________________
વિ.સં. ૨૦૩૦ (ઇ.સ. ૧૯૭૪) ના આસો સુદ ૧૩ ના રોજ અને એની શિલારોપણ વિધિ વિ.સં. ૨૦૩૧ (ઇ.સ. ૧૯૭૫) ના જ્ઞાનપંચમીના દિવસે થઇ હતી. અને તેની પ્રતિષ્ઠા તા.૩૦-૧-૧૯૭૭ ના રોજ કરવામાં આવી હતી. ભૂકંપમાં ધ્વસ્ત થયેલ આ ગુરુમંદિરનું પુનઃનિર્માણ થઈ ચૂક્યું છે અને તા.૧૮-૨-૨૦૦૫ના પુનઃપ્રતિષ્ઠા પણ થઈ છે.
આ રીતે તીર્થના દહેરાસરની બહારના વિશાળચોગાનમાં પ્રવેશ કરીએ ત્યારથી પહેલા પાયચંદગચ્છનું પછી ખરતરગચ્છનું અને તે પછી તપગચ્છનું ગુરુમંદિ૨ આવે છે. અને અચલગચ્છના પ્રભાવક આચાર્ય શ્રી કલ્યાણસાગરસૂરિજીની પાદુકાની તથા એ ગચ્છના અધિષ્ઠાયિકા દેવીશ્રી મહાકાળીની સ્થાપના એક ખાસ દેરીમાં જ કરવામાં આવી છે. નોંધનીય છે કે ભૂકંપમાં દરેક જગ્યાએ નુકશાન થયું હતું.
ભગવાન મહાવીરના મહાનિર્વાણને ૨૫૦૦ વર્ષ પૂરાં થયાં એ પુણ્યપ્રસંગ નિમિત્તે ભદ્રેશ્વર-વસઇ તીર્થમાં વિ.સં. ૨૦૩૧ (ઇ.સ. ૧૯૭૫) ના વૈશાખ સુદ ૧૦ ના ધર્મ મહોત્સવ ઉજવવામાં આવ્યો હતો. આ અવસરની યાદમાં આ તીર્થના કમ્પાઉન્ડને ‘મહાવીરનગર' એવું નામ આપવામાં આવ્યું હતું.॰ વિશેષરૂપે સં.૧૨૮૮ (ઇ.સ. ૧૨૩૨) માં વસ્તુપાળ અને તેજપાળ ભદ્રેશ્વરની યાત્રાએ આવી ગયેલાંની નોંધ મળે છે.૨૮
કચ્છની મોટી પંચતીર્થી:
કચ્છની મોટી પંચતીર્થીમાં જિનચૈત્યો સુથરી, કોઠારા, જખૌ, નલીયા અને તેરા - એ પાંચગામોમાં આવેલાં છે. અને આ પાંચે ગામો અબડાસા તાલુકામાં આવેલાં છે. પંચતીર્થીની શરૂઆતમાં જ આવતું સાંધણ ગામમાં મૂળનાયક શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનનું મુખ્ય દહેરાસર છે. આ દહેરાસર વિ.સં. ૧૯૧૦ (ઇ.સ. ૧૮૫૪) માં સ્થપાયેલ. જે શેઠ શ્રી માડણ તેજશી ધુલ્લાએ બંધાવેલું. ક્રમે ક્રમે નવાં નવાં દહેરાસરોનો ઉમેરો થવાના કારણે સાંધણમાં એક જ સ્થાનમાં ૯ જિનમંદિરોનાં દર્શન કરવાનો લ્હાવો મળે છે. આ તીર્થને ‘નવટૂક’ ના નામથી ઓળખવામાં આવે છે. ઉપરાંત તેને ‘તિલકટૂક' પણ કહે છે. વિશેષમાં અહિં એક જૈન પુસ્તક ભંડાર પણ છે.૨૯
૧૩૨
કચ્છમાં જૈન સંસ્કૃતિ – એક દૃષ્ટિપાત
