________________
દશમ પરિચ્છેદ ] સૌદાસ ઉ સંઘસ્વાતિ
[ ૧૯૯ પ્રાચીન સમયે વાપરવામાં આવતો જ નહ. જેમ આ પ્રમાણે ધર્મ અને જૈન શબ્દનું મહાત્મ સમઆ પારિગ્રાફની આદિમાં આર્યસંસ્કૃતિની થઈ પડેલી જવાથી, ખાત્રી રાખું છું કે વાચકવર્ગ, મેં જોન માબાપને અવદશાનું સૂચન કરવામાં આવ્યું છે, તેમ આ બન્ને પકે જન્મ લીધે હેવાથી, હું વર્તમાનકાળે જૈન કહેવરાવી શબ્દની પણ દશા થઈ પડી છે એમ જ સમજવું રહે છે. શકું છું, તેથી મેં જૈનધર્મને પક્ષપાત કરીને જ્યાં ને - એક બીજી પરિસ્થિતિ પણ ચેખવટ માંગી લે ત્યાં તેના ગુણગાન ગાયાં કર્યો છે તેવું ધારી ન બેસે. છે. જ્યારે જ્યારે એમ જાહેર કરવામાં આવે છે. અમુક ઇતિહાસ આલેખનમાં પક્ષપાત કરવો પોષાય જ નહીં. રાજા કે વ્યક્તિ જૈનમતાનુયાયી હતા, ત્યારે ત્યારે કઇએ અને જો કરવામાં આવે તો તે ઉધાડ પડી જઈને એમ સમજી લેવું નહીં, કે તે અન્યમત માટે તિરસ્કાર અંતે બેઆબરૂને પામે છે. ધરાવતે હો અથવા તે વાચકવર્ગમાં અમે તેવી બુદ્ધિ (૧૨) સૌદાસ ઉફે સંઘસ્વાતિ ઉત્પન્ન કરવા તે શબ્દો વાપર્યા છે. ખરી રીતે તે મેસ્વાતિ બાદ તેને પુત્ર સૌદાસ ઉર્ફે સંધસ્વાતિ અત્યારની પેઠે, તે સમયે આટલા બધા વાડા અને આંધ્રપતિ થયો છે. તેના રાજકાળ દરમિયાન વિશેષ ધર્મના ભેદો હતા જ નહીં. એટલે જ્યાં “૪ રાત્તિ બનાવો બન્યા હોવાનું નોંધાયું નથી. માત્ર જે એકાદ બે લુકત રાણા”ની ઉક્તિ પ્રમાણે ધર્મ પ્રત્યે અભાવ કે બન્યાનું સમજાયું છે તેની હકીકત જણાવીશું. તે ઘણા ઉપજાવવાના વિચારને સ્થાન જ રહેતું નથી. કેટલી ઉંમરને ગાદિએ બેઠા હતા તેને ઉલેખે મળતા તેમ, વૈદિક ધર્મ અને જૈનધર્મ એવા શબ્દો વાપરવામાં નથી. પણ અનુમાન કરી શકાય છે કે, તે આધેડવયનઆવ્યા હોય તે પણ, તેના સર્વ આચાર વિચારના ભેદ ૪૦ ઉપરને હું જોઈએ. નં. ૮, ૯ અને ૧૦નો દર્શાવવા માટે વપરાય છે એમ સમજવાનું નથી. તેવા રાજાઓના રાજ્યકાળ શાંતિથી પસાર થયા ગણી શકાય; ભેદ વર્ણવવાનું કામ ઇતિહાસકારનું હોઈ શકે જ નહીં. તેમ જ તે વેળાના માનવીઓનાં આયુષ્ય સામાન્ય રીતે તે તેના વિષયથી પર છે. વળી વૈદિક ધર્મના અનેક તપ, શાંતિમાં જીવન ગળાયું હોય તે, ૬૦-૭૦ વર્ષ હોવાનું જ૫, સંધ્યા સામગ્રી અને વિધિવિધાનોમાં પણ મને તો દેખાય છે, એટલે આ રાજાઓ મોટી ઉંમરે ગાદીએ વૃત્તિ ઉપર સંયમ કેળવવાનું હોય છે જ, જેનો સમાવેશ બેઠા હોવાનું અને તેમ છતાંયે તેઓએ સામાન્ય રીતે જૈનધર્મમાં પણ થઇ શકે છે જ; (ઉપરમાં આપણે ૧૨ થી ૧૮ જેટલાં વર્ષ રાજ્ય ભગવ્યાનું ધારી શકાય જણાવી ગયા છીએ તેમ). એટલે ખાત્રી થશે કે વૈદિક. છે. તે જ નિયમ નં. ૧૧ વાળો મેદસ્વાતિ ૫ણું ધર્મની મહત્તા ઓછી આંકવાની કે તેની કઈ રીતે આધેડવયે ભૂપતિ બનવા પામ્યો હોય અને તેનું રાજ્ય અવગણના કરવાની નેમ હોઈ શકે જ નહી. કેવળ ૩૮ વર્ષ જેટલો લાંબો કાળ ચાલ્યું હોય છતાંયે નં. ૧૨ એટલું જ ધારવાનું છે કે, જ્યાં વૈદિક ધર્મનો ઉલ્લેખ વાળો ભૂપતિ જ્યારે ગાદીએ આવ્યો ત્યારે, તેના પિતા કરાયો હોય ત્યાં તેની કેટલીક ક્રિયાઓ, જેવી કે કરતાં પણ ઉમરે માટે જ હા જોઈએ. વળી આ નં. અશ્વમેઘયજ્ઞ ઈ. ઈ. જેમાં હિંસાપ્રધાન સ્થિતિ ૧૨નું રાજ્ય પાછું ૨૯ વર્ષ જેટલું ઠીકઠીક લંબાયું છે. પ્રવર્તમાન હોય છે તે સ્થિતિ સૂચવતો જ તે શબ્દ- એટલે તેનો પુત્ર નં. ૧૩ ગાદીએ આવ્યો હોય ત્યારે પ્રયોગ કરાયો હોવાનું સમજવાનો છે. છતાં અમારે તે નં. ૧૨ કરતાં ઉપરના નિયમે વિશેષ વૃદ્ધ થઈ ગયો હોવો “જૈન” શબ્દ વાપરવાને પણ આગ્રહ નથી. તે શબ્દથી જોઈએ. આ પ્રમાણે માત્ર કલ્પના જ કરવી રહે છે. કોઈ પણ પ્રકારની ગેરસમજાતિ કે અનર્થ ઉભાં થતાં કાઈ પ્રમાણભૂત પુરાવો નથી મળતું, પરંતુ નં. ૧૦નું હોય તે, તે જગ્યાએ તે ભાવને સંપૂર્ણપણે સમજાવી રાજ્ય જે કેવળ ત્રણેક વર્ષ ચાલ્યું હોવાનું તેંધાયું છે શકે તે અન્ય કોઈ શબ્દ વાપરવાની સૂચના કરવામાં તથા તેના જીવનમાં જે મહાન રાજકીય પ્રસંગ બનવા આવે તો, તે પ્રમાણે સુધારો કરવાને પણ દરેક પળે પામ્યો છે તેનું સમીકરણ કરવામાં આવે છે, ત્યારે ઉપર તૈયાર જ છીએ.
દોરેલા આપણું અનુમાનને પુષ્ટિ મળી રહે છે. એટલે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
