________________
પાસે પ્રસૂતિગૃહ બંધાવી સરકાર પાસે એવી ખાત્રી લેવામાં આવી કે તે ક્યારે પણ ત્યાંથી ખસી ન શકે. બાળકો માટે ઈન્દ્રાબાઈ પાર્ક બનાવી સ્વાથ્યશીલ બાળક સમાજને સ્વાથ્ય બક્ષે છે તેની પ્રતિતી કરાવી. તેની સામે વિશાળ ધર્મશાળા પણ બંધાવી જે ડોસાભાઇની ધર્મશાળા તરીકે પ્રખ્યાત છે.
કેળવણીક્ષેત્રે પણ શ્રી ડોસાભાઈનું સ્થાન અનેરું છે. શ્રીમાનસંગ કચરાના અધૂરા રહેલા કાર્યને તથા ઇન્દ્રાબાઈ ગર્લ્સ હાઈસ્કૂલ દ્વારા માધ્યમિક ક્ષેત્રે કન્યાકેળવણીની સગવડ શ્રી ડોસાભાઇનું પરિશ્રમિક કાર્ય છે. તેઓએ એક કલમ એવી રાખેલ કે ભવિષ્યમાં ક્યારે પણ વિદ્યાર્થીનીઓ પાસે ફી ન લેવી. સરકારે પાછળથી ફી દાખલ કરેલ. અંતે દીર્ઘદૃષ્ટી ધરાવતી કલમ પાસે સરકારનું કંઈ ન ચાલ્યું. આ તેમનું દુરંદેશીપણું બતાવે છે. પ૩ જો કે ભૂકંપબાદ આજે ઈન્દ્રાબાઈ ગર્લ્સ હાઈસ્કૂલનું અત્યાધુનિક ઢબે નવનિર્માણ થયું છે. આવા સામાજિક, ઉપકારક શેઠ શ્રી ડોસાભાઈ લાલચંદનું કલકત્તા મુકામે તા.૧-૨૧૯૫૫ ના રોજ અવસાન થયું.૫૪ પરંતુ તેના અમૂલ્ય પ્રદાનથી તો આજપણ તેઓ ચિરસ્મરણીય સ્થાન ધરાવે છે.
આ ઉપરાંત કેળવણી ક્ષેત્રે શ્રી રામજીભાઇ લાલનનું યોગદાન પણ વિશિષ્ટ છે. ભુજ ખાતે લાલન કોલેજની ભેટ પણ તેમને આભારી છે. જે કોલેજ માટે શ્રી ડોસાભાઈના પ્રયત્નો પણ અથાગ રહ્યાં હતાં. શ્રી બાબુભાઈ દેવરાજ શાહના પ્રયત્નોથી “શ્રી જૈન મેડીકલ એન્ડ એજયુકેશન ટ્રસ્ટ”ની સ્થાપના થઈ. જેના દાતાશ્રી હીરાલાલ માધવજી શાહ હતાં અને શિક્ષણક્ષેત્રો આ ટ્રસ્ટ “માતૃછાયા' કન્યાવિદ્યાલયનું સંચાલન કરે છે. જેમાં શ્રી માણેકલાલ શાહનો પરિશ્રમ પ્રશંસનીય છે. જૈન મેડીકલ એન્ડ એજ્યુકેશન ટ્રસ્ટ” ને સરકાર તરફથી જમીન ફ્રી મળતા તા.૩-૭-૧૯૮૪ ના રોજ લક્ષ્મીચંદ માણેકચંદ વોરા સાર્વજનિક હોસ્પિટલની ભુજને ભેટ મળી. વળી શ્રી ડોસાભાઈના પત્ની રંભાબેને પણ દાનપ્રવાહ કાર્ય માં ઝંપલાવ્યું અને ભુજને એફ.ડી.એલ.લો કોલેજ તથા એક હોમિયોપેથિક દવાખાનું ભેટ મળ્યું.
શ્રી પ્રાગજીભાઈ દેવચંદે ભુજ શહેરની મધ્યમાં એક આધુનિક મકાન આપી ‘બે આના' તરીકે ઓળખાતું દવાખાનું સ્થાપેલ જેમાં શ્રી ડૉ.બક્ષીસાહેબની અનન્ય સેવા પ્રજાને ઉપલબ્ધ થઈ. શ્રી છોટાલાલભાઈ તથા શ્રી વાડીલાલભાઈ મદ્રાસવાળાએ પોતાના પુત્ર સ્વ.હરીશભાઈની યાદમાં સેનેટોરિયમ ભુજમાં બનાવી યોગદાન આપ્યું. બીજા શ્રેષ્ઠીશ્રી કરમચંદ લાલચંદે
૯૨
કચ્છમાં જૈન સંસ્કૃતિ- એક દષ્ટિપાત
