________________
માટે પોતાના માણસો દ્વારાજ ગોદામમાં આગ લગાડવામાં આવી હતી. આમ આર્થિક નુકશાન વેઠીને પણ તેમણે ફાંસી અટકાવી હતી.
આ ઉપરાંત મુંબઇમાં નરશીનાથા સ્ટ્રીટ અને ચીંચ બંદર રોડના ત્રિભેટા પર સારી એવી રકમ ખર્ચીને તેમણે ફૂવારો બંધાવેલો. જે ભાતબજારના ફૂવારા તરીકે પ્રખ્યાત છે. જેનું ઉદ્ઘાટન તા. ૧-૧-૧૮૭૬ ના રોજ તે સમયના મુંબઈના ગવર્નર વુડ હાઉસે કર્યું હતું. ઈ.સ.૧૮૮૫ ની સાલમાં શેઠ કેશવજી નાયકનું અવસાન થયું. તેમની સ્મૃતિમાં ફૂવારા પાસેના રસ્તાને કેશવજી નાયક રોડ એવું નામ અપાયેલ. ૨૫ આમ જૈન શ્રેષ્ઠીઓએ પોતાના વતનમાં અને જયાં સ્થાયી થયાં હોય ત્યાં પ્રજાકલ્યાણના કાર્યો કરી વિશિષ્ટ સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું છે. સદાગમ પ્રવૃત્તિ સંસ્થાના પ્રણેતા-ધર્મવીર
શ્રી હેમરાજ ભીમશી:પૂર્વે જૈનોની ધાર્મિક પરિસ્થિતિ અંતર્ગત માંડવીનાં પાંચ યુવાનોની ‘સંવેગી” દીક્ષા સંબંધી ચર્ચા કરેલી છે. તેમાંના ત્રણ યુવાનોને તેમના માતાપિતાના આગ્રહને કારણે મુનિવેશનો ત્યાગ કરવો પડ્યો. તેમાંના એક હેમરાજભાઈ હતાં જેમણે પોતાનું સમગ્ર જીવન સેવા પ્રવૃત્તિને સમર્પિત કરી દીધું અને આજેપણ કચ્છમાં જૈનોના ઇતિહાસમાં ધર્મવીર તરીકે ચિરસ્મરણીય સ્થાન ધરાવે છે.
શ્રી હેમરાજભાઇનું પ્રભાવશાળી વ્યક્તિત્વ સાદાઈ, સૌમ્યતા અને સરળતાથી શોભતું હતું. તેઓ પોતાને સાધક સમજતાં હતાં. પરંતુ તે સમયે જૈનોમાં પ્રવર્તતી અજ્ઞાનતા, જડતા, અંધશ્રદ્ધા, દંભ અને બાહ્ય આડંબરથી તેઓ વ્યથિત બન્યાં હતાં. તે ક્ષણે પોતાના આત્માના અવાજને અનુસરી કચ્છ કોડાયમાં રચનાત્મક કાર્યો કરી એક ધર્મ અને સમાજસુધારક તરીકે દર્શાવી આપ્યું કે ધર્મ અને સમાજ એ એકબીજાના પૂરક અંગો છે.
- શ્રી હેમરાજભાઇનો જન્મ સંવત ૧૮૯૨ (ઇ.સ.૧૮૩૬) ગુરુપૂર્ણિમાના પવિત્ર દિવસે કચ્છ કોડાયમાં કચ્છી વિશા ઓશવાળ જ્ઞાતિમાં થયો. તેમના પિતાનું નામ ભીમશીભાઈ અને માતાનું નામ ઉમાબા હતું. હેમરાજભાઇને ત્રણ ભાઇઓ :- હંસરાજ, ચાંપશી અને દેવજી હતાં અને બે બહેનો હતી. હેમરાજભાઇની પત્નીનું નામ રાજબાઈ અને પુત્રનું નામ તેજસિંહ
કચ્છમાં જૈન સંસ્કૃતિ- એક દષ્ટિપાતા
૭૨
