________________
૨૭૮ ] અન્ય વિશેષ માહિતી
[ એકાદશમ ખંડ ગુંચવણભરી સ્થિતિ હોવાનું કલ્પી શકાય છે. આ મૈતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રીને પિતા જાણ; અથવા આપણે ચત્રપણુ અને તેના પુત્ર ગૌતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી શાતકરણિ જે નિયમ કર્યો છે કે ગતમીપુત્રને પિતા વાસિદ્ધિવિશે પિતાનું મંતવ્ય દર્શાવતાં ઈ. સ. ૧૮૮૩ ના પુત્ર સામાન્ય રીતે હોય છે, તે આધારે એમ કહી
૧ એન્ટીકરી પુ. ૧૨. પ્ર. ર૭રમાં મરહમ શકાશે કે ચતરપણ વાસિદ્ધિપુત્ર શાલિવાહન તે પિતા, પ્રાચ્યવિદ્યાવિશારદ ડે. ભગવાનલાલજી કહે છે કે અને મૈતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી શાતકરણિ તે પુત્ર; અથવા "Yagna Shree Satkarni, the princely બીજી રીતે ગોઠવીને બોલીએ તે આ ચતુર૫ણુના આંક scion or Chaturpana born of the જ્યારે આપણે નં. ૨૫ ના ઠરાવ્યા છે ત્યારે ગતમીGautamiqueen=ચતુરપણુ (રાજા ) ની ગૌતમી પુત્ર યજ્ઞશ્રીને આંક ૨૬ મો કહેવું પડશે. વળી ટોલેમી (ગોત્રી) રાણીના પેટે જન્મેલ કુંવર યજ્ઞશ્રી સાત- (Ptolemy) નામના પ્રાચીન ભૂગોળવેત્તાએ પોતાના
”, એટલે તેમનું કહેવું એમ થાય છે કે ચતું પણ. સમસમી તરીકે એ પુલમાવી અને ચક્કણને ઉલ્લેખ ચિત્રપણ રાજાને ગૌતમીગોત્રી રાણી હતી, અને કર્યો છે. તેણે આપેલ વૃત્તાંત ઉપરથી ડે. મ્યુલરે તેણીને જે પુત્ર તે જ ગાતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી શાતકરણિ આ પુલુમાવીને જ ચત્રપણું હોવાનું અને ચMણુના હતા. એટલે કે ચત્રપણ પિતા અને ત્યાથી તેને સમકાલીન તરીકે ગણવાનું મુનાસિબ ધારતાં જણાવ્યું છે પુત્ર; આમાંના ચત્રપણુ શબ્દ ઉપર છે. મ્યુહરે કે “Under the circumstances the synટીકા કરતાં ( જુઓ તે જ પૃષ્ઠ. ફટનોટ નં. ૧ ) chronism, Pulumavi and Chasthana orgloy , "Bhagwanlal's translation were contemporary rulers, which I am Chaturpana does not seem to me prepared to admit, cannot be made acceptable. It is very probable that the basis of chronology=વસ્તુસ્થિતિ the word 'Chaurchindho or Chaur- નિહાળતાં, પુલુમાવી અને ચકણુને સમકાલીન ગણીvindho' which Hemchandra in his વ્યા છે તે હકીકત મારે કબૂલ છે, પરંતુ તે ઉપરથી Deshikosha mentions as a synonym તેને સમયની તારવણી ઉભી કરી શકાય નહીં.” of Salahana denotes the same person= મતલબ કે પોતે ટેલેમીના વાક્ય ઉપર ભરોસો રાખીને છે. ભગવાનલાલનો અનુવાદ ચતુર પણ મને માન્ય નથી. પુલુમાવીને અને એ
પુલુમાવીને અને ચ9ણને સમકાલિન લેખવા તૈયાર તે શબ્દ ચૌરચિ અથવા ચારવિંધો વિશેષપણે હોવાનું છે પરંતુ તે બન્નેને સમય (એટલે ચ9ણને ઈ. સ. સંભવિત લાગે છે, જેને હેમચંદ્ર પોતાના દેશીષમાં ૧૫૦ આસપાસમાં થયેલ વિદ્વાને માને છે તે) શાલહાણુનું બીજું નામ હોવાનું જણાવ્યું છે તે જ આ તેમને સ્વીકાર્ય નથી; કેમકે તેમણે તો આવાજ નામવ્યક્તિ લાગે છે.” એટલે કે ૫. ભગવાનલાલજીએ જે ધારી અન્ય ભૂપતિને લિપિના અભ્યાસથી ચકણુના શબ્દને ઉકેલ ચતુર્પણ કર્યો છે તે ડો. ખુલ્હરના સમય કરતાં જુદા જ સમયે થયાનું ઠરાવ્યું છે મતે ચારચિંધો કે ચિરવિંધે છે. શ્રી હેમચ પિતાના (જુઓ પંચમ પરિચ્છેદે લેખ નં. ૪, ૫, ઈ.) એટલે શબ્દકેષમાં શાલાહણ ( શાલિવાહન જોઈએ) તરીકે સ્વાભાવિક છે કે તે પુલુમાવીના સમકાલિન તરીકે જે પુરૂષને દર્શાવ્યો છે તે જ આ પુરૂષ હોવાનું તેઓ ચ9ણ ન જ આવી શકે. અને તેટલા માટે જ તેમણે માને છે. તાત્પર્ય એ થયો કે શાલિવાહન ને ચોર ટોલેમીનું અડધુ કથન વાજબી ઠરાવ્યું છે જયારે અડધું ચિ તરીકે શ્રી હેમચંદ્ર સંબોધ્યો છે તે જ આ વિશ્વાસપાત્ર નથી ગમ્યું. પરંતુ આપણે સંયોગાનુસાર
(૫) આ સ્થિતિ પંચમ પરિદે લેખ નં ૪ ના વર્ણન ધારી લેવાયા છે. ઉપસ્થી જણાઈ આવશે કે એકને બદલે બીજે કેવી રીતે (૬) જુએ છે, એ. પુ. ૧૨ (સને ૧૮૮૩) પૂ. રજ,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
