Vimalprabha Tika Part 01

Author(s): Jagannath Upadhyay
Publisher: Kendriya Uccha Tibbati Shiksha Samsthan

Page 253

210 विमलप्रभायां अध्यात्मइदानीं चतुःपर्वस्ना(स्था)नमुच्यते द्वयष्टम्यावित्यादिना इह हृत्कमलादिषु वायुतेजउदकपृथ्वीधातुस्वभावेषु चन्द्रः स्वरभेदेन कर्णिकाकेशराग्रेषु चरति। आधास्त्रिशत् स्वरा ये हयरवलयुता बिन्दुभिः श्रीविसर्गभिन्नाः षष्टिर्बभूवु5 रिति / इह पूर्वोक्ता ह्रस्वाः पञ्च, गुणरूपाः पञ्च, यणादेशाः पञ्च ह्रस्वाः; एते पञ्चदश बिन्दु[123a]भिभिन्नास्त्रिशद् भवन्ति / दीर्घवृद्धिस्थानीया हादयः पञ्चदश, त्रिंशद् विसर्गविभिन्नाः; एवं षष्टिर्बभूवुरिति / ते युगनुपवसुदन्ताश्च केशराने इति / अत्र हृत्कमले चन्द्रोऽमां कृत्वा पूर्वापरार्द्धकलाभेदेन पञ्चदशतिथिभिस्त्रिशत् स्वरांश्चरति / अत्र हृत्कमले केशराग्रे शुक्लप्रतिपत् पूर्वार्द्ध अ, अपरार्द्ध अं; द्वितीयायां पूर्वार्द्ध इ, अपराद्धं ई इति हृदये युगचत्वारः कणिकां वर्जयित्वा / ततः कण्ठकमलकेशराने तृतीयायां पूर्वापरार्द्धः ऋ ऋ; एवं चतुर्थ्यां उ ऊ, पञ्चम्यां ल लं, षष्ठ्यां अ अं, . सप्तम्यां ए ए, अष्टम्यां पूर्वार्द्ध अर केशराने, अपरार्द्ध अरं कणिकायामिति; . नवम्यां ओ ओं, दशम्यां अल अलं इति कण्ठकमले केशराने चरति / ततो ललाटकमलकेशराने एकादश्यां पूर्वापराद्धं ह हं, द्वादश्यां पूर्वापरार्द्ध य यं, त्रयोदश्यां र 15 रं, चतुर्दश्यां व वं, पूर्णायां पूर्वार्द्ध ल इति केशराने, अपरार्द्ध लं कर्णिकायामिति / शिरसि पूर्णा चन्द्रस्य सृष्टिक्रमेण वायु-तेज-उदक-कमलकर्णिकासु चरति; ततः पृथ्वीकमलकर्णिकासु संहारक्रमेण कृष्णपक्षे दीर्घान् सविसर्गान् चरति; तद्यथा-कृष्णप्रतिपदि पूर्वार्द्ध लाः, अपराद्धं ला / एवं द्वितीयायां वाः वा, तृतीयायां राः रा, चतुर्थ्यां याः या, पञ्चम्यां हाः हा, षष्ठयां आल: आल, सप्तम्यां औः औ, अष्टम्यां आरः, कणिकायां आर, नवम्यां ऐः ऐ, दशम्यां आः आ, एकादश्यां लूः लू, द्वादश्यां ऊः ऊ, त्रयोदश्यां ऋ ऋ, चतुर्दश्यां ईः इ, पञ्चदश्यां आः आ। अत्र कणिकायां द्वयं शून्यकम्, एतयोः कणिकायां न' स्वरविसर्गौ / पुनः हृत्कमले अमावस्यान्ते प्रतिपदाद्यं हृतकमलकेशराने श्वेतकृष्णा च पूर्णा नियमः। शुक्लाष्टमी कण्ठकमलकेशराग्रे कणिकायां च; कृष्णाष्टमी नाभिकमले केशराने कणिकायाम्, पूर्णा कृष्णा हृदये, पूर्णान्तं शिरसि, हृदय इति 25 अमावस्यान्तप्रतिपत्प्रवेशकाल इति नियमः। इदानीं सूर्यव्यञ्जनभोगा उच्यन्ते बिन्द्वित्यादिना इह कादयो वर्गा बिन्द्वाकारैविसर्गश्चतुभि[123b]भिन्नाः सन्तो विंशत्यधिकाक्षरशतं भवति, तदेव वरकमलदले विंशत्यधिकशते प्रहरगतिवशाद रोहते क्षीयतेऽकः संहारसृष्टिभेदेनेति / अत्र प्रहरगतिः चतुःसन्ध्या, तासां गतिवशात् प्रहरगतिवगादिति / 30 अत्र हृत्कमले अमावस्यान्तं प्रतिपदादौ चतुःषष्टिदलेषु चतुर्दलानि शून्यानोति; तेषु प्रतिपत् स्साः स्सा, याः या इति चतुर्दलेषु चतुःसन्ध्या प्रतिपदा स्सादीश्वरति अर्क इति / एवं द्वितीयायां ष्षाः षा, श्शाः श्शा इति / एवं ततीयायां क्काः क्का, ताः ता इति; 1-2. क. ख. सस्वरौ विसर्गः; ग. अस्वरौ विसर्गः; भो. dByais Dai rNam par bCad pa Med Do (न स्वरविसर्गों)।