________________
Pર
કવિજીનાં કથારને મેં કેઈની સાથે પ્રીતિ બાંધી નથી. મારું મન સંસાર ઉપરથી ઊઠી ગયું છે એટલા માટે તો આપના ચરણોનું શરણ લેવા ઈચ્છું છું.”
આચાર્યે કહ્યું “તો તે તારે અને અમારો મેળ નહીં બેસે! તારે જે મેળવવું છે તે હું તને નહીં આપી શકુ !”
પિલા માણસે નવાઈ પામીને પૂછયું : “કેમ નહીં આપી શકે, મહારાજ ?”
આચાર્યે કહ્યું: “હું તને નવી શીખામણ શું આપી શકવાને હતું ? તારામા કેઈ અપૂર્વ વસ્તુ પેદા કરવાની મારામાં એવી તે કઈ તાકાત છે? તને તારા કુટુંબ ઉપર પ્રેમ હોત, જિંદગીમાં તેં બીજા કેઈ સાથે મીઠે સ્નેહસંબંધ કેળવ્યું હત, તે હું એને વિશાળ અને વિરાટ રૂપ આપી શકત સાંકડા પ્રેમભાવને વિશાળ બનાવવાની અને એને પરમાત્માના ચરણે સુધી પહોચાડવાની શક્તિ મારામાં છે મૂળમા કોઈ ચીજ હોય, તે એને સમૃદ્ધ બનાવી શકાય નાના સરખા બીજમાંથી વિશાળ ઘેઘૂર વડલે બની શકે. પણ મૂળ બીજ હોવું જોઈએ. પણ જે પથ્થરની જેમ શુષ્ક અને નીરસ હોય એમાંથી પ્રેમનું ઝરણું કેવી રીતે વહાવી શકાય ? જે બીજ જ ન હોય તો પછી મોટું વૃક્ષ કેવી રીતે ઊગે? તે અત્યાર સુધીમાં કેઈના ઉપર પ્રેમ જ નથી રાખે, પછી આચાર્યની પાસે એ કઈ કિમિ નથી કે એ તારામા કેઈ અપૂર્વ ચીજ પ્રગટાવી શકે અને પરમાત્માના પ્રેમની ગંગા વહાવી શકે.”
આવનારનું માથું શરમથી ઝૂકી ગયું, જે આ હતો એ જ એ ચાલતે થયે ! [ જીવન-દર્શન, પૃ ૨૧૭; સત્ય-દર્શન, ૧૨૭ ]
