________________
જૈનધર્મનું પાલન કરે છે. તેમના પતિ પ્રાણલાલભાઇ સમાજસેવક અને મૂળ ગાંધીવાદી અને આઝાદી પછી કચ્છમાં ગાંધીનીતિના આંશિક વિરોધી અપક્ષના તેઓ સુકાની હતાં.
મૂળ સ૨કા૨ અને રાજાશાહી વિરુધ્ધ લખેલ પોતાના પુસ્તકના કારણે તેમને બે વર્ષ કચ્છમાંથી હદપાર કર્યા ત્યારે તારામતી શાહે પતિનું કાર્યક્ષેત્ર સંભાળ્યું અને કચ્છક્રાંતિ, જાગૃત કચ્છ, આઝાદકચ્છ નામના વાંચનપત્રો પ્રકાશિત કરવા લાગ્યાં. પ્રાણલાલભાઇ લેખ લખી કચ્છ મોકલે અને તારામતી શાહ તેને પ્રકાશિત કરે.
એક સ્ત્રીમાં કેટલી શકિતઓ છુપાયેલી છે. તેનું સ્પષ્ટ ઉદાહરણ તારામતી શાહ છે. તેમણે ઇ.સ. ૧૯૬૨ માં વાણિયાવાડ સ્થાને જમીનનો ટુકડો ખરીદેલ. જ્યાં ‘જનતાઘર’ નામે હોટલ શરૂ કરી. રાજકારણમાં ઓતપ્રોત રહેલા પ્રાણલાલભાઇ જ્યારે ચુંટણીમાં ઉભા રહ્યાં ત્યારે પણ તેઓ પતિ સાથે પ્રચારાર્થે નીકળતાં અને સાથે પોતાના નાના બાળકો પણ હોય. ઇ.સ. ૧૯૮૭ માં પ્રાણલાલ શાહનું અવસાન થયું અને સંપૂર્ણ જવાબદારી તેમણે સંભાળી. આજે જનતાધરની સાથે ‘આભા' હોટલ તેમના પરિશ્રમનું પરિણામ છે. તેમના જનતાઘરમાં જૈનધર્મના અનેક મહારાજ સાહેબ તથા સાધ્વીઓ વહોરી ગયા છે. પૂ. છોટેલાલજી મહારાજ, નાગચંદ્રજી મહારાજ, રત્નચંદ્રજી મહારાજ. ઉપરાંત મણિબાઇ અને રતનબાઇ સાધ્વીજી મહારાજ પણ જનતાઘરને પાવન કરી ગયાં છે. એક સ્ત્રી ધારે તો ઘર અને વ્યવસાય બન્નેનો સુમેળ કઈ રીતે સાધી શકે તેનું ઉદાહરણ તારામતી શાહ છે. નોંધનીય છે કે ધર્મ અને માનવતાની રુએ તેમણે ૩૦ લાખ રૂપિયાના ખર્ચે ધર્મસ્થાનક પણ બનાવ્યું છે.૨૯
આ ઉપરાંત બાબુભાઇ મેઘજી શાહના સુપુત્રી જાગૃતિ શાહ, અને શ્રીમતી હંસાબેન છેડાનું સ્ત્રી નૈતૃત્વ શકિતની દૃષ્ટિએ અગત્યનું સ્થાન છે. જ્યારે વાગડ વિસ્તારમાં ભચાઉની ઇલાશાહનું સમાજ સેવિકા તરીકે પ્રશંસનીય સ્થાન છે. આમ કચ્છમાં જૈનસ્ત્રીઓનું નૈતૃત્વ ક્રમિક રીતે જોવા મળે છે. પાદ નોંધ :
૧. મુનીશ્રી વિદ્યાવિજયજી - મારી કચ્છ યાત્રા, ૧૯૪૨, પૃ.૧૮૫-૧૮૬
૨.
એજન. પૃ.૧૮૯
૩.
એજન. પૃ. ૧૯૩- ૧૯૬
૧૨૨
કચ્છમાં જૈન સંસ્કૃતિ – એક દૃષ્ટિપાત
=
