________________
પડે તેવી સ્થિતિ હતી. આ સંઘર્ષ મહાજન સુધી પહોંચ્યો. અંતે કબુબાઇની મક્કમતા આગળ મહાજને સગપણ રદ કરવાની મંજુરી આપી.
સં.૧૯૬૫ (ઈ.સ. ૧૯૦૯) માં તેઓ કોડાય આવ્યાં અને સદાગમ પ્રવૃત્તિ સંસ્થામાં રહેવા લાગ્યાં. અહીં તેમણે ગુજરાતી, સંસ્કૃત, પ્રાકૃત અને પ્રકરણાદિનો અભ્યાસ કર્યો. શાસ્ત્રનું વાંચન કર્યું. તેમના ભાઈશ્રી ખીમજીભાઇએ સં.૧૯૭૫ (ઈ.સ. ૧૯૧૯) માં કચ્છ ડુમરામાં કબુબાઈ હંમેશને માટે રહી શકે અને શાળાની સેવા કરી શકે તે દૃષ્ટિએ એક શાળા બંધાવી આપી. આ ઉપરાંત ભણનારી બહેનો માટે રહેવાની સગવડ પણ કરી આપી. તેમાંથી શિક્ષણ મેળવી કેટલીય બહેનો શિક્ષિકા તરીકે ફરજ બજાવવા લાગી હતી. આમ ડુમરામાં કબુબાઈએ સ્ત્રીઓના પ્રશ્નોને ઉંડાણપૂર્વક તપાસીને ‘શિક્ષણસેવા” ને પ્રાધાન્ય આપ્યું અને એમ કરી તેમણે સ્ત્રી સમાજની એક ઉમદા સેવા કરી છે. શ્રી વિદ્યાવિજયજીએ કચ્છયાત્રા સમયે કબુબાઈની શાળાની પણ પ્રશંસા કરી હતી. (૩) આશાબાઇ:
શ્રી આશબાઇ પુંજાભાઈ એ કચ્છ કોડાયના વતની અને કચ્છી વિશા ઓશવાળ જ્ઞાતિના હતા. અને બાળવિધવા હતા. સદાગમ પ્રવૃત્તિ સંસ્થામાં રહી તેમણે નવાવાસ, બિદડા અને કોડાયની ઘણી બહેનોને અક્ષરજ્ઞાન આપી વાંચતી કરી હતી. સદાગમ પ્રવૃત્તિ સંસ્થાના એક મકાનમાં એક રૂમ ૫૦૦ કોરી આપી પોતે લીધી અને જીવ્યાં ત્યાં સુધી તેમાં રહીને આજીવન સંસ્થાની સેવા કરી હતી. બાળવિધવા બહેનો માટે બહાદુરી અને સેવાકાર્યનો ઉમદા આદર્શ તેઓ મૂકતા ગયા. ૯૦ વર્ષનું આયુષ્ય ભોગવી સં. ૧૯૮૮ (ઇ.સ.૧૯૩૨) ના ફાગણ માસમાં તેમનું અવસાન થયું. ૧૦ (૪) શ્રી મલમાં -
તેઓ કચ્છ નલીયાના વતની અને દશા ઓશવાળ જ્ઞાતિના હતા. શ્રી આશાંબાઈની જેમ ભ્રમલમા પણ બે રૂમવાળું બે માળનું નાનકડું મકાન તૈયાર કરાવી સંસ્થાને અર્પણ કર્યું છે. તેઓ સંસ્થાની બહેનોનો સાચો વિસામો હતાં અને અનેક બહેનોના તે પ્રેરણામૂર્તિ હતાં. સં.૧૯૮૯ (ઇ.સ.૧૯૩૩) ના માગશર માસમાં તેઓ કાળધર્મ પામ્યાં.૧૧ (૫) પાંચીબાઇ:
શ્રી હેમરાજના ભાઇ હંસરાજની તે પુત્રી હતાં. નાની ઉંમરમાં તે
૧૧૪
કચ્છમાં જૈન સંસ્કૃતિ- એક દષ્ટિપાત
