________________
ખરૂં જ પણ જૈન મુનિઓએ પણ જે ફાળો આપ્યો તેની રસપ્રદ વિગતો આપે છે. તે સમયની એટલે કે રાજાશાહીના સમય સુધીની કચ્છમાં જૈન સ્ત્રીઓની સામાજીક પરિસ્થિતિની કરૂણાભરી વિગતો ક્યાંક આપણને કંપાવે છે - તો સમાજને સુધારવા માટે સ્ત્રીઓએ જે પ્રદાન કર્યું છે તે માટે ગૌરવ લેવા પણ પ્રેરે છે. આ બધાં પરિબળોએ કચ્છમાં જૈન સંસ્કૃતિનું જે સર્જન કર્યું તે ખરેખર અલૌકિક થયું.
આ પુસ્તક વિશે મારે ટૂંકમાં જ કહેવાનું હોય તો હું માત્ર એટલું જ કહું કે હાથ કંકણને આરસીની જરૂર નથી રહેતી. ડૉ. નીતાબેનને જૈન પરંપરાનું વિપુલ અને ઊંડું શાસ્ત્રજ્ઞાન છે તેની પ્રતીતિ આપણને શરૂઆતના પ્રકરણોથી જ થાય છે. અને પછી લખાણ જેમ જેમ આગળ વધે છે તેમ તેમ એમની વિદ્વતાનો ખ્યાલ આવતો જાય છે. એમનામાં રહેલી સંશોધન વૃત્તિએ એમના ચિત્તમાંથી ગમા-અણગમાને દૂર કર્યા છે જેથી તટસ્થ ભાવે થયેલું આ સર્જન વાચકને સ્પર્શી જાય છે. ઈતિહાસનું આલેખન હોવા છતાં જાણે નવલકથા વાચતા હોઈએ એવી રસાળ શૈલીના કારણે તે ગમી જાય છે. પુસ્તકમાં દરેક પ્રકરણને અંતે પાદનોંધમાં આપેલ ગ્રંથોની સંદર્ભ સૂચી અવલોકતાં સર્જક સર્જન પાછળ જે મહેનત લીધી છે તેનો પણ ખ્યાલ આવે છે. પુસ્તક પૂરું થાય છે ત્યારે આ ધર્મના ઉદાત્ત ગુણો અને ઘટનાઓ મન માથે છવાઈ જાય છે અને મુનિશ્રી ચંદ્રપ્રભ સાગરજીના આ કલ્યાણ ભાવનાથી ભર્યા ભર્યા શબ્દો જેમણે ક્યારેય પણ સાંભળ્યા હશે તો તે તેમના હૃદયપટ પર છવાઈ જશે –
મૈત્રી ભાવનું પવિત્ર ઝરણું, મુજ હૈયામાં વહ્યા કરે, શુભ થાઓ આ સકલ વિશ્વનું, એવી ભાવના નિત્ય રહે
- ઉમિયાશંકર અજાણી
૧૪, હંસા રેવન્યુ કોલોની, ભુજ (કચ્છ) તા. ૪-૮-૨૦૦૫
