616 rupayeca hoNAra Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 kleza rahita jIvana ANi mana na bighaDavatA kelA tarIhI 66,616 rupayeca hoNAra, maga kuThalA vyApAra karAvA? Amace moThamoThe vyApAra cAlatAta paNa vyApArAce patra 'AmacyA' DokyAvara kadhI yeta nAhIta. kAraNa vyApArAtIla naphA ANi vyApArAtIla toTAhI AmhI vyApArAtaca Thevato. jara mI nokarI kelI asatI tara malA jo pagAra miLAlA asatA tevaDhAca paisA mI gharI gheUna jAto. bAkIcA naphAhI vyApArAcA ANi toTAhI vyApArAcyA khAtyAta. paizAMce ojhe ThevaNyAsArakhe nAhI. ba~keta jamA jhAle kI AnaMda, gelelI du:kha. yA jagAta kAhIca huzza... karUna masta vATUna gheNyAsArakhe nAhI. kAraNa sagaLe TempararI (tAtpurate) Ahe. vyApArAta hitAhita koNatA vyApAra cAMgalA? tara jyA vyApArAta hiMsA nAhI asA vyApAra cAMgalA, kuNAlAhI ApalyA vyApArAmuLe duHkha hota nasela. dhAnyAcA vyApAra asela tara dhAnya mojatAnA mApAtUna thoDe kADhUna ghetAta. hallI tara bhesaLa karAyace zikale Aheta. tyAtahI je khANyAcyA vastUMmadhye bhesaLa karatAta te tiryaMca (janAvara) gatIta cAra pAyAta jAtIla. cAra pAya asale mhaNaje paDaNAra tara nAhIta nA? vyApArAta dharma asU dyA, nAhI tara adharma zirela. praznakartA : vyApAra kitI vADhavAvA? dAdAzrI : vyApAra itakA karAvA kI rAtrI zAMtapaNe jhopU zakAla. ApalyAlA jevhA badalAyacA asela tevhA badalU zakU. svataHhUna upAdhIlA AmaMtraNa deU naye. vyAja gheNyAta kAhI harakata? praznakartA : zAstrAta vyAja gheNyAsa manAI kelelI nAhI nA? Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApAra, dharmAsakaTa 157 dAdAzrI : ApalyA zAstrAta vyAja gheNyAsa harakata ghetalelI nAhI. paNa vyAjakhAU hoNe hAnikAraka Ahe. samoracyAlA duHkha hota nAhI toparyaMta vyAja gheNyAsa harakata nAhI. kATakasara tara nobala ThevA gharAta kATakasara kazI asAvI? bAherUna kharAba disaNAra nAhI azI kATakasara asAvI. kATakasara svayaMpAkagharAta ghusatA kAmA naye. kATakasarIta udArapaNA asAvA. svayaMpAkagharAta kATakasara ghusalI tara mana (bhAva) bighaDate. maga koNI pAhuNe Ale tarI bhAva bighaDela kI tAMdULa vAparale jAtIla! ekhAdA khUpa udhaLA asela tara AmhI tyAlA 'nobala' kATakasara karaNyAsa sAMgato. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ variSThAMcA vyavahAra aMDarahenDacI tara rakSA karAvI praznakartA : dAdA, zeThajI mAjhyAkaDUna khUpa kAma karUna ghetAta, pagAra khUpa kamI detAta zivAya satata daTAvatAtahI. dAdAzrI : he hiMdustAnAtIla zeThajI tara patnIlA dekhIla dhokA detAta. paNa zevaTI jevhA aMtyayAtrA nighate tevhA tara svataHca dhokA khAtAta. he hiMdUstAnAtIla zeTha loka nokarAMnA piLUna kADhatAta, dhaDa dona ghAsa khAU paNa deta nAhIta, nokarIcyA pagArAtUna suddhA kATachATa karatAta. inkamaTaeNksavAle paise kApUna ghetAta, tevhA tithe saraLa hotAta, paNa AjakAla tara inkamaTaeNksavAlyAMcehI he loka kApUna ghetAta! (kara bharata nAhIta) jagAta sarva aMDarahenDa (hAtAkhAlacI mANase,nokara) lA dhamakAvata asatAta. are, sAhebAMnA dhamakAvUna dAkhava nA, te jamale tara tujhA kharA vijaya! jagAcA vyavahAraca hA asA Ahe. paNa bhagavaMtAne tara ekaca vyavahAra sAMgitalA hotA kI, tumacyA hAtAkhAlI jI paNa mANasaM Aheta tyAMce rakSaNa karA. ANi jyAMnI rakSaNa kele te deva banaleta. mI lahAnapaNApAsUna aMDarahanDace rakSaNa karata Alo. AtA ithe koNI nokara cahA gheUna AlA ANi tyAcyA hAtUna cahAcA Tre paDalA, tara lageca zeTha tyAcyAvara oraDatIla kI, 'tujhe hAta tuTaleta kA? tulA disata nAhI?' to tara bicArA nokara Ahe. vAstavAta Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ variSThAMcA vyavahAra 159 nokara kadhI kAhI phoData nAhI, ApalyA rA~ga bilipha (cukIcyA mAnyate) muLe ase vATate kI, he nokarAne phoDale. vAstavAta phoDaNArA dusarA koNI Ahe. ithe tara nirdoSa vyaktIlA doSita Tharavale jAte, nokara tyA vAgaNukIce phaLa deto, kuThalyA tarI janmAta. praznakartA : maga tyAveLI phoDaNArA koNa asato? dAdAzrI : AmhI jevhA jJAna deto tevhA jJAnavidhIta yA baddala savistara sAMgata asato. phoDaNArA koNa? jaga cAlavaNArA koNa? tyA sarva praznAMcI uttare sAMgata asato. khare tara azA paristhitIta ApaNa kAya kele pAhije? bhrAMtIcyA avastheta suddhA kuThalA AdhAra ghetalA pAhije? nokara tara sinsiyara Ahe, to muddAma phoDaNAr2yA paikI nAhI. praznakartA : to kitIhI sinsiyara asalA paNa akhera tyAcyA hAtUna cahAcA Tre paDalA maga to apratyakSapaNe jabAbadAra nAhI kA? dAdAzrI : jabAbadAra Ahe! paNa tyAcI jabAbadArI kitI te ApaNa samajUna ghetale pAhije. sarva prathama tyAlA vicArale pAhije kI, 'tulA bhAjale tara nAhI nA?' bhAjale asela tara auSadha lAvale pAhije. maga haLUvAra sAMgAve kI yAcyApuDhe azI ghAI karU nakosa, japUna cAlata jA. sattecA durupayoga ithe sattA asaNArI vyaktI sattecA upayoga ApalyA kaniSThAMnA tuDavaNyAsAThI karate. jo sattecA durupayoga karato tyAcI sattA tyAcyA hAtUna nighUna jAte, zivAya punhA manuSya janmahI miLata nAhI. ekaca tAsa jara ApaNa ApalyA hAtAkhAlacyA mANasAlA trAsa dilA tarI AyuSyabharAcI karma bAMdhalI jAtAta. virodha karaNAr2yAMnA dhamakAvale tara goSTa vegaLI Ahe. praznakartA : samoracA AgAva asela tara tyAcyAzI jazAsa tase nako kA vAgAyalA? Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 kleza rahita jIvana dAdAzrI : samoracyA vyaktIcI vAgaNUka ApaNa pAhAyacI nAhI, tI tyAcI jabAbadArI Ahe, jara samoruna daroDekhora yeta asela tara tumhI dona hAta keleta tara ThIka Ahe paNa tevhA tara tumhI sagaLe deUna TAkatA nA? nirbaLa vyaktIvara tumhI adhikAra gAjavatA tyAta kAya vizeSa? hAtAta adhikAra asUna dekhIla tumhI nirbaLa vyaktIzI namratene vAgalAta tara barobara. he oNphisara loka gharI bAyakozI bhAMDUna yetAta ANi oNphisamadhye asisTanTa lokAMce tela kADhatAta (chaLatAta)! are, asisTanTane jara cukIcyA kAgadAvara tumacI sahI ghetalI tara tujhI kAya dainA hoIla? asisTanTacI tara khUpaca garaja aahe| ___ AmhI asisTanTacI khUpa kALajI gheto. kAraNa tyAcyAmuLe tara Apale kAma cAlate. kAhIjaNa zeThalA khuza karaNyAsAThI svata:cI huzArI dAkhavatAta. zeThane sAMgitale 'vIsa Takke ghyA.' tevhA svataHcI huzArI siddha karaNyAsAThI paMcavIsa Takke gheto. ase karuna pApAce gAsuDe kA bAMdhatA? Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] ApaNa sarva nisargAce 'gesTa' nisarga, janmApAsUnaca hitakAraka yA saMsArAta jitakehI jIva Aheta te sarvaca nisargAce 'gesTa' (pAhuNe) Aheta. tumhAlA lAgaNArI pratyeka goSTa nisarga tumacyAsAThI tayAra karUna pAThavito. yogya samaja nasalyAmuLe tumhAlA satata klezabecainI-ciMtA vATata rAhate kAraNa tumhAlA ase vATate kI he 'mIca karata Ahe.' hica bhrAMtI Ahe. khare tara kuNAkaDUna kAhIhI hoU zakata nAhI. __ithe janma hoNyApUrvIca, ApaNa yA saMsArAta yeNyAAdhIca loka sagaLIca tayArI karUna ThevatAta. bhagavaMtAMcI svArI yeta Ahe! janma hoNyAAdhI bALAlA kALajI karAvI lAgate kA kI bAhera AlyAnaMtara mAjhyA dudhAce kAya hoIla? ithe tara dudhAcyA kuMDyA vagaire AdhIca tayAra asatAta! DaoNkTara, suIna sagaLeca tayAra asatAta? ANi suIna nasela tara nhAvIna tarI asateca. paNa kasalI nA kasalI tayArI aselaca. maga jasA 'gesTa' asela tazI! 'gesTa' pharsTa klAsa asela tyAcI tayArI vegaLI, sekaNDa klAsacI vegaLI ANi tharDa klAsacI vegaLI, sagaLe klAsa asatAta nA? mhaNaje sagaLyAca tayArInizI tumhI AlA AhAta. maga evaDhI hAya-upasa kazAsAThI karatA? ApaNa jyAMce pAhuNe asU, tithe tyAMcyAbarobara vinaya kasA asalA pAhije? mI tumacyA gharI pAhuNA mhaNUna Alo tara malA pAhuNA Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 kleza rahita jIvana mhaNUna vinaya nako kA ThevAyalA? tumhI sAMgAla kI, 'ithe jhopU nakA, tithe jhopA,' tara tumhI sAMgitalyApramANe malA tithe jhopAyalA have. dona vAjatA jevAyalA vADhale tarI zAMtapaNe jevAyace. tATAta je vADhatIla te mukATyAne khAlle pAhije. tithe takrAra karatA kAmA naye. kAraNa 'gesTa' Ahota. AtA jara pAhuNA svayaMpAkagharAta jAUna kaDhIta camacA DhavaLU lAgalA tara te yogya hoIla kA? gharAta DhavaLADhavaLa karU lAgalAta tara tumhAlA gharAta koNa ThevUna gheIla? jevaNAta bAsuMdI asela tara khAUna ghyAvI tithe ase sAMgU naye kI 'AmhI goDa khAta nAhI.' jevaDhe vADhale tevaDhe ArAmAta khAyace. khAraTa vADhale tara khAraTa khAve. jAsta AvaData nasela tara kamI khAyace, paNa khAyaceca! pAhuNyAce sagaLeca niyama pALA. pAhuNyAne rAga-dveSa karuna cAlaNAra nAhI. pAhuNA rAga-dveSa karU zakato kA? to tara vinayapurvakaca rAhato nA? AmhI tara 'gesTa' pramANeca rAhato. AmacyAsAThI sagaLyAca vastU yetAta. ApaNa jyAMcyA gharI 'gesTa' mhaNUna gelo asU tyAMnA trAsa dyAyacA nAhI. AmacyAsAThI sagaLyAca vastU gharabasalyA yetAta. AThavaNa jhAlI kI lageca hajara hotAta ANi samajA nAhI miLAlyA tarIhI malA kAhI harakata nAhI. kAraNa ApaNa tyAMcyA gharI 'gesTa' Ahota. kuNAcyA gharI? tara nisargAcyA gharI! nisargAcI marjI nasela tara ApaNa samajAve kI he mAjhyA hitAsAThI Ahe. ANi nisargAcI marjI asela tarIhI samajAve kI, he paNa mAjhyA hitAsAThIca Ahe. ApalyA hAtAta karaNyAcI sattA asatI tara ekA bAjUlA dADhI ugavalI ANi dusar2yA bAjUlA nAhI ugavalI tara ApaNa kAya kele asate? ApalyA hAtAta karAyacI sattA asatI tara sagaLA goMdhaLa karuna ThevalA asatA. paNa he sarva nisargAcyA hAtAta Ahe. nisargAcI kuThehI cUka hota nAhI. sagaLe padhdatazIra asate. pAhA nA, cAvaNyAce dAta vegaLe, solaNyAce dAta vegaLe, caghaLaNyAce vegaLe, pAhA tarI! kitI suMdara vyavasthA Ahe ! janmata:ca pUrNa zarIra miLate. hAta, pAya, nAka, kAna, DoLe sagaLe miLate paNa toMDAta hAta ghAtale tara dAta nasatAta, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNa sarva nisargAce 'gesTa' maga yAta nisargAcI kAhI cUka jhAlI asela kA ? nAhI, nisargAlA mAhita Ahe kI janmAlA AlyAvara lageca dUdha pyAyace Ahe, dusarA AhAra pacaNAra nAhI, AIce dUdha pyAyace Ahe, dAta dile tara to cAvUna gheIla ! pAhA kitI suMdara racanA kelI Ahe ! jasajazI garaja bhAsela tase dAta yeta jAtIla. prathama cAra yetIla maga haLUhaLU ANakhI dusare yetIla, ANi yA mhAtAr2yAMce dAta paDale tara parata yeta nAhIta ! 163 nisarga sagaLIkaDUna paddhatIne rakSaNa karato. rAjAsArakhe Thevato. paNa yA abhAgyAlA he samajata nAhI tyAsa kAya karaNAra ? paNa DhavaLADhavaLa karUna duHkha nirmANa kele rAtrI puraNapoLI khAUna jhopUna jAto nA ? maga ghorata rAhato! are bAbA, Ata kAya cAlU Ahe tyAcA tapAsa tarI kara! tevhA mhaNela 'tyAta mI kAya karU?' ANi nisargAcI kAryapaddhatI kazI Ahe ? poTAta pAcaka rasa nirmANa hotAta, bAIla (pitta) vagaire sarva nirmANa hotAta. sakALI rakta raktAcyA jAgI, laghavI laghavIcyA jAgI, saMDAsa saMDAsacyA jAgI agadI barobara pohocate. kazI paddhatazIra suMdara vyavasthA kelelI Ahe ! Ata nisarga kevaDhe moThe kAma karata Ahe ! jara DaoNkTaralA eka divasa anna pacavAyace kAma sopavale tara to manuSyAlA mArUna TAkela! AtIla pAcakarasa TAkAyace, bAIla TAkAyace, ase sarva kAma DaoNkTaravara sopavale asela tara DaoNkTara kAya karela ? bhUkha lAgata nAhI mhaNUna Aja pAcaka rasa jarA jAsta TAkU de. AtA nisargAcA niyama kasA Ahe kI, mareparyaMta purela azA tar2hene to pAcakarasAcI vyavasthA karato. DaoNkTarakaDe hI vyavasthA sopavalI tara to ravivArI pAcakarasa jAsta TAkato, mhaNUna budhavArI kAhI pacanAraca nAhI, kAraNa budhavAracA hissA paNa ravivArIca TAkalA. nisargAcyA hAtAta kazI suMdara bAjI Ahe ! ANi tumacyA hAtAta Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 kleza rahita jIvana vyApAra Ahe. khare mhaNaje vyApAra dekhIla tumacyA hAtAta nAhIca. tumhI phakta mAnatA kI mI vyApAra karato. ANi mhaNUnaca vinAkAraNa hAyahAya karIta rAhatAta! dAdarahUna baoNmbe senTrala jAyalA TaeNksI kelI kI manAta dhaDaka lAgela azI sArakhI dhAstI vATata rAhate. are koNIca dhaDakaNAra nAhI. tU ApalA samora baghUna cAla. tujhe kartavya kitI? tara phakta samora baghUna cAlAyace evaDheca. khar2yA arthAne tara tehI tujhe kartavya nAhI. nisargaca te tujhyAkaDUna karavUna gheta Ahe. paNa samora pAhata nAhI ANi vinAkAraNa DhavaLADhavaLa karIta rAhato. nisarga tara itakA cAMgalA Ahe! are zarIrAta itakA suMdara kArakhAnA cAlU Ahe tara bAhera kA nAhI cAlaNAra? bAhera kAhIca cAlavAyacI garaja nAhI. bAhera kAya cAlavAyace Ahe ? praznakartA : koNI cukIce vAgata asela tara tI sattA dekhIla tyAcyA hAtAta nAhI? dAdAzrI : nAhI, tI sattA nAhI, ANi cukIce hoIla asehI nAhI, paNa tyAne bare-vAITa bhAva kele mhaNUna he ase cukIce ghaDale. svata:ca nisargAcyA saMcAlanAta DhavaLADhavaLa kelI Ahe, nAhI tara he kAvaLe, kutre yA janAvarAMce kase (jIvana) Ahe? davAkhAnA nako, korTa nako, he prANI tyAMcI bhAMDaNe kase miTavatAta? dona baila bhAMDatAta, khUpa bhAMDatAta paNa suTalyAnaMtara te kAya korTa zodhAyalA jAtAta kA? dusar2yA divazI pAhile tara doghehI majeta hiMData asatAta! ANi yA mUrkhAce davAkhAne asatAta, korTas asatAta ANi tarIhI sadA duHkhIca! yA lokAMcI tara nehamIca raDaboMbala suru asate. azA lokAMnA akarmI mhaNAve kI sakarmI mhaNAve? yA cimaNyA, kabutare, kutre sagaLe kitI suMdara disatAta! te kAya hivALyAta Ayurvedika jaDIbuTI TAkalele hivALIpAka khAtAta kA? ANi he loka tara ase sarva khAUnahI rUpavAna disata nAhIta. kurUpaca disatAta. yA ahaMkArAmuLe suMdara manuSya suddhA kurUpa disato. mhaNaje Apale kuThetarI cukata asAve, asA vicAra karAyalA nako kA? Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNa sarva nisargAce 'gesTa' 165 ... tarIhI nisarga sadaiva tumacyA madatIsAThI tayAra praznakartA : zubha mArgI jANyAce vicAra yetAta paNa te Tikata nAhIta ANi punhA azubha vicAra manAta yetAta, he ase kA? dAdAzrI : vicAra mhaNaje kAya? puDhe jAyace asela tarI vicAra kAma karatAta ANi mAge vaLAyace asela tarIhI vicAra kAma karatAta. paramezvarAkaDe jANAr2yA vATene pAUla ucalatAta ANi punhA mAge vaLatAta, he azAprakAre hota Ahe. eka maila puDhe jAtAta ANi eka maila mAge vaLatAta, ekAca prakArace vicAra karaNe uttama. mAge yAyace Tharavale mhaNaje mAgeca yAyace ANi puDhe jAyace Tharavale maga puDheca jAyace. jyAlA puDhe yAyace asela tara tyAlAhI nisarga madata karato ANi jyAlA mAge jAyace asela tyAlAhI nisarga madata karato. nisarga kAya mhaNato? 'Aya vila helpa yu.' (mI tumhAlA madata karela.) tulA je kAma karAyace asela, maga corI karAyacI asela tarIhI 'Aya vila helpa yu.' nisargAcI tara khUpa moThI madata Ahe, nisargAcyA madatIneca tara he sagaLe cAlata Ahe! paNa tU Tharavataca nAhIsa kI malA kAya karAyace Ahe ? jara tU Tharavalesa tara nisarga tulA madata karaNyAsAThI tayAraca Ahe. prathama he TharavA kI malA ase ase karAyace Ahe, maga to nizcaya roja sakALI AThavA. tumacyA nizcayAlA tumhI 'sinsiyara' rAhile pAhije, tara nisarga tumhAlA madata karela. tumhI nisargAce 'pAhUNe' AhAta. ___mhaNUna goSTa nITa samajUna ghyA. nisarga tara nehamIca mhaNato 'Aya vila helpa yu.' deva tumhAlA madata karIta nAhI. deva tasA rikAmAhI nAhI. hI sagaLI nisargAcIca racanA Ahe. ANi tI phakta bhagavaMtAcyA hajerImuLeca nirmANa jhAlI Ahe. praznakartA : ApaNa nisargAce 'gesTa' Ahota kI 'pArTa oNpha necara' (nisargAcA bhAga) Ahota? Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 kleza rahita jIvana dAdAzrI : 'pArTa oNpha necara' paNa AhAta ANi 'gesTa' paNa AhAta. AmhI paNa 'gesTa' banUna rAhaNe pasaMta karato. tumhI kuThehI basalAta tarI tumhAlA havA miLata rAhIla, pANI miLata rAhIla ANi te suddhA 'phrI oNpha kaoNsTa' (phukaTa)! je jAsta maulyavAna Ahe te phukaTa miLata rAhate. nisargAlA jyAcI kiMmata Ahe tyAcI kiMmata manuSyAlA vATata nAhI. ANi nisargAlA jyAcI kiMmata nAhI (jase kI hire, motI) tyAcI manuSyAlA khUpa kiMmata Ahe. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] manuSyapaNAcI kiMmata kiMmata tara sinsiyArITI va morAliTIcI sAr2yA jagAcA 'besamenTa' (pAyA) sinsiyArITI va morAliTI yAca dona goSTI Aheta. yA donhI goSTI saDalyA tara sagaLe kosaLUna paDate. yA kALAta sinsiyArITI ANi morAliTI asela tara tI khUpa moThI saMpattI Ahe. hiMdustAnAta yA goSTI khUpa mubalaka pramANAta hotyA paNa hiMdustAnAtIla lokAMnI yA goSTIMcI paradezAta niryAta kelI Ahe. ANi tyA badalyAta paradezAtUna kAya AyAta kele Ahe he mAhita Ahe kA tumhAlA ? hI eTIkeTa cI bhute (ziSTAcArAcA veDepaNA) mAgavalI ! tyAmuLe yA bicAr2yAMnA caina paData nAhI. ApalyAlA yA eTIkeTacyA bhutAMcI kAya garaja Ahe ? jyAMcyAta nUra nAhI tyAMcyAsAThI garaja Ahe. ApaNa tara tIrthaMkarI nUra asaNAre loka Ahota, RSImunIMce saMtAna Ahota ! tumace kapaDe phATale asatIla tarI tumacyA cehar2yAvarace tejaca sAMgela kI 'tumhI koNa AhAta ?' praznakartA : 'sinsiyArITI' ANi 'morAliTI' cA nemakA artha kAya ? te samajavA. dAdAzrI : 'morAliTI' cA artha kAya ? kI svata:cyA hakkAce ANi sahaja miLata asela te upabhogaNyAcI sUTa. hA 'morAliTI' cA agadI aMtima artha Ahe. 'morAliTI' tara atizaya khola goSTa Ahe. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 kleza rahita jIvana tyAvara tara aneka zAstra lihitA yetIla. paNa yA aMtima arthAvarUna tumhI samajUna ghyA. ANi 'sinsiyArITI' mhaNaje jo mANUsa dusar2yAlA 'sinsiyara' rAhata nAhI, to svata:lA dekhIla 'sinsiyara' rAhata nAhI. koNAlAhI thoDe dekhIla 'inasinsiyara' asatA kAmA naye, tyAmuLe ApalIca 'sinsiyArITI' tuTate. ____'sinsiyArITI' ANi 'morAliTI' yA kALAta he dona guNa asatIla tara khUpa jhAle. are yApaikI eka guNa jarI asela tarIhI to tumhAlA theTa mokSAparyaMta gheUna jAIla! paNa tumhI yA guNAMnA ghaTTa dharUna rAhile pAhije. ANi jevhA-jevhA tumhAlA aDacaNa yeIla tevhA jJAnI puruSAMcI bheTa gheUna spaSTatA karUna ghetalI pAhije kI hI 'morAliTI' Ahe kI nAhI? jJAnI puruSAMcA rAjIpo (guruMjanAMcI kRpA ANi prasannatA) ANi 'sinsiyArITI' yA donhIMcyA guNAkArAne sarva kArye saphaLa hotIla! 'inasinsiyArITI' ne suddhA mokSa ekhAdA vIsa Takke sinsiyara ANi aiMzI Takke inasinsiyara mANUsa jara mAjhyAjavaLa AlA ANi tyAne malA vicArale kI, 'malA mokSa havA Ahe ANi mAjhyAta tara asA mAla (durguNa) bharalelA Ahe tara mI kAya kele pAhije?' tevhA mI tyAlA sAMgela zaMbhara Takke 'inasinsiyara' hoUna jA, maga mI tulA mokSAlA jANyAcA dusarA mArga dAkhavIna. yA aiMzI TakyAcyA karjAcI bharapAI to kazI karaNAra? tyApekSA ekadama divALeca kADha. 'jJAnI puruSAM' ce phakta eka vAkya jarI pakaDUna cAlalAta tarIhI mokSa prApta karAla. saMpUrNa jagAzI 'inasinsiyara' rAhilAta tarI dekhIla malA harakata nAhI paNa eka ithe (jJAnIpuruSAMzI) sinsiyara rAhilA tara te tulA mokSAta gheUna jAtIla. zaMbhara Takke 'inasinsiyArITI' hA paNa eka Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyapaNAcI kiMmata 169 phAra moThA guNa Ahe, to mokSAlA gheUna jAIla. kAraNa bhagavaMtAcyA saMpUrNa virodhAta gelA. bhagavaMtAcyA saMpUrNa virodhIlA mokSAta gheUna jANyAzivAya suTakAca nAhI! ekatara bhagavaMtAcA bhakta mokSAlA jAto kiMvA bhagavaMtAcA saMpUrNa virodhI mokSAlA jAto!! mhaNUna jo nAdAra Ahe tyAlA mI sAMgato kI zaMbhara Takke 'inasinsiyara' ho, maga mI tulA dusarA mArga dAkhavina, jo tulA theTa mokSAta gheUna jAIla. kevaLa zaMbhara Takke 'inasinsiyara' rAhUna bhAgaNAra nAhI, tyAlA dusarA mArga dAkhavAvAca lAgela, tevhAca kAma hoIla. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] Adarza vyavahAra akhera, vyavahAra Adarza havAca Adarza vyavahArAzivAya kuNIhI mokSAlA gelelA nAhI. jaina vyavahAra mhaNaje Adarza vyavahAra nAhI. vaiSNava vyavahAra mhaNaje Adarza vyavahAra nAhI. mokSAlA jANyAsAThI Adarza vyavahAra pAhije. Adarza vyavahAra mhaNaje ApalyAkaDUna koNatyAhI jIvAlA kiMcitamAtra duHkha hoU naye ase vartana. gharAtIla, bAherIla, zejArIpAjArI ase kuNAlAhI duHkha hoNAra nAhI ase vartana mhaNaje Adarza vyavahAra. jaina vyavahArAcA abhiniveza (Apaleca mata barobara Ahe ase mAnaNe) karaNe yogya nAhI. taseca vaiSNava vyavahArAcAhI abhiniveza karaNe yogya nAhI. hA sagaLA abhiniveza vyavahAra Ahe. mahAvIra bhagavaMtAcA Adarza vyavahAra asAyacA. Adarza vyavahAra asalA tara zatrUlA suddhA duHkha hoNAra nAhI. Adarza vyavahAra mhaNaje mokSAlA jANyAcI nizANI. jaina kiMvA vaiSNava saMpradAyAtUna mokSa miLata nAhI. AmacyA AjJA tumhAlA Adarza vyavahArAkaDe gheUna jAtAta. tyA tumhAlA saMpUrNa samAdhI avastheta ThevU zakatIla azA Aheta. AdhI-vyAdhI-upAdhI azA tInahI avastheta samAdhIta ThevU zakatIla azA Aheta. sArA bAhya vyavahAra hA rileTivha Ahe, ANi he tara 'sAyansa' Ahe. sAyansa mhaNaje riyala! Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza vyavahAra 171 Adarza vyavahArAmuLe ApalyAkaDUna kuNAlAhI duHkha hota nAhI. ApalyAkaDUna kuNAlAhI duHkha hoU naye evaDheca pAhAyace Ahe. tarIdekhIla ApalyAkaDUna kuNAlA duHkha jhAleca tara tvarita pratikramaNa karUna ghyAve. loka ApalyAzI jase vAgatAta tase ApaNa vAgAyace nAhI. vyavahArAta paizAMcI deNagheNa hote tI hoNAra, to tara sAmAnya vyavahAra Ahe, sAmAnya rivAja Ahe, tyAsa AmhI vyavahAra mhaNata nAhI. ApaNa phakta ApalyAkaDUna kuNAlA duHkha hota nAhI evaDheca japAyace ANi kadAcita koNAlA duHkha jhAleca tara tAbaDatoba pratikramaNa karAyace yAlAca Adarza vyavahAra mhaNatAta! AmacA vyavahAra Adarza asato. AmacyAkaDUna kadhI kuNAlA daHkha hoIla ase ghaDataca nAhI. koNAcyAca khAtyAta mAjhyA nAvAvara trAsa dilA azI noMda hota nAhI. AmhAlA koNI trAsa dilA ANi tyAbadalyAta AmhI paNa trAsa dilA tara AmacyAta ANi tumacyAta kAya pharaka? AmhI saraLa asato, samoracyAlA oTIta ghAlUna AmhI saraLa asato. mhaNUna samoracyAlA vATate kI dAdA kacce (bhoLe) Aheta, ho, kacce banUna suTUna jANe cAMgale paNa pakke banUna tyAcyA turuMgAta jANe he cukIce. ase karaNyAcI kAya garaja? ekadA AmhAlA AmacA bhAgIdAra mhaNAlA hotA kI, 'tumhI khUpa bhoLe AhAta.' tevhA mI mhaNAlo kI 'malA bhoLe mhaNaNArA svataHca bhoLA Ahe.' tyAvara to mhaNAlA kI 'tumhAlA khUpa jaNa phasavUna jAtAta.' maga mI tyAlA mhaNAlo kI AmhI jANUna bujhUna phasavUna gheto.' AmacA vyavahAra saMpUrNa Adarza vyavahAra asato. jyAcyA vyavahArAta thoDI dekhIla kamataratA asela to mokSAsAThI lAyaka mhaTalA jANAra nAhI. praznakartA : jJAnIMcyA vyavahArAta dona vyaktIMmadhye bhedabhAva kelA jAto kA? Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana dAdAzrI : tyAMcyA dRSTIta bhedabhAva nasatoca, vItarAgatAca asate. tyAMcyA vyavahArAta (vAgaNyAta) pharaka asato. eka mila mAlaka ANi tyAcA DrAyavhara ithe Ale tara zeThalA samora basavela ANi DrAyavharalA mAjhyAjavaLa basavela, mhaNaje zeThacA pArA (ghamaMDa) utarUna jAIla ! ANi jara paMtapradhAna Ale tara mI uThUna tyAMce svAgata karela ANi tyAMnA Asana grahaNa karAyalA sAMgela, tyAMcyA sobatacA vyavahAra cukaNAra nAhI. tyAMnA tara vinayapUrvaka ucca AsanAvara basavela, ANi tyAMnA jara mAjhyAkaDUna jJAna grahaNa karAyace asela tara tyAMnA mAjhyA samora khAlI basavela ANi tase nasela tara vara basavela. lokamAnya asela tyAsa vyavahAra mhaTale Ahe ANi je mokSamAnya asela tyAsa nizcaya mhaTale Ahe, mhaNUna sarvasAmAnyAMzI vAgatAnA sarva sAmAnya vyavahArAneca vAgAve lAgate. paMtapradhAna Ale ANi mI uThalo nAhI tara to tyAMcA apamAna hoIla. tyAMnA duHkha hoIla ANi tyAcI jabAbadArI AmacyAvara yeIla. 172 praznakartA : je moThe Aheta tyAMnA pUjya mAnale pAhije ? dAdAzrI : moThe mhaNaje vayAne moThe ase nAhI, tarIdekhIla jara AjIbAI moThyA asatIla tara tyAMcyAzI vinayapUrvaka vAgAve ANi je jJAnavRddha (jJAnAne moThe) asatIla tyAMnA pUjya mAnAve. satsaMgAtUna AmhI gharI veLevara jAto. jara mI rAtrI bArA vAjatA daravAjA ThoThAvalA tara te kase disela ? gharace loka toMDAvara sAMgatIla kI, 'tumhI kadhIhI yA cAlela.' paNa tyAMce mana tyAMnA soDaNAra nAhI nA? mana tara vegavegaLyA goSTI dAkhavata rAhIla. ApaNa tyAMnA sahajahI duHkha kase deU zakato ? hA tara niyama mhaTalA jAto ANi niyama tara pALAyalAca havA. tyAcapramANe rAtrI dona vAjatA uThUna jara koNI riyalacI (AtmyAcI) bhaktI kelI tara koNI kAhI bolela kA? nAhI, koNIca vicAraNAra nAhI. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza vyavahAra 173 zuddha vyavahAra : sadvyavahAra praznakartA : zuddha vyavahAra kazAsa mhaNAve? sadvyavahAra kazAsa mhaNAve? dAdAzrI : svarUpAce jJAna prApta jhAlyAnaMtara zuddha vyavahArAcI suruvAta hote, toparyaMta sadvyavahAra cAlU asato. praznakartA : zuddha vyavahAra ANi sadvyavahAra yAta kAya pharaka Ahe? dAdAzrI : sadvyavahAra ahaMkAra sahita asato ANi zuddha vyavahArAta ahaMkAra nasato. nirahaMkArI asato. zuddha vyavahArAta saMpUrNa dharmadhyAna asate ANi sadvyavahArAta atyaMta alpa pramANAta dharmadhyAna asate. jitakA zuddha vyavahAra asela titakA zuddha upayoga rAhato. zuddha upayoga mhaNaje 'svataH' jJAtA-draSTA asato, paNa pAhAyace kAya? tara mhaNe, zuddha vyavahArAlA pAhA. zuddha vyavahArAta nizcaya, zuddha upayoga asato. kRpALU devAMnI mhaTale Ahe: 'gacchmatanI je kalpanA te nahI sadvyavahAra.' (sagaLyA paMthAcI, saMpradAyAcI mate kiMvA kalpanA mhaNaje sadvyavahAra navhe.) sagaLe saMpradAya, kalpita goSTI Aheta. tithe sadvyavahAra suddhA nAhI maga tithe zuddha vyavahArAviSayI kAya bolAve? zuddha vyavahAra he nirahaMkArI pada Ahe, zuddha vyavahAra he spardhA rahita Ahe. ApaNa jara spardheta utaralo tara rAga-dveSa hotIlaca. AmhI tara sagaLyAMnA sAMgato kI, tumhI jithe AhAta titheca ThIka AhAta. ANi tyAta tumhAlA jara kAhI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 kleza rahita jIvana uNIva bhAsata asela tara AmacyAjavaLa yA. AmacyAkaDe tara premAcAca varSAva asato. koNI dveSAne AlA asela tarIhI tyAlA premaca miLela. kramika mArga mhaNaje prathama zuddha vyavahAra karA, ANi zuddha vyavahAravAle banUna maga zuddhAtmA banA ANi akrama mArga mhaNaje prathama zuddhAtmA banA maga zuddha vyavahAra karA. zuddha vyavahArAta vyavahAra sagaLAca asato paNa tyAta vItarAgatA asate. eka-dona janmAta mokSAlA jANAra asAla tevhApAsUna zuddha vyavahArAcI suruvAta hote. zuddha vyavahAra sparzata nAhI tyAce nAva nizcaya! vyavahAra azA paddhatIne pUrNa karAvA kI, nizcayAlA sparza karU zakaNAra nAhI, maga to kuThalyAhI prakAracA vyavahAra aso. cokha vyavahAra ANi zuddha vyavahArAta pharaka Ahe. vyavahAra cokha ThevaNe mhaNaje mAnavadharma ANi zuddha vyavahAra tara theTa mokSAlA gheUna jAto. gharAta kiMvA bAhera bhAMDaNa-taMTe na karaNe mhaNaje cokha vyavahAra. ANi Adarza vyavahAra kazAsa mhaNatAta? svataHcA sugaMdha sarvatra pasaravaNe mhaNaje Adarza vyavahAra. Adarza vyavahAra ANi nirvikalpa pada, yA donhI goSTI prApta jhAlyAnaMtara ANakhI kAya pAhije. yAta tara pUrNa bramhAMDAlA badalaNyAcI zaktI Ahe. Adarza vyavahArAne mokSa prAptI dAdAzrI : tujhA vyavahAra kasA karu icchito? praznakartA : saMpUrNa Adarza. dAdAzrI : mhAtAre jhAlyAnaMtara Adarza vyavahAra kelA tara tyAcA kAya upayoga? Adarza vyavahAra tara jIvanAcyA suruvAtIpAsUnaca asAyalA havA? Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza vyavahAra jagAta eka mANUsa jarI Adarza vyavahAra karaNArA asela tara tyAmuLe saMpUrNa jaga badalU zakate. praznakartA : Adarza vyavahAra kazAprakAre hoU zakato ? 175 dAdAzrI : tumhAlA ( mahAtmyAMnA) je nirvikalpa pada prApta jhAle Ahe, tara tyAta rAhilyAne Adarza vyavahAra ApoApa yeIla. nirvikalpa pada prApta jhAlyAnaMtara kAhI hastakSepa hota nAhI, tarI suddhA tumacyAkaDUna hastakSepa jhAlA tara tumhI mAjhyA AjJeta nAhI. AmacyA pAca AjJA tumhAlA mahAvIra bhagavaMtAcyA sthitIta ThevatIla azA Aheta. (dainaMdina) vyavahArAta AmacyA AjJA tumhAlA bAdhaka nAhIta, tyA tumhAlA Adarza vyavahArAta ThevatIla azA Aheta. he 'jJAna' tara vyavahArAlA saMpUrNa Adarza karU zakela ase Ahe. mokSa koNAlA miLela ? jyAcA vyavahAra Adarza Ahe tyAlA. ANi 'dAdAM' cI AjJA vyavahArAlA Adarza banavate. thoDI jarI cUka jhAlI tarI to vyavahAra Adarza nAhI. mokSa mhaNaje kAya nusatyA thApA mAraNe nAhI, te vAstavika svarUpa Ahe. mokSa mhaNaje vakilAMnI lAvalelA zodha nAhI! vakIla tara gappAMmadhUnahI ( purAve) zodhUna kADhatIla, tase he kara. ekaca janma klezarahita jIvana jagalAta tarI tumhI mokSAlA jANyAcA haddIta AlAta nAhI. he tara vAstavika svarUpa Ahe. eka bhAU malA ekA moThyA AzramAta bheTale. mI tyAMnA vicArale kI, 'tumhI ithe kase ?' tevhA te mhaNAle, 'mI yA AzramAta gelyA dahA varSAMpAsUna rAhata Ahe.' tevhA mI tyAMnA mhaNAlo, 'tumace AI-vaDIla tara atyaMta halAkhIcyA avastheta gAvAta mhAtArapaNa ghAlavata Aheta, khUpa du:khI Aheta.' tevhA tyAMnI sAMgitale kI, 'tyAta mI kAya karU ? mI tyAMce karIta basalo tara mAjhe dharmakArya karaNyAce rAhUna jAIla.' yAlA dharma kase mhaNU zakato ? dharma tara tyAsa mhaNatAta kI, jyAta AI - vaDilAMnA vicAratAta, bhAvAlA vicAratAta. sagaLyAMnAca dharUna cAlatAta. vyavahAra Adarza asAyalA havA. jo vyavahAra svata:cyA dharmAcA tiraskAra karato, Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza rahita jIvana AI-vaDilAMcyA nAtyAcAhI tiraskAra karato azA vyavahArAlA dharma kase mhaNatA yeIla ? are, manAtalyA manAta dilelI zivI kiMvA aMdhArAta guptapaNe kelelI kRtye, yA goSTI mhaNaje bhayaMkara aparAdha Aheta ! tyAlA vATate kI, 'malA koNa pAhaNArA Ahe ? ANi koNAlA he kaLaNAra Ahe ?' are, he kAhI popAbAIce rAjya nAhI ! hA tara khUpa moThA aparAdha Ahe! yA sagaLyAMnA aMdhArAtIla cukAca trAsa detAta ! 176 vyavahAra Adarza asAyalA havA. yA vyavahArAta jAsta kholavara gelAta, tara kaSAya nirmANa hotAta. hA saMsAra tara eka hoDIsArakhA Ahe, yA hoDIta cahA-nAztA vagaire sarva karAyace paNa he mAtra lakSAta ThevAyace kI, hoDItUna ApalyAlA kinAr2yAvara pohacAyace Ahe. mhaNUna yA goSTI nITa samajUna ghyA. 'jJAnIpuruSAMkaDUna' he sarva phakta samajUnaca ghyAyace Ahe. karAyace kAhIca nAhI! ANi jo samajUna sAmAvalA to jhAlA vItarAga !! -jaya saccidAnaMda Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa vidhI pratyakSa dAdA bhagavAnAMcyA sAkSIne dehadhArI... (jyAcyA prati doSa jhAlA asela tyA vyaktice nAva) cyA mana-vacana-kAyece yoga, bhAvakarma, dravyakarma, nokarmAhUna bhinna ase he zuddhAtmA bhagavAna! ApalyA sAkSIne, AjacyA divasAparyaMta je je ** doSa jhAle Aheta, tyAMcI kSamA mAgata Ahe, hRdayapUrvaka khUpa pazcAtApa karIta Ahe. malA kSamA karA, kSamA karA, kSamA karA. ANi punhA ase doSa kadhIhI karaNAra nAhI, asA dRDha nizcaya karIta Ahe, tyAsAThI malA parama zaktI dyA. ** krodha-mAna-mAyA-lobha, viSaya-vikAra, kaSAya ityAdIpAsUna tyA vyaktIlA duHkhaM dile gele asela, tyA sarva doSAMnA manAta AThavAyace. zuddhAtmyA prati prArthanA (dararoja eka veLA bolAyacI) he aMtaryAmI paramAtmA! ApaNa pratyeka jIvamAtrAMmadhye virAjamAna AhAta, taseca mAjhyAmadhye paNa virAjamAna AhAta, Apale svarUpa heca mAjhe svarUpa Ahe, mAjhe svarUpa zuddhAtmA Ahe. he zuddhAtmA bhagavAna ! mI ApalyAlA abhedabhAve atyaMta bhaktipUrvaka namaskAra karIta Ahe. ajJAnatemuLe mI je je **doSa kele Aheta, tyA sarva doSAMnA ApalyA samakSa jAhIra karIta Ahe. tyAMcA hadayapUrvaka khUpa pazcAtApa karIta Ahe ANi ApalyAjavaLa kSamA prArthita Ahe. he prabhU! malA kSamA karA, kSamA karA, kSamA karA ANi punhA ase doSa karU naye azI ApaNa malA zaktI dyA, zaktI dyA, zaktI dyA. he zuddhAtmA bhagavAna ! ApaNa azI kRpA karA kI Amace bhedabhAva miTUna jAveta ANi abheda svarUpa prApta vhAve. AmhI ApalyAta abheda svarUpAne tanmAyAkAra rAhU. ___ ** (je je doSa jhAle asatIla te manAta jAhIra karAve.) Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMparka sUtra dAdA bhagavAna parivAra aDAlaja : trimaMdira, sImaMdhara siTI, ahamadAbAda-kalola hAIve, posTa : aDAlaja, ji.-gAMdhInagara, gujarAta - 382421. phona : (079) 39830100 rAjakoTa : trimaMdira, ahamadAbAda-rAjakoTa hAIve, taraghar3iyA cokar3I (sarkala), posTa : mAliyAsaNa, ji.-rAjakoTa. phona : 9924343478 bhuja : trimaMdira, hila gArDanacyA mAge, eyaraporTa roDa. phona : (02832) 290123 aMjAra : trimaMdira, aMjAra-muMdrA roDa, sinogrA pATIyA javaLa, sinogrA gA~va, tA-aMjAra. phona : 9924346622 morabI : trimaMdira, po-jepura (morabI), navalakhI roDa, tA-morabI, ji-rAjakoTa, phona : (02822) 297097 surendranagara : trimaMdira, lokavidyAlaya javaLa, surendranagara-rAjakoTa hAIve, muLI roDa. phona : 9879232877 amarelI : trimaMdira, lIlIyA bAyapAsa cokaDI, khArAvADI. phona : 9924344460 godharA : trimaMdira, bhAmaiyA gA~va, ephasIAI goDAuna samora, godharA, (ji.-paMcamahAla). phona : (02672) 262300 vaDodarA : trimaMdira, bAbariyA koleja javaLa, vaDodarA-surata hAI-ve NH-8, varaNAmA gA~va. phona : 9574001557 ahamadAbAda : dAdA darzana, 5, mamatApArka sosAiTI, navagujarAta kaoNlejacyA mAge, usmAnapurA, ahamadAbAda-380014. phona : (079) 27540408 vaDodarA : dAdA maMdira, 17, mAmAnI poLa-muhallA, rAvapurA pulisa sTezana samora, salATavAr3A, vaDodarA. phona : 9924343335 muMbaI : 9323528901 dillI : 9810098564 kolakatA : 9830093230 cennaI : 9380159957 jayapura : 9351408285 bhopAla : 9425024405 indaura : 9039936173 jabalapura : 9425160428 rAyapura : 9329644433 bhilAI : 9827481336 paTanA : 7352723132 amarAvatI : 9422915064 beMgalUra : 9590979099 haidarAbAda : 9989877786 paNe : 9422660497 jAlaMdhara : 9814063043 U.S.A. : (D.B.V.I.) +1877-505-DADA (3232) U.K. : +44 330-111-DADA (3232) UAE : +971557316937 Kenya : +254722722063 Singapore : +6581129229 Australia: +61 421127947 New Zealand: +64 210376434 Website : www.dadabhagwan.org Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ klezarahita ghara, maMdira samAna jithe kleza nAhI tithe nizcitaca devAcA vAsa Ahe, yAcI mI tumhAlA gaeNraMTI deto. kleza tara buddhI ANi samajadArIne suddhA miTavatA yeto. dusare kAhI yeta nasela tara tyAlA samajavA kI, 'kleza asela tara ApalyA gharAtUna deva nighUna jAtIla. mhaNUna tU Tharava kI malA kleza karAyacAca nAhI. ANi ase TharavalyAnaMtarahI jara kleza jhAlA tara samajUna jAve kI hai| ApalyA sane bAherace ghaDale Ahe. maga tyAsAThI pazcAtApa karA. ekaca jIvana klezarahita jagalAta tarI tumhI mokSAlA jANyAcyA haddIta AlAta. -dAdAzrI INNAPHABAnd Preeta 97masan Printed in India dadabhagwan.org Price Rs40