Book Title: Laghu Siddhant Kaumudi Part 01
Author(s): Vishvanath Shastri, Nigamanand Shastri, Lakshminarayan Shastri
Publisher: Motilal Banrassidas Pvt Ltd
View full book text
________________
अजन्तुपुल्लिङ्ग
१३६ पदान्तस्य ८।४ । ३७ । दस्य णो न । 'रामान् ।
१४० टाङसिङसामिनात्स्याः ७।१। १२ । अदन्ताहादीनामिनादयः स्युः । णत्वम् । रामेण ।
१४१ सुपि च ७।३ । १०२। यत्रादौ सुपि अतोऽङ्गस्य दीर्घः । रामाभ्याम् ।
१४२ अतो भिस" ऐस् । ७।१।१३ । "४५ अनेकाल शित्सर्गस्य" । रामैः । १४३ उयः ७।१।। अतोऽङ्गात् परस्य र्यादेशः।
१४४ स्थानिवदादेशोऽनलविधौ १ । १। ५६ । 1-+ (२) प्रस्। पूर्वसवर्णदीध सस्य नः। २-'टा इत्यस्य 'इन', 'सि' इत्यस्य 'पात', 'ङस्' इत्यस्य 'स्य' इति । ३-राम+(टा) इन | गुणो णत्वं च । ४प्रदन्तस्याङ्गस्येत्यर्थः । ५-प्रदन्तादङ्गाद् 'भिस्' इत्यस्य 'ऐस' स्यादिति सत्रार्थः । ६-इति सर्वस्य भिसः ‘ऐस्' वृद्धिविसगौं-रामैः। ७-'अनल्विधौ' इति न अल्विधिः, तस्मिन् = अनविधौ । प्रविधिश्च = अलाभितो विधिः . प्रविधिः, एकवर्णाश्रितो विधिरित्यर्थः । अल् चेह स्थान्यवयव एव गृह्यते तदाह स्थान्यलाश्रयविधाविति यथा 'क इष्टः' इत्यत्र यज्धातोः क्तप्रत्यये सम्प्रसारणे पूर्वरूपे च 'इष्टः' इति रूपम् । नात्र स्थानिवद्-भावाद् यकारं मत्वा 'हशि च' इत्युत्वं स्थान्यलाश्रयविधित्वात् । .
१३६-पदान्त के न को ण नहीं होता।
१४०-अदन्त अंग से परे टा, ङसि उस्के स्थान में क्रम से इन, श्रात्, स्य आदेश होते हैं। १४१-यत्रादि सुप् परे रहते अदन्त अंग को दीर्घ होता है। १४२-श्रदन्त अङ्ग से परे भिस् के स्थान में ऐम आदेश होता है। १४३-अदन्त अज से परे के के स्थान में य आदेश होता है।
१४४-आदेश स्थानिवत् होता है परन्तु स्थानी सम्बन्धी जो अल् , तदाश्रय विधि कर्तव्य हो तो स्थानिवद्भाव नहीं होता।
