________________
૧૨૬
કવિઓનાં કથારને પહેલા જ તેઓ વિજ્ઞાનની કઈક શોધમાં ડૂબી ગયા અને એમાં સતત ખૂલી રહ્યા! એમણે દુનિયાને વિજ્ઞાનની નવી નવી સિદ્ધિઓની ભેટ આપી. વિજ્ઞાનની આવી સાધનામાં ને સાધનામાં એમનું યૌવન આવીને ચાલતું પણ થઈ ગયુ, અને ઘરપણે જીવનમાં પ્રવેશ કર્યો!
આ દરમ્યાન કેઈકે એમને સવાલ કર્યો : “આપના કુટુંબના શા સમાચાર છે?”
વિજ્ઞાનિકે કહ્યું : “કુટુંબ? મારું કુટુંબ તે હું પોતે જ છું, મારા આ યંત્રો છે, જે વગર કશું કહે, ચુપચાપ, મારા મનને બહેલાવતાં રહે છે!”
ફરી એમને પૂછ્યું “શું આપે લગ્ન નથી કર્યા ? ”
વૈજ્ઞાનિક વિદ્વાને ચકિત થઈને જવાબ આપેઃ “તમે આજે કહ્યું ત્યારે જ મને લગ્નની વાત યાદ આવે છે, અત્યાર સુધી મને લગ્ન યાદ જ નહાતાં આવ્યા! ભલા, એ શા માટે યાદ ન આવ્યા? એટલા માટે કે માનવીનું મન એકસાથે બે-બે કે ચાર ચાર કામ નથી કરી શકતું. મનની સામે તે જીવનનું એક જ કામ મહત્ત્વપૂર્ણ હોય છે. હું જે સાધનામાં લાગ્યા હતા, એમા એટલે બધે ઓતપ્રેત બની ગયે અને એટલે બધે ઊંડે ઊતરી ગયે કે બીજી કોઈ વાત તરફ ધ્યાન જ ન આપી શકો! મેં જે વસ્તુ દુનિયાની સામે મૂકી છે, એના જ આણુ–આમાં મારી સમસ્ત સંક૯૫ શક્તિ વ્યાપત થઈ ગઈ હતી તમે એટી ભૂલ કરી કે આજે લગ્નનું નામ સંભારી દીધુ!” [બ્રહ્મચર્ય-દાન, પૃ ૧૦૭]
