Laghu Siddhant Kaumudi Part 01

Author(s): Vishvanath Shastri, Nigamanand Shastri, Lakshminarayan Shastri
Publisher: Motilal Banrassidas Pvt Ltd

Page 440

व्याकरणप्रश्नाः
४१९
३–( क ) – रामाणाम्, हरेः, विश्वपः, क्रोष्टार, दष्ना, प्रयूनि, विश्वौहः, युष्माकम्, उदीचः, एतेषु चतुर्णा साधुत्वं विधेयम् ।
( ख ) - ख्यत्यात्परस्य, ङेरामूनद्याम्नीभ्यः तदोः सः सावनन्त्ययोः, अदसोऽसेर्दादुदोमः, एषु कस्याप्येकसूत्रस्य पदच्छेदमुदाहरणञ्च प्रदर्श्य, पितृशब्दस्य अथवा पथिन् शब्दस्य सर्वा विभक्तिषु रूपाणि लिखत ।
४ – भवितास्थ, आतीत्, ह्वर्यात्, वर्त्स्यति, उवाह, अधसत्, अदास्त, प्रष्टा कुर्यात्, गृहाण, अजीगणत्, एतेषु पञ्चानां साधुत्वं विघाय, गुप् अथवा कमु अथवा उर्णत्र वातो: लुङि रूपाणि लिखत ।
५ - स्थापयति, जरीगृह्यते, राजानति, विजयते, भिद्यते काष्ठेन, कृष्णं नमेच्चेत्सुखं मायात्, अत्र चतुर्णी सिद्धिः विधीयताम् ।
६ – दयनीयः, कुरुचरः, छिन्नः, जयः, सुपानः, माणवकं धर्म भाषते, अधिहरि, दिनरात्रम्, औपगवः, अस्मदीयः, आपूपिकः, वस्त्रक्रीती, एतेषु षण्णां सिद्धिः कार्याः | १९५४
१ – अ, य, सवर्णानां बाह्यप्रयत्नाः अथवा प्रत्याहारविधायकसूत्रस्य पदच्छेदा: हिन्दी भाषायामर्थश्च सोदाहरणं लेख्याः ।
२ - धात्रंशः, कृष्णर्द्धिः, वाप्यश्वः, उत्थानम्, संस्कर्ता, एषको रुद्रः, एषु यथेच्छं चतुर्णी प्रयोगाणां सिद्धिं प्रदर्श्य, हर इह, देवा इह, रामकृष्णावम् आसाते इत्यत्र सन्धिः कथन्न इति लिखत ।
३ – निर्जरसौ, कति, क्रोष्ट्नाम्, चतसृणाम्, सर्वस्याम्, दध्नि, एषु केऽपि चत्वारः साधु सावनीयाः ।
"
४ - चतुर्षु, आभ्याम्, यूनः अस्माकम् तादृक् समीचः, अमुना, अमुष्याम् धनूंषि एषु चतुर्णो सिद्धिं विधाय पति, पपी, शब्दयोः ङौ, नेम शब्दस्य जसि तथा वारि, विद्वस् शब्दयोः सम्बुद्धौ रूपाणि लेख्यानि ।
५ - अन्तरेण, निकषा, नक्तम्, विना, एषु द्वयोः अव्यययोः प्रयोगो वाक्ये कर्त्तव्यः । ६ – बभूविथ, चिक्षेय, आनर्चुः शृण्मः, अगौप्ताम् आतीत् एषु त्रयाणां एव
"
>
सिद्धिः कार्या ।
"
७- एधाञ्चकृषे, अस्रसत्, अवर्त्स्यत्, भ्रियात्, ऊहुः, हृषीष्ट, अभाषत् एषु केषामपि चतुर्णी सिद्धिं विधाय, गुपू, यज, ह, श्रु धातूनां लुङि प्रथमपुरुषैकवचने रूपाणि लेखनीयानि ।