________________
३१८
लघुसिद्धान्तकौमुद्याम्
१२०१ इदमो ह: ५ । ३ । ११ ।
त्रलोऽपवादः । 'इह ।
१२०२ किमो ५ । ३ । १२ ।
वा- ग्रहणमपकृष्यते । सप्तम्यन्तात् किमोऽद्वा स्यात् । पक्षे त्रल् । १२०३ क्वाति ७ । २ । १०५ ।
किमः क्वादेशः स्यादति । क्व, कुत्र ।
१२०४ इतराभ्योऽपि दृश्यन्ते ५ | ३ | १४ |
पञ्चमी सप्तमीतरविभक्त्यन्तादपि तसिलादयो दृश्यन्ते । दृशिग्रहणाद्भवदादियोग एव । स भवान् । ततो भवान् । तत्र भवान् । तं भवन्तम् । ततो भवन्तम् । तत्र भवन्तम् । एवं दीर्घायुः, देवानांप्रियः, आयुष्मान् । १२०५ सर्वेकान्य- किं यत्तदः काले दा ५ । ३ । १५ । सप्तम्यन्तेभ्यः कालार्थेभ्यः स्वार्थी दा स्यात् । १२०६ सर्वस्य सोऽन्यतरस्यां दि ५ | ३ | ६ |
,
दादौ प्राग्दिशीये सर्वस्य सो वा स्यात् । सर्वस्मिन् काले - " सदा । 'सप्तम्यास्त्रल्' इति ' त्रल्' प्रत्यये प्रातिपदिकत्वात् सुब्लुकि 'तत् त्र' इति स्थितौ 'त्यदादीनाम:' इत्यकारे पररूपे 'तंत्र' इति रूपम् (श्रव्ययत्वात् तत श्रागतस्य सुपो लुक् ) । १ - इदम इश्' इति इशादेशः शित्त्वात्सर्वादेशः । २ - प्रत् प्रत्ययः । १ - क्वसप्तम्यन्तात् 'किम्' शब्दात् 'किमोत्' इति सूत्रेण 'प्रत्' प्रत्यये 'क्वाति' इति किम: क्वादेशेऽ कारलोपे 'क्व' इति रूपम । श्रव्ययत्वादत्र तत श्रागतस्य सुपो लुक् । ४ - एतैर्योगेऽपि तथैव इत्यर्थः । ५ - सदा-सर्वस्मिन्काले इत्यर्थे सप्तम्यन्तात् 'सर्व' शब्दात् 'सर्वेकान्य इत्यादिना 'दा' प्रत्यये सुब्लुकि सर्वस्य सोऽन्यतरस्याम्' इति वैकल्पिके सादेशे 'सदा' इति रूपम् । पक्षे 'सर्वदा' इति ।
१२०१ - इदम् शब्द से 'ह' प्रत्यय होता है । यह ल का अपवाद है । १२०२ - किम् शब्द से अत् प्रत्यय होता है विकल्प से ।
त् परे रहते ।
१२०३ - किम् शब्द को क्व प्रदेश होता है ३२०४ - पञ्चमी सप्तमी से भिन्न विभक्त्यन्त से भी तसिलादि प्रत्यय होते हैं। १२०५ - सप्तम्यन्त कालार्थक सर्व एक अन्यादि शब्दों से स्वार्थ में दा प्रत्यय
होता है।
१२०६ - सर्व शब्द को स श्रादेश होता है दादि प्राग्दिशीय प्रत्यय परे रहते ।
