________________
(૧) માંડવી શહેર અને બંદર, તેના ગામડાં અને પેટાગામો મહારાવ મીરજા
રાયધણજી વતી મારા કબ્બામાં રહે, જ્યારે મહારાવશ્રી અગર તેમના વંશવારસો કાયદેસર સાર્વભોમ સત્તા ભોગવતા થાય. ત્યારે જ માંડવી તાબેના પેટાગામો કંપનીની ગેરંટી સહિત તેમને હું પાછા સોપું અને
જ્યારે મારો રાજા દેશનું રાજકારણ પોતાના હસ્તક લે ત્યારે માંડવી બંદર
અને તેનાં પેટાગામો મારે તેમને સોંપી દેવાં. (૨) ઉપરોક્ત કલમને અમલમાં લાવવા અર્થે કંપનીનો એક એજન્ટ ચાલીસ
માણસોના રક્ષણ સહિત માંડવીમાં રહે અને જ્યારે મારો કલ્થો છૂટે ત્યારે
મહારાજે શરત કબૂલ કરે તે મુજબ આવા એજન્ટ રહે કે રવાના થાય. (૩) ઉપરોક્ત વ્યવસ્થાના ખર્ચ માટે માનનીય કંપનીને વાર્ષિક ૧૮ હજાર
રૂપિયાનું નજરાણું આપવું અને તે ચાર હપે ભરી આપવું પ્રથમ હપ્તો
એજન્ટ આવે ત્યારથી શરૂ થાય. (૪) કોઇપણ વ્યક્તિ માંડવી અને તેનાં પેટાગામોનો કબ્બો લેવાનો પ્રયત્ન કરે
તો કંપની મહેરબાની કરીને તોપખાના સહિતની બે ટૂકડીઓ મોકલીને મદદ અને રક્ષણ આપે. દરેક ટૂકડીના ખર્ચ માટે માસિક રૂપિયા ત્રણલાખ પચ્ચીસ હજાર હતાઓથી આપશે અને જયારે જરૂર ન રહે ત્યારે એ
ટૂકડીઓ હું પાછી મોકલી આપું. (૫) ઉપરોક્ત લશ્કર વાપરવાની બાબતમાં સમજવું જોઈએ કે તેનો ઉપયોગ
મારી રાહબરી હેઠળ માંડવીના રક્ષણ માટે જ થાય. તેથી જો કોઇ
માંડવીનો દુશ્મન ઉભો થાય તો સરકારે તેની સાથે સમજી લેવું રહ્યું. (૬) કંપનીના રક્ષણ હેઠળ મહારાજનો દેશ શાંતિ સુલેહથી સલામત કરવાનો
જ મારો ઇરાદો હોવાથી એ ઇરાદો પૂરો કરે અને વ્યાજબી હોય એવી કોઈપણ શરતોએ કંપનીની રજાથી ફતેહમહમદ સાથે સંધિ કરવા હું બંધાઉં
શેઠ હંસરાજ સામીદાસ વત્તી સહી કરનાર ઝવેરશાહ.૧૧ આ કરાર બાદ તુરત જ ૧૩મી ડિસેમ્બર ઈ.સ. ૧૮૦૯ ના રોજ હંસરાજશાહનું અવસાન થયું. તેના પછી થોડો સમય તેનો ભાઈ ટોકરશી માંડવીનો કારભારી થયો. પરંતુ તેનું પણ તુરત જ અવસાન થતાં હંસરાજ શાહનો પુત્ર શિવરાજ
૪૦
કચ્છમાં જૈન સંસ્કૃતિ- એક દષ્ટિપાત
