________________
लघुसिद्धान्तकौमुद्याम्
८५४ 'निवास- चितिं - शरीरो र समाधानेष्वादेश्च कः । ३ । ३ । ४१ ।
एषु चिनोतेर्घञ् श्रदेश्च ककारः । उपसमाधानं = राशीकरणम् | निकायः । कायः । गोमयनिकायः ।
८५५ एरच् ३ । ३ । ५६ ।
इवर्णान्तादच् । चयः । उ जयः । ८५६ ऋदोरप् ३ | ३ | ५७ ।
२४०
ऋदन्तादुवर्णान्तादप् स्यात् । करः । गरः । यवः । लवः । स्तवः । पवः ।
(घञर्थे कविधानम् ) " प्रस्थः । विघ्नः । ८५७ 'वितः क्त्रिः ३ । ३ । ८८ ।
८५८ कोर्मम् नित्यम् ३ । ३ । २० ।
"
3
१ - निवासे यथा - काशी निकायः । चितौ श्राकायमग्नि चिन्वीत । शरीरे यथाचोयतेऽस्थ्यादिकमत्र ेति कायः शरीरम् । समूहे गोमयनिकायः । २ - काय : – 'चि धातोः शरीरे वाच्ये 'निवास चिति इत्यादिना सूत्रेण घञि प्रत्यये चकारस्य ककारे च 'प्रचोणिति' इति वृद्धौ श्रायादेशे विभक्तिकार्ये 'काय:' इति रूपम् । ३ - जयः'-'जि' धातोः 'एरच्' इति सूत्रेण 'प्रच्' प्रत्यये 'सार्वधातुकार्धधातुकयो' रिति गुणेऽयादेशे विभक्तिकायॅ 'जयः' इति रूप' सिध्यति । ४- यस्मिन्नर्थे घञ् भवति, तस्मिन्नर्थे 'क' -प्रत्ययो - ऽपीत्यर्थः । ५ - प्र-स्था + (क) श्र (:) कित्त्वादालोपः । ' विघ्नः' इत्यत्र गमहनेति उपधालोप:, हो हन्तेरिति कुत्वम् । ६ - यस्य धातो: 'हु' इत् स्यात्तस्मात् 'क्त्रि' - प्रत्ययः स्यादित्यर्थः ।
८५४ - निवास चिति, शरीर और उपसमाधान अथों में चिञ् धातु से घञ् प्रत्यय होता है, और आदि के च को क आदेश होता है ।
८५५ - इवर्णान्त वातु से अच् प्रत्यय होता है ।
८५६- ऋवर्णान्त धातु अ र उवर्णान्त धातु से अप् प्रत्यय होता है ।
( वा० - घञर्थ में क प्रत्यय होता है । )
0
८५७ - जिसका इत् हो ऐसे धातु से वित्र प्रत्यय होता है।
८५८ - क्त्रि-प्रत्ययान्त धातु से मप् प्रत्यय होता है निरृत्त अर्थ में ।
